Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

III,1et ተራሐቀ፡ III,3se removere^la, abducere^la, sejungere^laab alio vel a se invicem, discedere^laab alio vel a se invicem; ተራሕቆ፡ ; ; እምነ፡ , ut: ኢይትራ ( ረ ) ሐቁ፡ ፩፩ እምካልኡ፡ ; ; vel ምስለ፡ , ut ; vel , ut ; ; ; ይትራ ( ረ ) ሐቁኪ፡ እለ፡ ኬድኪ፡ ; ተራሐቆሙ፡ ንስቲተ፡ paululum ab iis recessit^la In specie:

a)deficere^la: እለ፡ ትትረ ( ራ ) ሐቁ፡ እምነ፡ ጽድቅ፡ ; ተራሕቆትኪ፡ ἡ ἀποστασία σου ; እለ፡ ይትረሐቁ፡ እምእግዚአብሔር፡ .

b)abhorrere^laa re, aspernari^la ; ከመ፡ ትትረሐቀኒ፡ (var. ትርሐቀኒ፡ ) .

c)abstinere^la, desistere^la: ተረሐቅ፡ ἀπόσχου ; se recipere^la ተራሕቆ፡ እምዓለም፡ (e rebus mundanis)

tarǝḥqa , tarāḥaqa

Leslau
ተርሕቀ tarǝḥqa abstain^en, withdraw^en, remove oneself to a distance^en, be removed^en 467a

Cross-references: also ተራሐቀ፡

ነበረ

I,1[radix, cujus usus in Geez latissime patet, in caeteris linguis deperdita (exc. quibusdam ejus vestigiis in lingua Arab. sub نَبَرَ ), Amh. ኖረ፡ et ነበረ፡ ] ይንበር፡

1)sidere^la, considere^la, sedere^la; sich sezen ; ; ; ; ; ; ; ; ; ኢትንበር፡ ማእከለ፡ ዐበይት፡ ; ነበረ፡ ዲበ፡ መንበር፡ ; ንበሪ፡ ውስተ፡ ምድር፡ ; ; sizen ; ; ; ; ; ; ነበርኩ፡ ሕዙነ፡ ; ; ; ; ይነብር፡ ውስተ፡ ቤት፡ ; ; ; ; ; ; ነበሩ፡ ውስተ፡ ምድር፡ ; እምከመ፡ ነበርከ፡ ውስተ፡ ማእድ፡ ዐቢይ፡ ; ; ዲበ፡ vel ላዕለ፡ vel በ፡ vel ውስተ፡ sedis: ; ; ; ; ; ; ; ; ; n. 651 ; . In specie

a)sedere^la, de regibus (sc. in solio, regnandi causa) ; ; de judicibus (sc. in tribunali, judicandi causa) ; ; ነበረ፡ ሎሙ፡ ዐውደ፡ ( sedit iis ad judicium^lavel in tribunali^la) ; ; de episcopis (sc. in sede episcopali, gubernandi causa) ; Sx.

b)praesidere^la: ይንበር፡ ቅድሜሆሙ፡ (in consilio) F.N. 5.

c)obsidere^laurbem, ላዕለ፡ ; ; ; .

d)consedisse cum^laaliquo, ምስለ፡ ; .

e) ነበረ፡ ዲፓ፡ in insidiis subsidere^la .

f)de rebus inanimatis: situm^la, positum esse^la( κεῖμαι ), ; ; ; ; አርዑት፡ ዘነበረ፡ (v. ዘንቡር፡ ) ላዕሌሆሙ፡ .

g)esse^laapud scriptorem i.e. scriptum esse^la, ut: ነበረ፡ ውስተ፡ ቀኖናተ፡ ነገሥት፡ in Canonibus Regum scriptum legitur^laF.N. 32.

2)manere^la, permanere^la, remanere^la, esse^la, ; ; ; ; ; ; ; ( ἦν ); ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; praed.: ነበረት፡ መበለተ፡ ፫ዓመተ፡ ; ; ; ዛቲ፡ አንቀጽ፡ ዕፁታ፡ ትነብር፡ ; ; ኢይትበደር፡ ብዕል፡ እምነቢረ፡ ጥዑይ፡ ; ዘነበርክሙ፡ ክቡዳነ፡ እምንዋመ፡ ፍርሀት፡ Enc.; vel Imperf. (sicut post ሀለወ፡ et ኮነ፡ ), ut: ነበሩ፡ የዐቅቡ፡ ኵላ፡ ሌሊተ፡ ; ነበረ፡ ህየ፡ አሐደ፡ ወርኀ፡ ያስተጋብእ፡ , vel እንዘ፡ , ut: እስመ፡ መጠነዝ፡ መዋዕል፡ ይነብራ፡ እንዘ፡ ይትኄረሳ፡ .

a)perseverare^la, persistere^la, in re, በ፡ ; ; ; ኢነበሩ፡ በኪዳን፡ ; አንስት፡ ትንበራ፡ በገቢረ፡ ሠናይ፡

b)contentum esse^lare, በ፡ , ut: ንበሩ፡ በሲሳይክሙ፡ ἀρκεῖσθε τοῖς ὀψωνίοις ὑμῶν ; vel fidum manere^laalicui, በ፡ , ut: ኵሉ፡ ብእሲ፡ ይንበር፡ በብእሲቱ፡ τὴν ἑαυτοῦ γυναῖκα ἐχέτω ; ብእሲ፡ ይንበር፡ በብእሲቱ፡ ወብእሲትኒ፡ ትንበር፡ በምታ፡

c)manere^lai.e. durare^la, perdurare^la: ቃለ፡ እግዚአብሔር፡ ይነብር፡ ለዓለም፡ ; በከመ፡ መከርኩ፡ ከማሁ፡ ይነብር፡ ; ; ; ; ; ; ይነብር፡ ስሙ፡ ለዝላፉ፡ ; እምአመ፡ ነበረ፡ ዝዓለም፡ .

3)habitare^la, incolere^la, commorari^la: ; ዑቁ፡ ዮጊ፡ ቅሩባነ፡ ትነብሩ፡ ; et loci: ; ; ; ; ; ; 1 ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ዲበ፡ vel ላዕለ፡ terrae ; ; ; ምስለ፡ cum^lavel ኀበ፡ apud^la ; ; ; ; ; ; creberrime loci: ; እለ፡ ትነብሩ፡ ኢየሩሳሌም፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ንበሩ፡ ገዳመ፡ ; ; .

a)cohabitare^lacum muliere, ምስለ፡ , ; ; ; ; .

b)habitari^la, habitatum esse^la, de urbibus et terris: ይሁዳ፡ ለዓለም፡ ትነብር፡ κατοικηθήσεται ; ; አህጉር፡ እለ፡ ይነብራ፡ ; ; ; ; ; ዘእንበሌሆሙ፡ ኢይትከሀል፡ ነቢረ፡ ሀገር፡ . : ነበረ፡ ዘ፡ ተቀመጠ፡

ደለወ

I,1, ይድሉ፡ ,

I)Transit.: librare^la, pendĕre^la, ponderare^la, : እለ፡ ትደልውዎ፡ በመዳልው፡ ; ትደልዎ፡ ; ; ; ደሊውየ፡ ; ; እመ፡ ደለውከ፡ በመዳልው፡ ቃለከ፡ ; ድሉ፡ በመዳልው፡ ኀጣውኢነ፡ ; .

a)appendĕre^la: ወደለዉ፡ ዐስብየ፡ ; ደለውኩ፡ ሎቱ፡ ወርቆ፡ ; ደለውኩ፡ ሎሙ፡ ወርቀ፡ ወብሩረ፡ ; ; ;

b)perpendere^la .

c)aggravare^la, Lud. ex Hom. Chrys.

II)Intransit.: libratum, statera quasi comparatum ( etiam sub ተደልወ፡ ) i.e.

1)aequum esse^la, aequare^la, : አይደልዋ፡ ብሩር፡ ተውላጣ፡ οὐ σταθήσεται ἀργύριον ἀντάλλαγμα αὐτῆς .

2)congruum^la, commodum^la, aptum^la, idoneum esse^la, ለ፡ vel : ይገብር፡ ዘዘዚአሁ፡ ዘይደሉ፡ ለመልእክተ፡ ኵሉ፡ .

a)utilem^la, fructuosum esse^la, conducere^la, expedire^la, συμφέρειν , ኢይደልዎ፡ ለአብድ፡ ተድላ፡ ; አኮ፡ ኵሉ፡ ዘይደልዋ፡ ; ; ἀγαθόν μοι ; ሰምሮ፡ ሎቱ፡ ተግባሩ፡ ወደለዎ፡ ብሔር፡ ; neg.: ἀσύμφορον , ἄχρηστον εἶναι , ut: ከመ፡ ብሒእ፡ ኢይደልዎ፡ ለቍስል፡ ; p.; p.; ፍሬሆሙ፡ ኢይደሉ፡ ለበሊዕ፡ .

b)bonum^lavel jucundum esse^lasensibus: እንዘ፡ ይደሉ፡ ለከናፍርየ፡ ἱκανούμενος χείλεσι ( mundend^de) ; ትደልዎሙ፡ እመባልዕት፡ ሠናያት፡ .

3)decet^la, convenit^la, par^la, aequum est^la, debetur^la, dignus sum^la, Nomin. rei et ለ፡ pers. vel : ለከ፡ ይደሉ፡ ስብሐት፡ πρέπει ; ; ; ; ; ; ኵሉ፡ ዘይደሉ፡ ሊተ፡ καθήκει ; ; ὡραῖον , ይደልዎን፡ ኰንኖ፡ ለሢበት፡ ; ; καλόν , ኢይደልዎ፡ ብዒል፡ ; ἄξιος crebro: ; ; ; ; ; ; ; ; ዘሎቱ፡ ይደሉ፡ ቤት፡ αὐτοῦ ἄξιον οἴκημα ; ; አብእ፡ n. 1079 መባአ፡ ለእግዚአብሔር፡ በዘይደልወከ፡ ; ; ; ἱκανός ; praeterea: ; ; ኵሉ፡ ዘይደልዎ፡ ወዘኢይደልዎ፡ dignus et indignus^la ; ዘይደልዎ፡ ጵጵስና፡ qui episcopatu dignus est ; 309 ; ለእሉ፡ ኵሎሙ፡ ይደሉ፡ ፍትሐ፡ ሞት፡ ; etiam Infinitivi: ይደልዎሙ፡ መክፈልተ፡ ዚአሁ፡ ከዊነ፡ (v. ከዊን፡ ) ; ሰላም፡ ለከ፡ በርተሎሜዎስ፡ አቡነ፤ ዘደለወከ፡ በርትዕ፡ ኤጲስ፡ ቆጶሰ፡ ከዊነ፤ ; vel ለ፡ et Infin.: ደለዎ፡ ለርእይ፡ (v. ርእይ፡ ) dignus fuit qui videret ; ከመ፡ verbi: ይደልዎ፡ ከመ፡ ይንሣእ፡ ἄξιόν ἐστι λαβεῖν ; Platt; ; ይደሉ፡ ከመ፡ ኢይቅረብ፡ ዘእንበለ፡ ይነስሕ፡ ; crebrius : ; ; ; ; ; ዓዲ፡ ይደልወክሙ፡ እነጽር፡ እንከሰ፡ መሥዋዕተ፡ ; ; ; .

4)oportet^la, debeo^la, meum tuum ejus est^la, mereor^la, reus sum^la, ለ፡ pers. vel et Nomin. rei: ከመ፡ ይቅትሉ፡ ነፍሰ፡ ዘኢይደሉ፡ መዊት፡ ἃς οὐκ ἔδει ἀποθανεῖν ; vel ለ፡ et Infin., ut: ; ብእሲ፡ ቀታሌ፡ ነፍስ፡ ዘይደሉ፡ ለሞት፡ (qui mortis reus est) ; verbi: ይደልወነ፡ ንመጡ፡ ὀφείλομεν τιθέναι ; ; Chrys. crebro; vel ላዕለ፡ pers. et Nomin. rei: ደለወት፡ ላዕሌሁ፡ ደይን፡ (reus est judicio) ; ዘይደሉ፡ ላዕሌሁ፡ ቀትል፡ ( ተድኅነ፡ ); ዝንቱ፡ ውሳኔ፡ ሕግ፡ ይደሉ፡ ላዕለ፡ ኵሉ፡ ( diese Bestimmung liegt allen ob^de, zu erfüllen^de) ; ይደሉ፡ ላዕሌሆሙ፡ ተፈልጦ፡ ; vel : vel ከመ፡ : . — Voc. Ae.: ደለወ፡ ዘ፡ ተገባው።

ገፍትአ

quadril. I [ جَفَأَ et كَفَأَ vertit^lavel invertit^lavas et effudit ( كَفْتٌ ); in uno codice inveni ገብትአ፡ ]

1)vertere^la, invertere^la, .

2)avertere^la: ገፍትኡ፡ አዕይንቲሆሙ፡ ከመ፡ ኢይነጽሩ፡ Dan. apocr. 1,9; ትገፈትእዎ፡ ለሕዝብ፡ እምግብሩ፡ .

3)pervertere^la, እለ፡ ትገፈትእዋ፡ ለርትዕ፡ ; ከመ፡ ይገፍትእ፡ ፍትሐ፡ ምስኪን፡ ; ፍትወት፡ ገፍትአ፡ ልበከ፡ ; ; ; ; ; .

4)evertere^la, subvertere^la: mensam ; ; መናብርተ፡ ; እገፈትእ፡ መናብርተ፡ ነገሥት፡ ወእገፈትእ፡ ሰረገላ፡ ወመስተጽእናነ፡ ; tentorium ; urbes ; ; ; ; ; ; ; ; ; turrim ; misit Deus ዐቢየ፡ ነፋሰ፡ ወገፍትአ፡ አማልክቲሆሙ፡ ወደፈኖሙ፡ ውስተ፡ ምድር፡ ; montes ; ገፍትኦሙ፡ ለአድባር፡ እመሠረቶሙ፡ ; እመ፡ ገፍትኦ፡ ለኵሉ፡ ; homines: ይገፈትኦሙ፡ ለኀያላነ፡ ምድር፡ ; ; ; ; .

a)subvertere^laet dejicere^laaliquem a sede, .

b)evertere^lai.e. ejicere^la: ገፍታእኩ፡ ኵሎ፡ ንዋዮ፡ አፍአ፡ እምነ፡ … (at legendum videtur ገደፍኩ፡ ).

ፈቀደ

I,1[ פקד ܦܩܕ فقد ; Ges. thes. p. 1120] ይፍቅድ፡

1)invisere^la, curandi causa, prospicere^la, ኢትኅድግ፡ ዘልፈ፡ ፈቂደ፡ እንስሳከ፡ ἐπισκέπτου ( III,3et IV,3); አርትዕ፡ ወፍቅድ፡ ጽህቀቶሙ፡ Lud. e Ssal. Req.

2)respicere^la, reputare^la, aestimare^la: እለ፡ ኢይፈቅድዎ፡ ለወርቅ፡ ወኢይኄልይዎ፡ ለብሩር፡ οὐ λογίζονται ; .

3)lustrare i.e. recensere^la, numerare^la: ፩ እምቅዱሳን፡ ፱ እለ፡ ይፈቅዱ፡ (quos numerare solent) (in Sx. Tubing.).

4)requirere^la, expetere^la, appetere^la, rei et እምነ፡ pers.: αἰτεῖται ; በኀበ፡ pers. (aliter ); rei: ζητεῖν ; ; ሀገር፡ እንተ፡ ይፈቅዱ፡ ἐπιζητουμένη ; ብዙኃን፡ እለ፡ ፈቀድዋ፡ ἐπεθύμησαν ; እለ፡ ትፈቅዱኒ፡ ; ኢትፍቅድ፡ ብዙኀ፡ ውሉደ፡ ; ዘፈቀዱ፡ ὧν ἀντείχοντο ; verbi . n. 1361

5)velle^la, cupere^la, praemissa negatione nolle^la, : ዘውእቱ፡ ፈቀደ፡ ይገብር፡ ; ; ; ; ; ; ብዙኃን፡ እለ፡ ኢይሌቅሑ፡ በኢፈቂደ፡ ጻሕብ፡ ; ; ; ; ; : በከመ፡ እግዚአብሔር፡ ፈቀደ፡ ; ; ; ; ; ; ; እንዘ፡ ኢይፈቅድ፡ ἀκουσίως invitus^la ; verbi: ኢትፍቅዱ፡ ተአብሱ፡ ; መነ፡ ትፈቅድ፡ ትርዳእ፡ ; ; ; ; ; ኢይፈቅድ፡ ይሙት፡ ኃጥእ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ( ἐπιποθῶ ); ; እፈቅድ፡ ለክሙ፡ ታእምሩ፡ ; ከመ፡ : ቦኑ፡ ፈቂደ፡ እፈቅድ፡ ከመ፡ ይሙት፡ ኃጥእ፡ ; ; ; Infin.: ; ; ኢትፍቅድ፡ ከዊነ፡ መኰንነ፡ ; .

a)vult^laaliquis i.e. placet^la, videtur^la, collibet^laei: እመ፡ ፈቀደ፡ ንጉሥ፡ εἰ δοκεῖ τῷ βασιλεῖ ; .

b)vult^lafacere i.e. libenter^lafacit vel solet^lafacere: ; .

c)facilem se praebere^la: ኢትፍቅድ፡ ; ; ኢትፍቅድ፡ አብሶ፡ ; .

d)promtum esse^la: ; ; .

e)delectari^laaliquo, : ; እግዚአብሔር፡ ኢይፈቅዶሙ፡ ; .

6)desiderare^la, indigere^la, opus^lahabere^la(alicui opus^laesse^la), rei vel : ምንተ፡ ትፈቅድ፡ τίς ἡ χρεία σου ; ንፈቅድ፡ ቤተነ፡ ; ; ; ; ኢፈቀደ፡ ወኢአሐደ፡ መምክረ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; rei et ( ab^laaliquo): እመቦ፡ ትካዘ፡ ዘይፈቅደከ፡ ; vel በ፡ rei: ትካዝ፡ በዘይፈቅደከ፡ ; : ኢንፈቅድ፡ እንከ፡ τίς ἐστί μοι χρεία ; verbi: ; .

ቶስሐ

quadril. I [vicina sunt وَشَعَ , مَثَجَ , مَزَجَ , مَذَقَ ܡܙܰܓ מָסַךְ ] miscere^la, admiscere^la, commiscere^la, permiscere^la, temperare^la, de rebus fluidis, et ውስተ፡ vel ምስለ፡ vel በ፡ vel ላዕለ፡ , ut: መያስያንኪ፡ ይቶስሑ፡ ማየ፡ ውስተ፡ ወይን፡ ; ቶስሐ፡ ሐሊበ፡ ወንጌል፡ ምስለ፡ ጸቃውዐ፡ ኦሪት፡ M.M.; ቶሲሖሙ፡ ማየ፡ በወይን፡ F.N. 13; እለ፡ ቶስሑ፡ ላዕለ፡ ወርቅ፡ ብሩረ፡ አው፡ ናሕሰ፡ F.M. 19,2; vinum vel poculum temperare: እለ፡ ይቶስሕዎ፡ ለሜስ፡ κεραννύντες ; ; ሊተ፡ ቶስሐ፡ እግዚአብሔር፡ ጽዋዐ፡ ; ጽዋዐ፡ ወይን፡ ቶሲሐከ፡ ወሀብኮሙ፡ ; : ጽዋዐ፡ ቶስሐ፡ ማይ፡ Lit. Chrys.; admiscere: ኅዳጠ፡ ወይነ፡ ቶስሕ፡ ; de aliis rebus: ዘእንበለ፡ ቶስሖ፡ ወኢትድምርት፡ sine commixtione aut confusione^la, ; Athanas. de Trin.; ቶስሓ፡ እግዚአብሔር፡ ለነፍስትነ፡ ; ትቶስሕዋ፡ ለጥበብ፡ በንጹሕ፡ ልብ፡ ; ቶስሐ፡ ውዳሴ፡ ውስተ፡ ገሥጾቶሙ፡ Chrys. ho, 10.

ጾታ

, m. et fem. , ጸዋትው፡ , rarius ጾታት፡

1)series^la, ordo^la: στίχος ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; Michael ዘይቀድም፡ ጾታሁ፡ (ordine primus) Enc.; እጽሕፍ፡ አስማተ፡ መዳልው፡ (ponderum) ወጾታ፡ መዓርጊሁ፡

a)dispositio^la: ጾታ፡ ላእካኒሁ፡ στάσιν ; በበ፡ ጾታሆሙ፡ ἐν παρατάξει ; በበ፡ ጾታት፡ ፍሉጣት፡ ( in verschiedenen Anordnungen oder Reihenfolgen^de) ; ጸዋትወ፡ ቅዳሴ፡ 505 n. 49 .

b) በበ፡ ጸዋትዊሁ፡ ex ordine^la ; እምድኅረ፡ በጽሐ፡ ምንዳቤ፡ ወስደት፡ ዘበበ፡ ጾታ፡ (unaquaequae suo ordine) ; ሰላም፡ ለሐጌ፡ ዘተነበየ፡ በጾታ፤ ሚጠተ፡ ጺውዋን፡ ሕዝብ፡ ወሕንጸተ፡ መቅደስ፡ ድኅረ፡ ንስተታ፤ (ubi Lud. minus bene exponit in specie^lai.e. distincte^la).

2)ordo^la, genus^la, species^la, classis^la: ዕፀወ፡ ኵሎ፡ ዘይፈርዩ፡ በበ፡ ጾታሆሙ፡ ; peccati sunt ክልኤ፡ ጾታ፤ ዘግብት፡ ወዘልማድ፡ ; በዛቲ፡ ጾታ፡ ዝሙት፡ (in hoc genere fornicationis) ; n. 1300 ዝንቱ፡ ጾታ፡ (hoc genus peccati) ይትከፈል፡ ለኀበ፡ ብዙኅ፡ ክፍል፡ ; ሥርዐተ፡ ሞትሰ፡ ፪ ውእቱ፡ ጾታሆሙ፤ ሞት፡ ጠባይዓዊ፡ ወሞተ፡ ፈቃድ፡ ; Chrys. et Abush. creberrime; angeli በበጾታሆሙ፡ ወበነገዶሙ፡ Mavâs. n. 14; ; ; ጸዋትዊሆሙ፡ ለመላእክት፡ ; በዘዚአሁ፡ ጾታ፡ F.M. 1,3; በበ፡ ጾታሁ፡ sigillatim^laet singulatim^la, Lud. e

3)ratio^la, modus^la: ወካዕበ፡ ናዘዞሙ፡ በ፫ ጾታ፡ ኑዛዜ፡ ἀπὸ τριῶν τρόπων al.; እለ፡ ኀብሩ፡ ምስሌሁ፡ በምንትኒ፡ ጾታ፡ ( in irgend einer Beziehung^de) ; etiam de modis^lamusicis: በአይ፡ አውታር፡ ትፈቅድ፡ እዘምር፡ ለከ፡ ወበአይ፡ ዜማ፡ ወበአይ፡ ጾታ፡ , respondet: እፈቱ፡ እስማዕ፡ ፲ አውታረ፡ (decachordum) ወዜማሆሙ፡ ወጾታሆሙ፡ – : ጾታ፡ ዘ፡ ወገን፡ አገባብሂ፤ aliud^la: እሊአየ፡ አንጋድየ፡ ሕዝብየ፡ ዘውግየ፡ ጾታየ፡ ብ፡ ወገኔ።

ስም

, plerumque m. , አስማት፡ [ שֵׁם ܫܶܡ إِسْمٌ ]

1)nomen^la ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; , al. sexcenties; ደሴት፡ እንተ፡ ስማ፡ ፍጥሞ፡ ; እምትካት፡ ስምከ፡ ላዕሌነ፡ ; አምኅ፡ ቢጸከ፡ በበአስማቲሆሙ፡ nominatim^la ; ; ; .

a) መኑ፡ ስምከ፡ quod est nomen tuum?^la ; መኑ፡ ስሙ፡ ወመኑ፡ ስመ፡ ወልዱ፡ ; Clem. f. 221 ( መኑ፡ ).

b) ስመ፡ ጥምቀት፡ praenomen^la(baptizato inditum), ut: ስመ፡ ጥምቀቱ፡ ዘሚካኤል፡

c) ዘአልቦ፡ ስመ፡ anonymus^la, ut .

d) በስመ፡ እገሌ፡ nomine et auctoritate^laalicujus: ኢይነግር፡ በስመ፡ ዚአሁ፡ ; ; ; ; .

e)nomen^laopponitur rei: n. 341 ጥበብ፡ በከመ፡ ስማ፡ ይእቲ፡ ; ዐርክ፡ ለስም፡ በከ፡ ዘይትዓረክ፡ ; .

f)nomen^lai.e. signum^lavel monumentum^la ; E.

2)nomen^lai.e. fama^la

a)bona^la, mala^la: ስም፡ ሠናይ፡ ; ; ; እኩይ፡ ; ዘአውፅአ፡ ስመ፡ እኩየ፡ ለቢጹ፡ ; ; ; ; ከመ፡ እግበር፡ ስመ፡ እኩየ፡ ሊተ፡ .

b)fama post mortem^la, memoria^la: እለ፡ ኀደጉ፡ ስመ፡ ክቡረ፡ ; ይወርስ፡ ስመ፡ ዘለዓለም፡ ; ይቀውም፡ ስሙ፡ ለትውልደ፡ ትውልድ፡ ; ኣጠፍእ፡ ስሞሙ፡ ወዘርኦሙ፡ ; እሁቦሙ፡ ስመ፡ ዘለዓለም፡ ; ; ; .

c)nomen celebre^la, fama^la: ዕደወ፡ ስም፡ ; ገብረ፡ ለከ፡ ስመ፡ ዐቢየ፡ ; ገበርከ፡ ለከ፡ ስመ፡ ; ኮነ፡ በከመ፡ ስሙ፡ ዐቢይ፡ ; ውሉድ፡ ወሕንጻ፡ ሀገር፡ ያዐብዩ፡ ስመ፡ ; ኀሊ፡ ስመ፡ ትገብር፡ ለከ፡ . – In libris Mss. ስም፡ passim confunditur cum ስምዕ፡

sǝm

Leslau
አስማተ፡ ሥራይ፡ ʾasmāta śǝrāy magical names^en, magic^en, witchcraft^en, ሥራይ፡ 536a

Cross-references: for ሕስወ፡ ስም፡ ሕስው፡ (Leslau)

ኀዳፍ

( gramm.§ 107, δ ) m. et fem.

1)remus^la, in specie gubernaculum^la: ኀዳፍ፡ κῶπαι ; πηδάλιον Platt; እለ፡ ኀዳፍ፡ οἱ πρωρεῖς ; ዘኀዳፍ፡ κυβερνήτης Platt;

2)sicut lat. gubernacula^lai.q. gubernatio^la: እንቲአከ፡ ኀዳፍ፡ ኦአብ፡ ትሠርዕ፡ ኵሎ፡ ἡ σὴ πρόνοια διακυβερνᾷ ; κυβέρνησις ; እለ፡ አልቦሙ፡ ኀዳፍ፡ .

ḫaddāf , ሐዳፍ፡ ḥaddāf

Leslau
ኀዳፍ ḫaddāf , () ሐዳፍ ḥaddāf oar^en, rudder^en, governance^en, direction^en, () rower^en, teacher^en
ዘኀዳፍ zaḫaddāf rower^en, pilot^en 258a

Cross-references: also ሐድፍ፡

ኀጥአ

I,1[ חָטָא 1) aberravit a scopo^lapeccavit^la; خَطِئَ ; ܚܛܳܐ peccavit^la; amh. አጣ፡ id.] ይኅጣእ፡

1)id, quod quaeritur, non reperire^la, non invenire^la, ( desiderare^la), ; ; አርመሙ፡ ወኀጥኡ፡ ቃለ፡ እንተ፡ ያወሥኡ፡ ; ; n. 620 እለ፡ ኀጥኡ፡ ዘይትረዐዩ፡ ; ; ይግዕሩ፡ ወየኀጥኡ፡ እክለ፡ καταστενάζουσι ζητοῦντες ἄρτον ; ጠፍአ፡ እምኔሆሙ፡ ወኀጥእዎ፡ .

2)destitui^lare (quam aliquis habebat), amittere^la, ነዳይ፡ ኪያሁኒ፡ ዘቦ፡ የኀጥእ፡ ; እመ፡ ልህቀ፡ ወኀጥአ፡ ልበ፡ .

3)creberrime: non habere^la, carere^la, egere^la, destitui re^la, inopia^larei laborare^la, : ኀጣእኩ፡ ኀይለ፡ οὐκ ἔσχον ἰσχύν ; ኀጣእኪ፡ ዘይናዝዘኪ፡ ; ; ; ኀጣእነ፡ ፈውሰ፡ ; ; ; የኀጥኡ፡ ዘያጠፍእ፡ ሎሙ፡ እሳቶሙ፡ ; ኀጣእነ፡ ሠናያተ፡ ; ; ; ; ኀልቀ፡ ኀጢኦ፡ ዘይበልዕ፡ ; ዘይትአመን፡ በእግዚአብሔር፡ አልቦ፡ ዘየኀጥእ፡ ; ; (sine Accus.): ሶበ፡ የኀጥእ፡ ወይጼነስ፡ . Infinitivus passim latine verti potest inopia^la, ut: በኀጢአ፡ ዕፀው፡ ይጠፍእ፡ እሳት፡ ; ይመውቱ፡ በኀጢአ፡ ማይ፡ ; በኀጢአ፡ ኖሎት፡ ; ማሰነ፡ ብሔር፡ በኀጢአ፡ ሰብእ፡ ወእንስሳ፡ ; ; ; ኀጢአ፡ ንጻሬ፡ ἀορασία . At in omnibus hujus generis locutionibus ኀጥአ፡ verbum transitivum et personale est, quare equidem haud dubito, quin አልቦ፡ ዘያኀጥአኒ፡ pro አልቦ፡ ዘየኀጥአኒ፡ legendum sit.

4)peccare^la: ኢትኅጣእ፡ ; ; ; ; ከመ፡ ኢይኅጥኡ፡ ለከ፡ (Sed haec verbi significatio rarius occurrit; magis frequentantur ስሕተ፡ , አበሰ፡ , ጌገየ፡ ).

ኅዱር

is qui consedit^la

1)de tentorio: fixus^la, collocatus^la ; .

2)de hominibus: habitans^la, incolens^la, commorans^la, ውስተ፡ ; ; እሉ፡ ኅዱራን፡ ህየ፡ ; ዲበ፡ , ut: እለ፡ ኅዱራን፡ ዲበ፡ ምድር፡ ; ምስለ፡ ; ኩን፡ ምስሌሆሙ፡ ኅዱረ፡ ; etiam de (rebus) invisibilibus: ኅዱር፡ ውስተ፡ ሥጋየ፡ ጻዕር፡ ; ; መንፈስ፡ ቅዱስ፡ ኅዱር፡ ላዕሌሆሙ፡ F.M. 29,3.

ነሥአ

I,1[ נָשָׂא , etiam نَاشَ نَأَشَ نَشَأَ ; amh. ነሣ፡ ] ይንሣእ፡

1)suscipere^la, tollere^la, elevare^la( አንሥአ፡ II,1): ነሥአኒ፡ መንፈስ፡ ἀνέλαβέ με πνεῦμα ; ነሥእዎ፡ እምነ፡ ብሔር፡ ; ( ); ንሥኡ፡ ትእምርተ፡ ለአሕዛብ፡ ἐξάρατε ; ; (v. አንሥኡ፡ ); ; lapidem ; in specie

a)tollere vel suscipere aliquid ferendum^la, portandum^la, gestandum^la, ; ; ; ( ); ሠናይ፡ ለሰብእ፡ ሶበ፡ ነሥአ፡ አርዑቶ፡ ; ; ; ዘኢነሥአ፡ ላዕሌሁ፡ ስመ፡ ወልዱ፡ ; ኀጢአተ፡ ይነሥእ፡ ለርእሱ፡ ; ; .

b)suscipere^lavel capessere^lamunus, officium: ነሥአ፡ ሢመተ፡ F.M. 6,4; እምቅድመ፡ ይንሥኡ፡ ሢመተ፡ ዲቁና፡ .

c)assumere vel tollere verbum in os vel labia, efferendi^lavel proferendi^lacausa: ትነሥእ፡ በአፉከ፡ ሥርዐትየ፡ ; ንሥኢ፡ ሰቆቃወ፡ በከናፍርኪ፡ .

2)auferre^la,

a)e medio tollere^la, abripere^la: ይነሥእዎ፡ እማእከል፡ ; ; ; ; ; ; (v. ይናሥኦሙ፡ ); ; ; ; ; ይነሥእ፡ እግዚአብሔር፡ ነፍሶ፡ ; ንሥኣ፡ ለነፍስየ፡ እምኔየ፡ ; እምነ፡ vel እምውስተ፡ loci: ; ; .

b)alicui aliquid, adimere^la, rapere^la, ; ; ; ; ; ; ; et እምነ፡ , እምኀበ፡ , እምላዕለ፡ , ut: ; ; ; ; ; et : ; ; ; ; ; ; ( ζημιοῦν ).

3)capere^la

b)comprehendere^la (v. አኀዘ፡ ); ; ; .

c)praedam, captivos: ; ; ; ; ; ; ዝሙት፡ ወወይን፡ ይነሥኡ፡ ልበ፡ .

d)terras, urbes i.e. occupare^la: ; ; ; ; ; ; ; .

4)sumere^la, ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ፍሕም፡ ዘነሥአ፡ በጕጠት፡ n. 636 እምውስተ፡ ምሥዋዕ፡ ; ; ; ; ነሥአ፡ በእደዊሁ፡ እሳተ፡ ወመጥባሕተ፡ ; ነሥአት፡ ጸበርተ፡ ውስተ፡ እዴሃ፡ ; ዕጕረ፡ ወርቅ፡ ነሢኦ፡ ውስተ፡ እዴሁ፡ ; እምነ፡ vel እምውስተ፡ partitivo: ; ; ; ; እምነ፡ , እምላዕለ፡ , እምኀበ፡ , በኀበ፡ , እምውስተ፡ ejus a quo vel unde aliquid sumitur ; ; ; ; ኢትንሣእ፡ እምኔሁ፡ ርዴ፡ ; ; ; ; ለ፡ alicui, ut: ይንሥኡ፡ ሎሙ፡ ሰረገላተ፡ ; ; ; ; et ለ፡ ad introducendum objectum alterum vel praedicativum, ut: ይነሥእ፡ አዋልዲክሙ፡ ለመጽዕጣት፡ .

a) ምስለ፡ , secum sumere^lai.e. ducere^la: ኢይነሥእ፡ ምስሌሁ፡ ኵሎ፡ ; ; ; ; omisso ምስለ፡ ; .

b) ኀበ፡ , ad se sumere^la, assumere^la: ; ነሣእካሁ፡ ኀቤከ፡ (sc. Deus mortuum) ; ; ኢኮነ፡ ሥጋ፡ ዘእግዚአብሔር፡ ቃል፡ አላ፡ ሰብአ፡ ነሥአ፡ οὐ σάρξ ὁ τοῦ Θεοῦ λόγος ἀλλὰ τὸν ἄνθρωπον ἀνειληφώς ( hominem assumsit^la), Cyr. ad

c)sumere^lacibum, potum vel capere^la: .

d)arcessere aliquem^la, petere^larem, rei: ንሣእ፡ መክሊተ፡ ብሩር፡ ; ; ; ንሣእ፡ እምህየ፡ ዝኰ፡ ሞርአ፡ ; : ; ; ; .

e)ducere^laaliquem aliquo, ውስተ፡ loci: ; ; ; እስከ፡ .

f)sumere vel capere mulierem

α)sibi, i.e. eam uxorem ducere^la: ; ; ንሣእ፡ ለከ፡ ብእሲተ፡ ; ; ; ; ; ; ነሣእክዋ፡ ሊተ፡ ትኩነኒ፡ ብእሲተ፡ ; 2 ; ; .

β)alii, ut filio, ; ; ; ; .

5)accipere^la,

a)rem oblatam vel datam ( annehmen^de): ይኄይስ፡ ውሂብ፡ እምነሢእ፡ ; ; ; ንሣእ፡ አምኃየ፡ ; ቤዛ፡ ; ሕልያነ፡ ; ; ; እምነ፡ , እምኀበ፡ , በኀበ፡ pers.: ; ; ; ; ; ; እምገጸ፡ ዚአሁ፡ እነሥእ፡ (v. እትዌከፍ፡ ) .

α)ex Hebraismo: accipere faciem alicujus i.e. personam respicere, partium studio duci^la: ; ; ; ; ኢይነሥኡ፡ ገጸ፡ ለአብዕልት፡ ( ገጽ፡ ).

β)admittere^la, approbare^la ; .

b)rem quaesitam, optatam, al. capere^la, adipisci^la, nancisci^la, ( empfangen^de, erhalten^de, bekommen^de): ; ; ; ; ; ; ; እምነ፡ vel በኀበ፡ vel እምኀበ፡ pers.: ; ; ; ; ; .

α)pecunias persolvendas, reditus vel accipere^lavel exigere^la: ; ; ; .

β)sacramentum, communicatione: ነሢአ፡ ቍርባን፡ ; እለ፡ ነሥኡ፡ ጥምቀተ፡

ነገሥጋሥ

concitatio^la, commotio^la, agitatio^la, aestus^la: ኦአርጌንስ፡ (Origenes) ሀዋኪ፡ እፎ፡ ታፈቅር፡ ነገሥጋሠ፡ ከመ፡ ትግበር፡ ነቀልቃለ፡ ለቤተ፡ ክርስቲያን፡ M.M. f. 198; እለ፡ ነበሩ፡ ይትሀወኩ፡ (qui semper agitantur) በነገሥጋሠ፡ ነፍስት፡ መዋቲት፡ ዘይእቲ፡ ደዌ፡ ነፍስ፡ ኢመዋቲት፡

ኀበረ

et ኀብረ፡ I,1[ חָבֵר conjunctus^la, consociatus fuit^la; ܚܰܒܰܪ consociavit^la; جَبَرَ religavit^la; vicinum est ሐበለ፡ q.v.] ይኅበር፡

1)connexum esse^la, concurrere^la, የኀብር፡ ቀሥም፡ ምስለ፡ ማእረር፡ ወይትራከብ፡ ዘርእ፡ ምስለ፡ ሠርጽ፡ ; ሶበ፡ ኀብረ፡ በዓለ፡ ሰማዕታት፡ ምስለ፡ ጾም፡ F.N. 15 (cum die jejunii).

2)consociari^la, se applicare^la, adjungere ad^laaliquem, uniri^la: አሶርሂ፡ ኀበረ፡ ምስሌሆሙ፡ ; የኀብር፡ ምስሌከ፡ συμβιώσεταί σοι ; ኢትኅበር፡ ምስለ፡ ኃጥኣን፡ ለእመ፡ በዝኁ፡ μὴ προςλογίζου σεαυτόν ἐν πλήθει ἁμαρτωλῶν ; ኅበር፡ ምስሌነ፡ τὸν σὸν κλῆρον βάλε ἐν ἡμῖν ; ; ; ; ኀብሩ፡ ይትቃተልዎ፡ ἅμα πολιορκήσουσι ; n. 597 ኀብሩ፡ ያስተዋፅኡ፡ ; ኀቢሮሙ፡ ; in spec. ad eum adjuvandum: ከመ፡ ይኅበር፡ ምስሌሁ፡ εἶναι τὴν χεῖρα αὐτοῦ μετ᾽ αὐτοῦ ; አልቦ፡ ዘኀበረ፡ ምስሌየ፡ συμπαρεγένετό μοι . Uniri^la, ut: ሀበነ፡ ንኅበር፡ በዘዚአከ፡ መንፈስ፡ praebe^la, ut uniamur in tuo spiritu^la,

a)idem sentire cum^laaliquo, consentire^la: ኀበረ፡ ኵሉ፡ ተዓይን፡ ወጸርሑ፡ ; ; σύμφωνεῖν በእንተ፡ rei ; መላእክት፡ ኀብሩ፡ ምስሌሆሙ፡ በዛቲ፡ ኀጢአት፡ ; ; ; in disputationibus et colloquiis respondens ait: ኀበርኩ፡ ምስሌከ፡ σύμφημι , assentior^la, Cyr. c. ; Cyr. c.

b)in specie conspirare^la, conjurare^la, ላዕለ፡ contra^la ; ; ከመ፡ ትኅበሩ፡ ላዕሌየ፡ ኵልክሙ፡ ; ; ( ኀብሩ፡ አራም፡ ምስለ፡ ኤፍሬም፡ ).

c)de dictis, factis, rebus: consonare^la, consentire^la, congruere^la: የኀብሩ፡ ቃለ፡ ነቢያት፡ በዝንቱ፡ ; ኢኀበሩ፡ ; ኢኀበረ፡ ስምዖሙ፡ ; ; ኢየኀብር፡ እምነቶሙ፡ ምስለ፡ አሚነ፡ ዚአነ፡ Cyr. ad ; እንዘ፡ ኢየኀብር፡ ንባቦሙ፡ ἀσύμφωνος ; etiam በ፡ ejus, quocum consentiunt: እለ፡ የኀብሩ፡ በሕጋ፡ ለቅድስት፡ ቤተ፡ ክርስቲያን፡

4)Denique saepissime rei: aliquid commune habere^la, communicare^lacum aliquo, participem esse^larei, consilii, facti; conjunctim^la, simul^la, un^laâ^la, ex communi consensu^laagere: ኢየኀብሩ፡ ሕርመተ፡ አይሁድ፡ ምስለ፡ ; ኢትኅበሩ፡ ገቢረ፡ በዓል፡ ምስለ፡ አይሁድ፡ ; ምስለ፡ መስተኀይል፡ ኢትኅበር፡ (v. ኢታኅብር፡ ) መንገደ፡ ; ኀብረት፡ ዐውያተ፡ ምስለ፡ ; ኀበርከ፡ ሥርወ፡ ምስሌሆሙ፡ συγκοινωνός τῆς ῥίζης ἐγένου ; አኀው፡ ዘየኀብሩ፡ ልበ፡ ὁμόνοια ἀδελφῶν ; ብእሲ፡ ምስለ፡ ብእሲቱ፡ እለ፡ የኀብሩ፡ ግዕዘ፡ ; ዘነኀብር፡ ግብረ፡ ምስሌሁ፡ ὁ συνεργός μου ; ; ; እመ፡ ነኀብር፡ መዊተ፡ εἰ συναπεθάνομεν ; ኀበርክሙ፡ ሐሚመ፡ ምስሌየ፡ συνεπαθήσατε ; ኀበርክሙ፡ አሚነ፡ ምስሌነ፡ ; ኀብሩ፡ ተስፋ፡ ; ኀበርከ፡ ማዕሌተ፡ ላዕሌየ፡ ምስለ፡ ; እለ፡ ነኀብር፡ ክብረ፡ በሃይማኖት፡ .

ነገርጋር

volutatio^la, nomen morbi, quem epilepsiam^ladicunt (sec. Lud. jectigatio^la, Veitstanz^de): ዘአኀዞ፡ ጋኔን፡ ወነገርጋር፡ ; እለ፡ ቦሙ፡ ነውረ፡ ዘነገርጋር፡ ወዘጋኔን፡ ኢይሠየም፡ ውስተ፡ ቤተ፡ ክርስቲያን፡ ; ዘነገርጋር፡ epilepticus^la in tit.; in tit.; እለ፡ ነገርጋር፡ .

ኖመ

I,1[ נוּם ܢܳܡ نَامَ ] ይኑም፡ ,

1)dormire^la, dormitare^la( κοιμᾶσθαι , καθεύδειν , ὑπνεῖν ): ; ; ; ; ኖምኩ፡ ; ኢይነውሙ፡ ; ; ; ; ; ኖመ፡ ያዕቆብ፡ ንዋመ፡ ; ያፈቅሩ፡ ነዊመ፡ φιλοῦντες νυστάξαι ; ; ; ; ; ኢንኑም፡ አላ፡ ንንቃህ፡ .

2)obdormire^lai.e. vita defungi^lavel defunctum esse^la: ; ከመ፡ ይኑሙ፡ ንዋመ፡ ዘለዓለም፡ ; ; ; ; ; ; ; ; እለ፡ ይነውሙ፡ ውስተ፡ መሬተ፡ ምድር፡ ; ; ; እለ፡ ኖሙ፡ ክርስቲያን፡ ጻድቃን፡ ; . – : ደቀሰ፡ ኖመ፡ ብ፡ ተኘ። n. 671

አላሐወ

ʾalāḥawa

Grébaut
አላሐወ፡ ʾalāḥawa II,3 ያላሑ፡ «faire pleurer^fr» ― አስለቀሰ፡ Ms. BNFabb217, fol. 13r. ― Le causatif አላሐወ፡ II,3 manque dans . እለ፡ አላሐዉኪ። Ms. BAVet18, fol. 187v.
23

Cross-references: also አልሐወ፡

ስሙዕ

1)auditus^la, in specie: celebratus^la, inclytus^la, fama clarus^la, et in malam partem: notus^la, famosus^la; ክቡራን፡ ወስሙዓን፡ ; ምኔት፡ ስሙዕ፡ (et ዝኩር፡ ) ; ἐπίσημος . Hinc. fem. ስሙዓት፡ res auditae^lai.e. rumor^la, fama^la, ἀκοή ( שְׁמיּעַה ): ወፅአ፡ ስሙዓቱ፡ ውስተ፡ ኵሉ፡ ሶርያ፡ ; ; ወሰምዑ፡ ከለዳዊያን፡ ስሙዓቶሙ፡ ; እለ፡ አልቦሙ፡ ስሙዓት፡ ἄσημοι minime insignes^la(viri) ; ተለዐለ፡ ስሙዓተ፡ ነገሩ፡ ; ወኮነት፡ ስሙዓተ፡ ፩እምኔሆሙ፡ እኪተ፡

2)obtestatione monitus^lavel nuntio certior factus^la, εὐηγγελισμένος

አል

negandi [ אַל ] obsoletum, nonnisi cum በ፡ seq. compositum reperitur,

1)III አልቦ፡ vel አልቦቱ፡ m. , አልባ፡ vel አልባቲ፡ fem. , II አልብከ፡ m. , አልብኪ፡ fem. , I አልብየ፡ ; III አልቦሙ፡ m. , አልቦን፡ vel አልቦንቱ፡ fem. , II አልብክሙ፡ m. , አልብክን፡ fem. , I አልብነ፡ non est penes eum^la, te^la, me^lavel ei^la, tibi^la, mihi^lai.e. non habere^la; vel Nom. rei, qua quis caret ( gramm.§ 176 h): አልብየ፡ ምተ፡ ; ; ኀይል፡ አልብየ፡ ; ; አልብነ፡ ክፍለ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ዘአልቦ፡ ክንፈ፡ ; ; ; ; ; አልቦቱ፡ ውሉደ፡ ; ; ; ; ሀገር፡ ዘአልባ፡ ጥቅመ፡ ; ; እንተ፡ አልባቲ፡ ኍልቈ፡ ; እለ፡ አልቦሙ፡ ልበ፡ ; ; ; ለእመ፡ ቦንቱ፡ ቅጽረ፡ ወለእመ፡ አልቦንቱ፡ ; ለ፡ vel sine ለ፡ ejus, qui habet, ut: ለዐርክ፡ ምእመን፡ አልቦ፡ ተውላጠ፡ ; ወሐናሰ፡ አልባቲ፡ ውሉዳ፡ ; ; አልቦሙ፡ ኍልቍ፡ ዘመዶሙ፡ ; .

a): አልቦ፡ nihil habet^la ; ይኄይሰከ፡ ተሀሉ፡ እንዘ፡ አልብከ፡ እምተሀሉ፡ እንዘ፡ ብከ፡ Lud. e Vit. Dan.

b) አልቦ፡ seq. crebro vicem adjectivorum negativorum explet ( in^la-): ዘአልቦ፡ አሰር፡ ἀνεξιχνίαστος ; እንተ፡ አልባቲ፡ ኍልቈ፡ innumerabilis^la ; ዘአልቦ፡ ኀጢአተ፡ ἀναμάρτητος ; ወአልቦሙ፡ ምሕረት፡ ἀνελεήμονες ; ዘአልቦ፡ ሐሜት፡ ἀνέγκλητος ; ; ; ; ; ; ; .

2) አልቦ፡ vel አልቦቱ፡ non est^la, non datur^lavel reperitur^la, deest^la, Nom. vel rei vel , quae non est: አልቦ፡ ባዕደ፡ ; አልቦቱ፡ ዝየ፡ ዘማ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ለ፡ ejus, cui non est: ; .

a) አልቦ፡ ዘ፡

α)nullus^la, nemo^la: አልቦ፡ ዘይቀብሮሙ፡ ; ; ; ; ; አልቦ፡ ዘይሬእየኒ፡ ; አልቦ፡ ለዘ፡ አዘዘ፡ ይግበሩ፡ ኀጢአተ፡ ; ; አልቦ፡ ገብር፡ ዘይክል፡ ; ; neque hac constructione Subjunctivus prohibetur, ut: አዘዝኩ፡ ከመ፡ አልቦ፡ ዘይልክፍኪ፡ ; ; ; .

β)nihil^la: ያአምር፡ ከመ፡ አልቦ፡ ዘይኄይስ፡ እምፈሪሀ፡ እግዚአብሔር፡ ; ; ; ; አልቦ፡ ምንትኒ፡ ዘይትኀባእ፡ እምኔሁ፡ ; ከመ፡ አልቦ፡ ዘይሥንቁ፡ ለፍኖት፡ ; .

γ)non est ut^lai.e. simpliciter non^lavel ne^la: አልቦ፡ ዘይነብር፡ ውስቴቶሙ፡ ሰብእ፡ ; አልቦኑ፡ አባ፡ ዘአትረፍከ፡ በረከተ፡ ሊተኒ፡ ; አልቦ፡ ሰብእ፡ ዘይርአይኪ፡ vir ne te videat^la ; .

b) አልቦ፡ አመ፡ numquam^la ; ; ; ; አልቦ፡ ግሙራ፡ አመ፡ ; አልቦ፡ አመ፡ ኢ፡ numquam non^laLit. Orth. n. 718

c) አልቦ፡ ኀበ፡ nusquam^la: አልቦሙ፡ ኀበ፡ ይትኀብኡ፡ (non habent ubi se abdant i.e.) nusquam se abdere poterunt^la .

3)Absolute ponitur: non^la, minime^la, nequaquam^la

a)ubi respondetur ad quaestionem: ; ; ; .

c)in enunciationibus (interrogationibus) disjunctivis: ከመ፡ ይርአይ፡ እመ፡ ይሤርሖ፡ ፍኖቶ፡ ወለእመሂ፡ አልቦ፡ ; ; ; ; .

also አይ፡

መስማዕት

oboedientia^la, obsequium^la: እለ፡ አልቦሙ፡ መስማዕት፡ ἀνήκοοι .

Search

Input

Keys Combinations

Hold and choose