Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

, m. et fem. , ጽባሓት፡

1)tempus matutinum^la, prima lux^la, mane^la: በጊዜ፡ ጽባሕ፡ ἐν φυλακῇ τῇ ἑωθινῇ ; ሶበ፡ ጎሐ፡ ጽባሕ፡ τὸ πρωῒ διέφαυσε ; ; ; ; ; ጎሐ፡ ጽባሕ፡ ἀνέβη ὁ ὄρθρος ; ; ተሠርዐ፡ ጎሐ፡ ጽባሕ፡ φέγγος πρωϊνόν .

a)in specie:

α) ኮከበ፡ ጽባሕ፡ lucifer^la, phosphorus^la, al., ኮከብ፡ col. 865.

β) አፈ፡ ጽባሕ፡ primum diluculum^la አፍ፡ col. 809.

δ) ለለ፡ ጽባሑ፡ quovis mane^la, singulis matutinis^la(quovis die): ; ; ( ); III ;

b)ortus^lasideris .

c)dies^la(ubi dies numerantur): ፵ ጽባሐ፡ τεσσαράκοντα ἡμέρας ; ; ለለ፡ ጽባሑ፡ singulis diebus^la .

d)dies crastinus^la: ዘትወልድ፡ ጽባሕ፡ ἡ ἐπιοῦσα ; ጾመ፡ ልደት፡ ወተፍጻሜቱ፡ ዘጽባሒሁ፡ ዕለተ፡ በዓለ፡ ልደት፡ (finitus eo die quem sequitur dies natalicius) (alias ጌሰም፡ ).

2)oriens^la, plaga^lasive pars orientalis^la: ብሔረ፡ ጽባሕ፡ ; ምድረ፡ ጽባሕ፡ ; ደብረ፡ ጽባሕ፡ ; ነፋሰ፡ ጽባሕ፡ νότου eurus^la ; ἀνατολαί ; ; ; ; ; ; ; እምጽባሕ፡ ; ἔξοδοι ; ἀπηλιώτης ; ; ነገሥተ፡ ጽባሕ፡ ; ; መንገለ፡ ጽባሒሁ፡ ; ; በጽባሒሁ፡ ; ; መንገለ፡ ጽባሐ፡ ደቡብ፡ ; etiam in loci: ደብረ፡ ዘይት፡ ዘቅድመ፡ ኢየሩሳሌም፡ ጽባሒሃ፡ ; ጽባሓቲሁ፡ regiones ad orientem ejus sitae

, m. , rarius fem. , አፈው፡ , አፈዋት፡ [ פֶּה , فُوهٌ فَاهٌ فِيهٌ فَمٌ فُمٌ , ܦܰܘܡ ], in st. constr. et in አፈ፡ ; አፉየ፡ , አፉከ፡ , አፉሁ፡ caet. (ut ; ; ; ; ), in አፋሁ፡ ( ; ; Platt; ), አፋሃ፡ ( Platt), etiam አፈክሙ፡ ( ), at plerumque per û^la, ut: አፉየ፡ ( ; ; ), አፉከ፡ ( ; ), አፉክሙ፡ ( ), አፉሁ፡ , አፉሃ፡ ( ; ; ), አፉሆሙ፡ ( ; , al.),

1)os^la(oris), tam brutorum ( rictus^la, rostrum^la): ተፈጽመ፡ አፈ፡ ኵሉ፡ አራዊት፡ ; ; ; ; ; ; ; ; quam hominum: ውስተ፡ አፈ፡ በላዒ፡ ; ; አብቀዉ፡ አፉሆሙ፡ ላዕሌየ፡ ; ; ; በስዕመተ፡ አፉሁ፡ ; አፈ፡ ራትዓን፡ ይመልእ፡ ሠሐቀ፡ ; አልቦሙ፡ መንፈሰ፡ ውስተ፡ አፉሆሙ፡ ; ያበቁ፡ አፉሁ፡ እስከ፡ እዘኒሁ፡ ; instrumentum loquendi ( στόμα , etiam γλῶσσα ) ; ; ቃለ፡ አፉከ፡ ; ; ; ; ; ; ለአብዳን፡ ውስተ፡ አፉሆሙ፡ ልቦሙ፡ ; ዘወጽአ፡ እምአፉነ፡ ; አፈ፡ ረሲዓን፡ ; ; ; አፈ፡ ነኪር፡ ወአኮ፡ አፈ፡ ዚአከ፡ ; ; ይነብብ፡ አፍ፡ ; ; ከሠትኩ፡ አፉየ፡ ; ; ; ፈታሕኩ፡ አፉየ፡ ; ይፈጽም፡ አፉሆሙ፡ ; ዘየዐቅብ፡ አፉሁ፡ ; ትነሥእ፡ በአፉከ፡ ሥርዐትየ፡ ; n. 809 ታዐብዩ፡ አፉክሙ፡ ; ; ; ያሐሥሙ፡ አፉሆሙ፡ ላዕሌየ፡ ; አፍ፡ ጥዑም፡ γλῶσσα εὔλαλος ; በአፍ፡ ርኵስት፡ ; አፍ፡ እኩይ፡ ; በአሐዱ፡ አፍ፡ . Nota etiam አፈ፡ ወርቅ፡ χρυσόστομος (cognomen Joannis Patriarchae Constantinopolitani) ut F.M. 2,11 al.

a) አፈ፡ በአፍ፡ os^la( ore^la) ad os^la(i.e. coram, nemine intercessore), ut: ይትናገሮ፡ አፍ፡ በአፍ፡ ; ; ;

b) በአፈ፡ vel እምአፈ፡ ex ore^laalicujus (eo dictante): ጸሐፈ፡ ባሮክ፡ በአፈ፡ (v. እምአፈ፡ ) ኤርምያስ፡ ኵሎ፡ ቃለ፡ ; ; እምአፉሁ፡ አይድዐኒ፡ ኤርምያስ፡ ዘኵሎ፡ ነገረ፡ .

c) እምአፉሁ፡ ex ore suo^lai.e. oratione extemporali: እለ፡ ይነግሩ፡ እምአፉሆሙ፡ ድንቀተ፡ ወኢቀደሙ፡ ጽሒፈ፡ Hom. Severiani in ; vel: e mente sua, ut: ይጌሥጾሙ፡ ኵሎ፡ አሚረ፡ ፩ ጊዜ፡ እመጻሕፍት፡ (e Bibliis) ወ ፩ ጊዜ፡ እምአፉሁ፡

d) አፍ፡ nonnumquam idem est quod ቃለ፡ አፍ፡ i.e. verbum^la, sermo^la, jussus^laal., ut: ; ; ; ; ኵሉ፡ ይቁም፡ በአፈ፡ ዚአሆሙ፡ (sc. episcoporum) ; አልቦሙ፡ ስርየት፡ ዘእንበለ፡ በአፉሆሙ፡ ለእለ፡ ሐመዩ፡ (nulla iis remissio est, nisi intercessione eorum, quibus maledixerunt)

e)os^laalicujus i.e. orator^lavel interpres^laalicujus: ; ትከውን፡ ከመ፡ አፉየ፡ . — አፈ፡ ንጉሥ፡ in Isenb. amh. p. 137. — Etiam ubi de ore plurium agitur, non አፈው፡ , sed አፍ፡ frequentant, ut ; ; ; al.

2)Varie transfertur:

a)os^la, ostium^la, orificium^la, ut: maris መንገለ፡ አፉሃ፡ ለባሕር፡ ዐቢይ፡ ; abyssi አፈወ፡ አንቅዕተ፡ ቀላይ፡ ; fluminum ; vallis ; foveae ; ; putei ; ; ; ; cavernae ; sepulchri ; fornacis: ከመ፡ ጢስ፡ ይወፅእ፡ እምአፈ፡ እቶን፡ ; sacci ; vasis ; cophinorum, አፈዋት፡ ; uteri ; orificium vestimenti, quod collum circumdat, περιστόμιον ; C; አፈ፡ መልበስየ፡ .

b)acies^lagladii (cum bestia rapace comparati): በአፈ፡ ሰይፍ፡ ; በአፈ፡ ኀጺን፡ ; ; ; አፈ፡ ኲናት፡ ; አፈ፡ መጥባሕት፡ ; መላፄ፡ በሊኅ፡ ዘክልኤ፡ አፉሁ፡ ( δίστομος , anceps^la) ; ; ; ; ዘክልኤቱ፡ አፈዊሃ፡ .

c)caput^laclavae: ድንቡስ፡ ክቡድ፡ እንተ፡ አፉሁ፡ ኀጺን፡

d)initium^la, ut: aurorae, አፈ፡ ጽባሕ፡ i.e. primum diluculum^la, ὄρθρος ; በአፈ፡ ጽባሕ፡ τὸ πρωΐ ; ዕቅበተ፡ ሌሊት፡ እንተ፡ አፈ፡ ጽባሕ፡ ; እንተ፡ አፈ፡ ጽባሕ፡ primo diluculo^la ; vel: mortis, ut: በአፈ፡ ሞት፡ in extremis^la, in agone^la, Lud. sine

1)ʾafa spokesman of^en

a) አፈ፡ መኰንን፡ ʾafa makʷannǝn (title) spokesman of the prince^en ከመ፡ ኢይባእ፡ መኰንን፡ እመሂ፡ አፈ፡ መኰንን፡ ‘que personne ne puisse y entrer, ni le gouverneur, ni le procureur du gouverneur^fr’ 32 l. 24–25 (ed.), 38 l. 2–3 (tr.); ወአፈ፡ መኰንን፡ ዘሚካኤል፡ ‘et le procureur du gouverneur, Za-Mikāʾel^fr’ 48 l. 3 (ed.), 57 l. 24 (tr.), መኰንን፡

b) አፈ፡ ሹም፡ ʾafa šum (title) chief’s spokesman^en ወበጽራዕሂ፡ ሥዩማኒሆሙ፡ ወዘታሕቴሆሙ፡ ኅዱግ፡ ወአፈ፡ ሹም፡ በስምዕ፡ ወበአንበሳ፡ ወበመዓር፡ ወበቀለታ፡ ወበሕዳድ፡ አሕረምነ፡ ከመ፡ ኢይባኡ፡፡ ‘Dans le Ṣerāʿ, nous avons défendu d’y entrer aux chefs des pays et à leurs subordonnés, les vicaires et les porte-parole des chefs, pour la cire, le lion, le miel, pour l’aumône et le ḥedād^fr’ 40 l. 11–13 (ed.), 47 l. 23–26 (tr.), ሹም፡

c) አፈ፡ ንቡረ፡ እድ፡ ʾafa nǝbura ʾǝd (title) spokesman of the nǝbura ʾǝd^en ለቀሰ፡ ገበዝ፡ ወለራቅማሰራ፡ ለአፈ፡ ንቡረ፡ እድ፡ ወለመጋቢ፡ ለሊቀ፡ አበው፡ ወለሊቀ፡ ዲያቆናት፡ ይኩን ጥብጣቤሆሙ፡ በበ ፲ ወ ፪፡ ‘let the whipping of the qäsä gäbäz, raqmasära, afä nǝburä ǝd, the mäggabi, the liqä abäw and the liqä diyaqonat be 12 each^en’ 84 (ed.), 58 (tr.); ወአፈ፡ ንቡረ፡ እድሂ፡ ክፍለ፡ ስምዖን፡ ‘le procureur (af) de nebura ed, Kefla Semʿon^fr’ 28 l. 6–7 (ed.), 32 10–11 (tr.); እመቦ፡ ዘሄደ፡ ወዘተአገለ፡ ውጉዘ፡ ይኩን፡ በአፈ፡ ጴጥሮስ፡ ወጳውሎስ፡ ወበአፈ፡ አብ፡ ወወልድ፡ ወመንፈስ፡ ቅዱስ። እመሂ፡ ንቡረ፡ እድ፧ አው፡ አፈ፡ ንቡረ፡ እድ፡ ዘእንበለ፡ ማኅበር። ‘S’il se trouve quelqu’un qui viole ou transgresse [cet acte], qu’il soit maudit par la bouche de Pierre et de Paul, et par la bouche du Père, du Fils et du Saint Esprit; même s’il s’agit du nebura ed ou du procureur (afa) du nebura ed, agissant sans l’autorisation de la communauté!^fr’ 28 l. 16–19 (ed.), 32 l. 22–27 (tr.)

Cross-references: ● for ንቡረ፡ እድ፡ ንቡር፡ ● እድ፡

d) አፈ፡ ወይዘሮ፡ ʾafa wayzaro (title) spokesman of the lady ወአፈ፡ ወይዘሮ፡ ‘au porte-parole de la princesse^fr’ 40 l. 6 (ed.), 47 l. 16–17 (tr.), ወይዘሮ፡

አፍ አፍ

a) አፈ፡ በአፍ፡ os^la( ore^la) ad os^la(i.e. coram, nemine intercessore), ut: ይትናገሮ፡ አፍ፡ በአፍ፡ ; ; ;

2)Varie transfertur:

c)caput^laclavae: ድንቡስ፡ ክቡድ፡ እንተ፡ አፉሁ፡ ኀጺን፡

a) አፈ፡ በአፍ፡ os^la( ore^la) ad os^la(i.e. coram, nemine intercessore), ut: ይትናገሮ፡ አፍ፡ በአፍ፡ ; ; ;

2)Varie transfertur:

c)caput^laclavae: ድንቡስ፡ ክቡድ፡ እንተ፡ አፉሁ፡ ኀጺን፡

1)ʾafa spokesman of^en

Cross-references: ● for ንቡረ፡ እድ፡ ንቡር፡ ● እድ፡

1)ʾafa spokesman of^en

Cross-references: ● for ንቡረ፡ እድ፡ ንቡር፡ ● እድ፡

ነበበ

I,1[ نَبَّ et نَبْنَبَ mutivit^la, fremuit^lacaper; vicina sunt נבא ( ነቢይ፡ ) et ነብሐ፡ ] ይንብብ፡

1)raro: murmurare^la, fremere^la, strepere^la(sicut הָגָה ; amh. ነበበ፡ sonare^la, ): መሰንቆ፡ ይነብብ፡ ; ከመ፡ ርግብ፡ እነብብ፡ .

2)plerumque: loqui^la, ( sprechen^de; differt a ነገረ፡ sicut sprechen^dea reden^de), ; ; ( tacere); ; እንበለ፡ ትንብብ፡ ጠይቅ፡ πρὶν ἢ λαλῆσαι μάνθανε ; ንብብ፡ ለእመ፡ አብሑከ፡ ; ; እንዘ፡ ይነቡ፡ ; እግዚአብሔር፡ ነበበ፡ በአፉሁ፡ ; ; ቃል፡ ዘይነብብ፡ ; rei: ; ; ; ; ኢትሚጥ፡ ብጽዓቲከ፡ ዘነበብከ፡ ; ይነቡ፡ ሐሰተ፡ እምከርሦሙ፡ ; ; አፉሁ፡ ለእግዚአብሔር፡ ነበበ፡ ከመዝ፡ ; ; ; ; ; ሶበ፡ አኅለቁ፡ ነቢበ፡ ዘንተ፡ ነገረ፡ ; ; ; ብዙኀ፡ ትነብብ፡ ; ነቢበ፡ ብዙኅ፡ ነገር፡ ; ( alloqui^la): ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ይንብቡኒ፡ ; : ይንብቡኒ፡ ቃለ፡ ; ዘይነብበኒ፡ τί λαλήσει ἐν ἐμοί .

a)loquendi facultate praeditum esse^la ; Platt; ሕፃናት፡ ዘዓመት፡ ይነቡ፡ ወይትናገሩ፡ .

b)sermone^lai.e. ratione praeditum esse^la: በርእስ፡ የኀድር፡ ነቢብ፡ ወአእምሮ፡ τὸ λογιστικόν ( ratiocinandi facultas^la) ; ማይ፡ ዘኢይነብብ፡ ( ἅλογον ) .

c)loqui lingua^la, በ፡ , ut: ይነብባ፡ በነገረ፡ ከነዓን፡ ; ይንብብ፡ በልሳን፡ እንተ፡ ታስተርኢ፡ ; ; .

d)diserte loqui^la, orare^la, eloquentem esse^la, ; ዘይክል፡ ነቢበ፡ δυνατὸς ἐν γλώσσῃ ; ; ዐቃቤ፡ ነቢብ፡ ῥήτωρ orator^la .

e)multa loqui^la, fabulari^la, loquacem esse^la: መንፈሰ፡ ነቢብ፡ πνεῦμα πολυῤῥῆμον ; at plerumque adjecto ብዙኀ፡ vel አብዝኀ፡ , ut: ነቢበ፡ ብዙኅ፡ ነገር፡ ; ዘይጸልእ፡ ብዙኀ፡ ነቢበ፡ ; ለዘያበዝኅ፡ ነቢበ፡ ይትቌጥዕዎ፡ ; .

f) አዕበየ፡ ነቢበ፡ fastuose loqui^la .

g)blande compellare^la, benigne alloqui^la: ንብብዋ፡ ውስተ፡ ልባ፡ ; ; .

3)i.q. አንበበ፡ ,

a)meditari^la: ነበቡ፡ ከንቶ፡ ἐμελέτησαν κενά .

b)legere^la .

c)cantare^la ( አንበበ፡ ). n. 656

አርመመ

II,1

A)intransit.

1)tacere^la, conticescere^la, silere^la, { σιωπᾶν } ; ; ; ሀሎ፡ ዘያረምም፡ እንዘ፡ ጠቢብ፡ ውእቱ፡ ; ; ; ; ; ; ; እንበለ፡ አርምሞትኪ፡ ; ; ; { σιγᾶν } ባዕል፡ ለእመ፡ ነበበ፡ ኵሉ፡ ያረምም፡ ; ; ; ; አርምሚ፡ ; አርመመ፡ ኵሉ፡ σιγὴ ἐγένετο ; ; ; ; praeterea: አርመመ፡ ስብሐቲነ፡ ; ከመ፡ እጸመም፡ ወኣርምም፡ ; አፉሁ፡ ያረምም፡ ; παύεσθαι ; አርምም፡ ; ; ይሴብሑከ፡ መላእክት፡ በኢያርምሞ፡ ; de fluctibus: አርመመ፡ ማዕበል፡ ; አርምሞ፡ silentium^la .

a) እምነ፡ , ut: አርመመት፡ እንከ፡ እምባርኮ፡ ; አርምሞ፡ እምጋእዝ፡ ; አርመመ፡ ጦቢት፡ እምኀበ፡ ይጼሊ፡ .

b) እንዘ፡ , ut: ኢታረምም፡ እንዘ፡ ትበክዮ፡ .

c) ለ፡ i.e. vel tacite exspectare^la: ታረምም፡ ለመድኀኒተ፡ እግዚአብሔር፡ ; vel tacite ferre^laaliquem, non obstare ei: ; .

d)cum silentio praeterire^la παρόψεται .

2)silere^la, quiescere^la, quietum et tranquillum se tenere^la, ἡσυχάζειν ; ; ; ኢያረምም፡ ወኢያዐርፍ፡ ; ; ; ኵላ፡ ምድር፡ ትነብር፡ ወታረምም፡ ; ; ዕሩፋን፡ እለ፡ ያረሙ፡ ἡσυχάζοντες ἐν ἡσυχίᾳ ; አርመመ፡ ባሕር፡ .

B)transit.

1)tacere facere^la, ad silentium redigere^la: አርምም፡ አፉከ፡ ; አርመሞሙ፡ ለሰብእ፡ ; ኦአፍ፡ አመ፡ ያረምመኪ፡ ሞት፡ እፎ፡ ትከውኒ፡ ; ያርምም፡ n. 276 ልሳኖ፡ እምእኪት፡ .

2)tranquillare^la, sedare^la: ዘያረምማ፡ ለባሕር፡ ; .

ʾarmama

Grébaut
አረመመ፡ ʾarmama II,1 ያረምም፡ , ያርምም፡ «se taire^fr» ― ዝም፡ አለ፡ Ms. BNFabb217, fol. 56v.
145

Leslau
rmm III, አረመመ፡ ʾarmama keep silence^en, keep silent^en, be tranquil^en, be quiet^en, be at rest^en, make silent^en, reduce to silence^en, astound^en 471a

ለጐመ

I,1 ይልጕም፡ infrenare^la, frenare^la, refrenare^la, coërcere^la: ንኅንቃ፡ ለነፍስነ፡ ወንልጕማ፡ ከመ፡ ፈረስ፡ ኀያል፡ ወድሩክ፡ ( ἄγξον τὴν ψυχὴν καὶ ἐπίθες αὐτῇ κημόν ) ; ለከናፍር፡ እለ፡ ነበባ፡ ስብሐታተ፡ አርመሞን፡ ሞት፡ ወለጐሞን፡ በልጓም፡ ዘኢይትበተክ፡ ; ትዕግሥት፡ ይለጕም፡ መዐተ፡ ; ልጕም፡ ልሳነከ፡ ከመ፡ ኢትተክዝ፡ ድኅረ፡ ; አፉሁ፡ ይነብብ፡ ዐቢያተ፡ ወአልቦ፡ ዘይለጕም፡ ; (Elias) ለጕመ፡ (sic apud Lud.) ሰማየ፡ ከመ፡ ኢየሀብ፡ ዝናሞ፡ Org.

ዐቢይ

, fem. ዐባይ፡ , m. ዐቢያን፡ , fem. ዐቢያት፡ , ዐበይት፡

1)magnus^la, bestia ; ; ; ; እብን፡ ዐበይት፡ ; ; ጥቅም፡ ዐቢይ፡ ; mons ; ሀገር፡ ዐባይ፡ ; arbor ; ብርሃናት፡ ዐበይት፡ ; domus ; ; cubiculum ; fluvius ; mare ; በረድ፡ ዐበይት፡ ; ; ዐበይት፡ መዋቅሕት፡ ; መጥባሕት፡ ዐቢይ፡ ; ሕዝብ፡ ዐቢይ፡ ; ; ዕሴት፡ ዐቢይ፡ ; ; ; ; በዓል፡ ዐቢይ፡ ; ; ተኣምራት፡ ዐቢያን፡ ወስቡሓን፡ ; ; ዐውያት፡ ዐበይት፡ ; ግብር፡ ዐበይት፡ ; እኪት፡ ዐበይት፡ ; ኵነኔ፡ ዐበይት፡ ; ; መቅሠፍት፡ ዐቢይ፡ ; ኀጢአት፡ ዐባይ፡ F.M. 6,1; caet.; raro junctum nominibus temporis, ut: ዐቢየ፡ ሰዓተ፡ .

a)vehemens^la, ut ventus: ; ; ; ዝናም፡ ዐቢይ፡ ; ድልቅልቅ፡ ዐቢይ፡ ; ማዕበል፡ ዐቢይ፡ ; ድቀት፡ ዐቢይ፡ ; ድንጋፄ፡ ; fletus ; ira ; timor ; gaudium ; tribulatio , al.

b)altus^la, de voce በዐቢይ፡ ቃል፡ ; Dan. apocr. 1,24; ; ; በዐቢይ፡ ፀዓዕ፡ ; ; ; de somno et tranquillitate: ናዋም፡ ዐቢይ፡ ὕπνος βαθύς ; ዛሕን፡ ዐቢይ፡ .

c)gravis^la, magni momenti^la: ዐቢይ፡ ዝነገር፡ ለነ፡ ; ; ; ; ; ; አኮ፡ ዐቢይ፡ ዝንቱ፡ ሊተ፡ እመ፡ አፍቀርክዎ፡ ; ዐቢይ፡ ውእቱ፡ ሊተ፡ እስመ፡ ዮሴፍ፡ሕያው፡ ; ; ; ; .

d)magnum vel magna i.e. magna facinora^la, magnalia^la: ይገብር፡ ዐቢየ፡ በኵለሄ፡ ; ገብረ፡ ዐቢያተ፡ ; ; ; .

e)magnus^la, de verbis insolentis vel superbi: አፉሁ፡ ይነብብ፡ ዐቢያተ፡ ; ; ; ዐቢይ፡ ነገር፡

f)Adv. ዐቢየ፡

α)valde^la ; ; .

β)alta^lavel clara voce^la: ስብኩ፡ ዐቢየ፡ .

2)de personis,

a)magnus^lapotentia, dignitate, opibus al.: ንጉሥ፡ ዐቢይ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; .

α)de Deo: ; ; ; ; ; .

β)de sacerdote summo^la: ካህን፡ ዐቢይ፡ ; ; al.

γ)nobilis^la, procer^la, primoris^la, princeps^la: ትሑት፡ ምስለ፡ ዐቢይ፡ ; ; ; ; ዐቢይ፡ ወንኡስ፡ ; ; ; ; δυνάστης ; ዐበይት፡ ሰብእ፡ n. 988 ; ዐበይት፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ዐበይተ፡ ተዓይን፡ ; ዐበይተ፡ ነገድክሙ፡ ; ; ዐቢያን፡ .

b)annis i.e. natu major^lavel maximus^la: አንተ፡ ዐቢይነ፡ πρεσβύτερος (crebrius ዘየዐቢ፡ ). Huc referenda videtur phrasis ዐቢይ፡ ክርስቲያን፡ Christiani^la( adulti^lavel maturi^la, ንኡስ፡ ክርስቲያን፡ catechumenis^lavel neophytis^la) ; ;

Cross-references: ● for ዐቢይ፡ ሕማም፡ ሕማም፡ (TraCES) ● for ዓቢየ፡ ክርስቲያን፡ ክርስቲያን፡ (TraCES)

አፍ አርኀወ

a) አፈ፡ በአፍ፡ os^la( ore^la) ad os^la(i.e. coram, nemine intercessore), ut: ይትናገሮ፡ አፍ፡ በአፍ፡ ; ; ;

2)Varie transfertur:

c)caput^laclavae: ድንቡስ፡ ክቡድ፡ እንተ፡ አፉሁ፡ ኀጺን፡

II,1

1)patefacere^la, aperire^la, reserare^la, , ut: አርኀወት፡ ኆኅተ፡ ; ኣርኁ፡ አናቅጸ፡ ; አርኁ፡ ሊተ፡ አብያተ፡ ዘዕፅዋን፡ ; ; ; ; ; ; ; እመ፡ አርኀውከ፡ ሰማየ፡ ; አፈወ፡ አንቅዕት፡ ; መስኮተ፡ ; ; አርኀዋ፡ ለታቦት፡ ; ማሕፀነ፡ ; መቃብረ፡ ; መዝገበ፡ ; ; ; አፉሃ፡ ; ጕርዔ፡ ; እደ፡ ; ; etiam omisso objecto: ለእመ፡ አርኀወ፡ ውእቱ፡ መኑ፡ ዘየዐፁ፡ ; ; ; suff. vice Dativi: አርኅወኒ፡ ἄνοιξόν μοι ; ; ; ; ; .

2)expugnare^la(in libris ex Arabico translatis), urbem, terram: አርኀወ፡ ሀገረ፡ ; ; ; Jsp. p. 347; ;

1)ʾafa spokesman of^en

Cross-references: ● for ንቡረ፡ እድ፡ ንቡር፡ ● እድ፡

ፈፀመ አፍ

I,1, rarius I,2[cognatum videtur cum ፈጸመ፡ ; aram. פַּטֵּם saginare^la(proprie: stopfen ), nec non فدم , فرم ] I,1 ይፍፅም፡ obstruere^la, occludere^la, obturare^la, viam: እፌፅም፡ መንገዳ፡ ; ከመ፡ ይፍፅም፡ (v. ይፈፅም፡ ) አናቅጺሃ፡ ; ፈፀሙ፡ አንቀጸ፡ በአት፡ ; aures: ዘይፌፅም፡ እዘኒሁ፡ ; ፈፀሙ፡ እዘኒሆሙ፡ ; os: ; ; ; ፈፀመ፡ አፈ፡ ዐናብስት፡ ; ; : ad^lasilentium^laredigere^la, አምኃ፡ ወሕልያን፡ ይፈፅም፡ (v. ይፌፅሞሙ፡ ) አፉሆሙ፡ ( ለጠቢባን፡ ) ; ; ይፌፅሙ፡ አፉሆሙ፡ ለእለ፡ ይሴብሑከ፡ ; ; etiam omisso አፍ፡ , ut: ፈፀሞሙ፡ ἐφίμωσε ; Platt. – : ፈፀመ፡ ዘ፡ ዘጋ፡ ለጐመ። , m. , rarius fem. , አፈው፡ , አፈዋት፡ [ פֶּה , فُوهٌ فَاهٌ فِيهٌ فَمٌ فُمٌ , ܦܰܘܡ ], in st. constr. et in አፈ፡ ; አፉየ፡ , አፉከ፡ , አፉሁ፡ caet. (ut ; ; ; ; ), in አፋሁ፡ ( ; ; Platt; ), አፋሃ፡ ( Platt), etiam አፈክሙ፡ ( ), at plerumque per û^la, ut: አፉየ፡ ( ; ; ), አፉከ፡ ( ; ), አፉክሙ፡ ( ), አፉሁ፡ , አፉሃ፡ ( ; ; ), አፉሆሙ፡ ( ; , al.),

a) አፈ፡ በአፍ፡ os^la( ore^la) ad os^la(i.e. coram, nemine intercessore), ut: ይትናገሮ፡ አፍ፡ በአፍ፡ ; ; ;

2)Varie transfertur:

c)caput^laclavae: ድንቡስ፡ ክቡድ፡ እንተ፡ አፉሁ፡ ኀጺን፡

1)ʾafa spokesman of^en

Cross-references: ● for ንቡረ፡ እድ፡ ንቡር፡ ● እድ፡

ወደየ አፍ አፍ

I,1[ יָדָה et יָדַד jecit^la; vicinum est ወደደ፡ ; in Ges. thes. p. 565] ይደይ፡ (raro ይውዲ፡ ut Enc. ob rhythmum finalem), Imperat. ደይ፡ (quamquam etiam formae ውዲ፡ ; et ውደይ፡ occurrunt),

1)jacere^la, projicere^la: ኢትደዩ፡ ባሕርየክሙ፡ ቅድመ፡ አሕርው፡ ; ኢትደይ፡ ዕቅፍተ፡ ቅድመ፡ ዕዉር፡ .

2)injicere^la, ἐμβάλλειν , ἐπιβάλλειν , ; ; ; ; ; ; ወደይዎ፡ ውስተ፡ ግበ፡ ዐናብስት፡ ; ; ; ; ; ወደዮ፡ ቤተ፡ ሞቅሕ፡ ; ንደይ፡ ዕፀ፡ ውስተ፡ ኅብስቱ፡ ; ልጓመ፡ seq. ለ፡ vel ውስተ፡ ; ; manum alicui, ut: ኢትደይ፡ እዴከ፡ ላዕለ፡ ወልድ፡ ; oculos ( conjicere^lain aliquem): ወደየት፡ አዕይንቲሃ፡ ላዕለ፡ ዮሴፍ፡ ; ignem: ዘወደየ፡ እሳተ፡ ውስተ፡ ሀገር፡ F.N. 50,6; sommum alicui ላዕለ፡ ; መርበብተ፡ ውስተ፡ ባሕር፡ .

3)immittere^la, indere^la: ደይ፡ እዴከ፡ ውስተ፡ ሕፅንከ፡ ; ; ወደዮን፡ ውስጠ፡ ; ; ; ውስተ፡ ሙዳይ፡ ኢትወዲ፡ ; ; ; ; ; ; ወደዩ፡ እብነ፡ ውስተ፡ ንድቅ፡ ; ይወዲ፡ እዴሁ፡ ውስተ፡ ግበ፡ አርዌ፡ ምድር፡ ; እወዲ፡ ዝማማተ፡ ውስተ፡ አንፍከ፡ ; ዘይወዲ፡ ርእሶ፡ ታሕተ፡ አርዑት፡ ; ; ; ( ወደደ፡ ).

a)de liquidis: infundere^la, inspergere^la, ut: ውዲ፡ ማየ፡ ጸሎት፡ ዲበ፡ መቃብሩ፡ ; ወደዮ፡ ( ለወይን፡ ) ውስተ፡ ንዋይ፡ ; ; ወይነ፡ ኂሩትከ፡ ውዲ፡ ወቶስሕ፡ ውስቴቱ፡ ; ወዲየ፡ ወይን፡ ውስተ፡ ጽዋዐ፡ ማህው፡

b):

α)aliquid in animum alicujus, ut: ; ወደየ፡ ውስተ፡ ልቦሙ፡ ፍርሀተ፡ ; እወዲ፡ ቃልየ፡ ውስተ፡ አፉከ፡ ; ; ; እወዲ፡ ሕግየ፡ ውስተ፡ ልቦሙ፡ .

β)subjicere^la, suggerere^laalicui aliquid: ወደየ፡ እግዚአብሔር፡ ውስተ፡ ልብየ፡ ; ወደየ፡ ሰይጣን፡ ውስተ፡ ልቡ፡ ወይቤ፡ ; ወደየ፡ ውስተ፡ አፉሁ፡ ንባበ፡

γ)immittere aliquid in animum suum i.e. mandare animo^la, menti^la: ደይ፡ ቃሎ፡ ውስተ፡ ልብከ፡ ; ኢትደዮ፡ ውስተ፡ ልብከ፡ ; .

c)radices i.e. agere^la, n. 934 ወደየ፡ ሥርወ፡ .

4)imponere^laaliquid rei, et ዲበ፡ vel ላዕለ፡ vel ውስተ፡ rei, ut: ወይወዲ፡ ዲቤሁ፡ ስኂነ፡ ; ; ; ወይወድዩ፡ እሳተ፡ ላዕለ፡ ምሥዋዕ፡ ; ; ; እወዲ፡ እዴየ፡ ዲበ፡ አፉየ፡ ; ; ; እመ፡ ወደይከ፡ ማዕጾ፡ ወመንሥገ፡ ውስተ፡ (v. ላዕለ፡ ) አፉከ፡ ; vel ለ፡ , ut: ወደየ፡ ለከናፍሪሁ፡ ማዕጾ፡ እብን፡

a)de rebus, quae sparguntur et funduntur: spargere in^lavel super^laaliquid, allinere^la: ወደየት፡ ሐመደ፡ ውስተ፡ ርእሳ፡ ; , vel ዲበ፡ ርእስ፡ ; ; ትወዲ፡ ደመ፡ ውስተ፡ አቅርንት፡ ; ; ; .

b)de tegumentis capitis, annulis et similibus rebus: imponere^la, inducere^la, induere^la( aufsezen , anlegen ): ሕልቀተ፡ ውስተ፡ እድ፡ ; ; ወደየ፡ ጌራ፡ መድኀኒት፡ ውስተ፡ ርእሱ፡ ; ; ደዩ፡ ሰበነ፡ ንጹሐ፡ ዲበ፡ ርእሱ፡ ; . – : ወደየ፡ ዘ፡ ዶለ፡

a) አፈ፡ በአፍ፡ os^la( ore^la) ad os^la(i.e. coram, nemine intercessore), ut: ይትናገሮ፡ አፍ፡ በአፍ፡ ; ; ;

2)Varie transfertur:

c)caput^laclavae: ድንቡስ፡ ክቡድ፡ እንተ፡ አፉሁ፡ ኀጺን፡

a) አፈ፡ በአፍ፡ os^la( ore^la) ad os^la(i.e. coram, nemine intercessore), ut: ይትናገሮ፡ አፍ፡ በአፍ፡ ; ; ;

2)Varie transfertur:

c)caput^laclavae: ድንቡስ፡ ክቡድ፡ እንተ፡ አፉሁ፡ ኀጺን፡

1)ʾafa spokesman of^en

Cross-references: ● for ንቡረ፡ እድ፡ ንቡር፡ ● እድ፡

1)ʾafa spokesman of^en

Cross-references: ● for ንቡረ፡ እድ፡ ንቡር፡ ● እድ፡

አፍ

a) አፈ፡ በአፍ፡ os^la( ore^la) ad os^la(i.e. coram, nemine intercessore), ut: ይትናገሮ፡ አፍ፡ በአፍ፡ ; ; ;

2)Varie transfertur:

c)caput^laclavae: ድንቡስ፡ ክቡድ፡ እንተ፡ አፉሁ፡ ኀጺን፡

1)ʾafa spokesman of^en

Cross-references: ● for ንቡረ፡ እድ፡ ንቡር፡ ● እድ፡

ቅሥት አፍ አፍ

rarius ቀሥት፡ , , m. et fem. ,

1)contradictio^la, litigatio^la, controversia^la, altercatio^la: ἀντιλογίαι ; ; ቀሥተ፡ ጊጉይ፡ ; የዐሥየከ፡ ቅሥተ፡ (v. ቀሥተ፡ ) ወአስናነ፡ ; በቈላተ፡ ቀሥት፡ ; ማይ፡ ዘቅሥት፡ ; .

2)vindicatio juris sui^la, defensio^la: ቅሥተ፡ (v. ቀሥተ፡ ) አፉየ፡ ἔλεγχος ; ἀπολογία Platt; ; ; ንግር፡ ቅሥተከ፡ ὑπὲρ σεαυτοῦ λέγειν ; .

3)lis^la, causa^la, dica^la: ይእዜ፡ እነግር፡ ቅሥትየ፡ ሎሙ፡ ; ቅሥተ፡ ይትዋቀሦሙ፡ ለአሕዛብ፡ ; δίκη ; ; δικαίωμα እስመ፡ ለከ፡ ነገርኩ፡ ቅሥትየ፡ ; κρίσις ; ዘቦ፡ ቅሥተ፡ ወተስናነ፡ ; ኢመፍትው፡ ትግበሩ፡ ቅሥተ፡ በሰንበተ፡ ክርስቲያን፡ አላ፡ ዳእሙ፡ ሰላመ፡ ወፍትሕሰ፡ ይኩን፡ በባዕዳን፡ መዋዕል፡

4)judicium^la, ἀντίῤῥησις ; et sententia judicis^la: ተናገሮ፡ (ei) ቅሥተ፡ (hebr. 39,5).

a) አፈ፡ በአፍ፡ os^la( ore^la) ad os^la(i.e. coram, nemine intercessore), ut: ይትናገሮ፡ አፍ፡ በአፍ፡ ; ; ;

2)Varie transfertur:

c)caput^laclavae: ድንቡስ፡ ክቡድ፡ እንተ፡ አፉሁ፡ ኀጺን፡

a) አፈ፡ በአፍ፡ os^la( ore^la) ad os^la(i.e. coram, nemine intercessore), ut: ይትናገሮ፡ አፍ፡ በአፍ፡ ; ; ;

2)Varie transfertur:

c)caput^laclavae: ድንቡስ፡ ክቡድ፡ እንተ፡ አፉሁ፡ ኀጺን፡

1)ʾafa spokesman of^en

Cross-references: ● for ንቡረ፡ እድ፡ ንቡር፡ ● እድ፡

1)ʾafa spokesman of^en

Cross-references: ● for ንቡረ፡ እድ፡ ንቡር፡ ● እድ፡

ዐመፀ

I,2[ חָּמַס et חָמֵץ ] 1) inique agere^la, injustum^la, iniquum esse^la, injustitiam facere^la: ለዐምፆ፡ ; እንዘ፡ ይዔምፅ፡ ; ኢተዐምፁ፡ ; ; ዐምፆ፡ ἀδικία ; ኢይጸድቅ፡ መያሲ፡ እምዐምፆት፡ ; ዐመፁ፡ በፍናዊሆሙ፡ ; ; ; ; ኢተዐምፁ፡ μὴ ἀσεβεῖτε ; ዐመፅነ፡ ἠνομήσαμεν ; ; ; ; አፉየ፡ ዐመፀ፡ እምጽድቅ፡ τὸ στόμα μου ἀσεβήσει .

a): injuria afficere^la, ; ; ይዔምፅዎ፡ ለጻድቅ፡ ; በእንተ፡ ጌጋዩ፡ ዘዐመፀኒ፡ .

b)rei: injuria violare^la, injuste agere in^lare: ዘይፈቱ፡ የዐምፅ፡ (var.: ያዕምፅ፡ II,1) ፍትሐ፡ ; እመ፡ ዐመፅኩ፡ ፍትሐ፡ ገብርየ፡ ; ኢዐመፅነ፡ኪዳነከ፡ ; እለ፡ ይዔምፁ፡ መዳልወ፡ ; ; ሂድክሙ፡ ወዐመፅክሙ፡ ዐስቦሙ፡ .

3)passim: rebellare^la, ut , maxime in libris amharico-aethiopicis ut .

አፍ

a) አፈ፡ በአፍ፡ os^la( ore^la) ad os^la(i.e. coram, nemine intercessore), ut: ይትናገሮ፡ አፍ፡ በአፍ፡ ; ; ;

2)Varie transfertur:

c)caput^laclavae: ድንቡስ፡ ክቡድ፡ እንተ፡ አፉሁ፡ ኀጺን፡

1)ʾafa spokesman of^en

Cross-references: ● for ንቡረ፡ እድ፡ ንቡር፡ ● እድ፡

አፍ

a) አፈ፡ በአፍ፡ os^la( ore^la) ad os^la(i.e. coram, nemine intercessore), ut: ይትናገሮ፡ አፍ፡ በአፍ፡ ; ; ;

2)Varie transfertur:

c)caput^laclavae: ድንቡስ፡ ክቡድ፡ እንተ፡ አፉሁ፡ ኀጺን፡

1)ʾafa spokesman of^en

Cross-references: ● for ንቡረ፡ እድ፡ ንቡር፡ ● እድ፡

አፋን

ʾafān (polity) the kingdom of ʾAfān

አፋኪያ ኍጻድ

(v. አፍኪያ፡ ) , circuli^la, annuli^la, διατόνια . vel ኈጻድ፡ , ኍጻዳት፡ vel ኈጻዳት፡

1)inflexus^la, curvamen^la, sinuamen^la( στρεπτόν ) ; .

2)circulus^la, annulus^la, uncinus recurvus^la, fibula^la: κρίκος . ( ad hunc locum) ; ; ; ; διατόνιον in C (ubi alii codices አፋኪያ habent); praeterea occurrit in C Hebr. ( ad Exodum, p. 92). – : ኈጻዳት፡ ወሰንጐጕ፡ ዘ፡ ጾገግ፡ (v. ጸገግ፡ ) ዘመንጦላዕት፡

ኆጻዳት፡ ḫoṣādāt , ኃጻዳት፡ ḫāṣādāt 10b l.12; 10 n.41 (ed.)

እፎፎ

, እፋፎ፡ , እፈፎ፡ , እፈእፎ፡ [cfr. אֵיכָכָה ] saepe usurpatur in Cyr., rarius in aliis libris, pro simplice እፎ፡ , quomodo?^laut: እፈእፎ፡ Cyr. c. (in Cod. Tubing.; in Cod. Lond. እፋፎ፡ ); በል፡ እፎፎ፡ (v. አፋፎ፡ ) φράσαις ἂν ὅπως , dic^la, quomodo?^laCyr. c. ; እፈፎ፡ Cyr. c. ; Cyr. c. ; Cyr. c. al.; እፎፎኬ፡ ፈድፋደ፡ quanto magis?^la n. 808

አፌር

, አፍር፡ , ኦፌር፡ pr. regionis, Ophir^la, unde aurum petebant: ወርቀ፡ አፌር፡ varr. ; ; ኦፋር፡ in Epist. Greg. (Lud.). — Sine dubio aliud ejusdem regionis nomen est አፌዝ፡ Ὠφάζ , ut: ወርቀ፡ አፌዝ፡ .

ኤዘፍ አፌር

ዘ፡ ምድረ፡ ዕረፍት፡ V.A. ad Dan. et Esr. (sine dubio corruptum ex አፌዝ፡ Ὠφάζ ). , አፍር፡ , ኦፌር፡ pr. regionis, Ophir^la, unde aurum petebant: ወርቀ፡ አፌር፡ varr. ; ; ኦፋር፡ in Epist. Greg. (Lud.). — Sine dubio aliud ejusdem regionis nomen est አፌዝ፡ Ὠφάζ , ut: ወርቀ፡ አፌዝ፡ .

አፍጼ

unius e novem Sanctis ( Lud. Hist. III,3,4 exhibet አፌ፡ ; Isenb. አጽፌ፡ ).

Search

Input

Keys Combinations

Hold and choose