Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

I,1[de vicinis שָׁקַל ܬܩܰܠ ܫܩܰܠ ثَقَلَ et شَقَلَ Ges. thes. p. 1474] ይስቅል፡

1)suspendere^la, ሰቀላ፡ ለምድር፡ ዲበ፡ ዕራቃ፡ ; ንሕነ፡ ሰቀልናሁ፡ ለሰማይ፡ ዘእንበለ፡ ዐምድ፡ ; ዘገብረ፡ ሰማየ፡ ወሰቀሎ፡ ; ሰቀለ፡ መንጠዋልዐ፡ ዘወርቅ፡ ; በ፡ , ውስተ፡ , ዲበ፡ ላዕለ፡ , rei, cui^lavel in^la, ex^la, a^laqua quid suspenditur: መትከል፡ በዘይሰቅሉ፡ ቦቱ፡ ኵሎ፡ ንዋየ፡ ; ; ; ; ንሥኡ፡ ዘንተ፡ ርእሰ፡ ወስቅሉ፡ ውስተ፡ ተድባበ፡ አረፍት፡ ; ; .

2)in specie: suspendio necare, suspendere^lain arbore, patibulo, furca, cruce; crucifigere^la ; ; ; ; ; ; ; ይስቅልዎ፡ ወይቅትልዎ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ሰቀልዎ፡ መልዕልተ፡ ዕፅ፡ ነዊኅ፡ Enc. –

3)ponderare^laLud. sine

ምሡጥ

raptus^la: ንሕነ፡ በዐይነ፡ ሃይማኖት፡ ምሡጥ፡ ሥጋዌከ፡ ንሬኢ፡ Mâhb. ; mǝśut , ምሱጥ፡ mǝsuṭ , fem. ምስጥ፡ mǝsǝṭṭ ; ምሱጣን፡ mǝsuṭān , fem. ምሱጣት፡ mǝsuṭāt

Grébaut
ምሱጥ፡ mǝsuṭ , ምሱጣን፡ mǝsuṭān «ravi^fr» ― የተነጠቀ፡ Ms. BNFabb217, fol. 39r.
ምስጥ፡ mǝsǝṭṭ fem. , ምሱጣት፡ mǝsuṭāt «ravie^fr» ― የተነጠቀች፡ Ms. BNFabb217, fol. 39r.
92

Leslau
ምሡጥ፡ mǝśuṭ pass. part. of መሠጠ maśaṭa 396b

በ

A)cum omnium personarum conjunctum verbi habere^lavicem explet, ut: ብየ፡ penes me^la( est^la) i.e. habeo^la( gramm.§ 167,1, b; § 176,3, h). Res, quam quis habet, primitus subjecti instar in Nominativo posita, ut: ዘቦሙ፡ ጥበብ፡ penes quo sapientia est^lai.e. qui sapientiam habent^la ; ምንት፡ ብኪ፡ quid est tibi^lai.e. quid habes^la? , plerumque in subjungi solet, ut: እስመ፡ ቦ፡ ብዙኀ፡ ጥሪተ፡ . Is qui habet si non pronomine sed nomine significandus est, pronomini suffixo vocis ብየ፡ caet. plerumque in Nominativo apponitur, ut: ቦሙ፡ ደቂቀ፡ ሮቤል፡ እንስሳ፡ ብዙኀ፡ filii Ruben jumenta multa habebant^la ; ብእሲ፡ ቦቱ፡ ክልኤተ፡ ውሉደ፡ ; rarius praepositione ለ፡ ad refertur, ut: ወባቲ፡ ለርብቃ፡ እኅወ፡ penes eam^la— ad Rebeccam^larelatum, fratrem^lai.e. Rebecca habebat fratrem^la . Frequentissimus est hic praepositionis usus: ብየ፡ አንሰ፡ ብዙኀ፡ ; ; ምንተ፡ ብየ፡ ምስሌከ፡ ; ; ; ንሕነ፡ ብዙኀ፡ እንስሳ፡ ብነ፡ ; እመ፡ ብከ፡ ውሉደ፡ ; አንተ፡ ሃይመኖት፡ ብከ፡ ; ምንተ፡ ብከ፡ ምስለ፡ ሰላም፡ ; ብኪ፡ ብዙኀ፡ በረከተ፡ ; ቦ፡ ዐጸደ፡ ; አፈ፡ ቦሙ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ዘባ፡ quidquid habet^la ; ; ; እመ፡ ቦሙ፡ አበሳ፡ እሉ፡ ሕዝብ፡ ; ዘቦ፡ ላዕሌሁ፡ መንፈሰ፡ እግዚአብሔር፡ ; ዘቦ፡ ብፅአተ፡ ; ኪያሁኒ፡ ዘቦ፡ eum quoque quem habet^la ; እለ፡ ኪያሃ፡ ቦሙ፡ habentes eam^la ; ; ; ብየ፡ ኀቤየ፡ mecum habeo^la ; etiam de rebus praedicatur, ut: ወቀዳሚትኒ፡ ባቲ፡ ሥርዐተ፡ ምሥዋዕ፡ ant.; etiam omisso objecto: እመ፡ ብከ፡ ἐὰν ἔχῃς , ; ; ; .

B)cum tertiae m. conjunctum, ቦ፡ et ቦቱ፡ significat: est^la, exstat^la, praesto est^la, adest^la( יֵשׁ , ܐܺܝܬ ; gramm.§ 167,1, b; § 192,1, b).

1)Nom. vel : ቦኑ፡ ራእይ፡ ዝየ፡ εἰ ἔστιν ἐνταῦτα ὁ βλέπων ; ; ቦቱ፡ ኀቤነ፡ ሣዕረ፡ ; ; መጠነቦ፡ ውስተ፡ እዴከ፡ quamdiu^la(aliquid) in manu tua est^la ; ቦ፡ ጠቢበ፡ ; ; ; ; ; ; ; .

2)creberrime relat.

a) ቦ፡ ዘ፡ ቦ፡ እለ፡ est qui^la, sunt qui^la, quidam^la: ቦ፡ ዘይስሕት፡ እንዘ፡ ኢይፈቅድ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ቦ፡ እለ፡ ; ቦ፡ ዐርከ፡ ዘጸላኤ፡ ይከውነከ፡ ; ; ; ; ; ; ወቦ፡ ዘአአምንሂ፡ καὶ μέρος τι πιστεύω .

α)bis pluriesve repetitum significat: alius^la— alius^la; ቦዘ፡ — ወቦ፡ ዘ፡ ; ; ; ; ; ; ; ቦ፡ እለ — ወቦ፡ እለ፡ ; ; ; ; ;

β) እመቦ፡ ዘ፡ si quis^lavel num^la( an^la) quis^la: ወእመቦ፡ ዘመጽአ፡ ኀቤኪ፡ ; ; ; ኅሥሡ፡ እመቦ፡ ዘይገብር፡ ፍትሐ፡ .

b) ቦ፡ አመ፡ nonnumquam^la, interdum^la, et repetitum: modo^la— modo^la ; .

c) ቦ፡ ኀበ፡ alicubi^la, uspiam^la ; ቦኀበ፡ ይቤ፡ ቅዱስ፡ መጽሐፍ፡ Cyr. c. ; Cyr. C. ; Cyr. ad ; repetitum: modo^la— modo^la, aliâs^la— aliâs^la ; ; n. 482

d) ቦ፡ ሶበ፡ aliquando^la ποτέ .

e) ቦ፡ ከመ፡ est quod^lavel accidit ut^la, ; እመቦ፡ ከመ፡ ይገብር፡ εἰ ποιήσει ; ; idem significat

f) ቦ፡ዘ፡ , ut: እመቦ፡ ዘሐወጸኒ፡ ; እመቦ፡ ዘስሕትኩ፡ si est quod peccaverim^la .

3)suffixis particulis interrogativis ሁ፡ et ኑ፡ frequentissime usurpatur

a)vice particulae interrogativae: numquid?^la

α)sive ቦሁ፡ vel ቦኑ፡ nudum, ut: ; ; ; ; ቦኑ፡ በአተ፡ ፈያት፡ ውእቱ፡ ቤትየ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ቦኑ፡ ኢ፡ — ወቦኑ፡ ኢ፡ .

β)sive ዘ፡ , ut ; ; ; ቦሁ፡ ዘሰአልኩክሙ፡ μή τι ὑμᾶς ᾔτησα ; .

b)sequentibus variis adverbiis et adjectivis relativis, ut: ቦሁ፡ አመ፡ ነገሩክሙ፡ num unquam?^la ; ቦሁ፡ ኀበ፡ ይሴወሩ፡ እምኔየ፡ num uspiam?^la ; ቦሁ፡ vel ቦኑ፡ ዘ፡ num quis?^laut: ቦኑ፡ ዘየሀይድ፡ μὴ λήψεταί τις ; ቦሁ፡ ዘተርፈ፡ ኀቤከ፡ . — etiam አልቦ፡ et እንብየ።

ተጽዕነ

III,2

1)conscendere^lajumentum, vehiculum, jumenti ; ; ተጽዕኖ፡ (Infin.) አድግት፡ Enc.; vel navis: ተጽዕነ፡ ሐመረ፡ ; ; ዲበ፡ jumenti ; በ፡ jumenti ; vel navis ሶበ፡ ከልእዎ፡ ይጸዐን፡ በሐመር፡ Enc.; : ; ተጸዐኑ፡ ἐπίβητε .

2)vehi^la,

a)equitare^la, ዲበ፡ , ut: ዲበ፡ እንስሳ፡ ; ዲበ፡ ፈረስ፡ ; ; ላዕለ፡ , ut: ; magus ዐርገ፡ ሰማየ፡ እስመ፡ ይጼዐን፡ ላዕለ፡ አጋንንት፡ ; n. 1306 በ፡ , ut ; ; ተጽዕነ፡ በአጋንንት፡ ; : ; ; ፈረስ፡ ወዘይጼዐኖ፡ ; ፈረስ፡ እንተ፡ ይጼዐን፡ ንጉሥ፡ ; ; ; ; ዘይክል፡ ተጽዕኖቶሙ፡ ; ተምህረ፡ ተጽዕኖ፡ ፈረስ፡ ወነዲፈ፡ ቀስት፡ ; ( ጽኑዕ፡ ); ተጽዒኖ፡ cum equitaret

b)invehi^lacurru, al., በ፡ , ut: በአፍራስ፡ ወበሰረገላ፡ ይጼዐኑ፡ ; ; ላዕለ፡ ; ዲበ፡ ; : ሰረገላ፡ ወዘይጼዐኖሙ፡ ; ሰረገላ፡ በኀበ፡ ይጼዐን፡ ; .

c)vehi^lain nave, navigare^la: እለ፡ ይጼዐኑ፡ ውስተ፡ ሐመር፡ ; ንሕነ፡ ተጽዕነ፡ ውስተ፡ ሐመር፡

d):

α)insidere^la: ይጼዐን፡ ቀመረ፡ insidet fornici, Lud. e Lit. Orth.

β)obsidere^la: ተጽዕነ፡ ላዕሌሁ፡ ሰይጣን፡ Sx. ; al. – : ተጽዕነ፡ ዘ፡ ሰረረ፡ በረረሂ፡ ይ፡

አእመነ

II,1

1)credere facere^lai.e.

a)persuadere^la, : ንሕነ፡ ናኣምኖ፡ ἡμεῖς πείσομεν αὐτόν ; ; .

b)ad fidem^la(Christianam) convertere^la: : ዘብዙኀ፡ አሕዛበ፡ አእመነ፡ Deg.; ; ; Enc.; ; በ፡ numinis: አእመኖ፡ በስመ፡ ኢየሱስ፡ ; እምነ፡ , ut: እለ፡ አእመነ፡ እምክሕደት፡ quos ab incredulitate ad fidem convertit^la

2)confiteri facere^la,

a)adigere^laaliquem ad confessionem^la: Herodes አእመኖሙ፡ ለዕደው፡ እለ፡ ፈነዎሙ፡

b)praedicare^lavel celebrare facere^la: ወያአምን፡ ከናፍሪሆሙ፡ ; ለዘረከባ፡ ( ለጥበብ ) ፡ ታአምኖ፡ ወታፈርሆ፡ τῷ εὑρόντι αὐτὴν δώσει ἐξομολόγησιν . – De loco dubito.

በላዕለ

easdem fere significationes habet, quas simplex ላዕለ፡ ; sed magis de statu quiescendi super^laet adhaerendi ad^laaliquid, quam de motu ad^laaliquid dicitur: super^la, in^la, ad^la, apud^la( ላዕለ፡ ): እለ፡ ተወልዱ፡ በላዕሌሃ፡ ( ለምድር፡ ) qui^lasuper terram i.e. in terra nati^lasunt ; በላዕሉ፡ in superficie ejus^la (quod, cum non per ê^lasubjunctum sit, etiam ad ላዕል፡ referri potest); መጽአ፡ ማየ፡ አይኅ፡ በላዕለ፡ ምድር፡ ( ላዕለ፡ in commate 6), ይገብር፡ ( ሕግየ፡ ) ፍሬ፡ በላዕሌክሙ፡ in vobis^la(tamquam semen vobis superinjectum) ; ; ; እብላዕ፡ በላዕለ፡ እዴሃ፡ ἐκ τῶν χειρῶν αὐτῆς ( ውስተ፡ in commate 6); ኢተረክበ፡ ዐመፃ፡ በላዕሌየ፡ apud me^la, in me^la ; ; ምንተ፡ ርኢከ፡ በላዕሌየ፡ ; ; ; ; ; እግዚአብሔር፡ ይሴባሕ፡ በላዕለ፡ ትሑታን፡ ; ; ልቦሙ፡ በላዕሌሆሙ፡ ; ; ተቀጥቀጠኒ፡ ልብየ፡ በላዕሌየ፡ ; ; ዘትግዕዝ፡ በላዕለ፡ ባዕድ፡ ; ከመ፡ ያርኢ፡ ጽድቆ፡ በላዕለ፡ እለ፡ ; ; ; ዘሰማዕከ፡ በላዕሌየ፡ παρ᾽ ἐμοῦ apud me^lai.e. a me^la (cfr. በኀበ፡ ). Praeterea nota

a) በባዕለ፡ aliquo duce^la(cfr. ላዕለ፡ b) et per^la በላዕለ፡ ሙሴ፡ διὰ Μωυσῆ ; ዘይትገበር፡ በላዕሌሁ፡ ὑπ᾽ αὐτοῦ ; እለ፡ በላዕሌሆሙ፡ δι᾽ ᾧν 1 Cor.3,5; ዘበላዕሌሁ፡ ይትሜጠውዎ፡ δι᾽ οὗ ; ; መንፈስ፡ ይትናገር፡ በላዕሌክሙ፡ ἐν ὑμῖν in vobis^laet per vos^la ; .

b)contra^la, adversus^la: ይቀውሙ፡ በላዕሌከ፡ ; ዘኢይነሥእ፡ ሕልያነ፡ በላዕለ፡ ንጹሕ፡ ; ; . – Aliis in locutionibus ላዕለ፡ et በላዕለ፡ permutantur, ut እስከ፡ አመ፡ ኵነኔ፡ ዐቢይ፡ በላዕሌሆሙ፡ ; ንሕነ፡ ንሰምሬ፡ ሠናየ፡ በላዕሌኪ፡ ; ኃጥእ፡ ይዌስክ፡ ኀጢአተ፡ በላዕለ፡ ኀጣውኢሁ፡ .

በዝኀ

I,1[amh. በዛ፡ ; Abyssinis usitatissimum, sicut كَثُرَ Arabibus; vis radicis prima in intumescendo^lafuisse videtur (cfr. بَزُعَ , بَذِخَ , بَسَقَ , بَزَخٌ ,); non est quod eam cum وَسِعَ vel فَسَحَ vel פּוּשׁ componamus; neque intelligi potest, quomodo cum E. Schrader de linguae p. 15 በዝኀ፡ idem quod יָסַף dicere liceat.] ይብዛኅ፡ , multum fieri^lavel esse^la, multiplicari^la, augeri^la, crescere^la, numerosum esse^la: ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ጸንዐ፡ ማይ፡ ወበዝኀ፡ ; ; በዝኀ፡ ድምፀ፡ ሁከት፡ ; ; በዝኀ፡ ሥዕርትኪ፡ ; በዝኁ፡ አዕፁቂሁ፡ ; ይበዝኅ፡ ክብረ፡ ቤቱ፡ ; ; ሰላም፡ ይብዛኅ፡ ለክሙ፡ (v. ይብዛኅክሙ፡ ) ; ; ; ; ; እኪት፡ በዝኀት፡ ላዕለ፡ ሰብእ፡ ; ; ; ; ከመ፡ ይብዛኅ፡ መዋዕሊከ፡ ; ; pro Dativo: ከመ፡ ኢይብዝኀኒ፡ ጌጋይየ፡ ; ; Comparative: plurem^lavel plurimum esse^la

a) እምነ፡ ; ; ; ; ; .

b): ሕዝብ፡ ዘይበዝኀከ፡ λαὸν πλείονά σου .

c): ንሕነ፡ ንበዝኅ፡ πλείους ἐσμέν , nos plures sumus^la ; ; ዘይበዝኅ፡ ሕዝብ፡ τὸ πλεῖστον τοῦ λαοῦ plurima pars populi^la ; ; ; እለሰ፡ ይበዝኁ፡ እምኔሆሙ፡ plurimi eorum^la Platt; ዝኒ፡ በዝኀ፡ τὸ πλεῖστον ut plurimum^la Platt.

አስተራመመ

IV,3

1)tacere facere^la, silentium poscere^lavel imperare^la, ad silentium redigere^la, : እንዘ፡ ይሴብሖ፡ ሕፃን፡ ለእግዚአብሔር፡ መኑ፡ ያስተራምም፡ M.M. f. 91; ወሌዋውያን፡ ያስተራምሙ፡ ወይቤልዎሙ፡ ለሕዝብ፡ .

2)tranquillare^la, sedare^la, compescere^la: አስተራመመ፡ ሁከታ፡ ለነፍስ፡ F.N. 43,12; ባሕረ፡ እምነ፡ ተሀውኮ፡ Enc.; ንሕነ፡ ንፈቅድ፡ ልብሰ፡ ኀጺን፡ ጽኑዐ፡ በዘንክል፡ ተሰውሮ፡ እምዝንቱ፡ አርዌ፡ (sc. a corde humano) ወናስተራምሞ፡ ለዝሉፉ፡ ( ἐν ἡσυχίᾳ διατηρεῖν )

ʾastarāmama

Grébaut
አስተራመመ፡ ʾastarāmama IV,3 ያስተራምም፡ «faire taire^fr, imposer la silence^fr, tranquilliser^fr» ― ዝም፡ አሰኘ፡ Ms. BNFabb217, fol. 56v.
145

Leslau
አስተራመመ ʾastarāmama ask to be silent^en, cause to be silent^en, reduce to silence^en, make tranquil^en 471a

ከሃሊ

, fem. ከሃሊት፡ , m. ከሃልያን፡ , potens^la, validus^la: ጽኑዕ፡ ወከሃሊ፡ δυνατὸς ἰσχύϊ ; ዘኮነ፡ ከሃሌ፡ በቃሉ፡ ወበምግባሩ፡ ; ከሃሌ፡ ኵሉ፡ omnipotens^la ; ; ላዕለ፡ , ut: ከሃሊ፡ አነተ፡ ላዕለ፡ ኵሉ፡ ; ለ፡ , ut: ንሕነ፡ ከሃሌያን፡ ለውላጤሁ፡ (i.e. possumus mutare illud^la) ; , ut: ከሃሊ፡ አነ፡ ተጽናሰሂ፡ ወተደሌወዎሂ፡ ; ከመ፡ et , ut: መሥዋዕት፡ ከሃሊት፡ ከመ፡ ያስተስሪ፡ θυσία δυναμένη ἐξιλεώσασθαι τὸν πατέρα

ውላጤ

et mutatio^la, immutatio^la, commutatio^la: ንሕነ፡ ከሃልያን፡ ለውላጤሁ፡ (sc. ለመቅደስ፡ , templum mutare in melius) ; ; Deus est ውጹእ፡ እሚጦት፡ ወእምውላጤ፡ ἀμείνων τροπῆς Cyr. ad ; ἀλλοίωσις ( ሚጠት፡ τροπή ) Cyr. ad ; μετάστασις ( ብዕድና፡ τροπή ) Cyr. ad ; ሚጠት፡ ወውላጤ፡ τροπὴ καὶ ἀλλοίωσις , Cyr. c. ; ; Haim. Ab.

ሠማሪ

gratum habens^la, volens^la, libens^la: ንሕነ፡ ኵልነ፡ መዋትያን። ዘጸላኢኒ፡ እምኔነ፡ ወሠማሪ፡ ones morimur et ii nostrum, qui oderunt^la( mortem^la) et qui gratam habent^la śamāri

Leslau
ሠማሪ śamāri act. part. of ሠምረ śamra 530b

ሥርዐት

et , m. et fem. , ሥርዐታት፡

1)dispositio^la, ordinatio^la, ordo^la, classis^la: መኰንን፡ ለባዊ፡ ይገብር፡ ሥርዐተ፡ ἡγεμονία συνετοῦ τεταγμένη ἐστί ; n. 244 (aciei); τάγμα ; ῥυθμός ; ( ὑπόθεμα substructio^la); ἀποσκευή apparatus^la; በበሥርዐቶሙ፡ secundum ordines suos^laLit.; ሥርዐት፡ nominantur classes harmonicae^la, in quibus concordantiae Evangelistarum reperiuntur Nov. Test. ; ሥርዐታት፡ τάξεις ; .

2)institutio^la, ut: በእንተ፡ ሥርዐተ፡ ምስጢር፡ in tit.; et plerumque institutum^la

a)praeceptum^la, mandatum^la, edictum^la, decretum^la: πρόσταγμα vel προστάγματα ; ; ; ; δόγμα vel δόγματα ; ; ; ; ሥርዐተ፡ ሠናይ፡ አምልኮ፡ τὰ δόγματα τῆς εὐσεβείας ; ዐቃቤ፡ ሥርዐት፡ ὑπομνηματογράφος .

b)lex^la, statutum^la: ሥርዐትየ፡ τὰ νόμιμά μου ; ሥርዐተ፡ ምሥዋዕ፡ δικαιώματα λατρείας ; ሥርዐተ፡ ቀኖና፡ vel ሥርዐታ፡ ለቤተ፡ ክርስቲያን፡ Clem. (saepissime); ሥርዐተ፡ ዲያቆን፡ ዐቀበ፡ ወኢተዐደወ፡ Mavâs. 12; παράδοσις , statutum traditum^la(traditio) 2 ; ; ; ; ; de legibus naturae rerum innatis vel praescriptis: ; ; ; ሥርዐተ፡ አውራኅ፡ ; ; በከመ፡ ሥርዐት፡ ሀሎ፡ ; (concubitus) በሥርዐተ፡ ተባዕት፡ ወአንስት፡ .

c)foedus^la, pactum^la, testamentum^la( ሕግ፡ ), διαθήκη : ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ሐዲስ፡ ሥርዐት፡ ; ; .

d)regula^la: ሥርዐተ፡ አባ፡ ጳኵሚስ፡ regula monastica^laReg. Pach.; ሥርዐተ፡ ማኅበር፡ regula conventus^la( coenobitarum^la) Sx. Enc.

e)ritus^la, institutum^la, usus^la, consuetudo^la, mos^la; de institutis rei publicae: ወነበሩ፡ (Romani) በዝንቱ፡ ሥርዐት፡ እስከ፡ ኀየሎሙ፡ ቄሳር፡ ; κρίμα ; de instituto matrimonii: ንስተተ፡ ሥርዐተ፡ ሰብሳብ፡ γάμων ἀταξία ; በሥርዐተ፡ ሕግ፡ νομοθέσμως ; πρόσταγμα ; λατρεία ; ; ኅቡረ፡ ሥርዐት፡ eodem vitae instituto utens^laSx. Enc.; ሥርዐተ፡ አይሁድ፡ Judaismus^laSx. Enc.; in specie de iis ritibus sacrism, qui

f)sacramenta^la, mysteria^laappellantur: ሥርዐተ፡ ጥምቀት፡ F.M. 27; ; ሥርዐተ፡ ቍርባን፡ ; Lit. Orth.; μυστήρια . In genere

g)ratio^la, modus^la, conditio^la: በሥርዐቱ፡ pro more suo^laOrg.; በዝ፡ ሥርዐት፡ ብዙኀ፡ መዋዕለ፡ ተሐዩ፡ τούτῳ τῷ τρόπῳ ; በከመ፡ ይከውን፡ ሥርዐቱ፡ ለአውታረ፡ መሰንቆ፡ ከማሁ፡ qualis ratio fidium est, talis^la ; ንሕነ፡ ወለጥነ፡ ሥርዐተ፡ nos rationem^la({das Verhältniß}) permutavimus^la ; ተመሰልኪ፡ በሥርዐተ፡ ንጽሕኪ፡ ምስሌሆሙ፡ ratione castitatis iis similis facta es^laOrg.

h)status^la, sors^la, conditio vitae^la ; ; ቦብዙኃን፡ እለ፡ ያስተካብዱ፡ ሥርዐተ፡ ንዴት፡ ; ; ድንግልና፡ ዕቁብ፡ በሥርዐቱ፡ Org.

3)administratio^la, dispensatio^la ; ; . – (Memorabilis est versio ἐπιστήμη ሥርዐት፡ ; ).

śǝrʿat , śǝrʿatāt

Grébaut
ሥርዐት፡ śǝrʿat , ሥርዐታት፡ śǝrʿatāt «sanction^fr, statut^fr, ordonnance^fr, décret^fr, rite^fr, coutume^fr, consuétude^fr, us^fr, manière^fr, état^fr, ordre^fr, testament^fr, etc.» ― ሥራት፡ Ms. BNFabb217, fol. 51r.
127

Leslau
ሥርዐት፡ śǝrʿat ordinance^en, ordering^en, order^en, arrangement^en, ordered rank^en, procession^en, ceremony^en, rite^en, ritual^en, rule^en, regulation^en, manner^en, precept^en, prescription^en, charge^en, disposition^en, service^en, assignement^en, constitution^en, provision^en, administration^en, institution^en, testament^en, pact^en, custom^en, habit^en, tradition^en, covenant^en, decree^en, edict^en, statute^en, law^en, canon^en
ሥርዐተ፡ ቅዳሴ śǝrʾata qǝddāse liturgy^en, ቅዳሴ፡
ሐዲስ፡ ሥርዐት ḥaddis śǝrʾat New Testament^en, ሐዲስ፡
533a

ማኅተም

, plerumque m. , መኃትምት፡ ( መኃትም፡ ) et ማኅተማት፡

1)claustrum^la: እንዘ፡ ኢያርኁ፡ ማኅተመ፡ ድንግልና፡ Lit.; ይወድዮሙ፡ ( ለኃጥኣን፡ ) ውስተ፡ ማኅተመ፡ ረሲዓን፡ (i.e. in infernum) Ssal. Req.

2)sigillum^laet (is, quo imprimitur sigillum) annulus signatorius^la, ; ; l ; ዘኀተምኪ፡ በ፯መኃትምት፡ Rel. Bar.; መሣንቅ፡ በማኅተሞን፡ ; Dan. apocr. 13,14; ዳኅንኑ፡ ማኅተም፡ ; ማኅተመ፡ ጽድቅ፡ ; መኑ፡ ይሠይም፡ ማኅተመ፡ ጥበብ፡ ዲበ፡ ከናፍርየ፡ ; δακτύλιος ; ; ; ምጽዋቱ፡ ለሰብእ፡ ከመ፡ ማኅተም፡ ምስሌሁ፡ σφραγίς ; ; γλύμμα vel ἐκτύπωμα σφραγῖδος ዐይነ፡ ማኅተም፡ ; ; ; አርአያ፡ ማኅተም፡ ; γλύφειν γλύμματα σφραγίδων ኀሪወ፡ ማኅተም፡ .

a)imago impressa^la: መብርሄያት፡ ወማኅተማት፡ C ( אוּרִים וְתֻמִּים )

b)character^la, signum^la, χάραγμα (aliâs ትእምርት፡ );

c)signaculum^la( σφραγίς ) i.e. chrisma inunctum, quo confirmantur baptizati: ማኅተመ፡ እግዚአብሔር፡ ዘውእቱ፡ ቅብአ፡ ሜሮን፡ ቅዱስ፡ F.M. 28,1; et quodvis aliud signaculum^la, quo aliquis obsignatus est, ut: ኢያፍርሁኒ፡ ቀታልያኒሃ፡ ለነፍስ፤ እስመ፡ ማኅተምየ፡ ደምከ፡ ቅዱስ፤ Enc.

3)opus typis expressum^la, ut: ንሕነ፡ ገበርነ፡ ዘንተ፡ ማኅተመ፡ ወኀተምነ፡ መጻሕፍተ፡ f. 76; f. 157.

ጐለተ

I,1et I,2, (non tantum Imperf. sed etiam ubique ይጐልት፡ formatum inveni), legare^lavel dicare^laaliquid (sc. praedia, aedes, bona non moventia) in pium usum^lareligionis ergo [ stiften , Stiftung machen ; amh. ; etymon non liquet] sive , sive rei legatae et ለ፡ ejus in cujus usum legatur, F.N. 18 crebro; F.N. 35; እመ፡ ብእሲት፡ አውሰበት፡ ብእሴ፡ እምቅድመ፡ ይትፈጸም፡ ፲ አውራኅ፡ እምአመ፡ ሞተ፡ ምታ፡ ኢትረስ፡ ምንተኒ፡ እምንዋዩ፡ ወእምዘ፡ አዘዘ፡ ላቲ፡ (ei testatus est) ኢየሀብዋ፡ ወለእመ፡ ጐለተ፡ ላቲ፡ ኢትሰድ፡ F.N. 24,5; ንሕነ፡ ጐለትነ፡ ጕልተ፡ ለገበዘ፡ አክሱም፡ ; ይጐልቶሙ፡ (sc. agros) ለአብያተ፡ ክርስቲያናት፡ ; በጊዜ፡ ጐልቶቱ፡ F.N. 18. – n. 1140E F.N. 18 apparet, tantum bona non moventia ut aedes, praedia ita leganda esse, sive ecclesiis sive pauperibus sive singulis hominibus (ni ignominia ulla affecti sint).

ንሕኑሕ

concussus^la: መስፈርት፡ ንሕኑሕ፡ .

መዝበር

et መዝብር፡ , መዛብርት፡ [Ges. in thes. p. 318 hoc nomen cum derivatis ad מִדְבָּר retulit, sed obstat usus loquendi; መዝብር፡ enim ejusque derivata non de regionibus aridis et sterilibus sed de aedificiis et urbibus destructis usurpantur] ruina^la, rudera^la, quidquid est destructum^la, dirutum^la, deinde etiam vastatum^la, desolatum^la: ከመ፡ ቤተ፡ መዝብር፡ ὡς οἶκος ἠφανισμένος ; ይትሐነጽ፡ መዝብርከ፡ αἱ ἔρημοι ; Lud. ex Enc.; ንሕንጽ፡ መዝበራ፡ ; ; ; እገብሮን፡ ለአህጉሪክሙ፡ መዝብረ፡ ; ትነብሪ፡ አህጉረ፡ መዝብር፡ (v. መዝበረ፡ ) ; ; ይከውን፡ መዝብረ፡ (v. መዝበረ፡ ) ; ; ( ἐγκαταλελειμμέναι ); ; ; ; ; መዛብርተ፡ (v. መዝበረ፡ ) ይከውን፡ መኃፍዲክሙ፡ (v. ማኅፈድክሙ፡ ) . mazbar , mazbǝr , ምዝባር፡ mǝzbār , ምዝብርት፡ mǝzbǝrt , mazābǝrt

Grébaut
ምዝባር፡ mǝzbār et ምዝብርት፡ mǝzbǝrt «ruines^fr, destruction^fr débris^fr » ― ፍርስ፡ Ms. BNFabb217, fol. 45r.
110

Leslau
መዝባር mazbār , መዝብር mazbǝr , መዛብርት mazābǝrt ruin^en, desert^en, desolate place^en, wilderness^en 377b

በ እብን ሐነጸ

praepos. insepar. [ בְּ , ܒ , بِ ]; Pron, suff. ብየ፡ (etiam ቢየ፡ ; ; in ; al.), ብነ፡ , ብከ፡ ብኪ፡ ብክሙ፡ ብክን፡ , m. ቦ፡ (ut ) vel ቦቱ፡ , fem. ባ፡ vel ባቲ፡ , m. ቦሙ፡ fem. ቦን፡ vel ቦቶን፡ vel ቦንቱ፡ ( ; ; ; ).

1)de loco,

a)in quo quid est vel esse cogitatur: in^la, በቤተ፡ መቅደስ፡ in templo^la ; በጽጕ፡ in plateis^la ; በሰማያት፡ in coelis^la ; በምድር፡ ; በኵሉ፡ በሓውርት፡ ; በቤተ፡ ሞቅሕ፡ ; መጽአ፡ በፍኖተ፡ ጽድቅ፡ ; በብሔረ፡ ግብጽ፡ ; በሐቅል፡ ; በጌራራ፡ ; ; በመቅፁት፡ ; ይቤ፡ በልቡ፡ ; በመንፈሰ፡ ዚአሁ፡ ; በህየ፡ ; 21; በዝየ፡ ; በአይቴ፡ ; በዳግም፡ secundo loco^la ; በሣልስ፡ tertio loco^la ; አምጽእዎ፡ በዐራቱ፡ ኀቤየ፡ ; ቦቱ፡ ሀለውነ፡ ; .

α)nonnumquam in^lai.e. super^la: በአንሕስት፡ ; ቁም፡ በእገሪከ፡ ; ; ትሰክብ፡ በገቦከ፡ ዘጸጋም፡ .

β)vel per^la: የዐርጉ፡ ወይወርዱ፡ ቦቱ፡ ( ለሰዋስው፡ ) ; ዘይጸወር፡ በአንቀጽ፡ ; ; በስቍረተ፡ መርፍእ፡ ገመለ፡ አኅለፈ፡ Enc.

b)in quem quid movetur vel immittitur, in^la; ወደቁ፡ በገጽየ፡ ; ወሰዱ፡ ለዳዊት፡ ርእሶ፡ በኬብሮን፡ ; ንግሮሙ፡ በእዝኖሙ፡ ; ሞቅሖ፡ በቤተ፡ ሞቅሕ፡ ; .

c)cui quid vicinum vel propinquum est, in^la, ad^la, apud^la, juxta^la( an ): በመንገድ፡ ; በፈለገ፡ ኮቦር፡ ; ; በኆኅት፡ ; በዝ፡ ደብር፡ ; ; ; ንበር፡ በየማንየ፡ ; ; ገጸ፡ በገጽ፡ facie ad faciem^la ; ዐይነ፡ በዐይን፡ ; hincpost verba apprehendendi: አኀዘኒ፡ በድማሕየ፡ ; አጽናዕኩከ፡ በየማንከ፡ ; adjungendi: ይእስሩ፡ በክሣዱ፡ ማሕረፀ፡ ; ይፅምድዎሙ፡ ለአፍራስ፡ በሰረገላ፡ ; adhaerendi ; offendendi ; .

2)de tempore ita ut respondeant

a)in^lavel Ablativus: በካልእ፡ ዓመት፡ ; በውእቱ፡ መዋዕል፡ ; በአይ፡ ሰዓት፡ ; በሣልስት፡ ዕለት፡ ; በይእቲ፡ ሌሊት፡ ; በጽባሕ፡ ; በኵሉ፡ ሰዓት፡ ; በቀዳሚ፡ ; በዝ፡ ጊዜ፡ ; በጊዜሃ፡ ; በደኃሪ፡ ንፍኀተ፡ ቀርን፡ ; n. 479 በበዓሎሙ፡ ለአይሁድ፡ ; በሀልዎ፡ ዚአየ፡ ኀቤክሙ፡ ; በቀዳሚ፡ ንብረቶሙ፡ .

b)per^lavel Accusativus: በኵሉ፡ መዋዕሊሁ፡ ዘሐይወ፡ l ; ; በዝ፡ ኵሉ፡ ኢሀሎኩ፡ በኢየሩሳሌም፡ ; ;

c)intra^la, post^la ; ; በብዙኅ፡ መዋዕል፡ .

d) በሳብዕት፡ septima vice^la ; በሣልስ፡ tertia vice^la ; በምዕር፡ ; .

3)Transfertur ad

a)statum vel conditionem, in quibus quis vel quid versatur aliquidve facit: ይወፅእ፡ እምህየ፡ በሰላም፡ ; አዐቅበከ፡ በኵሉ፡ ፍኖትከ፡ ; በዳኅን፡ ; ይኩን፡ ንብረትነ፡ በኵሉ፡ ጽድቅ፡ ; ሕየው፡ በፍሥሓ፡ ; በኢያእምሮ፡ ; በትፍሥሕት፡ ; ; ; በምንዳቤየ፡ ; አንስት፡ ይንበራ፡ በገቢረ፡ ሠናይ፡ ; በዕረፍት፡ ይሄሉ፡ ; ቦቱ፡ ሑሩ፡ ; ; .

b)res, quibus quis vel quid circumdatur, vestitur, ornatur: ይመጽኡ፡ በአልባሰ፡ አባግዕ፡ ; ; ; ; ንትዐጸፍ፡ በዝንቱ፡ τοῦτο περιβάλωμεν ; ለበጥዎ፡ በወርቅ፡ ; ቀፈልዎ፡ በብሩር፡ ; ይሜግቡ፡ በጽድቅ፡ መንበሮ፡ ; ይኬልለከ፡ በሣህሉ፡ .

c)comitatum et societatem: cum^la, ; ; ; ጾርዎ፡ መላእክት፡ ነፍሶ፡ ወሰረሩ፡ ባቲ፡ እስከ፡ አርያም፡ ; ይረውጹ፡ በመጻሕፍተ፡ ንጉሥ፡ 2 ; ; ከመ፡ ትምጻእ፡ ላዕሌየ፡ በበትር፡ ወበእብን፡ ; ; ; ; ; ባሕር፡ በምልአ፡ ; በፈሪሀ፡ እግዚአብሔር፡ .

α)de cantu et instrumentis musicis, ad^laquorum sonum cantant vel saltant: አኀዙ፡ ይዝፍኑ፡ በማሕሌተ፡ እግዚኦሙ፡ ; ; ; .

β)cum^laalqa re i.e. ea non obstante^la( licet^la): ; ; ; በኵሉ፡ ዝንቱ፡ ; ወበዝኒ፡ ኢፈራህክሙኒ፡ ; ; ; ; .

d)materiam, qua vel e qua quid fit: በእበን፡ ትነድቅ፡ ምሥዋዐ፡ ; ንሕንጽ፡ በእብን፡ ; ሰብአ፡ ፈጠርከ፡ በንስቲት፡ ነጠብጣብ፡

e)instrumentum, quo quis utitur: ope^la, auxilio^lavel Ablativus, የሐውር፡ በክነፈ፡ ነፋስ፡ ; ከመ፡ በሐብል፡ የአኀዝዎ፡ ; ትገብር፡ ባቲ፡ ( ለበትር፡ ) ተኣምረ፡ ; ; ; ቀተልኮ፡ በኲናት፡ ; በበትር፡ ይዘብጥዎ፡ ; ይትዋነዩ፡ በዕንዚራት፡ ; ወገሮሙ፡ በእብን፡ ; ባቲ፡ ንባርኮ፡ ; ይትሜከር፡ በፍትወተ፡ ዚአሁ፡ ; በዘክሮ፡ 2 ; al. innumeris in locis, nam frequentissimus est hic praepositionis usus. In specie nota: ሰትየ፡ በገይብ፡ bibit e poculo^la ; ; በመጥባሕትከ፡ ሕየው፡ gladio tuo vive^lai.e. vitam sustenta^la ; ; ዘመዉ፡ በአንስቲያ፡ ; .

f)auctorem, a^laquo vel per^laquem quid fit: ብየ፡ ነገሥት፡ ይነግሡ፡ ; ከመ፡ ትትዐየሮ፡ ለእግዚአብሔር፡ በሐዋርያቲከ፡ ; ዘቦቱ፡ ይመጽእ፡ መንሱት፡ ; ; ; ; ኵሉ፡ ቦቱ፡ ኮነ፡ ; saepius post verba passiva, ut ; ; ; .

g)causam efficientem: ሞተ፡ በቍር፡ ; ; ይመጽእ፡ ሕልም፡ በብዙኅ፡ መከራ፡ ; ትውዕዩ፡ በእሳት፡ .

h)causam remotiorem: ob^la, propter^la, ; ; ; ያረምሙ፡ በምክረ፡ ዚአየ፡ ; ይትባረክ፡ በዘርእከ፡ ; conjunctum Infin., ut: በኀጢአ፡ ንዋይ፡ ; በፈሪህ፡ quod timent^la al.; n. 480post verba gaudendi: በዝ፡ ትትፈሥሑ፡ ; ; mirandi: አንከረ፡ በሕይወቱ፡ (quod adhuc vivus erat) ; fastidiendi ; ; pudefiendi ; invidendi: ኢትቅናእ፡ በፍናዊሆሙ፡ .

i)pretium, quo quid acquiritur, venditur, fit ( pro^la), ; ; ; ; ; ; ; ; ; ሐነጸ፡ አብያተ፡ ክርስቲያናት፡ በውእቱ፡ ወርቅ፡ ; post verba ulciscendi et remunerandi: እትበቀሎሙ፡ በኀጢአቶሙ፡ ; የዐስየከ፡ ተስናነ፡ በንዋይከ፡ .

k)auctoritatem, qua nixus vel missus quis agit: በትእዛዘ፡ እግዚአብሔር፡ ; በቃለ፡ እግዚአብሔር፡ ; በስመ፡ እግዚአብሔር፡ ; በመባሕተ፡ መኑ፡ ; በመንፈስ፡ ቅዱስ፡ ይቤ፡ .

l)numen, per^laquod quis jurat vel obsecrat: ( መሐለ፡ ); ( ረገመ፡ ); በደሙ፡ ለአቤል፡ ጻድቅ፡ (obsecro vos) ; ; በእግዚአብሔር፡ ኢትሚጠኒ፡ per Deum! ne me rejicias!^la

m)argumentum, e quo cognoscunt, et normam, ad quam metiuntur, aestimant, comparant: ex^la, secundum^la, pro^la, cum^la, በዝንቱ፡ ናአምር፡ ; ; ; በሕገ፡ ሙሴ፡ κατὰ τὸν νόμον ; በኍልቈ፡ መዋዕል፡ ዘ፡ ; ; በሥምረትከ፡ ; በፍትወተ፡ ልቦሙ፡ ; በእግረ፡ ደቂቅ፡ ነሐውር፡ ; ንግበር፡ ሰብአ፡ በአርአያነ፡ ወበአምሳሊነ፡ ; ኅዳጥ፡ በኍልቍ፡ ; ; በላዕከ፡ እክለ፡ በመዳልው፡ ; ያገምር፡ ፪ በመስፈርተ፡ ዘርእ፡ ; ; ኑኁ፡ ዕሥራ፡ በእመት፡ ; ; ይትሜሰል፡ በሰይጣን፡ ,1; ተዐርዮ፡ በ፡ ; ኀብረ፡ በ፡ Nota etiam: ፭፻ በ፭፻ ርቡዕ፡ (longitudine) quingentos^laad^lavel per^laquingentos^la(latitudine) ; .

n)rationem et modum: ይሰርሕ፡ ሎቱ፡ በጥበብ፡ ወበጽንዕ፡ ; በኵሉ፡ ልብየ፡ ; ; ዘሰአልክሙ፡ በጸሎት፡ ; ; በእፎ፡ ; ; በአይቴ፡ ; ; creberrime substantivis, infinitivis et participiis praefixum adverbia efficit: ኰነነ፡ በዐመፃ፡ ; በግፍዕ፡ ; ጸርኀ፡ በዐቢይ፡ ቃል፡ ; በእግር፡ ; በ፩ አፍ፡ ; በጸጋ፡ ; በጕሕሉት፡ ; በጽድቅ፡ ; በርስት፡ ; በሐሰት፡ ; በፈቃድ፡ ,3; በጽርዕ፡ gracce^la ; በሠናይ፡ ; በንጹሕ፡ ; በሕሡም፡ ; በኅቡእ፡ ; በፍጡን፡ ; በጽሚት፡ , al.

o)denique usurpatur ad objecta, in quibus versatur vel ad quae pertinet ( c) actio, variis verbis subjungenda:

α) ምሁር፡ በ፡ peritus rei^la ; ይጠብቡ፡ በግብሮሙ፡ ; በኪኖሙ፡ ; ሥሉጥ፡ በ፡ ἐξουσίαν ἔχων ἐν ; ተሠርሐ፡ በኵሉ፡ .

β) ርእየ፡ በ፡ adspicere^la ; ነጺሮ፡ በናእሰ፡ መዋዕሊሁ፡ ratione habita juventutis ejus^laF.M. 10,3; ተናገረ፡ በ፡ de^la ; ; ; ; አልቦ፡ ዘአእመረ፡ ቦሙ፡ ( wußte um sie ) 2 .

γ) አምነ፡ vel ተወከለ፡ በ፡ ; ; ; ; ሐሰወ፡ በ፡ ; ክሕደት፡ በእግዚአብሄር፡ ;

δ) ረኵሰ፡ በ፡ ; ; ተቀደሰ፡ በ፡ ; እሴባሕ፡ በ፡ ; ሠምረ፡ በ፡ ; ተዐቅፈ፡ በ፡ .

ε)( contra^la): አሕሠመ፡ በ፡ ; ንግሩ፡ ብየ፡ ; አስማዕኩ፡ ብከ፡ ; ሶበ፡ ተአዘዘ፡ ቦሙ፡ ስነነ፡ አክይስት፡ ; ትትቈናደዩ፡ ብየ፡ ; n. 481 ዘእገብር፡ በፈርዖን፡ ; .

p)de በ፡ penes^lamox sub በ፡ ; . — Permultis aliis praepositionibus et conjunctioni ከመ፡ q.v., praeponi solet በ፡

[ אֶבֶן , ܐܰܒܢܳܐ ], m. et fem. , et , እበን፡ et አእባን፡ , አእባናት፡ ,

1)lapis^la, ; ; ; ; ; እብን፡ ዐበይት፡ ; ዐበይት፡ እብን፡ ወሠናያት፡ ; እብን፡ ዐቢይ፡ 1 ; እብን፡ አሐተ፡ ; ንሕንጽ፡ በእብን፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; እበን፡ ; ; ; ; ; ; ; አእባን፡ ; አእባን፡ ዐበይት፡ ; ዝንቱ፡ አእባን፡ ; ; ; ; ዘያሰግሉ፡ በአእባን፡ ; አእባናት፡ ; እብነ፡ መከራ፡ ; እብነ፡ ሞጸፍ፡ ; አእባነ፡ ወርቅ፡ lapides^laauriferi^la ; st. constructo subjunctum vel in Genitivo: lapideus^la, ut: ልበ፡ እብን፡ ; ጽላት፡ ዘእብን፡ ; ; ; .

a)lapis^lapretiosus^la, gemma^la: እብን፡ ክቡራት፡ በበሕበሪሆሙ፡ ; እብነ፡ ስርድዮን፡ ; ; እብነ፡ ሰንፔር፡ ; ; አእባነ፡ ህንደኬ፡ gemmae^laIndicae^la ; እብነ፡ አድማስ፡ n. 759adamas^la ; ; እብነ፡ ፈውስ፡ lapis collyrii^la(cfr. ) i.e. stibium^la, ut: በእብነ፡ ፈውስ፡ ኰሐሉኒ፡ ዐይነ፡ ; .

b) እብነ፡ በረድ፡ lapis^lagrandinis^lavel grando^la ; ; ; ; ; ; ; እብነ፡ አስሐትያ፡ ; etiam crystallus^la( እብነ፡ በረድ፡ ) Org., fortasse in locis Henochi modo commemoratis.

c)lapides^laponderis^la, pondus^la: እበን፡ in CG; እብነ፡ መዳልው፡ ; አእባነ፡ ቍናማት፡ .

d) እብነ፡ ኰኵሕ፡ σμυρίτης λίθος smyrites^la .

2)saxum^la, rupes^la, πέτρα ; አብን፡ ጽኑዕ፡ ; ; እብን፡ ኰኵሕ፡ ; ; πετροβόλος . – : እብን፡ ብ፡ ደንጊያ፡

I,1[amh. ሐነጸ፡ et አነጸ፡ ; etymo convenire videtur cum حَصُنَ firmus, munitusque fuit^la, II firmavit, muro cinxit^la, (transpositis literis ነ et ጸ ); ሐጸረ፡ et ቈጸረ፡ ] ይሕንጽ፡

a)aedificare^la, exstruere^la, condere^la: ዘየሐንጽ፡ ቤቶ፡ በንዋየ፡ ልቃሕ፡ ; ሕንጹ፡ አብያተ፡ ; ; ሐኒጸ፡ ሀገር፡ ; ; ሐነጸ፡ ምሥዋዐ፡ ; ; ንሕንጽ፡ በእብን፡ ; ; ; ; ; ; ; ; .

b)superstruere^la, inaedificare^lavel obstruere^lalocum aedificio, muro: ኢትሕንጽ፡ ዘንተ፡ መካነ፡ ; ሐነጸ፡ ወዐጸወ፡ ፍኖትየ፡ .

c)restituere^la, reparare^la(domum, urbem vastatam): ከመ፡ ይሕንጹ፡ መዝበራ፡ ለጽዮን፡ ; ; .

d)superaedificare^la

2)domum alicui aedificare^la: ከመ፡ እሕንጾሙ፡ ; ; ; prolis: ከመ፡ ይሕንጽ፡ ለከ፡ ዘርአ፡ እምኔሃ፡ ; .

3)struere^la, statuere^la, stabilire^la: ወሐነጸ፡ ሥጋ፡ ህየንቴሃ፡ ; ለዓለም፡ አሐንጽ፡ ምሕረተ፡ ; ሐነጸ፡ ሥርዐተ፡ ማኅበር፡ regulam conventus statuit^la(Pachomius) Enc.; ዐስቦሙ፡ በሰማይ፡ ሐነጹ፡ mercedem suam in coelo stabilierunt^laEnc.

ʾǝbn

Leslau
እብነ፡ መረግድ ʾǝbna maragd emerald^en, መረግድ፡ 358a

ውቅሮ

1)opus excisum^lavel excavatum^la, opus lapicidae^la: ዐዘቅተ፡ ውቅሮ፡ ; ; ቤት፡ ዘውቅሮ፡ ; ርእስ፡ ዘውቅሮ፡ ; እብነ፡ ውቅሮ፡ ; ; .

2)in specie lapides caesi^la, ንሕንጽ፡ ውቅሮ፡ ; አረፍት፡ ዘኢኮነ፡ በውቅሮ፡ ; ወዐውዱ፡ ፫ ጾታ፡ ዘኢኮነ፡ ውቅሮ፡ ወ ፬ ጾታ፡ በውቅሮ፡ ; ማእዳት፡ ዘእብን፡ ውቅሮ፡ (sic) ; .

መልዐ

I,2[respondent مَلَعَ I IV VII VIII celeriter incessit^lavel transivit^la, de camelo; مَلَا vehementer et valide incessit^lavel cucurrit^la; مَلَخَ valide incessit^la, مَلَقَ ; مَلَّ festinavit in incessu^la] propere transire^la, cursum tendere^la, procedere^la, pergere^la: መልዕ፡ (v. ተንሥእ፡ ) ንሖር፡ 1 ; መልዕ፡ ፍኖተከ፡ perge iter tuum^laSx. ; ደመ፡ ትዝምድክን፡ እምትካት፡ ዘመንግሥት፡ ውእቱ፡ ወይሜልዕሂ፡ እምይእዜ፡ αἷμα ὑμῖν ἄνωθεν καὶ ἐκ μακρῶν ἥκει χρόνων τὸ βασιλικόν , παρατείνει δὲ καὶ εἰς δεῦρο Cyr. ad mallǝʿa

Grébaut
መልዐ፡ mallǝʿa I,2 ይሜልዕ፡ , ይመልዕ፡ «aller accidentellement^fr, se lever à lʾimproviste pour aller … (sic)^fr» ― እግር፡ መንገድ፡ ሄደ፡ Ms. BNFabb217, fol. 34r.
77

Leslau
መልዐ mallǝʿa set out^en, continue a journey^en, proceed farther^en, hurry^en, pass on hastily^en 342

ህየ

loci, a radice pronominali propagatum ( gramm.§ 62,1,b), in libris antiquioris aetatis et impressis et manuscriptis ሂየ፡ exscriptum (ut ; ; ): ibi^la, illic^la; istuc^la, illuc^la, eo^la( ህየ፡ hic^la, huc^la), gramm.§ 160,b: ሤሞ፡ ህየ፡ ; ; ; ንሖር፡ ህየ፡ ; ; et ita sexcenties in variis libris. Componitur cum praepositionibus: በህየ፡ ibi^la, illic^la ; ; ; ; ; (unde በህየ፡ – በዝየ፡ in illa – in hac vita^la{ f.}|; ); እምህየ፡ ( እምነ፡ ህየ፡ ) illinc^la, inde^laet loci ; ; ; ; ; ; , et temporis ; አንተ፡ ህየ፡ per^la, praeter^la, trans eum^la( illum^la) locum: ; ; ; ; ; ; ኀበ፡ ህየ፡ illuc^la, ; et cum pronominibus relativis ኀበ፡ – ህየ፡ quo^la( ኀበ፡ ), ዘ፡ – ህየ፡ quo^la ; እለ፡ – ህየ፡ ad quos^la . Hincoriginem duxit: hǝyya , hiyya

Grébaut
ህየ፡ ወህየ፡ ici et là^fr. (Voir infra ዝየ፡ ወዝየ፡ .)
ሖረ፡ ካዕበ፡ አቡነ፡ ታዴዎስ፡ ኀበ፡ ባሕር፡ ወቆመ፡ ህየ፡ ወህየ። 33.
8

Search

Input

Keys Combinations

Hold and choose