Get involved
report issue

Search Help

Search

This app is built with exist-db, and uses Lucene as the standard search engine. This comes with several options available. A full list is here

Below very few examples.

sample result
* *custodir* add wildcards to unlimit your string search
? custodir? Will find any match for the position with the question mark.
~ ምሕረትከ~ Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
"" "ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡" Will find the exact string contained between quotes.
() (verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ Will find one of the two between brackets and the other string.

Input

If you want to transcribe some fidal into latin or update your transcription, you can have a go with our transcription tools.

If you are using the keyboard provided, please note that there are four layers, the normal one and those activated by Shift, Alt, Alt+Shift.

Normal and Shift contain mainly Fidal. Alt and Alt-Shift diacritics.

To enter letters in Fidal and the diacritics with this keyboard, which is independent of your local input selection, you can use two methods.

Orthographic variants of the Ethiopic language are searched as a standard if not otherwise specified. The following are the options considered by the search engine.

  • 's','s', 'ḍ'
  • 'e','ǝ','ə','ē'
  • 'w','ʷ'
  • 'ʾ', 'ʿ'
  • '`', 'ʾ', 'ʿ' (note that you can use the tick if you are not sure about the two, but none will be inferred for you)
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ', 'ሃ', 'ሓ', 'ኃ'
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ'
  • 'ሁ', 'ሑ', 'ኁ'
  • 'ሂ', 'ሒ', 'ኂ'
  • 'ሄ', 'ሔ', 'ኄ'
  • 'ህ', 'ሕ', 'ኅ'
  • 'ሆ', 'ሖ', 'ኆ'
  • 'ሠ','ሰ'
  • 'ሡ','ሱ'
  • 'ሢ','ሲ'
  • 'ሣ','ሳ'
  • 'ሥ','ስ'
  • 'ሦ','ሶ'
  • 'ሤ','ሴ'
  • 'ጸ', 'ፀ'
  • 'ጹ', 'ፁ'
  • 'ጺ', 'ፂ'
  • 'ጻ', 'ፃ'
  • 'ጼ', 'ፄ'
  • 'ጽ', 'ፅ'
  • 'ጾ', 'ፆ'
  • 'አ', 'ዐ', 'ኣ', 'ዓ'
  • 'ኡ', 'ዑ'
  • 'ኢ', 'ዒ'
  • 'ኤ', 'ዔ'
  • 'እ', 'ዕ'
  • 'ኦ', 'ዖ'

Some examples

  • If you search Taammera, you will not find Taʾammǝra or Taʿammera but only Taammera. Try Ta`ammera instead or use the keyboard provided to enter aleph and ayn.
  • If you are searching for Yāʿǝqob, you will not have a lot of luck searching Yaqob, unless some kind cataloguer has actually added it into the data as simplified spelling form. Try instead entering Yaqob~0.5 which is a fuzzy search, this will return also Yāʿǝqob. Also Ya`eqob is fine for example.

Keys Combinations

With this method you use keys combinations to trigger specific characters. Click here for a list of the available combos. This can be expanded, do not hesitate to ask (click here to post a new issue).

Hold and choose

If you hold a key optional values will appear in a list. You can click on the desiderd value or use arrows and enter to select it. The options are the same as those activated by combinations.

With this method you do not have to remember or lookup combos, but it does take many more clicks...

I,1et I,2, raro ወጥነ፡ I,1( Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 13, si quidem lectio sana est) [ بَدَأَ بَدَا ], SubjunctivusSubj.I,1 ይውጥን፡ (ut F.M. 2,11; Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 4 ; Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 363, al.), raro ይጠን፡ (M.M. f. 211), initium facerela, coepissela, inciperela, inchoarela, exordirila, aggredila, Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 76,10 ; sequensseq.SubjunctivusSubj.: ዘይዌጥን፡ ይርዳእ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 13,12 ; ትዌጥን፡ ትቅትሎሙ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 27,8 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. p. 21 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 13,10 ; Lucae evangelium.Luc. 1,1 ; vel sequensseq. ከመ፡ cumc.SubjunctivusSubj., ut: ወጥነ፡ ከመ፡ ይቀድስ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 13 ; Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 48 ; sequensseq. እንዘ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 85,10 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 89,15 ; n. 942sequensseq. ወ፡ cumc.verbo finito Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 61,4 ; sequensseq.Acc.Infin.: ወጠነ፡ ጸውዖ፡ ስመ፡ እግዚአብሔር፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 4 ; ንዌጥን፡ ጽሒፈ፡ Cod. Mus. Brit. XXIX; እምቅድመ፡ ትውጥኑ፡ ዐሊወ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 363, vel sequensseq. ለ፡ cumc.Infin., ut: ይዌጥኑ፡ ለገቢር፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 1 ; ይዌጥን፡ ለገቢረ፡ ሠናይ፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 4 ; sequensseq. በ፡ cumc.Infin.: ንዌጥን፡ በጽሒፈ፡ መጽሐፍ፡ Mashafa Falasfa.Fal. f. 1 ; sequensseq.Acc.rei: ad Galatas epistola Pauli.Gal. 3,3 ; ወጠንዋ፡ (sc. portam aedificandam) Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 13,1 varia lectiovar.; ኢብዉሕ፡ ሎቱ፡ (sc. diacono) ከመ፡ ይውጥን፡ ጸሎተ፡ ቤተ፡ ክርስቲያን፡ F.M. 31,2; ሰይጣን፡ ወጠነ፡ ዘንተ፡ ኀጢአተ፡ F.M. 3,2; ንጠንኬ፡ ዘለፋ፡ M.M. f. 211; ከመዝ፡ አኀዘ፡ ይውጥን፡ ሕንጻሆን፡ Gadela Lalibela.Gad. Lal. ; ወጠነ፡ ለክሙ፡ ግብረ፡ ሠናየ፡ ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 1,6 ; ጢጦስ፡ ፈቀደ፡ ይውጥን፡ ሎሙ፡ ሰላመ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 356 ; cumc. በ፡ vel Acc.rei, a qua incipiunt: ይውጥን፡ በቀዳማይ፡ F.N. 43,4; ወውጥን፡ ሕዋረ፡ ማእከላዌ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 13 ; omisso objecto: እምዘ፡ ወጠነ፡ ንጉሠ፡ ባቢሎን፡ ዲበ፡ ኢየሩሳሌም፡ (sc. bellum) Hezekielis prophetia.Hez. 24,2 .
participiumpart.qui pervênitla: ብጹሓነ፡ ፴ ዓመት፡ ወከሐክ፡ Paralipomenon liber I.1 Par. 23,3 ; ብጹሐ፡ አምጣን፡ qui ad justam aetatem pervenitlaad Ephesios epistola Pauli.Eph. 4,13 ; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MiyazyaSx. Mij. 6 Enc.; ብጹሓነ፡ አምጣን፡ እም፳ዓመት፡ ወከሐክ፡ Paralipomenon liber I.1 Par. 23,24 ; ብጽሕተ፡ አምጣን፡ nlaubilisla, Syn.; ኢብጹሓነ፡ አምጣን፡ nondumlajustaelaaetatislai.e. minorenneslaF.N. 24,3.
a)provectusla: ብጹሐ፡ መዋዕል፡ πλήρης ἡμερῶν Paralipomenon liber I.1 Par. 29,28 .
b)assecutusla: ብጹሕ፡ ውስተ፡ ትሩፍ፡ (perfectionem) Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 3.
c)attingenslai.e. congruusla, conlavlaeniensla: በሥነ፡ ምግባርክን፡ ሞእክን፡ ኵሎ፡ ውዳሴ፡ ወረሰይካሁ፡ ቅድሜክን፡ ኢብጽሐ፡ Cyr. ad Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. f. 25.
bǝṣuḥ
Leslau
ብጹሐ፡ አምጣን፡ bǝṣuḥa ʾamṭan who is of mature ageen, videasvid. አምጣን፡ 373a
Substantivumsubst., m. et fem.
1)causa falsala, praetextusla, speciesla, simulatiola, tergiversatiola, ambagesla: ad Thessalonicenses epistola Pauli I.1 Thess. 2,5 ; Marci Evangelium.Marc. 12,40 romanae editionisrom.; Lucae evangelium.Luc. 20,47 ; Deuteronomium.Deut. 22,14 ; Deuteronomium.Deut. 22,17 ; ምክንያተ፡ ሐሰት፡ προφάσεις ψευδεῖς Hosea.Hos. 10,4 ; ምክንያተ፡ የኀሥሥ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 18,1 ; Danielis prophetia.Dan. 6,4 sequensseq.; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 140,4 ; Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 14,14 ; ኢነሀቦሙ፡ ምክንያተ፡ ለሕዝብ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 199 ; mendicanti ሀቦ፡ ዘመፍትው፡ ወኢታብዝኅ፡ ምክንያተ፡ Chrys. ho. 11.
2)excusatiola: inquisitus ኢረከበ፡ ምክንያተ፡ ሎቱ፡ Jsp. p. 321; Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 339.
3)occasiola, causalavel materia datala, locusla, ἀφορμή , ምክንያተ፡ ኮንክሙ፡ ለሕዝብ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 5,7 ; ሀብ፡ ለጠቢብ፡ ምክንያተ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 9,9 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 7,8 ; ad Timotheum epistola I.1 Tim. 5,14 ; ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 11,12 ; ከመ፡ ይርከቡ፡ ምክንያተ፡ ላዕሌሁ፡ Evangelium Joannis.Joh. 8,6 ; τόπος ኢተሀብ፡ ምክንያተ፡ ለዘይረግመከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 4,5 ; ወምክንያተ፡ ነገሩሰ፡ እስመ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 277 ; ዝኮነ፡ ምክንያተ፡ ተርኅዎታ፡ ለሀገር፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 365 ; F.M. 7,1.
4)causala, ratiola, (auctor)la, αἰτία Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 14,27 ; ከሠተ፡ ሎሙ፡ ምክንያተ፡ እንተ፡ በእንቲአሃ፡ ይመውቱ፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 18,18 ; n. 858 አክብር፡ አባከ፡ ወእመከ፡ እስመ፡ እሙንቱ፡ ምክንያተ፡ ልደትከ፡ F.N. 11; እንበለ፡ ምክንያት፡ F.M. 12,2; በእንተ፡ ዝንቱ፡ ምክንያት፡ F.M. 5,1; ሐተቶሙ፡ ምክንያተ፡ ደዌሃ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 272 ; በምክንያተ፡ ትዕግሥት፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 118 ; not able to find explanation in abbreviation listCatal. Cod. Mus. Brit. p. 11.
mǝknǝyāt , pluralisPl. ምክንያታት፡ mǝknǝyātāt
Grébaut
ምክንያት፡ mǝknǝyāt , pluralisPl. ምክንያታት፡ mǝknǝyātāt «causefr, motiffr» ― ምክንያት፡ Ms. BNFabb217, fol. 43r.
104
Leslau
ምክንያት mǝknǝyāt pretexten, (false) excuseen, causeen, reasonen, occasionen, opportunityen, meansen, wilesen, subterfugeen
ዘምክንያት za-mǝknǝyāt occasionalen 340a
et ሐቢት፡ ( videasvid.annotatioann.ad Numeri, liber Pentateuchi.Num. 4,27 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 29,19 ) et ሕብየት፡ ( Proverbiorum liber biblicus.Prov. 17,18 varia lectiovar.) Substantivumsubst.
2)fidejussiola, n. 105satisfactiola, sponsiola, vadimoniumlaLiber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 29,19 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 17,18 ; ኢተሀብ፡ ርእሰከ፡ ለሐቢት፡ 22,26; F.N. 27. Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ሐቢት፡ ዘ፡ ፈረቃ፡
ḥǝbit , ḥabit , ḥǝbyat , ሒበት፡ ḥibat , pluralisPl. ሐብያት፡ ḥabǝyāt
Grébaut
ሐቢት፡ ḥabit , pluralisPl. ሐብያት፡ ḥabǝyāt «cautionfr fém.» ― ዋስ፡ Ms. BNFabb217, fol. 25r.
ሕቢት፡ ḥǝbit ḥabǝyāt «administration avec responsabilitéfr» ― ዋስነት፡ Ms. BNFabb217, fol. 25r.
52
Leslau
ሕቢት፡ ḥǝbit , ሐቢት፡ ḥabit , ሕብየት ḥǝbyat , () ሒበት ḥibat administrationen, serviceen, chargeen, taking care ofen, ministrationen, ministryen, turn to do thingsen, suretyen, guarantee of debten, securityen, bailen, (, ) church land for which the holder must render services to the churchen, () woman who looks for a guarantoren 225b
I,1[ יָהַב ܝܗܰܒ وَهَبَ ] Imperf. ይሁብ፡ , SubjunctivusSubj. የሀብ፡ , Imperat. ሀብ፡ ( gramm.§ 93), darela, absoluteabs.: ውሂብ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 5,4 ; ቃል፡ ሠናይ፡ ይኄይስ፡ እምውሂብ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,16 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,17 ; Judicum liber.Jud. 8,25 ; Actus apostolorum.Act. 20,35 ; cumc.Acc.rei: Matthaei Evangelium.Matth. 16,26 ; Matthaei Evangelium.Matth. 19,7 ; Jacobi epistola.Jac. 5,18 ; ኢታጐንዲ፡ ውሂቦታ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 5,3 ; ይኄይስ፡ ውሂበ፡ ምጽዋት፡ እምነ፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 12,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 77,24 ; cumc. ለ፡ pers.: ሀብ፡ ለጻድቅ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 12,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,42 ; cumc.Acc.rei et ለ፡ pers.: Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 113,25 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 12,7 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 26,3 ; cumc.Acc.personapers.: ውሂቦኒ፡ ሀቦ፡ Deuteronomium.Deut. 15,10 ; cumc.duplexdupl.Acc.: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,29 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 3,12 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 24,35 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 29,28 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 30,6 ; Josuae liber.Jos. 15,19 ; Judicum liber.Jud. 1,15 ; Ruth liber biblicus.Ruth 2,18 ; Ruth liber biblicus.Ruth 3,17 ; Hezekielis prophetia.Hez. 36,26 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 20,3 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 131,4 ; አሀቦ፡ ዐስቦ፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 5,3 ; ኢተሀቦ፡ ምክንያተ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 4,5 ; ወሀብዋ፡ ደብተራሁ፡ Judith liber apocryphus.Judith 15,11 ; ሀቦ፡ ክፍሎ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 7,31 ; Matthaei Evangelium.Matth. 4,9 ; Matthaei Evangelium.Matth. 14,8 ; Matthaei Evangelium.Matth. 16,19 ; Evangelium Joannis.Joh. 4,14 sequensseq.; Evangelium Joannis.Joh. 6,37 ; Evangelium Joannis.Joh. 17,2 al. sexcenties; እሁበከ፡ ስእለተከ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 53 ; sequensseq.SubjunctivusSubj.: ለአዳም፡ ባሕቲቱ፡ ወሀቦ፡ ይክድን፡ ኀፍረቶ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 3 ; Ruth liber biblicus.Ruth 1,9 ; ad Timotheum epistola II.2 Tim. 2,7 romanae editionisrom.; Apocalypsis Joannis.Apoc. 3,21 ; Marci Evangelium.Marc. 10,37 ; cumc.Acc.praedicati: ምድር፡ እንተ፡ ይሁበከ፡ ርስተ፡ Deuteronomium.Deut. 4,21 , vel cumc. ለ፡ , ut: እሁበከ፡ አሕዛበ፡ ለርስትከ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 2,8 .
a)largirila, munificum essela: ዘይምሕር፡ ወይሁብ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 11,26 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,18 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,13 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,14 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,15 ; et sensu juridico donarelaF.N. 26 (ubi agitur በእንተ፡ ሀብት፡ ወወሃቢ፡ ወዘይሁብዎ፡ ሎቱ፡ ወንዋይ፡ ዘይሁቡ፡ ኪያሁ፡ ).
b)exhiberela, tribuerela, praestarela: ሀቡ፡ አኰቴተ፡ ለእግዚአብሔር፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 67,37 ; Deuteronomium.Deut. 32,3 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 4,9 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 19,7 .
g)dare ore aliquid i.e. precarilabenedictionem, salutem: ከመ፡ የሀቦሙ፡ በረከተ፡እግዚአብሔር፡ በከናፍሪሁ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 50,20 ; ወሀቦሙ፡ ቡራኬ፡ vel ወሀቦሙ፡ ሰላመ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 13 ; vel docerelaActus apostolorum.Act. 7,38 ; Evangelium Joannis.Joh. 17,8 .
h)concederela, permitterela, potestatem darela: ኢወሀቦ፡ ከመ፡ ይትመየጥ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 18,2 ; ኢፈቀደ፡ የሀቦ፡ ምኅላፈ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 20,21 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 63,1 ; የሀብዎ፡ ንስሓ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 160.
k)passim ex Hebraismo: ponerela, inderela, ut: ቀስቶ፡ ወሀበ፡ ውስተ፡ ደመና፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 6 ; ፍርሀተክሙ፡ እሁብ፡ ኀበ፡ ኵሉ፡ ዘውስተ፡ ምድር፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 6 ; ዘሕያው፡ የሀብ፡ ሠናየ፡ ውስተ፡ ልቡ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 7,3 ; ወሀብኩ፡ ልብየ፡ ውስተ፡ ኵሉ፡ ፍጥረት፡ (animum advertere) Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 8,9 .
l) መኑ፡ይሁበኒ፡ quis mihi dabit! utinam! utinam haberem!la መኑ፡ ይሁበኒ፡ አእምሮ፡ n. 882liber Jobi.Job 23,3 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 13,11 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 54,6 ; መኑ፡ ይሁበኒ፡ አዕይንትየ፡ ከመ፡ ይኩና፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 95,1 , vel መኑ፡ እምወሀበኒ፡ ከመ፡ ይትነበይ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 11,29 ; Deuteronomium.Deut. 5,26 ; መኑ፡ የሀበነ፡ ዕረፍተ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 63,5 .
m) ሀብ፡ , ሀቡ፡ , ሀባ፡ , (nonnumquam sequensseq.pronomen suffixumpron. suff.) agela, agite! quaesola, ሀቡ፡ ንበል፡ εἴπωμεν Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 3,5 ; ሀቡነ፡ንረድ፡ ( καὶ νῦν ἐπί ) Regum liber biblicum IV.4 Reg. 3,23 ; ሀቡኬ፡ንግባእ፡ Kebra Nagast; numerus significat sectiones.Kebr. Nag. 2 ; ሀብኬ፡ ንትኀሠሥ፡ በአይ፡ ፍኖት፡ ተወልደ፡ δὴ οὖν Cyr. c. not able to find explanation in abbreviation listPall. f. 67 ; Cyr. c. not able to find explanation in abbreviation listPall. f. 80 ; ባሕቱ፡ ሕቀ፡ ሀባ፡ ናመክሮን፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 64 ; ሀብ፡ ንፍትኖን፡ et ሀባ፡ ንፍትኖን፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 82.
I,1[ יָהַב ܝܗܰܒ وَهَبَ ] Imperf. ይሁብ፡ , SubjunctivusSubj. የሀብ፡ , Imperat. ሀብ፡ ( gramm.§ 93), darela, absoluteabs.: ውሂብ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 5,4 ; ቃል፡ ሠናይ፡ ይኄይስ፡ እምውሂብ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,16 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,17 ; Judicum liber.Jud. 8,25 ; Actus apostolorum.Act. 20,35 ; cumc.Acc.rei: Matthaei Evangelium.Matth. 16,26 ; Matthaei Evangelium.Matth. 19,7 ; Jacobi epistola.Jac. 5,18 ; ኢታጐንዲ፡ ውሂቦታ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 5,3 ; ይኄይስ፡ ውሂበ፡ ምጽዋት፡ እምነ፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 12,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 77,24 ; cumc. ለ፡ pers.: ሀብ፡ ለጻድቅ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 12,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,42 ; cumc.Acc.rei et ለ፡ pers.: Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 113,25 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 12,7 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 26,3 ; cumc.Acc.personapers.: ውሂቦኒ፡ ሀቦ፡ Deuteronomium.Deut. 15,10 ; cumc.duplexdupl.Acc.: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,29 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 3,12 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 24,35 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 29,28 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 30,6 ; Josuae liber.Jos. 15,19 ; Judicum liber.Jud. 1,15 ; Ruth liber biblicus.Ruth 2,18 ; Ruth liber biblicus.Ruth 3,17 ; Hezekielis prophetia.Hez. 36,26 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 20,3 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 131,4 ; አሀቦ፡ ዐስቦ፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 5,3 ; ኢተሀቦ፡ ምክንያተ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 4,5 ; ወሀብዋ፡ ደብተራሁ፡ Judith liber apocryphus.Judith 15,11 ; ሀቦ፡ ክፍሎ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 7,31 ; Matthaei Evangelium.Matth. 4,9 ; Matthaei Evangelium.Matth. 14,8 ; Matthaei Evangelium.Matth. 16,19 ; Evangelium Joannis.Joh. 4,14 sequensseq.; Evangelium Joannis.Joh. 6,37 ; Evangelium Joannis.Joh. 17,2 al. sexcenties; እሁበከ፡ ስእለተከ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 53 ; sequensseq.SubjunctivusSubj.: ለአዳም፡ ባሕቲቱ፡ ወሀቦ፡ ይክድን፡ ኀፍረቶ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 3 ; Ruth liber biblicus.Ruth 1,9 ; ad Timotheum epistola II.2 Tim. 2,7 romanae editionisrom.; Apocalypsis Joannis.Apoc. 3,21 ; Marci Evangelium.Marc. 10,37 ; cumc.Acc.praedicati: ምድር፡ እንተ፡ ይሁበከ፡ ርስተ፡ Deuteronomium.Deut. 4,21 , vel cumc. ለ፡ , ut: እሁበከ፡ አሕዛበ፡ ለርስትከ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 2,8 .
a)largirila, munificum essela: ዘይምሕር፡ ወይሁብ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 11,26 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,18 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,13 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,14 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,15 ; et sensu juridico donarelaF.N. 26 (ubi agitur በእንተ፡ ሀብት፡ ወወሃቢ፡ ወዘይሁብዎ፡ ሎቱ፡ ወንዋይ፡ ዘይሁቡ፡ ኪያሁ፡ ).
b)exhiberela, tribuerela, praestarela: ሀቡ፡ አኰቴተ፡ ለእግዚአብሔር፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 67,37 ; Deuteronomium.Deut. 32,3 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 4,9 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 19,7 .
g)dare ore aliquid i.e. precarilabenedictionem, salutem: ከመ፡ የሀቦሙ፡ በረከተ፡እግዚአብሔር፡ በከናፍሪሁ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 50,20 ; ወሀቦሙ፡ ቡራኬ፡ vel ወሀቦሙ፡ ሰላመ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 13 ; vel docerelaActus apostolorum.Act. 7,38 ; Evangelium Joannis.Joh. 17,8 .
h)concederela, permitterela, potestatem darela: ኢወሀቦ፡ ከመ፡ ይትመየጥ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 18,2 ; ኢፈቀደ፡ የሀቦ፡ ምኅላፈ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 20,21 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 63,1 ; የሀብዎ፡ ንስሓ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 160.
k)passim ex Hebraismo: ponerela, inderela, ut: ቀስቶ፡ ወሀበ፡ ውስተ፡ ደመና፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 6 ; ፍርሀተክሙ፡ እሁብ፡ ኀበ፡ ኵሉ፡ ዘውስተ፡ ምድር፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 6 ; ዘሕያው፡ የሀብ፡ ሠናየ፡ ውስተ፡ ልቡ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 7,3 ; ወሀብኩ፡ ልብየ፡ ውስተ፡ ኵሉ፡ ፍጥረት፡ (animum advertere) Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 8,9 .
l) መኑ፡ይሁበኒ፡ quis mihi dabit! utinam! utinam haberem!la መኑ፡ ይሁበኒ፡ አእምሮ፡ n. 882liber Jobi.Job 23,3 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 13,11 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 54,6 ; መኑ፡ ይሁበኒ፡ አዕይንትየ፡ ከመ፡ ይኩና፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 95,1 , vel መኑ፡ እምወሀበኒ፡ ከመ፡ ይትነበይ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 11,29 ; Deuteronomium.Deut. 5,26 ; መኑ፡ የሀበነ፡ ዕረፍተ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 63,5 .
m) ሀብ፡ , ሀቡ፡ , ሀባ፡ , (nonnumquam sequensseq.pronomen suffixumpron. suff.) agela, agite! quaesola, ሀቡ፡ ንበል፡ εἴπωμεν Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 3,5 ; ሀቡነ፡ንረድ፡ ( καὶ νῦν ἐπί ) Regum liber biblicum IV.4 Reg. 3,23 ; ሀቡኬ፡ንግባእ፡ Kebra Nagast; numerus significat sectiones.Kebr. Nag. 2 ; ሀብኬ፡ ንትኀሠሥ፡ በአይ፡ ፍኖት፡ ተወልደ፡ δὴ οὖν Cyr. c. not able to find explanation in abbreviation listPall. f. 67 ; Cyr. c. not able to find explanation in abbreviation listPall. f. 80 ; ባሕቱ፡ ሕቀ፡ ሀባ፡ ናመክሮን፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 64 ; ሀብ፡ ንፍትኖን፡ et ሀባ፡ ንፍትኖን፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 82.
III,1
1)segnitiae vel desidiae deditum essela; segnem, pigrum, otiosum, tardum esse vel fierila: አፍቀሩ፡ ጽሕ፡ በእገሪሆሙ፡ ወኢይትሀከዩ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 14,10 ; ኢትትሀከዩ፡ nolite segnes esselaLiber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,30 ; ዘይጻሙ፡ በሥጋሁ፡ ወይትሀከይ፡ በነፍሱ፡ qui negotiosus est corpore et otiosus animâla, Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. ; ኢናፅርዕ፡ ቅኔ፡ እደዊነ፡ ወኢንትሀከይ፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 13. C.c. rei: Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 35,4 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 12,11 ; ኢትትሀከዩ፡ ለንስሓ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 225 ; et cumc.Acc.Infin.: ኢትትሀከዩ፡ ነዲፎታ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 27,14 ; ( episcopusla) ኢይትሀከይ፡ ጸዊመ፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 4.
2)cunctarila, haesitarela, ὀκνεῖν , construitur cumc.c.Acc.Infin.: ኢትትሀከይ፡ ሐውጾ፡ ድዉይ፡ μὴ ὄκνει ἐπισκέπτεσθαι ἄρρωστον Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 7,35 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 12,6 ; Judith liber apocryphus.Judith 12,13 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 22,16 ; Judicum liber.Jud. 18,9 .
3)languescerela, intermitterela, cessarela, deficerelain re peragenda: construitur cumc.c.Acc.: ኢትትሀከይ፡ ጸሎተ፡ ne intermittas preceslaReliquiae Baruch.Rel. Bar. ; et cumc.Acc.Infin.: ኢትትሀከይ፡ ገቢረ፡ ሠናይ፡ μὴ ἀπόσχῃ εὖ ποιεῖν Proverbiorum liber biblicus.Prov. 3,27 ; ad Galatas epistola Pauli.Gal. 6,9 ; ad Thessalonicenses epistolae Pauli I, II.Thess. 3,13 ; Lucae evangelium.Luc. 18,1 ; ኢይትሀከዩ፡ ወሪቀ፡ ውስተ፡ n. 11 ገጽየ፡ liber Jobi.Job 30,10 ; nec non cumc. እምነ፡ ut: ኢትትሀከይ፡ እደዊከ፡ እምነ፡ አግብርቲከ፡ Josuae liber.Jos. 10,6 ; { episcopus factus ኢተሀከየ፡ በውስተ፡ ሢመቱ፡ እምገድሉ፡ ቀዳሚ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: PagwemenSx. Pag. 5 }.
4)pusillanimem esselain re peragenda (cfr. كَهِيَ ): ኢትትሀከይ፡ ኰንኖቶ፡ μὴ ὀλιγοψυχήσῳς ἐν τῷ κρίνειν Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 4,9 .
5)aversarila, aspernarila: ኢይትሀከይ፡ መዊተ፡ οὐ παραιτοῦμαι τὸ ἀποθανεῖν Actus apostolorum.Act. 25,11 ; ዘእጽሕፍ፡ ለክሙ፡ ኢይትሀከይ፡ አንሰ፡ vobis scribere me non pigetlaad Philippenses epistola Pauli.Phil. 3,1 ; etiam cum እምነ፡ rei: ኢትትሀከይ፡ እመልእክት፡ ministerium ne aspernerislaHomiliae et Vitae Sanctorum, a Ludolfo lectae (in Cod. Berolinensi).Hom. (Lud.); Fetḥa Nagast; numeri significant capita capitumque partes.F.N. 10,24 .
tahakaya III,1; tahakkaya III,2
(Dillmann 1) , (Dillmann 2) ወይቤልዎ፡ ኢንትሀከይ፡ ንሕነ፡ ከመ፡ ንሖር፡ ኀበ፡ ሐፄጌ፡ ወኢናመከኒ፡ በመከራ፡ ክረምት።“Nous ne désirons pas cesser d’aller (chez le) Ḥaṣēgē , nous n’allons pas chercher de prétextes dans les ennuis de la saison des pluies”fr 54 l. 24–25 (ed.), 63 l. 36–37 (tr.); in the following ex. the verb takes the indirect object but the construction may be faulty: ዓዲ፡ ይቤሎሙ፡ እስኩ፡ ኢይትሀከይ፡ ለክሙ፡ እስመ፡ እወስደክሙ፡ ኀበ፡ ትረክቡ፡ ረባሐ፡ 158 l. 23–24 (ed.) Again he said to them, please do not be idle because I will take you where you will gain profiten
Grébaut
ተሀከየ፡ tahakaya III,1 «aspernatus estla, piger fuitla» ― ሰነፈ፡ Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 1.
ተሀከየ፡ tahakkaya III,2 se livrer à la paressefr, être négligent, nonchalantfr.
እመ፡ ፈቀደ፡ ኀበ፡ ቍጥዓ፡ ወመዓት፡ ዘተሠርዓ፡ ላዕሌነ፡ ሶበ፡ ሶበ፡ ይትሔከይ፡ ለይኩን፡ ቍጥዓሁ፡ ቱሱሐ፡ በምጣኔ፡ እስመ፡ ቀታልያን፡ ይትጌበሩ፡ ሰይፈ፡ እምነ፡ ኀፂን። Ms. BNFet110, fol. 43rb.
ስምዑ፡ ኦኖሎት፡ ቃለ፡ እግዚአብሔር፡ ዘንተ፡ ይቤ፡ እግዚአብሔር፡ ናሁ፡ አነ፡ እትኃሠሥ፡ አባግዕየ፡ እምነ፡ ኖሎት፡ ወኢይርእይዎሙ፡ ዳግመ፡ ኖሎት፡ ወአድኅን፡ አባግዕየ፡ እምአፉሆሙ፡ ወኢይከውኑ፡ ካዕበ፡ መብልዓ፡ ሎሙ። ይደሉ፡ ከመ፡ ይለብው፡ እንከ፡ አይ፡ ኵነኔ፡ ይደልዎ፡ ለዘይትሔከይ፡ አስተሐምሞ፡ በእለ፡ ተሠይመ፡ ላዕሌሆሙ። Ms. BNFet110, fol. 38v a-b.
7
Leslau
ተሀከየ tahakaya , ( 7) ተሀከየ tahakkaya be sluggishen, be slacken, be slothfulen, be wearyen, be nonchalanten, neglecten, be negligenten, be lazyen, be indolenten, be inerten, be tranquilen, be idleen, be remissen, ceaseen, hesitateen, delayen, declineen, disdainen 216b
III,1reflex. et passivumpass.sibi persuaderi patila, pellicila, seducila, decipila, Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 288 ; ኢተሀውከ፡ ወኢደንገፀ፡ ወኢተኀይጠ፡ οὐκ ἐθορυβήθη οὐδὲ ἰλιγγίασεν οὐδὲ ἠκατῆσθαι ἐνόμισε Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 25 ; አዳም፡ ተኀይጦ፡ ( infinitivus verbalisInfin. verb.) እምሰይጣን፡ Faus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. 3 ,2; not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 13,28 ( ተኀይጠ፡ ንጉሥ፡ , varia lectiovar.pro ተይሀደ፡ ); Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TerrSx. Ter 11 Enc.
III,1passivumpass.: jaculando attingila, feririla: ሀየል፡ ዘተነድፈ፡ ወተሀይጰ፡ ከብዶ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 7,23 ; (divina Christi natura) ኢተሀይጰ፡ ውስተ፡ ሕማም፡ (in cruce) ho. Epiphanii Cypr. in Cyrilli Alexandrini scripta (de recta fide; ad Reginas; ad Theodosium; colloquium cum Palladio; Homiliae; Epistolae).Cyr. f. 117 ; ተሀይጰ፡ በሐጸ፡ ቃሉ፡ ለጳውሎስ፡ not able to find explanation in abbreviation listGad. T.H.
I,1, [ תָּלָה ܬܠܳܐ suspendila; intransit. adhaesitla, affixus estla; تَلَا secutus estla; proprie: hangen ande] SubjunctivusSubj. ይትሉ፡ (at ይትለው፡ Lucae evangelium.Luc. 21,8 romanae editionisrom.; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 12,9 Polygl.)
2)sequila, sectarila, subsequila, obsequila, absoluteabs.: Matthaei Evangelium.Matth. 21,9 ; cumc.Acc.personapers.Ruth liber biblicus.Ruth 1,14 ; Ruth liber biblicus.Ruth 2,3 ; Ruth liber biblicus.Ruth 2,8 ; Ruth liber biblicus.Ruth 2,9 ; Ruth liber biblicus.Ruth 3,10 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 22,20 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 13,7 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 25,42 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 89,22 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 89,23 ; እመ፡ ተለወ፡ ልብየ፡ ብእሲተ፡ ብእሲ፡ liber Jobi.Job 31,9 ; Matthaei Evangelium.Matth. 4,20 ; Matthaei Evangelium.Matth. 8,10 ; Matthaei Evangelium.Matth. 9,19 ; Marci Evangelium.Marc. 3,7 ; Evangelium Joannis.Joh. 21,20 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 14,13 ; ሠናይ፡ ተሊዎቱ፡ ለእግዚአብሔር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 46,10 ; 2,3; ኀደግነ፡ ተሊዎቶ፡ ለአምላክነ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 59,13 ; ተሊወ፡ እግዚአብሔር፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 72,27 ; vel cumc.Acc.rei: Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 7,23 ; ትልዉ፡ ፍኖትየ፡ ወስምዑኒ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 55,3 ; ተለዉ፡ ኀጢአቶሙ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 65,2 ; ትሉ፡ አሠራ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 6,27 ; ኢትትሉ፡ ፈቃዳ፡ ለኀጢአት፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,30 ; እለ፡ ይተልዉ፡ ሕጎ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,14 ; እመ፡ ተለውከ፡ ቃለ፡ (v. በቃለ፡ ) አመትከ፡ n. 551Judith liber apocryphus.Judith 11,6 ; not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 2,21 ; ad Timotheum epistola I.1 Tim. 5,10 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 12,9 ; cumc. ድኅረ፡ pers.: Matthaei Evangelium.Matth. 10,38 ; ትሉ፡ ድኅሬየ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 24,42 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 62,8 ; Jeremiae prophetia.Jer. 2,2 ; vel rei: Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 2,11 ; ተለወ፡ ልብየ፡ ድኅረ፡ ዐይንየ፡ liber Jobi.Job 31,7 ; vel cumc.Acc.et ድኅረ፡ pers. vel rei: ትተልዎ፡ ድኅረ፡ እገሪሁ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 41,2 ; ይተልዉከ፡ ድኅሬከ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 45,14 ; ትልዋ፡ ድኅሬሃ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 14,22 ; Matthaei Evangelium.Matth. 4,19 ; not able to find explanation in abbreviation list2 Petr. 2,10 ; cumc. ውስተ፡ rei ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 12,11 . Nonnumquam: venire postlaalium, succederela, Regum liber biblicum II.2 Reg. 21,1 varia lectiovar.; cumc.Acc.Apocalypsis Joannis.Apoc. 14,8 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 14,9 ; ይሢሙ፡ ህየንቴሁ፡ ካልአ፡ ዘይተልዎ፡ Fetḥa Nagast; numeri significant capita capitumque partes.F.N. 4 .
4)urgerela, instarela, Lucae evangelium.Luc. 12,48 ; Voc. Ae.: ዴገነ፡ ወተለወ፡ ዘ፡ ተከተለ።
III,2passivumpass.mendacii convincila, falsum reperirila: ኢተሐሰወ፡ ቃለ፡ እግዚአብሔር፡ ( ἐκεπέπτωκεν ) ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,6 ; ተስፋከ፡ ዘኢይትሔሰው፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 27 ; ወለእመ፡ ኮነ፡ ነገሩ፡ ከመዝ፡ ወኢይትሔሰው፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 363.
I,2
1)mentirila, mendaciis fallerela, fidem fallerela; absoluteabsol. ሐሰውኩ፡ ቅድመ፡ እግዚአብሔር፡ liber Jobi.Job 31,28 ; ይኄይስ፡ ሰሪቅ፡ እምሐስዎ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,25 ; ኢይሔሱ፡ ቃሉ፡ ὁ λόγος αὐτοῦ οὐ μὴ ἀθετηθῇ Jesaiae prophetia.Jes. 31,2 ; ሐሰዉ፡ ነቢያት፡ Jeremiae prophetia.Jer. 14,14 ; አማነ፡ እብል፡ ወኢይሔሱ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,1 ; ኢተሐስዉ፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 19,11 ; ዘይምሕል፡ ለቢጹ፡ ወኢይሔሱ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 14,6 ; cumc.Acc.rei: ኢተሐሱ፡ ስምዐ፡ Deuteronomium.Deut. 5,17 ; not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 1,61 ; ሐሰውኩ፡ ኵሎ፡ ዘተናገርኩ፡ Asc. Jesaiae prophetia.Jes. 5,4 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 88,34 ; ሐሰዉ፡ አስተዋድዮታ፡ not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 1,49 ; ሐሰወ፡ ኪዳኖ፡ promissis non stetitla, Jsp. p. 312; cumc.Acc.personapers.mentiri alicuila: ኢይሔስወክሙ፡ liber Jobi.Job 6,28 ; ሐሰውክነ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 57,11 ; ሐሶናከ፡ 59,13; Jeremiae prophetia.Jer. 5,12 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 65,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 88,35 (et Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 17,49 blandiri alicui); Jacobi epistola.Jac. 3,14 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 13,18 ; ሐሰዎ፡ ለካልኡ፡ በእንተ፡ ዘአማኅፀኖ፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 5,21 ; ይሔስዎሙ፡ ሕልሞሙ፡ μάταιον τὸ ἐνύπνιον Jesaiae prophetia.Jes. 29,8 ; cumc. ላዕለ፡ pers.: ሐሰወ፡ ላዕሌነ፡ not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 13,12 , et cumc. pers. Jeremiae prophetia.Jer. 5,12 varia lectiovar., et rei: ይሔስዉ፡ በዛቲ፡ ሥርዐት፡ fidem foederis falluntlaKufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 15.
2)infitiarila, abnegarelacumc.Acc.: ኢሐሰውኩ፡ ቃለ፡ አምላክ፡ liber Jobi.Job 6,10 ; liber Jobi.Job 8,18 ; liber Jobi.Job 27,11 ; ሐሰውዎ፡ ( ለእግዚአብሔር፡ ) ad Romanos epistola Pauli.Rom. 1,21 : cumc.duplexdupl.Acc. ሐሰወኒ፡ ፍትሕየ፡ ἐψεύσατο τῷ κρίματί μου liber Jobi.Job 34,6 ; sequensseq. ከመ፡ , ut: ሐሰወት፡ ከመ፡ ሠሐቀት፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 16.
I,1[i.q. חָשַׁב putavit, imputavit, cogitavitla, ܚܫܰܒ numeravit, putavit, reputavitla, حَسَبَ computavit, opinatus est, aestimavitla; amh. አሰበ፡ ; vicinusvic.est. aeth. ሐዘበ፡ q.v.]
1)supputarela, computarela, ad calculos vocarela: ወኢሐሰበ፡ ዳዊት፡ ወኢኈለቈ፡ ኍልቆሙ፡ Paralipomenon liber I.1 Par. 27,23 ; አኀዘ፡ ይኈልቍ፡ ወይሕሰብ፡ (modo lectio sana sit) 27,24; ሐሲበከ፡ ሐሳበ፡ (v. ሐስቦ፡ ) computo a te factolaEzrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 9,1 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 25,50 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 25,52 ; የሐስብ፡ ሎቱ፡ ካህን፡ ወርቆ፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 27,18 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 27,23 ; የሐስብ፡ ፃእፃአ፡ ψηφίζει τὴν δαπάνην Lucae evangelium.Luc. 14,28 ; ሐሲበከ፡ ፃእፃአ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 54 ; በከመ፡ ሐሰበ፡ ወአስተቀሰመ፡ ለአማስኖቶሙ፡ καθὼς ἔθετο ψήφισμα καὶ κλῆρον ἀφανίσαι αὐτούς Esther, liber biblicus.Esth. 9,24 ; ኢየሐስብዎሙ፡ በሐሳበ፡ ዓለም፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 82,5 ; crebro in Abush. de computatione et ratiocinatione arithmetica.
2)imputarela, annumerarelaalicui aliquid: እለ፡ ኢሐሰበ፡ ሎሙ፡ ኀጢአቶሙ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 31,1 .
3)putarela, aestimarela, respicerela, rationem habere alicujusla: ዘሠናይ፡ አሐስብ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 7,13 ; ምንት፡ ይእቲ፡ ትዕቢት፡ ይቤ፡ ለእመ፡ የሐስብ፡ ሰብእ፡ ነፍሶ፡ ንጹሐ፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 35 ; እለ፡ ኢየሐስቦሙ፡ ወኢከመ፡ ከለባተ፡ መራዕይየ፡ ἡγησάμην liber Jobi.Job 30,1 ; ኢሐሰብዎ፡ οὐκ ἐλογίσθη Jesaiae prophetia.Jes. 53,3 ; ኢየሐስብዎ፡ Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 3,20 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 143,4 ; እለ፡ ኢነሐስቦሙ፡ ወኢከመ፡ ምንትኒ፡ ad Galatas epistola Pauli.Gal. 2,5 ; ኢየሐስባ፡ ለነፍስየ፡ οὐ λόγον ποιοῦμαι τῆς ψυχῆς μου Actus apostolorum.Act. 20,24 ; ኢተሐስብ፡ መነሂ፡ οὐ μέλει σοι περὶ οὐδενός Matthaei Evangelium.Matth. 22,16 .
ḥasaba
Leslau
ሐሰበ ḥasaba thinken, believeen, imputeen, consideren, estimateen, esteemen, appreciateen, regarden, deem worthyen, take into considerationen, have regard foren 244b
I,2
1)mentirila, mendaciis fallerela, fidem fallerela; absoluteabsol. ሐሰውኩ፡ ቅድመ፡ እግዚአብሔር፡ liber Jobi.Job 31,28 ; ይኄይስ፡ ሰሪቅ፡ እምሐስዎ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,25 ; ኢይሔሱ፡ ቃሉ፡ ὁ λόγος αὐτοῦ οὐ μὴ ἀθετηθῇ Jesaiae prophetia.Jes. 31,2 ; ሐሰዉ፡ ነቢያት፡ Jeremiae prophetia.Jer. 14,14 ; አማነ፡ እብል፡ ወኢይሔሱ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,1 ; ኢተሐስዉ፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 19,11 ; ዘይምሕል፡ ለቢጹ፡ ወኢይሔሱ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 14,6 ; cumc.Acc.rei: ኢተሐሱ፡ ስምዐ፡ Deuteronomium.Deut. 5,17 ; not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 1,61 ; ሐሰውኩ፡ ኵሎ፡ ዘተናገርኩ፡ Asc. Jesaiae prophetia.Jes. 5,4 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 88,34 ; ሐሰዉ፡ አስተዋድዮታ፡ not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 1,49 ; ሐሰወ፡ ኪዳኖ፡ promissis non stetitla, Jsp. p. 312; cumc.Acc.personapers.mentiri alicuila: ኢይሔስወክሙ፡ liber Jobi.Job 6,28 ; ሐሰውክነ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 57,11 ; ሐሶናከ፡ 59,13; Jeremiae prophetia.Jer. 5,12 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 65,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 88,35 (et Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 17,49 blandiri alicui); Jacobi epistola.Jac. 3,14 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 13,18 ; ሐሰዎ፡ ለካልኡ፡ በእንተ፡ ዘአማኅፀኖ፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 5,21 ; ይሔስዎሙ፡ ሕልሞሙ፡ μάταιον τὸ ἐνύπνιον Jesaiae prophetia.Jes. 29,8 ; cumc. ላዕለ፡ pers.: ሐሰወ፡ ላዕሌነ፡ not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 13,12 , et cumc. pers. Jeremiae prophetia.Jer. 5,12 varia lectiovar., et rei: ይሔስዉ፡ በዛቲ፡ ሥርዐት፡ fidem foederis falluntlaKufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 15.
2)infitiarila, abnegarelacumc.Acc.: ኢሐሰውኩ፡ ቃለ፡ አምላክ፡ liber Jobi.Job 6,10 ; liber Jobi.Job 8,18 ; liber Jobi.Job 27,11 ; ሐሰውዎ፡ ( ለእግዚአብሔር፡ ) ad Romanos epistola Pauli.Rom. 1,21 : cumc.duplexdupl.Acc. ሐሰወኒ፡ ፍትሕየ፡ ἐψεύσατο τῷ κρίματί μου liber Jobi.Job 34,6 ; sequensseq. ከመ፡ , ut: ሐሰወት፡ ከመ፡ ሠሐቀት፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 16.
(i.e. እንት፡ in Acc.et st. constr.) vice praepositionis fungitur, sed pronomina suffixa non admittit ( gramm.§ 166,19; gramm.§ 167,2).
1)de loco et spatio
a)inla, adla, versusla, ala(vel variis nominum casibus latine vertendum), ut: እንተ፡ አይ፡ ፍኖት፡ ሖረ፡ (qua via, welchen Weg ) Regum liber biblicum III.3 Reg. 13,12 ; Jacobi epistola.Jac. 2,25 ; Matthaei Evangelium.Matth. 2,12 ; ኢይክል፡ መኑሂ፡ ኀሊፈ፡ እንተ፡ ይእቲ፡ ፍኖት፡ Matthaei Evangelium.Matth. 8,28 ; እንተ፡ የብስ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 15,19 ; እንተ፡ መንጸር፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 33,12 ; ሀለዉ፡ እንተ፡ ካልእ፡ ገቦሁ፡ (in vel ab altero ejus latere) Regum liber biblicum I.1 Reg. 23,26 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 32,15 ; እንተ፡ ዐውዱ፡ (in circuitu ejus i.e. circum undiquela) Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 45,9 ; እንተ፡ ውስጡ፡ intrinsecuslaHezekielis prophetia.Hez. 1,27 ; Paralipomenon liber II.2 Par. 3,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 7,15 ; Matthaei Evangelium.Matth. 23,27 ; Matthaei Evangelium.Matth. 23,28 ; እንተ፡ አፍኣ፡ extrinsecuslaJudith liber apocryphus.Judith 13,1 ; Jeremiae prophetia.Jer. 21,4 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 5 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 6,14 ; Matthaei Evangelium.Matth. 23,25 ; እንተ፡ ኵለሄ፡ undiquelaet ubiquelaliber Jobi.Job 19,10 ; Jeremiae prophetia.Jer. 27,29 ; እንተ፡ ባዕድ፡ ἄλλοθεν aliundelaEsther, liber biblicus.Esth. 4,14 ; እንተ፡ ክልኤቲ፡ bifariamlaLeviticus, liber Pentateuchi.Lev. 11,3 ; እንተ፡ ገጸ፡ ደቡብ፡ a parte septentrionislaKufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 38 ; እንተ፡ ምዕራበ፡ ግብጽ፡ ad occidentem Aegyptila, Lud. e Vit. Baam.; እንተ፡ የማንየ፡ ad dextram meamla, Org.; እንተ፡ ኀበ፡ (v. ኀበ፡ እንተ፡ ) ኢተሐዘብከ፡ ὅπου ( ubilavel undela) Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 19,27 ; Judicum liber.Jud. 1,25 ( videasvid. ኀበ፡ ).
2)Transfertur
a)ad tempus,
β)adverbiis vel conjunctionibus temporalibus praemittitur: እንተ፡ ይእዜኒ፡ ዓዲ፡ ἔτι νυν ( auch diesesmal noch ) Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 10,17 ; እንተ፡ አመሰ፡ (v. ከመሰ፡ ) καὶ ἐάν ( so oft als aut so bald als ) Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 19,28 ; እንተ፡ ሶበ፡ ( so oft als aut {so bald als}) Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 17,4 (at in exemplis እንተ፡ ጊዜ፡ et እንተ፡ ጸብሐት፡ a Ludolfo allatis እንተ፡ pronomenpron.relativumrel.fem. est).
b)ad rationem et modum: morela, sicutla, vel Abl., ut: ሖሩ፡ እንተ፡ እግር፡ πεζῇ pedibuslaMarci Evangelium.Marc. 6,33 ; ዘእንበለ፡ ይቅረብዋ፡ እንተ፡ (v. ከመ፡ ) ብእሲ፡ ወብእሲት፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 3,8 .
α)in specie post ከመ፡ , ut: ሠርዐኒ፡ እግዚአብሔር፡ ከመ፡ እንተ፡ አቡሁ፡ ለፈርዖን፡ ( constituit me quasi patremla) Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 43 ; Evangelium Joannis.Joh. 1,32 .
β) እንተ፡ ባሕቲቱ፡ seorsumla, separatimla, κατ᾽ ἰδίαν Matthaei Evangelium.Matth. 14,13 ; Matthaei Evangelium.Matth. 14,23 ( videasvid. sub ባሕቲት፡ col. 497).
3)Variis praepositionibus praemittitur, ut subtiliora significationum discrimina iis injiciat:
a) እንተ፡ ኀበ፡
α)praeterla: ( ኀለፈ፡ ) እንተ፡ኀቤሃ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 19,8 .
β)perla: ያመጽኦሙ፡ እንተ፡ ኀበ፡ አንቅዕተ፡ ማይ፡ διὰ πηγῶν ὑδάτων ἄξει αὐτούς Jesaiae prophetia.Jes. 49,10 ; ኢየኀልፍ፡ እንከ፡ እንተ፡ ኀቤኪ፡ ቈላፍ፡ διελθεῖν διὰ σοῦ Jesaiae prophetia.Jes. 52,1 ; etiam ubi causa efficiens vel instrumentum significatur: እንተ፡ ኀቤየ፡ δι᾽ ἐμοῦ Jesaiae prophetia.Jes. 54,15 ; Evangelium Joannis.Joh. 14,6 .
c) እንተ፡ ዲበ፡ superla, transla, desuperla, perla: እምጻእ፡ ኀቤከ፡ እንተ፡ ዲበ፡ ማይ፡ ἐπὶ τὰ ὕδατα Matthaei Evangelium.Matth. 14,28 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 32,2 ; ርእሶ፡ ይወግሩ፡ እንተ፡ ዲበ፡ አረፍት፡ διὰ τοῦ τείχους Regum liber biblicum II.2 Reg. 20,21 ; ተሐውር፡ እንተ፡ ዲበ፡ ኵሉ፡ χωρεῖ διὰ πάντων Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 7,24 .
e) እንተ፡ መንገለ፡ juxtala, praeterla, perla, versusla, circalavideasvid. sub መንገለ፡ col. 686.
f) እንተ፡ ድኅረ፡ a tergola, ponelaMatthaei Evangelium.Matth. 9,20 ; Canticum Canticorum.Cant. 2,9 .
g) እንተ፡ ውስተ፡ per mediamlarem: ወወፅአ፡ ሐጹ፡ እንተ፡ ውስተ፡ ልቡ፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 9,24 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 9,30 ; Joelis prophetia.Joel 4,17 .
h) እንተ፡ ቅድመ፡ a parte anticalaExodus, liber Pentateuchi.Ex. 34,6 ; Josuae liber.Jos. 8,14 .
adverbium, adverbialiteradv.relativum, (etiam ኀቤ፡ in antiquioribus libris, ut Evangelium Joannis.Joh. 1,40 romanae editionisrom.), ubila, quola( gramm.§ 161, b et § 201). n. 595Usurpatur ut in enunciationibus relativis ita in interrogativis aliunde pendentibus, ut: ኢተዐውቀ፡ ኀበ፡ ነበረ፡ liber Jobi.Job 6,17 ; ርእዩ፡ ኀበ፡ የኀድር፡ Evangelium Joannis.Joh. 1,40 ; ሰምዐ፡ ሳኦል፡ ኀበ፡ ሀሎ፡ ዳዊት፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 22,6 . Ubi relative usurpator, pro correlato demonstrativo habet ህየ፡ , ut: ኀበ፡ ሀሎኩ፡ አነ፡ ህየ፡ ይሄሉ፡ ዘይትለአከኒ፡ liber Jobi.Job 12,26 ; Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 14,20 ; Matthaei Evangelium.Matth. 24,28 ; vel ዝየ፡ , ut: Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,67 . Referri potest ad nomen vel loci vel personae vel rei praemissum, ut እመካን፡ ኀበ፡ e locola, ubila, Ruth liber biblicus.Ruth 1,7 ; Ruth liber biblicus.Ruth 2,9 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 23,22 ; Matthaei Evangelium.Matth. 13,50 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 62,3 ; እምላዕሉ፡ እምኀበ፡ አቡሃ፡ ለብርሃን፡ ኀበ፡ አልቦ፡ ተውላጠ፡ παρ᾽ ᾧ Jacobi epistola.Jac. 1,17 romanae editionisrom., et hoc nomen ab adverbium, adverbialiteradv.relativo ኀበ፡ ita attrahi potest, ut in constructione verbo enuntiationis relativae subjungatur: ወሀገረኒ፡ ኀበ፡ ቦእክሙ፡ εἰς ἣν δ᾽ ἂν πόλιν εἰςέρχησθε Lucae evangelium.Luc. 10,8 ; Lucae evangelium.Luc. 10,10 romanae editionisrom.(Platt: ወሀገርኒ፡ ); ምድረ፡ ኀበ፡ ኣመጽእ፡ ኵናተ፡ γῆ ἐφ᾽ ἣν ἂν ἐπάγω Hezekielis prophetia.Hez. 33,2 . Sed etiam ubi nomen, ad quod refertur, non memoratum est, ኀበ፡ locum habet et latine vertitur ibila, ubila: እንበር፡ ኀበ፡ ረከብኩ፡ Judicum liber.Jud. 17,9 ; ሐቅል፡ ውእቱ፡ ኀበ፡ ሀለውነ፡ Lucae evangelium.Luc. 9,12 ; ኀበ፡ ኀደርኪ፡ አኀድር፡ Ruth liber biblicus.Ruth 1,16 , vel eola, ubila: ኀበ፡ አልቦ፡ ረድኤተ፡ እወስደከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 8,16 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 31,19 ; Evangelium Joannis.Joh. 6,62 ; vel eola, quola ኀበ፡ ሖርኪ፡ አንቲ፡ አሐውር፡ Ruth l,16; ይወፅእ፡ ካሞስ፡ ኀበ፡ ያፈልስዎ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 31,7 ; Matthaei Evangelium.Matth. 8,19 ; nec numquam elliptice (omisso nomine locila) ponitur pariter atque in sermone Latino, ut: ኢረከበት፡ ኀበ፡ ታዐርፍ፡ እግራ፡ non invenitla( locumla) ubi quiescere sineret pedemlaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 8,9 ; Matthaei Evangelium.Matth. 8,20 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 83,3 . (Nota: መካን፡ ኀበ፡ (pro እምኀበ፡ ) ወፃእክሙ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 11 ; et ዘእንበለ፡ እሑር፡ ኀበ፡ ( eola, undela) ኢይገብእ፡ liber Jobi.Job 10,21 ). Praeterea in ipsa enunciatione relativa adverbium ኀበ፡ pronomen demonstrativum ህየ፡ vel praepositionem cum pronomen suffixumpron. suff.(quamquam aliquot vocabulis ab ipso separata) sibi subjungere amat, ut: መካን፡ ኀበ፡ ኖመ፡ ህየ፡ locus ubi dormivitlaRuth liber biblicus.Ruth 3,4 ; ቤት፡ ኀበ፡ ተሰምየ፡ ስምየ፡ ውስቴቱ፡ domus in quala, Jeremiae prophetia.Jer. 7,10 ; Jeremiae prophetia.Jer. 7,12 ; Jeremiae prophetia.Jer. 7,14 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 13,4 ; Josuae liber.Jos. 22,19 ; in specie, ubi ኀበ፡ quolasignificat: Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 18,3 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 9,10 ; Hezekielis prophetia.Hez. 36,21 ; Jeremiae prophetia.Jer. 8,3 ; Jeremiae prophetia.Jer. 16,15 . Nonnumquam ኀበ፡ ubicumquela, quocumquelavertere licet ut Marci Evangelium.Marc. 9,18 ; Marci Evangelium.Marc. 14,9 ; Lucae evangelium.Luc. 9,57 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 14,4 ; quamquam aliis in locis, ubi accuratius loquuntur, ኵለሄ፡ vel ኵሉ፡ praemittitur, ut: ተሐውር፡ ኵለሄ፡ ኀበ፡ ፈነውኩከ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 1,7 ; በኵሉ፡ ኀበ፡ ሀለዉ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 10,23 . Geminare licet ኀበ፡ , ut: ኀበ፡ ኀበ፡ magis magisque eola, ubilaRegum liber biblicum II.2 Reg. 3,1 . De ቦኀበ፡ alicubila, uspiamla, et de ቦኀበ፡ ቦኀበ፡ alilaâsla alilaâslavideasvid. ቦ፡ Etiam huic adverbio relativo ኀበ፡ variae praepositiones praeponuntur, ut: በኀበ፡ ubilaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 19,27 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 31,13 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 12,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 13,57 ; Josuae liber.Jos. 8,24 ; vel ad nomina rerum vel personarum relatum: in quola, ut: ሰረገላ፡ በኀበ፡ ይጼአን፡ currus in quolavehiturlaHenochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 73,2 ; መላእክት፡ በኀበ፡ ሀለዉ፡ ምጥዋነ፡ angeli quibus traditi suntlaHenochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 63,1 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 72,5 ; vel ibi ubilaRuth liber biblicus.Ruth 1,17 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,28 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 22,1 ; vel ubicumquelaMatthaei Evangelium.Matth. 26,13 . እምኀበ፡ vel እምነ፡ ኀበ፡
2)inde ubilaad Hebraeos epistola.Hebr. 7,1 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 4,12 ; ተንሥአት፡ እምኀበ፡ ወድቀት፡ Judith liber apocryphus.Judith 10,2 ; ἐκ τοῦ τόπου οὗ Jeremiae prophetia.Jer. 13,7 ; Esther, liber biblicus.Esth. 7,7 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 14,17 . እንተ፡ ኀበ፡ a qua partela, per quemla(locum), ubila: እንተ፡ ኀበ፡ ኢተሐዘበ፡ ያሠግሮ፡ οὗ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 23,21 ; ኢያአምር፡ እንተ፡ ኀበ፡ ይመጽኦ፡ ኀጢአት፡ πόθεν Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 27,27 ; n. 596 አናቅጽ፡ እንተ፡ ኀበ፡ ይበውኡ፡ ἐν αἷς Jeremiae prophetia.Jer. 17,19 ; ክልኤ፡ ፍናው፡ እንተ፡ ኀበ፡ ትበውእ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 21,20 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 143,17 ( Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 16,1 ); የሐንጽ፡ እንተ፡ ኀበ፡ ይነድፉ፡ βελοστάσεις Hezekielis prophetia.Hez. 21,22 . Caeterum pro እንተ፡ ኀበ፡ etiam ኀበ፡ እንተ፡ legitur: ኀበ፡ እንተ፡ (v. እንተ፡ ኀበ፡ ) ኢተሐዘብከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 19,27 . Etiam alias praepositiones sibi praepositas fert, ut: መልዕልተ፡ ኀበ፡ supra ubila, Matthaei Evangelium.Matth. 2,9 , እስከ፡ ኀበ፡ ይገብእ፡ (pro እስከ፡ አመ፡ ) usque ubilaKufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. p. 99 annotatioann.9.
adverbium, adverbialiteradv. እስመ፡ ኅሉቅ፡ ወምቱር፡ ምክረ፡ እግዚኣብሔር፡ እንተ፡ ይቤ፡ እከውን፡ ሰብአ፡ ወኣስተርኢ፡ ለኵሉ፡ ዘፈጠርኩ፡ በሥጋ፡ እትገሰስ።Denn entschieden und bestimmt war der Entschluss des Herrn, da er sprach: „ich will Mensch werden und meiner ganzen Schöpfung offenbar werden, im Fleische berührbar“.deKebra Nagast; numerus significat sectiones.Kebr. Nag. 1,11 1b l. 17 (ed.) ወተሀየይዎ፡ እስራኤል፡ ወፈቀዱ፡ ይድፍኑ፡ ብርሃኖ፡ ወሠረቀ፡ እንተ፡ መትሕተ፡ ምድር፡ እንተ፡ እምኀበ፡ ኢተሐዘብዎ፡die Israeliten aber vernachlässigten sie und wollten [63 a] ihr Licht verhüllen, da ging sie unter der Erde auf, da, von wo sie sie nicht erwarteten …deKebra Nagast; numerus significat sectiones.Kebr. Nag. 56,3 62b l. 27–63a l. 3 (ed.)
III,2, reflexivumrefl.opinione teneri i.e.
1)opinarila, putarela, imaginarila: እትሔዘብ፡ (v. እትሐዘብ፡ ) ናስጦርዮስ፡ ዝንቱ፡ Νεστόριον οἶμαι φῇς Cyr. c. not able to find explanation in abbreviation listPall. f. 66 ; Cyr. c. not able to find explanation in abbreviation listPall. f. 76 ; Cyr. c. not able to find explanation in abbreviation listPall. f. 79 ; ምንተኑመ፡ ትትሐዘቡኒ፡ ( quidla) quem me esse putatis?laDeg.; ተሐዘባ፡ ከመ፡ ዘማዊት፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 41 ; በከመ፡ ይትሐዘቡ፡ ዘአልቦሙ፡ አእምሮ፡ ut opinantur imperitilaPhilexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 214 ; ትትሔዘብኑ፡ ታስተአብዶ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 2,4 romanae editionisrom., ተሐዘብኩ፡ እልህቅ፡ ወእረሥእ፡ liber Jobi.Job 29,18 ; sequensseq.SubjunctivusSubj.ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 2,2 Platt.
2)praesentirela, suspicarila, expectarelaMatthaei Evangelium.Matth. 24,50 ; Lucae evangelium.Luc. 12,46 ; እንተ፡ ኀበ፡ ኢተሐዘበ፡ ( ὑπονοεῖν ) Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 23,21 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 19,27 ; በከመ፡ ኢተሐዘብኩ፡ ኮነኒ፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 8,16 ; ድንጋፄ፡ ዘኢተሐዘብዋ፡ φόβοι ἀδόκητοι Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 18,17 ; liber Jobi.Job 3,25 ; ኢተሐዚቦ፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 18,33 varia lectiovar.; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 118,39 ( ὑπόπτευσα ).
3)suspicionem haberela, diffiderela, metuerela, caverela, anxium essela: መፍትው፡ ትትሐዘብ፡ ወኢትእመኖ፡ diffidere te oportet nec ei credere Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 320 ; ኵሎ፡ መዋዕሊሁ፡ ለኃጥእ፡ ይትሔዘብ፡ πᾶς n. 121 ὁ βίος ἀσεβοῦς ἐν φροντίδι liber Jobi.Job 15,20 ; በእንተ፡ ፍርሀተ፡ መርዶክዮስ፡ ይትሐዘቡ፡ ὁ γὰρ φόβος Μαρδοχαίου ἐνέκειτο αὐτοῖς Esther, liber biblicus.Esth. 9,3 ; construitur cumc.c.Acc.rei ይትሐዘብ፡ መዊተ፡ liber Jobi.Job 24,17 ; ትትሐዘብ፡ ነፍስክሙ፡ ፍርሀተ፡ μελετήσει φόβον Jesaiae prophetia.Jes. 33,17 ; ይትሐ (v. ) ዘቡ፡ ሞቶሙ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 26,16 , vel cumc. በእንተ፡ rei, ut Regum liber biblicum I.1 Reg. 4,13 ; cumc. rei: ዘተሐዘበ፡ ቦቱ፡ quod suspicaturlaF.N. 24,6; cumc.Acc.personapers., de qua suspicio habetur vel a qua metuitur, ut: ብእሲ፡ ዘይትሐዘብዎ፡ በዝሙት፡ de quo suspicio fornicationis habeturlanot able to find explanation in abbreviation listIII Const. Ap. 13 ; ለመላእክቲሁ፡ ጥቀ፡ ዕፁበ፡ ይትሔ (v. ) ዘቦሙ፡ liber Jobi.Job 4,18 ; ኢያሕዝንከ፡ ወኢትትሐዘበኒ፡ οὐχ ὁ φόβος μού σε στροβήσει liber Jobi.Job 33,7 ; መነ፡ ተሐዘብኪ፡ ወፈራህኪ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 57,11 ; caverelasequensseq. ከመ፡ ኢ፡ , ut: ተሐዘቢ፡ ከመ፡ ኢይዕልዉኪ፡ cave, ne te deserantlaJosippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 320.
4)sollicitudinelarei afficila, secum reputarela, respicerela, curarela, animum intendere inlarem ( videasvid. ሐሰበ፡ ): ኢይትሐ (v. ) ዘቡ፡ እንከ፡ οὐ μεριμνήσει ἔτι Regum liber biblicum II.2 Reg. 7,10 ; ኢይትሐዘቡ፡ በነፍሶሙ፡ οὐκ ἐλογίσαντο τῇ ψυχῇ Jesaiae prophetia.Jes. 41,19 ; ἐνεθυμήθη Jesaiae prophetia.Jes. 10,7 ; ኢይትሔዘባ፡ ለኀጢአቱ፡ ዐባይ፡ liber Jobi.Job 35,15 ; ከመ፡ ሰብአ፡ ዐይን፡ ይትሐዘባ፡ ለድቀቱ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 11,30 ; sensu malo: ዘይትሐዘበኒ፡ qui mihi insidiaturlaliber Jobi.Job 16,11 ( ad rationem revocarelaJesaiae prophetia.Jes. 30,33 ).
taḥazzaba , ተሐዝበ፡ taḥazba
Grébaut
ተሐዘበ፡ taḥazzaba III,2 ይትሔዘብ፡ , ይትሐዘብ፡ «soupçonner en son cœur, être persuadé en son cœur de la fausseté d’une chose qu’on affirme vraiefr» ― ታዘበ፡ Ms. BNFabb217, fol. 27v. ኢይትሔዘብዎ፡ ለዝንቱ፡ ግብር፡ ከመ፡ ክቡድ፡ ወዕፁብ፡ ውእቱ። Ms. BNFet110, fol. 45rc.
58
Leslau
ተሐዝበ taḥazba , ተሐዘበ taḥazzaba thinken, consideren, watch outen, believeen, expecten, be conscious (of)en, careen, look for someoneen, be concerneden, supposeen, imagineen, have suspicionsen, suspecten, doubten, fearen, be anxiousen, mistrusten, distrusten, be uncertainen 252b
III,1reflexivumrefl.et passivumpass.
1)se verterela, vertila: ተመየጡ፡ ወርእዩ፡ Threni, liber biblicus.Thren. 1,12 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 4,1 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 9,11 ; Matthaei Evangelium.Matth. 9,22 ; Evangelium Joannis.Joh. 21,20 ; ከመ፡ ኢትትመየጥ፡ በገቦከ፡ እምገቦከ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 4,8 ; ይትመየጡ፡ ለፌ፡ ወለፌ፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 18,45 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 20,40 ; liber Jobi.Job 41,16 ; እስከ፡ ትትመየጥ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 12,15 ; ተመየጥ፡ ድኅሬከ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 54 ; ሰይፍ፡ ዘይትመየጥ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 3,24 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 8,20 ; passivumpass.Jacobi epistola.Jac. 3,4 .
a)versarilain re: ይትመየጥ፡ በምግባሮሙ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,25 .
c)se adverterelavel converterelaad aliquem, convertila: absoluteabs. ተመየጥ፡ እምሰማይ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 63,15 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 9,40 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 50,1 ; ተመየጥ፡ ኀበ፡ እግዚአብሔር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 17,25 ; ተመየጡ፡ ኀቤየ፡ ወእትመየጥ፡ ኀቤክሙ፡ Zachariae prophetia.Zach. 1,3 (plura exempla videasvid. subrevertilanot able to find explanation in abbreviation listNr. 2, d). In specie construitur cumc.c.Acc.personapers.( reconciliatum esselaalicui): ተመየጠነ፡ ἐπίβλεψον Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 33,2 ; እትመየጣ፡ ለኢየሩሳሌም፡ በምሕረት፡ Zachariae prophetia.Zach. 1,16 ; Zachariae prophetia.Zach. 8,3 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 9,3 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 9,5 ; እትመየጦሙ፡ ወእሣሀሎሙ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 12,25 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 25,14 ; በከመ፡ ተመይጦትከ፡ κατὰ τὴν ἐπίκειάν σου Or. Az. (Dan.3) 18.
2)revertila
e)et vice versa: reciderela, redirelaad pristinos mores (pravos): ተመይጡ፡ ውስተ፡ ኀጢአተ፡ አበዊሆሙ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 11,10 ; እመ፡ ተመይጠ፡ ጻድቅ፡ እምጽድቁ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 3,20 ; F.M. 6,6.
3)convertila, transformarila, transmutarila, mutarila, et reflexivumrefl.se converterela: ይትመየጥ፡ ቈላቲሃ፡ ወይከውን፡ ፒሳ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 34,9 ; ለኃጥኣን፡ ይትመየጦሙ፡ ( ταῦτα πάντα ) በእኩይ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 39,27 ; ኅብስት፡ ይትመየጥ፡ ለከዊነ፡ ሥጋሁ፡ እምከዊነ፡ ኅብስት፡ ዘልማድ፡ M.M. f. 3; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 5,2 ; ዘኢይትመየጥ፡ ἄτρεπτος inconvertibilislaCyr. ad Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. f. 29 ; ተስፋ፡ ዘኢይትመየጥ፡ Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 168,2 ; ይመስሎሙ፡ ከመ፡ ህላዌ፡ ቃል፡ ተመይጠ፡ ውስተ፡ ዝንቱ፡ ሥጋ፡ ወሚጠተ፡ የአምኑ፡ ላዕሌሁ፡ ዘኢያአምር፡ ሚጠተ፡ ( μεταστοιχευοῦσθαι ) Cyr. ad not able to find explanation in abbreviation listTheod. f. 10 ; de animo: ተመይጠ፡ ልቡ፡ ለፈርዖን፡ ( μετεστράφη ) Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 14,5 ; ተመይጦሙ፡ ሤጥዎ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 34. (Quod Lud. in lexiconlex.columnacol.97 affert: „active accipitur Can. not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 66, ut: fidelesla ይትመየጥዎሙ፡ ለአግብርቲሆሙ፡ convertantla(ad Christianismum) servos suosla, n. 216et sic in Saal. Req. et Vit. Sanct.“ vereor ne ad not able to find explanation in abbreviation listNr. 1, e referendum sit). Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ተሠውጠ፡ ተመይጠ፡ ነስሐ፡ ዘ፡ ተመለሰ።
tamayṭa , ተሜጠ፡ tameṭa
Grébaut
ተመይጠ፡ tamayṭa III,1 ይትመየጥ፡ «retournerfr (neutre), être convertifr» ― ተመለሰ፡ Ms. BNFabb217, fol. 46r.
112
Leslau
ተመይጠ tamayṭa , ተሜጠ tameṭa passive, reflexive {of videasvid. ሜጠ meṭa }; also face abouten, returnen (intr), go backen, turn toen, turn backen, turn awayen (intr)
ዘኢይትመየጥ zaʾiyyǝtmayyaṭ immutableen, unwaveringen
377a
I,2[ جهش جنّص حاص i ( جاص i)]
1)paverela, formidarela, reformidarela: ይጌግጹ፡ liber Jobi.Job 18,6 (deest apud Gr.); በእንተዝ፡ አፍጠነ፡ ወኢገገጸ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 380 ; እለ፡ ኢይጌግጹ፡ በጊዜ፡ ፀብእ፡ Lud. e Mss. Colb.; cumc. እምነ፡ pers. vel rei: ኢይጌግጽ፡ እመዋቲ፡ ἐντραπῶ liber Jobi.Job 32,31 ; ኢይጌግጽ፡ እምገጾሙ፡ θαυμασθῆναι liber Jobi.Job 34,19 ; ኢገገጸ፡ እምፀብእ፡ ወቀትል፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 380 ; ገገጹ፡ እምንጻሬ፡ ሞት፡ Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 4 ; ወኢይጌግጹ፡ እምሐሩረ፡ ፀሓይ፡ Lud. e Mss. Colb.; cumc. በእንተ፡ , ut: ኢገገጸ፡ እስክንድር፡ በእንተ፡ መልእክተ፡ ዳራ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 282 ; c Acc. እስመ፡ ኢገገጹ፤ ቍጥዓሆሙ፡ (C: ኢተመይጡ፡ እመዐቶሙ፡ ) Genesis liber Pentateuchi.Gen. 49,7 (at legendum videtur እስመ፡ ኢገገጹ። ቍጥዓሆሙ፡ …).
2)anxielavel timide dubitarela, formidarela: እንዘ፡ ኢይጌግጹ፡ ἀδιστάκτως Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 98 ; ይጌግጹ፡ ἐν δισταγμῷ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 100 ; (etiam Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 101 b ይጌግጹ፡ pro ይጐጕኡ፡ legendum videtur). Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ኢይጌግጽ፡ ዘ፡ ያይፈር፡
I,2[vicinum radicibus ደለለ፡ ደለወ፡ ; ظُلْظُلٌ ?] proprie: librarila, penderela( schweben )
a)super aquam; innatarela, supernatarela, de rebus; ይጼልል፡ ዲበ፡ ገጸ፡ ማይ፡ ἐλαφρός ἐστιν liber Jobi.Job 24,18 ; ጸለለ፡ ዝክቱ፡ ኀጺን፡ ἐπεπόλασε Regum liber biblicum IV.4 Reg. 6,6 ; not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 25 ; ጸለለት፡ ታቦት፡ ላዕለ፡ ማይ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 7,18 ; M.M. f. 123; ኢተሠርሙ፡ ውስተ፡ ባሕር፡ አላ፡ ጸለሉ፡ መልዕልተ፡ ማይ፡ Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 2 ; not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 5 Enc.
b)in aëre: libere ferrila, volitarela, de Spiritu S., Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,2 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 4,41 ; ጸለለ፡ መንፈስ፡ ቅዱስ፡ ላዕለ፡ ማያት፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 2, et not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 10 ; de manibus: ሰገደ፡ በብረኪሁ፡ ወእደዊሁኒ፡ ውስተ፡ ሰማይ፡ ላዕለ፡ ጸለላ፡ Deg.; at locus Regum liber biblicum III.3 Reg. 8,7 ad II ጸለለ referendum videtur. Radices Abbadianae (collectio radicum Geez linguae Mss.).Rad. Abb.: ጸለለ፡ ዘ፡ ሰቀለ።
Substantivumsubst., m. et fem. , pluralisPl. ምስማዓት፡
1)auditusla, aurium sensusla: ውስተ፡ ምስማዐ፡ እዝን፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 17,48 ; ዝኩ፡ ቃል፡ ሶበ፡ ይደምፅ፡ በምስማዓቲነ፡ φωνὴ ἐκείνη εἰς τὴν ἀκοὴν ἐμπίπτουσα τὴν ἡμετέραν Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 17 ; ውስተ፡ ጽዱቃት፡ ምስማዓተ፡ መንግሥት፡ ኢይሰማዕ፡ ሥሕጸታት፡ ( εὐσεβεῖς ἀκοαί ) Cyr. ad not able to find explanation in abbreviation listTheod. f. 7 ; ኢተሠጥዎ፡ በምስማዐ፡ ሥሕጸት፡ ዘላዕለ፡ እግዚአብሔር፡ Cyr. ad not able to find explanation in abbreviation listTheod. f. 7 ; ድኁነ፡ ምስማዕ፡ ወንጻሬ፡ incolumi auditu et visulapraedituslaF.N. 43.
2)obsequiumla, obedientiala: አግብአ፡ ኵሎ፡ ኅሊና፡ ውስተ፡ ምስማዐ፡ ክርስቶስ፡ εἰς ὑπακοὴν Χριστοῦ Cyr. c. not able to find explanation in abbreviation listPall. f. 86.
3)auditoriumla: እመ፡ ቦእከ፡ ውስተ፡ ምስማዐ፡ ሰማይ፡ ἐὰν εἰς τὸ τῶν οὐρανῶν θέατρον εἰσέλθῃς Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 28.