Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

“nomen avis fictae: አዕዋፈ፡ ባቢል፡ ዘውእቱ፡ አጎርጋናት፡ ፫፻ , Lib. Myst. Crediderim esse aves illas Muhammedieas ابابيل ”, Lud. bābil , meaning unknown in the present context, ወይኩን፡ ሩጸትከ፡ ከማሁ፡ ዘእንበለ፡ ድምፅ፡ ወስርር፡ እምሥራቅ፡ እስከ፡ ምዕራብ፡ እምሰሜን፡ እስከ፡ ደቡብ፡ እምድር፡ እስከ፡ ባቢል፡ ነፋስ፡ ‘e la tua corsa sia come quello, senza rumore; vola dall’oriente, dal settentrione al meridione, dalla terra fino al vento bābil^it’ 62 (ed.) , 22 (tr.) ; ሰሪሮ፡ ከመ፡ ንስር። ወዓዲመ፡ በሰረገላ፡ ባቢል፡ ነፋስ፡ ‘volando come un’aquila, e inoltre su un carro di vento bābil^it’ 114 (ed.) , 39 (tr.) (‘«Nomen avis fictae» in 516 ; un serpente (da Daniele) in 50 (ed.) , 46 (tr.) . L’edizione etiopica ha እስከ፡ ሰማይ፡ 39 .’ 22 n. 101 )

ባቢሎን

Babylon (etiam ባቤል፡ , በቤል፡ ). bābilon (place name) ʻBabiloniaʼ^it 60:4 (ed.)

ባባህ

nomen mensis Aegyptiorum secundi: ( بابه ) ⲡⲁⲟⲡⲓ vel ⲡⲟⲟⲡⲉ vel ⲫⲁⲟⲫⲓ ,

ባቢሎን

Babylon (etiam ባቤል፡ , በቤል፡ ). bābilon (place name) ʻBabiloniaʼ^it 60:4 (ed.)

ባብላት

ዘ፡ የተወቀረ፡ ግንድ፡ ዝርሂ፡ ሐምበሂ፡ ይ፡ V.A.

ቤት

vel ባት፡ βαίθ , בַּת mensura fluidorum^laHebr. ( Ges. thes. p. 251): መስፈርተ፡ ቤት፡ ; ባተ፡ ጽድቅ፡ ; ( ባዶስ፡ )

ባቱል

ዘ፡ ድንግል፡ ( בתולה ) V.A.

መተንብል በ ተፈልጠ ቀሰሰ

, fem. መተንብልት፡ , m. መተንብላን፡ , fem. መተንብላት፡ , intercessor^la, deprecator^la, advocatus^la: Org.; ደናግል፡ ሠናያት፡ ወመተንብላት፡ Mavâs. n. 62; (angeli) መተንብላን፡ ለኵሉ፡ ሰብእ፡ ; Mavâs. n. 14; ልሳን፡ መተንብልት፡ ይእቲ፡ ዘይረክብ፡ ( ባቲ፡ ) ሰብእ፡ መፍቅዶ፡ praepos. insepar. [ בְּ , ܒ , بِ ]; Pron, suff. ብየ፡ (etiam ቢየ፡ ; ; in ; al.), ብነ፡ , ብከ፡ ብኪ፡ ብክሙ፡ ብክን፡ , m. ቦ፡ (ut ) vel ቦቱ፡ , fem. ባ፡ vel ባቲ፡ , m. ቦሙ፡ fem. ቦን፡ vel ቦቶን፡ vel ቦንቱ፡ ( ; ; ; ).

1)de loco,

a)in quo quid est vel esse cogitatur: in^la, በቤተ፡ መቅደስ፡ in templo^la ; በጽጕ፡ in plateis^la ; በሰማያት፡ in coelis^la ; በምድር፡ ; በኵሉ፡ በሓውርት፡ ; በቤተ፡ ሞቅሕ፡ ; መጽአ፡ በፍኖተ፡ ጽድቅ፡ ; በብሔረ፡ ግብጽ፡ ; በሐቅል፡ ; በጌራራ፡ ; ; በመቅፁት፡ ; ይቤ፡ በልቡ፡ ; በመንፈሰ፡ ዚአሁ፡ ; በህየ፡ ; 21; በዝየ፡ ; በአይቴ፡ ; በዳግም፡ secundo loco^la ; በሣልስ፡ tertio loco^la ; አምጽእዎ፡ በዐራቱ፡ ኀቤየ፡ ; ቦቱ፡ ሀለውነ፡ ; .

α)nonnumquam in^lai.e. super^la: በአንሕስት፡ ; ቁም፡ በእገሪከ፡ ; ; ትሰክብ፡ በገቦከ፡ ዘጸጋም፡ .

β)vel per^la: የዐርጉ፡ ወይወርዱ፡ ቦቱ፡ ( ለሰዋስው፡ ) ; ዘይጸወር፡ በአንቀጽ፡ ; ; በስቍረተ፡ መርፍእ፡ ገመለ፡ አኅለፈ፡ Enc.

b)in quem quid movetur vel immittitur, in^la; ወደቁ፡ በገጽየ፡ ; ወሰዱ፡ ለዳዊት፡ ርእሶ፡ በኬብሮን፡ ; ንግሮሙ፡ በእዝኖሙ፡ ; ሞቅሖ፡ በቤተ፡ ሞቅሕ፡ ; .

c)cui quid vicinum vel propinquum est, in^la, ad^la, apud^la, juxta^la( an ): በመንገድ፡ ; በፈለገ፡ ኮቦር፡ ; ; በኆኅት፡ ; በዝ፡ ደብር፡ ; ; ; ንበር፡ በየማንየ፡ ; ; ገጸ፡ በገጽ፡ facie ad faciem^la ; ዐይነ፡ በዐይን፡ ; hincpost verba apprehendendi: አኀዘኒ፡ በድማሕየ፡ ; አጽናዕኩከ፡ በየማንከ፡ ; adjungendi: ይእስሩ፡ በክሣዱ፡ ማሕረፀ፡ ; ይፅምድዎሙ፡ ለአፍራስ፡ በሰረገላ፡ ; adhaerendi ; offendendi ; .

2)de tempore ita ut respondeant

a)in^lavel Ablativus: በካልእ፡ ዓመት፡ ; በውእቱ፡ መዋዕል፡ ; በአይ፡ ሰዓት፡ ; በሣልስት፡ ዕለት፡ ; በይእቲ፡ ሌሊት፡ ; በጽባሕ፡ ; በኵሉ፡ ሰዓት፡ ; በቀዳሚ፡ ; በዝ፡ ጊዜ፡ ; በጊዜሃ፡ ; በደኃሪ፡ ንፍኀተ፡ ቀርን፡ ; n. 479 በበዓሎሙ፡ ለአይሁድ፡ ; በሀልዎ፡ ዚአየ፡ ኀቤክሙ፡ ; በቀዳሚ፡ ንብረቶሙ፡ .

b)per^lavel Accusativus: በኵሉ፡ መዋዕሊሁ፡ ዘሐይወ፡ l ; ; በዝ፡ ኵሉ፡ ኢሀሎኩ፡ በኢየሩሳሌም፡ ; ;

c)intra^la, post^la ; ; በብዙኅ፡ መዋዕል፡ .

d) በሳብዕት፡ septima vice^la ; በሣልስ፡ tertia vice^la ; በምዕር፡ ; .

3)Transfertur ad

a)statum vel conditionem, in quibus quis vel quid versatur aliquidve facit: ይወፅእ፡ እምህየ፡ በሰላም፡ ; አዐቅበከ፡ በኵሉ፡ ፍኖትከ፡ ; በዳኅን፡ ; ይኩን፡ ንብረትነ፡ በኵሉ፡ ጽድቅ፡ ; ሕየው፡ በፍሥሓ፡ ; በኢያእምሮ፡ ; በትፍሥሕት፡ ; ; ; በምንዳቤየ፡ ; አንስት፡ ይንበራ፡ በገቢረ፡ ሠናይ፡ ; በዕረፍት፡ ይሄሉ፡ ; ቦቱ፡ ሑሩ፡ ; ; .

b)res, quibus quis vel quid circumdatur, vestitur, ornatur: ይመጽኡ፡ በአልባሰ፡ አባግዕ፡ ; ; ; ; ንትዐጸፍ፡ በዝንቱ፡ τοῦτο περιβάλωμεν ; ለበጥዎ፡ በወርቅ፡ ; ቀፈልዎ፡ በብሩር፡ ; ይሜግቡ፡ በጽድቅ፡ መንበሮ፡ ; ይኬልለከ፡ በሣህሉ፡ .

c)comitatum et societatem: cum^la, ; ; ; ጾርዎ፡ መላእክት፡ ነፍሶ፡ ወሰረሩ፡ ባቲ፡ እስከ፡ አርያም፡ ; ይረውጹ፡ በመጻሕፍተ፡ ንጉሥ፡ 2 ; ; ከመ፡ ትምጻእ፡ ላዕሌየ፡ በበትር፡ ወበእብን፡ ; ; ; ; ; ባሕር፡ በምልአ፡ ; በፈሪሀ፡ እግዚአብሔር፡ .

α)de cantu et instrumentis musicis, ad^laquorum sonum cantant vel saltant: አኀዙ፡ ይዝፍኑ፡ በማሕሌተ፡ እግዚኦሙ፡ ; ; ; .

β)cum^laalqa re i.e. ea non obstante^la( licet^la): ; ; ; በኵሉ፡ ዝንቱ፡ ; ወበዝኒ፡ ኢፈራህክሙኒ፡ ; ; ; ; .

d)materiam, qua vel e qua quid fit: በእበን፡ ትነድቅ፡ ምሥዋዐ፡ ; ንሕንጽ፡ በእብን፡ ; ሰብአ፡ ፈጠርከ፡ በንስቲት፡ ነጠብጣብ፡

e)instrumentum, quo quis utitur: ope^la, auxilio^lavel Ablativus, የሐውር፡ በክነፈ፡ ነፋስ፡ ; ከመ፡ በሐብል፡ የአኀዝዎ፡ ; ትገብር፡ ባቲ፡ ( ለበትር፡ ) ተኣምረ፡ ; ; ; ቀተልኮ፡ በኲናት፡ ; በበትር፡ ይዘብጥዎ፡ ; ይትዋነዩ፡ በዕንዚራት፡ ; ወገሮሙ፡ በእብን፡ ; ባቲ፡ ንባርኮ፡ ; ይትሜከር፡ በፍትወተ፡ ዚአሁ፡ ; በዘክሮ፡ 2 ; al. innumeris in locis, nam frequentissimus est hic praepositionis usus. In specie nota: ሰትየ፡ በገይብ፡ bibit e poculo^la ; ; በመጥባሕትከ፡ ሕየው፡ gladio tuo vive^lai.e. vitam sustenta^la ; ; ዘመዉ፡ በአንስቲያ፡ ; .

f)auctorem, a^laquo vel per^laquem quid fit: ብየ፡ ነገሥት፡ ይነግሡ፡ ; ከመ፡ ትትዐየሮ፡ ለእግዚአብሔር፡ በሐዋርያቲከ፡ ; ዘቦቱ፡ ይመጽእ፡ መንሱት፡ ; ; ; ; ኵሉ፡ ቦቱ፡ ኮነ፡ ; saepius post verba passiva, ut ; ; ; .

g)causam efficientem: ሞተ፡ በቍር፡ ; ; ይመጽእ፡ ሕልም፡ በብዙኅ፡ መከራ፡ ; ትውዕዩ፡ በእሳት፡ .

h)causam remotiorem: ob^la, propter^la, ; ; ; ያረምሙ፡ በምክረ፡ ዚአየ፡ ; ይትባረክ፡ በዘርእከ፡ ; conjunctum Infin., ut: በኀጢአ፡ ንዋይ፡ ; በፈሪህ፡ quod timent^la al.; n. 480post verba gaudendi: በዝ፡ ትትፈሥሑ፡ ; ; mirandi: አንከረ፡ በሕይወቱ፡ (quod adhuc vivus erat) ; fastidiendi ; ; pudefiendi ; invidendi: ኢትቅናእ፡ በፍናዊሆሙ፡ .

i)pretium, quo quid acquiritur, venditur, fit ( pro^la), ; ; ; ; ; ; ; ; ; ሐነጸ፡ አብያተ፡ ክርስቲያናት፡ በውእቱ፡ ወርቅ፡ ; post verba ulciscendi et remunerandi: እትበቀሎሙ፡ በኀጢአቶሙ፡ ; የዐስየከ፡ ተስናነ፡ በንዋይከ፡ .

k)auctoritatem, qua nixus vel missus quis agit: በትእዛዘ፡ እግዚአብሔር፡ ; በቃለ፡ እግዚአብሔር፡ ; በስመ፡ እግዚአብሔር፡ ; በመባሕተ፡ መኑ፡ ; በመንፈስ፡ ቅዱስ፡ ይቤ፡ .

l)numen, per^laquod quis jurat vel obsecrat: ( መሐለ፡ ); ( ረገመ፡ ); በደሙ፡ ለአቤል፡ ጻድቅ፡ (obsecro vos) ; ; በእግዚአብሔር፡ ኢትሚጠኒ፡ per Deum! ne me rejicias!^la

m)argumentum, e quo cognoscunt, et normam, ad quam metiuntur, aestimant, comparant: ex^la, secundum^la, pro^la, cum^la, በዝንቱ፡ ናአምር፡ ; ; ; በሕገ፡ ሙሴ፡ κατὰ τὸν νόμον ; በኍልቈ፡ መዋዕል፡ ዘ፡ ; ; በሥምረትከ፡ ; በፍትወተ፡ ልቦሙ፡ ; በእግረ፡ ደቂቅ፡ ነሐውር፡ ; ንግበር፡ ሰብአ፡ በአርአያነ፡ ወበአምሳሊነ፡ ; ኅዳጥ፡ በኍልቍ፡ ; ; በላዕከ፡ እክለ፡ በመዳልው፡ ; ያገምር፡ ፪ በመስፈርተ፡ ዘርእ፡ ; ; ኑኁ፡ ዕሥራ፡ በእመት፡ ; ; ይትሜሰል፡ በሰይጣን፡ ,1; ተዐርዮ፡ በ፡ ; ኀብረ፡ በ፡ Nota etiam: ፭፻ በ፭፻ ርቡዕ፡ (longitudine) quingentos^laad^lavel per^laquingentos^la(latitudine) ; .

n)rationem et modum: ይሰርሕ፡ ሎቱ፡ በጥበብ፡ ወበጽንዕ፡ ; በኵሉ፡ ልብየ፡ ; ; ዘሰአልክሙ፡ በጸሎት፡ ; ; በእፎ፡ ; ; በአይቴ፡ ; ; creberrime substantivis, infinitivis et participiis praefixum adverbia efficit: ኰነነ፡ በዐመፃ፡ ; በግፍዕ፡ ; ጸርኀ፡ በዐቢይ፡ ቃል፡ ; በእግር፡ ; በ፩ አፍ፡ ; በጸጋ፡ ; በጕሕሉት፡ ; በጽድቅ፡ ; በርስት፡ ; በሐሰት፡ ; በፈቃድ፡ ,3; በጽርዕ፡ gracce^la ; በሠናይ፡ ; በንጹሕ፡ ; በሕሡም፡ ; በኅቡእ፡ ; በፍጡን፡ ; በጽሚት፡ , al.

o)denique usurpatur ad objecta, in quibus versatur vel ad quae pertinet ( c) actio, variis verbis subjungenda:

α) ምሁር፡ በ፡ peritus rei^la ; ይጠብቡ፡ በግብሮሙ፡ ; በኪኖሙ፡ ; ሥሉጥ፡ በ፡ ἐξουσίαν ἔχων ἐν ; ተሠርሐ፡ በኵሉ፡ .

β) ርእየ፡ በ፡ adspicere^la ; ነጺሮ፡ በናእሰ፡ መዋዕሊሁ፡ ratione habita juventutis ejus^laF.M. 10,3; ተናገረ፡ በ፡ de^la ; ; ; ; አልቦ፡ ዘአእመረ፡ ቦሙ፡ ( wußte um sie ) 2 .

γ) አምነ፡ vel ተወከለ፡ በ፡ ; ; ; ; ሐሰወ፡ በ፡ ; ክሕደት፡ በእግዚአብሄር፡ ;

δ) ረኵሰ፡ በ፡ ; ; ተቀደሰ፡ በ፡ ; እሴባሕ፡ በ፡ ; ሠምረ፡ በ፡ ; ተዐቅፈ፡ በ፡ .

ε)( contra^la): አሕሠመ፡ በ፡ ; ንግሩ፡ ብየ፡ ; አስማዕኩ፡ ብከ፡ ; ሶበ፡ ተአዘዘ፡ ቦሙ፡ ስነነ፡ አክይስት፡ ; ትትቈናደዩ፡ ብየ፡ ; n. 481 ዘእገብር፡ በፈርዖን፡ ; .

p)de በ፡ penes^lamox sub በ፡ ; . — Permultis aliis praepositionibus et conjunctioni ከመ፡ q.v., praeponi solet በ፡

III,1

a)se sejungere^lavel secernere^laab aliquo: ተፈለጥ፡ እምአሕዛብ፡ ; ; ; ተፈልጡ፡ እምኵሉ፡ ሕዝብ፡ ነኪር፡ ; ; ኢይትፈለጥ፡ እምኔሁ፡ ; ዘይፈቅድ፡ ይትፈለጥ፡ እምአዕርክት፡ ; ; ; : ተፈለጡ፡ ἀφορίσθητε ; ተፈልጡ፡ በበነገዶሙ፡ ; .

α)secedere^la, discedere^la: ተፈልጠ፡ እምአቡሁ፡ ; ; in malam partem: ተግሕሠ፡ ወተፈልጠ፡ እምእግዚኡ፡ ἀπέστη .

β)se dividere^la, .

γ)se dispergere^lavel diffundere^la: ; ተፈልጡ፡ አርድእት፡ እስከ፡ አጽናፈ፡ ዓለም፡ ከመ፡ ይስብኩ፡ ዜና፡ ወንጌል፡

δ)se abstinere^la: በሌሊት፡ ዘባቲ፡ ይጠመቅ፡ ወልዶሙ፡ ይደሉ፡ ላዕሌሆሙ፡ (parentibus) ተፈልጦ፡ F.M. 10,2.

ε)divortium facere^lacum aliquo vel aliqua: እስከ፡ ይትፈለጡ፡ F.M. 5,2; እመ፡ ፈቀደት፡ ከመ፡ ትትፈለጥ፡ እምታ፡ F.M. 5,5; F.M. 12,1; F.M. 12,2.

b)separari^la, sejungi^la, dirimi^la: ነፍስ፡ እመ፡ ተፈልጠት፡ እምሥጋ፡ ; ብእሲ፡ ይትፈለጥ፡ እምእኁሁ፡ ; ; ; .

α) ተፈልጠ፡ intervallum interpositum est^la .

β)dividi^la: በትእዛዘ፡ እግዚአብሔር፡ ይትፈለጥ፡ ኵሉ፡ መዋዕል፡ .

γ)privari^la .

δ)dispergi^la: አባግዒሁ፡ ዘተፈልጠ፡ .

ε)de conjugibus: ተፈልጠት፡ እምኔሁ፡ ( ለምታ፡ ) በሞት፡

2)segregari^la,

a)secludi^la: Platt; ለይትፈለጥ፡ ἀφοριζέσθω Syn.,

b)seligi^la, .

3)secerni^la, distingui^la: ባቲ፡ ( ለወርኅ፡ ) ይትፈለጥ፡ መዋዕል፡ ; ማእከለ፡ ;

verb. presbyteri^lavel sacerdotis munere^lafungi: ምሥዋዒሆሙ፡ በኀበ፡ ቀሰሱ፡ ወዝያቈኑ፡ (i.e. ድያቈኑ፡ ) ባቲ፡

በ

praepos. insepar. [ בְּ , ܒ , بِ ]; Pron, suff. ብየ፡ (etiam ቢየ፡ ; ; in ; al.), ብነ፡ , ብከ፡ ብኪ፡ ብክሙ፡ ብክን፡ , m. ቦ፡ (ut ) vel ቦቱ፡ , fem. ባ፡ vel ባቲ፡ , m. ቦሙ፡ fem. ቦን፡ vel ቦቶን፡ vel ቦንቱ፡ ( ; ; ; ).

1)de loco,

α)nonnumquam in^lai.e. super^la: በአንሕስት፡ ; ቁም፡ በእገሪከ፡ ; ; ትሰክብ፡ በገቦከ፡ ዘጸጋም፡ .

β)vel per^la: የዐርጉ፡ ወይወርዱ፡ ቦቱ፡ ( ለሰዋስው፡ ) ; ዘይጸወር፡ በአንቀጽ፡ ; ; በስቍረተ፡ መርፍእ፡ ገመለ፡ አኅለፈ፡ Enc.

2)de tempore ita ut respondeant

b)per^lavel Accusativus: በኵሉ፡ መዋዕሊሁ፡ ዘሐይወ፡ l ; ; በዝ፡ ኵሉ፡ ኢሀሎኩ፡ በኢየሩሳሌም፡ ; ;

c)intra^la, post^la ; ; በብዙኅ፡ መዋዕል፡ .

d) በሳብዕት፡ septima vice^la ; በሣልስ፡ tertia vice^la ; በምዕር፡ ; .

3)Transfertur ad

α)de cantu et instrumentis musicis, ad^laquorum sonum cantant vel saltant: አኀዙ፡ ይዝፍኑ፡ በማሕሌተ፡ እግዚኦሙ፡ ; ; ; .

β)cum^laalqa re i.e. ea non obstante^la( licet^la): ; ; ; በኵሉ፡ ዝንቱ፡ ; ወበዝኒ፡ ኢፈራህክሙኒ፡ ; ; ; ; .

d)materiam, qua vel e qua quid fit: በእበን፡ ትነድቅ፡ ምሥዋዐ፡ ; ንሕንጽ፡ በእብን፡ ; ሰብአ፡ ፈጠርከ፡ በንስቲት፡ ነጠብጣብ፡

g)causam efficientem: ሞተ፡ በቍር፡ ; ; ይመጽእ፡ ሕልም፡ በብዙኅ፡ መከራ፡ ; ትውዕዩ፡ በእሳት፡ .

o)denique usurpatur ad objecta, in quibus versatur vel ad quae pertinet ( c) actio, variis verbis subjungenda:

α) ምሁር፡ በ፡ peritus rei^la ; ይጠብቡ፡ በግብሮሙ፡ ; በኪኖሙ፡ ; ሥሉጥ፡ በ፡ ἐξουσίαν ἔχων ἐν ; ተሠርሐ፡ በኵሉ፡ .

γ) አምነ፡ vel ተወከለ፡ በ፡ ; ; ; ; ሐሰወ፡ በ፡ ; ክሕደት፡ በእግዚአብሄር፡ ;

δ) ረኵሰ፡ በ፡ ; ; ተቀደሰ፡ በ፡ ; እሴባሕ፡ በ፡ ; ሠምረ፡ በ፡ ; ተዐቅፈ፡ በ፡ .

p)de በ፡ penes^lamox sub በ፡ ; . — Permultis aliis praepositionibus et conjunctioni ከመ፡ q.v., praeponi solet በ፡

አብዐለ

II,1

1)divitem reddere^la, locupletare^la, ditare^la, ; ; ; ; ቀሊል፡ በኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ያብዕሎ፡ ለነዳይ፡ ; እድ፡ ጽኑዕ፡ ብእሴ፡ ያብዕል፡ ; ቦእለ፡ ያብዕሉ፡ ርእሶሙ፡ ; ; ; ለ፡ pers. ; .

2)festum celebrare^la, festum diem agere^la, ( a በዓል፡ ), sive በዓለ፡ , ut: ባቲ፡ ያብዕሉ፡ ሮም፡ በዓሎ፡ ለእስጢፋኖስ፡ ; ዕለት፡ ዘያብዕሉ፡ ቦቱ፡ ትንሣኤ፡ ቅድስተ፡ ; ተዝካረ፡ ዕረፍቱ፡ ሶርያ፡ ያብዕሉ፡ Enc.; sive , ut: ተጋብኡ፡ አይሁድ፡ ከመ፡ ያብዕሉ፡ ; አብዐሉ፡ ፰ዕለተ፡ ; ;

ትፍሥሕት ሰለጠ

, fem. et m. , ትፍሥሕታት፡ , laetitia^la, gaudium^la, εὐφροσύνη , χαρά al., ; ; ; ( χορός ); ; ; ; ; በትፍሥሕት፡ ; አልቦ፡ ትፍሥሕት፡ ዘይኄይስ፡ እምሐሤተ፡ ልብ፡ ; ወይን፡ ለትፍሥሕተ፡ እጓለ፡ እመሕያው፡ ተፈጥረ፡ ; ; ; ; ; ትፍሥሕት፡ ወሐሤት፡ ; ; ; ( προσδοκία ); ; ; ለብሰት፡ አልባሰ፡ ትፍሥሕታ፡ ; ; ; ; ; ; (ubi χαράν legisse videntur); ἀγαλλίαμα ; ; ይከውነኒ፡ ትፍሥሕተ፡ እስከ፡ አመ፡ እመውት፡ ; ባቲ፡ ይሰልጥ፡ ትፍሥሕቶ፡ αὕτη ἡ μερὶς τοῦ μισθοῦ αὐτοῦ ; ትፍሥሕታተ፡ ሰማይ፡ ;

a)deliciae^la, voluptas^la, τρυφή ; ; ; ኵሉ፡ ዕፀ፡ ትፍሥሕት፡ ; ከመ፡ ገነተ፡ ትፍሥሕት፡ ; ; እመ፡ ትሬስዮን፡ ትፍሥሕተ፡ ለሰንበታት፡ τρυφερά .

b)solatium^la, παράκλησις ; .

c)res laetae^lavel secundae^la, dies laeti^la: በትፍሥሕት፡ ἐν ἀγαθοῖς ; ; .

d) በትፍሥሕት፡ προθύμως promte^la, alacriter^la, libenter^la, ; ; φιλοφρόνως Platt.

e)alacritas^la, confidentia laeta^la( Freudigkeit^de), ἔντευξις ; ; ; n. 1351

I,1et { I,2} [sensu convenit cum שָׁלֵם et שִׁלַּם ; videas, annon שָׁלֵם et שָׁלַט ex eadem radice primaria propagatae primitus notionem integrum esse^lahabuerint, unde سَلِطَ سَلُطَ solidum, durum, vehementem, acutum esse^la, שָׁלַט ܫܠܰܛ ሠለጠ፡ potentem esse^la, dominari^la] I,1 ይስልጥ፡

A)I,1intransit.

1)integrum^la, incolumem^la, perfectum esse^la: ከመ፡ ትስልጡ፡ በዕለተ፡ ክርስቶስ፡ ἀπρόσκοποι ; ከመ፡ ትስልጡ፡ በኵሉ፡ ፍጻሜ፡ πληρωθῆτε ; አመ፡ ይቤ፡ ሰለጥኩ፡ አሜሃ፡ ይትመነደብ፡ πεπληρῶσθαι ; ወዳእኩ፡ ሰለጥኩ፡ ἤδη τετελείωμαι .

2)ad fidem pervenisse^la; ዓመታተ፡ ገድሉ፡ ሰለጡ፡ Lud. ex Enc.; ወዳእኩ፡ ሰለጥኩ፡ ἤδη σπένδομαι .

3)(expleri), satis habere^la: ሰለጥኩ፡ በዘ፡ አብጽሐ፡ ሊተ፡ .

B)I,1et { I,2} transit. integrum facere^la, complere^la .

1)integrum accepisse^lavel reportasse^la, exhausisse^la: ሰለጡ፡ ዐስቦሙ፡ ἀπέχουσι ; ; ሰለጡ፡ መክፈልቶሙ፡ ἔλαβον ; ባቲ፡ ይሰልጥ፡ ትፍሥሕቶ፡ αὕτη ἡ μερὶς τοῦ μισθοῦ αὐτοῦ ; (impii Gehennae tradentur) እስመ፡ ሰለጡ፡ ፍግዓ፡ ወተድላ፡ በዲበ፡ ምድር፡ |

2)persolvere^la, rependere^la, debitum: ሀብ፡ ስልጥ፡ (vel ሰልጥ፡ ) ዘትፈዲ፡ ; ; ; ; ሰልጢ፡ (v. ስልጢ፡ ) ሲሳየኪ፡ ; እስከ፡ ሶበ፡ ትሰልጥ፡ ኵሎ፡ ዘተዐገልኩ፡ ; ሰለጡኒ፡ (v. ሰለጠኒ፡ ) ኵሎ፡ ውስተ፡ ሕፅንየ፡ ; tollere^lapeccata Lud. ex

3)absolvere^la, n. 326consummare^la, perficere^la, ad finem perducere^la, : እስመ፡ ሰለጥኩ፡ በዝ፡ በሓውርት፡ μηκέτι τόπον ἔχων ; : ሰሊጦሙ፡ ግብሮሙ፡ ; ; festi celebrationem ; ሰፈራ፡ እግዚአብሔር፡ ለመንግሥትከ፡ ወሰለጣ፡ ἐπλήρωσεν ; ይሴልጥ፡ συντελέσει ; እሰልጥ፡ መዐትየ፡ ላዕሌሆሙ፡ ; ; ከመ፡ እስልጥ፡ (var. ኣስልጥ፡ ) መቅሠፍትየ፡ ዲብሆሙ፡ ; እሰልጥ፡ ማኅለቅቶ፡ ለእከይኪ፡ ; ሰለጦ፡ ለትእዛዝ፡ implevit^laseu excutus est praeceptum^la ; መዋዕሊሁ፡ በህድአት፡ ሰለጠ፡ ; Infin. vel እንዘ፡ , ut: እምዘ፡ ሰለጠ፡ አዝዞቶሙ፡ vel እንዘ፡ ይኤዝዞሙ፡ ; usurpatur significandae particulae ἤδη jam^la: ሰለጠ፡ መዊተ፡ .

ፀኵ ባዶስ ቤት

( ጸኵ፡ ) vel ፃኵ፡ [ שׁוֹק ܫܽܘܩܳܐ vel ܫܳܩܳܐ سَاقٌ crus^la; ܫܳܩܳܐ ܥܶܠܝܳܬܳܐ coxa^la] coxa^la, coxendix^la: ነደፍዎ፡ ፀኮ፡ τὰ ὑποχόνδρια ; ነደፍዎ፡ ( ለአስባስያኖስ፡ ) በሐጽ፡ ፀኮ፡ ; እግዚአብሔር፡ ይትጋደሎ፡ ወአስዖዘዘ፡ ፀኮ፡ ወሰመዮ፡ እስራኤል፡ ወበእንተዝ፡ ኢይበልዑ፡ አይሁድ፡ ሥርዋተ፡ ፃኵ፡ – : ጸክ፡ (sic) ዘ፡ ባሐት፡ (Isenb. exhibet ባት፡ ). i e. βάτος בַּת , Hebraica mensura fluidorum^la, tantum continens quantum Epha in aridis ( ባት፡ et ቤት፡ ), ; ወአሐቲ፡ አስፈሬዳ፡ ታገምር፡ ፩ባዶስ፡ – : ባዶስ፡ ዘ፡ ቤዳ፡ vel ባት፡ βαίθ , בַּת mensura fluidorum^laHebr. ( Ges. thes. p. 251): መስፈርተ፡ ቤት፡ ; ባተ፡ ጽድቅ፡ ; ( ባዶስ፡ )

በኍበኈ

(Ludolfus postulat ባኍብኈ፡ , at ኈ፡ litera a ratione caeterarum gutturalium aliquantulum recedit) quadril. I [respondet ܒܰܩ , מַק ; باخ ( بُؤُوخٌ ) et بَخْوٌ ] putrescere^la, putrere^la, putrefieri^la, cariosum esse^lavel fieri^la: ይበኈብኍ፡ እገሪሆሙ፡ በመግል፡ ; ውስተ፡ ኵሉ፡ መሌሊት፡ ይበኈብኍ፡ (v. ያበኈብኍ፡ ) መግል፡ ; ይበኈብኍ፡ አቍያጸ፡ እገሪሁ፡ ( βρωθείησαν ) ; ኵሎሙ፡ እለ፡ ይበልዑከ፡ ይበኈብኁ፡ (v. ይትበልዑ፡ ) ; በኍበኈ፡ ሥጋየ፡ በዕፄያት፡ ; de ossibus ; በቍስለ፡ ኀጢአት፡ ሥጋየ፡ በኍበኈ፡ ወፄአ፡ Enc.; de ligno ; radice . – : በኍበኈ፡ ዘ፡ በሰበሰ፡

ግኑዝ

1)linteis involutus^la, pollinctus^la, ad sepeliendum praeparatus^la, ; ሶበ፡ ታወጽእ፡ ግኑዘ፡ እማኅደሩ፡ ;

2): involutus^la, reconditus^la: ከሣቴ፡ ትምህርት፡ ግኑዝ፡ Lud. ex Enc. (in exempl. Tubing. ባኑዝ፡ sine sensu).

ባና

et ብና፡ urbs et nomus Aeg. (Panopolis).

ባንዮስ

ፋንያስ፡ .

ፋንያስ

et ባንዮስ፡ nomen loci Aegypti in Synaxariis memoratum:

ባኖስ

; ባኖስ፡ እምደወለ፡ ድምያጥ፡ nomen loci Aegypti in Synaxariis memoratum:

ባኖስ

; ባኖስ፡ እምደወለ፡ ድምያጥ፡ nomen loci Aegypti in Synaxariis memoratum:

ቦአ

I,1[ בּוֹא بَاءَ ] ይባእ፡ intrare^la, ingredi^la, introire^la, inire^la ; ; ; loci: ቦአ፡ ቤቶ፡ ; ; ቦአ፡ ጽርሐ፡ ; ; ባኡ፡ አህጉረ፡ ; ኢይክል፡ በዊአ፡ ቤተ፡ እግዚአብሔር፡ ; ባእ፡ ቤተከ፡ ; ; ቦአ፡ ብሔረ፡ ግብጽ፡ ; ; ; ; ; ዘይበውኡ፡ አብያተ፡ ሰብእ፡ ከመ፡ ይስርቁ፡ F.M. 17,7; ኀበ፡ pers. ad^laaliquem ; ; ; ; ; ; n. 525vel ኀበ፡ loci ( ad^la) ; ውስተ፡ loci ( in^la): ባእ፡ ውስተ፡ ታቦት፡ ; ; ኢትባኢ፡ ውስተ፡ ገራህተ፡ ባዕድ፡ ; ; ; ባኢ፡ ውስተ፡ ጽልመት፡ ; ; ; ; ; ( inter^la) ; ( in^lavel per^la) ; ; ; እንተ፡ per^la: ባኡ፡ እንተ፡ አናቅጽየ፡ ; ; ማእከለ፡ in mediam rem^lavel inter^la ; ; , ut: እፎ፡ ቦእከ፡ ዝየ፡ ; ቦአ፡ ኀበ፡ ሀለወት፡ ሕፃን፡ ; ኀበ፡ ቦአት፡ .

b)ex Hebraismo recepta est phrasis de duce populi^la: ይበውእ፡ ወይወፅእ፡ ቅድመ፡ ገጾሙ፡ ; ; de eo, qui vivit^lavel versatur^lacum aliquo .

c)ingredi i.e. admitti^la, recipi^la, adscisci^lain societatem, civitatem, ecclesiam al., participem fieri rei^la: ; ; ኢይባኡ፡ በጽድቅከ፡ ; ከመ፡ ንባእ፡ ውስተ፡ ዕረፍቱ፡ ; ኢትበውኡ፡ ውስተ፡ መንግሥተ፡ ሰማያት፡ ; ; 1 ; እለ፡ ቦኡ፡ ውስተ፡ ሕግነ፡ Syn.; በእንተ፡ ጥምቀት፡ ወ ( በእንተ፡ ) እለ፡ ይበውኡ፡ ኀበ፡ አሚን፡ F.N. 3. Nonnumquam in Canonibus ecclesiasticis ቦአ፡ absolute (pro ቦአ፡ ቤተ፡ ክርስቲያን፡ , ut ) dicitur de eo, cui in ecclesiam intrare et sacra adire licet ( excommunicato), ut: ( ቅዉም፡ እመ፡ ነስሐ፡ ) ይባእ፡ ወይትከነስ፡ ወይቅረብ፡ ; ; ; ;

d)incidere^lain rem: ከመ፡ ኢትባኡ፡ ውስተ፡ መንሱት፡ ; ከመ፡ ኢትባእ፡ ላዕለ፡ ደም፡ ; .

e)in judicium intrare cum aliquo i.e. eum in jus vocare .

f)frequentare^la: ይበውእ፡ ቤተ፡ መያሲ፡ , ቤተ፡ ብለኒ፡

g)inire^lafoedus ቦኡ፡ ኪዳነ፡ .

h)subire^laaliquid .

i)se immittere^la, immisceri^la: ከመ፡ ኢትባኡ፡ ውስተ፡ አሕዛብ፡ ; ውስተ፡ ነገረ፡ ባዕድ፡ ኢትባእ፡ ἐν μέσῳ λόγων μὴ παρεμβάλλου (ne interjicias te, ne interrumpas sermonem) .

k)de rebus: introduci^la, immitti^la, ingeri^la: ቦአት፡ ኀጢአት፡ ውስተ፡ ዓለም፡ ; ዘይበውእ፡ ውስተ፡ አፍ፡ ; ; ; .

l)offerri^la(de collationibus): ወርቅ፡ ዘቦአ፡ τὸ ἀργύριον τὸ εἰςενεχθέν ( አብአ፡ ).

m)penetrare^la, ; ውስተ፡ , ut: ይበውእ፡ ስርዋጽ፡ ውስተ፡ እዴሁ፡ ; ገዓሮሙ፡ ቦአ፡ ውስተ፡ እዘኒሁ፡ ; ; ለትባእ፡ ኵሉ፡ እከዮሙ፡ ቅድሜከ፡ ; de oratione animos movente, in animos descendente: ነገሩ፡ ይበውእ፡ ውስተ፡ ልብ፡ ; ; .

n)venire^lain mentem alicui: ቦአክሙ፡ ውስተ፡ ልብክሙ፡ seq. ከመ፡ et , ; .

o)supervenire^la, invadere^laaliquem (quamquam raro): ሐዘን፡ ኢይባእከ፡ . – : አተወ፡ ቦአ፡ ዘ፡ ገባ።

Search

Input

Keys Combinations

Hold and choose