Get involved
report issue

Search Help

Search

This app is built with exist-db, and uses Lucene as the standard search engine. This comes with several options available. A full list is here

Below very few examples.

sample result
* *custodir* add wildcards to unlimit your string search
? custodir? Will find any match for the position with the question mark.
~ ምሕረትከ~ Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
"" "ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡" Will find the exact string contained between quotes.
() (verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ Will find one of the two between brackets and the other string.

Input

If you want to transcribe some fidal into latin or update your transcription, you can have a go with our transcription tools.

If you are using the keyboard provided, please note that there are four layers, the normal one and those activated by Shift, Alt, Alt+Shift.

Normal and Shift contain mainly Fidal. Alt and Alt-Shift diacritics.

To enter letters in Fidal and the diacritics with this keyboard, which is independent of your local input selection, you can use two methods.

Orthographic variants of the Ethiopic language are searched as a standard if not otherwise specified. The following are the options considered by the search engine.

  • 's','s', 'ḍ'
  • 'e','ǝ','ə','ē'
  • 'w','ʷ'
  • 'ʾ', 'ʿ'
  • '`', 'ʾ', 'ʿ' (note that you can use the tick if you are not sure about the two, but none will be inferred for you)
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ', 'ሃ', 'ሓ', 'ኃ'
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ'
  • 'ሁ', 'ሑ', 'ኁ'
  • 'ሂ', 'ሒ', 'ኂ'
  • 'ሄ', 'ሔ', 'ኄ'
  • 'ህ', 'ሕ', 'ኅ'
  • 'ሆ', 'ሖ', 'ኆ'
  • 'ሠ','ሰ'
  • 'ሡ','ሱ'
  • 'ሢ','ሲ'
  • 'ሣ','ሳ'
  • 'ሥ','ስ'
  • 'ሦ','ሶ'
  • 'ሤ','ሴ'
  • 'ጸ', 'ፀ'
  • 'ጹ', 'ፁ'
  • 'ጺ', 'ፂ'
  • 'ጻ', 'ፃ'
  • 'ጼ', 'ፄ'
  • 'ጽ', 'ፅ'
  • 'ጾ', 'ፆ'
  • 'አ', 'ዐ', 'ኣ', 'ዓ'
  • 'ኡ', 'ዑ'
  • 'ኢ', 'ዒ'
  • 'ኤ', 'ዔ'
  • 'እ', 'ዕ'
  • 'ኦ', 'ዖ'

Some examples

  • If you search Taammera, you will not find Taʾammǝra or Taʿammera but only Taammera. Try Ta`ammera instead or use the keyboard provided to enter aleph and ayn.
  • If you are searching for Yāʿǝqob, you will not have a lot of luck searching Yaqob, unless some kind cataloguer has actually added it into the data as simplified spelling form. Try instead entering Yaqob~0.5 which is a fuzzy search, this will return also Yāʿǝqob. Also Ya`eqob is fine for example.

Keys Combinations

With this method you use keys combinations to trigger specific characters. Click here for a list of the available combos. This can be expanded, do not hesitate to ask (click here to post a new issue).

Hold and choose

If you hold a key optional values will appear in a list. You can click on the desiderd value or use arrows and enter to select it. The options are the same as those activated by combinations.

With this method you do not have to remember or lookup combos, but it does take many more clicks...

nomen actionisn. act.morsusla: ኀልቁ፡ በንስከተ፡ አራዊተ፡ ምድር፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 16,5 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 23,32 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 69,12 ; Synaxaria; sequuntur nomina mensium GenbôtSx. Genb. 11 Enc.; ንስከተ፡ አንበጣ፡ ወጽንጽንያ፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 16,9 ; መካነ፡ ንስከት፡ M.F.
I,1intransit. [amh. አለቀ፡ ; hanc radicem cum خَلُقَ usu deterila, consumilacomposuerunt Ludolf lexiconlex.cumc.647, H. Hupfeld exerc. aeth. p. 21 et W. Wright in sua Jonae editione; cum הָלַךְ هَلَكَ i.e. ሀጕለ፡ Ludolf lexiconlex.cumc.647, et F. Tuch de Ae. linguae sonorum proprietatibus p. 19; cum כלח قحل قهل كهل i.e. ልህቀ፡ H. Ewald in das Buch Ijob II. Ausg. 1854 p. 99; significatu maxime convenit cum כָּלָה ] SubjunctivusSubj. ይኅለቅ፡ et ይኅልቅ፡ ( Genesis liber Pentateuchi.Gen. 8,3 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,18 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 22,8 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 7,9 ; Nahum.Nah. 1,8 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 10,16 ), creberrime ἐκλείπειν
1)conficila, consumila, absumila, ut: ኵሉ፡ ግብር፡ ይበሊ፡ ወየኀልቅ፡ ወገባሪሁ፡ የኀልቅ፡ ምስሌሁ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 14,19 ; እስከ፡ ኀልቀ፡ ኵሉ፡ ክርታስ፡ በእሳት፡ Jeremiae prophetia.Jer. 43,23 ; de anima: Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 72,25 ; Jeremiae prophetia.Jer. 4,31 .
a)deficerela, evanescerela, minuila, exhaustum essela, de rebus: ኀልቀ፡ ወይኖሙ፡ Evangelium Joannis.Joh. 2,3 ; በእንተ፡ ዘኀልቀ፡ ማይ፡ Judith liber apocryphus.Judith 8,9 ; Judith liber apocryphus.Judith 11,12 ; Judith liber apocryphus.Judith 12,3 ; ኅብስትነ፡ ኀልቀ፡ እምነ፡ መሥንቅነ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 9,7 ; አኀዘ፡ ይኅልቅ፡ ማይ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 8,3 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 21,15 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,15 ; የኀልቅ፡ ክብሩ፡ ለያዕቆብ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 17,4 ; Jesaiae prophetia.Jes. 59,21 ; Hezekielis prophetia.Hez. 24,11 ; de lumine siderum: ብርሃን፡ ዘየኀልቅ፡ እንዘ፡ የሐጽጽ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,7 ; ኢየኀልቅ፡ ወርኅኪ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 60,20 .
b)consumila, perirela, interirela, deficerela, de animantibus: ኀልቀ፡ እንስሳ፡ ወአዕዋፍ፡ ἠφανίσθησαν Jeremiae prophetia.Jer. 12,4 ; ኀልቀ፡ ሰብእ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 9,10 ; Jesaiae prophetia.Jes. 16,4 Jesaiae prophetia.Jes. 30,25 ; የኀልቁ፡ በጽምእ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 50,2 ; የኀልቁ፡ በረኃብ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 11,22 ; Jeremiae prophetia.Jer. 51,27 ; ኀልቀ፡ ኄር፡ እምድር፡ Michaei prophetia.Mich. 7,2 ; ኀሊቀ፡ የኀልቁ፡ እምገጸ፡ ምድር፡ Zephania prophetia.Zeph. 1,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 89,9 ; የኀልቅ፡ ሰብኣ፡ τὸ μὴ εἶνα Jesaiae prophetia.Jes. 6,11 ; Jesaiae prophetia.Jes. 19,13 ; ኀልቁ፡ ነገሥተ፡ ይሁዳ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 49,4 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 103,36 . Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 11,1 .
c)desinerela: እስከ፡ አመ፡ የኀልቅ፡ ይትባረይ፡ ብርሃን፡ ምስለ፡ ሌሊት፡ liber Jobi.Job 26,10 ; cumc. እምነ፡ (i.e. desisterela): ኢይኅለቅ፡ እምላዕሌሆሙ፡ እግዚአብሔር፡ ne ab iis desistat Deusla, Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 19,22 .
2)elabila, abirela, praeterirela, ad finemlaperducila, consummarila, absolvila, de tempore: ኀልቃ፡ መዋዕልየ፡ liber Jobi.Job 17,11 ; አመ፡ የኀልቃ፡ መዋዕለ፡ ሕይወትከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 30,32 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 3,11 ; ኀሊቆ፡ ፸ ዓመት፡ Jeremiae prophetia.Jer. 25,12 ; Jeremiae prophetia.Jer. 36,10 ; Threni, liber biblicus.Thren. 4,19 ; Hezekielis prophetia.Hez. 4,8 ; ኀሊቆ፡ ጽጌ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 18,5 ; ኀልቀ፡ ማእረር፡ Jeremiae prophetia.Jer. 8,20 ; Ruth liber biblicus.Ruth 2,21 ; የኀልቅ፡ መዋዕለ፡ ላሕኪ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 60,20 ; ኀልቀ፡ ሕማም፡ ወትካዝ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 51,11 ; Jesaiae prophetia.Jes. 24,8 ; ኀልቀ፡ መዋዕልየ፡ በኀሳር፡ Jeremiae prophetia.Jer. 20,18 ; ኢየኀልቅ፡ መቅሠፍተ፡ ቤቱ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 23,11 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 23,26 ; ዘኢየኀልቅ፡ infinituslaEzrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 8,24 ; de rebus gerendis: እስከ፡ የኀልቅ፡ ዘአነ፡ እገብር፡ Judith liber apocryphus.Judith 8,34 ; n. 575 እስከ፡ አመ፡ የኀልቅ፡ ሕንጻ፡ Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 4,51 ; Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 4,55 ; እምድኅረ፡ ኀልቀ፡ ዝንቱ፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 9,1 ; ኀልቀ፡ γέγονε factum estlaApocalypsis Joannis.Apoc. 16,17 .
3)conficila, expedirila, transigilade negotiis, controversiis, al.: ይኅለቅ፡ ነገሩ፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 7,9 ; ይኅልቆሙ፡ በበይናቲሆሙ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 22,8 ; በአፈ፡ ፪ሰማዕት፡ የኀልቅ፡ ኵሉ፡ ነገር፡ Deuteronomium.Deut. 19,15 . Usurpatur etiam de eo, quod in mente, consilio alicujus peractum i.e. praefinitumlaest: ኀልቀት፡ እኪት፡ በኀቤሁ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 20,7 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 20,33 .
I,1intransit. [amh. አለቀ፡ ; hanc radicem cum خَلُقَ usu deterila, consumilacomposuerunt Ludolf lexiconlex.cumc.647, H. Hupfeld exerc. aeth. p. 21 et W. Wright in sua Jonae editione; cum הָלַךְ هَلَكَ i.e. ሀጕለ፡ Ludolf lexiconlex.cumc.647, et F. Tuch de Ae. linguae sonorum proprietatibus p. 19; cum כלח قحل قهل كهل i.e. ልህቀ፡ H. Ewald in das Buch Ijob II. Ausg. 1854 p. 99; significatu maxime convenit cum כָּלָה ] SubjunctivusSubj. ይኅለቅ፡ et ይኅልቅ፡ ( Genesis liber Pentateuchi.Gen. 8,3 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,18 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 22,8 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 7,9 ; Nahum.Nah. 1,8 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 10,16 ), creberrime ἐκλείπειν
1)conficila, consumila, absumila, ut: ኵሉ፡ ግብር፡ ይበሊ፡ ወየኀልቅ፡ ወገባሪሁ፡ የኀልቅ፡ ምስሌሁ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 14,19 ; እስከ፡ ኀልቀ፡ ኵሉ፡ ክርታስ፡ በእሳት፡ Jeremiae prophetia.Jer. 43,23 ; de anima: Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 72,25 ; Jeremiae prophetia.Jer. 4,31 .
a)deficerela, evanescerela, minuila, exhaustum essela, de rebus: ኀልቀ፡ ወይኖሙ፡ Evangelium Joannis.Joh. 2,3 ; በእንተ፡ ዘኀልቀ፡ ማይ፡ Judith liber apocryphus.Judith 8,9 ; Judith liber apocryphus.Judith 11,12 ; Judith liber apocryphus.Judith 12,3 ; ኅብስትነ፡ ኀልቀ፡ እምነ፡ መሥንቅነ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 9,7 ; አኀዘ፡ ይኅልቅ፡ ማይ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 8,3 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 21,15 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,15 ; የኀልቅ፡ ክብሩ፡ ለያዕቆብ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 17,4 ; Jesaiae prophetia.Jes. 59,21 ; Hezekielis prophetia.Hez. 24,11 ; de lumine siderum: ብርሃን፡ ዘየኀልቅ፡ እንዘ፡ የሐጽጽ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,7 ; ኢየኀልቅ፡ ወርኅኪ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 60,20 .
b)consumila, perirela, interirela, deficerela, de animantibus: ኀልቀ፡ እንስሳ፡ ወአዕዋፍ፡ ἠφανίσθησαν Jeremiae prophetia.Jer. 12,4 ; ኀልቀ፡ ሰብእ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 9,10 ; Jesaiae prophetia.Jes. 16,4 Jesaiae prophetia.Jes. 30,25 ; የኀልቁ፡ በጽምእ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 50,2 ; የኀልቁ፡ በረኃብ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 11,22 ; Jeremiae prophetia.Jer. 51,27 ; ኀልቀ፡ ኄር፡ እምድር፡ Michaei prophetia.Mich. 7,2 ; ኀሊቀ፡ የኀልቁ፡ እምገጸ፡ ምድር፡ Zephania prophetia.Zeph. 1,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 89,9 ; የኀልቅ፡ ሰብኣ፡ τὸ μὴ εἶνα Jesaiae prophetia.Jes. 6,11 ; Jesaiae prophetia.Jes. 19,13 ; ኀልቁ፡ ነገሥተ፡ ይሁዳ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 49,4 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 103,36 . Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 11,1 .
c)desinerela: እስከ፡ አመ፡ የኀልቅ፡ ይትባረይ፡ ብርሃን፡ ምስለ፡ ሌሊት፡ liber Jobi.Job 26,10 ; cumc. እምነ፡ (i.e. desisterela): ኢይኅለቅ፡ እምላዕሌሆሙ፡ እግዚአብሔር፡ ne ab iis desistat Deusla, Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 19,22 .
2)elabila, abirela, praeterirela, ad finemlaperducila, consummarila, absolvila, de tempore: ኀልቃ፡ መዋዕልየ፡ liber Jobi.Job 17,11 ; አመ፡ የኀልቃ፡ መዋዕለ፡ ሕይወትከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 30,32 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 3,11 ; ኀሊቆ፡ ፸ ዓመት፡ Jeremiae prophetia.Jer. 25,12 ; Jeremiae prophetia.Jer. 36,10 ; Threni, liber biblicus.Thren. 4,19 ; Hezekielis prophetia.Hez. 4,8 ; ኀሊቆ፡ ጽጌ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 18,5 ; ኀልቀ፡ ማእረር፡ Jeremiae prophetia.Jer. 8,20 ; Ruth liber biblicus.Ruth 2,21 ; የኀልቅ፡ መዋዕለ፡ ላሕኪ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 60,20 ; ኀልቀ፡ ሕማም፡ ወትካዝ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 51,11 ; Jesaiae prophetia.Jes. 24,8 ; ኀልቀ፡ መዋዕልየ፡ በኀሳር፡ Jeremiae prophetia.Jer. 20,18 ; ኢየኀልቅ፡ መቅሠፍተ፡ ቤቱ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 23,11 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 23,26 ; ዘኢየኀልቅ፡ infinituslaEzrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 8,24 ; de rebus gerendis: እስከ፡ የኀልቅ፡ ዘአነ፡ እገብር፡ Judith liber apocryphus.Judith 8,34 ; n. 575 እስከ፡ አመ፡ የኀልቅ፡ ሕንጻ፡ Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 4,51 ; Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 4,55 ; እምድኅረ፡ ኀልቀ፡ ዝንቱ፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 9,1 ; ኀልቀ፡ γέγονε factum estlaApocalypsis Joannis.Apoc. 16,17 .
3)conficila, expedirila, transigilade negotiis, controversiis, al.: ይኅለቅ፡ ነገሩ፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 7,9 ; ይኅልቆሙ፡ በበይናቲሆሙ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 22,8 ; በአፈ፡ ፪ሰማዕት፡ የኀልቅ፡ ኵሉ፡ ነገር፡ Deuteronomium.Deut. 19,15 . Usurpatur etiam de eo, quod in mente, consilio alicujus peractum i.e. praefinitumlaest: ኀልቀት፡ እኪት፡ በኀቤሁ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 20,7 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 20,33 .
participiumpart.foetensla, foetidusla, putidusla: ጼና፡ ጽዩእ፡ n. 1310Maʃshafa Genzat.Genz. f. 105 ; Maʃshafa Genzat.Genz. f. 106 ; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 3 ; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 14 Enc.; ደመና፡ ጽዩእ፡ ወጸሊም፡ በረድ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaskaramSx. Masc. 18 Enc.; fem. ጽይእት፡ Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 25 ; M.M. f. 36; አይሁዳዊ፡ ዕልው፡ ወጽልሕው፡ ወጽዩአ፡ አፍ፡ ወርኩሰ፡ ከናፍሮ፡ Synodos.Syn. p. 353 ; ኀልቃ፡ መዋዕልየ፡ እንዘ፡ ጽዩኣት፡ ἐν βρόμῳ (i.e. βρώμῳ ) liber Jobi.Job 17,11 ; ኵሉ፡ ሰብእ፡ ያንሶስዉ፡ ላዕለ፡ አብድንት፡ ወላዕለ፡ ደም፡ ጽዩእ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 356 ; fames tam vehemens erat, እስከ፡ በልዑ፡ ጽዩአ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 367.
I,2[ خَالَ ( خَولٌ )] custodivitla, animum advertitlasuis, bene rexit curavitquelasuos] vigilarela, excubias agerela, et transit. vigilare prolaaliquo vel custodirela: ኀልዎ፡ ዘይትሐዘብ፡ ያኀልቅ፡ ንዋመ፡ በድቃስ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,2 ; ሌሊተ፡ ኀልዉ፡ ἔστω ὑμίν ἡ νὺξ προφυλακή Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 14,22 ; እምተግሀ፡ ወእምኀለወ፡ Lucae evangelium.Luc. 12,39 ; ከንቶ፡ ይተግሁ፡ እለ፡ ይኄልዉ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 126,2 ; ይተግሁ፡ ወይኄልዉ፡ ἀγραυλοῦντες Lucae evangelium.Luc. 2,8 ; (in Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TahsasSx. Tachs. 28 ይተግሁ፡ ወይኄልዩ፡ ወየዐቅቡ፡ መራዕይሆሙ፡ legitur); እለ፡ ይኄልውዋ፡ ἐγρήγοροι αὐτῆς Threni, liber biblicus.Thren. 4,14 . („Vox in dialecto Tigrensi, sed aliâs minus frequenter usitata“, Lud. lexiconlex.cumc.29). ḫallawa , ሀለወ፡ hallawa , ሐለወ፡ ḥallawa I,2; ሐለወ፡ ḥalawa I,1
Grébaut
ሐለወ፡ ḥalawa I,1 የሐሉ፡ , ይሕሉ፡ «garderfr, surveillerfr» ― ጠበቀ፡ . (Dillmann présente au fondamental intensif le verbe ኀለወ፡ I,2.) Ms. BNFabb217, fol. 20r.
42
Leslau
ኀለወ ḫallawa , () ሀለወ፡ hallawa , ሐለወ፡ ḥallawa watchen, keep watchen, guarden
( 218 has ḥallawa = Amh. ጠለቀ ṭälläqä ‘be deep’; it is a misprint for ጠበቀ ṭäbbäqä ‘gurad’.) 262a
I,2[ خَالَ ( جيل )] imaginatuslaet opinatus estla, putavitla]
1)cogitarela, meditarila, considerarela, reputarela, versarelain animola, absoluteabsol. ልበ፡ ወሀቦሙ፡ በዘይኄልዩ፡ διανοεῖσθαι Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 17,6 ; አልቦሙ፡ ልብ፡ ለኀልዮ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 22 ; ኀለየ፡ መጠነ፡ ፩ሰዓት፡ Danielis prophetia.Dan. 4,16 ; n. 578cumc. በእንተ፡ de Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 118,59 ; cumc.Acc.Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 76,5 ; ኀለይከ፡ ምንተ፡ ይከውን፡ እምድኅሬከ፡ Danielis prophetia.Dan. 2,29 ; Danielis prophetia.Dan. 2,30 ; ዘኢኀለይኩ፡ በልብየ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 7,31 ; ኀልይዎ፡ በልብክሙ፡ ፍናዊክሙ፡ Haggaei prophetia.Hagg. 1,5 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 3,22 ; ኀሊ፡ ትእዛዞ፡ ለእግዚአብሔር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 6,37 ; ይኄሊ፡ ፍናዊሃ፡ ለጥበብ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 14,21 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 16,23 ; ኀሊ፡ ሠናየ፡ ቅድመ፡ እግዚአብሔር፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 3,4 ; ኢኀልዮሙ፡ ርቱዐ፡ λογισάμενοι οὐκ ὀρθῶς Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 2,1 ; ኀልዩ፡ ኀይለ፡ እግዚአብሔር፡ በአእምሮ፡ ሠናይ፡ ( φρονεῖν περί ) Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 1,1 ; ኅሊና፡ ዘእኄሊ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 9,40 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,7 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 93,11 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 12,3 ; ኀልዮ፡ ለዝንቱ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 2,3 ; ኢኀለይዎ፡ ለእግዚአብሔር፡ በልቦሙ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 1,28 ; ኀሊ፡ እንከ፡ ዘከመ፡ ትፈዲ፡ ለሊከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 8,13 ; በኀልዮትየ፡ dum cogitola, Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 1 ; ኀልዮታት፡ cogitationesla, Fid. Jac. Bar. In specie
a)excogitarela, comminiscila, ( molirila), νοεῖν ልቡ፡ ከንቶ፡ ይኄሊ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 32,6 ; ኅሊና፡ ዘኀለየ፡ ላዕለ፡ እለ፡ ይነብሩ፡ λογισμὸς ὃν ἐλογίσατο Jeremiae prophetia.Jer. 29,21 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 51,2 ; ምንተ፡ ትኄልዩ፡ ላዕለ፡ እግዚአብሔር፡ Nahum.Nah. 1,9 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 91,11 ; ይኄልዩ፡ እኩየ፡ τεκταίνεσθαι Proverbiorum liber biblicus.Prov. 12,20 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 14,22 ; ኀለየ፡ ዮሴፍ፡ ኅሊና፡ excogitavit consiliumla, Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 42 ; ኀለየ፡ እኩየ፡ ኅሊና፡ ላዕለ፡ ውሉደ፡ እስራኤል፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 46.
c)meminissela, respicerela: ኢኀለይከኒ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 21,2 ; ኢኀለይክኒ፡ οὐκ ἔλαβές με εἰς τὴν διάνοιαν Jesaiae prophetia.Jes. 57,11 ; συλλογίζεσθαι Jesaiae prophetia.Jes. 43,18 ; νοεῖν Jesaiae prophetia.Jes. 47,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 57,1 ; Jesaiae prophetia.Jes. 42,25 ; ኀለይክዎ፡ ἐφρόντισα αὐτοῦ ( θεοῦ ) liber Jobi.Job 23,14 ; liber Jobi.Job 23,15 ; Jesaiae prophetia.Jes. 65,16 ( οὐκ ἀναβήσεται αὐτῶν ἐπὶ τὴν καρδίαν ); ኢይኄልይዋ፡ በልቦሙ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 3,16 .
2)sollicitum essela, curarela, prospicerela, μεριμνᾶν , φροντίζειν ኀልዮ፡ ንዋይ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,2 ; ኀለዮ፡ ንብረት፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 254 ; ኀልዮታ፡ ( ἡ μέριμνα αὐτῆς ) ያሰርሮ፡ ለንዋሙ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 42,9 ; ዘይኄልዮሙ፡ ለሕዝቡ፡ እምነ፡ ድቀት፡ ὁ φροντίζων τοῦ λαοῦ αὐτοῦ ἀπὸ πτώσεως Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 50,4 ; ኢይኄልየኪ፡ እንከ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 16,42 ; ኢተኀልዩ፡ ወኢምንተኒ፡ ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 4,6 ; ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 11,28 ; ኢይፈቅድዎ፡ ለወርቅ፡ ወኢይኄልይዎ፡ ለብሩር፡ Jeremiae prophetia.Jer. 13,17 ; cumc. በእንተ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 6,28 ; ውእቱ፡ ይኄሊ፡ በእንቲአክሙ፡ αὐτῷ μέλει περὶ ὑμῶν not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 5,7 ; cumc. ለ፡ Lucae evangelium.Luc. 12,22 ; 1 ad Timotheum epistolae I, II.Tim. 5,8 ; ከመ፡ የኀሊ፡ ለንዋየ፡ ቤተ፡ ክርስቲያን፡ Syn.
3)
a)intelligerela, perciperela, cognoscerela: ኢኀለዩኒ፡ οὐκ ἠπίσταντό με Jeremiae prophetia.Jer. 2,8 ; κατασκέψασθαι Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 7,25 ; ይኄሊ፡ συνήσει Jeremiae prophetia.Jer. 23,5 ; Danielis prophetia.Dan. 8,5 ; ከመ፡ ነኀሊ፡ ኵሎ፡ ጽድቅ፡ Danielis prophetia.Dan. 9,13 ; φρονῆσαι Jesaiae prophetia.Jes. 44,18 .
b)sentirela φρονεῖν . ይኄልዩ፡ ዘመንፈስ፡ ዘዝንቱ፡ ዓለም፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,5 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 12,16 ; ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 2,2 .
4)putarela, existimarela: አምጣነ፡ ኀልዮትየ፡ mea sententiala, F.M. 11,1; cumc.duplexdupl.Acc.: እልክቱ፡ እለ፡ ኀለይዎሙ፡ አማልክተ፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 12,27 ; Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 15,12 ; sequensseq. ከመ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,18 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 3,8 . Voc. Ae.la: ኀለየ፡ ዘ፡ ሐሰበ፡
ḫallaya , ሐለየ፡ ḥallaya
Grébaut
ሐለየ፡ ḥallaya I,2 ይሔሊ፡ , የሐሊ፡ «penserfr» ― አሰበ፡ Ms. BNFabb217, fol. 20r.
43
Leslau
ኀለየ ḫallaya , () ሐለየ ḥallaya consideren, thinken, ponderen, keep in minden, meditateen, look after someoneen, take care ofen, watchen, reasonen, reflect uponen, turn over in one’s minden, perceiveen, decideen, deviseen, imagineen 262a
particula (inseparabilis) suffixa [sine dubio e forma pleniore, ut כֵּן , extenuata, videasvid.gramm.§ 64, b; gramm.§ 169, 1]; antecedenti literae , vocali destitutae, assimilare licet literam , ut እኅድጌ፡ pro እኅድግኬ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 33,15 ; at ዑቅኬ፡ liber Jobi.Job 1,8 . Proprie: sicla, italai.e.
1)igiturla,
a)conclusive vel consecutive: ergola, itaquela, οὖν Matthaei Evangelium.Matth. 5,19 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,23 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,48 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,2 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,8 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,9 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,34 ; Matthaei Evangelium.Matth. 7,12 ; Matthaei Evangelium.Matth. 7,24 ; Matthaei Evangelium.Matth. 10,31 al.; በዝኬ፡ አእምሩ፡ Epistola Jeremiae, apocrypha.Ep. Jer. 28 ; ἄρα Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 5,6 ; Lucae evangelium.Luc. 11,20 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 15,14 ; 1 not able to find explanation in abbreviation listCor. 15,18 ; ad Galatas epistola Pauli.Gal. 2,21 ; ናሁኬ፡ ἄρα οὖν ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,16 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,18 ; ὥστε Matthaei Evangelium.Matth. 12,12 ; Matthaei Evangelium.Matth. 19,6 ; Matthaei Evangelium.Matth. 23,31 ; Marci Evangelium.Marc. 10,8 al.; τοίνυν ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 9,26 ; Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 1,11 ; etiam ubi Graecus particulam respondentem non exhibet, ut: እመኬ፡ አቡክሙ፡ አነ፡ Malachiae prophetia.Mal. 1,6 ; እመሰኬ፡ liber Jobi.Job 8,4 ; እመኬ፡ liber Jobi.Job 9,29 ; ዮምኬ፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 6,11 ; ሰማዕኩኬ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 23,25 ; nec non cum እንከ፡ componitur, ut: ኬ፡ እንከ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 3,8 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,31 ; Matthaei Evangelium.Matth. 10,26 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,31 ; ad Galatas epistola Pauli.Gal. 3,29 ; እፎኬ፡ quantolaminuslavel quantolamagis!lavideasvid. sub. እፎ፡
b)adhibetur recipiendae orationi (in epanalepsi), igiturla, inquamla, ut: ከመዝኬ፡ ውእቱ፡ ቤቶሙ፡ ለዐማፅያን፡ ወዝኬ፡ ውእቱ፡ ግዕዞሙ፡ liber Jobi.Job 18,21 ; ከማሁኬ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,16 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 6,35 ; አኮኬ፡ ዘንተ፡ ጾመ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 58,6 ; Matthaei Evangelium.Matth. 1,17 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 11,5 .
c)inservit nectendis sententiis, (ubi ad novi quid proceditur, quod cum iis quae antea dicta sunt quodam consequentiae vel successionis vinculo junctum est), jamla, jamlaverola, porrola(quare ad vim particulae ኒ፡ et Graecae δέ prope accedit), ut: ወእመኬ፡ ἐὰν δέ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 18,28 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 18,30 ; ወእቤሎ፡ ዝኬ፡ ማኅፈድ፡ ምንት፡ ውእቱ፡ ὁ δέ πύργος , φημί , τίς ἐστιν (postquam quid sit ἡ πέτρα καὶ ἡ πύλη explicitum est Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 87 ) Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 88 b; ወእቤሎ፡ እሊኬ፡ ደናግል፡ መኑ፡ እሙንቱ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 88 b.
2)sanela, quidemla, utiquela, verola, ut: ርእዩ፡ እመ፡ ይዌልጡ፡ አሕዛብ፡ አማልክቲሆሙ፡ እንዘኬ፡ (v. እንዘ፡ ኬ፡ ) ኢኮኑ፡ አማልክተ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 2,11 . Crebro usurpatur
a)ad distinguenda vocabula ea, in quae vis orationis cadit: አንቲሂኬ፡ ዘመውኪ፡ καὶ σύ tulaverolaJeremiae prophetia.Jer. 3,1 ; Jacobi epistola.Jac. 4,12 ; አንኬ፡ ውእቱ፡ ἐγώ εἰμι Jesaiae prophetia.Jes. 43,25 ; Jesaiae prophetia.Jes. 48,17 ; ሶቤሃኬ፡ τότε Jesaiae prophetia.Jes. 58,9 ; Jesaiae prophetia.Jes. 58,10 ; ዝኬ፡ ad Timotheum epistola I.1 Tim. 2,3 rom; ወይንኬ፡ አልቦሙ፡ Evangelium Joannis.Joh. 2,3 ; ሠናይኬ፡ ቃለ፡ እግዚአብሔር፡ Jesaiae prophetia.Jes. 39,8 ; advenientes salutantur: ሠናይኬ፡ ምጽአትክሙ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 14 ; ውእቱኬ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 88 a; quare cum particula ሰ፡ (ejusdem fere potestatis) componi solet: አንሰኬ፡ ወ ሰ፡ ἐγὼ μέν ὁ δέ Matthaei Evangelium.Matth. 3,11 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 8,11 ; አንትሙሰኬ፡ ὑμεῖς δέ Matthaei Evangelium.Matth. 23,8 ; ይእዜሰኬ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 14,15 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,21 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 7,17 ; n. 812 ኦሪትሰኬ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 5,20 .
I,2[ خَالَ ( جيل )] imaginatuslaet opinatus estla, putavitla]
1)cogitarela, meditarila, considerarela, reputarela, versarelain animola, absoluteabsol. ልበ፡ ወሀቦሙ፡ በዘይኄልዩ፡ διανοεῖσθαι Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 17,6 ; አልቦሙ፡ ልብ፡ ለኀልዮ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 22 ; ኀለየ፡ መጠነ፡ ፩ሰዓት፡ Danielis prophetia.Dan. 4,16 ; n. 578cumc. በእንተ፡ de Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 118,59 ; cumc.Acc.Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 76,5 ; ኀለይከ፡ ምንተ፡ ይከውን፡ እምድኅሬከ፡ Danielis prophetia.Dan. 2,29 ; Danielis prophetia.Dan. 2,30 ; ዘኢኀለይኩ፡ በልብየ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 7,31 ; ኀልይዎ፡ በልብክሙ፡ ፍናዊክሙ፡ Haggaei prophetia.Hagg. 1,5 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 3,22 ; ኀሊ፡ ትእዛዞ፡ ለእግዚአብሔር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 6,37 ; ይኄሊ፡ ፍናዊሃ፡ ለጥበብ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 14,21 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 16,23 ; ኀሊ፡ ሠናየ፡ ቅድመ፡ እግዚአብሔር፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 3,4 ; ኢኀልዮሙ፡ ርቱዐ፡ λογισάμενοι οὐκ ὀρθῶς Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 2,1 ; ኀልዩ፡ ኀይለ፡ እግዚአብሔር፡ በአእምሮ፡ ሠናይ፡ ( φρονεῖν περί ) Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 1,1 ; ኅሊና፡ ዘእኄሊ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 9,40 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,7 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 93,11 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 12,3 ; ኀልዮ፡ ለዝንቱ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 2,3 ; ኢኀለይዎ፡ ለእግዚአብሔር፡ በልቦሙ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 1,28 ; ኀሊ፡ እንከ፡ ዘከመ፡ ትፈዲ፡ ለሊከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 8,13 ; በኀልዮትየ፡ dum cogitola, Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 1 ; ኀልዮታት፡ cogitationesla, Fid. Jac. Bar. In specie
a)excogitarela, comminiscila, ( molirila), νοεῖν ልቡ፡ ከንቶ፡ ይኄሊ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 32,6 ; ኅሊና፡ ዘኀለየ፡ ላዕለ፡ እለ፡ ይነብሩ፡ λογισμὸς ὃν ἐλογίσατο Jeremiae prophetia.Jer. 29,21 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 51,2 ; ምንተ፡ ትኄልዩ፡ ላዕለ፡ እግዚአብሔር፡ Nahum.Nah. 1,9 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 91,11 ; ይኄልዩ፡ እኩየ፡ τεκταίνεσθαι Proverbiorum liber biblicus.Prov. 12,20 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 14,22 ; ኀለየ፡ ዮሴፍ፡ ኅሊና፡ excogitavit consiliumla, Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 42 ; ኀለየ፡ እኩየ፡ ኅሊና፡ ላዕለ፡ ውሉደ፡ እስራኤል፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 46.
c)meminissela, respicerela: ኢኀለይከኒ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 21,2 ; ኢኀለይክኒ፡ οὐκ ἔλαβές με εἰς τὴν διάνοιαν Jesaiae prophetia.Jes. 57,11 ; συλλογίζεσθαι Jesaiae prophetia.Jes. 43,18 ; νοεῖν Jesaiae prophetia.Jes. 47,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 57,1 ; Jesaiae prophetia.Jes. 42,25 ; ኀለይክዎ፡ ἐφρόντισα αὐτοῦ ( θεοῦ ) liber Jobi.Job 23,14 ; liber Jobi.Job 23,15 ; Jesaiae prophetia.Jes. 65,16 ( οὐκ ἀναβήσεται αὐτῶν ἐπὶ τὴν καρδίαν ); ኢይኄልይዋ፡ በልቦሙ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 3,16 .
2)sollicitum essela, curarela, prospicerela, μεριμνᾶν , φροντίζειν ኀልዮ፡ ንዋይ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,2 ; ኀለዮ፡ ንብረት፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 254 ; ኀልዮታ፡ ( ἡ μέριμνα αὐτῆς ) ያሰርሮ፡ ለንዋሙ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 42,9 ; ዘይኄልዮሙ፡ ለሕዝቡ፡ እምነ፡ ድቀት፡ ὁ φροντίζων τοῦ λαοῦ αὐτοῦ ἀπὸ πτώσεως Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 50,4 ; ኢይኄልየኪ፡ እንከ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 16,42 ; ኢተኀልዩ፡ ወኢምንተኒ፡ ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 4,6 ; ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 11,28 ; ኢይፈቅድዎ፡ ለወርቅ፡ ወኢይኄልይዎ፡ ለብሩር፡ Jeremiae prophetia.Jer. 13,17 ; cumc. በእንተ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 6,28 ; ውእቱ፡ ይኄሊ፡ በእንቲአክሙ፡ αὐτῷ μέλει περὶ ὑμῶν not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 5,7 ; cumc. ለ፡ Lucae evangelium.Luc. 12,22 ; 1 ad Timotheum epistolae I, II.Tim. 5,8 ; ከመ፡ የኀሊ፡ ለንዋየ፡ ቤተ፡ ክርስቲያን፡ Syn.
3)
a)intelligerela, perciperela, cognoscerela: ኢኀለዩኒ፡ οὐκ ἠπίσταντό με Jeremiae prophetia.Jer. 2,8 ; κατασκέψασθαι Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 7,25 ; ይኄሊ፡ συνήσει Jeremiae prophetia.Jer. 23,5 ; Danielis prophetia.Dan. 8,5 ; ከመ፡ ነኀሊ፡ ኵሎ፡ ጽድቅ፡ Danielis prophetia.Dan. 9,13 ; φρονῆσαι Jesaiae prophetia.Jes. 44,18 .
b)sentirela φρονεῖν . ይኄልዩ፡ ዘመንፈስ፡ ዘዝንቱ፡ ዓለም፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,5 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 12,16 ; ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 2,2 .
4)putarela, existimarela: አምጣነ፡ ኀልዮትየ፡ mea sententiala, F.M. 11,1; cumc.duplexdupl.Acc.: እልክቱ፡ እለ፡ ኀለይዎሙ፡ አማልክተ፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 12,27 ; Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 15,12 ; sequensseq. ከመ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,18 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 3,8 . Voc. Ae.la: ኀለየ፡ ዘ፡ ሐሰበ፡
ḫallaya , ሐለየ፡ ḥallaya
Grébaut
ሐለየ፡ ḥallaya I,2 ይሔሊ፡ , የሐሊ፡ «penserfr» ― አሰበ፡ Ms. BNFabb217, fol. 20r.
43
Leslau
ኀለየ ḫallaya , () ሐለየ ḥallaya consideren, thinken, ponderen, keep in minden, meditateen, look after someoneen, take care ofen, watchen, reasonen, reflect uponen, turn over in one’s minden, perceiveen, decideen, deviseen, imagineen 262a
I,2[ خَالَ ( جيل )] imaginatuslaet opinatus estla, putavitla]
1)cogitarela, meditarila, considerarela, reputarela, versarelain animola, absoluteabsol. ልበ፡ ወሀቦሙ፡ በዘይኄልዩ፡ διανοεῖσθαι Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 17,6 ; አልቦሙ፡ ልብ፡ ለኀልዮ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 22 ; ኀለየ፡ መጠነ፡ ፩ሰዓት፡ Danielis prophetia.Dan. 4,16 ; n. 578cumc. በእንተ፡ de Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 118,59 ; cumc.Acc.Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 76,5 ; ኀለይከ፡ ምንተ፡ ይከውን፡ እምድኅሬከ፡ Danielis prophetia.Dan. 2,29 ; Danielis prophetia.Dan. 2,30 ; ዘኢኀለይኩ፡ በልብየ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 7,31 ; ኀልይዎ፡ በልብክሙ፡ ፍናዊክሙ፡ Haggaei prophetia.Hagg. 1,5 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 3,22 ; ኀሊ፡ ትእዛዞ፡ ለእግዚአብሔር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 6,37 ; ይኄሊ፡ ፍናዊሃ፡ ለጥበብ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 14,21 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 16,23 ; ኀሊ፡ ሠናየ፡ ቅድመ፡ እግዚአብሔር፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 3,4 ; ኢኀልዮሙ፡ ርቱዐ፡ λογισάμενοι οὐκ ὀρθῶς Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 2,1 ; ኀልዩ፡ ኀይለ፡ እግዚአብሔር፡ በአእምሮ፡ ሠናይ፡ ( φρονεῖν περί ) Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 1,1 ; ኅሊና፡ ዘእኄሊ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 9,40 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,7 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 93,11 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 12,3 ; ኀልዮ፡ ለዝንቱ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 2,3 ; ኢኀለይዎ፡ ለእግዚአብሔር፡ በልቦሙ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 1,28 ; ኀሊ፡ እንከ፡ ዘከመ፡ ትፈዲ፡ ለሊከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 8,13 ; በኀልዮትየ፡ dum cogitola, Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 1 ; ኀልዮታት፡ cogitationesla, Fid. Jac. Bar. In specie
a)excogitarela, comminiscila, ( molirila), νοεῖν ልቡ፡ ከንቶ፡ ይኄሊ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 32,6 ; ኅሊና፡ ዘኀለየ፡ ላዕለ፡ እለ፡ ይነብሩ፡ λογισμὸς ὃν ἐλογίσατο Jeremiae prophetia.Jer. 29,21 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 51,2 ; ምንተ፡ ትኄልዩ፡ ላዕለ፡ እግዚአብሔር፡ Nahum.Nah. 1,9 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 91,11 ; ይኄልዩ፡ እኩየ፡ τεκταίνεσθαι Proverbiorum liber biblicus.Prov. 12,20 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 14,22 ; ኀለየ፡ ዮሴፍ፡ ኅሊና፡ excogitavit consiliumla, Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 42 ; ኀለየ፡ እኩየ፡ ኅሊና፡ ላዕለ፡ ውሉደ፡ እስራኤል፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 46.
c)meminissela, respicerela: ኢኀለይከኒ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 21,2 ; ኢኀለይክኒ፡ οὐκ ἔλαβές με εἰς τὴν διάνοιαν Jesaiae prophetia.Jes. 57,11 ; συλλογίζεσθαι Jesaiae prophetia.Jes. 43,18 ; νοεῖν Jesaiae prophetia.Jes. 47,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 57,1 ; Jesaiae prophetia.Jes. 42,25 ; ኀለይክዎ፡ ἐφρόντισα αὐτοῦ ( θεοῦ ) liber Jobi.Job 23,14 ; liber Jobi.Job 23,15 ; Jesaiae prophetia.Jes. 65,16 ( οὐκ ἀναβήσεται αὐτῶν ἐπὶ τὴν καρδίαν ); ኢይኄልይዋ፡ በልቦሙ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 3,16 .
2)sollicitum essela, curarela, prospicerela, μεριμνᾶν , φροντίζειν ኀልዮ፡ ንዋይ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,2 ; ኀለዮ፡ ንብረት፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 254 ; ኀልዮታ፡ ( ἡ μέριμνα αὐτῆς ) ያሰርሮ፡ ለንዋሙ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 42,9 ; ዘይኄልዮሙ፡ ለሕዝቡ፡ እምነ፡ ድቀት፡ ὁ φροντίζων τοῦ λαοῦ αὐτοῦ ἀπὸ πτώσεως Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 50,4 ; ኢይኄልየኪ፡ እንከ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 16,42 ; ኢተኀልዩ፡ ወኢምንተኒ፡ ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 4,6 ; ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 11,28 ; ኢይፈቅድዎ፡ ለወርቅ፡ ወኢይኄልይዎ፡ ለብሩር፡ Jeremiae prophetia.Jer. 13,17 ; cumc. በእንተ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 6,28 ; ውእቱ፡ ይኄሊ፡ በእንቲአክሙ፡ αὐτῷ μέλει περὶ ὑμῶν not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 5,7 ; cumc. ለ፡ Lucae evangelium.Luc. 12,22 ; 1 ad Timotheum epistolae I, II.Tim. 5,8 ; ከመ፡ የኀሊ፡ ለንዋየ፡ ቤተ፡ ክርስቲያን፡ Syn.
3)
a)intelligerela, perciperela, cognoscerela: ኢኀለዩኒ፡ οὐκ ἠπίσταντό με Jeremiae prophetia.Jer. 2,8 ; κατασκέψασθαι Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 7,25 ; ይኄሊ፡ συνήσει Jeremiae prophetia.Jer. 23,5 ; Danielis prophetia.Dan. 8,5 ; ከመ፡ ነኀሊ፡ ኵሎ፡ ጽድቅ፡ Danielis prophetia.Dan. 9,13 ; φρονῆσαι Jesaiae prophetia.Jes. 44,18 .
b)sentirela φρονεῖν . ይኄልዩ፡ ዘመንፈስ፡ ዘዝንቱ፡ ዓለም፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,5 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 12,16 ; ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 2,2 .
4)putarela, existimarela: አምጣነ፡ ኀልዮትየ፡ mea sententiala, F.M. 11,1; cumc.duplexdupl.Acc.: እልክቱ፡ እለ፡ ኀለይዎሙ፡ አማልክተ፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 12,27 ; Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 15,12 ; sequensseq. ከመ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,18 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 3,8 . Voc. Ae.la: ኀለየ፡ ዘ፡ ሐሰበ፡
ḫallaya , ሐለየ፡ ḥallaya
Grébaut
ሐለየ፡ ḥallaya I,2 ይሔሊ፡ , የሐሊ፡ «penserfr» ― አሰበ፡ Ms. BNFabb217, fol. 20r.
43
Leslau
ኀለየ ḫallaya , () ሐለየ ḥallaya consideren, thinken, ponderen, keep in minden, meditateen, look after someoneen, take care ofen, watchen, reasonen, reflect uponen, turn over in one’s minden, perceiveen, decideen, deviseen, imagineen 262a
I,2[ خَالَ ( جيل )] imaginatuslaet opinatus estla, putavitla]
1)cogitarela, meditarila, considerarela, reputarela, versarelain animola, absoluteabsol. ልበ፡ ወሀቦሙ፡ በዘይኄልዩ፡ διανοεῖσθαι Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 17,6 ; አልቦሙ፡ ልብ፡ ለኀልዮ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 22 ; ኀለየ፡ መጠነ፡ ፩ሰዓት፡ Danielis prophetia.Dan. 4,16 ; n. 578cumc. በእንተ፡ de Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 118,59 ; cumc.Acc.Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 76,5 ; ኀለይከ፡ ምንተ፡ ይከውን፡ እምድኅሬከ፡ Danielis prophetia.Dan. 2,29 ; Danielis prophetia.Dan. 2,30 ; ዘኢኀለይኩ፡ በልብየ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 7,31 ; ኀልይዎ፡ በልብክሙ፡ ፍናዊክሙ፡ Haggaei prophetia.Hagg. 1,5 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 3,22 ; ኀሊ፡ ትእዛዞ፡ ለእግዚአብሔር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 6,37 ; ይኄሊ፡ ፍናዊሃ፡ ለጥበብ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 14,21 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 16,23 ; ኀሊ፡ ሠናየ፡ ቅድመ፡ እግዚአብሔር፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 3,4 ; ኢኀልዮሙ፡ ርቱዐ፡ λογισάμενοι οὐκ ὀρθῶς Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 2,1 ; ኀልዩ፡ ኀይለ፡ እግዚአብሔር፡ በአእምሮ፡ ሠናይ፡ ( φρονεῖν περί ) Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 1,1 ; ኅሊና፡ ዘእኄሊ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 9,40 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,7 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 93,11 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 12,3 ; ኀልዮ፡ ለዝንቱ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 2,3 ; ኢኀለይዎ፡ ለእግዚአብሔር፡ በልቦሙ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 1,28 ; ኀሊ፡ እንከ፡ ዘከመ፡ ትፈዲ፡ ለሊከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 8,13 ; በኀልዮትየ፡ dum cogitola, Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 1 ; ኀልዮታት፡ cogitationesla, Fid. Jac. Bar. In specie
a)excogitarela, comminiscila, ( molirila), νοεῖν ልቡ፡ ከንቶ፡ ይኄሊ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 32,6 ; ኅሊና፡ ዘኀለየ፡ ላዕለ፡ እለ፡ ይነብሩ፡ λογισμὸς ὃν ἐλογίσατο Jeremiae prophetia.Jer. 29,21 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 51,2 ; ምንተ፡ ትኄልዩ፡ ላዕለ፡ እግዚአብሔር፡ Nahum.Nah. 1,9 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 91,11 ; ይኄልዩ፡ እኩየ፡ τεκταίνεσθαι Proverbiorum liber biblicus.Prov. 12,20 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 14,22 ; ኀለየ፡ ዮሴፍ፡ ኅሊና፡ excogitavit consiliumla, Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 42 ; ኀለየ፡ እኩየ፡ ኅሊና፡ ላዕለ፡ ውሉደ፡ እስራኤል፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 46.
c)meminissela, respicerela: ኢኀለይከኒ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 21,2 ; ኢኀለይክኒ፡ οὐκ ἔλαβές με εἰς τὴν διάνοιαν Jesaiae prophetia.Jes. 57,11 ; συλλογίζεσθαι Jesaiae prophetia.Jes. 43,18 ; νοεῖν Jesaiae prophetia.Jes. 47,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 57,1 ; Jesaiae prophetia.Jes. 42,25 ; ኀለይክዎ፡ ἐφρόντισα αὐτοῦ ( θεοῦ ) liber Jobi.Job 23,14 ; liber Jobi.Job 23,15 ; Jesaiae prophetia.Jes. 65,16 ( οὐκ ἀναβήσεται αὐτῶν ἐπὶ τὴν καρδίαν ); ኢይኄልይዋ፡ በልቦሙ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 3,16 .
2)sollicitum essela, curarela, prospicerela, μεριμνᾶν , φροντίζειν ኀልዮ፡ ንዋይ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,2 ; ኀለዮ፡ ንብረት፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 254 ; ኀልዮታ፡ ( ἡ μέριμνα αὐτῆς ) ያሰርሮ፡ ለንዋሙ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 42,9 ; ዘይኄልዮሙ፡ ለሕዝቡ፡ እምነ፡ ድቀት፡ ὁ φροντίζων τοῦ λαοῦ αὐτοῦ ἀπὸ πτώσεως Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 50,4 ; ኢይኄልየኪ፡ እንከ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 16,42 ; ኢተኀልዩ፡ ወኢምንተኒ፡ ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 4,6 ; ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 11,28 ; ኢይፈቅድዎ፡ ለወርቅ፡ ወኢይኄልይዎ፡ ለብሩር፡ Jeremiae prophetia.Jer. 13,17 ; cumc. በእንተ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 6,28 ; ውእቱ፡ ይኄሊ፡ በእንቲአክሙ፡ αὐτῷ μέλει περὶ ὑμῶν not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 5,7 ; cumc. ለ፡ Lucae evangelium.Luc. 12,22 ; 1 ad Timotheum epistolae I, II.Tim. 5,8 ; ከመ፡ የኀሊ፡ ለንዋየ፡ ቤተ፡ ክርስቲያን፡ Syn.
3)
a)intelligerela, perciperela, cognoscerela: ኢኀለዩኒ፡ οὐκ ἠπίσταντό με Jeremiae prophetia.Jer. 2,8 ; κατασκέψασθαι Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 7,25 ; ይኄሊ፡ συνήσει Jeremiae prophetia.Jer. 23,5 ; Danielis prophetia.Dan. 8,5 ; ከመ፡ ነኀሊ፡ ኵሎ፡ ጽድቅ፡ Danielis prophetia.Dan. 9,13 ; φρονῆσαι Jesaiae prophetia.Jes. 44,18 .
b)sentirela φρονεῖν . ይኄልዩ፡ ዘመንፈስ፡ ዘዝንቱ፡ ዓለም፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,5 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 12,16 ; ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 2,2 .
4)putarela, existimarela: አምጣነ፡ ኀልዮትየ፡ mea sententiala, F.M. 11,1; cumc.duplexdupl.Acc.: እልክቱ፡ እለ፡ ኀለይዎሙ፡ አማልክተ፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 12,27 ; Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 15,12 ; sequensseq. ከመ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,18 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 3,8 . Voc. Ae.la: ኀለየ፡ ዘ፡ ሐሰበ፡
ḫallaya , ሐለየ፡ ḥallaya
Grébaut
ሐለየ፡ ḥallaya I,2 ይሔሊ፡ , የሐሊ፡ «penserfr» ― አሰበ፡ Ms. BNFabb217, fol. 20r.
43
Leslau
ኀለየ ḫallaya , () ሐለየ ḥallaya consideren, thinken, ponderen, keep in minden, meditateen, look after someoneen, take care ofen, watchen, reasonen, reflect uponen, turn over in one’s minden, perceiveen, decideen, deviseen, imagineen 262a
I,2[ خَالَ ( جيل )] imaginatuslaet opinatus estla, putavitla]
1)cogitarela, meditarila, considerarela, reputarela, versarelain animola, absoluteabsol. ልበ፡ ወሀቦሙ፡ በዘይኄልዩ፡ διανοεῖσθαι Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 17,6 ; አልቦሙ፡ ልብ፡ ለኀልዮ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 22 ; ኀለየ፡ መጠነ፡ ፩ሰዓት፡ Danielis prophetia.Dan. 4,16 ; n. 578cumc. በእንተ፡ de Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 118,59 ; cumc.Acc.Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 76,5 ; ኀለይከ፡ ምንተ፡ ይከውን፡ እምድኅሬከ፡ Danielis prophetia.Dan. 2,29 ; Danielis prophetia.Dan. 2,30 ; ዘኢኀለይኩ፡ በልብየ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 7,31 ; ኀልይዎ፡ በልብክሙ፡ ፍናዊክሙ፡ Haggaei prophetia.Hagg. 1,5 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 3,22 ; ኀሊ፡ ትእዛዞ፡ ለእግዚአብሔር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 6,37 ; ይኄሊ፡ ፍናዊሃ፡ ለጥበብ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 14,21 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 16,23 ; ኀሊ፡ ሠናየ፡ ቅድመ፡ እግዚአብሔር፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 3,4 ; ኢኀልዮሙ፡ ርቱዐ፡ λογισάμενοι οὐκ ὀρθῶς Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 2,1 ; ኀልዩ፡ ኀይለ፡ እግዚአብሔር፡ በአእምሮ፡ ሠናይ፡ ( φρονεῖν περί ) Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 1,1 ; ኅሊና፡ ዘእኄሊ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 9,40 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,7 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 93,11 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 12,3 ; ኀልዮ፡ ለዝንቱ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 2,3 ; ኢኀለይዎ፡ ለእግዚአብሔር፡ በልቦሙ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 1,28 ; ኀሊ፡ እንከ፡ ዘከመ፡ ትፈዲ፡ ለሊከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 8,13 ; በኀልዮትየ፡ dum cogitola, Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 1 ; ኀልዮታት፡ cogitationesla, Fid. Jac. Bar. In specie
a)excogitarela, comminiscila, ( molirila), νοεῖν ልቡ፡ ከንቶ፡ ይኄሊ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 32,6 ; ኅሊና፡ ዘኀለየ፡ ላዕለ፡ እለ፡ ይነብሩ፡ λογισμὸς ὃν ἐλογίσατο Jeremiae prophetia.Jer. 29,21 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 51,2 ; ምንተ፡ ትኄልዩ፡ ላዕለ፡ እግዚአብሔር፡ Nahum.Nah. 1,9 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 91,11 ; ይኄልዩ፡ እኩየ፡ τεκταίνεσθαι Proverbiorum liber biblicus.Prov. 12,20 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 14,22 ; ኀለየ፡ ዮሴፍ፡ ኅሊና፡ excogitavit consiliumla, Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 42 ; ኀለየ፡ እኩየ፡ ኅሊና፡ ላዕለ፡ ውሉደ፡ እስራኤል፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 46.
c)meminissela, respicerela: ኢኀለይከኒ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 21,2 ; ኢኀለይክኒ፡ οὐκ ἔλαβές με εἰς τὴν διάνοιαν Jesaiae prophetia.Jes. 57,11 ; συλλογίζεσθαι Jesaiae prophetia.Jes. 43,18 ; νοεῖν Jesaiae prophetia.Jes. 47,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 57,1 ; Jesaiae prophetia.Jes. 42,25 ; ኀለይክዎ፡ ἐφρόντισα αὐτοῦ ( θεοῦ ) liber Jobi.Job 23,14 ; liber Jobi.Job 23,15 ; Jesaiae prophetia.Jes. 65,16 ( οὐκ ἀναβήσεται αὐτῶν ἐπὶ τὴν καρδίαν ); ኢይኄልይዋ፡ በልቦሙ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 3,16 .
2)sollicitum essela, curarela, prospicerela, μεριμνᾶν , φροντίζειν ኀልዮ፡ ንዋይ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,2 ; ኀለዮ፡ ንብረት፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 254 ; ኀልዮታ፡ ( ἡ μέριμνα αὐτῆς ) ያሰርሮ፡ ለንዋሙ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 42,9 ; ዘይኄልዮሙ፡ ለሕዝቡ፡ እምነ፡ ድቀት፡ ὁ φροντίζων τοῦ λαοῦ αὐτοῦ ἀπὸ πτώσεως Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 50,4 ; ኢይኄልየኪ፡ እንከ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 16,42 ; ኢተኀልዩ፡ ወኢምንተኒ፡ ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 4,6 ; ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 11,28 ; ኢይፈቅድዎ፡ ለወርቅ፡ ወኢይኄልይዎ፡ ለብሩር፡ Jeremiae prophetia.Jer. 13,17 ; cumc. በእንተ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 6,28 ; ውእቱ፡ ይኄሊ፡ በእንቲአክሙ፡ αὐτῷ μέλει περὶ ὑμῶν not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 5,7 ; cumc. ለ፡ Lucae evangelium.Luc. 12,22 ; 1 ad Timotheum epistolae I, II.Tim. 5,8 ; ከመ፡ የኀሊ፡ ለንዋየ፡ ቤተ፡ ክርስቲያን፡ Syn.
3)
a)intelligerela, perciperela, cognoscerela: ኢኀለዩኒ፡ οὐκ ἠπίσταντό με Jeremiae prophetia.Jer. 2,8 ; κατασκέψασθαι Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 7,25 ; ይኄሊ፡ συνήσει Jeremiae prophetia.Jer. 23,5 ; Danielis prophetia.Dan. 8,5 ; ከመ፡ ነኀሊ፡ ኵሎ፡ ጽድቅ፡ Danielis prophetia.Dan. 9,13 ; φρονῆσαι Jesaiae prophetia.Jes. 44,18 .
b)sentirela φρονεῖν . ይኄልዩ፡ ዘመንፈስ፡ ዘዝንቱ፡ ዓለም፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,5 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 12,16 ; ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 2,2 .
4)putarela, existimarela: አምጣነ፡ ኀልዮትየ፡ mea sententiala, F.M. 11,1; cumc.duplexdupl.Acc.: እልክቱ፡ እለ፡ ኀለይዎሙ፡ አማልክተ፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 12,27 ; Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 15,12 ; sequensseq. ከመ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,18 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 3,8 . Voc. Ae.la: ኀለየ፡ ዘ፡ ሐሰበ፡
ḫallaya , ሐለየ፡ ḥallaya
Grébaut
ሐለየ፡ ḥallaya I,2 ይሔሊ፡ , የሐሊ፡ «penserfr» ― አሰበ፡ Ms. BNFabb217, fol. 20r.
43
Leslau
ኀለየ ḫallaya , () ሐለየ ḥallaya consideren, thinken, ponderen, keep in minden, meditateen, look after someoneen, take care ofen, watchen, reasonen, reflect uponen, turn over in one’s minden, perceiveen, decideen, deviseen, imagineen 262a
nomen actionisn. act.et not foundsubst., m. et fem.
1)sessiolaPsalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 138,1 ; ንብረቶሙ፡ ወተንሥኦቶሙ፡ Threni, liber biblicus.Thren. 3,62 ; ንብረቱ፡ በየማንከ፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 115 ; Mavâs. 53. In specie: sessio episcopilavel patriarchaelai.e. administratio: ኑኀ፡ ንብረቱ፡ not able to find explanation in abbreviation listCat. Cod. Bibl. Bodl. p. 14 ; ፲፭ዕለት፡ እምንብረቱ፡ ዲበ፡ መንበሩ፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 15.
2)positiola: ንብረተ፡ ከዋክብት፡ ἀστέρων θέσεις Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 7,19 ; Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 7,29 ; Canticum Canticorum.Cant. 4,9 .
a)situsla: ናሁ፡ ንብረታ፡ ለዛቲ፡ ሀገር፡ ሠናይት፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 2,19 .
b)dispositiola, modusla: ንብረተ፡ መናቅዕትኪ፡ ῥυθμοὶ μηρῶν Canticum Canticorum.Cant. 7,2 .
c)impositio manusla: ንብረተ፡ እድ፡ Ssal. Req.; etiam nomen orationis liturgicae: ወእምድኅሬሁ፡ ትብል፡ ንብረተ፡ እድ፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 62 (aliâs: ጸሎተ፡ አንብሮ፡ እድ፡ ).
d)institutiola, constitutiola: አዝማድ፡ ዘበንብረት፡ ( oppositum, -o, -nituropp.et consanguineis et affinibus et propinquis spiritualibus) ex. gr. collactanei vel pupilli F.N. 24,2; አብ፡ በንብረት፡ ዘውእቱ፡ ሐፃኒ፡ Fetḥa Nagast; numeri significant capita capitumque partes.F.N. 32 .
3)
a)stabilitasla: ሰአሉ፡ በንብረተ፡ ንግሡ፡ ወኑኀ፡ መዋዕሊሁ፡ ( sie beteten fürde) Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 316.
c)statusla, conditiola: ሠናየ፡ ኮነ፡ ንብረቶሙ፡ ለሕዝብ፡ Actus apostolorum.Act. 24,3 ; ንብረተ፡ ነፍስየ፡ ወሥጋየ፡ በእዴሁ፡ እኁዝ፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium HedarSx. Hed. 6 Enc.
d)vivendi ratiola, vitala: ንብረትየ፡ ዘበንእስየ፡ βίωσις Actus apostolorum.Act. 26,4 ; በላዕለ፡ ውሉዱ፡ ያስተርኢ፡ ንብረቱ፡ ለሰብእ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 11,28 ; βίος ንብረቱ፡ ከመ፡ ዘኢኮነ፡ ሕያወ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 40,29 ; ኅዳጥ፡ ውእቱ፡ ወማሕዘን፡ ንብረትነ፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 2,1 ; Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 2,4 ; Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 2,15 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 5,9 ; በብዝኀ፡ ንብረት፡ liber Jobi.Job 12,12 ; ከመ፡ በዕሩፍ፡ ወበጽምው፡ ይኩን፡ ንብረትነ፡ ad Timotheum epistola I.1 Tim. 2,2 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 239 ; ንብረተ፡ ዓለም፡ αἱ τοῦ βίου πραγματεῖαι ad Timotheum epistola II.2 Tim. 2,4 ; ζωή liber Jobi.Job 7,1 .
4)habitatiola, commoratiola: በቀዳሚ፡ ንብረቶሙ፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 17,25 ; ንብረቶሙ፡ ውስተ፡ ገዳም፡ Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 6 ; ዘኢኮነ፡ ምስለ፡ ሰብእ፡ ንብረቱ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 3,50 ; Danielis prophetia.Dan. 2,11 ; δίαιτα ረሰይኩ፡ ሎቱ፡ ገዳመ፡ ንብረቶ፡ liber Jobi.Job 39,6 ; ዘአልቦ፡ ንብረተ፡ ዘኀበ፡ መሲዮ፡ ይበይት፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 36,31 ; κατάσχεσις Paralipomenon liber I.1 Par. 4,33 ; ቤተ፡ ንብረቶሙ፡ Judith liber apocryphus.Judith 9,13 .
I,2[ خَالَ ( جيل )] imaginatuslaet opinatus estla, putavitla]
1)cogitarela, meditarila, considerarela, reputarela, versarelain animola, absoluteabsol. ልበ፡ ወሀቦሙ፡ በዘይኄልዩ፡ διανοεῖσθαι Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 17,6 ; አልቦሙ፡ ልብ፡ ለኀልዮ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 22 ; ኀለየ፡ መጠነ፡ ፩ሰዓት፡ Danielis prophetia.Dan. 4,16 ; n. 578cumc. በእንተ፡ de Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 118,59 ; cumc.Acc.Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 76,5 ; ኀለይከ፡ ምንተ፡ ይከውን፡ እምድኅሬከ፡ Danielis prophetia.Dan. 2,29 ; Danielis prophetia.Dan. 2,30 ; ዘኢኀለይኩ፡ በልብየ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 7,31 ; ኀልይዎ፡ በልብክሙ፡ ፍናዊክሙ፡ Haggaei prophetia.Hagg. 1,5 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 3,22 ; ኀሊ፡ ትእዛዞ፡ ለእግዚአብሔር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 6,37 ; ይኄሊ፡ ፍናዊሃ፡ ለጥበብ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 14,21 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 16,23 ; ኀሊ፡ ሠናየ፡ ቅድመ፡ እግዚአብሔር፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 3,4 ; ኢኀልዮሙ፡ ርቱዐ፡ λογισάμενοι οὐκ ὀρθῶς Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 2,1 ; ኀልዩ፡ ኀይለ፡ እግዚአብሔር፡ በአእምሮ፡ ሠናይ፡ ( φρονεῖν περί ) Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 1,1 ; ኅሊና፡ ዘእኄሊ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 9,40 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,7 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 93,11 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 12,3 ; ኀልዮ፡ ለዝንቱ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 2,3 ; ኢኀለይዎ፡ ለእግዚአብሔር፡ በልቦሙ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 1,28 ; ኀሊ፡ እንከ፡ ዘከመ፡ ትፈዲ፡ ለሊከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 8,13 ; በኀልዮትየ፡ dum cogitola, Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 1 ; ኀልዮታት፡ cogitationesla, Fid. Jac. Bar. In specie
a)excogitarela, comminiscila, ( molirila), νοεῖν ልቡ፡ ከንቶ፡ ይኄሊ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 32,6 ; ኅሊና፡ ዘኀለየ፡ ላዕለ፡ እለ፡ ይነብሩ፡ λογισμὸς ὃν ἐλογίσατο Jeremiae prophetia.Jer. 29,21 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 51,2 ; ምንተ፡ ትኄልዩ፡ ላዕለ፡ እግዚአብሔር፡ Nahum.Nah. 1,9 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 91,11 ; ይኄልዩ፡ እኩየ፡ τεκταίνεσθαι Proverbiorum liber biblicus.Prov. 12,20 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 14,22 ; ኀለየ፡ ዮሴፍ፡ ኅሊና፡ excogitavit consiliumla, Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 42 ; ኀለየ፡ እኩየ፡ ኅሊና፡ ላዕለ፡ ውሉደ፡ እስራኤል፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 46.
c)meminissela, respicerela: ኢኀለይከኒ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 21,2 ; ኢኀለይክኒ፡ οὐκ ἔλαβές με εἰς τὴν διάνοιαν Jesaiae prophetia.Jes. 57,11 ; συλλογίζεσθαι Jesaiae prophetia.Jes. 43,18 ; νοεῖν Jesaiae prophetia.Jes. 47,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 57,1 ; Jesaiae prophetia.Jes. 42,25 ; ኀለይክዎ፡ ἐφρόντισα αὐτοῦ ( θεοῦ ) liber Jobi.Job 23,14 ; liber Jobi.Job 23,15 ; Jesaiae prophetia.Jes. 65,16 ( οὐκ ἀναβήσεται αὐτῶν ἐπὶ τὴν καρδίαν ); ኢይኄልይዋ፡ በልቦሙ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 3,16 .
2)sollicitum essela, curarela, prospicerela, μεριμνᾶν , φροντίζειν ኀልዮ፡ ንዋይ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,2 ; ኀለዮ፡ ንብረት፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 254 ; ኀልዮታ፡ ( ἡ μέριμνα αὐτῆς ) ያሰርሮ፡ ለንዋሙ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 42,9 ; ዘይኄልዮሙ፡ ለሕዝቡ፡ እምነ፡ ድቀት፡ ὁ φροντίζων τοῦ λαοῦ αὐτοῦ ἀπὸ πτώσεως Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 50,4 ; ኢይኄልየኪ፡ እንከ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 16,42 ; ኢተኀልዩ፡ ወኢምንተኒ፡ ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 4,6 ; ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 11,28 ; ኢይፈቅድዎ፡ ለወርቅ፡ ወኢይኄልይዎ፡ ለብሩር፡ Jeremiae prophetia.Jer. 13,17 ; cumc. በእንተ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 6,28 ; ውእቱ፡ ይኄሊ፡ በእንቲአክሙ፡ αὐτῷ μέλει περὶ ὑμῶν not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 5,7 ; cumc. ለ፡ Lucae evangelium.Luc. 12,22 ; 1 ad Timotheum epistolae I, II.Tim. 5,8 ; ከመ፡ የኀሊ፡ ለንዋየ፡ ቤተ፡ ክርስቲያን፡ Syn.
3)
a)intelligerela, perciperela, cognoscerela: ኢኀለዩኒ፡ οὐκ ἠπίσταντό με Jeremiae prophetia.Jer. 2,8 ; κατασκέψασθαι Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 7,25 ; ይኄሊ፡ συνήσει Jeremiae prophetia.Jer. 23,5 ; Danielis prophetia.Dan. 8,5 ; ከመ፡ ነኀሊ፡ ኵሎ፡ ጽድቅ፡ Danielis prophetia.Dan. 9,13 ; φρονῆσαι Jesaiae prophetia.Jes. 44,18 .
b)sentirela φρονεῖν . ይኄልዩ፡ ዘመንፈስ፡ ዘዝንቱ፡ ዓለም፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,5 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 12,16 ; ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 2,2 .
4)putarela, existimarela: አምጣነ፡ ኀልዮትየ፡ mea sententiala, F.M. 11,1; cumc.duplexdupl.Acc.: እልክቱ፡ እለ፡ ኀለይዎሙ፡ አማልክተ፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 12,27 ; Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 15,12 ; sequensseq. ከመ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,18 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 3,8 . Voc. Ae.la: ኀለየ፡ ዘ፡ ሐሰበ፡
ḫallaya , ሐለየ፡ ḥallaya
Grébaut
ሐለየ፡ ḥallaya I,2 ይሔሊ፡ , የሐሊ፡ «penserfr» ― አሰበ፡ Ms. BNFabb217, fol. 20r.
43
Leslau
ኀለየ ḫallaya , () ሐለየ ḥallaya consideren, thinken, ponderen, keep in minden, meditateen, look after someoneen, take care ofen, watchen, reasonen, reflect uponen, turn over in one’s minden, perceiveen, decideen, deviseen, imagineen 262a
II,1
1)insilirelavel irruere facerela: አስረሮ፡ ላዕለ፡ ብእሲቱ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 222.
2)volare facerela: monachus miraculo አስረረ፡ እጓላተ፡ ርግብ፡ (postquam eas assavit) Synaxaria; sequuntur nomina mensium GenbôtSx. Genb. 21 Enc.; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 14,8 ; { ንስር፡ ያሰርር፡ ክነፊሁ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 11,7 varia lectiovar.}.
a)alatum facerela, evolarelavel sursum volare facerela: አስረረ፡ ከመ፡ ንስር፡ እጐሊሁ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 29,17 ; ያሰርር፡ ውስተ፡ አርያም፡ እጐሊሁ፡ Habacuci prophetia.Hab. 2,9 ; እማንቱ፡ አስረራኒ፡ ἀνεπτέρωσάν με Canticum Canticorum.Cant. 6,5 ; አብድ፡ አስረረ፡ እከየ፡ ዚአሁ፡ ( ἐξεπέτασε ) Proverbiorum liber biblicus.Prov. 13,16 .
b)avolare sinerelavel facerela, Deuteronomium.Deut. 22,7 ; ዖፍ፡ እንተ፡ አስረረት፡ እጐሊሃ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 16,2 ; ከመ፡ ሣዕር፡ ዘያነሥኦ፡ ነፋስ፡ ታሰርረኒ፡ liber Jobi.Job 13,25 . Etiam sensu translato
α)abigerela: ኀልዮ፡ ንዋይ፡ ያሰርር፡ ንዋመ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,1 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 42,9 .
β)abstraherelavel subducere animosla(e corpore) admiratione: ዘማዊት፡ እንተ፡ ታሰርር፡ ልበ፡ ወራዙት፡ ποιεῖ ἐξίπτασθαι Proverbiorum liber biblicus.Prov. 7,10 varia lectiovar.; Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 2 ; በመሰንቆ፡ ማሕሌት፡ ሐዋዝ፡ እንተ፡ (v. ከመ፡ ) ያሰርር፡ አልባበ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TerrSx. Ter 21 Enc.
ʾasrara , አሥረረ፡ ʾaśrara
Grébaut
አሥረረ፡ ʾaśrara II,1 ያሠርር፡ , ያሥርር፡ «faire volerfr, faire monterfr, lancer en hautfr» ― አበረረ፡ , አስወጣ፡ Ms. BNFabb217, fol. 50v.
125
Leslau
አስረረ ʾasrara causative {of videasvid. ሰረረ sarara }; also stir upen, make attacken, drive awayen 514b
Substantivumsubst.
1)notaelavel literaelaincisaela, charactereslamagicila, figuraelasuperstitiosaela: γράμματα στικτά Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 19,28 ; στοιχεῖα ad Galatas epistola Pauli.Gal. 4,9 ; ዘይገብር፡ ፈጠራ፡ ውስተ፡ ሥጋሁ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 162 ; መተርጕመ፡ ፈጠራ፡ F.N. 11,3.
2)reslafictalavel commenticiala, commentumla: ኀልዮ፡ ውስተ፡ ፈጠራሁ፡ ለጣዖት፡ ἐπίνοια εἰδώλων Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 14,12 ; ይሜህሩ፡ ፈጠራ፡ ዘእምጕሥዐተ፡ ልቦሙ፡ M.M. f. 184; M.M. f. 232; ማኒ፡ (Manes) ወዘይመስልዎ፡ እምሰብአ፡ ፈጠራ፡ ዕልዋነ፡ ሃይማኖት፡ F.N. in prol.
olera colligerelavideasvid. sub ሐመለ፡
(crebrius quam ኀመለ፡ et sine dubio rectius) notionem virendila, virescendilahabet. Quare حَمَلَ portavitla(quamquam حَمْلٌ fructus arborislasignificat) cum Ludolfo haud comparandum est; sed eadem radix esse videtur, quae amh. ለማ፡ (pro ለምሐ፡ ), aeth. ለምለመ፡ ( quod videasq.v.columnacol.34) sonat. Vicina sunt חָמַל et حَلُمَ de animi teneritatelai.e. mansuetudinelausurpata; videasvid.etiam ልሕመ፡ col. 30. Hinc
I,2[ חמשׁ ܚܡܫ خمس ] quinque facerela: Deus ዘይኄምሶን፡ ለኬክሮሳተ፡ ሰዓታት፡ ከመ፡ ይኩና፡ መዓርገ፡ ጸሎታት፡ not able to find explanation in abbreviation listM.M. f. 347 .
inusitatusinus., i.q. ኀበዘ፡ q.v. [cfr. حَمَسَ coxit in sartaginela, ( مُحَمَّصٌ ) خَمَطَ assavitla(carnem); et amh. አምሳ፡ panis speciesla]).
I,1[ar. خَبَزَ paravit panemla( خُبْزٌ panisla); vis verbi prima non in pinsendola, sed in coquendolafuisse videtur, videasvid.supra ኀመዘ፡ , et hebr. מַחֲבַת ] SubjunctivusSubj. ይኅብዝ፡ , coquere palanemla: ኀበዙ፡ ሐሪፆሙ፡ ἔπεψαν τὸ σταῖς Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 12,39 ; እቶን፡ ዘአንድዱ፡ ለኀቢዘ፡ ኅብስት፡ εἰς πέψιν Ηο s. 7,4; ኀባውዝ፡ እለ፡ የኀብዙ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 44,21 (var.); ረሰየ፡ ( constituitla) ሄሮድስ፡ ሰብአ፡ ብዙኃነ፡ ለኀቢዘ፡ ኅብስት፡ ወአዘዞሙ፡ ከመ፡ ይኅብዙ፡ ወትረ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 329 ; እመቦ፡ ሥርናይ፡ ( si quis frumentum habebatla) ይፈርህ፡ ይሕርፆ፡ አው፡ ይኅብዞ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 367. Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ኀበዘ፡ ዘ፡ ጋገረ፡