Get involved
report issue

Search Help

Search

This app is built with exist-db, and uses Lucene as the standard search engine. This comes with several options available. A full list is here

Below very few examples.

sample result
* *custodir* add wildcards to unlimit your string search
? custodir? Will find any match for the position with the question mark.
~ ምሕረትከ~ Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
"" "ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡" Will find the exact string contained between quotes.
() (verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ Will find one of the two between brackets and the other string.

Input

If you want to transcribe some fidal into latin or update your transcription, you can have a go with our transcription tools.

If you are using the keyboard provided, please note that there are four layers, the normal one and those activated by Shift, Alt, Alt+Shift.

Normal and Shift contain mainly Fidal. Alt and Alt-Shift diacritics.

To enter letters in Fidal and the diacritics with this keyboard, which is independent of your local input selection, you can use two methods.

Orthographic variants of the Ethiopic language are searched as a standard if not otherwise specified. The following are the options considered by the search engine.

  • 's','s', 'ḍ'
  • 'e','ǝ','ə','ē'
  • 'w','ʷ'
  • 'ʾ', 'ʿ'
  • '`', 'ʾ', 'ʿ' (note that you can use the tick if you are not sure about the two, but none will be inferred for you)
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ', 'ሃ', 'ሓ', 'ኃ'
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ'
  • 'ሁ', 'ሑ', 'ኁ'
  • 'ሂ', 'ሒ', 'ኂ'
  • 'ሄ', 'ሔ', 'ኄ'
  • 'ህ', 'ሕ', 'ኅ'
  • 'ሆ', 'ሖ', 'ኆ'
  • 'ሠ','ሰ'
  • 'ሡ','ሱ'
  • 'ሢ','ሲ'
  • 'ሣ','ሳ'
  • 'ሥ','ስ'
  • 'ሦ','ሶ'
  • 'ሤ','ሴ'
  • 'ጸ', 'ፀ'
  • 'ጹ', 'ፁ'
  • 'ጺ', 'ፂ'
  • 'ጻ', 'ፃ'
  • 'ጼ', 'ፄ'
  • 'ጽ', 'ፅ'
  • 'ጾ', 'ፆ'
  • 'አ', 'ዐ', 'ኣ', 'ዓ'
  • 'ኡ', 'ዑ'
  • 'ኢ', 'ዒ'
  • 'ኤ', 'ዔ'
  • 'እ', 'ዕ'
  • 'ኦ', 'ዖ'

Some examples

  • If you search Taammera, you will not find Taʾammǝra or Taʿammera but only Taammera. Try Ta`ammera instead or use the keyboard provided to enter aleph and ayn.
  • If you are searching for Yāʿǝqob, you will not have a lot of luck searching Yaqob, unless some kind cataloguer has actually added it into the data as simplified spelling form. Try instead entering Yaqob~0.5 which is a fuzzy search, this will return also Yāʿǝqob. Also Ya`eqob is fine for example.

Keys Combinations

With this method you use keys combinations to trigger specific characters. Click here for a list of the available combos. This can be expanded, do not hesitate to ask (click here to post a new issue).

Hold and choose

If you hold a key optional values will appear in a list. You can click on the desiderd value or use arrows and enter to select it. The options are the same as those activated by combinations.

With this method you do not have to remember or lookup combos, but it does take many more clicks...

mawit
Leslau
* መዊት mawit , ኢመዊት ʾimawit immortalityen 375b
I,1[i.q. מוּת ܡܺܝܬ مَاتَ ; amh. ሞተ፡ ] SubjunctivusSubj. ይሙት፡
1)morila, de hominibus sexcenties, ut Matthaei Evangelium.Matth. 9,24 ; Marci Evangelium.Marc. 15,44 ; Evangelium Joannis.Joh. 11,39 ; እስመ፡ ጌሠመ፡ ንመውት፡ Jesaiae prophetia.Jes. 22,13 ; እምድኅረ፡ ሞተ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 39,11 ; እለ፡ ሞቱ፡ mortuilaRuth liber biblicus.Ruth 1,8 ; Ruth liber biblicus.Ruth 4,5 ; ሙት፡ liber Jobi.Job 2,9 ; መዊቶሂ፡ ተነበየ፡ በድኑ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 48,13 ; ሐይውኒ፡ ወመዊትኒ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 11,14 ; ሞተ፡ ትመውቱ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 2,17 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 22,16 ; Jeremiae prophetia.Jer. 33,8 ; ሞተ፡ እመዊት፡ ይሙት፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 2 ; በሞት፡ ለይሙት፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 19,12 ; de bestiis Matthaei Evangelium.Matth. 8,32 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 11,5 ; neque solum de iis qui morte naturali sed etiam de iis, qui morte violenta moriuntur: Deuteronomium.Deut. 19,11 ; Lucae evangelium.Luc. 23,15 ; θανατούσθω ይሙት፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 21,12 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 31,14 ; ἀπολοῦνται Jesaiae prophetia.Jes. 60,12 ; πίπτειν Judicum liber.Jud. 20,32 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 20,25 ; construitur cumc.c. በ፡ causae vel instrumenti Regum liber biblicum IV.4 Reg. 13,14 ; Hezekielis prophetia.Hez. 34,29 ; ሞተ፡ በቍር፡ liber Jobi.Job 31,18 ; Josuae liber.Jos. 10,11 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 35,23 ; Jeremiae prophetia.Jer. 11,22 ; ትመውት፡ አንተ፡ በእበደ፡ ዚአሁ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 8,15 ; cumc. እንበይነ፡ , ut: እለ፡ ሞቱ፡ እንበይነ፡ ሐዘን፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,18 . Immortalitaslaest ኢመዊት፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 4,1 ; immortalisla ዘኢይመውት፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 7,12 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 14,12 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 15,53 ; 1 not able to find explanation in abbreviation listCor. 15,54 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 1,23 ; ad Timotheum epistola I.1 Tim. 1,17 ; ሕይወት፡ ዘኢይመውት፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 15,6 .
2)translatetransl.dicitur
b)de sole (eclipsi obscurato) Lucae evangelium.Luc. 23,44 .
c)de animi facultatibus et affectionibus: Regum liber biblicum I.1 Reg. 25,37 ; ሞተት፡ ኅሊና፡ እምኔሁ፡ not able to find explanation in abbreviation listKedr f. 73.
d)de hominibus, qui vires vel consuetudines ex se enecant, construitur cumc.c. እምነ፡ consuetudinis: ሞትነ፡ እምኀጢአት፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 6,2 Platt; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 7,4 ; ad Colossenses epistola Pauli.Col. 2,20 ; ሙት፡ እምነ፡ ፍትወታቲሁ፡ ለዝ፡ ዓለም፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 3.
mota
Grébaut
ሞተ፡ mota I,1 ይመውት፡ , ይሙት፡ «mourirfr» ― ሞተ፡ Ms. BNFabb217, fol. 43v.
104
Leslau
mwt ሞተ mota (yǝmut) dieen
ዘይመውት zayǝmawwǝt mortalen
ዘኢይመውት zaʾiyyǝmawwǝt immortalen 375b
nomen agentisn. ag.et adjectivumadj.
2)in libris serioris aetatis etiam: mortuusla, defunctusla, ut: እመ፡ ኮነ፡ መዋቲ፡ ካህነ፡ si mortuus sacerdotio fungebaturlaF.N. 22; ቤተ፡ መዋቲ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 32 ; ተናገሮ፡ በልሳነ፡ መዋቲ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 31.
mawāti , fem. መዋቲት፡ mawātit ; pluralisPl. መዋትያን፡ mawātǝyān , fem. መዋትያት፡ mawātǝyāt
Grébaut
መዋቲ፡ mawāti , pluralisPl. መዋትያን፡ mawātǝyān «mortelfr» ― ሟች፡ Ms. BNFabb217, fol. 43v.
መዋቲት፡ mawātit fem. , pluralisPl. መዋትያት፡ mawātǝyāt «mortellefr» ― ሟችት፡ Ms. BNFabb217, fol. 43v.
ኢመዋቲ፡ ʾimawāti et ኢመዋቲት፡ ʾimawātit «immortel, immortellefr» ― የማይሞት፡ , የማትሞት፡ Ms. BNFabb217, fol. 43v.
104
Leslau
መዋቲ፡ mawāti mortalen, deaden
ኢመዋቲ፡ ʾimawāti immortalen 375b
nomen agentisn. ag.et adjectivumadj.
2)in libris serioris aetatis etiam: mortuusla, defunctusla, ut: እመ፡ ኮነ፡ መዋቲ፡ ካህነ፡ si mortuus sacerdotio fungebaturlaF.N. 22; ቤተ፡ መዋቲ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 32 ; ተናገሮ፡ በልሳነ፡ መዋቲ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 31.
nomen agentisn. ag.et adjectivumadj.
2)in libris serioris aetatis etiam: mortuusla, defunctusla, ut: እመ፡ ኮነ፡ መዋቲ፡ ካህነ፡ si mortuus sacerdotio fungebaturlaF.N. 22; ቤተ፡ መዋቲ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 32 ; ተናገሮ፡ በልሳነ፡ መዋቲ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 31.
mawāti , fem. መዋቲት፡ mawātit ; pluralisPl. መዋትያን፡ mawātǝyān , fem. መዋትያት፡ mawātǝyāt
Grébaut
መዋቲ፡ mawāti , pluralisPl. መዋትያን፡ mawātǝyān «mortelfr» ― ሟች፡ Ms. BNFabb217, fol. 43v.
መዋቲት፡ mawātit fem. , pluralisPl. መዋትያት፡ mawātǝyāt «mortellefr» ― ሟችት፡ Ms. BNFabb217, fol. 43v.
ኢመዋቲ፡ ʾimawāti et ኢመዋቲት፡ ʾimawātit «immortel, immortellefr» ― የማይሞት፡ , የማትሞት፡ Ms. BNFabb217, fol. 43v.
104
Leslau
መዋቲ፡ mawāti mortalen, deaden
ኢመዋቲ፡ ʾimawāti immortalen 375b
mawāti , fem. መዋቲት፡ mawātit ; pluralisPl. መዋትያን፡ mawātǝyān , fem. መዋትያት፡ mawātǝyāt
Grébaut
መዋቲ፡ mawāti , pluralisPl. መዋትያን፡ mawātǝyān «mortelfr» ― ሟች፡ Ms. BNFabb217, fol. 43v.
መዋቲት፡ mawātit fem. , pluralisPl. መዋትያት፡ mawātǝyāt «mortellefr» ― ሟችት፡ Ms. BNFabb217, fol. 43v.
ኢመዋቲ፡ ʾimawāti et ኢመዋቲት፡ ʾimawātit «immortel, immortellefr» ― የማይሞት፡ , የማትሞት፡ Ms. BNFabb217, fol. 43v.
104
Leslau
መዋቲ፡ mawāti mortalen, deaden
ኢመዋቲ፡ ʾimawāti immortalen 375b
i.e. መጠን፡ in st. constr. positum ( gramm.§ 157) usurpatur
1)variis pronominibus quantitatis circumscribendis
a)tantus quantusla: ፈለግየ፡ ኮነኒ፡ መጠነ፡ ባሕር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 24,31 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 5,3 ; የዐቢ፡ ላሐ፡ ኢየሩሳሌም፡ መጠነ፡ ውኂዝ፡ Zachariae prophetia.Zach. 12,11 ; ሕለተ፡ ወርቅ፡ ዘመጠነ፡ በትር፡ Apocalypsis Joannis.Apoc. 11,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 17,20 ; Josuae liber.Jos. 3,4 .
c)subjuncta integra enuntiatione vertendum est relative: quantusla, quotla, quisquisla, quicumquela, quantusvisla, quotquotla: ὅσα Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 11,5 ; Judith liber apocryphus.Judith 8,27 ; ትሬኢ፡ መጠነ፡ ይበልዕ፡ not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 13,6 ; መጠነ፡ አዕበየ፡ አፉከ፡ Judith liber apocryphus.Judith 6,17 ; መጠነ፡ ብከ፡ quidquid habeslaTobit, liber apocryphus.Tob. 4,8 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 35 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 65,15 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 73,4 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 11,7 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 19,4 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 34,12 ; Matthaei Evangelium.Matth. 27,13 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 5,8 ; 2 ad Timotheum epistolae I, II.Tim. 1,18 ; ad Timotheum epistola II.2 Tim. 3,11 ; መጠነ፡ መዋዕለ፡ ንጉሥ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 23,15 ; መጠነ፡ መዋዕል፡ quamdiulaProverbiorum liber biblicus.Prov. 1,22 ; በሤጥ፡ በመጠነ፡ ኮነ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 23,9 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 25,27 . Nonnumquam pronomenpron.relativumrel. ዘ፡ apponitur aut praemissum, ut: ዘመጠነ፡ ὅσα Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 8,9 ; ኵሎ፡ ዘመጠነ፡ ወሀበኒ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 19 aut sequens, ut Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 1,35 .
d)de interrogativo ሚመጠን፡ vid. infra.
2) መጠን፡ in Acc.et st. constr. positum adhibetur adverbialiter
a)circiterla, ferela, fermela, plus minusla: መጠነ፡ አሐቲ፡ ሰዓት፡ ὡσεὶ ὥραν μίαν Danielis prophetia.Dan. 4,16 ; Lucae evangelium.Luc. 1,56 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 6,1 .
b)quamdiulaMatthaei Evangelium.Matth. 9,15 romanae editionisrom.( videasvid.supra መጠነ፡ መዋዕል፡ n. 223sub 1, cumc.et infra አምጣነ፡ ).
c) መጠነ፡ ከማሁ፡ quo magis – eo magislaKufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 46 ; vel መጠነ፡ ፈድፋደ፡ Marci Evangelium.Marc. 7,36 romanae editionisrom.(cfr. infra አምጣነ፡ ).
3) መጠነ፡ in st. constr. et Acc.positum est praepositio: secundumla, prola, ut መጠነ፡ ኀይልከ፡ pro viribuslaKoheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 9,10 ( videasvid. አምጣነ፡ ). Denique nota, hoc መጠን፡ in st. constr. positum ( gramm.§ 167,3) in libris antiquioribus crebro መጠኔ፡ sonare, ut Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,15 Laur.; ad Timotheum epistola II.2 Tim. 1,18 romanae editionisrom.; Matthaei Evangelium.Matth. 15,33 ; Matthaei Evangelium.Matth. 17,20 ; Matthaei Evangelium.Matth. 26,8 ; Matthaei Evangelium.Matth. 26,62 romanae editionisrom.; Marci Evangelium.Marc. 15,4 romanae editionisrom.
maṭana
Grébaut
መጠነ፡ maṭana (adverbe) «à proportionfr» ― እንደ፡ Ms. BNFabb217, fol.
Leslau
መጠነ maṭana (construct state of and the accusative used adverbially) duringen, according toen, abouten, at a distance (of)en, as long asen, as large asen, as often asen, for the space of (a certain time)en, of the size ofen, as much asen, as great asen, so greaten, to such a degreeen 372b–373a
መጠነ፡ ዝ (እንተ) maṭana zǝ (ʾǝnta) such aen, so manyen, so much as thisen, as much asen, so greaten, in proportionen
በመጠነ ba-maṭan-a for the space ofen, in proportion toen
በከመ፡ መጠነ bakama maṭana + noun according toen, in proportion toen
ዘመጠነ zamaṭana as great asen
ኢመጠነ ʾi-maṭana not as much asen
ከመጠነ ka-maṭana howen, likeen
ከመጠነ፡ ዝ kamaṭana zǝ suchen, such aen, so great aen
373a
nomenn.act plaususla, complosiola, manuum, not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 15 ( videasvid. sub ጠፍሐ፡ ); alarum: ኢመጠነ፡ ( nicht so lange als ) ጥፍሐተ፡ አክናፈ፡ አንስርት፡ M.M. f. 20; M.M. f. 57.
nomen actionisn. act.
2)vitae cursuslavel certamenla: እለ፡ ተጋደሉ፡ ሠናየ፡ ገድለ፡ ወፈጸሙ፡ ሩጸቶሙ፡ ወሞቱ፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 26 ; ሠናያነ፡ ሩጸት፡ Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 1.
Substantivumsubst., pluralisPl. አምጣን፡ , cui et ipsi crebro singularis notio inest ( gramm.§ 131,2); pluralisPl.pluralisPl. አምጣናት፡
1)extensiola, dimensiola, modusla, mensurala: መኑ፡ ሠርዐ፡ አምጣኒሃ፡ liber Jobi.Job 38,5 ; መጠን፡ ዳግም፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 13,20 sequensseq.; በከመ፡ አምጣኒሁ፡ κατὰ τὰ μέτρα ταῦτα Hezekielis prophetia.Hez. 40,24 ; እሉ፡ አምጣነ፡ ምሥዋዕ፡ በእመታት፡ Hezekielis prophetia.Hez. 43,13 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 6,23 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 7,48 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 26,8 ; Jeremiae prophetia.Jer. 22,14 ; አምጣኒሃ፡ ἡ διαμέτρησις αὐτῆς Jeremiae prophetia.Jer. 38,39 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 21,16 ; ዘአልቦቱ፡ መጠነ፡ immensuslaLiturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 171,1 ; mensura qua metiuntur: ሰሐበ፡ አምጣነ፡ Threni, liber biblicus.Thren. 2,8 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 61,3 -5; Jesaiae prophetia.Jes. 44,13 ; ambitusla, circumferentiala: አምጣን፡ ዘየዐውዶ፡ n. 222Jeremiae prophetia.Jer. 52,21 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 7,3 ; አምጣነ፡ ዐውዳ፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 7,10 ; nec non አምጣን፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 72,37 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 78,3 ; etiam de scriptis et dictis, ut: verbala ኅዳጥ፡ በመጠን፡ ወፍድፉድ፡ በኀይል፡ pauca quidem numero sed superabundantia vilaChrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 17.
2)quantitasla, ut: ይእቲ፡ ሠናያት፡ እንተ፡ ከመዝ፡ መጠና፡ bona quorum talis est qunatitaslai.e. tanta Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 9 ; ἀριθμός Apocalypsis Joannis.Apoc. 13,18 ; videasvid.infra usum hujus vocis ad denotanda pronomina et adverbia quantitatis.
3)ratiola, proportiola, modus justusla, rhythmusla, videasvid.infra usum praepositionum et conjunctionum መጠነ፡ et አምጣነ፡ et በአምጣነ፡ : praeterea: ፈድፋደ፡ እምአምጣነ፡ ኀይልነ፡ ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 1,8 ; በጽሑ፡ ለመጠነ፡ አካል፡ ad justam aetatem perveneruntla(suae tutelae facti) F.N. 24,3; pervenitla ለአምጣነ፡ ብእሲ፡ ad justam staturam virilaOrg.; etiam de rhythmo orationis usurpatur, ut: ለሐሰቶሙ፡ በአምጣን፡ ወበመስፈርት፡ ያስተጠአጥኡ፡ ወያሞግሱ፡ በኀቤሆሙ፡ τὸ ψεῦδος ῥυθμοῖς καὶ μέτροις εἰς τὸ ἐπίχαρί τε καὶ ἐπιμελὲς ἐκτετορευμένον Cyr. cumc.not able to find explanation in abbreviation listPall. f. 65.
4)dignitaslai.e.
a)auctoritasla, honoris gradusla: እለ፡ የዐብይዎሙ፡ በመጠን፡ Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 11 ; ልዕልና፡ መጠኑ፡ celsitudo dignitas ejuslaChrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 11 ; አልዐልኩ፡ መጠንየ፡ et የዐቢ፡ መጠንየ፡ በኀቤሁ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 338.
b)meritumla, ut: አልዐልከኒ፡ ዘኢመጠንየ፡ exaltasti me supra meritum meumlaLit. Joh.; ዘኢመጠንየ፡ ወኢድልወትየ፡ Lit. Jac.; አኮ፡ መጠንነ፡ ንክሥት፡ Oratio AzariaeOr. Az. 9 ( videasvid.supra መጥነ፡ ).
5)modus rei vel personae est id quod ejus pretio vel dignitati convenitla, ei sufficitla, sat estla: ኵሉ፡ ክብር፡ ኢኮነ፡ መጠና፡ οὐκ ἄξιον αὐτῆς ἐστί Proverbiorum liber biblicus.Prov. 3,15 ; ኵሉ፡ ክብር፡ ኢመጠና፡ ላቲ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 8,11 ; ኢመጠንየ፡ ዘረከበኒ፡ በጌጋይየ፡ liber Jobi.Job 33,27 ; ወምንት፡ መጠና፡ ( ለዕለት፡ ) τίς ἔσται ἱκανὸς αὐτῇ; Joelis prophetia.Joel 2,11 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,18 ; hinc: መጠኑ፡ sufficit eila, ut Matthaei Evangelium.Matth. 10,25 ; Lucae evangelium.Luc. 6,40 ; ወኢመጠኑ፡ ይሖሩ፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 16,31 ; መጠንከ፡ ἱκανούσθω σοι Paralipomenon liber I.1 Par. 21,15 .
maṭan , pluralisPl. ʾamṭān
Grébaut
መጠን፡ maṭan «proportionfr, qualitéfr» ― ልክ፡ Ms. BNFabb217, fol. 47v.
116
Leslau
መጠን፡ maṭan (pluralisPl. አምጣን ʾamṭān ) measureen, measurementen, extenten, circumferenceen, amounten, dimensionen, proportionen, valueen, worthen, quantityen, sizeen, durationen, moderationen
መጠን- maṭan- with suffix pronouns it is enough foren, (he) deserving ofen, (he) worthy ofen
መጠነ፡ አካል maṭana ʾakāl manhooden, videasvid. አካል፡
ዘአልቦቱ፡ መጠን zaʾalbottu maṭan boundlessen, endlessen
372b
Cross-references: videasvid. also አምጣን፡
I,1(a መጠን፡ denominatesdenom.) impers. decetla, convenitla: አኮ፡ መጥነነ፡ ንክሥት፡ non decet nos operirelaOratio AzariaeOr. Az. 9. Sic quidem in Cod. Francof.; sed alii habent መጠንነ፡ , Lud. in psalmisla ድልወት፡ ለነ፡ . Quare vereor, ne lectio corrupta sit; etenim ኢመጥነነ፡ potius exspectaveris quam አኮ፡ መጥነነ፡
participiumpart., passim Substantivumsubst.,
1)desiderabilisla, exoptatusla, passim resladesiderabilisla, ግበር፡ ኵሎ፡ ዘመፍትው፡ ዘትፈቅድ፡ τὰ ἐνθυμήματά σου Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 35,12 .
a)sive jucundusla, amoenusla, sive praestansla, eximiusla, sive pretiosusla, carusla, ἐπιθυμητός , መፍትው፡ ለዐይን፡ ሰርጉ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 45,12 ; ኵሉ፡ ግብሩ፡ ለእግዚአብሔር፡ ሠናይ፡ ወመፍትው፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 42,22 ; ወይን፡ መፍትው፡ Amosi prophetia.Am. 5,11 ; Jesaiae prophetia.Jes. 27,2 ; መዝገብ፡ መፍትው፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 21,20 ; ይነሥቱ፡ አብያተኪ፡ መፍትወ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 26,12 ; በእንተ፡ ምድረ፡ ሕዝብየ፡ መፍትው፡ Jesaiae prophetia.Jes. 32,12 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 105,24 ; ኵሎ፡ ንዋየ፡ መፍትወ፡ (v. መፍትው፡ ) Danielis prophetia.Dan. 11,8 ; መፍትወ፡ ኣየድዕ፡ σεμνὰ ἐρῶ n. 1370Proverbiorum liber biblicus.Prov. 8,6 .
b)necessariusla: አስተዳለውኩ፡ ለዝንቱ፡ ሕንጻ፡ ኵሎ፡ ዘመፍትው፡ ἐπιτήδεια Paralipomenon liber I.1 Par. 28,2 .
c)conveniensla, decorusla: ውስተ፡ ኢመፍትው፡ εἰς τὸ ἀπηχές (in absonumlavel absurdumla) Cyr. c. not able to find explanation in abbreviation listPall. f. 85.
d)reusla: ፀረ፡ ደቅከ፡ መፍትዋን፡ ለመዊት፡ ὀφειλομένους Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 12,20 in d'AbbadieAbb.LV. Hincpropagatur tritissimum illud
2) መፍትው፡ decetla, convenitla, oportetla( ينبغي ), δεῖ , χρή , construitur cumc.c.Infin., ut: ተግሕሦ፡ መፍትው፡ እምፍኖት፡ ፀዋግ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 22,14 ; plerumque cumc.SubjunctivusSubj.verbi: Matthaei Evangelium.Matth. 14,16 ; Matthaei Evangelium.Matth. 18,33 ; Matthaei Evangelium.Matth. 23,23 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 9,11 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 15,2 ; ቀሲስ፡ መፍትው፡ ያንሶሱ፡ ኀበ፡ አብያተ፡ ድውያን፡ Maʃshafa Kidân Za-egziena IjasusKid. f. 16 ; መፍትው፡ ኤጲስ፡ ቆጶስ፡ ይፍታሕ፡ በርትዕ፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 4 ; መፍትው፡ ለኤጲስ፡ ቆጶሳት፡ ይንበሩ፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 4 ; creberrime in Chrys., F.M., F.N., Syn. al.
a) ኢመፍትው፡ nonlalicetla: እመ፡ ገብረ፡ ዘኢመፍትው፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 255 ; . 307.
b) መፍትው፡ utinam!lain exclamationibus, ut: መፍትው፡ ይሕየው፡ ይስማኤል፡ ቅድሜከ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 15.
rarius ቀሥት፡ , Substantivumsubst., m. et fem. ,
1)contradictiola, litigatiola, controversiala, altercatiola: ἀντιλογίαι Proverbiorum liber biblicus.Prov. 17,11 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 6,16 ; ቀሥተ፡ ጊጉይ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 11,9 ; የዐሥየከ፡ ቅሥተ፡ (v. ቀሥተ፡ ) ወአስናነ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 29,5 ; በቈላተ፡ ቀሥት፡ Joelis prophetia.Joel 4,14 ; ማይ፡ ዘቅሥት፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 20,13 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 105,32 .
2)vindicatio juris suila, defensiola: ቅሥተ፡ (v. ቀሥተ፡ ) አፉየ፡ ἔλεγχος liber Jobi.Job 13,6 ; ἀπολογία ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 1,7 Platt; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 9,3 ; ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 7,11 ; ንግር፡ ቅሥተከ፡ ὑπὲρ σεαυτοῦ λέγειν Actus apostolorum.Act. 26,1 ; Actus apostolorum.Act. 24,10 .
3)lisla, causala, dicala: ይእዜ፡ እነግር፡ ቅሥትየ፡ ሎሙ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 4,12 ; ቅሥተ፡ ይትዋቀሦሙ፡ ለአሕዛብ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 32,17 ; δίκη liber Jobi.Job 29,16 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 34,26 ; δικαίωμα እስመ፡ ለከ፡ ነገርኩ፡ ቅሥትየ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 11,20 ; κρίσις Michaei prophetia.Mich. 6,2 ; ዘቦ፡ ቅሥተ፡ ወተስናነ፡ Regum liber biblicum II.2 Reg. 15,4 ; ኢመፍትው፡ ትግበሩ፡ ቅሥተ፡ በሰንበተ፡ ክርስቲያን፡ አላ፡ ዳእሙ፡ ሰላመ፡ ወፍትሕሰ፡ ይኩን፡ በባዕዳን፡ መዋዕል፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 10.
4)judiciumla, ἀντίῤῥησις Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 8,11 ; et sententia judicisla: ተናገሮ፡ (ei) ቅሥተ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 46,5 versio novavers. nov.(hebr. 39,5).
nomen actionisn. act.et Substantivumsubst., fem. et m. , pluralisPl. ፍጥረታት፡
3)naturala: φύσις Jacobi epistola.Jac. 3,7 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 11,14 ; ማይ፡ ኀብአ፡ ፍጥረተ፡ ህላዌሁ፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 19,19 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 89,26 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 1,26 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 11,21 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 11,24 ; በፍጥረት፡ not able to find explanation in abbreviation listHom. Mar. ; በሕገ፡ ፍጥረት፡ Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 171,3 ; ገብረ፡ ሎሙ፡ ፍጥረተ፡ ሐዳሰ፡ ከመ፡ ኢየአብሱ፡ በኵሉ፡ ፍጥረቶሙ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 5 ; ፍጥረተ፡ ልብኪ፡ πλάσμα Judith liber apocryphus.Judith 8,29 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 102,13 ; Jacobi epistola.Jac. 1,23 ; ኢመፍትው፡ ለነ፡ ንላጺ፡ ጽሕመነ፡ ወኢንወልጥ፡ ፍጥረተ፡ ብእሲ፡ ውስተ፡ ካልእ፡ ግዕዝ፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 1 ; hominis ፍጥረት፡ እንስሳዊ፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 102 ; ዘውፁእ፡ እምፍጥረት፡ (alienus a natura vel naturae repugnans) not able to find explanation in abbreviation listKedr f. 62 ; ኀጢአተ፡ ፍጥረት፡ ( oppositum, -o, -nituropp.eo, quod naturae repugnat) Faus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. 11,2 ; ዘ፩ ፍጥረቱ፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 25 ( videasvid. sub ፊንክስ፡ ).
a)de Christi naturis: ክልኤ፡ ፍጥረት፡ M.M. f. 385.
5)generatiola, genusla, familiala, γένεσις , γενέσεις Numeri, liber Pentateuchi.Num. 3,1 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 6,9 ; γενεά Genesis liber Pentateuchi.Gen. 43,7 ; ፍጥረት፡ ኅሩያን፡ γένος not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 2,9 Platt.
a)etiam rerum: ፍጥረታተ፡ ሕምዝ፡ (genera veneni varia) Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 169,1 .
b) ዘእምነ፡ ፍጥረቱ፡ αὐτόχθων indigenala, Josuae liber.Jos. 8,35 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 16,29 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 17,15 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 19,34 ; plenius: ዘእምነ፡ ፍጥረቱ፡ ውስተ፡ ( እስራኤል፡ ) Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 23,42 .
6)res commenticiala, commentumla: ይፈጥሩ፡ ፍጥረተ፡ ዐቢያተ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 104,10 .
fǝṭrat
Cross-references: for ልሳነ፡ ፍጥረት፡ videasvid. ልሳን፡ (Leslau)
III,3
1)tardumla, cunctabundum esselain re, cunctarila, morarila: እለ፡ ተጐናዲዮሙ፡ ነስሑ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 70 ; Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 32 al.; Fal. crebro; sequensseq. ላዕለ፡ rei: ኢትትጐናደይ፡ ላዕለ፡ ገቢረ፡ ሠናይ፡ Mashafa Falasfa.Fal. f. 49 ; cumc.Acc.Infin.: ኢመፍትው፡ ንትጐናደይ፡ ተጠምቆ፡ Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 13.
2)diuturnum essela, in longinquum producila, de rebus: ደዌ፡ ተጐናዲዮ፡ χρονίζουσα Cyrilli Alexandrini scripta (de recta fide; ad Reginas; ad Theodosium; colloquium cum Palladio; Homiliae; Epistolae).Cyr. f. 102 ; ሶበ፡ ተጐናደየ፡ ሞተ፡ አቡሁ፡ ፈቀደ፡ ይቅትሎ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 339.
II,1
1)parere facerela: sequensseq.Acc.feminae,
a)prolem darelasterili, አኮሁ፡ አነ፡ ዘኣወልዳ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 66,9 .
b)parturientem adjuvarela, Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 1,16 .
2)facere ut pariaturlai.e.
a)facere ut nascaturla: Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 1,16 .
b)nativitatem attribuerelaalicui, nativum censerelaaliquem: (dicunt:) ኢመፍትው፡ ውስተ፡ ጻዕረ፡ ወላዲት፡ ናውልዶ፡ ለእግዚአብሔር፡ ቃል፡ Cyr. ad not able to find explanation in abbreviation listTheod. f. 9.
ʾimusǝnnā
Leslau
ኢሙስና ʾimusǝnnā incorruptibilityen 366b
ʾimusǝnnā
Leslau
ኢሙስና ʾimusǝnnā incorruptibilityen 366b
Substantivumsubst.( gramm.§ 122,e, β ) fem. et m. , pluralisPl. ሙስናት፡
1)corruptiola, putrefactiola: ተዘከሮ፡ ለሞት፡ ወለሙስና፡ ( καταφθορά ) Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 28,6 ; ዕፄ፡ ወሙስና፡ σῆτες καὶ σκώληκες Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 19,3 ; Lit. Chrys.; διαφθορά Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 15,10 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 29,11 ; Actus apostolorum.Act. 2,27 ; Actus apostolorum.Act. 13,34 ; liber Jobi.Job 33,28 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 102,4 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 28,10 ; ኢሙስና፡ ἀφθαρσία Cyr. ad not able to find explanation in abbreviation listTheod. f. 14 ; እንበለ፡ ሙስና፡ ἐν ἀφθαρσίᾳ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 2,23 .
musǝnnā , ሙሱና፡ musunnā , pluralisPl. musǝnnāt
Grébaut
ሙስና፡ musǝnnā «corruptionfr, pertefr, dégâtsfr» ― ጥፋት፡ Ms. BNFabb217, fol. 38v.
90
Leslau
ሙስና musǝnnā , ሙሱና፡ musunnā spoilingen (n), rottingen (n), corruptionen, perditionen, ruinen, desolationen, devastationen, destructionen, depravityen, perversionen 366a–b
ʾimi nomen propriumn. pr. (personal name) 45a l. 15 (ed.) ; ኤሚ፡ ʾemi 45 n. 31 (ed.) ; አሚ፡ ʾami 45 n. 31 (ed.) ; ወልደ፡ ሚዓ፡ walda miʿā 45 n. 31 (ed.)
(forma e ልሂቅ፡ contracta, gramm.§ 47) Substantivumsubst.( fem. ሊቅት፡ , Synaxaria; sequuntur nomina mensium HedarSx. Hed. 17 ), pluralisPl. ሊቃን፡ ( fem. ሊቃት፡ Lud. e Jesaiae prophetia.Jes. 3,17 , ubi mei libri mss. ሊቃናት፡ exhibent), et pluralisPl.pluralisPl. ሊቃናት፡ , ልሂቃናት፡ ( gramm.§ 133,a), et ሊቃውንት፡ (a ሊቃን፡ derivatum, gramm.§ 140,a)
1)provectusla, senior aetatela; potissimum in pluralisPl. ሊቃውንት፡ (rarius ሊቃናት፡ ) haec significatio occurrit liber Jobi.Job 12,20 ; liber Jobi.Job 29,8 ; liber Jobi.Job 32,7 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 20,29 ; Jesaiae prophetia.Jes. 14,23 ; Jeremiae prophetia.Jer. 38,13 ; Joelis prophetia.Joel 1,2 ; Joelis prophetia.Joel 3,1 ; Deuteronomium.Deut. 32,7 al.; ሊቃናት፡ ወመሐዛት፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 148,12 . Vulgaris notio hujus formae contractae est
2)senior dignitate et munerela, primorisla, princepsla, presbyterla, magisterla, unus e magistratu.la
b)passim graecam vocem πρέσβεις ( legatosla) interpretes Aeth. ሊቃውንት፡ verterunt, ut Jesaiae prophetia.Jes. 13,8 .
c)de senioribus i.e. presbyterislaaliisque praepositis ecclesiaelaChristianae ad Timotheum epistola I.1 Tim. 5,1 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 3,24 ; ad Titum epistola.Tit. 2,2 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 4,4 ; pro fem. ad Titum epistola.Tit. 2,3 ; ad Timotheum epistola I.1 Tim. 5,2 ( ልሂቃናት፡ rom.); ሊቃውንተ፡ ቤተ፡ ክርስቲያን፡ primateslaecclesiaela(archipresbyteri, episcopi et superiores) not able to find explanation in abbreviation listClem. f.
d)de magistrislavel doctoribuslaJudaeorum Christianorumve Matthaei Evangelium.Matth. 8,19 ; Matthaei Evangelium.Matth. 9,11 ; Marci Evangelium.Marc. 4,38 ; Marci Evangelium.Marc. 12,19 ; ሊቃነ፡ ኦሪት፡ νομοδιδάσκαλοι Lucae evangelium.Luc. 5,17 ; ሊቃውንት፡ διδάσκαλοι ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 4,11 ; ሊቃናት፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. 11 p.; Hermae pastor.Herm. p. 28 .
e)de principelaseu praepositolain qualibet arte, dignitate vel vitae genere (respondet graecum ἀρχι -) ut ሊቀ፡ ሐመር፡ ναύκληρος Actus apostolorum.Act. 27,11 romanae editionisrom.; ሊቀ፡ ሐራ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaskaramSx. Masc. 11 ; ሊቀ፡ መላእክት፡ archangeluslaad Thessalonicenses epistola Pauli I.1 Thess. 4,16 , ሊቃነ፡ መላእክት፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 61 ; ሊቀ፡ ምኔት፡ (sive አበ፡ ምኔት፡ ) abbas monasteriilaPhilexius; numerus significat quaestiones.Phlx. ; ሊቀ፡ መዘርት፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 39 et ሊቀ፡ ቀዳሕያን፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 40,1 ( ἀρχιοινοχόος ), ሊቀ፡ ሠራዊት፡ ἀρχιστρατηγός (sive መልአከ፡ ሠራዊት፡ ) Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaskaramSx. Masc. 9 ; ሊቀ፡ መበስላን፡ ἀρχιμάγειρος Danielis prophetia.Dan. 2,14 ; ሊቀ፡ ኀባዝያን፡ ἀρχισιτοποιός Genesis liber Pentateuchi.Gen. 40,1 ; ሊቀ፡ ኅፅዋን፡ ἀρχιευνοῦχος Danielis prophetia.Dan. 1,3 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 40,2 ; ሊቀ፡ ካህናት፡ ἀρχιερεύς ad Hebraeos epistola.Hebr. 2,17 ; ሊቀ፡ ኬነት፡ ( ἀρχιτέκτων ) Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 37,21 ; ሊቀ፡ ዐቀብተ፡ ሞቅሕ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 39,21 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 39,23 ( ἀρχιδεσμοφύλαξ ); ሊቃነ፡ ገባር፡ ( ἐπιστάται τῶν ἔργων ) Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 1,11 ; ሊቀ፡ ገዛእት፡ ἀρχιτρίκλινος Evangelium Joannis.Joh. 2,8 romanae editionisrom.; Evangelium Joannis.Joh. 2,9 romanae editionisrom.; ሊቀ፡ ጳጳሳት፡ patriarchala(ecclesiae); ሊቀ፡ ዲያቆናት፡ archidiaconusla.
3)In regno Abyssiniae socii supremi rei publicae consilii et primores regni hoc nomine vocabantur ( videasvid.Isenb. lexiconlex.amh. sub ሊቅ፡ et sub አለቃ፡ ); in ecclesia ሊቅ፡ (amh. አለቃ፡ ) in specie inspectorem ecclesiasticorumla, oeconomum ecclesiaelasignificat (Lud. lexiconlex.; not able to find explanation in abbreviation listRüppell II. 32 ; not able to find explanation in abbreviation listRüppell II. 52. ; not able to find explanation in abbreviation listHarris II. 167. 263). Voc. Ae.: ቃውም፡ ሊቅ፡ ብ፡ አለቃ፡
liq , pluralisPl. liqān ; fem. liqǝt , pluralisPl. liqāt ; pluralisPl.pluralisPl. liqānāt , lǝhiqānāt , liqāwǝnt , liqān
Compounds
(Dillmann 2) ሊቀ፡ liq Substantivumsubst. st.c., pluralisPl. ሊቃነ፡ liqāna head ofen, chief ofen
a) ሊቀ፡ መራኅት፡ liqa marāḫt (title) probably refers to the ‘leading church cantoren ሊቀ፡ መራኅት፡ ዘሚካኤል፡le liqa marāḫt, Zamikāʾēlfr 32 l. 2–3 (ed.), 37 l. 9 (tr.), videasvid. መራኅት፡
Cross-references: videasvid. also ቀኝ፡ ጌታ፡ and ግራ፡ ጌታ፡ under ጌታ፡
b) ሊቀ፡ ማኅበር፡ liqa maḫbar (title) community chiefen ወእንዘ፡ ይነብሩ፡ ህየ፡ ለአኩ፡ ኀበ፡ ሊቀ፡ ማኅበር፡ አኃው፡ እለ፡ አግዓዞሙ፡ ንጉሥ፡ ውስተ፡ ምስኳዐ፡ ምሕያከ፡ መላእክትWhile they were living there, the brothers whom the king had exiled to mǝskwaʿa mǝḥyakä mälaʾǝkt sent a message to the head of the Communityen78 (ed.), 56 (tr.); ወሊቀ፡ ማኅበር፡ ሆሴዕ፡le chef de la communauté, Hosēʿ;fr 28 l. 27 (ed.), 33 l. 5 (tr.), videasvid. ማኅበር፡
c) ሊቀ፡ ምኔት፡ liqa mǝnet (title) ሊቀ፡ ምኔት፡ ደብረ፡ ሊባኖስ፡ እሞን፡ ለምኔታተ፡ ኢትዮጵያ፡the chief of the monastery of Däbrä Libanos — mother of the monastries of Ethiopiaen 59 § 109 (ed.), 34 § 109 (tr.), videasvid. ምኔት፡
Leslau
ሊቀ፡ ምኔት፡ liqa mǝnet abbot of a monasteryen 351b
d) ሊቀ፡ ማእምራን፡ liqa māʾmǝrān (title) head of the learneden ወሊቀ፡ ማእምራን፡ መክፈልተ፡ ጊዮርጊስ፡le chef des docteurs , Makfalta Giyorgisfr 37 l. 9 (ed.), 43 l. 33–34 (tr.); ወአርአዮ፡ ዘውስተ፡ ሕሊናሁ፡ ለ፩፡ ሊቅ፡ ሊቀ፡ ማእምራነ፡ ተዓይኒሁ፡ ዘያፈቅሮ፡ እምኵሎሙ፡ ሊቃውንቲሁ፡He revealed his internal thought to a learned man, chief of learned men of his courten 30–31 § 99 (ed.), 54 § 99 (tr.) (‘ ሊቀ፡ ማእምራን፡ in some cases they are said to be ካህናተ፡ ደብተራ፡ kahǝnatä däbtära are the priests of the royal church who followed the king in all his movements both in peacetime and in war. They enjoyed privilege in front of the king and acquired many kinds of court provisions. Cf. 249; 302; I, VI (tr.); Getatchew Haile 2005, 27.’), videasvid. ማእምር፡
e) ሊቀ፡ ማእስራ፡ liqa māʾsǝrā (title) meaning unknown ወሞተ፡ ማዕቀበ፡ እግዚእ፤ ወሊቀ፡ ማእስራ፡ ተክለ፡ ሥሉስ፡Es fielen Māʿqaba-Egziʾ, der Liqa-Māʾsa{sic}rā Takla-Śǝllusde 15 l. 8–9 (ed.), 14 l. 22–23 (tr.), videasvid. ማእስራ፡
f) ሊቀ፡ መኳስ፡ liqa makʷās , ሊቀ፡ መንኳስ፡ liqa mankʷās (title) ‘officer responsible for testing horses and mules reserved for the personal service to the king’ 102 ወቀይሰ፡ ገበዝ፡ ወሊቀ፡ ዲያቆናት፡ ይቀውሙ፡ ጸዊሮሙ፡ ታቦተ፡ ሕግ፤ ወአውፋሪ፡ ምስለ፡ ፈረስ፡ ወሊቀ፡ ምኳስ፡ ምስለ፡ በቅል።und der Propst und Archidiakon stehen dabei, die Gesetzeslade tragend, und der Aufârî mit dem Pferd, und der Lîqa Makuâs mit dem Mauleselde 18b l. 2–5 (ed.), 74 l. 18, 75 l. 1–2 (tr.); ወአመ፡ ፳ወ፯፡ ለሚያዝያ፡ ሞቱ፡ ፪ሆሙ፡ ኅቡረ፡ ደጅ፡ አዛዥ፡ ሐዋርያ፡ ክሶስ፡ መደባይ፡ ወሊቀ፡ መኳስ፡ ገብርኤል።Le 27 de miyâzyâ moururent ensemble l’Azâdj Ḥaouâryâ-Kësos … et le Liqa-Makuâsa Gabrëèlfr 45 l. 25–27 (ed.), 153 l. 22–24 (tr.); ሊቀ፡ መንኳስ፡ ኃይሉ፡le liqa mankuās Ḫāylufr 53 l. 16–17 (ed.), 64 l. 11 (tr.), videasvid. መኳስ፡
g) ሊቀ፡ መጣኒ፡ liqa maṭṭāni , ሊቀ፡ መጻኒ፡ liqa maṣṣāni ሊቀ፡ መጻኔ፡ liqa maṣṣāne (title) supreme judge who exercises appellate jurisdiction 115a; ‘chief stewarden 357b ቀሚሰሂ፡ ፀዓዳ፡ ኢይለብሱ፡ ዘእንበለ፡ ቀላሚ፡ ወኳፍሬ፡ ወሾቍጤ። እመሂ፡ አዛዝያን፡ ወእመሂ፡ ጌቶች፡ እመሂ፡ ሊቀ፡ መጣኒ፡ ምስለ፡ እሊአሁ፡ ዣን፡ ማስ{sic}ሮች፡ ወኢቃቄታች፡ ምስለ፡ እሊአሁ፡ ዣን፡ ሐጸና።Ils ne portaient pas la tunique blanche, mais le Qalâmi, le Kuâfrê et le Shôquetê, et cette tenue était obligatoire aussi bien pour les Azâzĕyân que pour les Gêtôtj, le Liqa Matâni et ses gens, les Jân Mâsrôtj, le Iqâqêtâtj et ses gens et le Jân Haçanâ*fr 33 l. 4–7 (ed.), 33 l. 4–8 (tr.); ወሊቀ፡ መጻኒ፡ ሰርጊስ፡le liqa maṣāni, Sargisfr 31 l. 31 (ed.), 37 l. 5–6 (tr.); ሊቀ፡ መጻኔ፡ ግርማ፡ ዣን፡le liqa maṣānē, Germā Žānfr 34 l. 23 (ed.), 40 l. 21 (tr.); እንዘ፡ ለዓቄታት፡ ብሉሌ፡ ወሊቀ፡ መጣኒ፡ ግርማ፡ ዣን፡pendant que le laʿāqētāt était Belulē, et le liqa maṭāni, Germā Žānfr 38 l. 10–11 (ed.), 45 l. 4–5 (tr.), videasvid. መጣኒ፡
h) ሊቀ፡ አበው፡ liqa ʾabaw lit. ‘head of the fathers’ precise meaning unknown ለቀሰ፡ ገበዝ፡ ወለራቅማሰራ፡ ለአፈ፡ ንቡረ፡ እድ፡ ወለመጋቢ፡ ለሊቀ፡ አበው፡ ወለሊቀ፡ ዲያቆናት፡ ይኩን ጥብጣቤሆሙ፡ በበ ፲ ወ ፪፡ let the whipping of the qäsä gäbäz, raqmasära, afä nǝburä ǝd, the mäggabi, the liqä abäw and the liqä diyaqonat be 12 eachen 84 (ed.), 58 (tr.), videasvid. አብ፡
i) ሊቀ፡ አክሱም፡ liqa ʾAksum lit. head of Aksumen high-ranking priest of equal position to the nǝbura ʾǝd ወሊቀ፡ አክሱም፡ አባ፡ ስምዖን፡le chef d’Aksoum, abbā Semʿonfr 37 l. 14 (ed.), 44 l. 2 (tr.); ወካዕበ፡ በዘመኖሙ፡ ንጉሥ፡ ዘርዓ፡ ያዕቆብ፡ ሠርዑ፡ ወአስተዓረዩ፡ ሊቀ፡ አክሱም፡ ምስለ፡ ንቡረ፡ እድ፡ እንዘ፡ ያስተዋሕድዎሙ፡ በመንበረ፡ ክብር፡ በየማን፡ ወበጸጋም፡Encore, de son temps, le roi Zarʾa Yāʿqob lança une ordonnance pour rendre le chef (liq) d’Aksoum égal au nebura ed, en les déclarant égaux sur un trône d’honneur, l’un à droite at l’autre à gauche.fr 73 l. 4–7 (ed.), 87 l. 26–29 (tr.), videasvid. አክሱም፡ , ንቡረ፡ እድ፡
j) ሊቀ፡ አዕሩግ፡ liqa ʾaʿrug head of the eldersen ወስሞሙሂ፡ ለአዕሩግ፡ ሸለቃ፡ ወልደ፡ ገብርኤል፡ ወልደ፡ አቤቶ፡ ተስፋ፡ እስመ፡ ሊቀ፡ እዕሩግ፡ ውእቱ፤les noms des vieillards sont: le šalaqā Walda Gabreʾēl, fils de l’abēto Tasfā (car il était le chef des vieillards);fr 86 l. 17–19 (ed.), 103 l. 12–13 (tr.), videasvid. አረጋዊ፡
k) ሊቀ፡ ካህናት፡ liqa kāhǝnāt (title) high-ranking priest in charge of supervising monks and secular clergy ; ወሊቀ፡ ካህናት፡au chef des prêtresfr 40 l. 7 (ed.), 47 l. 18 (tr.); ወከመ፡ ኢይጥልሙ፡ ዘንተ፡ ነገረ፡ ሀለዉ፡ ተወጊዞሙ፡ በቃለ፡ ቀሲስ፡ ሊቀ፡ ካህናት፡ አባ፡ አቡቂር።Pour empêcher qu’on altère cette chose, on a eu défense, sous peine d’excommunication par la voix du prêtre, chef des prêtres, abbā Abuqirfr 44 l. 23–25 (ed.), 53 l. 21–23 (tr.); በመምህርነ፡ አባ፡ ገብረ፡ ማርያም፡ ሊቀ፡ ካህናት፡ ወገበዝሂ፡ ዘአክሱም፡ ቄስ፡ ገበዝ፡ ዘአማኑኤል፡[Ceci] du temps de notre maître abbā Gabra Māryām, chef des prêtres, et du qēsa gabaz d’Aksoum ZaʾAmānuʾēl,fr 56 l. 1–2 (ed.), 67 l. 11–13 (tr.); በእንተዝ፡ አክበርዋ፡ ወአልዓልዋ፡በበ፡ ዘመኖሙ። ወለሊቀ፡ ካህናቲሃኒ፡ አክበርዎ፡ እምኵሎሙ፡ ዓበይተ፡ ቤተ፡ መንግሥት። ወመሳፍንት፡ ወመኳንንት።Pour cette raison, [les anciens rois,] de leur temps, l’honorèrent et l’exaltèrent; ils donnèrent au chef de ses prêtres une dignité supérieure à [celle de] tous les autres grands de la Cour, des princes et des gouverneurs;fr 72 l. 28–29, 73 l. 1 (ed.), 87 l. 17–20 (tr.), videasvid. ካህን፡
Leslau
ሊቀ፡ ካህናት liqa kāhǝnāt archpriesten, high priesten 317a
l) ሊቀ፡ ደብር፡ liqa dabr (title) head of a monasteryen ከመ፡ ኢይቅረብዎ፡ ሥዩማን፡ ወእመሂ፡ ሥዩመ፡ ትግሬ፡ ወእመሂ፡ አፈ፡ መኰንን፡ እንበለ፡ ማኅበር፡ ወእንበለ፡ ደቂቅየ፡ ወሊቀ፡ ደብር፡ አለቃ፡ ወልደ፡ አቢብ።[J’ai ordonné que] personne d’entre les chefs, ni le chef du Tegrē, ni e procureur du gouverneur, n’entre dans [ces pays-là,] à l’exception de la communauté, de mes enfants et du chef du couvent, l’alaqā Walda Abibfr 60 l. 11–13 (ed.), 72 l. 7–10 (tr.), videasvid. ደብር፡
m) ሊቀ፡ ደብተራ፡ liqa dabtarā (title) head of the dabtarāsen ወሊቀ፡ ደብተራ፡ ተክለ፡ ቂርቆስ፡le liqa dabtarā, Takla Qirqosfr 30 l. 14–15 (ed.), 35 l. 5 (tr.); ወሊቀ፡ ደብተራ፡ ዘአክሱም፡ ንቡረ፡ እድ፡ አራም፡pendant que liqa dabtarā d’Aksoum était le nebura ed Arāmfr 51 l. 15–16 (ed.), 61 l. 27–28 (tr.), videasvid. ደብተራ፡
n) ሊቀ፡ ዲያቆናት፡ liqa diaqonāt (title) head of the deaconsen ለቀሰ፡ ገበዝ፡ ወለራቅማሰራ፡ ለአፈ፡ ንቡረ፡ እድ፡ ወለመጋቢ፡ ለሊቀ፡ አበው፡ ወለሊቀ፡ ዲያቆናት፡ ይኩን ጥብጣቤሆሙ፡ በበ ፲ ወ ፪፡ let the whipping of the qäsä gäbäz, raqmasära, afä nǝburä ǝd, the mäggabi, the liqä abäw and the liqä diyaqonat be 12 eachen 84 (ed.), 58 (tr.); ወሊቀ፡ ዲያቆናት፡ በስእለት፡le chef des diacres, Baseʾelatfr 37 l. 15–16 (ed.), 44 l. 4 (tr.), videasvid. ዲያቆን፡
o) ሊቀ፡ ጳጳሳት፡ liqa p̣āp̣āsāt (title) patriarchen, metropolitanen ዘተሰመይኩ፡ በጸጋሁ፡ ለእግዚአብሔር፡ ሊቀ፡ ጳጳሳት፡ ዘሀገር፡ ክብርት፡ እለ፡ እስክንድርያ፡ ወሀገረ፡ ምስር፡ ወትዕይንቱ፡ ለእግዚአብሔር፡ ኢየሩሳሌም፡ ወአህጉረ፡ ኢትዮጵያ።[de celui] qui a été nommé, par la grâce du Seigneur, patriarche de la sainte ville d’Alexandrie, du pays d’Égypte, de Jérusalem, demeure du Seigneur, et des pays d’Ethiopiefr 83 l. 9–12 (ed.), 99 l. 29–31 (tr.), videasvid. ጳጳስ፡
Leslau
ሊቀ፡ ጳጳሳት liqa p̣āp̣p̣āsāt patriarchen, archbishopen 317a
Cross-references: for ሊቀ፡ ጳጳሳት፡ or ሊቀ፡ ጳጳስ፡ videasvid. also ጳጳስ፡ (Dillmann)
Grébaut
ሊቅ፡ liq «caputla, princepsla, doctorla» pluralisPl. ሊቃን፡ liqān , ሊቃውንት፡ liqāwǝnt Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 3.
ሊቅ፡ liq premier élément de noimbreux mots composés, tels les suivants :
ሊቀ፡ ሐራ፡ liqa ḥarā chef d’arméefr ፊቃሮስ፡ ወልደ፡ ንያ፡ መልአከ፡ ሰርዌ፡ ዝውእቱ፡ ሊቀ፡ ሐራ። 45, videasvid. ሐራ፡
ሊቀ፡ ሐራ፡ ለአፍራስ፡ liqa ḥarā laʾafrās chef de la cavaleriefr ደለክም፡ ወልደ፡ ማትሬም፡ ሊቀ፡ ሐራ፡ ለአፍራስ። 45, videasvid. ሐራ፡ , ፈረስ፡
ሊቀ፡ ሐራ፡ ለአጋር፡ liqa ḥarā laʾagār chef de l’infanteriefr አደርዮስ፡ ወልደ፡ ኔድሮስ፡ ሊቀ፡ ሐራ፡ ለአጋር። 45, videasvid. ሐራ፡ , አጋር፡
ሊቀ፡ መማክርት፡ liqa mamākǝrt chef des conseillersfr ፈነወ፡ ላእካነ፡ በጕጕዓ፡ ከመ፡ ያምጽእዎ፡ ለመላከ፡ ኃይሉ፡ ዝውእቱ፡ ሊቀ፡ መማክርቲሁ። 80, videasvid. መምክር፡
ሊቀ፡ ሰራዊት፡ liqa sarāwit généralissimefr እምዝ፡ ኮነ፡ ድልቅልቅ፡ ወሠምሩ፡ ላዕለ፡ አራዎስ፡ ወረሰይዎ፡ ንጉሠ፡ ወውእቱ፡ ኮነ፡ ሊቀ፡ ሠራዊት። 185.
ሊቀ፡ ቀዳማዊ፡ liqa qadāmāwi préfet augustalfr (Égypte) ቴዎድሮስ፡ ሊቀ፡ ቀዳማዊ፡ ዘሀገረ፡ ምስር። 131.
ሊቀ፡ ነቢያት፡ liqa nabiyāt chef des prophètesfr ሙሴ፡ ሊቀ፡ ነቢያት። 76; እምቤተ፡ አሮን፡ ዘተቀብአ፡ ለተክህኖ፡ በእደ፡ ሙሴ፡ ሊቀ፡ ነቢያት። 76; ዘርእየኪ፡ ሙሴ፡ ሊቀ፡ ነቢያት። 76.
ሊቀ፡ ነፍስ፡ liqa nafs directeur spirituelfr ሊቀ፡ ነፍስኒ፡ አግዓዚ፡ ዘይሜህር፡ ትምህርተ፡ ሐዋርያት፡ ቅዱሳን፡ ወነቢያት፡ ክቡራን። Ms. BNFet110, fol. 20ra.
ሊቀ፡ ካህናት፡ liqa kāhǝnāt archiprêtrefr አዛርያስ፡ ወልደ፡ ሳዶቅ፡ ካህን፡ ዝውእቱ፡ ሊቀ፡ ካህናት። 44; እዌድሰኪ፡ ኦወለተ፡ አሮን፡ ሊቀ፡ ካህናት፡ እመንገለ፡ ሐና፡ እምኪ። 166.
ሊቀ፡ ዲያቆናት፡ liqa diyāqonāt archidiacrefr ኤልያስ፡ ወልደ፡ ኦርኒ፡ ሊቀ፡ ዲያቆናት፡ ወአቡሁሰ፡ ለኦርኒ፡ ሊቀ፡ ዲያቆናት። 44; በጽሐ፡ ካዕበ፡ ሊቀ፡ ዲያቆናት፡ ከመ፡ ይቁም፡ ውስተ፡ መካነ፡ ጽዕለት፡ ወኃጢአ፡ ክብር። Ms. BNFet110, fol. 39rc–va.
ሊቀ፡ ገባር፡ liqa gabār surveillant des corvéesfr ካርሚ፡ ወልደ፡ ሐፃንያስ፡ ሊቀ፡ ገባር፡ ዘቤተ፡ ንጉሥ። 44.
ሊቀ፡ ገነውት፡ liqa gannawt chef des prêtres païensfr ወእንዘ፡ ሀለዉ፡ ውስቴታ፡ ለዕበዶሙ፡ ይቤ፡ ቄሳርስ፡ ሊቀ፡ ገነውቱ፡ ለአንቲሂጳጦስ፡ ስሑታን፡ ወርኁቃን፡ እምነ፡ አማልክቲነ፡ ይሙቱ። 167.
ሊቀ፡ መጽብእት፡ liqa maṣbǝʾt général en cheffr ኢሚ፡ ወልደ፡ መታትያስ፡ ሊቀ፡ መጽብእት። 45.
ሊቀ፡ ፈያት፡ liqa fayāt chef de brigandsfr ሶበ፡ ሰገደ፡ ርእየ፡ ሊቀ፡ ፈያት፡ ከመ፡ አሐቲ፡ እግዝእት፡ ወረደት፡ እምሰማይ፡ በዐቢይ፡ ክብር። 162, note 3.
ሊቅት፡ liqǝt «magistrala, abbatissala» Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 3.
18–20
ሊቀ፡ ሕፅዋን፡ liqa ḥǝḍǝwān chef des eunuquesfr Texte et référence: አድርያኖስኒ፡ ኮነ፡ ሊቀ፡ ሕፅዋን። Adrien devint le chef des eunuquesfr 252, videasvid. ኅጽው፡
ሊቀ፡ ደብተራ፡ liqa dabtarā le premier (le doyen) des chanoinesfr. Se recontre fréquemment dans lex textes ecclésiastiques.
446
Leslau
ሊቅ liq (pluralisPl. ሊቃን፡ liqān , ሊቃናት፡ liqānāt , ሊቃውንት፡ liqāwǝnt ) chiefen, senioren, old manen, ageden, elderen, masteren, magistrateen, learned manen, presbyteren
ሊቀ፡ ካህናት liqa kāhǝnāt archpriesten, high priesten
ሊቀ፡ ጳጳሳት liqa p̣āp̣p̣āsāt patriarchen, archbishopen
ሊቀ፡ መላእክት፡ liqa malāʾǝkt archangelen
ሊቀ፡ ነፍስ፡ liqa nafs ( 19) spiritual leaderen
ሊቀ፡ ሐመር፡ liqa ḥamar captain of a shipen
ሊቀ፡ ሐራ፡ liqa ḥarā chief of the armyen, videasvid. ሐራ፡
ሰብዓ፡ ሊቃናት sabʿā liqānāt Septuaginten lit. ‘seventy learned men’ 317a
et ፄአ፡ I,1[ צֵאָה et צוֹאָה excrementala, צוֹא sordidusla, ܨܰܐܰܐ foedavitla; Gesenio aliisque propagata videntur a ወፅአ፡ יָצָא , Ges. thes. p. 616, at videasvid.quae opposuit P. de Lagarde Anmerkungen zur griech. Uebersetzung der not able to find explanation in abbreviation listProverbien p. 90 ]
1)foeterela, ὄζειν ይጸይእ፡ ተከዚ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 7,18 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 7,21 ; ጼአት፡ ምድር፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 8,10 ; cadaver ወድአ፡ ጼአ፡ Evangelium Joannis.Joh. 11,39 ; de ossibus Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 37,5 ; ulceribus: ጼአ፡ ቍሰሊሁ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 293 ; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 21 Enc. ( videasvid. sub በኍበኈ፡ ); ዘይጸይእ፡ አፉሁ፡ M.F.; Imperf. ይጼኤ፡ (pro ይጸይእ፡ ) scriptum est Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 208.
2)putrescerela, computrescerela, manna ዐፅየ፡ ወጼአ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 16,20 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 16,24 ; fici ኢማሰኑ፡ ወኢጼኡ፡ Rel. Bar.; de cadaveribus: not able to find explanation in abbreviation listGad. T.H. ; ይጸይኡ፡ ወየዐፅዩ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 15,3 ; ሰብእ፡ እምከመ፡ ሞተ፡ ይጸይእ፡ liber Jobi.Job 14,10 ; እንዘ፡ ሕያው፡ ውእቱ፡ ትጸይእ፡ ነፍስቱ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 10,9 . Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ጼአ፡ ዘ፡ ገማ፡ ; aliudla: ጼአ፡ ዘ፡ ፈረፈረ፡ ; Radices Abbadianae (collectio radicum Geez linguae Mss.).Rad. Abb.: ፄአ፡ ዘ፡ ተላ፡ (at videasvid.scholion ad ዐፅየ፡ ).