Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

, proprie quantitas^la, numerus^la, copia^laut videtur; deinde usurpatur supplendis quibusdam notionibus, quae in aliis linguis ope pronominum quantitatis significantur ( gramm.§ 157,1), scilicet

a)aliquot^la: መፍትው፡ ዘይሠየም፡ ኤጲስ፡ ቆጶስ፡ እምስፍን፡ (in lexico: እምስፍነ፡ ) ኤጲስ፡ ቆጶሳት፡ n. 406 p. 308 e Syn.

b)aliquoties^la, saepe^la( رُبَّمَا ) conjunctum cum ጊዜ፡ , ut: ስፍነ፡ ጊዜ፡ ዘነትዐ፡ ምዉእ፡ ወውእቱ፡ ተመይጠ፡ ወኮነ፡ መዋኤ፡

2)in interrogationibus directis et indirectis et in exclamationibus:

a)quantus^la, quantum?^la ስፍን፡ ኀፍረት፡ ዘይረክበኒ፡ በይእቲ፡ ዕለት፡ quanta erit ignominia, quae^laVit. Pach.; ለቡ፡ ስፍን፡ ኈልቆሙ፡

b)quot?^la ስፍን፡ ቦቱ፡ ዲናራት፡ ዘለቅሐ፡ ; ስፍነ፡ አህጉረ፡ ጽኑዓነ፡ እለ፡ አመዝበሮን፡ ( ሞት፡ ) ወስፍነ፡ አብያተ፡ እለ፡ አንኀሎን፡ ወስፍነ፡ ዕደወ፡ ኀያላነ፡ ረሰየ፡ ይትዋነይዎሙ፡ ዕፄያት፡ ; ስፍን፡ እምነ፡ ኤጲስ፡ ቆጶሳት፡ Lud. e Syn. Originem potestatis interrogativae videas in hoc exemplo: ታአምር፡ ስፍነ፡ ነገሥተ፡ ርኩሳነ፡ እለ፡ ዐለዉ፡ novisti^la( copiam^la, reges impuros, qui^lai.e.) quot reges impuri^la(in membro parallelo ሚመጠን፡ )

c)quoties?^laaut ስፍነ፡ ποσάκις , aut ስፍነ፡ ጊዜ፡ ;

እንከ

particula consecutiva [composita ex I እን፡ et ከ፡ , gramm.§ 62,c et gramm.§ 64; ከ፡ autem e forma pleniore extenuatum videtur, ኬ፡ ; frustra Schrader de linguae Ae. indole p. 29 እንከ፡ ex እንተ፡ ከ፡ contractum esse conjecit], postpositiva, nec nisi emphaseos causa (ut ) vel ubi vocibus encliticis ሰ፡ et ኬ፡ aucta est (sc. እንከሰ፡ ; vel እንከሰኬ፡ ; ) primum orationis locum obtinet.

1)de consecutione causali: igitur^la, itaque^la, ergo^la, ( nun , also ), οὖν ; ; ; ; ; ; ; al. ἄρα , ታአምር፡ እንከሰ፡ ; ; ( nimirum^la; thesi propositae firmandae exemplum infert, sicut Graeci nonnumquam voce ἄρα utuntur); in sententiis interrogativis: ; በቀለኑ፡ እንከ፡ ትትቤቀላኒ፡ ; ወአይቴኑ፡ እንከ፡ አምላከ፡ ጽድቅ፡ ; መኑ፡ እንከ፡ ; ; ; በውስተ፡ ርስተ፡ መኑ፡ እንከ፡ አኀድር፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; et cohortativis: ኅፈሩ፡ እንከ፡ ቃልየ፡ τοιγαροῦν ; ; ; ; . ; ; .

a) እንከሰ፡ ( so – denn ) igitur^la, jam^la, jam vero^la; οὖν , δή , ግበሩ፡ እንከሰ፡ ሕጎ፡ ; ; ; ; ; ; ; ፈንወኒ፡ እንከሰ፡ ; ; ; ; ንኅድጋ፡ እንከሰ፡ ; ; እንከሰ፡ እወቅስ፡ ; et እንከሰኬ፡ τοιγαροῦν .

b)in apodosi sententiarum conditionalium, sive እንከ፡ , ut አእመርኩ፡ እንከ፡ ከመ፡ ; ; sive ወ — እንከ፡ .

c) ወ — እንከ፡ ( und nun^de, und so^de) duas enuntiationes ita conjungit, ut posteriorem e priori consequi significet (sicut וְ consec. et ف ); ወያአምር፡ እንከ፡ ኵሉ፡ ; ; ; ; ኢታውጽእ፡ ነገረ፡ ዘሰማዕከ፡ ወተአመን፡ እንከ፡ ከመ፡ ሕሡም፡ አልቦ፡ ዘይረክበከ፡ ; ወወድቀ፡ እንከ፡ ; ; ; .

2)de consecutione temporali: adhuc^la, porro^la, amplius^la, diutius^la; passim, ubi temporis praesentis ratio habetur: nunc^la, jam^la, vel ubi temporis futuri: in reliquum^lasive posterum^la; ἔτι ; ኀደገት፡ እንከ፡ ብሂሎታ፡ ἐκόπασε τοῦ λαλῆσαι πρὸς αὐτὴν ἔτι ; አሐተ፡ እንከ፡ ἔτι τὸ ἅπαξ τοῦτο ; ቦኑ፡ ለግሙራ፡ ኣረምም፡ እንከ፡ ; እምይእዜ፡ እንከ፡ ; ; ; ወተከልአ፡ ሕዝብ፡ እንከ፡ አብኦ፡ ; ; ትሬኢ፡ እንከ፡ ዘየዐቢ፡ ኀጢአተ፡ ; እንከ፡ ዓዲ፡ ; ወእምዝ፡ እንከ፡ καὶ τότε ; τὸ λοιπόν ; ; ወይጸርኅ፡ እንከ፡ ; አእመርኩ፡ እንከሰ፡ ; ይብል፡ እበልዕ፡ ወእንከሰ፡ እፈግዕ፡ καὶ νῦν ; . Crebro componuntur

a) ኬ፡ — እንከ፡ igitur — jam^la, ergo — nunc^lavel in posterum^la( also — nun^de) potissimum in exhortationibus, ut ; ; ; ; ; ; ; sed etiam aliâs ut ; ant.

b) ኢ፡ — እንከ፡ non amplius^la, non diutius^la, οὐκέτι , μηκέτι , ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; እንከሰኬ፡ ኢኮኑ፡ ; ; ; አልቦ፡ — እንከ፡ ; ; አኮ፡ — እንከ፡ ዘ፡ ; ስእኑ፡ እንከ፡ ኀቢኦቶ፡ . — Voc. Ae.: እንከ፡ ዘ፡ እንግድያ፡ n. 778

ከመ ገብረ

, , [ כְּמוֹ , כְּמָא , ܐܰܟܡܳܐ , كَمَا ; gramm.§ 63, a; gramm.§ 64, b],

A)Adv.

I)integrae sententiae praemissum:

1) ከመ፡

a)comparative: ut^la, sicut^la, quemadmodum^la,

α)sive addito correlato ( sic^la, ita^la): ; ; ከመ፡ ይፈቱ፡ ኅጽው፡ – ከማሁ፡ ; ; ; ; ; ; ;

β)sive omisso: ; ; ; ; ; ; ከመ፡ ምስለ፡ አንስት፡ ; ከመ፡ አመ፡ ንስቲታ፡ ; ; .

γ)in specie: ከመ፡ – ከመዝ፡ quo^la( magis^la) – eo^la(major) .

b)raro in oratione obliqua: quomodo^lavel quam^la, ; ; ነኪር፡ ከመ፡ ተዐቢ፤ ዕፁብ፡ ከመ፡ ታስተባሪ፡ .

c)rarissime in exclamatione: quam!^la .

2) በከመ፡ i.e. በ፡ et ከመ፡ ( καθώς , fere crebrius usitatum, quam ከመ፡ ὡς )

a)comparative: ut^la, sicut^la, quemadmodum^la,

α)addito correlato: ; ; በከመ፡ ብዙኀ፡ ትነብብ፡ ከማሁ፡ ትሰምዕ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ;

γ)in specie: በከመ፡ – ከማሁ፡ quo^lamagis^la– eo^lamagis^la ; .

b)raro: quomodo^la, ut .

3) ዘከመ፡ et ከመ፡ እንተ፡ et እንተ፡ ከመ፡ (i.e. et ከመ፡ )

a)sicut^la, quemadmodum^la: ኵሎ፡ ዘከመ፡ ትቤልኒ፡ እገብር፡ ; ; ኵሉ፡ ዘከመ፡ κατὰ πάντα ὅσα 4 ; ; ; ; ; ; ; ; ዘከመ፡ መሀርኩክሙ፡ ከማሁ፡ ተዓቀቡ፡ ; ከመ፡ እንተ፡ ታስተጋብእ፡ ዶርሆ፡ ; . – Nonnumquam ከመዘ፡ , infra sub B. I. 2. –

b)quomodo^la: ታአምር፡ ዘከመ፡ ገብሩ፡ ; ; ነገርክዎሙ፡ ዘከመ፡ ረድአኒ፡ ; ; ; ; ; ; 1 ; ኵሉ፡ ምክሩ፡ ዘከመ፡ ያጠነቅቅ፡ ኀሪወ፡ ማኅተም፡ ; epexegetice: ; ; ; .

c)De ዘከመ፡ እፎ፡ (et እንተ፡ ከመ፡ እፎ፡ ) እፎ፡

II)Singulis nominibus praemissum Praepositionis vice fungitur (nam rarissimae sunt tales constructiones qualis est እነግረከ፡ ከመ፡ ብእሴ፡ ). Ubi pronomia suffiguntur, forma primaria ከማ፡ recipitur ( gramm.§ 167,2), ut: ከማየ፡ ; ; ከማነ፡ ; n. 827 ከማክሙ፡ ; ከማክን፡ ; ከማከ፡ ; ; ከማሁ፡ ; ; ከማሃ፡ ; ከማሆሙ፡ .

1) ከመ፡

a)ut^la, sicut^la, instar^la, tamquam^la, vel per similis^lavertendum: ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; al., post verba comparandi ; መሰለ፡ deriv.; ὅμοιος ሰብእ፡ ዘከማከ፡ ; ; ; ; ; ዘከማሁ፡ ὁ ἴσος αὐτῷ ; ዐባይ፡ ይእቲ፡ ዕለት፡ ወአልቦ፡ ዘከማሃ፡ .

b)raro: circiter^la, (aliâs መጠነ፡ , የአክል፡ ).

2) በከመ፡ secundum^la(de norma et convenientia), juxta^la, pro^la, κατά , ; ; ( በከመ፡ ስሙ፡ ከማሁ፡ እበዲሁ፡ ); ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; በከመ፡ ቃልክሙ፡ ; ጥበብ፡ በከመ፡ ስማ፡ ይእቲ፡ ; በከመ፡ ክብሩ፡ ያገብኡ፡ ሎቱ፡ ፍትሐ፡ ; ; ; ; .

3) ዘከመ፡ et ከመ፡ እንተ፡ secundum^la, juxta^la, ad^lamodum^la: እመ፡ ብከ፡ ብእሲተ፡ ዘከመ፡ ነፍስከ፡ ; ; ; ; ; ከመ፡ እንተ፡ ወይጠል፡ ; .

B)Compositum cum

I): ከመዘ፡ et ከመ፡ እንተ፡

a)sequente integra sententia: quasi^la, tamquam^lasi^la: ; ወኮነ፡ ከመ፡ ዘአልቦ፡ ዘቦአ፡ et erat quasi nihil intras^las^laet^la ; ; ; ከመ፡ ዘይረድአከ፡ ያቴሕት፡ ርእሶ፡ ታሕተ፡ ሰኰናከ፡ ; ከመ፡ ዘይሥሕቅ፡ ምስሌከ፡ የሐትተከ፡ ; (c. Perf.); እመኒ፡ ሞተ፡ አቡሁ፡ ከመ፡ ዘኢሞተ፡ ; ; ;

b)sequentibus singulis nominibus: tamquam^la, ; አስተርአየ፡ ለነ፡ (Deus) ከመ፡ እንተ፡ ንስር፡ ዐቢይ፡ Rel. Bar.; ረሰይዎ፡ ( ለእብን፡ ) ከመ፡ እንተ፡ ማዕጾ፡ Rel. Bar.; ነሣእኩክሙ፡ ከመዘ፡ ክንፈ፡ ጒዛ፡ (sumsi vos tamquam si essent alae i.e. tamquam super alas) ; ; ከመ፡ ዘሰራቂ፡ (non ዘሰራቄ፡ ) ትዴግኑ፡ (ejus instar qui latro est i.e. tamquam latronem persecut^lau^lari^la) .

2)i.q. ዘከመ፡ sicut^la, quemadmodum^la: ከመ፡ ዘ፡ – ከማሁ፡ ; ይጼልዩ፡ ኀቤሁ፡ ከመዘ፡ ኀበ፡ አማልክት፡ .

II)cum demonstr. ( ዝ፡ ) et suff. III ( ሁ፡ al.) Qua compositione circumscribitur

1)talis^la, tale^la, talia^la,

a)simplice ከመ፡ seq. pronomine.

α) ከማሁ፡ , τοιοῦτος ; ; ; በእንተ፡ ከማሁ፡ διὰ τοῦτο .

β) ከመዝ፡ vel ከመ፡ ዝንቱ፡ ; አኮ፡ ከመዝ፡ ነገሩ፡ ዘከመ፡ ትብል፡ ; ; ; ; ; .

b)plerumque praemisso ,

α) ዘከመዝ፡ talis^la: መጽልእ፡ ዘከመዝ፡ ብእሲ፡ ; ሕዝብ፡ ዘከመዝ፡ ; ; ; ; ; ; passim ዘ፡ vel ዝ፡ secundum genera et numeros variatis: እንተ፡ ከመ፡ ዛቲ፡ ብእሲት፡ γυναῖκα τοιαύτην ; እንተ፡ ከመዝ፡ ; ለእለ፡ ከመዝ፡ τοιούτων ; 1 ; ; ; ለዘከመ፡ እሉ፡ ; ; passim ከመዝ፡ ad omnia genera numerosque relato: ዘከመዝ፡ τοιούτους ; τοιαῦτα ; እንዘቦ፡ ውስቴቶሙ፡ ዘከመዝ፡ አንስት፡ ; ዘከመዝ፡ ተኣምረ፡ ; ዝሙት፡ ዘከመዝ፡ ; οὕτως .

β)at ዘከማሁ፡ aut: similis ei^la( A. II,1, a) aut: qualis^la ; ; ; .

2) n. 828

a) ከመዝ፡ et ከማሁ፡ hoc^lavel eodem modo^la, ita^la, sic^la, pariter^la,

β) ከመዝ፡ et ከማሁ፡ relatum ad antecedentia: ; ከመዝ፡ ወከመዝ፡ ረሰየኒ፡ ; ኢኮነ፡ ከመዝ፡ ; ከመ፡ ከመዝ፡ ውእቱ፡ ; ; ከመዝ፡ ይቤ፡ እግዚአብሔር፡ al.; ; ; ; ; ; ; ; (at Graece: τὸ αὐτό ); ወከማሁ፡ ብእሲትኒ፡ ; ወከማሁ፡ ὁμοίως ; ; ; ; ; ; ; .

γ) ከመዝ፡ et ከማሁ፡ relatum ad sequentia: ከመዝ፡ ; ; ; ; ; ; ከማሁ፡ ; ከመ፡ vel እስከ፡ ut^la( daß ) ; ; ( ከመዝ፡ – እስከ፡ ) .

δ)de አምጣነ፡ – ከማሁ፡ quo magis^la– eo magis^la አምጣነ፡ col. 224; adde በአምጣነ፡ – ከማሁ፡ ; ; de በከመ፡ – ከማሁ፡ quo magis^la– eo magis^lasupra A I 2 a γ .

ε) ምስለ፡ ከመዝ፡ hoc non obstante^la ; ; ምስለ፡ col. 175.

b) ከመዝ፡ tam^la, tantopere^la: ከመዝ፡ ፍጡነ፡ οὕτω ταχέως ; ከመዝኑ፡ አብዳን፡ አንትሙ፡ ; ከመዝ፡ ጠቢብ፡ ; .

c) ከማሁ፡ in responsione: sic^la, (soloecismus videtur).

d)in interrogatione: ከመዝኑ፡ sicne?^lanum ita?^la ; ; ; .

Cross-references: Conj.

I) ከመ፡

1)relativa, quae Objecto (vel Subjecto) de quo agitur indicando vel alii praecedentis sententiae complemento annectendo inservit ( ὅτι , daß ), Indic. Respondet

a)Latinorum (Nom.) Infin., post verba sentiendi et declarandi, al.: ርእየት፡ ከመ፡ ሠናይ፡ ዕፅ፡ ; ርእየ፡ ከመ፡ በዝኀ፡ ; ; ; አእመረ፡ ከመ፡ ተነትገ፡ ማይ፡ ; ; ሰምዐ፡ ከመ፡ ተፄወወ፡ ; ; መኑ፡ አይድዐከ፡ ከመ፡ ዕራቅከ፡ አንተ፡ ; ; ; ይእመኑከ፡ ከመ፡ አስተርአየከ፡ ; ; ; ; ; ; መሐለ፡ ከመ፡ ኢያአምር፡ ; ተዘከር፡ ከመ፡ መሬት፡ ንሕነ፡ ; ትጤይቅ፡ ከመ፡ ; ይመስለኒ፡ ከመ፡ ; ኀለየ፡ ከመ፡ ጸውዖ፡ ; ኢትሰፈዉ፡ ከመ፡ ተሐይዉ፡ ; ; ሐሰወት፡ ከመ፡ ሠሐቀት፡ ; ኮኑ፡ ሰማዕተ፡ ከመ፡ ኢይጸድቁ፡ ; ዝንቱ፡ ትእምርቱ፡ ከመ፡ ይገብር፡ እግዚአብሔር፡ ዘንተ፡ ነገረ፡ ; ከመ፡ ያስተርእዩ፡ ከመ፡ ጾሙ፡ ; ; ተዐውቀት፡ ከመ፡ ፀንሰት፡ ; ተብህለ፡ ከመ፡

α)Passim Subjectum sententiae subjunctae a verbo sententiae principalis tamquam Objectum attrahitur, ut: ሰምዕዎ፡ ከመ፡ ሀሎ፡ ውስተ፡ ቤት፡ ; ; ; ; ; ; ; ( gramm.§ 190).

β)Ubi post verba sentiendi et declarandi ከመ፡ verbi sequitur, e C, I, 3, c illustrandum est.

γ)Sicut ὅτι ( כִּי ܕ أَنْ ), ከመ፡ recitationi verborum alterius ininservit (vel orationi directae praemittitur): ; ; 2 ; ; .

b)quod^la,

α)ad indicandam causam (quamquam minus frequentatum quam እስመ፡ ) post verba affectuum: ይትፌሣሕ፡ ከመ፡ ትጠፍኡ፡ ; አንከሩ፡ ከመ፡ ረድአ፡ ; et alia, ut: አስተዋደየኒ፡ ከመ፡ ቀበርክዎሙ፡ .

β)crebro post እፎ፡ , እፎ፡ ከመ፡ qu^laî^la( est,^la) quod^lai.e. quomodo evenit ut^la እፎ፡

2)consecutiva, ὥστε ut^la, ita ut^la,

a)Indic. ያንኅሎን፡ ለአህጉሪከ፡ ከመ፡ አልቦ፡ ዘይነብር፡ ውስቴቶን፡ ; ; Platt; ; 0829|

b)plerumque verbi: ; መኑ፡ አነ፡ ከመ፡ እሑር፡ ; ; ; ; ; ; ; ; 1 ; ; ; ; ; ; ; ውኅድ፡ አንቲ፡ ከመ፡ ትኩኒ፡ ; ከመ፡ ያድኅና፡ እግዚአብሔር፡ ለኢየሩሳሌም፡ ; ; ; ; post verba efficiendi, ut: እሬስየከ፡ ከመ፡ ይፃእ፡ ; .

3)finalis, ἵνα , ὅπως , ut^laet ከመ፡ ኢ፡ ne^la, ut ne^la: ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ከመ፡ ኢ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; .

a)in specie post verba volendi, jubendi, rogandi, promittendi, sperandi, permittendi, cogendi, al., ut: አዘዘነ፡ ከመ፡ ንግበር፡ ; ይቤ፡ ከመ፡ ይቅትልዎ፡ ; ተከሥተ፡ ሎቱ፡ ከመ፡ ይግበር፡ ; አደሞ፡ ከመ፡ ይግበር፡ ; ቦኑ፡ እፈቅድ፡ ከመ፡ ይሙት፡ ; አኀሥሥ፡ ከመ፡ እግበር፡ ; ኀለየ፡ ከመ፡ ይቅትል፡ Asc. ; አስተብቍዕዎ፡ ከመ፡ ይልከፉ፡ ; ይስእሉ፡ ከመ፡ ይኩኖሙ፡ ; መሐለ፡ ከመ፡ የሀባ፡ ; አሰፈወ፡ ከመ፡ ; ; ተካየደ፡ ; ይሴፈዉ፡ ከመ፡ ይሕየዉ፡ ; ትትአመን፡ ከመ፡ ያእቱ፡ ; ; ; ; ኢያብሐ፡ ከመ፡ የአብሱ፡ ; ; ኣጌብሮ፡ ከመ፡ ይስግድ፡ ; ይደሉ፡ ከመ፡ ትስረዩ፡ ; ኢይከውኖ፡ ከመ፡ ይግባእ፡ ; ይኄይሰከ፡ ከመ፡ ይትሀጐል፡ .

b)post verba potentiae et impotentiae ; ; ስእነ፡ ከመ፡ ይሴሲ፡ እሞ፡ ; pavendi: አርመምኩ፡ ፈሪህየ፡ ከመ፡ እንግር፡ ዘእኄሊ፡ ; ኢይደነግፁ፡ ከመ፡ ይፁርፉ፡ ; audendi: F.M. 3,5; ተኀበለ፡ ከመ፡ ይንሣእ፡ F.M. 3,5; incipiendi, repetendi: አኀዘ፡ ከመ፡ ይሕንጽ፡ ; ኢይደግም፡ ከመ፡ እፈኑ፡ .

c)etiam post ea verba, quae alias ከመ፡ cum Indic. postulant, ከመ፡ sequitur, si quidem significatur non quid sit vel fiat, sed quid fieri oporteat: ይእዜ፡ አእመርነ፡ ከመ፡ ንሰብሖ፡ (nobis eum celebrandum esse)^la ; ; ተፈሥሐ፡ ከመ፡ ይግበር፡ ({er freute sich zu thun}) ; ተኀለየ፡ ውስተ፡ ልብከ፡ ከመ፡ ታሕንጽ፡ ሊተ፡ ቤተ፡ .

d) ከመ፡ ኢ፡ ne^lapost verba timendi, prohibendi: እፈርህ፡ ከመ፡ ኢይምጻእ፡ ; ; ; ; ; ; ; (seq. Indic.); መነንክዎ፡ ከመ፡ ኢይንግሥ፡ ; ከላእክኒ፡ ከመ፡ ኢይባእ፡ ; ; ; ; ኢያበውሑ፡ ከመ፡ ኢይቅረብ፡ M.M. f. 169.

e) ከመ፡ et ከመ፡ ኢ፡ est nota jussivi vel optativi: ; እኁክሙ፡ ከመ፡ ይኩን፡ ቅኑየ፡ ; ከመ፡ ኢታሕዝና፡ ; . – Annotandum est, quod Lud. in 392 affert: „particula haec repetita certitudinem aliquam significare videtur: ከመ፡ ከመ፡ ቀርበ፡ et mox ከመ፡ ከመ፡ በጽሐ፡ quod certo venisset^la“ –

II) እምከመ፡ , rarius ለእምከመ፡ et ለእመ፡ ከመ፡ [e qua forma illud እም፡ non praepositionem እምነ፡ sed conjunctionem conditionalem እመ፡ censendam esse satis elucet] conditionalis et temporalis, frequentatissima,

1)si^la(sed fere ubique inclinans ad significationes quum^la, quando^la, quoties^la, simulac^la), n. 830rarius εἰ , ut ; ; , saepius ἐάν , (seq. Imperf.) ut: እምከመ፡ ታበውእ፡ si^la(i.e. quotiescumque^la) offers^la ; ; ἐὰν μή ; ; sententia nominali ; ; Perf.: እምከመ፡ ገሰስኩ፡ si^latetigero^la ; ; ; ; ; ; ; ; ; እምከመ፡ አንበርዎ፡ ἐὰν θῶσιν ; ; ለእምከመ፡ ant.

2)cum^la, quum^la, quando^la, quotiescumque^la, plerumque ( ὡς δ᾽ ἄν ); ἡνίκα δ᾽ ἄν ; ἐκάθισας – μὴ ἀνοίξῃς ; ; ( ὅταν ); እምከመ፡ እቤሎ፡ ἐν τῷ εἰπεῖν με ; ; ; እምከመ፡ ርእዩከ፡ ἰδόντες σε ; ὁπότε ἐάν ; ὅταν ; ; ; ለእምከመ፡ ንዋየ፡ ረከብከ፡ ἐν χρήμασιν ; ለእመ፡ ከመ፡ (v. ለእምከመ፡ ) ተጸነሰ፡ ἀπό ἐνδείας ; .

3)quamdiu^la, donec^la, Perf., ἡνίκα ἄν ; ;

4)simul ac^la, ubi^lavel ut primum^la: ( ὡς ἄν ); ; ; እምከመ፡ ሰምዑ፡ ἀκούσαντες ; ; ለእምከመ፡ ቦቱ፡ ዘገረሞ፡ ; ἐν τῷ ἀποθανεῖν ; ; ; ; ; ; saepius ubi Graecus καὶ consecutivum habet, ut: እምከመ፡ ሠረቀ፡ ፀሓይ፡ ያየብሶ፡ለሣዕር፡ ἀνέτειλε καὶ ἐξήρανε Jac.1,11; ; ; ; .

I,1[ גָּבֵר valuit^la, fortis fuit^la; de prima radicis significatione Ges. thes. p. 261] ይግበር፡

1)actuosum esse^la,

a)laborare^la, ; ; .

b)agere^la ; ; ; Platt; .

2)transit., facere^la,

b)ex^lase producere^lai.e. ferre^lafructum ; ; ; ; ; ; vel exigere^laradices ; ramos, frondes ; jacere^laumbram ገብረ፡ ጽላሎተ፡ .

c)conficere^la, fabricari^la, ut: arcam ; ; ferramenta ; vestes ; ; ; vas ; ; simulacrum ; ; flagellum ; varias n. 1160res -30; ; septum ; hortos et piscinas ; ; foveam ; መዛግብተ፡ ; libros ; al.; እምነ፡ materiae: ; ; ; vel Genitivo: ; ; ; vel : ; ; ; ትገብሮ፡ ( ለወርቅ፡ ) አክሊላተ፡ .

d)parare^la, apparare^la, ut: cibos ; ; ; ; ; ; ; ; ገብረ፡ ወይነ፡ እምፍሬ፡ ; ይገብር፡ ግብነተ፡ ; ማኅደረ፡ ; ; ምርፋቀ፡ ; መካነ፡ ; ቤተ፡ ; viam ; candelas ( ἐξάπτειν ) ; in specie victimam ad immolandum: ; ; ; ; ; ; ; .

e)comparare^la, acquirere^la, ut: ; ኀይለ፡ ; ስመ፡ ; ; ; ቈነማተ፡ , መዛግብተ፡ ; አዕርክተ፡ .

f)instituere^la, peragere^la, convivium, festum ; ; ; ; ; ; ; ; ; ግበር፡ በዓለከ፡ ; ገብረ፡ ተዝካሮ፡ Mavâs.; Enc.; ጉባኤ፡ Enc.; bellum ( gerere^la) ; ; ; ; .

g)exercere^la, subigere^la, ; euphemistice: (aliquem) ;

h)operari^la, opus^lavel negotium facere^la: ; ሰዱሰ፡ ዕለተ፡ ትገብር፡ ግብረ፡ ; ; ; ; ; ይግበር፡ ግብሮ፡ ; ቦኡ፡ ይግበሩ፡ ግብረ፡ በቤተ፡ እግዚአብሔር፡ ; ; in specie: sacris operari^la, λειτουργεῖν , ; ; ; ; ; , al.

i)efficere^la, ( bewirken , verursachen ): ቍስለ፡ መቅሠፍት፡ ይገብር፡ አምግልተ፡ ; ; ; ; ; ሰላመ፡ ; ; ሀከከ፡ ; መድኀኒተ፡ ; ፍሥሓ፡ ; ማዕሌተ፡ ; vel ከመ፡ : ገብረ፡ ሎሙ፡ ይፍርህዎሙ፡ (v. ከመ፡ ይፍርህዎሙ፡ ) ኵሉ፡ ዘነፍስ፡ ; ; ; vel በዘ፡ .

k)perficere^la, peragere^la, perpetrare^la, ኢገበርከ፡ ሎቱ፡ መዐቶ፡ ; ዘፈቀደ፡ በልቡ፡ ይገብር፡ ; ; ገቢረ፡ ግበር፡ በከመ፡ አዘዝኩ፡ ( ἐπιτελέσεις ) ; (omisso Objecto); ; መንክረ፡ ; ; ዐበይተ፡ ; ; ተኣምረ፡ ; ; ; ; ኀይላተ፡ ; ግብረ፡ ; ; ፈቃዶሙ፡ ; በቀለ፡ ; ; ፍኖተ፡ ; judicium ; ; ንፈቅድ፡ ትግበር፡ ለነ፡ ዘሰአልናከ፡ ; ; .

l)facere^la, agere^la: ; ምንተ፡ እግበር፡ ; ; ዘንተኑ፡ ገከርኪ፡ ; ; ዘእገብር፡ አነ፡ ; ; እምዝ፡ ፈጺሞ፡ እግዚአብሔር፡ ዘንተ፡ ኵሎ፡ ገቢረ፡ ያመጽእ፡ ; ኢትግበር፡ ከመዝ፡ ; ታአምር፡ ዘከመ፡ ገብሩ፡ ; ; ; ; ; ; ሠናየ፡ ገበርከ፡ bene egisti^la ; 1 ; ; እንተ፡ ትኄይስ፡ ገብረ፡ ; etiam , ut: ኢይገብር፡ የሀባ፡ ለካልእ፡ (non faciet ut eam det alii) ; in specie

α)facere^la, exercere^labonum, virtutes: ገብረ፡ ሠናየ፡ ; ; ; ገብረ፡ ጽድቀ፡ ; ; ; ገቢረ፡ ፍትሕ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ገብረ፡ ምጽዋተ፡ ; ; ጸሎተ፡ Enc. n. 1161

β)exsequi^la, observare^lavoluntatem, praecepta alicujus: ; ; ; ; ገብረ፡ ሕገገ፡ ኦሪት፡ ; ; ዘይገብር፡ ፈቃዶ፡ ለአቡየ፡ ; ; ; .

γ)patrare^la, committere^lamalum, peccatum ; ; ; ገቢረ፡ እኩይ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; .

m)facere aliquid alicui^lavel contra aliquem^lai.e. praestare^la, exhibere^la, afficere^la, agere cum^laaliquo, tractare^laaliquem, committere in^laaliquem, ለ፡ , ut: ገቢረ፡ ሠናይ፡ ለጽኑስ፡ ; ምንተ፡ እንከ፡ እግበር፡ ዓዲ፡ ለወይንየ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; በ፡ , ut: በከመ፡ አቍሰሎ፡ ይገብሩ፡ ቦቱ፡ ; ; ; ; ; ; ; ላዕለ፡ ( erga^lavel contra^la): ገብረ፡ ምሕረተ፡ ላዕለ፡ ; ; ; ; Dan. apocr. 1,61; ; ; ; ; ; ; ; ; ዲበ፡ ; ; ; ; ምስለ፡ pers.: ; ; ; ; vel rei: ሕዝበኒ፡ ግበር፡ ዘከመ፡ ፈቀድከ፡ ; ; ; ; ; .

n)facere^lavel reddere^laaliquem vel aliquid, , ut: ጽኑዐ፡ ይገብር፡ መሠረታተ፡ ምድር፡ ; ; ; ; vel et ውስተ፡ .

o)adhibere^la: ይደሉ፡ ከመ፡ ይግበሩ፡ ሎቱ፡ (sc. ለደዌ፡ ) ፈውሳተ፡ ልምሉማተ፡ ; ንሣእ፡ ኵሎ፡ ንዋየ፡ ዘውስቴቶን፡ ወግበር፡ ለሕንጸተ፡ አብያተ፡ ክርስቲያን፡ e

p)nonnumquam substituitur aliis verbis specialioribus, ut: ወይግበሩ፡ ውስተ፡ ማኅቶት፡ ቅብአ፡ (pro ይደዩ፡ ) ; ግበር፡ እዴከ፡ ዲበ፡ ዛቲ፡ ጻሕል፡ ; ; F.M. 14,10 ( ምራቅ፡ col. 898).

አፍርሀ

II,1

1)timere facere i.e. timorem^lavel metum^lainjicere^la, terrere^la, : አኮኑ፡ ኀይሉ፡ ያፈርሀክሙ፡ ; ቃለ፡ ፀዓዑ፡ ያፈርሃ፡ ለምድር፡ ; ; ; ራብዕሰ፡ አፍርሀኒ፡ ገጽየ፡ ; ; ; ; ኢያፈርሀኒ፡ መዊት፡ በእንተ፡ ትእዛዘ፡ እግዚአብሔር፡

a)deterrere^la: ፈቀደ፡ በዝንቱ፡ አፍርሆተ፡ እሙ፡ ; passim.

b)pavidum^lareddere^laaliquem, .

c)minari^la: በአፍርሆ፡ ስቅለት፡ ( durch Androhung der Kreuzigung^de)

2)vereri^lavel revereri^lafacere^la: ለዘረከባ፡ (sc. ለጥበብ፡ ) ታአምኖ፡ ወታፍርሆ፡ .

አእተተ

II,1amovere^la, removere^la, submovere^la, amoliri^la, auferre^la, tollere^la, n. 763rei vel : ታአትቶ፡ ለዝሉፉ፡ ὦσας αὐτόν ; አእትት፡ ርስሐተ፡ ἐκδύσῃ ῥυπόν ; ታአትትኑ፡ ሕማሞሙ፡ ; ያአትቱ፡ ኵሎ፡ ጽሕሞሙ፡ ; ኣአትት፡ ጥቅሞ፡ ; አእተትከኑ፡ ብርሃኖሙ፡ ለኃጥኣን፡ ; አእተተ፡ ኵሎ፡ ኀጢአተ፡ ርኩስ፡ ; ; ; et እምነ፡ , ut: አነ፡ ኣአትተከ፡ እምገጸ፡ ምድር፡ ; ርኵሰ፡ እምነ፡ አፉሁ፡ ; አእትቱ፡ እምፍኖት፡ እብነ፡ ; ; ; ኢያአትት፡ አዕይንቲሁ፡ እምጻድቅ፡ ; አክሊለ፡ እምርእስ፡ ; አእትት፡ እምኔየ፡ እዴከ፡ ; ; ሰላመ፡ እምሕዝብ፡ ; ; ; ኀጢአተ፡ እምነ፡ ; ; መንጸፈ፡ እምሐቌ፡ ; ልብሰ፡ እምኔሁ፡ ; vel እምላዕለ፡ , ut: አእትት፡ አልባሰ፡ ርሱሐ፡ እምላዕሌሁ፡ ; vel እምቅድመ፡ ; vel እማእከለ፡ ; .

a)omisso Accusativo, ἀπαλλάσσειν .

b)vitam, animam, hominem de^lamedio^latollere^lai.e. interimere^la: ; ከመ፡ ያእትቶሙ፡ ወከመ፡ ይሠርዎሙ፡ ; ኢያእተተ፡ ዘርኦሙ፡ ; ; ሕይወተ፡ ረሲዓን፡ ያአትት፡ ; .

c)omisso Accusativo vehiculi: solvere^la, provehi^la .

d)in arithmetica: deducere^la, detrahere^la, ut: እምዘተረፈከ፡ ፩አእትት፡ Comp. eccl.

አእተተ

a)omisso Accusativo, ἀπαλλάσσειν .

c)omisso Accusativo vehiculi: solvere^la, provehi^la .

d)in arithmetica: deducere^la, detrahere^la, ut: እምዘተረፈከ፡ ፩አእትት፡ Comp. eccl.

ታእኃ ታእኃ

( ተእኃ፡ ) et ተአኃ፡ et ታአኃ፡ ,

a)consanguinitas^lavel necessitudo^lafratrum^la, 6;

b)pro concreto: fratres^la, cognati^la, .

2)foedus^lafratrum^lai.e.

a)amicitia^la, φιλία , ሰዐረ፡ ታእኃሁ፡ ; ታእኃሆሙ፡ ለአዕርክት፡ ; ; ያረትዕ፡ ተአኃሁ፡ ; ታአኃ፡ et ተአኃ፡ ; .

b)pro concreto: amici^la, ታበዝኅ፡ ታእኃሁ፡ πληθυνεῖ φίλους αὐτοῦ ; ለምስኪኖሙ፡ ወለተአኃሆሙ፡ (v. ወለተአኃዎሙ፡ , nam ተአኃ፡ e ተአኃው፡ ortum est) .

( ተእኃ፡ ) et ተአኃ፡ et ታአኃ፡ ,

a)consanguinitas^lavel necessitudo^lafratrum^la, 6;

b)pro concreto: fratres^la, cognati^la, .

2)foedus^lafratrum^lai.e.

a)amicitia^la, φιλία , ሰዐረ፡ ታእኃሁ፡ ; ታእኃሆሙ፡ ለአዕርክት፡ ; ; ያረትዕ፡ ተአኃሁ፡ ; ታአኃ፡ et ተአኃ፡ ; .

ታኡፋንዮስ

, ታኦፋንዮስ፡ Theophanius.

ታእኃ

( ተእኃ፡ ) et ተአኃ፡ et ታአኃ፡ ,

a)consanguinitas^lavel necessitudo^lafratrum^la, 6;

b)pro concreto: fratres^la, cognati^la, .

2)foedus^lafratrum^lai.e.

a)amicitia^la, φιλία , ሰዐረ፡ ታእኃሁ፡ ; ታእኃሆሙ፡ ለአዕርክት፡ ; ; ያረትዕ፡ ተአኃሁ፡ ; ታአኃ፡ et ተአኃ፡ ; .

ታእኃ

( ተእኃ፡ ) et ተአኃ፡ et ታአኃ፡ ,

a)consanguinitas^lavel necessitudo^lafratrum^la, 6;

b)pro concreto: fratres^la, cognati^la, .

2)foedus^lafratrum^lai.e.

a)amicitia^la, φιλία , ሰዐረ፡ ታእኃሁ፡ ; ታእኃሆሙ፡ ለአዕርክት፡ ; ; ያረትዕ፡ ተአኃሁ፡ ; ታአኃ፡ et ተአኃ፡ ; .

ታእካ

palatium^la, aula regia^la ዐከወ፡

አከወ

, unde ታእካ፡ vel ታዕካ፡ vid. sub ዐከወ፡

ታኦሎጎስ

theologus^la, ut: ጎርጎርዮስ፡ ታኦጎሎስ፡ (sic) Fid. Jac. Bar.; ዮሐንስ፡ ታኦጎሎስ፡ (sic) Fid. Jac. Bar. – etiam ቴዎጎሎስ።

ቴዎጎሎስ

(pro ቴዎሎጎስ፡ ) theologus^la: ዮሐንስ፡ ቴዎጎሎስ፡ F.N. 4; Enc. – etiam ታኦሎጎስ፡ . n. 571

ታኦማጎሲስ

θεομάχος Deum oppugnans^la, Dei adversarius^la: ታኦማጎሲስ፡ ዘበትርጓሜሁ፡ ፀረ፡ እግዚአብሔር፡ ብሂል፡ Haim. Ab.

ታኦማጎሲስ

θεομάχος Deum oppugnans^la, Dei adversarius^la: ታኦማጎሲስ፡ ዘበትርጓሜሁ፡ ፀረ፡ እግዚአብሔር፡ ብሂል፡ Haim. Ab.

Theodora.

Theodorus.

Theodosius.

Theoguosta.

Search

Input

Keys Combinations

Hold and choose