Get involved
report issue

Search Help

Search

This app is built with exist-db, and uses Lucene as the standard search engine. This comes with several options available. A full list is here

Below very few examples.

sample result
* *custodir* add wildcards to unlimit your string search
? custodir? Will find any match for the position with the question mark.
~ ምሕረትከ~ Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
"" "ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡" Will find the exact string contained between quotes.
() (verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ Will find one of the two between brackets and the other string.

Input

If you want to transcribe some fidal into latin or update your transcription, you can have a go with our transcription tools.

If you are using the keyboard provided, please note that there are four layers, the normal one and those activated by Shift, Alt, Alt+Shift.

Normal and Shift contain mainly Fidal. Alt and Alt-Shift diacritics.

To enter letters in Fidal and the diacritics with this keyboard, which is independent of your local input selection, you can use two methods.

Orthographic variants of the Ethiopic language are searched as a standard if not otherwise specified. The following are the options considered by the search engine.

  • 's','s', 'ḍ'
  • 'e','ǝ','ə','ē'
  • 'w','ʷ'
  • 'ʾ', 'ʿ'
  • '`', 'ʾ', 'ʿ' (note that you can use the tick if you are not sure about the two, but none will be inferred for you)
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ', 'ሃ', 'ሓ', 'ኃ'
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ'
  • 'ሁ', 'ሑ', 'ኁ'
  • 'ሂ', 'ሒ', 'ኂ'
  • 'ሄ', 'ሔ', 'ኄ'
  • 'ህ', 'ሕ', 'ኅ'
  • 'ሆ', 'ሖ', 'ኆ'
  • 'ሠ','ሰ'
  • 'ሡ','ሱ'
  • 'ሢ','ሲ'
  • 'ሣ','ሳ'
  • 'ሥ','ስ'
  • 'ሦ','ሶ'
  • 'ሤ','ሴ'
  • 'ጸ', 'ፀ'
  • 'ጹ', 'ፁ'
  • 'ጺ', 'ፂ'
  • 'ጻ', 'ፃ'
  • 'ጼ', 'ፄ'
  • 'ጽ', 'ፅ'
  • 'ጾ', 'ፆ'
  • 'አ', 'ዐ', 'ኣ', 'ዓ'
  • 'ኡ', 'ዑ'
  • 'ኢ', 'ዒ'
  • 'ኤ', 'ዔ'
  • 'እ', 'ዕ'
  • 'ኦ', 'ዖ'

Some examples

  • If you search Taammera, you will not find Taʾammǝra or Taʿammera but only Taammera. Try Ta`ammera instead or use the keyboard provided to enter aleph and ayn.
  • If you are searching for Yāʿǝqob, you will not have a lot of luck searching Yaqob, unless some kind cataloguer has actually added it into the data as simplified spelling form. Try instead entering Yaqob~0.5 which is a fuzzy search, this will return also Yāʿǝqob. Also Ya`eqob is fine for example.

Keys Combinations

With this method you use keys combinations to trigger specific characters. Click here for a list of the available combos. This can be expanded, do not hesitate to ask (click here to post a new issue).

Hold and choose

If you hold a key optional values will appear in a list. You can click on the desiderd value or use arrows and enter to select it. The options are the same as those activated by combinations.

With this method you do not have to remember or lookup combos, but it does take many more clicks...

I,1[ בּוֹא بَاءَ ] SubjunctivusSubj. ይባእ፡ intrarela, ingredila, introirela, inirelaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 6,18 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 14,21 ; Josuae liber.Jos. 6,1 ; construitur cumc.c.Acc.loci: ቦአ፡ ቤቶ፡ Danielis prophetia.Dan. 2,17 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 5,8 ; ቦአ፡ ጽርሐ፡ Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 3,3 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 24,67 ; ባኡ፡ አህጉረ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 4,5 ; ኢይክል፡ በዊአ፡ ቤተ፡ እግዚአብሔር፡ Jeremiae prophetia.Jer. 43,5 ; ባእ፡ ቤተከ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 26,20 ; Jesaiae prophetia.Jes. 13,20 ; ቦአ፡ ብሔረ፡ ግብጽ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 46,6 ; Marci Evangelium.Marc. 1,21 ; Marci Evangelium.Marc. 1,45 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,6 ; Actus apostolorum.Act. 3,3 ; ዘይበውኡ፡ አብያተ፡ ሰብእ፡ ከመ፡ ይስርቁ፡ F.M. 17,7; cumc. ኀበ፡ pers. adlaaliquem Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 5,1 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 7,26 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 9,1 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 34,27 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 40,7 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 81,13 ; n. 525vel cumc. ኀበ፡ loci ( adla) Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 72,5 ; cumc. ውስተ፡ loci ( inla): ባእ፡ ውስተ፡ ታቦት፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 7,1 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 40,29 ; ኢትባኢ፡ ውስተ፡ ገራህተ፡ ባዕድ፡ Ruth liber biblicus.Ruth 2,8 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,1 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,24 ; ባኢ፡ ውስተ፡ ጽልመት፡ Jesaiae prophetia.Jes. 47,5 ; Canticum Canticorum.Cant. 5,1 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 14,10 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 14,12 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 9,6 ; ( interla) Regum liber biblicum I.1 Reg. 26,7 ; ( inlavel perla) Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 99,4 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 72,13 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 72,15 ; cumc. እንተ፡ perla: ባኡ፡ እንተ፡ አናቅጽየ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 62,10 ; Evangelium Joannis.Joh. 10,9 ; cumc. ማእከለ፡ in mediam remlavel interlaExodus, liber Pentateuchi.Ex. 24,18 ; Actus apostolorum.Act. 19,30 ; cumc.adverbium, adverbialiteradv., ut: እፎ፡ ቦእከ፡ ዝየ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 22,12 ; ቦአ፡ ኀበ፡ ሀለወት፡ ሕፃን፡ Marci Evangelium.Marc. 5,40 ; ኀበ፡ ቦአት፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 4,13 .
b)ex Hebraismo recepta est phrasis de duce populila: ይበውእ፡ ወይወፅእ፡ ቅድመ፡ ገጾሙ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 18,16 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 27,17 ; de eo, qui vivitlavel versaturlacum aliquo Actus apostolorum.Act. 9,28 .
c)ingredi i.e. admittila, recipila, adsciscilain societatem, civitatem, ecclesiam al., participem fieri reila: Deuteronomium.Deut. 23,2 ; Deuteronomium.Deut. 23,4 ; ኢይባኡ፡ በጽድቅከ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 68,32 ; ከመ፡ ንባእ፡ ውስተ፡ ዕረፍቱ፡ ad Hebraeos epistola.Hebr. 4,1 ; ኢትበውኡ፡ ውስተ፡ መንግሥተ፡ ሰማያት፡ Matthaei Evangelium.Matth. 5,20 ; Marci Evangelium.Marc. 10,15 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 7,18 romanae editionisrom.1 not able to find explanation in abbreviation listCor. 7,20 ; እለ፡ ቦኡ፡ ውስተ፡ ሕግነ፡ Syn.; በእንተ፡ ጥምቀት፡ ወ ( በእንተ፡ ) እለ፡ ይበውኡ፡ ኀበ፡ አሚን፡ F.N. 3. Nonnumquam in Canonibus ecclesiasticis ቦአ፡ absolute (pro ቦአ፡ ቤተ፡ ክርስቲያን፡ , ut not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 248 ) dicitur de eo, cui in ecclesiam intrare et sacra adire licet ( oppositum, -o, -nituropp.excommunicato), ut: ( ቅዉም፡ እመ፡ ነስሐ፡ ) ይባእ፡ ወይትከነስ፡ ወይቅረብ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 160 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 161 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 162 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 163 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 164.
d)inciderelain rem: ከመ፡ ኢትባኡ፡ ውስተ፡ መንሱት፡ Matthaei Evangelium.Matth. 26,41 ; ከመ፡ ኢትባእ፡ ላዕለ፡ ደም፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 25,26 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 25,33 .
e)in judicium intrare cum aliquo i.e. eum in jus vocare Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 142,2 .
f)frequentarela: ይበውእ፡ ቤተ፡ መያሲ፡ , ቤተ፡ ብለኒ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 127.
g)inirelafoedus ቦኡ፡ ኪዳነ፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 20,29 .
i)se immitterela, immiscerila: ከመ፡ ኢትባኡ፡ ውስተ፡ አሕዛብ፡ Josuae liber.Jos. 23,7 ; ውስተ፡ ነገረ፡ ባዕድ፡ ኢትባእ፡ ἐν μέσῳ λόγων μὴ παρεμβάλλου (ne interjicias te, ne interrumpas sermonem) Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 11,8 .
k)de rebus: introducila, immittila, ingerila: ቦአት፡ ኀጢአት፡ ውስተ፡ ዓለም፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 5,12 ; ዘይበውእ፡ ውስተ፡ አፍ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 15,17 ; Marci Evangelium.Marc. 7,15 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 10,18 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 31,23 .
l)offerrila(de collationibus): ወርቅ፡ ዘቦአ፡ τὸ ἀργύριον τὸ εἰςενεχθέν Regum liber biblicum IV.4 Reg. 22,4 ( videasvid. አብአ፡ ).
m)penetrarela, cumc.Acc.ad Timotheum epistola II.2 Tim. 3,6 romanae editionisrom.; cumc. ውስተ፡ , ut: ይበውእ፡ ስርዋጽ፡ ውስተ፡ እዴሁ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 36,6 ; ገዓሮሙ፡ ቦአ፡ ውስተ፡ እዘኒሁ፡ Jacobi epistola.Jac. 5,4 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 17,8 ; ለትባእ፡ ኵሉ፡ እከዮሙ፡ ቅድሜከ፡ Threni, liber biblicus.Thren. 1,22 ; de oratione animos movente, in animos descendente: ነገሩ፡ ይበውእ፡ ውስተ፡ ልብ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,17 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 19,7 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 50,21 .
n)venirelain mentem alicui: ቦአክሙ፡ ውስተ፡ ልብክሙ፡ seq. ከመ፡ et SubjunctivusSubj., Malachiae prophetia.Mal. 2,2 ; Marci Evangelium.Marc. 4,19 .
o)supervenirela, invaderelaaliquem (quamquam raro): ሐዘን፡ ኢይባእከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,17 . Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: አተወ፡ ቦአ፡ ዘ፡ ገባ።
Substantivumsubst., m. et fem. , pluralisPl. ኪዳናት፡
1)stipulatiola, testamentumla, μαρτύρια 4 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 17,15 ( videasvid. ተካየደ፡ n. 1); ኪዳን፡ ዘጽኑዕ፡ διαθήκη ad Galatas epistola Pauli.Gal. 3,15 ; መጽሐፈ፡ ኪዳን፡ (sc. Herodis moribundi) Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 340 ; መጽሐፈ፡ ኪዳን፡ ዘእግዚእነ፡ ኢየሱስ፡ ክርስቶስ፡ inscriptus est libellus Aethiopicus (exstat in Bibliotheca Stuttgartiensi et in Abbadiana Cod. LI. XC. CIC); Maria ornatur epitheto ኪዳነ፡ ምሕረት፡ ( testamentum gratiaelavel misericordiaela), ut: ሰላም፡ ለኪ፡ ኪዳነ፡ ምሕረት፡ II Sal. Mar.; 87; etiam de libris V.T. et Novum TestamentumN.T.: ኪዳን፡ ብሊት፡ ወሐዳስ፡ Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 5.
2)foedusla, pactumla, διαθήκη , et hominum et Dei: ኪዳንክሙ፡ ዘምስለ፡ ሲኦል፡ Jesaiae prophetia.Jes. 28,18 ; liber Jobi.Job 40,23 ; Hezekielis prophetia.Hez. 17,13 ; Deuteronomium.Deut. 7,2 ; ዛቲ፡ ይእቲ፡ ኪዳኖሙ፡ እንተ፡ ኀቤየ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 59,21 ; ነገረ፡ ኪዳን፡ Jeremiae prophetia.Jer. 11,2 sequensseq.; ሕገ፡ ኪዳኑ፡ ለእግዚአብሔር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 39,8 ; Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 12,21 ; Deuteronomium.Deut. 4,31 ; ትእምርተ፡ ኪዳን፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 9,12 sequensseq.; ኪዳነ፡ ጼው፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 21 ; እሠይም፡ ለከ፡ ኪዳነ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 34,10 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 17,2 ; Paralipomenon liber II.2 Par. 16,3 ; አነ፡ ሤምኩ፡ ኪዳነ፡ ኀበ፡ አበዊከ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 41,13 ; እሁብ፡ ኪዳነ፡ ምስሌክሙ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 9,9 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 15 ; ኣቀውም፡ ኪዳነ፡ ምስሌከ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 6,18 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 9,11 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 9,17 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 15 ; አቀመ፡ ሎቱ፡ ኪዳነ፡ ሰላም፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 45,24 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 44,21 ; ኪዳነ፡ ተካየድኩ፡ ምስለ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 88,4 ; ኪዳን፡ እንተ፡ ተሠርዐት፡ ሎሙ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 30 ; እለ፡ ቦኡ፡ ውስተ፡ ኪዳን፡ Jeremiae prophetia.Jer. 41,10 ; ዐቀበ፡ ኪዳነ፡ Danielis prophetia.Dan. 9,4 ; ክሕዱ፡ ኪዳነ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 24,5 ; vel ነሠተ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 15, vel ኀደገ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 15, vel መነነ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 21 ; አይሁድ፡ እለ፡ መነኑ፡ ኪዳናተ፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 33.
kidān (Dillmann 2) pactenpattoitወበረከቱ፡ ወጽንዐ፡ ትዕግሥቱ፡ ወሞገሰ፡ ኪዳኑ፡ የሀሉ፡ ምስሌነ፡La sua preghiera a la sua benedizione, la costanza delle sua pazienza e la grazia del suo kidān siano con noi.it 2 § 4 (ed.), 2 § 4 (tr.); ወተካየድኩ፡ ኪዳነ፡ ምስለ፡ ሰብአ፡ ይእቲ፡ ሀገር፡ ወይእቲ፡ ደብር፡ በቅድመ፡ ኢዮስያስ፡ አቡየ፡ ከመ፡ ኢይባዕ፡ ውስተ፡ ምድሮሙ፡ እመሂ፡ መኰንን፡ አው፡ አፈ፡ መኰንን፡J’ai fait un pacte avec les gens de ce pays et de ce couvent devant mon père Iyosyās, [en promettant] que personne n’entre dans leur terre, ni le gouverneur, ni le procureur (afa) du gouverneur,fr 26 l. 17–19 (ed.), 30 l. 2–5 (tr.) (‘«kidān»: propriamente «patto», come ben noto, è termine tecnico della agiografia etiopica; indica l’accordo stipulato tra Cristo ed il santo, in vita, sulla sua sorte terrena e post mortem, e sulle benedizioni concesse a coloro che pregheranno il santo e ne celebrerano il tazkār , la «commemorazione»; vd. CI-CII ; .’ 2 n. 9)
Leslau
ኪዳን kidān covenanten, pacten, treatyen, testimonyen, allianceen, willen, testamenten, promise made by God to the Virginen 301a
(nonnunquam ተሀጐለ፡ ) III,1(ad interitum vocari, i.e.) perirela, interirela, perdila, pessum irela( ἀπόλλυμαι , ἀπόλωλα ) ተሀጕለት፡ ግብጽ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 10,7 ; Jeremiae prophetia.Jer. 31,15 ; Hezekielis prophetia.Hez. 26,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 15,2 ; ይትሀጐል፡ ብዕል፡ በንታፌ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 5,13 ; ራእዩ፡ ይትሀጐል፡ Jacobi epistola.Jac. 1,11 ; ዝቅት፡ ይትሀጐሉ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 9,17 ; ይትሀጐል፡ ፩ እምነ፡ አባልከ፡ 5,29; ተሀጐልኩ፡ liber Jobi.Job 3,11 ; እለ፡ ተሀጕሉ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 27,13 ; Jesaiae prophetia.Jes. 48,19 ; Jesaiae prophetia.Jes. 57,1 ; Jeremiae prophetia.Jer. 34,12 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 48,10 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 67,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 72,19 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 101,27 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 9,32 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 9,34 ; Judicum liber.Jud. 5,31 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 17,27 ; አባግዕ፡ ዘተገድፈ፡ ወተሀጕለ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 10,6 ; Matthaei Evangelium.Matth. 18,11 ; Lucae evangelium.Luc. 13,3 ; Lucae evangelium.Luc. 19,10 ; Evangelium Joannis.Joh. 10,10 ; Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 173,4 ; ተሀጕሎት፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 7,35 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 8,34 ; እለ፡ ተሀጕሉ፡ እምበድው፡ qui deserto perieruntlaHenochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 61,5 ; ተሀጕሉ፡ እምነ፡ ማእከለ፡ ትዕይንት፡ perierunt de medio castrorumlaNumeri, liber Pentateuchi.Num. 16,33 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 62,2 . tahagʷla , tahagʷala , ተኀጕለ፡ taḫagʷla , ተሐጕለ፡ taḥagʷla
Grébaut
ተሀጐለ tahagʷala III,1 (2e rad. vocalisée ‘ua’) être anéantifr, périrfr (sens général). ውእቱሰ፡ ተጸወነ፡ ኀበ፡ ምስዋረ፡ ዐምድ፡ ወተደለወ፡ ለቀትለ፡ እሙ። ወተንሥአት፡ እኅታ፡ ወአኀዘታ፡ እንዘ፡ ትብል፡ ለምንት፡ ተሀጐልነ፡ እምካልኣኒሆሙ፡ ወዝንቱሰ፡ ዘጕንዱ፡ እኩይ፡ ኢይክል፡ ፈሪየ፡ ሠናየ፡ ንዒ፡ እኅትየ፡ ኪያኪኒ፡ ኢያህጕልኪ። 106.
14
ተሐጕለ፡ taḥagʷla III,1 ይትሐጐል፡ «être perdu, ruiné, gâtéfr» ― ጠፋ፡ Ms. BNFabb217, fol. 29v.
65
Leslau
ተሀጕለ tahagʷla , ተሀጐለ tahagʷala , () ተኀጕለ፡ taḫagʷla perishen, be destroyeden, be ruineden, be losten, failen, dieen 215b
(nonnunquam ተሀጐለ፡ ) III,1(ad interitum vocari, i.e.) perirela, interirela, perdila, pessum irela( ἀπόλλυμαι , ἀπόλωλα ) ተሀጕለት፡ ግብጽ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 10,7 ; Jeremiae prophetia.Jer. 31,15 ; Hezekielis prophetia.Hez. 26,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 15,2 ; ይትሀጐል፡ ብዕል፡ በንታፌ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 5,13 ; ራእዩ፡ ይትሀጐል፡ Jacobi epistola.Jac. 1,11 ; ዝቅት፡ ይትሀጐሉ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 9,17 ; ይትሀጐል፡ ፩ እምነ፡ አባልከ፡ 5,29; ተሀጐልኩ፡ liber Jobi.Job 3,11 ; እለ፡ ተሀጕሉ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 27,13 ; Jesaiae prophetia.Jes. 48,19 ; Jesaiae prophetia.Jes. 57,1 ; Jeremiae prophetia.Jer. 34,12 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 48,10 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 67,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 72,19 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 101,27 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 9,32 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 9,34 ; Judicum liber.Jud. 5,31 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 17,27 ; አባግዕ፡ ዘተገድፈ፡ ወተሀጕለ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 10,6 ; Matthaei Evangelium.Matth. 18,11 ; Lucae evangelium.Luc. 13,3 ; Lucae evangelium.Luc. 19,10 ; Evangelium Joannis.Joh. 10,10 ; Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 173,4 ; ተሀጕሎት፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 7,35 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 8,34 ; እለ፡ ተሀጕሉ፡ እምበድው፡ qui deserto perieruntlaHenochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 61,5 ; ተሀጕሉ፡ እምነ፡ ማእከለ፡ ትዕይንት፡ perierunt de medio castrorumlaNumeri, liber Pentateuchi.Num. 16,33 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 62,2 . tahagʷla , tahagʷala , ተኀጕለ፡ taḫagʷla , ተሐጕለ፡ taḥagʷla
Grébaut
ተሀጐለ tahagʷala III,1 (2e rad. vocalisée ‘ua’) être anéantifr, périrfr (sens général). ውእቱሰ፡ ተጸወነ፡ ኀበ፡ ምስዋረ፡ ዐምድ፡ ወተደለወ፡ ለቀትለ፡ እሙ። ወተንሥአት፡ እኅታ፡ ወአኀዘታ፡ እንዘ፡ ትብል፡ ለምንት፡ ተሀጐልነ፡ እምካልኣኒሆሙ፡ ወዝንቱሰ፡ ዘጕንዱ፡ እኩይ፡ ኢይክል፡ ፈሪየ፡ ሠናየ፡ ንዒ፡ እኅትየ፡ ኪያኪኒ፡ ኢያህጕልኪ። 106.
14
ተሐጕለ፡ taḥagʷla III,1 ይትሐጐል፡ «être perdu, ruiné, gâtéfr» ― ጠፋ፡ Ms. BNFabb217, fol. 29v.
65
Leslau
ተሀጕለ tahagʷla , ተሀጐለ tahagʷala , () ተኀጕለ፡ taḫagʷla perishen, be destroyeden, be ruineden, be losten, failen, dieen 215b
III,1passivumpass.
1)computarila, supputarila: እለ፡ ተሐሰቡ፡ ወተኈለቁ፡ ምስለ፡ እለ፡ ኈለቈ፡ ዳዊት፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 2,17 ; እለ፡ ኢይትሐሰቡ፡ በሐሳበ፡ ዓመት፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 75,1 .
2)imputarila, annumerarila: ይትሐሰብ፡ ሎቱ፡ ጥበበ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 17,28 (var.); ዘከመዝ፡ እምኢተሐሰበ፡ ምስለ፡ ኃጥኣን፡ homo talis inter peccatores non annumeratus essetlaCyr. c. Pall. f. 68; ዘኢተወክፈ፡ ንስሓ፡ ኃጥእ፡ ኀጢአተ፡ ዚአሁ፡ ( ለዘስሕተ፡ ) ይትሐሰብ፡ ላዕሌሁ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 233 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 236 ; cumc. ኀበ፡ pers. M.M. f. 114.
taḥasaba
Leslau
ተሐሰበ taḥasaba , () ተሀሰበ tahasaba be computeden, give an accounten, settle an accounten, ask for an accounten 244b
I,1[amh. et יָרַד idemid.; وَرَدَ plerumque significatus speciales habet] SubjunctivusSubj. ይረድ፡ ; Imperat. ረድ፡ , descenderela, Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 19,24 ; Jesaiae prophetia.Jes. 47,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 17,11 ; Matthaei Evangelium.Matth. 24,17 ; Marci Evangelium.Marc. 1,10 ; ወሪዶት፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 63,10 ; Evangelium Joannis.Joh. 4,49 ; cumc. እምነ፡ loci: ጐንደየ፡ ወሪደ፡ እምደብር፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 32,1 ; Judith liber apocryphus.Judith 10,10 ; እምነ፡ ሰረገላ፡ Judicum liber.Jud. 4,15 ; እምሰማይ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 28,2 ; Evangelium Joannis.Joh. 1,32 ; እመስቀል፡ Marci Evangelium.Marc. 15,30 ; ረዲ፡ እምነ፡ ክብርኪ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 31,18 ; cumc. እምዲበ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 19,14 ; Matthaei Evangelium.Matth. 14,29 ; cumc. እምውስተ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 24,64 ; cumc. እምላዕለ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 25,23 ; cumc. በ፡ scalae Genesis liber Pentateuchi.Gen. 28,12 ; cumc. ውስተ፡ loci: ሑር፡ ረድ፡ ውስተ፡ ቤተ፡ ንጉሥ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 22,1 ; Canticum Canticorum.Cant. 6,2 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 12,10 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 46,3 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 46,4 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 19,18 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 11,10 ; Marci Evangelium.Marc. 13,15 ; Evangelium Joannis.Joh. 6,16 ; cumc.Acc.loci: ወወረደ፡ ቤተ፡ ንጉሥ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 43,12 ; እለ፡ ተሐውሩ፡ ትወርዱ፡ ብሔረ፡ ግብጽ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 30,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 31,1 ; Jesaiae prophetia.Jes. 52,4 ; ወረዱ፡ ሲኦል፡ (v. ሲኦለ፡ ) Baruchi liber apocryphus.Bar. 3,19 ; Jonae prophetia.Jon. 1,3 ; Evangelium Joannis.Joh. 2,12 ; Actus apostolorum.Act. 7,15 ; raro cumc. ለ፡ (versus) loci, Lucae evangelium.Luc. 10,30 (cfr. Actus apostolorum.Act. 8,26 ); cumc. ኀበ፡ pers. (ad): Evangelium Joannis.Joh. 1,52 ; Actus apostolorum.Act. 10,21 ; Actus apostolorum.Act. 14,11 ; cumc.Acc.viae qua quis descendit, Lucae evangelium.Luc. 10,31 , vel loci per quem descendit, Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 10,8 ; cumc. ላዕለ፡ vel ዲበ፡ super aliquem, Lucae evangelium.Luc. 3,32 ; Evangelium Joannis.Joh. 1,33 ; irruerelasuper aliquem Josuae liber.Jos. 11,7 . De rebus inanimatis
a)defluerela, deciderela, delabila, deferrila, demittila: ደም፡ ዘይወርድ፡ ውስተ፡ ምድር፡ Lucae evangelium.Luc. 22,44 ; pluvia de coelo Jesaiae prophetia.Jes. 55,10 ; Matthaei Evangelium.Matth. 7,25 ; አኀዘ፡ ማይ፡ ይረድ፡ ውስተ፡ ቀላይ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 5 ; ይወርድ፡ ጠል፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 11,9 ; ነቅዕ፡ ዘይወርድ፡ እምድብር፡ Deuteronomium.Deut. 9,21 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 71,6 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 132,3 ; እሳት፡ እምሰማይ፡ Lucae evangelium.Luc. 9,54 ; በረድ፡ እምሰማይ፡ Apocalypsis Joannis.Apoc. 16,21 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 18,11 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 101,2 ; በከመ፡ ወረደ፡ መዐትየ፡ ላዕለ፡ ἔσταξε Jeremiae prophetia.Jer. 49,18 ; ወረደ፡ ዕፃ፡ ላዕለ፡ ዮናስ፡ ( caderela) Jonae prophetia.Jon. 1,7 ; Esther, liber biblicus.Esth. 3,7 ; ልብሰ፡ መትከፍት፡ ዘይወርድ፡ ውስተ፡ ክልኤሆን፡ መታክፊሁ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 36,11 ; ፍርሀት፡ ወረዓድ፡ ወረደ፡ ላዕሌሁ፡ ἐπέπεσεν Lucae evangelium.Luc. 1,12 .
III,1
1)explorarila, investigarila: መንፈስ፡ ሕያው፡ ወቅዱስ፡ ዘኢይትፈተን፡ Lit. Joh.
2)tentarila, probarila: ወርቅ፡ ይትፈተን፡ በምንሃብ፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 3,6 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 17,3 ; ተፈትኑ፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium HedarSx. Hed. 24 Enc.; እለ፡ ተመከሩ፡ ወተፈትኑ፡ Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 8 ; Synaxaria; sequuntur nomina mensium GenbôtSx. Genb. 2 ( videasvid. sub ተነጥፈ፡ ).
III,1
1)abstergila, detergila: በከመ፡ ይትመዘመዝ፡ ዕፍረት፡ እምከመ፡ መዝመዝዎ፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 21,13 ; እለ፡ ተመዝመዙ፡ በዐጌ፡ Maʃshafa Kidân Za-egziena IjasusKid. f. 27.
tamazmaza
Grébaut
ተመዝመዘ፡ tamazmaza , III, ይትመዘመዝ፡ , ይትመዝመዝ፡ «être netoyé, essuyéfr, {essere} astersoit, frotté, parfuméfr» ― ታሸ፡ , ታሰበ፡ Ms. BNFabb217, fol. 45r.
109
Leslau
ተመዝመዘ፡ tamazmaza passive {of videasvid. መዝመዘ mazmaza }; also dryen(intr.), be dried upen, (Lt) perfumeen (rather be rubbed with perfumeen) 379a
tahawko(t)
Grébaut
ተሀውኮት፡ tahawkot agitationfr, troublefr, brusqueriefr.
ይደልዎሙ፡ ለመምህራን፡ ከመ፡ ይኩኑ፡ ጠቢባነ፡ ተግባር፡ ወንቁሓነ፡ ለመድኃኒተ፡ እለ፡ ተሠይሙ፡ ላዕሌሆሙ፡ ወይዕቀቡ፡ በትግሀት፡ ፈቃደ፡ ኵሉ፡ ለለአሐዱ፡ ወተሀውኮታቲሁ። Ms. BNFet110, fol. 38vb.
8
ተሀውኮታት፡ tahawkotāt pluralisPl. troublesfr, agitationsfr
Texte et référence: እለ፡ ተሠይሙ፡ ላዕሌሆሙ፡ ወይዕቀቡ፡ በትግሀት፡ ፈቃደ፡ ኵሉ፡ ለለአሐዱ፡ ወተሀውኮታቲሁ፡ ወመልክዓ፡ ልብሱ። Ceux qui ont été établis au-dessus d’eux pour garder avec vigilance le nécessaire pour tous et pour chacun, (veiller aux) troubles et à la conformité des vêtements.fr Ms. BNFet110, fol. 38vb.
446
Leslau
ተሀውኮት tahawko(t) tumulten, disorderen, perturbationen, unresten, agitationen 220a
et ተረሰየ፡ III,1et III,2; ( ተራሰየ፡ III, not able to find explanation in abbreviation list3 Jer. 28,3 varia lectiovar.)
1)sibi induerelavestem, arma, amictum essela, accingila, cumc.Acc., ut: ተረሰይኩ፡ ርትዐ፡ ከመ፡ ዐጽፍ፡ liber Jobi.Job 29,14 ; Jesaiae prophetia.Jes. 49,18 ; cumc. በ፡ Deuteronomium.Deut. 22,5 ; ዘይትረሰይ፡ በሰርጐ፡ አንስት፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 163 ; ተረሰይ፡ በክብር፡ ወበስብሐት፡ liber Jobi.Job 40,5 ; ይትረሰይ፡ (var. ይትራሰይ፡ ) በንዋየ፡ ሐቅሉ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 28,3 ; Jesaiae prophetia.Jes. 21,5 ; ad Timotheum epistola I.1 Tim. 2,9 .
a)nonnumquam: se ornarelare, ostentationis vel glriationis causa: Actus apostolorum.Act. 25,23 ; ትትሬሰዩ፡ በብዕሎሙ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 61,6 ; ዐይን፡ እንተ፡ ርእየተኒ፡ ትትሬሰየኒ፡ liber Jobi.Job 29,11 .
b)armis instruila; accinctumla, armatum essela: እለ፡ ተረሰዩ፡ (v. ተረስዩ፡ ) ለቀትል፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 31,5 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 14,8 et n. 283in genere
2)sese pararelavel expedirelaad aliquid, paratum essela( נָכוֹן ): ተረሰዩ፡ ላዕሌሃ፡ ለቀትል፡ παρασκευάσασθε ἐπ᾽ αὐτὴν εἰς πόλεμον Jeremiae prophetia.Jer. 6,4 ; ሶበ፡ ይትሬሰዩ፡ ἐν ἡμέρᾳ ἑτοιμασίας Nahum.Nah. 2,4 ; ተረስየነ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 32,27 ; ብእሲ፡ ዘተረስየ፡ ἕτοιμος Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 16,21 . Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ተረሰየ፡ ብ፡ ተሸለመ።
tarasya , tarassaya
Grébaut
ተረሰየ፡ tarassaya III,2 ይትሬሰይ፡ , ይትረሰይ፡ «être faitfr, être préparé, armé, prompt à se battrefr» ― ተደረገ፡ , ተሸለመ፡ , ተሰለፈ፡ Ms. BNFabb217, fol. 57v.
148
Leslau
ተረስየ tarasya , ተረሰየ tarassaya adorn oneselfen, clothe oneselfen, array onselfen, be armeden, prepare oneselfen, be equippeden, () wrap oneself in a blanketen 475a
III,1
1)oblivioni darila, in oblivionem venirelaKoheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 2,16 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 9,5 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 8,64 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 9,19 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 87,13 ; እለ፡ ተረስዑ፡ οἱ ἐπιλελησμένοι Jesaiae prophetia.Jes. 5,17 ; Jesaiae prophetia.Jes. 23,16 ; ኢይትረሳዕ፡ ዝክሩ፡ ሎቱ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 32,9 ; Jeremiae prophetia.Jer. 27,5 ; construitur cumc.c.Dat.commodi: ኢትትረሳዕ፡ ለከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 3,14 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 44,10 ; cumc. በኀበ፡ vel እምነ፡ obliviscentis: Regum liber biblicum II.2 Reg. 18,13 ; ኢይትረሳዕ፡ ሕግ፡ በኀበ፡ ካህን፡ Jeremiae prophetia.Jer. 18,18 ; ትትረሳዕ፡ ምክር፡ እምሊቃናት፡ Hezekielis prophetia.Hez. 7,26 ; vel cumc.Acc.personapers.Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 101,5 .
a)oblivione exstinguila, ignoscila: በዘ፡ ይትረሳዕ፡ ኀጢአትየ፡ liber Jobi.Job 7,21 .
b)exciderela, intercidere memoriala, plerumque cumc.Acc.obliviscentis: Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 38 ; ተረስዐኒ፡ ነገሩ፡ Danielis prophetia.Dan. 2,5 ; Danielis prophetia.Dan. 2,8 ; አምሳለ፡ ጥበብ፡ ኢይትረሳዕከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 6,35 .
c)laterela, fugerelaaliquem, ei ignotum essela, cumc.Acc.personapers.: አልቦ፡ ዘተረስዐከ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 40,26 ; cumc. እምነ፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 4,13 ; ተረስዐት፡ እምኵሉ፡ ሰብእ፡ liber Jobi.Job 28,21 .
2)stultitiaela(inscitiae rerum divinarum) et impietati tradilavel in impietatem inciderela: ይትረስዑ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 99,8 ; ይትረሳዕ፡ ልቦሙ፡ እምጥበብ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 93,8 .
tarasʿa
Grébaut
ተረስዐ፡ tarasʿa III,1 ይትረሳዕ፡ «être oubliéfr» ― ተረሳ፡ , ተዘነጋ፡ Ms. BNFabb217, fol. 57v.
148
Leslau
ተረስዐ tarasʿa paasive of videasvid. ረስዐ rasʿa ; also fall into erroren, fall into impietyen, escape one’s noticeen, be ignoranten 473b
et ኍሉቍ፡ participiumpart.
1)numeratusla, numerabilisla: ሥዕርተ፡ ርእስክሙ፡ ኵሎን፡ ኍሉቃት፡ እማንቱ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 10,30 ; Lucae evangelium.Luc. 12,7 ( ኍሉቅ፡ ); not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 271 ; Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 172 ; ዓመታት፡ ኍሉቃት፡ ἔτη ἀριθμητά liber Jobi.Job 16,22 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 8,14 (ubi ኍሉቃን፡ scribendum est); እለ፡ ተረፉ፡ ይከውኑ፡ ኍሉቃነ፡ (v. በኍልቍ፡ ) Jesaiae prophetia.Jes. 10,19 .
et ተረፈ፡ I,1[amh. ተረፈ፡ arabicum تَرِفَ in significatum specialem bonis abundavitlaabiit; vicina videntur יָתַר ܝܺܬܰܪ ; videasvid.etiam ጠረየ፡ ] SubjunctivusSubj. ይትረፍ፡ et ይትርፍ፡
1)reliquum esselavel fierila, superessela, residuum essela, restarela, Genesis liber Pentateuchi.Gen. 7,23 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 45,7 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 7,21 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 7,48 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 10,5 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 10,15 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 11,26 ; Josuae liber.Jos. 13,1 ; Josuae liber.Jos. 13,2 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 83,8 ; ተረፍኩ፡ liber Jobi.Job 1,16 ; ተርፉ፡ ኅዳጣን፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 48,15 ; እለ፡ ተርፉ፡ vel ተረፉ፡ reliquilaHezekielis prophetia.Hez. 36,3 ; Hezekielis prophetia.Hez. 36,4 ; ዘተርፈ፡ ሣዕር፡ Hezekielis prophetia.Hez. 34,18 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 14,18 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 14,29 ; Jesaiae prophetia.Jes. 7,22 ; Jesaiae prophetia.Jes. 15,9 ; ለእለ፡ ተርፉ፡ ሕዝብየ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 23,3 ; Jeremiae prophetia.Jer. 24,8 ; Jeremiae prophetia.Jer. 51,12 ; Matthaei Evangelium.Matth. 22,6 ; construitur cumc.c. እምነ፡ exla(aliquo numero vel aliqua materia) Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 12,10 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 8, 32; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 26,36 ; አልቦ፡ ዘይተርፍ፡ እምኔሆሙ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 11,23 ; Jesaiae prophetia.Jes. 46,3 ; vel cumc. እምውስተ፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 2,3 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7,17 ; Jesaiae prophetia.Jes. 10,19 ; cumc. ለ፡ pers. ( alicuila) Genesis liber Pentateuchi.Gen. 44,20 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,18 , vel cumc.Acc.personapers.: ሚመጠን፡ ተረፈኒ፡ መዋዕለ፡ ሕይወትየ፡ Regum liber biblicum II.2 Reg. 19,34 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 12,12 ; Matthaei Evangelium.Matth. 19,20 .
c)in arithmetica: reliquum vel residuum essela(subtracto numero minore a majore), Comp. Ae.; ዘተርፈ፡ vel ዘአትረፍከ፡ reliquumla, Abush.
d)nonnumquam: relictum essela, ut: ዘተርፈ፡ እምበረድ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 10,15 .
e) ንስቲተ፡ ከመ፡ ተርፎሙ፡ ወይዌግሩኒ፡ paulum abest, quin me lapidentlaExodus, liber Pentateuchi.Ex. 17,4 .
f) ዘተርፈ፡ postscriptumlain literis, Lud. auctore, auctoritateauct.Gregorii.
2)remanerelaExodus, liber Pentateuchi.Ex. 8,5 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 8,7 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 32,25 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 2,21 ; cumc.Acc.praedicati: ወትተርፍ፡ ምድሮሙ፡ በድወ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 6,11 ; ተረፍነ፡ ባሕቲተነ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 8 ; ተረፍኩ፡ እምሐዊር፡ remansi nec profectus sumla, Lud. auctore, auctoritateauct.Greg.
adjectivumadj., fem. ደኃሪት፡ , pluralisPl.m. ደኃርያን፡ fem. ደኃርያት፡ , cumc. ደኀርት፡
1)Adj.
a)posteriorla( oppositum, -o, -nituropp.priori), de loco: Deuteronomium.Deut. 34,2 ; Zachariae prophetia.Zach. 14,8 varia lectiovar.; Joelis prophetia.Joel 2,20 ; de ordine et tempore: Ruth liber biblicus.Ruth 3,10 ; Deuteronomium.Deut. 24,3 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 2,19 ; እለ፡ ተርፉ፡ ቃላተ፡ አዝያስ፡ ደኀርት፡ ወቀደምት፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 26,22 al.; ደኃርያን፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 37,2 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 37,3 ; መጻሕፍት፡ ዘቀዳሚ፡ ወዘደኃሪ፡ i.e. V. et N. Testamenti, Syn. in 313 .
b)postremusla, ultimusla, novissimusla, de loco: ደኃርያን፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 2,31 ; de ordine: ደኀርት፡ Matthaei Evangelium.Matth. 19,30 ; Matthaei Evangelium.Matth. 20,8 ; Matthaei Evangelium.Matth. 20,14 ; ደኃርያት፡ Apocalypsis Joannis.Apoc. 21,9 ; de tempore: Jesaiae prophetia.Jes. 41,4 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 138,4 ; አግሪጳስ፡ ውእቱ፡ ደኃሪ፡ እምእለ፡ ነግሡ፡ ላዕለ፡ አይሁድ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 342 ; ድኃሪት፡ ዕለት፡ dies novissimuslanot able to find explanation in abbreviation listClem. f. 97 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 105 ; Evangelium Joannis.Joh. 6,39 ; Evangelium Joannis.Joh. 11,24 ; እስትንፋስ፡ ደኃሪት፡ Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 164,3 ; በደኃሪት፡ ትውልድ፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 11,38 ; Epistola Joannis I.1 Joh. 2,18 ; በደኃሪ፡ መዋዕል፡ Jesaiae prophetia.Jes. 2,2 ; Jeremiae prophetia.Jer. 23,20 ; Jeremiae prophetia.Jer. 25,18 ; Jeremiae prophetia.Jer. 37,24 ; Danielis prophetia.Dan. 2,28 ; ad Timotheum epistola I.1 Tim. 4,1 ; ad Timotheum epistola II.2 Tim. 3,1 ; not able to find explanation in abbreviation list2 Petr. 3,3 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 8,60 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 8,71 ; እስከ፡ ደኃሪ፡ መዋዕል፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 6,50 ; ደኀርት፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 1,11 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 4,16 ; Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 8,13 .
2)Pro SubstantivumSubst.usurpatur
a)rarius m. ደኃሪ፡ novissimumla, finisla, exitusla: Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 9,5 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 9,7 varia lectiovar.; ደኃሪሃ፡ ለፍርሀተ፡ እግዚአብሔር፡ ጥበብ፡ συντέλεια Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,11 ; ወዘሂ፡ ይከውን፡ በደኃሪ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 46,10 ; ትዘከር፡ ዘደኃሪ፡ Lud. e Vit. Barb.; አመ፡ ደኃሪ፡ postremolaEncomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: PagwemenSx. Pag. 5 Enc.
b)crebro fem. ደኃሪት፡ novissimumla, finisla, exitusla: ደኃሪት፡ τὰ ἔσχατα Jesaiae prophetia.Jes. 41,22 ; በደኃሪት፡ ἐπ ʼ ἐσχάτου Jesaiae prophetia.Jes. 41,23 ; ደኃሪታ፡ ( ለፍኖት፡ ) τὰ τελευταῖα αὐτῆς Proverbiorum liber biblicus.Prov. 14,12 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 1,30 ; liber Jobi.Job 23,8 ; ደኃሪታ፡ ( ለሐሰት፡ ) Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 7,13 ; ደኃሪቱ፡ ለስም፡ እኩይ፡ ኀሳር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 6,1 ; sermonis Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 10,13 ; in specie
III,3conjurarela, conspirarelaPsalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 82,5 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 101,9 ; Actus apostolorum.Act. 23,12 ; Actus apostolorum.Act. 23,14 ; ወተሰካተዩ፡ በማዕሌቶሙ፡ Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 14 ; in bonam partem: (martyres) እለ፡ ተሰካተዩ፡ ወተዘጋደዩ፡ ለመዊት፡ Ssal. Req.; etiam conjungilain genere: ተንሥአ፡ በኀይል፡ እምሀገሩ፡ ወተሰካተዩ፡ ምስለ፡ እለ፡ እምድኅሬሁ፡ ወተዐየኑ፡ Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 14. Vocabularium Aethiopicum, -a -a.Voc. Ae.: ተሰካተዩ፡ ዘ፡ ተመማሉ፡ ; aliudla: ዘ፡ ተከማቹ።
III,2
A)reflex.
1)fortemla, firmumla, valentem se praestarelavel sibi viderila, vires colligerelavel contenderela: ጽንዑ፡ ወተኀየሉ፡ ἀνδρίζεσθε Paralipomenon liber II.2 Par. 32,7 ; ተኀየለ፡ ወነበረ፡ ἐνισχύσας ἐκάθισε Genesis liber Pentateuchi.Gen. 48,2 , vel sequensseq.SubjunctivusSubj.: ተኀየሉ፡ ትባኡ፡ ἀγωνίζεσθε εἰςελθεῖν Lucae evangelium.Luc. 13,24 ; ተኀየሉ፡ በመዝራዕቶሙ፡ ἐγαυρίασαν ἐν βραχίονι Judith liber apocryphus.Judith 9,7 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 51,7 ; እለ፡ ይትኄየሉ፡ ἐξάρχοντες κατ᾽ ἰσχύν Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 32,18 . n. 608
2)comparative: fortioremla, superiorem se praestarela, praevalerela, praepollerela, dominarila, ከመ፡ የአዝዝ፡ ወይትኀየል፡ ዲበ፡ ምድር፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 52,4 ; cumc.Acc. ተኀየልኩ፡ ውእተ፡ ሀገረ፡ Rel. Bar.; እለ፡ ተኀየልዎ፡ τυραννοῦντες αὐτοῦ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 10,14 ; Paralipomenon liber II.2 Par. 21,17 ; liber Jobi.Job 6,23 ; ለጥበብ፡ ኢይትኄየላ፡ እከይ፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 7,30 ; መኑ፡ ይክል፡ ምስሌሁ፡ ተኀይሎ፡ τίς ἐστι κατ᾽ αὐτὸν δυνάστης liber Jobi.Job 36,22 .
3)vim adhiberela, vi adigerela, vi arriperela, vim inferrela, vi opprimerela, sub potestatem redigerela, ኢይትኀየሉ፡ ዐሪገ፡ μὴ βιαζέσθωσαν ἀναβῆναι Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 19,24 ; ተኀይሎሙ፡ διαβιασάμενοι Numeri, liber Pentateuchi.Num. 14,44 ; Deuteronomium.Deut. 1,43 ; cumc.Acc.rei, cui obluctantur: ኢትትኀየል፡ ውሒዘ፡ ፈለግ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 4,26 ; cumc.Acc.personapers.et SubjunctivusSubj.verbi: ይትኄየልዎሙ፡ ያውጽኡ፡ አዕፅምቲሆሙ፡ Amosi prophetia.Am. 6,10 ; cumc.Acc.rei, quae arripitur: ይትኄየል፡ ለርእሱ፡ ሀጕለ፡ ἐκβιάζεται τὴν ἀπώλειαν ἑαυτοῦ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 16,26 ; ተኀየሉ፡ ንዋየ፡ ቤተ፡ ክርስቲያን፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 127 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 128 ; cumc.Acc.personapers., quae opprimitur: καταδυναστεύειν Jeremiae prophetia.Jer. 27,33 ; ἐκθαμβεῖν Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 30,9 ; τυραννεῖν Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 10,14 ; κατακυριεύειν not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 5,3 Platt; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 37,12 ( ἐκβιάζεσθαι ); cumc. ላዕለ፡ pers. Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 17,2 ; violarelavirginem Deuteronomium.Deut. 22,25 . Hinc በተኀይሎ፡ vila: አኮ፡ በተኀይሎ፡ ዘያከይድዎ፡ ለመለንስ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 28,27 .
2)superarila, expugnarilade urbe; ሀገረ፡ ጸወን፡ ዘኢይትኄየል፡ Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 3.
4)vi cogila, adigila: qui peccavit በፈቃድ፡ አው፡ በተኀይሎ፡ not able to find explanation in abbreviation listKedr f. 30.
III,1
1)peregre abirelavel essela, peregrinarila, iter facerela: ውስተ፡ ተአንግዶ፡ in peregrinationela( ξενιτεία ) Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 18,3 ; እለ፡ ሖሩ፡ ወተአንገዱ፡ Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 164,3 ; ጥበብ፡ ዐርክ፡ ይእቲ፡ በውስተ፡ ተአንግዶ፡ ወሞገስ፡ ይእቲ፡ በውስተ፡ ጉባኤ፡ Fal.; ባዕልሰ፡ በዓለ፡ ቤት፡ ውስተ፡ ተአንግዶ፡ ወነዳይሂ፡ እንግዳ፡ በቤቱ፡ Mashafa Falasfa.Fal. f. 57 ; Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 2 ; ὁ Λόγος ተአንገደ፡ ምስለ፡ ያዕቆብ፡ ( Genesis liber Pentateuchi.Gen. 28 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 29 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 30 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 31 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 32 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 33 ) not able to find explanation in abbreviation listHaim. Ab. Nr. 2 ; not able to find explanation in abbreviation listM.M. f. 141 .
2)hospitio excipila, hospitem essela, deversarilaapud aliquem: ሶበ፡ ተአንገደ፡ እግዚአብሔር፡ ውስተ፡ ቤተ፡ አብርሃም፡ ( Genesis liber Pentateuchi.Gen. 18 ) Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 26 ; እለ፡ ተአንገዱ፡ ኀቤሆሙ፡ ξένοι Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 19,13 ; Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 1.
praepositiopraep., suffixis pronominibus ውስቴት፡ , ut: ውስቴቱ , ውስቴታ፡ al. ( gramm.§ 167,4).
I) ውስተ፡ simplex, in mediolavel in mediumlaalicujus i.e.
1)ad significandum
a)commorationem in loco: inla( ἐν ), Matthaei Evangelium.Matth. 2,16 ; መሥኤ፡ ውስተ፡ እዴሁ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 3,12 ; ይነብሩ፡ ውስተ፡ ጽልመት፡ Matthaei Evangelium.Matth. 4,16 ; ውስተ፡ ሐመር፡ Matthaei Evangelium.Matth. 4,21 ; እለ፡ ውስተ፡ ቤት፡ Matthaei Evangelium.Matth. 5,15 ; ውስተ፡ ሰማያት፡ Matthaei Evangelium.Matth. 6,20 ; ሰርዌ፡ ዘውስተ፡ ዐይንከ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 7,3 ; Matthaei Evangelium.Matth. 8,6 ; ሞቱ፡ ውስተ፡ ማይ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 8,32 ; ውስተ፡ ኵሉ፡ ብሔር፡ Matthaei Evangelium.Matth. 9,31 ; Matthaei Evangelium.Matth. 11,8 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,40 ; Matthaei Evangelium.Matth. 13,19 ; Matthaei Evangelium.Matth. 13,27 ; Matthaei Evangelium.Matth. 13,44 ; ውስተ፡ አፉሁ፡ Malachiae prophetia.Mal. 2,6 ; ውስተ፡ እደ፡ እግዚአብሔር፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 9,1 ; Josuae liber.Jos. 2,6 .
b)in superficie rei: inla, superla, ( an , auf ), ኢሀለወ፡ ውስተ፡ መካኑ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 20,25 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 20,27 ; ይኩኑ፡ ውስተ፡ ጠፈረ፡ ሰማይ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,14 ; ይብዝኁ፡ ውስተ፡ ምድር፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,22 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 72,9 ; ዘበቈለ፡ ውስቴቱ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 17,9 ; ቅናተ፡ ሰንፔር፡ ውስተ፡ ሐቌሁ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 9,2 ; ይሰክቡ፡ ውስተ፡ ዓራታት፡ Amosi prophetia.Am. 6,4 ; Lucae evangelium.Luc. 22,21 ; Matthaei Evangelium.Matth. 11,16 .
c)propinquitatem et viciniam: inla, adla, እንዘ፡ ሀለውኩ፡ ውስተ፡ አጥባተ፡ እምየ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 21,9 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 13,28 ; እመ፡ ነበርከ፡ ውስተ፡ ማእድ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,12 ; ነበረት፡ ውስተ፡ ፍኖት፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 38,21 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 11,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,5 ; ውስተ፡ አፍላግ፡ ነበርነ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 136,1 ; Evangelium Joannis.Joh. 15,4 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 1,13 .
d)ubi ad multitudinem refertur: interla, ከመ፡ ዐንበሳ፡ ውስተ፡ እንስሳ፡ Michaei prophetia.Mich. 5,7 ; ሳኦልሂ፡ ውስተ፡ ነቢያትኑ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 10,11 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 10,12 ; ኢይትኌለቍ፡ ውስተ፡ አሕዛብ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 23,9 .
2)ad significandam motionem
b)inla, superla, adla: ይወርድ፡ ከመ፡ ጊሜ፡ ውስተ፡ ሣዕር፡ Deuteronomium.Deut. 32,2 ; ኢይዕረጉ፡ ውስተ፡ ደብር፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 19,12 ; Josuae liber.Jos. 2,6 ; እመ፡ ዐርጉ፡ ውስተ፡ ሰማይ፡ Amosi prophetia.Am. 9,2 ; ይወድቅ፡ ውስተ፡፡ ምድር፡ Amosi prophetia.Am. 3,5 ; ይዘብጡክሙ፡ ውስተ፡ መላትሒክሙ፡ Michaei prophetia.Mich. 4,14 ; ወረድከ፡ ውስተ፡ ደብረ፡ ሲና፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 19,13 ; ሤሞሙ፡ ውስተ፡ ጠፈር፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,17 ; Matthaei Evangelium.Matth. 24,16 .
c)versusla: አልዐለ፡ በትሮ፡ ውስተ፡ ሰማይ፡ n. 909Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 10,13 ; ትኔጽሩ፡ ላዕለ፡ ውስተ፡ ሰማይ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 8,21 ; እዘርዎሙ፡ ውስተ፡ ኵሉ፡ ነፋሳት፡ Hezekielis prophetia.Hez. 5,10 .
e)in specie usurpatur post verba
α)addendi et conjungendi: adla, cumla, ይትዌሰኩ፡ ውስቴቶሙ፡ ፈላስያን፡ Jesaiae prophetia.Jes. 14,1 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 3,14 ; ኢደመሮን፡ ውስተ፡ አባግዐ፡ ላባ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 30,40 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 30,9 ; ይቶስሑ፡ ማየ፡ ውስተ፡ ወይን፡ Jesaiae prophetia.Jes. 1,22 .
γ)mutandi, faciendi, fiendi, inla: ሥሓቀክሙ፡ ሚጥዎ፡ ውስተ፡ ላሕ፡ Jacobi epistola.Jac. 4,9 ; እሬስየከ፡ ውስተ፡ ሕዝብ፡ ዐቢይ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 32,10 ; Deuteronomium.Deut. 9,14 ; ይእቲ፡ ኮነት፡ ውስተ፡ ርእሰ፡ ማእዘንት፡ not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 2,7 .
II)Componitur cum aliis praepositionibus:
1) በውስተ፡ in medio alicujus i.e.
b)inla, superla, በውስተ፡ ምስካብየ፡ Danielis prophetia.Dan. 4,2 ; Danielis prophetia.Dan. 4,10 ; በውስተ፡ ርእሰ፡ ደብር፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 20,28 ; Matthaei Evangelium.Matth. 18,19 ; በውስተ፡ ምሥዋዕ፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium HamlêSx. Haml. 8 Enc.
d)passim post verba accipiendi: exla, (cfr. በኀበ፡ ), እብላዕ፡ በውስተ፡ እዴሃ፡ ἐκ τῆς χειρὸς αὐτῆς Regum liber biblicum II.2 Reg. 13,6 ; ንስማዕ፡ በውስተ፡ አፉሃ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 24,57 .
2) እምውስተ፡ e mediolai.e.
b)dela, ala: ወረደት፡ እምውስተ፡ ገመላ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 24,64 ; ያሴስል፡ ሐመደ፡ እምውስተ፡ ምሥዋዕ፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 6,3 ; Jesaiae prophetia.Jes. 6,6 ; አሣእኒክሙ፡ ኢበልየ፡ እምውስተ፡ እገሪክሙ፡ Deuteronomium.Deut. 29,4 ; ወድቀ፡ እምውስተ፡ መንበሩ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 4,18 ; Matthaei Evangelium.Matth. 21,8 .
3) እንተ፡ ውስተ፡ per mediumla, perla: ወፅአ፡ ሐጹ፡ እንተ፡ ውስተ፡ ልቡ፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 9,24 ; Michaei prophetia.Mich. 2,13 ; ሓወጸት፡ እንተ፡ ውስተ፡ መስኮት፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 9,30 ; Joelis prophetia.Joel 4,17 .
easdem fere significationes habet, quas simplex ላዕለ፡ ; sed magis de statu quiescendi superlaet adhaerendi adlaaliquid, quam de motu adlaaliquid dicitur: superla, inla, adla, apudla( videasvid. ላዕለ፡ not able to find explanation in abbreviation listNr. 2 ): እለ፡ ተወልዱ፡ በላዕሌሃ፡ ( ለምድር፡ ) quilasuper terram i.e. in terra natilasunt Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,13 ; በላዕሉ፡ in superficie ejuslaHenochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 28,2 (quod, cum pronomen suffixumpron. suff.non per êlasubjunctum sit, etiam ad ላዕል፡ SubstantivumSubst.referri potest); መጽአ፡ ማየ፡ አይኅ፡ በላዕለ፡ ምድር፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 7,10 ( ላዕለ፡ in commate 6), ይገብር፡ ( ሕግየ፡ ) ፍሬ፡ በላዕሌክሙ፡ in vobisla(tamquam semen vobis superinjectum) Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 9,31 ; Ruth liber biblicus.Ruth 4,12 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 15,5 ; እብላዕ፡ በላዕለ፡ እዴሃ፡ ἐκ τῶν χειρῶν αὐτῆς Regum liber biblicum II.2 Reg. 13,5 ( ውስተ፡ in commate 6); ኢተረክበ፡ ዐመፃ፡ በላዕሌየ፡ apud mela, in melaPsalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 16,4 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 44,17 ; ምንተ፡ ርኢከ፡ በላዕሌየ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 35 ; Jeremiae prophetia.Jer. 2,5 ; Hezekielis prophetia.Hez. 28,15 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 1,13 ; Michaei prophetia.Mich. 1,13 ; እግዚአብሔር፡ ይሴባሕ፡ በላዕለ፡ ትሑታን፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 3,20 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 6,35 ; ልቦሙ፡ በላዕሌሆሙ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 19,1 ; Jesaiae prophetia.Jes. 19,3 ; ተቀጥቀጠኒ፡ ልብየ፡ በላዕሌየ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 23,9 ; Threni, liber biblicus.Thren. 3,20 ; ዘትግዕዝ፡ በላዕለ፡ ባዕድ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 2,1 ; ከመ፡ ያርኢ፡ ጽድቆ፡ በላዕለ፡ እለ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,25 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 4,11 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,29 ; ዘሰማዕከ፡ በላዕሌየ፡ παρ᾽ ἐμοῦ apud melai.e. a melaad Timotheum epistola II.2 Tim. 2,2 (cfr. በኀበ፡ ). Praeterea nota
a) በባዕለ፡ aliquo ducela(cfr. ላዕለ፡ not able to find explanation in abbreviation listNr. 1, b) et perla በላዕለ፡ ሙሴ፡ διὰ Μωυσῆ Josuae liber.Jos. 20,2 ; ዘይትገበር፡ በላዕሌሁ፡ ὑπ᾽ αὐτοῦ Lucae evangelium.Luc. 13,17 ; እለ፡ በላዕሌሆሙ፡ δι᾽ ᾧν 1 Cor.3,5; ዘበላዕሌሁ፡ ይትሜጠውዎ፡ δι᾽ οὗ Matthaei Evangelium.Matth. 26,24 ; Marci Evangelium.Marc. 14,21 ; መንፈስ፡ ይትናገር፡ በላዕሌክሙ፡ ἐν ὑμῖν in vobislaet per voslaMatthaei Evangelium.Matth. 10,20 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 1,7 .
b)contrala, adversusla: ይቀውሙ፡ በላዕሌከ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 2,6 ; ዘኢይነሥእ፡ ሕልያነ፡ በላዕለ፡ ንጹሕ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 14,6 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 16,2 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 17,20 . Aliis in locutionibus ላዕለ፡ et በላዕለ፡ permutantur, ut እስከ፡ አመ፡ ኵነኔ፡ ዐቢይ፡ በላዕሌሆሙ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 22,4 ; ንሕነ፡ ንሰምሬ፡ ሠናየ፡ በላዕሌኪ፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 10,12 ; ኃጥእ፡ ይዌስክ፡ ኀጢአተ፡ በላዕለ፡ ኀጣውኢሁ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 7,23 .