Get involved
report issue

Search Help

Search

This app is built with exist-db, and uses Lucene as the standard search engine. This comes with several options available. A full list is here

Below very few examples.

sample result
* *custodir* add wildcards to unlimit your string search
? custodir? Will find any match for the position with the question mark.
~ ምሕረትከ~ Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
"" "ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡" Will find the exact string contained between quotes.
() (verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ Will find one of the two between brackets and the other string.

Input

If you want to transcribe some fidal into latin or update your transcription, you can have a go with our transcription tools.

If you are using the keyboard provided, please note that there are four layers, the normal one and those activated by Shift, Alt, Alt+Shift.

Normal and Shift contain mainly Fidal. Alt and Alt-Shift diacritics.

To enter letters in Fidal and the diacritics with this keyboard, which is independent of your local input selection, you can use two methods.

Orthographic variants of the Ethiopic language are searched as a standard if not otherwise specified. The following are the options considered by the search engine.

  • 's','s', 'ḍ'
  • 'e','ǝ','ə','ē'
  • 'w','ʷ'
  • 'ʾ', 'ʿ'
  • '`', 'ʾ', 'ʿ' (note that you can use the tick if you are not sure about the two, but none will be inferred for you)
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ', 'ሃ', 'ሓ', 'ኃ'
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ'
  • 'ሁ', 'ሑ', 'ኁ'
  • 'ሂ', 'ሒ', 'ኂ'
  • 'ሄ', 'ሔ', 'ኄ'
  • 'ህ', 'ሕ', 'ኅ'
  • 'ሆ', 'ሖ', 'ኆ'
  • 'ሠ','ሰ'
  • 'ሡ','ሱ'
  • 'ሢ','ሲ'
  • 'ሣ','ሳ'
  • 'ሥ','ስ'
  • 'ሦ','ሶ'
  • 'ሤ','ሴ'
  • 'ጸ', 'ፀ'
  • 'ጹ', 'ፁ'
  • 'ጺ', 'ፂ'
  • 'ጻ', 'ፃ'
  • 'ጼ', 'ፄ'
  • 'ጽ', 'ፅ'
  • 'ጾ', 'ፆ'
  • 'አ', 'ዐ', 'ኣ', 'ዓ'
  • 'ኡ', 'ዑ'
  • 'ኢ', 'ዒ'
  • 'ኤ', 'ዔ'
  • 'እ', 'ዕ'
  • 'ኦ', 'ዖ'

Some examples

  • If you search Taammera, you will not find Taʾammǝra or Taʿammera but only Taammera. Try Ta`ammera instead or use the keyboard provided to enter aleph and ayn.
  • If you are searching for Yāʿǝqob, you will not have a lot of luck searching Yaqob, unless some kind cataloguer has actually added it into the data as simplified spelling form. Try instead entering Yaqob~0.5 which is a fuzzy search, this will return also Yāʿǝqob. Also Ya`eqob is fine for example.

Keys Combinations

With this method you use keys combinations to trigger specific characters. Click here for a list of the available combos. This can be expanded, do not hesitate to ask (click here to post a new issue).

Hold and choose

If you hold a key optional values will appear in a list. You can click on the desiderd value or use arrows and enter to select it. The options are the same as those activated by combinations.

With this method you do not have to remember or lookup combos, but it does take many more clicks...

i.e. שֹׁגֶה Hezekielis prophetia.Hez. 45,20 versio novavers. nov.(gloss.: ኢማእምር፡ ).
adverbium, adverbialiteradv.suff., a radice pronominali propagatum ( gramm.§ 62,1,b et gramm.§ 168,1,3):
2)etla, –quela( τε ), sive per se Genesis liber Pentateuchi.Gen. 50,21 , sive (id quod longe frequentius occurrit) cum conjunctum: ሂ፡ exempli gratiaex. gr.: ወለዘሂ፡ ነሥአከ፡ ልብሰከ፡ Lucae evangelium.Luc. 6,29 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,5 ; in sententiis negativis: necla, nequela. Inde ሂ፡ ወሂ፡ et – etla, cum – tumla, ut – italaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 41,11 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,3 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,18 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 18,3 ; Jesaiae prophetia.Jes. 7,20 ; Hezekielis prophetia.Hez. 5,11 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,15 ; ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 4,12 ; idem significat ሂ፡ ወ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 33,17 ; ሂ፡ ወ ኒ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 42,35 . Cum እመ፡ conjunctum እመሂ፡ ወእመሂ፡ est: sive – sivela, nec non ወእመሂ፡ per se sivelasignificare potest, videasvid. እመ፡
3)adverbiis interrogativis, ut አይቴ፡ , maxime autem pronominibus interr. መኑ፡ et ምንት፡ annexum ሂ፡ vim indefinitorum tribuit; videasvid. መኑ፡ , ምንት፡ , አይቴ፡ al.
hi
Grébaut
ሂ፡ enclictic particleencl. particle
1) Affirmation
a) Mise an relief : tantôt ሂ፡ , tantôt ወ―ሂ፡ .
b) Élément de liaison : ordinairement ወ―ሂ፡ , plus rarement ሂ፡ .
c) Idée de répartition : tantôt ሂ፡ ―ወሂ፡ , tantôt ሂ፡ ―ወ፡ .
d) Notion d’indéfini : s’ajoute aux pronoms interrogatifs መኑ፡ et ምንት፡ ; régulièrement መኑሂ፡ , ምንትሂ፡ , par exception ወመኑሂ፡ , ወምንትሂ፡ .
e) Disjonction: s’ajoute à la conjonction እመ፡ , tantôt እመሂ፡ ―ወእመሂ፡ , tantôt እመሂ፡ ―ወለእመሂ፡ .
f) Double interrogation indirecte : s’ajoute à la conjonction ወለእመ፡ du second membre de l’interrogation, tantôt እመ፡ ―ወለእመሂ፡ , tantôt ለመሂ፡ ―ወለእመሂ፡ .
g) Change la conjonction hypothétique እመ፡ en conjonction concessive እመሂ፡ .
2) Négation
a) Mise an relief : ወኢ―ሂ፡ (ordinairement avec le copulatif); ኢ―ሂ፡ (rarement sans cette copule).
b) Élément de liaison : ወኢ―ሂ፡ (ordinairement avec le copulatif); ኢ―ሂ፡ (rarement sans cette copule).
c) Idée de répartition : tantôt ኢ―ሂ፡ ―ኢ―ወሂ፡ , tantôt ኢ―ሂ፡ ―ኢወ፡ .
d) Notion d’indéfini : α. S’ajoute à መኑ፡ (avec ou sans le copulatif) : ኢመኑሂ፡ , አልቦ፡ መኑሂ፡ , ወኢመኑሂ፡ , ወአልቦ፡ መኑሂ፡ .
β) S’ajoute rarement à ምንት፡ (avec ou sans le copulatif) : ኢምንትሂ፡ , ወኢምንትሂ፡ .
γ) S’ajoute rarement à ማእዜ፡ , soit ኢማእዜሂ፡ .
δ) S’ajoute assez souvent à አይቴ፡ , soit ኢአይቴሂ፡ .
Cette particule enclictique ሂ፡ est concurrencée en ses diverses significations par la particule ኒ፡ .
1–2
Leslau
hi alsoen, anden, furtheren, evenen, the veryen, for one’s parten (e.g. አነሂ ʾana-hi I, for my parten);
is attached to መኑ mannu , ምንት mǝnt , አይቴ ʾayte ( መኑሂ mannu-hi , ምንትሂ mǝntǝ-hi , አይቴሂ ʾayte-hi ), mostly in negative sentences; it expresses the indefinite ‘no one, nothing, nowhere’;
it is combined with እመ- ʾǝmma- in እመሂ ʾǝmma-hi thoughen, even thoughen;
እመ...ወለእመሂ ʾǝmma…walaʾǝmma-hi either … oren; እመሂ...ወእመሂ ʾǝmma-hi…waʾǝmma-hi either … oren;
in the meaning ‘and’ it can be repeated, as in አነሂ፡ወውእቱሂ ʾana-hi wawǝʾǝtu-hi both I and heen, I and heen; or in -ሂ...-ኒ -hi…-ni , as in እሙንቱሂ፡ ወአቡሆሙኒ ʾǝmmuntuhi waʾabuhomuni they as well as their fatheren 213a
adverbium, adverbialiteradv.interrogandi de tempore ( gramm.§ 161,a; מָתַי ܐܶܡܬܰܝ مَتَى ) quando?la
1)interrog. (et optative): tam in interrogatione recta Matthaei Evangelium.Matth. 25,37 -39; Lucae evangelium.Luc. 21,7 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 40,5 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 41,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 118,82 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 118,84 ; liber Jobi.Job 7,4 ; quam in obliqua, ut: ኈለቈኑ፡ አውራኂሁ፡ ማእዜ፡ ይትወለድ፡ liber Jobi.Job 39,2 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 8,5 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 8,51 . Adv. et መ፡ sibi annectere amat: ማእዜኑ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 93,8 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 4,10 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 1,36 ; ማእዜኑመ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 30,30 ; Judith liber apocryphus.Judith 11,17 . Praepositiones ante se fert: ለአይ፡ ወለማእዜ፡ መዋዕል፡ not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 1,11 ; እስከ፡ ማእዜ፡ vel ማእዜኑ፡ quousque? quamdiu?laliber Jobi.Job 2,9 ; liber Jobi.Job 7,19 ; liber Jobi.Job 8,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 12,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 61,3 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 93,3 ; Jesaiae prophetia.Jes. 6,11 ; Jeremiae prophetia.Jer. 4,14 ; Jeremiae prophetia.Jer. 12,4 ; Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 12,6 ; Evangelium Joannis.Joh. 10,24 ; Matthaei Evangelium.Matth. 17,17 ; እማእዜ፡ a quo tempore?laLit. Epiph.; እማእዜ፡ እምዘ፡ Marci Evangelium.Marc. 9,21 . ( not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 221 -226 Satanas እስከ፡ ማእዜኑ፡ Quousque tandem?latamquam nomine proprio appellatur).
2)indef.: aliquandola, in enuntiationibus negativis, sive affixo ኒ፡ sive sine ኒ፡ , ut: ኢማእዜኑ፡ ኢኮኑ፡ ሕያዋነ፡ numquam vivi fueruntlaLiber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 1 ; ወኢማእዜ፡ numquamlanot able to find explanation in abbreviation listCyr. ad Theod. f. 10 ; ኢለከፎን፡ ፀሓይ፡ ማእዜኒ፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium HedarSx. Hed. 26.
Substantivumsubst.( m. ), sputumla, salivala, τὰ σίελα Regum liber biblicum I.1 Reg. 21,13 varia lectiovar.; πτύελος liber Jobi.Job 7,19 ; πτύσμα Evangelium Joannis.Joh. 9,6 ; ኢሜጥኩ፡ ገጽየ፡ እምኀፍረተ፡ ምራቅ፡ ἀπὸ αἰσχύνης ἐμπτυσμάτων Jesaiae prophetia.Jes. 50,6 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 4,64 ; ለእመ፡ መጽኦ፡ ምራቅ፡ (in os) Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 10 ; Org.; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 107 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 207 ; not able to find explanation in abbreviation listKedr f. 87 ; F.N. 12; ante preces matutinas lavemur aqua ወለእመ፡ ኢረከብነ፡ ማየ፡ ንግበር፡ ውስተ፡ እዴነ፡ ምራቀነ፡ ወንኅትም፡ ቦቱ፡ ገጸነ፡ F.M. 14,10.
Substantivumsubst., m. et fem. , pluralisPl. ኀፍረታት፡
1)pudorla, ruborla: ኀፍረተ፡ ገጽየ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 43,17 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 68,10 ; ይልበሱ፡ ኀፍረተ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 34,30 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 108,28 ; ቦ፡ ዘበኀፍረት፡ ይሀጕል፡ ነፍሶ፡ δι᾽ αἰσχύνη Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,22 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,23 ; ከመ፡ ኀፍረተ፡ ሰራቂ፡ ሶበ፡ ይእኅዝዎ፡ ከማሁ፡ የኀፍሩ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 2,26 ; Baruchi liber apocryphus.Bar. 1,15 ; ቦ፡ ዘበኀፍረት፡ ይገብር፡ ኀጢአተ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 4,20 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 4,21 ; ቦኀፍረት፡ እንተ፡ ታመጽእ፡ ኀጢአተ፡ ወቦ፡ ኀፍረት፡ ለክብር፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 26,11 ; ዘአልቦ፡ ኀፍረት፡ ἀναιδής impudenslaKoheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 8,1 ; ዘእንበለ፡ ኀፍረት፡ ἀναιδής Proverbiorum liber biblicus.Prov. 7,13 .
ḫǝfrat
Leslau
ኅፍረተ፡ ሥጋ፡ ḫǝfrata śǝgā genitaliaen, videasvid. ሥጋ፡ 526b
videasvid. ጺም፡
et ምህከ፡ I,1[etiam መሐከ፡ et ምሕከ፡ saepissime exscriptum. Vis verbi nativa in mollitielaesse videtur, quare (praeter مَهَكَ ) radices מוּךְ , מוּג al. quae (ut ምህወ፡ ) significatum liquescendi, contabescendilahabent, comparaverim. Ne radices عَكَّ عاق ܥܰܘܶܟ huc referas, ipsa verbi notio dehortatur: significatu enim ምህከ፡ cum חוּס ܚܳܣ et חָמַל potius, quam cum חָשַׂךְ convenit.] SubjunctivusSubj. ይምሀክ፡
1)miseret melaalicujus ( parcola), cumc.Acc.: አንተሰ፡ ትምህክ፡ ሐምሐመ፡ Jonae prophetia.Jon. 4,10 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 45,20 ; ኢምሂከ፡ ሥጋ፡ ἀφειδία σώματος ad Colossenses epistola Pauli.Col. 2,23 Platt; መሀከ፡ ነሢአ፡ Regum liber biblicum II.2 Reg. 12,4 ; vel cumc. በእንተ፡ rei: ኢይምህክ፡ በእንተ፡ ኵሉ፡ ዘይበልዕ፡ አቡየ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 26.
3)parcendo retinerela, denegarelacumc.Acc.et እምነ፡ , ut: ወልዶ፡ ጥቀ፡ ኢምህከ፡ እምኔነ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,32 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 22,12 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 18 ; ይምህክ፡ ነፍሰ፡ እሞት፡ liber Jobi.Job 33,18 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 18,13 ; እምእደ፡ ሳኦል፡ መሀኮ፡ Org.
4)parce utilare, cumc.Acc.rei: እምኢምህኩ፡ (v. መሀኩ፡ ) ከናፍርየ፡ liber Jobi.Job 16,5 ; liber Jobi.Job 7,11 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 10,19 ; ዘይምህክ፡ ነገረ፡ liber Jobi.Job 42,3 ; ዘይምህክ፡ በትሮ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 13,24 ; et cumc.Acc.Infin., sicut Latinorum parcerelasequensseq.Infin.: ኢትምሀኩ፡ ገሥጾቶሙ፡ ( ለውሉድክሙ፡ ) Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 22 ; ዘይምህክ፡ አውሥኦ፡ ቃለ፡ ንቁጸ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 17,27 . Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: መሀከ፡ ዘ፡ መሐረ፡ ዘተከራከረሂ፡ ይ።
mahaka , mǝhka , maḥaka , mǝḥka
Grébaut
ምሕከ፡ mǝḥka I,1 ይምሕክ፡ , ይምሐክ፡ «être clémentfr, être humainfr, être douxfr» ― ራራ፡ Ms. BNFabb217, fol. 34v.
79
Leslau
መሀከ mahaka , ምህከ mǝhka , (, ) መሐከ maḥaka , ምሕከ mǝḥka (yǝmhak) have regard foren, pityen, have pityen, treat with considerationen, be compassionateen, be sparingen, spareen, take care ofen, saveen, refrainen, witholden, () estimateen, appraiseen (could possibly go back to the meaning ‘spare’) 333b
particula negandi [hebr. אִי ; utrum አይ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 4,10 ejusdem particulae negativae forma antiquior an pronomenpron.interrog. sit, dubium videtur]. Non absolute ponitur ( videasvid. አኮ፡ , አልቦ፡ ), sed negandis sive enunciationibus sive singulis nominibus adhibetur. Verbo nominive, cui vim negativam tribuit, praefigi solet, ut: ኢይገብሩ፡ , sed accedente particula enclitica eam a suo verbo vel nomine separare licet, ut: ወኢሂ፡ ትትዌሰክ፡ ወኢሂ፡ ተሐጽጽ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 42,21 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 15,29 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,7 Platt, ኢኬ፡ ትዘሀሩ፡ Michaei prophetia.Mich. 1,10 ( Cod. Laur.); Maʃshafa Genzat.Genz. f. 88. Vim negativam tribuit
1)enunciationi
a)simplici: nonla, haudla, et praedicato praefigitur, ut: ኢያውሥአ፡ (pro ኢአውሥአ፡ gramm.§ 48,5) ኢየሱስ፡ ቃለ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 15,22 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 1,1 ; ኢያድኅነኪ፡ አምላክኪ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 3,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 3,6 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 5,5 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 7,13 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,20 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,15 ; ኢታአምሩኑ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 15,17 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 18,24 ; ዓዲሁ፡ አንትሙኒ፡ ኢለባውያን፡ አንትሙ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 15,16 ; rarius alii sententiae parti, quae emphaseos causa praedicato praemissa est, praefigitur, ut: ኢሰማየ፡ የዐርጉ፡ ወኢምድረ፡ ይበጽሑ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 45,2 ; quamquam tum ante praedicatum vel pronomenpron.relativumrel. ዘ፡ interponere amant, ut: አመ፡ ኢበዝንቱ፡ ደብር፡ ወኢበኢየሩሳሌም፡ ዘይሰግዱ፡ Evangelium Joannis.Joh. 4,21 Platt; vel particulam ኢ፡ repetere Evangelium Joannis.Joh. 4,21 romanae editionisrom.; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 21,7 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 68,5 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 31,38 ; ኢሊተ፡ ኢይኩን፡ ወኢላቲ፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 3 b,26; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 8,7 ; ኢኬ፡ ንዋይ፡ ኢይበቍዕ፡ vel ኢኬ፡ አብ፡ ኢይቤዙ፡ ወልዶ፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 88 ; etiam ወኢሂ፡ ኢይክሎ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,7 Platt; enunciationum earum, in quibus vel praedicatum vel copula subjecti et praedicati omissa sunt, exempla sunt: ገብረ፡ እኩየ፡ ወባሕቱ፡ ኢከመ፡ ነገሥተ፡ እስራኤል፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 17,2 ; ወኢጽንዐ፡ ሰማይ፡ ላዕሌሁ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 18,12 .
2)nominibus,
a)Infinitivis: ኢለነዲቅ፡ አብያተ፡ ወኢለነቢር፡ ህየ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 42,9 ; Matthaei Evangelium.Matth. 19,18 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 13,10 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 7,1 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 7,19 ; በእንተ፡ ኢዐቂቦቱ፡ ላቲ፡ F.N. 29.
b)cuivis nomini et abstracto et concreto (lat.: inla-): ኢሕዝብየ፡ Hosea.Hos. 1,10 ; ኢአማኒ፡ increduluslaF.N. 24,5; ኢምሒከ፡ ሥጋ፡ ἀφειδία σώματος ad Colossenses epistola Pauli.Col. 2, 23 Platt; ኢዘምዎ፡ ἐγκράτεια not able to find explanation in abbreviation list2 Petr. 1,6 ; ኢአሚኖቶሙ፡ ἀπιστία αὐτῶν Matthaei Evangelium.Matth. 13,58 ; በኢያእምሮ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 22,29 ; በኢድልወትነ፡ ob indignitatem nostramlaChrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 16.
3)
a)Ubi enunciationis negativae pars aliqua e pluribus membris copula ወ፡ conjunctis composita est, ante singula membra ኢ፡ repetere amant ( necla- necla): በሓውርት፡ ኀበ፡ ኢያአምሩ፡ ኢእሙንቱ፡ ወኢአበዊሆሙ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 9,16 ; Jeremiae prophetia.Jer. 28,62 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,38 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,39 ; Deuteronomium.Deut. 28,36 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 21,18 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 21,19 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 21,20 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 12,6 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 68,5 ; ኢይከውኑ፡ ዐዚዛነ፡ ወኢልዑላነ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 38,4 ; ኢይንሣእ፡ ኢፈትለ፡ ወኢቶታነ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 14,23 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 31,38 ; Deuteronomium.Deut. 23,20 ; Judicum liber.Jud. 1,27 ; Lucae evangelium.Luc. 9,3 ; ኢተግሕሣ፡ ኢለየማን፡ ወኢለፀጋም፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 6,12 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 3 b,26.
b)etiam ubi primo loco aliae negationes (atque ኢ፡ ) positae sunt, ut: እለ፡ አልቦሙ፡ አብ፡ ወኢእም፡ ወኢአዛዚ፡ F.N. 24,3; in specie ubi praepositioni ዘእንበለ፡ sinela, plura nomina subjuncta sunt, alterum tertiumve non per ወ፡ sed per ወኢ፡ annectere solent: ዘእንበለ፡ ነፍስ፡ ወኢነሶሳው፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 15,5 ; ዘእንበለ፡ ምክንያት፡ ወኢአበሳ፡ absque causa et culpalaF.M. 12,2; ዘእንበለ፡ ነጽሮ፡ መልክዐ፡ ብእሲት፡ ወኢሁከት፡ ዘኅሊና፡ F.M. 14,1; Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 163,4 ; Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 166,4 .
c) ወኢ፡ vel ወኢሂ፡ ወኢ ሂ፡ ወኢ ኒ፡ necla, nequelaPsalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 1,6 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,26 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,28 ; Matthaei Evangelium.Matth. 7,6 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,32 ; Lucae evangelium.Luc. 20,36 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 15,29 ; Matthaei Evangelium.Matth. 10,24 ; n. 716 ኢ፡ ወኢ፡ , ወኢ፡ ወኢ፡ , ኢሂ፡ ወኢሂ፡ , ኒ፡ ወኢ ኒ፡ necla- neclaEvangelium Joannis.Joh. 4,21 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,34 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,35 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,36 ; ad Thessalonicenses epistola Pauli II.2 Thess. 2,2 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 27,9 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 42,21 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 7,16 ; ኢመኑ፡ vel ወኢመኑሂ፡ nemola, ኢምንት፡ , ወኢምንት፡ , ወኢምንትሂ፡ nihillavideasvid. መኑ፡ et ምንት፡ ; ወኢአሐዱ፡ ne unus quidemla, nulluslavideasvid.sub አሐዱ፡ ; ኢ፡ ኵሉ፡ vel ኵሉ፡ ኢ፡ nullusla, nihillavid. ኵሉ፡ ; ኢ፡ ጥቀ፡ vel ጥቀ፡ ኢ፡ nela quidemlavideasvid. sub ጥቀ፡ ; ኢ፡ እንከ፡ non ampliuslavid. sub እንከ፡ ; ዓዲ፡ ኢ፡ nondumlavideasvid. sub ዓዲ፡ ; ግሙራ፡ ኢ፡ et ኢ፡ ግሙራ፡ numquamlavideasvid. sub ግሙራ፡
videasvid. also አይ፡
not foundsubst., plerumque m. [ut videtur i.q. بِحَارٌ pluralisPl.a بَحْرَةٌ regiola, terrala], pluralisPl. በሓውርት፡ (perraro ብሔራት፡ , Lud. e Syn.) spatiumla, ut: ይጸብበነ፡ ብሔር፤ ግበሪ፡ ለነ፡ ብሔረ፡ ኀበ፡ ንነብር፡ Jesaiae prophetia.Jes. 49,20 .
1)spatium circumscriptum i.e. locusla τόπος ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 21,17 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 7,10 ; ቦ፡ ብሔር፡ እምኀበ፡ ይወፅእ፡ ብሩር፡ liber Jobi.Job 28,1 ; አይቴ፡ ብሔራ፡ ለጥበብ፡ liber Jobi.Job 28,12 ; Baruchi liber apocryphus.Bar. 3,15 ; Jeremiae prophetia.Jer. 7,20 ; Jeremiae prophetia.Jer. 14,13 ; Jeremiae prophetia.Jer. 16,9 ; Jeremiae prophetia.Jer. 19,3 ; Jeremiae prophetia.Jer. 22,3 ; Jesaiae prophetia.Jes. 14,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 30,23 ; Jesaiae prophetia.Jes. 33,14 ; እሬስያ፡ ለምድረ፡ በድው፡ ብሔረ፡ አርዝ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 41,19 ; Matthaei Evangelium.Matth. 14,15 ; Matthaei Evangelium.Matth. 27,33 ; Lucae evangelium.Luc. 4,37 ; locus, qui alicui convenit, vel partes: ፈለጦሙ፡ ሥርዐቶሙ፡ በበ፡ ባሓውርቲሆሙ፡ διέστειλε μερίδας αὐτῶν Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 16,26 .
2)spatium extensius, i.e. regiola, terrala, provinciala, finesla, τόπος Matthaei Evangelium.Matth. 14,35 ; Matthaei Evangelium.Matth. 24,7 ; እመ፡ ታአምር፡ ብሔሮ፡ εἰ ἔμπειρος εἶ τῶν τόπων Tobit, liber apocryphus.Tob. 5,5 ; χώρα Genesis liber Pentateuchi.Gen. 42,9 ; Lucae evangelium.Luc. 15,13 ; Lucae evangelium.Luc. 19,12 ; Marci Evangelium.Marc. 5,10 ; በሓውርተ፡ አሕዛብ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 10,16 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 2,8 ; Esther, liber biblicus.Esth. 3,12 ; Jesaiae prophetia.Jes. 2,6 ; Jesaiae prophetia.Jes. 2,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 8, 8; Jesaiae prophetia.Jes. 10,9 ; Jesaiae prophetia.Jes. 36,10 ; Jesaiae prophetia.Jes. 36,18 ; Jeremiae prophetia.Jer. 16,15 ; Danielis prophetia.Dan. 2,48 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 32,1 ; አይቴ፡ ብሔርከ፡ ἐκ ποίας χώρας εἶ σύ ; Jonae prophetia.Jon. 1,8 ; ብሔረ፡ ሕያዋን፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 55,13 ; ብሔረ፡ ኤላም፡ Danielis prophetia.Dan. 8,2 ; ብሔረ፡ ፋርስ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 52,4 ; ብሔረ፡ ሮሜ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 1,7 ; γῆ ብሔረ፡ ዕብራውያን፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 40,15 ; ብሔረ፡ ብንያም፡ Jeremiae prophetia.Jer. 1,1 ; እምርሑቅ፡ ብሔር፡ Jesaiae prophetia.Jes. 13,5 ; Jesaiae prophetia.Jes. 36,17 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 48,15 ; ብሔረ፡ አሕዛብ፡ ነኪር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 39,4 ; liber Jobi.Job 10,21 ; liber Jobi.Job 38,19 ; ὅρια በሓውርተ፡ አሕዛብ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 10,13 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 147,3 ; Malachiae prophetia.Mal. 1,4 ; Malachiae prophetia.Mal. 1,5 ; κατοικία Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 23,3 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 23,14 . Proverbium: ለእመ፡ ሖርከ፡ ብሔረ፡ ባዕድ፡ ኢትኩን፡ ከማከ፤ ኩን፡ ከማሆሙ፡ Th. P. n. 493
α)crebro pro incolislaterrae, populisla, gentibusla, hominibusla: ኢምሕኮሙ፡ ለብሔር፡ ኀበ፡ ነበረ፡ ሎጥ፡ τῆς παροικίας Λώτ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 16,8 ; አንከሩከ፡ በሓውርት፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 47,17 ; ኵሉ፡ ብሔር፡ ኢመስሐ፡ πᾶσα ἡ γῆ ἠρίστα Regum liber biblicum I.1 Reg. 14,24 ; ይጼንዑ፡ መፍቅዶሙ፡ ለብሔር፡ ( αἰῶνος ) Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,34 ; መጽኡ፡ ኵሉ፡ በሓውርት፡ ውስተ፡ ግብጽ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 41,57 ; አሕዛብ፡ ወበሓውርተ፡ አሕዛብ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 35,11 ; ἔθνη Apocalypsis Joannis.Apoc. 5,9 ; አሕዛብ፡ ወበሓውርት፡ ἔθνη καὶ λαοί Jesaiae prophetia.Jes. 60,5 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 1,10 ; γλῶσσαι Danielis prophetia.Dan. 3,4 ; Danielis prophetia.Dan. 3,29 ; Danielis prophetia.Dan. 5,19 ; Danielis prophetia.Dan. 6,25 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 10,11 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 11,9 .
β)patrialacumc.pronomen suffixumpron. suff., tribusla, gensla, πατρίς ኢነገረት፡ አስቴር፡ አዝማዲሃ፡ ወኢብሔራ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 2,10 ; Jesaiae prophetia.Jes. 13,14 ; ምድረ፡ ብሔሩ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 22,10 ; πατριά Tobit, liber apocryphus.Tob. 5,12 ; Judith liber apocryphus.Judith 8,18 ; ኵሉ፡ በሓውርት፡ ዘቤተ፡ እስራኤል፡ Jeremiae prophetia.Jer. 2,4 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 48,2 ; st. constructo annexum passim: indigenala, vernaculusla: ዕፀ፡ ብሔር፡ ξύλον ἐγχώριον Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 6,24 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 34,1 .
γ)provinciala, parochialaclericorum, ut: ካህን፡ ዘኀደገ፡ ብሔሮ፡ ወሖረ፡ ኀበ፡ ካልእ፡ ብሔር፡ ( παροικία ) Pars Synodi. Numerus significat canones.Can. Ant. 2, al.
ε)quidquid de coeli temperie, lumine, tenebris al. praedicandum est, Aethiopes de regione praedicare amant: ክረምት፡ ብሔር፡ καιρὸς χειμερινός hiems eratlaEzrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 10,13 ; ቍር፡ ብሔሩ፡ frigus eratlaEvangelium Joannis.Joh. 18,18 romanae editionisrom.; ነግህ፡ (v. ነግሀ፡ ) ብሔር፡ ἔστι ὥρα τρίτη τῆς ἡμέρας dies jam illustris estlaActus apostolorum.Act. 2,15 ; ጽሕው፡ ብሔር፡ εὐδία serenum estlaMatthaei Evangelium.Matth. 16,2 ; ሶበ፡ ጸብሐ፡ ብሔር፡ illucescente dielaRegum liber biblicum IV.4 Reg. 3,20 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 25,36 ; ጽልመት፡ ብሔር፡ tenebrae suntlaLiber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 23,18 ; መስየ፡ ብሔር፡ diei vesper estla, vesperascitlanot able to find explanation in abbreviation listGad. T.H.
ζ)operis e pluribus libris compositi libri singuli ብሔር፡ nominantur: ይቤ፡በኦሪት፡ ውስተ፡ ሣልስ፡ ብሔር፡ ዘሌዋውያን፡ Faus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. 2,6 ; በውስተ፡ ዳግም፡ ብሔረ፡ ኦሪት፡ Faus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. 4,1 ; ኦሪት፡ ባቲ፡ ኀምስቱ፡ ብሔር፡ Abtelisat.Abtel. Ap. 81 ; ፬ብሔር፡ ዘነገሥት፡ Abtelisat.Abtel. Ap. 81 ; ክፍል፡ ፭ እምዳግም፡ ብሔር፡ ዘመጽሐፈ፡ ነገሥት፡ Abushakeri opus chronographicum; numerus significat capita.Abush. 19 ; 29; 76
3)raro: terra continensla, orbislaterrarumla, ብሔር፡ ወማይ፡ Judith liber apocryphus.Judith 2,7 ; ውእቱ፡ ተረፈ፡ ለብሔር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 44,17 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 49,14 .
pronomenpron.interrog., ad res relatum (neutr.) quid?la( gramm.§ 63; gramm.§ 147,b; gramm.§ 198,e). Plurali caret; Acc. ምንተ፡ , et in interrogatione recta et in obliqua usurpatur.
1)interrogativum: ምንት፡ ውእቱ፡ እጓለ፡ እመሕያው፡ ወምንት፡ ባቍዑ፡ ወምንትኑ፡ ሠናይቱ፡ ወምንትኑ፡ እኪቱ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,8 ; ምንት፡ እንከ፡ ረባሖሙ፡ ለክልኤሆሙ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,30 ; Judicum liber.Jud. 8,1 ; ምንትኑ፡ ዛቲ፡ አበሳ፡ Josuae liber.Jos. 22,16 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 38,6 ; ምንትኑ፡ እላ፡ አህጉር፡ 3 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 9,13 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 52,3 ; utrum?laMatthaei Evangelium.Matth. 9,5 ; Acc.Genesis liber Pentateuchi.Gen. 4,10 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 4,13 ; Marci Evangelium.Marc. 14,64 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 2,29 ; ምንተ፡ ይመስል፡ ብእሲሁ፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 1,7 ; Evangelium Joannis.Joh. 6,9 ; statui constr. subjunctum: አሰረ፡ ምንትኑ፡ ዝንቱ፡ not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 13,19 .
a)Creberrime annexa particula interrogativa ኑ፡ intenditur: ምንትኑ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,1 ; Jacobi epistola.Jac. 4,12 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 44,15 ; ምንትኑ፡ ዝንቱ፡ Zachariae prophetia.Zach. 4,4 ; Zachariae prophetia.Zach. 4,5 ; al.
c)crebro de personis praeciatur, sive quia cujusnam generis et rationis sint interrogans nescit: ምንትኑ፡ እሉ፡ Zachariae prophetia.Zach. 1,9 ; Lucae evangelium.Luc. 7,39 ; sive quia contemtim loquitur: ምንትኑ፡ ዝንቱ፡ ይብልዎ፡ τίς οὖτος; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 13,23 ; ምንትኑ፡ አንትሙ፡ እለ፡ τίνες ἔστε ὑμεῖς οἵ Judith liber apocryphus.Judith 8,12 ; አነ፡ ምንት፡ አነ፡ liber Jobi.Job 9,24 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 7,18 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 16,7 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 8,5 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 2,6 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 14,4 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 14,10 .
d)quamvis ምንት፡ plurimis in locis substantivi vim teneat (unde exempli gratiaex. gr.locutionem: ምንት፡ ዕፁ፡ በኀበ፡ ረከብክሙ፡ ὑπὸ τί δένδρον; quae est arbor, sub qua … ?lanot able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 1,58 explicabis), tamen (secus ac መኑ፡ ) nomen vel adjectivumadj.relativumrel.not foundsubst.sibi appositum haud aspernatur: Matthaei Evangelium.Matth. 5,46 ; Matthaei Evangelium.Matth. 27,23 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 60,5 ; ምንተ፡ ብነ፡ ክፍለ፡ ምስለ፡ ዳዊት፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 12,16 ; ምንተ፡ ረከብከ፡ ላዕለ፡ ገብርከ፡ አበሳ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 29,8 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 12.
e)pronomen personapers.suffixum, cui sensus Dativi inest, assumit: ምንትከ፡ እሙንቱ፡ እሉ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 33,5 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 33,8 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 48,8 .
f)cum aliis vocibus interrogativis omisso ወ፡ copulari potest: እፎ፡ ምንተ፡ πῶς ἢ τί; Matthaei Evangelium.Matth. 10,19 .
g)nota locutionem: ምንተ፡ ኮንከ፡ quid factus eslai.e. quid est tibi?laJudicum liber.Jud. 1,14 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 21,17 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 113,5 ; 1 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 1,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 22,1 ; et ምንት፡ ብኪ፡ ከመ፡ ትሰተዪ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 2,17 .
h)nota locutionem: quid tibi est mecumlascilicetsc.negotii? ምንት፡ ብከ፡ ምስሌየ፡ Judicum liber.Jud. 11,12 ; Josuae liber.Jos. 22,24 ; Joelis prophetia.Joel 4,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 8,29 ; Marci Evangelium.Marc. 5,7 ; vel ምንት፡ ብየ፡ ምስሌኪ፡ Evangelium Joannis.Joh. 2,4 .
i)de ምንት፡ et ምንተ፡ quare? cur?laet de ምንት፡ cum praepp. videasvid.infra.
2)indefinitum fit addito ኒ፡ , rarius ሂ፡ (rarissime sine et ሂ፡ , ut Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TahsasSx. Tachs. 5 Enc. ); potissimum in enuntiationibus negativis usitatur: aliquidla, aliquodla; n. 188quodla; quidquamla, ullumla; substantive usurpatur: Jacobi epistola.Jac. 1,7 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 38,7 ; ad Galatas epistola Pauli.Gal. 2,6 ; ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 1,28 ; al.; et adjective: ኢታንሥኡ፡ ምንተኒ፡ ጾረ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 17,21 : ኢይትቃወማ፡ ምንትኒ፡ እኩይ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 3,15 ; ምንትኒ፡ ሐሰት፡ ኢ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 24,23 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 13,10 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 19,8 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 14,13 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 78,17 , et ipsis personarum nominibus attribuitur, ut: ምንተኒ፡ አንስተ፡ ኢያአምር፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 25 ; ከመ፡ ኢይንሣእ፡ ምንተኒ፡ ብእሲተ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 25. Praefixo ወ፡ , ut: ወኢምንትኒ፡ significat: ne ullum quidemlaut Canticum Canticorum.Cant. 4,7 ; Matthaei Evangelium.Matth. 27,12 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 14,7 ; ወአልቦ፡ ወኢምንትኒ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 4,23 ; al.; praeterea ወኢምንት፡ vel ወኢምንትኒ፡ est nihilla, nihil omninola: Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 10,26 ; ሰፍሖ፡ ለመስዕ፡ ዲበ፡ ወኢምንት፡ liber Jobi.Job 26,7 ; ከመ፡ ወኢምንትኒ፡ ክዒወ፡ ደም፡ በኀቤሁ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 8,16 ; ከመ፡ ወኢምንት፡ እሙንቱ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 40,15 ; Jesaiae prophetia.Jes. 40,17 ; Jesaiae prophetia.Jes. 40,23 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 4,64 ; relatum ad tempus: ከመ፡ ወኢምንትኒ፡ ἐν στιγμῇ χρόνου Lucae evangelium.Luc. 4,5 . Nonnumquam ኢምንተኒ፡ adverbialiter usurpatur: nullo modolaEncomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 5 Enc. ; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TahsasSx. Tachs. 5 Enc. Adverbialiter usurpantur
b) ምንተ፡ vel ምንተኑ፡ quid? quomodo? cur?laGenesis liber Pentateuchi.Gen. 26,27 ; ምንተ፡ ወለድከኒ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 45,10 ; Jesaiae prophetia.Jes. 22,16 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 21,1 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 5,15 ; እምውስተ፡ ርኩስ፡ ምንተ፡ ይወጽእ፡ ንጹሕ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 31,4 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 22,9 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 23,8 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 19,9 ; Matthaei Evangelium.Matth. 7,3 ; Matthaei Evangelium.Matth. 11,7 ; Matthaei Evangelium.Matth. 11,8 ; Matthaei Evangelium.Matth. 11,9 romanae editionisrom.Praeterea nota, in locutionibus, quales sunt ምንት፡ አሥሐቃ፡ , ምንት፡ አቀመክሙ፡ quid eam ridere, vos stare fecit?lai.e. cur risit? cur statis?lafrequentissimis, pro nominativo ምንት፡ crebro acc. ምንተ፡ reperiri: cur ridere eam fecit?la(imperson.), ut Regum liber biblicum II.2 Reg. 24,21 ; Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. 26a p.
d) በምንት፡ , በምንትኑ፡ qua in re?laJudicum liber.Jud. 16,5 ; qua cum re?laRegum liber biblicum I.1 Reg. 6,2 ; qua in relai.e. unde?la በምንት፡ ኣአምር፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 15,8 ; qua rela( womitde, wodurchde?) Matthaei Evangelium.Matth. 5,13 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 29,4 ; qua ratione?laPsalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 118,9 ; al. pro vario praepositionis በ፡ usu. Nonnumquam በምንት፡ est ob quid? cur?laMatthaei Evangelium.Matth. 14,31 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 12 ; τοιγαροῦν ( በምንትኑመ፡ ) liber Jobi.Job 22,10 .
f) እስከ፡ ምንት፡ vel ምንትኑ፡ quousque? quamdiu?laliber Jobi.Job 19,2 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 10,3 .
adverbium, adverbialiteradv.suff., a radice pronominali propagatum ( gramm.§ 62,1,b et gramm.§ 168,1,3):
2)etla, –quela( τε ), sive per se Genesis liber Pentateuchi.Gen. 50,21 , sive (id quod longe frequentius occurrit) cum conjunctum: ሂ፡ exempli gratiaex. gr.: ወለዘሂ፡ ነሥአከ፡ ልብሰከ፡ Lucae evangelium.Luc. 6,29 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,5 ; in sententiis negativis: necla, nequela. Inde ሂ፡ ወሂ፡ et – etla, cum – tumla, ut – italaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 41,11 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,3 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,18 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 18,3 ; Jesaiae prophetia.Jes. 7,20 ; Hezekielis prophetia.Hez. 5,11 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,15 ; ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 4,12 ; idem significat ሂ፡ ወ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 33,17 ; ሂ፡ ወ ኒ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 42,35 . Cum እመ፡ conjunctum እመሂ፡ ወእመሂ፡ est: sive – sivela, nec non ወእመሂ፡ per se sivelasignificare potest, videasvid. እመ፡
3)adverbiis interrogativis, ut አይቴ፡ , maxime autem pronominibus interr. መኑ፡ et ምንት፡ annexum ሂ፡ vim indefinitorum tribuit; videasvid. መኑ፡ , ምንት፡ , አይቴ፡ al.
hi
Grébaut
ሂ፡ enclictic particleencl. particle
1) Affirmation
a) Mise an relief : tantôt ሂ፡ , tantôt ወ―ሂ፡ .
b) Élément de liaison : ordinairement ወ―ሂ፡ , plus rarement ሂ፡ .
c) Idée de répartition : tantôt ሂ፡ ―ወሂ፡ , tantôt ሂ፡ ―ወ፡ .
d) Notion d’indéfini : s’ajoute aux pronoms interrogatifs መኑ፡ et ምንት፡ ; régulièrement መኑሂ፡ , ምንትሂ፡ , par exception ወመኑሂ፡ , ወምንትሂ፡ .
e) Disjonction: s’ajoute à la conjonction እመ፡ , tantôt እመሂ፡ ―ወእመሂ፡ , tantôt እመሂ፡ ―ወለእመሂ፡ .
f) Double interrogation indirecte : s’ajoute à la conjonction ወለእመ፡ du second membre de l’interrogation, tantôt እመ፡ ―ወለእመሂ፡ , tantôt ለመሂ፡ ―ወለእመሂ፡ .
g) Change la conjonction hypothétique እመ፡ en conjonction concessive እመሂ፡ .
2) Négation
a) Mise an relief : ወኢ―ሂ፡ (ordinairement avec le copulatif); ኢ―ሂ፡ (rarement sans cette copule).
b) Élément de liaison : ወኢ―ሂ፡ (ordinairement avec le copulatif); ኢ―ሂ፡ (rarement sans cette copule).
c) Idée de répartition : tantôt ኢ―ሂ፡ ―ኢ―ወሂ፡ , tantôt ኢ―ሂ፡ ―ኢወ፡ .
d) Notion d’indéfini : α. S’ajoute à መኑ፡ (avec ou sans le copulatif) : ኢመኑሂ፡ , አልቦ፡ መኑሂ፡ , ወኢመኑሂ፡ , ወአልቦ፡ መኑሂ፡ .
β) S’ajoute rarement à ምንት፡ (avec ou sans le copulatif) : ኢምንትሂ፡ , ወኢምንትሂ፡ .
γ) S’ajoute rarement à ማእዜ፡ , soit ኢማእዜሂ፡ .
δ) S’ajoute assez souvent à አይቴ፡ , soit ኢአይቴሂ፡ .
Cette particule enclictique ሂ፡ est concurrencée en ses diverses significations par la particule ኒ፡ .
1–2
Leslau
hi alsoen, anden, furtheren, evenen, the veryen, for one’s parten (e.g. አነሂ ʾana-hi I, for my parten);
is attached to መኑ mannu , ምንት mǝnt , አይቴ ʾayte ( መኑሂ mannu-hi , ምንትሂ mǝntǝ-hi , አይቴሂ ʾayte-hi ), mostly in negative sentences; it expresses the indefinite ‘no one, nothing, nowhere’;
it is combined with እመ- ʾǝmma- in እመሂ ʾǝmma-hi thoughen, even thoughen;
እመ...ወለእመሂ ʾǝmma…walaʾǝmma-hi either … oren; እመሂ...ወእመሂ ʾǝmma-hi…waʾǝmma-hi either … oren;
in the meaning ‘and’ it can be repeated, as in አነሂ፡ወውእቱሂ ʾana-hi wawǝʾǝtu-hi both I and heen, I and heen; or in -ሂ...-ኒ -hi…-ni , as in እሙንቱሂ፡ ወአቡሆሙኒ ʾǝmmuntuhi waʾabuhomuni they as well as their fatheren 213a
III,1
2)suspensumlavel pendulumla n. 351tenerila, penderela: 3 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 7,6 ; ተሰቅለ፡ ማእከለ፡ ሰማይ፡ ወምድር፡ Regum liber biblicum II.2 Reg. 18,9 ; ተሰቅለ፡ መልዕልተ፡ አየር፡ ቍልቍሊተ፡ not able to find explanation in abbreviation listGad. T.H.
3)adhaererela, adhaerescerelaalicui, amplectila, affixum essela, pendere ablaaliquo, proprie et translate: ተሰቅለ፡ ርእሶ፡ በዕፅ፡ Regum liber biblicum II.2 Reg. 18,9 ; አርዌ፡ ምድር፡ ተሰቅለ፡ ውስተ፡ እዴሁ፡ Actus apostolorum.Act. 28,3 romanae editionisrom.; ወደዩ፡ አሕባለ፡ ውስተ፡ ግብ፡ ወጸርኁ፡ ኀቤሁ፡ ከመ፡ ይሰቀል፡ በሐብል፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TahsasSx. Tachs. 15 ; ተሰቅለ፡ ይስሐቅ፡ ውስተ፡ ክሣደ፡ ወልዱ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 31 ; ኀቤነ፡ ተሰቅለ፡ ነፍሶሙ፡ Judith liber apocryphus.Judith 8,24 ; cumc. በ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 44,30 ; ኢምንትኒ፡ ዘይሰቀል፡ ቦቱ፡ ኅሊናሁ፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 224 ; ይሰቀሉ፡ በአፅምኦቱ፡ ἐξεκρέματο αὐτοῦ ἀκούων (pendebant ab ore ejus) Lucae evangelium.Luc. 19,48 ; በእላ፡ ትእዛዝ፡ ተሰቅሉ፡ ኦሪት፡ ወነቢያት፡ Matthaei Evangelium.Matth. 22,40 .
Substantivumsubst., plerumque m. , pluralisPl. አምያስ፡ vinum factitiumlacujuslibet generis: temetumla, sicerala, vinum igne confectumla, in specie vinum mulsumla, hydromelila(quo Abyssini praecipue delectantur): σίκερα Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 10,9 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 6,3 sequensseq.; Deuteronomium.Deut. 14,26 ; Deuteronomium.Deut. 29,5 ; Lucae evangelium.Luc. 1,15 ; Jesaiae prophetia.Jes. 5,22 ; Jesaiae prophetia.Jes. 24,9 ; Jesaiae prophetia.Jes. 28,7 ; አምያስ፡ ዘግቡር፡ በእሳት፡ not able to find explanation in abbreviation listII Abtel. Ap. 2 ; ስታየ፡ ሜሰ፡ ወይን፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 26 ; ኢምንትኒ፡ እምዘመደ፡ አምያስ፡ ዘአጣእጥዎ፡ በመዓር፡ አው፡ በሦከር፡ F.M. 26,1; ተከሉ፡ ውሉደ፡ ኖኅ፡ ዐጸደ፡ ወይን፡ ወገብሩ፡ እምፍሬ፡ ሐዲስ፡ ሜሰ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 25 ; Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 4 ; ስቴ፡ ሜስ፡ Gadela Lalibela.Gad. Lal. ; ጻዕፈ፡ ወይን፡ ወሜስ፡ ወምዝር፡ not able to find explanation in abbreviation listGad. T.H. Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ሜስ፡ ብ፡ የማር፡ ጸጅ፡ vel ጠጅ፡ . (Quem potum quomodo nunc Abyssini conficiant, descripsit Harris II, p. 195; Rüppell cerevisiam nomine ጠጅ፡ , hydromeli nomine ሐምር፡ appellari asserit I. p. 369. 370. 425. not able to find explanation in abbreviation listII. 20. 23). Hinc mes , pluralisPl. ʾamyās
Grébaut
ሜስ፡ mes , pluralisPl. አምያስ፡ ʾamyās «hydromelfr» ― ጠጅ፡ Ms. BNFabb217, fol. 45v.
111
Leslau
ሜስ፡ mes (pluralisPl. አምያስ፡ ʾamyās ) drink made from fermented honeyen, meaden
ሜስ፡ ዘወይን mes za-wayn (Lt) wineen, videasvid. ወይን፡ 377a
particula negandi [hebr. אִי ; utrum አይ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 4,10 ejusdem particulae negativae forma antiquior an pronomenpron.interrog. sit, dubium videtur]. Non absolute ponitur ( videasvid. አኮ፡ , አልቦ፡ ), sed negandis sive enunciationibus sive singulis nominibus adhibetur. Verbo nominive, cui vim negativam tribuit, praefigi solet, ut: ኢይገብሩ፡ , sed accedente particula enclitica eam a suo verbo vel nomine separare licet, ut: ወኢሂ፡ ትትዌሰክ፡ ወኢሂ፡ ተሐጽጽ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 42,21 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 15,29 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,7 Platt, ኢኬ፡ ትዘሀሩ፡ Michaei prophetia.Mich. 1,10 ( Cod. Laur.); Maʃshafa Genzat.Genz. f. 88. Vim negativam tribuit
1)enunciationi
a)simplici: nonla, haudla, et praedicato praefigitur, ut: ኢያውሥአ፡ (pro ኢአውሥአ፡ gramm.§ 48,5) ኢየሱስ፡ ቃለ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 15,22 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 1,1 ; ኢያድኅነኪ፡ አምላክኪ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 3,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 3,6 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 5,5 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 7,13 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,20 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,15 ; ኢታአምሩኑ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 15,17 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 18,24 ; ዓዲሁ፡ አንትሙኒ፡ ኢለባውያን፡ አንትሙ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 15,16 ; rarius alii sententiae parti, quae emphaseos causa praedicato praemissa est, praefigitur, ut: ኢሰማየ፡ የዐርጉ፡ ወኢምድረ፡ ይበጽሑ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 45,2 ; quamquam tum ante praedicatum vel pronomenpron.relativumrel. ዘ፡ interponere amant, ut: አመ፡ ኢበዝንቱ፡ ደብር፡ ወኢበኢየሩሳሌም፡ ዘይሰግዱ፡ Evangelium Joannis.Joh. 4,21 Platt; vel particulam ኢ፡ repetere Evangelium Joannis.Joh. 4,21 romanae editionisrom.; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 21,7 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 68,5 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 31,38 ; ኢሊተ፡ ኢይኩን፡ ወኢላቲ፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 3 b,26; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 8,7 ; ኢኬ፡ ንዋይ፡ ኢይበቍዕ፡ vel ኢኬ፡ አብ፡ ኢይቤዙ፡ ወልዶ፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 88 ; etiam ወኢሂ፡ ኢይክሎ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,7 Platt; enunciationum earum, in quibus vel praedicatum vel copula subjecti et praedicati omissa sunt, exempla sunt: ገብረ፡ እኩየ፡ ወባሕቱ፡ ኢከመ፡ ነገሥተ፡ እስራኤል፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 17,2 ; ወኢጽንዐ፡ ሰማይ፡ ላዕሌሁ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 18,12 .
2)nominibus,
a)Infinitivis: ኢለነዲቅ፡ አብያተ፡ ወኢለነቢር፡ ህየ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 42,9 ; Matthaei Evangelium.Matth. 19,18 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 13,10 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 7,1 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 7,19 ; በእንተ፡ ኢዐቂቦቱ፡ ላቲ፡ F.N. 29.
b)cuivis nomini et abstracto et concreto (lat.: inla-): ኢሕዝብየ፡ Hosea.Hos. 1,10 ; ኢአማኒ፡ increduluslaF.N. 24,5; ኢምሒከ፡ ሥጋ፡ ἀφειδία σώματος ad Colossenses epistola Pauli.Col. 2, 23 Platt; ኢዘምዎ፡ ἐγκράτεια not able to find explanation in abbreviation list2 Petr. 1,6 ; ኢአሚኖቶሙ፡ ἀπιστία αὐτῶν Matthaei Evangelium.Matth. 13,58 ; በኢያእምሮ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 22,29 ; በኢድልወትነ፡ ob indignitatem nostramlaChrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 16.
3)
a)Ubi enunciationis negativae pars aliqua e pluribus membris copula ወ፡ conjunctis composita est, ante singula membra ኢ፡ repetere amant ( necla- necla): በሓውርት፡ ኀበ፡ ኢያአምሩ፡ ኢእሙንቱ፡ ወኢአበዊሆሙ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 9,16 ; Jeremiae prophetia.Jer. 28,62 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,38 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,39 ; Deuteronomium.Deut. 28,36 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 21,18 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 21,19 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 21,20 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 12,6 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 68,5 ; ኢይከውኑ፡ ዐዚዛነ፡ ወኢልዑላነ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 38,4 ; ኢይንሣእ፡ ኢፈትለ፡ ወኢቶታነ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 14,23 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 31,38 ; Deuteronomium.Deut. 23,20 ; Judicum liber.Jud. 1,27 ; Lucae evangelium.Luc. 9,3 ; ኢተግሕሣ፡ ኢለየማን፡ ወኢለፀጋም፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 6,12 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 3 b,26.
b)etiam ubi primo loco aliae negationes (atque ኢ፡ ) positae sunt, ut: እለ፡ አልቦሙ፡ አብ፡ ወኢእም፡ ወኢአዛዚ፡ F.N. 24,3; in specie ubi praepositioni ዘእንበለ፡ sinela, plura nomina subjuncta sunt, alterum tertiumve non per ወ፡ sed per ወኢ፡ annectere solent: ዘእንበለ፡ ነፍስ፡ ወኢነሶሳው፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 15,5 ; ዘእንበለ፡ ምክንያት፡ ወኢአበሳ፡ absque causa et culpalaF.M. 12,2; ዘእንበለ፡ ነጽሮ፡ መልክዐ፡ ብእሲት፡ ወኢሁከት፡ ዘኅሊና፡ F.M. 14,1; Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 163,4 ; Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 166,4 .
c) ወኢ፡ vel ወኢሂ፡ ወኢ ሂ፡ ወኢ ኒ፡ necla, nequelaPsalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 1,6 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,26 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,28 ; Matthaei Evangelium.Matth. 7,6 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,32 ; Lucae evangelium.Luc. 20,36 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 15,29 ; Matthaei Evangelium.Matth. 10,24 ; n. 716 ኢ፡ ወኢ፡ , ወኢ፡ ወኢ፡ , ኢሂ፡ ወኢሂ፡ , ኒ፡ ወኢ ኒ፡ necla- neclaEvangelium Joannis.Joh. 4,21 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,34 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,35 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,36 ; ad Thessalonicenses epistola Pauli II.2 Thess. 2,2 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 27,9 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 42,21 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 7,16 ; ኢመኑ፡ vel ወኢመኑሂ፡ nemola, ኢምንት፡ , ወኢምንት፡ , ወኢምንትሂ፡ nihillavideasvid. መኑ፡ et ምንት፡ ; ወኢአሐዱ፡ ne unus quidemla, nulluslavideasvid.sub አሐዱ፡ ; ኢ፡ ኵሉ፡ vel ኵሉ፡ ኢ፡ nullusla, nihillavid. ኵሉ፡ ; ኢ፡ ጥቀ፡ vel ጥቀ፡ ኢ፡ nela quidemlavideasvid. sub ጥቀ፡ ; ኢ፡ እንከ፡ non ampliuslavid. sub እንከ፡ ; ዓዲ፡ ኢ፡ nondumlavideasvid. sub ዓዲ፡ ; ግሙራ፡ ኢ፡ et ኢ፡ ግሙራ፡ numquamlavideasvid. sub ግሙራ፡
videasvid. also አይ፡
participiumpart.mensura definitusla, mensurabilislaParalipomenon liber II.2 Par. 4,2 varia lectiovar.; ( እግዚአብሔር፡ ) ኢምጡን፡ ወኢስፉር፡ M.M. f. 322.
III,1
1)rumpila, disrumpila: መሥገርት፡ ተቀጥቀጠት፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 123,7 ; Vit. Sam.
2)confringila, perfringila, conterila, contundila, comminuila: Nahum.Nah. 1,6 ; Jeremiae prophetia.Jer. 27,23 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 12,6 ; liber Jobi.Job 24,20 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 33,21 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 36,16 ; ተቀጥቀጠኒ፡ አዕጽምትየ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 38,13 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 49 ; membra sibi frangerela: (mulier, quae se de muro dejecit), ኢሞተት፡ ባሕቱ፡ ተቀጥቀጠት፡ ወተመንደበት፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 436 ; cumc. እምነ፡ sive defringila: ይትቀጥቀጥ፡ እዴየ፡ እምኵርናዕየ፡ liber Jobi.Job 31,22 , sive confringendo exstirparila: Numeri, liber Pentateuchi.Num. 19,13 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 34,30 (sine እምነ፡ ). Transl.: de viribus Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 36,18 ; hominibus: ይትቀጠቀጥ፡ ከመ፡ ዕፅ፡ ብኍብኍ፡ liber Jobi.Job 24,20 ; Jesaiae prophetia.Jes. 1,28 ; Jesaiae prophetia.Jes. 8,15 ; Threni, liber biblicus.Thren. 1,15 ; ተቀጥቀጠ፡ ውስተ፡ ምድር፡ συνετρίβη εἰς γῆν Jesaiae prophetia.Jes. 14,12 ; corde contrito: ይትቀጠቀጥ፡ ልቦሙ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 19,1 ; populo, exercitu, clade affectis: Josuae liber.Jos. 10,12 ; ቅጥቃጤ፡ ትትቀጠቀጥ፡ ወለተ፡ ሕዝብየ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 14,17 ; Jeremiae prophetia.Jer. 31,4 ; hinc ተቀጥቅጦ፡ σύντριμμα cladeslaJesaiae prophetia.Jes. 60,18 ; ይመጽእ፡ ተቀጥቅጦ፡ እምኀበ፡ እግዚአብሔር፡ Jesaiae prophetia.Jes. 13,6 .
I,2[pro ሠዕሥዕ፡ ; simplex radix (coll. שׁוּעַ , יָשַׁע , יֶשַׁה , وَسَعَ , al.) amplitudinislanotionem habet; propius ad nostrum verbum accedunt شَحْشَحٌ desertum vastumla, شَخَسَ oscitando aperuit osla, سَحْسَحٌ locus spatiosusla, شَسَعَ longius distitit,laal. Amharice ሠሣ፡ ]
1)insatiabilemlavel inexplebilem ventrela, voracemla, cibavidum essela: ኢትሠሥዕ፡ ለኵሉ፡ መብልዕ፡ μὴ ἀπληστεύου ἐν πάσῃ τρυφῇ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 37,29 ; ካህናት፡ ዘሠሥዐት፡ ነፍሶሙ፡ በረኃብ፡ ርኩስ፡ Can. Niceni. Pars Synodi. Numerus significat canones.Can. Nic. 17 ; F.M. 18,1; ይሤሥዑ፡ ለበሊዕ፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 7 ; Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 7.
2)inexplebilem essela, de quavis cupidine, avidumla, avarumla, nimis cupidum essela: ዘይሤሥዕ፡ በረባሕ፡ ὁ διώκων ἐργολαβείας Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 29,19 ; πλεονεκτεῖν Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 2 ; ኢሠሣዕነ፡ οὐ ἠτακτήσαμεν ad Thessalonicenses epistola Pauli II.2 Thess. 3,7 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,13 .
śaśśǝʿa , ሰስአ፡ sassǝʾa
Grébaut
ሠሥዐ፡ śaśśǝʿa I,2 ይሤሥዕ፡ , ይሠሥዕ፡ «être insatiable en mangeantfr, dévorerfr» ― ሳሳ፡ Ms. BNFabb217, fol. 50r.
125
Leslau
ሠሥዐ፡ śaśśǝʿa , () ሰስአ፡ sassǝʾa be insatiableen, be greedyen, eat muchen, () craveen, be covetousen 537a
Substantivumsubst.apparatus qui ad curandum funus pertinetla, ut linteala, fasciaela, involucrala, lectusla: አዘዘ፡ እስክንድር፡ ከመ፡ ይግንዝዎ፡ ለዳራ፡ (Darium) በመግነዝ፡ ሠናይ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 283 ; ኵሉ፡ መፍቅደ፡ መግነዝ፡ Gadela Lalibela.Gad. Lal. ; (mortuus inclamatur) ኢሠነቀ፡ (II p. s. m. ) እምንዋይከ፡ ዘእንበለ፡ መግነዝ፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 90 ; ገነዘቶ፡ በአልባስ፡ ሠናያት፡ ወገብረት፡ ሎቱ፡ መልዕልተ፡ መግነዙ፡ ልብሰ፡ ዘወርቅ፡ ወአንበረቶ፡ በሣጹን፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium HamlêSx. Haml. 22 ; Christus ጠብለለ፡ ልደቶ፡ በመግነዘ፡ ኅቡኣቲሁ፡ ከመ፡ ኢያእምርዎ፡ ፍጡራን፡ M.M. f. 37; κενοτάφια Regum liber biblicum I.1 Reg. 19,13 varia lectiovar. Schol. Vocabularium Aethiopicum, -a -a.Voc. Ae.videasvid. sub ነፍቅ፡
I,1[vis radicis prima est in coarctandolavel constringendola شَنَقَ (vic. زَنَقَ צָנַק ضَنُكَ ); Syris significat angustiis premilai.e. opus haberela, indigerela ܣܢܰܩ ; aethiopice dicitur de sarcina constringendala, nisi malueris ed rebusla(ad iter, victum) necessariis parandisla] SubjunctivusSubj. ይሥንቅ፡ , commeatumla(itineris) pararela, commeatulase instruerela, viaticum sumerela: Josuae liber.Jos. 9,2 ; Marci Evangelium.Marc. 6,8 ; Lucae evangelium.Luc. 9,3 romanae editionisrom.; ( አንተ፡ ) ኢሠነቀ፡ እምንዋይከ፡ ዘእንበለ፡ መግነዝ፡ (in allocutione ad defunctum) Maʃshafa Genzat.Genz. f. 90. śanaqa , śannaqa , ሰነቀ sanaqa
Grébaut
ሠነቀ፡ śannaqa I,2 ይሤንቅ፡ , ይሠንቅ፡ «faire les provisions de voyagefr» ― ሥንቅ፡ አደረገ፡ Ms. BNFabb217, fol. 52v.
131
Leslau
ሠነቀ śanaqa , ( 131) ሠነቀ śannaqa , (, ) ሰነቀ sanaqa prepare provisions for a journeyen 531a
participiumpart.
1)clementiamlavel veniam consecutusla: ኢሥህልት፡ οὐκ ἠλεημένη Hosea.Hos. 1,6 ; Hosea.Hos. 2,3 .
2)venia facilisla, clemensla: ዕደው፡ ሥሁላን፡ ἄνδρες ἐλέους Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 44,10 (quamquam dubitare licet, annon interpres ሥሁል፡ sensu passivo dixerit).
śǝhul
Leslau
ሥሁል፡ śǝhul clementen, mercifulen, pardoneden, pitieden 528a