Get involved
report issue

Search Help

Search

This app is built with exist-db, and uses Lucene as the standard search engine. This comes with several options available. A full list is here

Below very few examples.

sample result
* *custodir* add wildcards to unlimit your string search
? custodir? Will find any match for the position with the question mark.
~ ምሕረትከ~ Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
"" "ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡" Will find the exact string contained between quotes.
() (verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ Will find one of the two between brackets and the other string.

Input

If you want to transcribe some fidal into latin or update your transcription, you can have a go with our transcription tools.

If you are using the keyboard provided, please note that there are four layers, the normal one and those activated by Shift, Alt, Alt+Shift.

Normal and Shift contain mainly Fidal. Alt and Alt-Shift diacritics.

To enter letters in Fidal and the diacritics with this keyboard, which is independent of your local input selection, you can use two methods.

Orthographic variants of the Ethiopic language are searched as a standard if not otherwise specified. The following are the options considered by the search engine.

  • 's','s', 'ḍ'
  • 'e','ǝ','ə','ē'
  • 'w','ʷ'
  • 'ʾ', 'ʿ'
  • '`', 'ʾ', 'ʿ' (note that you can use the tick if you are not sure about the two, but none will be inferred for you)
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ', 'ሃ', 'ሓ', 'ኃ'
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ'
  • 'ሁ', 'ሑ', 'ኁ'
  • 'ሂ', 'ሒ', 'ኂ'
  • 'ሄ', 'ሔ', 'ኄ'
  • 'ህ', 'ሕ', 'ኅ'
  • 'ሆ', 'ሖ', 'ኆ'
  • 'ሠ','ሰ'
  • 'ሡ','ሱ'
  • 'ሢ','ሲ'
  • 'ሣ','ሳ'
  • 'ሥ','ስ'
  • 'ሦ','ሶ'
  • 'ሤ','ሴ'
  • 'ጸ', 'ፀ'
  • 'ጹ', 'ፁ'
  • 'ጺ', 'ፂ'
  • 'ጻ', 'ፃ'
  • 'ጼ', 'ፄ'
  • 'ጽ', 'ፅ'
  • 'ጾ', 'ፆ'
  • 'አ', 'ዐ', 'ኣ', 'ዓ'
  • 'ኡ', 'ዑ'
  • 'ኢ', 'ዒ'
  • 'ኤ', 'ዔ'
  • 'እ', 'ዕ'
  • 'ኦ', 'ዖ'

Some examples

  • If you search Taammera, you will not find Taʾammǝra or Taʿammera but only Taammera. Try Ta`ammera instead or use the keyboard provided to enter aleph and ayn.
  • If you are searching for Yāʿǝqob, you will not have a lot of luck searching Yaqob, unless some kind cataloguer has actually added it into the data as simplified spelling form. Try instead entering Yaqob~0.5 which is a fuzzy search, this will return also Yāʿǝqob. Also Ya`eqob is fine for example.

Keys Combinations

With this method you use keys combinations to trigger specific characters. Click here for a list of the available combos. This can be expanded, do not hesitate to ask (click here to post a new issue).

Hold and choose

If you hold a key optional values will appear in a list. You can click on the desiderd value or use arrows and enter to select it. The options are the same as those activated by combinations.

With this method you do not have to remember or lookup combos, but it does take many more clicks...

Substantivumsubst.numerus septuplexla, septuplumla: ሰብዐቱ፡ ዓመት፡ ዘምስብዒት፡ ἑπτὰ ἔτη ἑπτάκις Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 25,8 ; ይፈዲ፡ ምስብዒተ፡ ἑπταπλάσια Proverbiorum liber biblicus.Prov. 6,31 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 78,13 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 32,13 ; የኀሥሥ፡ ይረስዩ፡ ምስብዒተ፡ (v. ምስቢዒቶ፡ ) Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,12 ; ይብእስ፡ ምስብዒተ፡ ዝንቱ፡ ኵሉ፡ ἑπταπλάσια πρὸς ταῦτα Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 40,8 . Adv. septempliciterla, septifariamla, septiesla: በምስብዒት፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 26,28 vel ምስብዒተ፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 26,24 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 11,7 ; Danielis prophetia.Dan. 3,19 ; Danielis prophetia.Dan. 3,22 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 7,3 ; ይበርህ፡ ምስብዒተ፡ እምፀሓይ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 240 ; Jesaiae prophetia.Jes. 30,26 .
nomen actionisn. act.
1)desectiola, recisiola, amputatiola: arboris ( περιτομή ) Jeremiae prophetia.Jer. 11,16 ; capitis: ምትረተ፡ ርእሱ፡ ለጳውሎስ፡ (decollatio) Cod. Mus. Brit. LIV, 7; XXIX, 68.
mǝtrat
Grébaut
ምትረት፡ mǝtrat «coupurefr» ― መቈረጥ፡ Ms. BNFabb217, fol. 40r.
95
Leslau
ምትረት mǝtrat verbal noun of videasvid. መተረ matara 372a
( ምንሀብ፡ ) Substantivumsubst.
1)officinalavel fabrica aerariala, fornaxla, caminusla: ነሃቢ፡ ዘይነብር፡ ኀበ፡ ምንሃብ፡ ( ἐγγὺς ἄκμονος ) Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,28 ; ጢሰ፡ ምንሃብ፡ ἀτμὶς πυρός Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,28 ; ዘይበቍጽ፡ አፍሓመ፡ በምንሃብ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 41,7 gloss.; χωνευτήριον Malachiae prophetia.Mal. 3,2 ; Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 3,6 ; κάμινος Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,26 ; Hezekielis prophetia.Hez. 22,20 (v. ከውር፡ ); Proverbiorum liber biblicus.Prov. 17,3 (v. ከውር፡ ); ከመ፡ እሳተ፡ ምንሃብ፡ ዘአርሰንዎ፡ በብዙኅ፡ ምብኳሕ፡ Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 3 ; በምንሃበ፡ እሳት፡ ርሱን፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 15 Enc.; translatetransl.: በምንሃበ፡ ጻማ፡ (v. ኀጺን፡ ) ፍቱን፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TahsasSx. Tachs. 2 Enc.
2)opus fabri aerariila: ዘከመ፡ ያስተሣኒ፡ ማዕበሎ፡ ወምንሀቦ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,28 . Vocabularium Aethiopicum, -a -a.Voc. Ae.: ምብኳሕ፡ ምንሃብ፡ መናፍያ።
( ምንሀብ፡ ) Substantivumsubst.
1)officinalavel fabrica aerariala, fornaxla, caminusla: ነሃቢ፡ ዘይነብር፡ ኀበ፡ ምንሃብ፡ ( ἐγγὺς ἄκμονος ) Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,28 ; ጢሰ፡ ምንሃብ፡ ἀτμὶς πυρός Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,28 ; ዘይበቍጽ፡ አፍሓመ፡ በምንሃብ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 41,7 gloss.; χωνευτήριον Malachiae prophetia.Mal. 3,2 ; Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 3,6 ; κάμινος Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,26 ; Hezekielis prophetia.Hez. 22,20 (v. ከውር፡ ); Proverbiorum liber biblicus.Prov. 17,3 (v. ከውር፡ ); ከመ፡ እሳተ፡ ምንሃብ፡ ዘአርሰንዎ፡ በብዙኅ፡ ምብኳሕ፡ Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 3 ; በምንሃበ፡ እሳት፡ ርሱን፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 15 Enc.; translatetransl.: በምንሃበ፡ ጻማ፡ (v. ኀጺን፡ ) ፍቱን፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TahsasSx. Tachs. 2 Enc.
2)opus fabri aerariila: ዘከመ፡ ያስተሣኒ፡ ማዕበሎ፡ ወምንሀቦ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,28 . Vocabularium Aethiopicum, -a -a.Voc. Ae.: ምብኳሕ፡ ምንሃብ፡ መናፍያ።
Substantivumsubst.[ כּוּר ܟܽܘܪܳܐ كُورٌ , a כּוּר vel גִּיר aestuarela] fornaxla(in qua metalla excoquuntur et liquantur): እፈትን፡ ዛሕለኪ፡ በከውር፡ Jesaiae prophetia.Jes. 1,25 varia lectiovar.; በከመ፡ ይትፈተን፡ በከውር፡ (v. በምንሃብ፡ ) ወርቅ፡ ወብሩር፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 17,3 ; Hezekielis prophetia.Hez. 22,20 ; Hezekielis prophetia.Hez. 22,22 ; ይትዌለጥ፡ ወርቅ፡ ውስተ፡ ከውር፡ ኀበ፡ ብሩር፡ Fid. Jac. Barad.; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TeqemtSx. Teq. 5 Enc. – Voc. Ae.:la ከውር፡ ወሕንቅርት፡ ዘ፡ መፍልሐ፡ ወርቅ።
pronomenpron.interrog., ad res relatum (neutr.) quid?la( gramm.§ 63; gramm.§ 147,b; gramm.§ 198,e). Plurali caret; Acc. ምንተ፡ , et in interrogatione recta et in obliqua usurpatur.
1)interrogativum: ምንት፡ ውእቱ፡ እጓለ፡ እመሕያው፡ ወምንት፡ ባቍዑ፡ ወምንትኑ፡ ሠናይቱ፡ ወምንትኑ፡ እኪቱ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,8 ; ምንት፡ እንከ፡ ረባሖሙ፡ ለክልኤሆሙ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,30 ; Judicum liber.Jud. 8,1 ; ምንትኑ፡ ዛቲ፡ አበሳ፡ Josuae liber.Jos. 22,16 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 38,6 ; ምንትኑ፡ እላ፡ አህጉር፡ 3 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 9,13 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 52,3 ; utrum?laMatthaei Evangelium.Matth. 9,5 ; Acc.Genesis liber Pentateuchi.Gen. 4,10 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 4,13 ; Marci Evangelium.Marc. 14,64 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 2,29 ; ምንተ፡ ይመስል፡ ብእሲሁ፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 1,7 ; Evangelium Joannis.Joh. 6,9 ; statui constr. subjunctum: አሰረ፡ ምንትኑ፡ ዝንቱ፡ not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 13,19 .
a)Creberrime annexa particula interrogativa ኑ፡ intenditur: ምንትኑ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,1 ; Jacobi epistola.Jac. 4,12 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 44,15 ; ምንትኑ፡ ዝንቱ፡ Zachariae prophetia.Zach. 4,4 ; Zachariae prophetia.Zach. 4,5 ; al.
c)crebro de personis praeciatur, sive quia cujusnam generis et rationis sint interrogans nescit: ምንትኑ፡ እሉ፡ Zachariae prophetia.Zach. 1,9 ; Lucae evangelium.Luc. 7,39 ; sive quia contemtim loquitur: ምንትኑ፡ ዝንቱ፡ ይብልዎ፡ τίς οὖτος; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 13,23 ; ምንትኑ፡ አንትሙ፡ እለ፡ τίνες ἔστε ὑμεῖς οἵ Judith liber apocryphus.Judith 8,12 ; አነ፡ ምንት፡ አነ፡ liber Jobi.Job 9,24 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 7,18 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 16,7 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 8,5 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 2,6 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 14,4 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 14,10 .
d)quamvis ምንት፡ plurimis in locis substantivi vim teneat (unde exempli gratiaex. gr.locutionem: ምንት፡ ዕፁ፡ በኀበ፡ ረከብክሙ፡ ὑπὸ τί δένδρον; quae est arbor, sub qua … ?lanot able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 1,58 explicabis), tamen (secus ac መኑ፡ ) nomen vel adjectivumadj.relativumrel.not foundsubst.sibi appositum haud aspernatur: Matthaei Evangelium.Matth. 5,46 ; Matthaei Evangelium.Matth. 27,23 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 60,5 ; ምንተ፡ ብነ፡ ክፍለ፡ ምስለ፡ ዳዊት፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 12,16 ; ምንተ፡ ረከብከ፡ ላዕለ፡ ገብርከ፡ አበሳ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 29,8 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 12.
e)pronomen personapers.suffixum, cui sensus Dativi inest, assumit: ምንትከ፡ እሙንቱ፡ እሉ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 33,5 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 33,8 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 48,8 .
f)cum aliis vocibus interrogativis omisso ወ፡ copulari potest: እፎ፡ ምንተ፡ πῶς ἢ τί; Matthaei Evangelium.Matth. 10,19 .
g)nota locutionem: ምንተ፡ ኮንከ፡ quid factus eslai.e. quid est tibi?laJudicum liber.Jud. 1,14 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 21,17 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 113,5 ; 1 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 1,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 22,1 ; et ምንት፡ ብኪ፡ ከመ፡ ትሰተዪ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 2,17 .
h)nota locutionem: quid tibi est mecumlascilicetsc.negotii? ምንት፡ ብከ፡ ምስሌየ፡ Judicum liber.Jud. 11,12 ; Josuae liber.Jos. 22,24 ; Joelis prophetia.Joel 4,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 8,29 ; Marci Evangelium.Marc. 5,7 ; vel ምንት፡ ብየ፡ ምስሌኪ፡ Evangelium Joannis.Joh. 2,4 .
i)de ምንት፡ et ምንተ፡ quare? cur?laet de ምንት፡ cum praepp. videasvid.infra.
2)indefinitum fit addito ኒ፡ , rarius ሂ፡ (rarissime sine et ሂ፡ , ut Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TahsasSx. Tachs. 5 Enc. ); potissimum in enuntiationibus negativis usitatur: aliquidla, aliquodla; n. 188quodla; quidquamla, ullumla; substantive usurpatur: Jacobi epistola.Jac. 1,7 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 38,7 ; ad Galatas epistola Pauli.Gal. 2,6 ; ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 1,28 ; al.; et adjective: ኢታንሥኡ፡ ምንተኒ፡ ጾረ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 17,21 : ኢይትቃወማ፡ ምንትኒ፡ እኩይ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 3,15 ; ምንትኒ፡ ሐሰት፡ ኢ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 24,23 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 13,10 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 19,8 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 14,13 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 78,17 , et ipsis personarum nominibus attribuitur, ut: ምንተኒ፡ አንስተ፡ ኢያአምር፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 25 ; ከመ፡ ኢይንሣእ፡ ምንተኒ፡ ብእሲተ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 25. Praefixo ወ፡ , ut: ወኢምንትኒ፡ significat: ne ullum quidemlaut Canticum Canticorum.Cant. 4,7 ; Matthaei Evangelium.Matth. 27,12 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 14,7 ; ወአልቦ፡ ወኢምንትኒ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 4,23 ; al.; praeterea ወኢምንት፡ vel ወኢምንትኒ፡ est nihilla, nihil omninola: Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 10,26 ; ሰፍሖ፡ ለመስዕ፡ ዲበ፡ ወኢምንት፡ liber Jobi.Job 26,7 ; ከመ፡ ወኢምንትኒ፡ ክዒወ፡ ደም፡ በኀቤሁ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 8,16 ; ከመ፡ ወኢምንት፡ እሙንቱ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 40,15 ; Jesaiae prophetia.Jes. 40,17 ; Jesaiae prophetia.Jes. 40,23 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 4,64 ; relatum ad tempus: ከመ፡ ወኢምንትኒ፡ ἐν στιγμῇ χρόνου Lucae evangelium.Luc. 4,5 . Nonnumquam ኢምንተኒ፡ adverbialiter usurpatur: nullo modolaEncomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 5 Enc. ; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TahsasSx. Tachs. 5 Enc. Adverbialiter usurpantur
b) ምንተ፡ vel ምንተኑ፡ quid? quomodo? cur?laGenesis liber Pentateuchi.Gen. 26,27 ; ምንተ፡ ወለድከኒ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 45,10 ; Jesaiae prophetia.Jes. 22,16 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 21,1 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 5,15 ; እምውስተ፡ ርኩስ፡ ምንተ፡ ይወጽእ፡ ንጹሕ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 31,4 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 22,9 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 23,8 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 19,9 ; Matthaei Evangelium.Matth. 7,3 ; Matthaei Evangelium.Matth. 11,7 ; Matthaei Evangelium.Matth. 11,8 ; Matthaei Evangelium.Matth. 11,9 romanae editionisrom.Praeterea nota, in locutionibus, quales sunt ምንት፡ አሥሐቃ፡ , ምንት፡ አቀመክሙ፡ quid eam ridere, vos stare fecit?lai.e. cur risit? cur statis?lafrequentissimis, pro nominativo ምንት፡ crebro acc. ምንተ፡ reperiri: cur ridere eam fecit?la(imperson.), ut Regum liber biblicum II.2 Reg. 24,21 ; Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. 26a p.
d) በምንት፡ , በምንትኑ፡ qua in re?laJudicum liber.Jud. 16,5 ; qua cum re?laRegum liber biblicum I.1 Reg. 6,2 ; qua in relai.e. unde?la በምንት፡ ኣአምር፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 15,8 ; qua rela( womitde, wodurchde?) Matthaei Evangelium.Matth. 5,13 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 29,4 ; qua ratione?laPsalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 118,9 ; al. pro vario praepositionis በ፡ usu. Nonnumquam በምንት፡ est ob quid? cur?laMatthaei Evangelium.Matth. 14,31 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 12 ; τοιγαροῦν ( በምንትኑመ፡ ) liber Jobi.Job 22,10 .
f) እስከ፡ ምንት፡ vel ምንትኑ፡ quousque? quamdiu?laliber Jobi.Job 19,2 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 10,3 .
(rarissime ማ፡ ) vocula enclitica ( gramm.§ 63,a et § 162).
1)Fuit primitus pronomen interrogativum ( مَا , מָה , ܡܳܐ ) quid?ladeinde relativum quodla; variae particulae pronominales cum ea compositae sunt, ut: ማእዜ፡ , ሚመ፡ , እስመ፡ , ከመ፡ , ክመ፡
2)Dehinc aliis vocibus suffixa enunciationi quandum coloris varietatem admiscet.
a)Creberrime pronominibus et n. 142particulis interrogativis suffixa –nela, –namla, tandemla(germanicum: wohl , denn ) denotat, et levem vel dubitationem vel intentionem interrogationi immiscet: መኑመ፡ አንተ፡ Evangelium Joannis.Joh. 1,21 ; Evangelium Joannis.Joh. 1,22 romanae editionisrom.; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 27,33 ; ምንትኑመ፡ Jacobi epistola.Jac. 4,14 Platt; not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 2,20 Platt; Matthaei Evangelium.Matth. 11,8 ; Matthaei Evangelium.Matth. 11,9 ; ምንተኑመ፡ Lucae evangelium.Luc. 7,25 ; Marci Evangelium.Marc. 10,3 ; በምንትኑመ፡ liber Jobi.Job 22,10 ; አይቴኑመ፡ Lucae evangelium.Luc. 8,25 romanae editionisrom.; Jeremiae prophetia.Jer. 17,15 (ubi unus codicum a me inspectus አይቴኑማ፡ praebet); አይቴመ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 13,12 ; እፎመ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 35 ; liber Jobi.Job 11,5 ; Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 11,26 ; Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 13,9 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 2,18 ; liber Jobi.Job 7,45 ; እፎኑመ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,6 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 4,3 ; ማእዜኑመ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 30,30 ; ዝኑመ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. p. 134. Rarius, ut: ምስለ፡ ብዙኅ፡ ምሕረት፡ ታሄልወነ፡ ወማእዜመ፡ እመ፡ ( ὅταν , quandocumquela) ፈቀድከ፡ እስመ፡ ክሂል፡ ሀሎ፡ ኀቤከ፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 12,18 .
b)Pronominibus personalibus subjuncta distinctionis vim auget, et –demla, –metla, ipselasignificat, ut Judicum liber.Jud. 9,48 F; Jesus Christus heri et hodiela ወውእቱመ፡ እስከ፡ ለዓለም፡ et idem in aeternumlaCyr. ad not able to find explanation in abbreviation listTheod. f. 23 ; ὁ Λόγος non mutaturla: አላ፡ ለዝላፉ፡ ውእቱመ፡ ይሄሉ፡ Cyr. ad not able to find explanation in abbreviation listTheod. f. 15 ; ከማሁመ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 23,2 ; ወመንፈስ፡ ቅዱስ፡ ከማሁመ፡ ውእቱ፡ et Sp. S. itidem se habetlaOrg.
c)Cuilibet enunciationis verbo annecti potest, quo restringatur et ita distinguatur, ut ante caetera emineat; significat quidemla, certela, tantumla, etiamlaet alia hujus generis particulas, nec non in nostris linguis intentione vocis exprimi potest: ዝንቱመ፡ τοῦτό γε Cyr. ad not able to find explanation in abbreviation listTheod. f. 15 ; እመሰ፡ በዛቲመ፡ ምክንያት፡ ተሠገወ፡ si ob hanc tantum causamla(nec ob aliam) incarnatus estlaCyr. ad not able to find explanation in abbreviation listTheod. f. 13 ; አኮመ፡ nequaquamlaCyr. ad Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. f. 29 ; አይድዑኒ፡ እስኩመ፡ quaeso tandemlaJosippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 372 ; ራብዕመ፡ vel quartuslaliber Jobi.Job 1,18 ; በእንተ፡ ዓለማውያንመ፡ ይቤ፡ እግዚእነ፡ de saecularibus quidem aitlaPhilexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 3 ; ወይእዜሰኬመ፡ ጻድቅ፡ ኢይትረከብ፡ ዲበ፡ ምድር፡ nunc autem certela( oppositum, -o, -nituropp.aevo priore) Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 228. Singuli auctores hac particula admodum delectantur, ut interpretes Cyrillila, Chrysostomila, Philexiila, auctores Antiphonarumla, al.
pronomenpron.interrog., ad res relatum (neutr.) quid?la( gramm.§ 63; gramm.§ 147,b; gramm.§ 198,e). Plurali caret; Acc. ምንተ፡ , et in interrogatione recta et in obliqua usurpatur.
1)interrogativum: ምንት፡ ውእቱ፡ እጓለ፡ እመሕያው፡ ወምንት፡ ባቍዑ፡ ወምንትኑ፡ ሠናይቱ፡ ወምንትኑ፡ እኪቱ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,8 ; ምንት፡ እንከ፡ ረባሖሙ፡ ለክልኤሆሙ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,30 ; Judicum liber.Jud. 8,1 ; ምንትኑ፡ ዛቲ፡ አበሳ፡ Josuae liber.Jos. 22,16 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 38,6 ; ምንትኑ፡ እላ፡ አህጉር፡ 3 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 9,13 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 52,3 ; utrum?laMatthaei Evangelium.Matth. 9,5 ; Acc.Genesis liber Pentateuchi.Gen. 4,10 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 4,13 ; Marci Evangelium.Marc. 14,64 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 2,29 ; ምንተ፡ ይመስል፡ ብእሲሁ፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 1,7 ; Evangelium Joannis.Joh. 6,9 ; statui constr. subjunctum: አሰረ፡ ምንትኑ፡ ዝንቱ፡ not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 13,19 .
a)Creberrime annexa particula interrogativa ኑ፡ intenditur: ምንትኑ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,1 ; Jacobi epistola.Jac. 4,12 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 44,15 ; ምንትኑ፡ ዝንቱ፡ Zachariae prophetia.Zach. 4,4 ; Zachariae prophetia.Zach. 4,5 ; al.
c)crebro de personis praeciatur, sive quia cujusnam generis et rationis sint interrogans nescit: ምንትኑ፡ እሉ፡ Zachariae prophetia.Zach. 1,9 ; Lucae evangelium.Luc. 7,39 ; sive quia contemtim loquitur: ምንትኑ፡ ዝንቱ፡ ይብልዎ፡ τίς οὖτος; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 13,23 ; ምንትኑ፡ አንትሙ፡ እለ፡ τίνες ἔστε ὑμεῖς οἵ Judith liber apocryphus.Judith 8,12 ; አነ፡ ምንት፡ አነ፡ liber Jobi.Job 9,24 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 7,18 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 16,7 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 8,5 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 2,6 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 14,4 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 14,10 .
d)quamvis ምንት፡ plurimis in locis substantivi vim teneat (unde exempli gratiaex. gr.locutionem: ምንት፡ ዕፁ፡ በኀበ፡ ረከብክሙ፡ ὑπὸ τί δένδρον; quae est arbor, sub qua … ?lanot able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 1,58 explicabis), tamen (secus ac መኑ፡ ) nomen vel adjectivumadj.relativumrel.not foundsubst.sibi appositum haud aspernatur: Matthaei Evangelium.Matth. 5,46 ; Matthaei Evangelium.Matth. 27,23 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 60,5 ; ምንተ፡ ብነ፡ ክፍለ፡ ምስለ፡ ዳዊት፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 12,16 ; ምንተ፡ ረከብከ፡ ላዕለ፡ ገብርከ፡ አበሳ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 29,8 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 12.
e)pronomen personapers.suffixum, cui sensus Dativi inest, assumit: ምንትከ፡ እሙንቱ፡ እሉ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 33,5 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 33,8 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 48,8 .
f)cum aliis vocibus interrogativis omisso ወ፡ copulari potest: እፎ፡ ምንተ፡ πῶς ἢ τί; Matthaei Evangelium.Matth. 10,19 .
g)nota locutionem: ምንተ፡ ኮንከ፡ quid factus eslai.e. quid est tibi?laJudicum liber.Jud. 1,14 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 21,17 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 113,5 ; 1 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 1,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 22,1 ; et ምንት፡ ብኪ፡ ከመ፡ ትሰተዪ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 2,17 .
h)nota locutionem: quid tibi est mecumlascilicetsc.negotii? ምንት፡ ብከ፡ ምስሌየ፡ Judicum liber.Jud. 11,12 ; Josuae liber.Jos. 22,24 ; Joelis prophetia.Joel 4,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 8,29 ; Marci Evangelium.Marc. 5,7 ; vel ምንት፡ ብየ፡ ምስሌኪ፡ Evangelium Joannis.Joh. 2,4 .
i)de ምንት፡ et ምንተ፡ quare? cur?laet de ምንት፡ cum praepp. videasvid.infra.
2)indefinitum fit addito ኒ፡ , rarius ሂ፡ (rarissime sine et ሂ፡ , ut Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TahsasSx. Tachs. 5 Enc. ); potissimum in enuntiationibus negativis usitatur: aliquidla, aliquodla; n. 188quodla; quidquamla, ullumla; substantive usurpatur: Jacobi epistola.Jac. 1,7 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 38,7 ; ad Galatas epistola Pauli.Gal. 2,6 ; ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 1,28 ; al.; et adjective: ኢታንሥኡ፡ ምንተኒ፡ ጾረ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 17,21 : ኢይትቃወማ፡ ምንትኒ፡ እኩይ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 3,15 ; ምንትኒ፡ ሐሰት፡ ኢ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 24,23 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 13,10 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 19,8 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 14,13 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 78,17 , et ipsis personarum nominibus attribuitur, ut: ምንተኒ፡ አንስተ፡ ኢያአምር፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 25 ; ከመ፡ ኢይንሣእ፡ ምንተኒ፡ ብእሲተ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 25. Praefixo ወ፡ , ut: ወኢምንትኒ፡ significat: ne ullum quidemlaut Canticum Canticorum.Cant. 4,7 ; Matthaei Evangelium.Matth. 27,12 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 14,7 ; ወአልቦ፡ ወኢምንትኒ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 4,23 ; al.; praeterea ወኢምንት፡ vel ወኢምንትኒ፡ est nihilla, nihil omninola: Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 10,26 ; ሰፍሖ፡ ለመስዕ፡ ዲበ፡ ወኢምንት፡ liber Jobi.Job 26,7 ; ከመ፡ ወኢምንትኒ፡ ክዒወ፡ ደም፡ በኀቤሁ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 8,16 ; ከመ፡ ወኢምንት፡ እሙንቱ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 40,15 ; Jesaiae prophetia.Jes. 40,17 ; Jesaiae prophetia.Jes. 40,23 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 4,64 ; relatum ad tempus: ከመ፡ ወኢምንትኒ፡ ἐν στιγμῇ χρόνου Lucae evangelium.Luc. 4,5 . Nonnumquam ኢምንተኒ፡ adverbialiter usurpatur: nullo modolaEncomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 5 Enc. ; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TahsasSx. Tachs. 5 Enc. Adverbialiter usurpantur
b) ምንተ፡ vel ምንተኑ፡ quid? quomodo? cur?laGenesis liber Pentateuchi.Gen. 26,27 ; ምንተ፡ ወለድከኒ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 45,10 ; Jesaiae prophetia.Jes. 22,16 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 21,1 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 5,15 ; እምውስተ፡ ርኩስ፡ ምንተ፡ ይወጽእ፡ ንጹሕ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 31,4 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 22,9 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 23,8 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 19,9 ; Matthaei Evangelium.Matth. 7,3 ; Matthaei Evangelium.Matth. 11,7 ; Matthaei Evangelium.Matth. 11,8 ; Matthaei Evangelium.Matth. 11,9 romanae editionisrom.Praeterea nota, in locutionibus, quales sunt ምንት፡ አሥሐቃ፡ , ምንት፡ አቀመክሙ፡ quid eam ridere, vos stare fecit?lai.e. cur risit? cur statis?lafrequentissimis, pro nominativo ምንት፡ crebro acc. ምንተ፡ reperiri: cur ridere eam fecit?la(imperson.), ut Regum liber biblicum II.2 Reg. 24,21 ; Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. 26a p.
d) በምንት፡ , በምንትኑ፡ qua in re?laJudicum liber.Jud. 16,5 ; qua cum re?laRegum liber biblicum I.1 Reg. 6,2 ; qua in relai.e. unde?la በምንት፡ ኣአምር፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 15,8 ; qua rela( womitde, wodurchde?) Matthaei Evangelium.Matth. 5,13 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 29,4 ; qua ratione?laPsalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 118,9 ; al. pro vario praepositionis በ፡ usu. Nonnumquam በምንት፡ est ob quid? cur?laMatthaei Evangelium.Matth. 14,31 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 12 ; τοιγαροῦν ( በምንትኑመ፡ ) liber Jobi.Job 22,10 .
f) እስከ፡ ምንት፡ vel ምንትኑ፡ quousque? quamdiu?laliber Jobi.Job 19,2 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 10,3 .
III,3, raro ተወሥአ፡ III,1(ut Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 9,20 Laur.; Actus apostolorum.Act. 9,29 romanae editionisrom.) obloquila, contradicerela, opponere sermonemla: ተዋሥኦቶሙ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 1 ; ከመ፡ ትትዋሣእ፡ በመዐት፡ ቅድመ፡ እግዚአብሔር፡ θυμὸν ἔῤῥηξας liber Jobi.Job 15,13 ; liber Jobi.Job 16,3 ; Jesaiae prophetia.Jes. 50,5 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 93,4 ; cumc. ለ፡ pers.: ምንት፡ አነ፡ ከመ፡ እትዋሣእ፡ ለእግዚእየ፡ ἀντεροῦσα Judith liber apocryphus.Judith 12,14 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 44,16 ; cumc.Acc.personapers.: liber Jobi.Job 16,3 ; ዘይትዋሥአኒ፡ ἀντιστήσας μοι liber Jobi.Job 41,2 ; ተዋሥአቶ፡ ለንጉሥ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 1,17 ; Esther, liber biblicus.Esth. 1,18 ; Josuae liber.Jos. 17,14 ; አልቦ፡ ዘይትዋሥአኒ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 10,14 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 9,20 ; ἀνταποκρίνεσθαι ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,20 ; እንዘ፡ ኢትትዋሥእዎሙ፡ ἀναμφισβήτως Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 6,29 ; cumc.Acc.rei: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 44,16 ; ኢተዋሣእኩ፡ ቃለ፡ Hom. Jac. Sar.
a)altercarila, disputarela: እመሂ፡ ፈቀደ፡ ይትዋሣእ፡ κριθῆναι αὐτῷ liber Jobi.Job 9,3 ; ኢትትዋሣእ፡ በኀበ፡ ጸኣሊ፡ μὴ ἐξαναστῇς Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 8,11 ; cumc.Acc.personapers.: መኑ፡ ውእቱ፡ ዘይትዋሥአኒ፡ ὁ κρινόμενός μοι Jesaiae prophetia.Jes. 50,8 ; cumc. ምስለ፡ συζητεῖν Actus apostolorum.Act. 9,29 romanae editionisrom.; ከመ፡ እትዋሣእ፡ ምስለ፡ እግዚአብሔር፡ ἐλέγχων κύριον liber Jobi.Job 39,34 .
b)redarguerela, refellerela, ኢይትዋሣእ፡ በነገር፡ οὐ κατὰ τὴν λαλιὰν ἐλέγξει Jesaiae prophetia.Jes. 11,3 ; በተዋሥኦትከ፡ ተሞአ፡ ዐላዊ፡ . not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 3 Enc. (Lud.). n. 896
c)disputando demonstrarela, cumc.Acc.personapers.(alicui): ለእመ፡ ኢተዋሣእከኒ፡ ኢየአምነከ፡ Lud. ex Hom. Jac. Sar.
d)causam suam defenderela, se excusarela: ከመ፡ ኢንርከብ፡ በዘ፡ ንትዋሣእ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 1,20 ant.; በምንትኑ፡ ትትዋሥኦ፡ ለመኰንነ፡ ጽድቅ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 2,1 .
particula opinandi et dubitandi [semel tantum scilicetsc.Michaei prophetia.Mich. 6,6 in uno codice, እንገ፡ scriptam inveni; composita est ex I እን፡ et ጋ፡ , quod (sicut ጓ፡ q.v.) e כֹּה vel כָּה emollitum videtur; significatione maxime convenit cum ܟܰܝ ]. Proprie consecutionem significat, sicut እንከ፡ , sed levior est vi et emphasi, et ab illa differt sicut ἄρα ab οὖν ; usurpatur, ubi quis aliquid e verbis proxime praecedentibus vel e rebus factisve satis notis natura sua sequi opinatur vel cum dubitatione quadam conjicit.
1)Raro extra interrogationem:
a)igiturla( inde vix dubium estlaquinla, nun doch wohl ) እንጋ፡ በጽሐት፡ ላዕሌክሙ፡ መንግሥተ፡ እግዚአብሔር፡ Matthaei Evangelium.Matth. 12,28 .
b)putola, opinorla: እስመ፡ እሙንቱሂ፡ እንጋ፡ ሶበ፡ ስሕቱ፡ τάχα Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 13,6 .
c)nimirumla, utiquela, እንጋ፡ ኵሉ፡ የኀሥሡከ፡ nimirum omnes te quaeruntla(hoc ipse conjicere poteras) Marci Evangelium.Marc. 1,36 .
2)Creberrime in sententiis interrogativis, dubitativis, optativis, sed nonnisi raro primum orationis locum tenet (ut Matthaei Evangelium.Matth. 17,26 ); plerumque uni verbo duobusve postponitur:
a)igiturla( nonnelasequitur?laso denn also? nun wohl? ), ἄρα ( ἆρα ), ut: ይፈልጠኒኑ፡ እንጋ፡ እግዚአብሔር፡ እምሕዝቡ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 56,3 ; በከኑ፡ እንጋ፡ ትዬውሆሙ፡ ለአሕዛብ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 4,10 ; እደግምኑ፡ እንጋ፡ ርእየ፡ ቤተ፡ መቅደስ፡ Jonae prophetia.Jon. 2,5 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 57,11 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 72,13 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 138,10 ; Matthaei Evangelium.Matth. 17,26 ; Matthaei Evangelium.Matth. 18,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 19,25 ; Matthaei Evangelium.Matth. 19,27 ; Matthaei Evangelium.Matth. 24,45 ; Actus apostolorum.Act. 21,38 ; etiam Jesaiae prophetia.Jes. 24,6 ( በእንተ፡ ዝንቱኑ፡ እንጋ፡ ትውኅጦሙ፡ ምድር፡ ) et Jesaiae prophetia.Jes. 28,8 ubi Aethiops ἄρα pro ἀρά legit; nec non aliis in locis, ubi Graecus ἄρα non habet, ut: በምንትኑ፡ እንጋ፡ (v. እንገ፡ ) እረክቦ፡ ለእግዚአብሔር፡ , እረክቦኑ፡ እንጋ፡ በመሥዋዕት፡ Michaei prophetia.Mich. 6,6 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 30,28 ; Matthaei Evangelium.Matth. 8,27 .
b)putas?laan sperare licet?la( wohl ? voraussichtlich ?): ወእፎ፡ እንጋ፡ በአድያም፡ ገብሩ፡ πῶς οἴει ἐχρήσαντο ; Esther, liber biblicus.Esth. 9,12 ; አሐዩኑ፡ እንጋ፡ እስከ፡ እማንቱ፡ መዋዕል፡ (ubi Vulg. habet: putaslavivo usquela…) Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 2,60 ; liber Jobi.Job 7,13 ; liber Jobi.Job 27,10 ; n. 780 ቦሁ፡ እንጋ፡ ዘይትኀባእ፡ እምኔየ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 39,27 ; Lucae evangelium.Luc. 18,8 ; Marci Evangelium.Marc. 8,16 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,8 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 11,12 .
c)forte? an? numquid? quaesola, nam?la( wohl? , etwa? ): እንዳዒ፡ እንጋ፡ ለእመ፡ ቦኑ፡ ( nescio an forte quis sit?la) ad Romanos epistola Pauli.Rom. 5,7 ; አነሁ፡ እንጋ፡ እግዚኦ፡ μήτι Matthaei Evangelium.Matth. 26,22 ; እስመሁ፡ እንጋ፡ an forte quia?laMarci Evangelium.Marc. 8,16 ; እፎኑ፡ እንጋ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 49,11 ; Deuteronomium.Deut. 28,67 ; መኑ፡ እንጋ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,9 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,10 ; ማእዜ፡ ይጸብሕ፡ ሊተ፡ እንጋ፡ liber Jobi.Job 7,4 . Vocla. Aela.: እንጋ፡ ዘ፡ እስኪ፡ ወይ፡ ይሆንሂ፡ እንኪያሂ፡ ቦኑሂ፡ ይ፡ ; aliudla: እንጋ፡ ዘ፡ በ ፪ ወይ፡ ይኈን።
Substantivumsubst., fere ubique m. , sing.et collatio, -is vel collectivum, -ecoll., pluralisPl. ገጻት፡ [etymon non liquet; quaeritur annon cum ܚܙܳܐ חָזָה componendum sit, quamquam etiam ea, quae Arabum lexicographi de غَضَاضٌ notant, respiciendum videtur]
1)faciesla, bestiarum liber Jobi.Job 41,4 ; liber Jobi.Job 41,5 ; Hezekielis prophetia.Hez. 1,10 ; hominum, angelorum, Dei: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 2,7 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 3,19 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 20,16 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 50,1 ; ይከድኑ፡ ገጾሙ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 6,2 ; እምኵሉ፡ ገጽ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 25,8 ; Jeremiae prophetia.Jer. 5,3 ; ገጽ፡ et ገጻት፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 27,19 ; ከመ፡ ኣስሕቶ፡ በገጽየ፡ Judith liber apocryphus.Judith 13,16 ; ከደነኒ፡ ኀፍረት፡ ገጽየ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 68,10 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 103,17 ; liber Jobi.Job 6,28 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 33,23 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 6,26 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,17 ; Matthaei Evangelium.Matth. 17,2 ; Matthaei Evangelium.Matth. 26,68 ; Jacobi epistola.Jac. 1,23 ; 2 not able to find explanation in abbreviation listCor. 4,6 ; Evangelium Joannis.Joh. 11,44 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 1,16 ; n. 1209 ወድቀት፡ በገጻ፡ Ruth liber biblicus.Ruth 2,10 ; Judith liber apocryphus.Judith 9,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 17,6 ; ሰገደ፡ በገጹ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 26,39 ; ይወድቁ፡ በገጻቲሆሙ፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 60 ; ይትኀፀቡ፡ ገጻቲሆሙ፡ ወእገሪሆሙ፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 129.
a)vultusla: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 31,2 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 31,5 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 40,7 ; ግሩመ፡ ገጽ፡ Deuteronomium.Deut. 28,50 ; ልቡ፡ ለሰብእ፡ ይዌልጦ፡ ገጾ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 13,25 ; ይመይጥ፡ ገጾ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 12,18 ; እምገጹ፡ ይትዐወቅ፡ ጠቢብ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 19,29 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 25,17 ; በገጽ፡ ንጹሕ፡ liber Jobi.Job 33,26 ; ገጽ፡ ብሩህ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 13,26 ; ዘይገብር፡ ምጽዋተ፡ እንዘ፡ ይበርህ፡ ገጹ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 174 ; ብርሃነ፡ ገጽከ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 4,7 ; ወድቀ፡ ገጽከ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 4,6 ; ወድቀ፡ ገጽየ፡ በገዓር፡ liber Jobi.Job 9,27 ; ኢትወድቅ፡ ገጽከ፡ Judith liber apocryphus.Judith 6,9 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 1,18 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,16 .
b)oculila, aspectusla, conspectusla: ይሢም፡ ገጾ፡ ኀቤከ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 6,27 ; ኢያጸንዕ፡ ገጽየ፡ ላዕሌክሙ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 3,12 ; Lucae evangelium.Luc. 9,51 ; Lucae evangelium.Luc. 9,53 ; ሜጠ፡ ገጸ፡ እምነ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 4,4 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 3,6 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 24,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 103,30 ; ኀቤየ፡ ገብአ፡ ገጾሙ፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 2,15 ; ኣቀውም፡ ገጽየ፡ ላዕለ፡ ብእሲ፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 20,5 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 20,6 ; ገጸ፡ እግዚአብሔር፡ ኀበ፡ እለ፡ ይገብሩ፡ እኩየ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 33,17 ; not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 3,12 ; እፎ፡ ኣሌዕል፡ ገጽየ፡ ቅድመ፡ ኢዮአብ፡ Regum liber biblicum II.2 Reg. 2,22 ; አትሐታ፡ ገጾን፡ Lucae evangelium.Luc. 24,5 ; ለጊዜ፡ ገጽከ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 20,9 ; Threni, liber biblicus.Thren. 4,16 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 88,15 ; ለርእየ፡ ገጽ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 24,5 .
α)coramla, sive: በገጸ፡ ኵሎን፡ Matthaei Evangelium.Matth. 26,70 ; sive: ውስተ፡ ገጹ፡ ለሰብእ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 23,14 , sive ቅድመ፡ vel በቅድመ፡ ገጸ፡ ጲላጦስ፡ Actus apostolorum.Act. 3,13 ; ad Galatas epistola Pauli.Gal. 2,11 ; Zachariae prophetia.Zach. 3,1 ; al.
β) ቅድመ፡ ገጸ፡ antelaMatthaei Evangelium.Matth. 11,10 ; Lucae evangelium.Luc. 9,52 .
γ) እምነ፡ ገጸ፡ (ex Hebraismo i.q. מִפְּנֵי ) vel እምቅድመ፡ ገጸ፡ sive e conspectulaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 16,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 9,3 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 20,11 ; ad Thessalonicenses epistola Pauli II.2 Thess. 1,9 ; vel procul a conspectulaApocalypsis Joannis.Apoc. 12,14 ; Judicum liber.Jud. 9,21 ; sive ablaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 4,14 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 32,21 ; እምገጸ፡ እዴከ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 15,17 ; sive a partelaActus apostolorum.Act. 3,19 vel antelaActus apostolorum.Act. 7,45 ; sive praela, obla, propterla: እምገጸ፡ ዐመፃ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 57,1 ; እምገጸ፡ እሳት፡ Jesaiae prophetia.Jes. 64,2 .
c)speciesla, formala, aspectusla, hominis, ut: ሜጠ፡ ገጾ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 21,13 ; ὄψις Regum liber biblicum I.1 Reg. 16,7 ; ገጸ፡ ዘማ፡ ኮንኪ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 3,3 ; ለገጽ፡ ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 5,12 ; rerum: Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 103,31 ; Matthaei Evangelium.Matth. 16,3 ; Lucae evangelium.Luc. 12,56 ; እምነ፡ ከንቱ፡ ዘአልቦቱ፡ ገጸ፡ ἐξ ἀμόρφου ὕλης Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 11,18 ; specieslaoppositum, -o, -nituropp.vero: በገጸ፡ ጽድቅ፡ sub specie veri Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 338 ( videasvid. sub አገጸወ፡ ); etiam specieslai.e. res visala: ὄψις Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 17,6 .
α)effigiesla, imagola: ዘውእቱ፡ ገጹ፡ ለእግዚአብሔር፡ ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 2,6 romanae editionisrom.; Christus est ገጹ፡ ወአርአያሁ፡ ለእግዚአብሔር፡ χαρακτὴρ καὶ ἀπαύγασμα τῆς ὑποστάσεως αὐτοῦ not able to find explanation in abbreviation listCyr. ad Reg. f. 26.
β)specieslavel facieslaalicujus respiciendalavel reverendala: ዘያከብር፡ ገጸ፡ ልሂቅ፡ Deuteronomium.Deut. 28,50 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 19,32 ; ይትቄበሎ፡ ለገጽየ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 32,21 ; in malam partem: ኢትኩን፡ ለገጸ፡ ሰብእ፡ ሃይማኖትክሙ፡ Jacobi epistola.Jac. 2,1 ; ፍርሀተ፡ ገጽ፡ (i. fere q. ነሢአ፡ ገጽ፡ ) F.N. 43,3; ነሢአ፡ ገጽ፡ faciemlavel personamlaalicujus admitterelai.e. respicerela, rationem haberelaalicujus, ( temerela) faverelaalicui, partiumlastudio ducila: Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 3,25 ; ኢትንሣእ፡ ገጸ፡ በፍትሕ፡ Deuteronomium.Deut. 1,17 ; liber Jobi.Job 13,10 al. ( videasvid. sub ነሥአ፡ ), vel አድልዎ፡ ለገጽ፡ Evangelium Joannis.Joh. 7,24 ; አልቦ፡ ነሢአ፡ ገጽ፡ ወአልቦ፡ አድልዎ፡ ለገጽ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 30 al. ( videasvid. sub አድለወ፡ ).
γ)respectuslaqui habetur alicujus, gratialavel auctoritaslaqua quis valet apud aliquem: ወሀበኒ፡ እግዚአብሔር፡ ገጸ፡ ወሞገሰ፡ ቅድመ፡ χάριν καὶ μορφήν Tobit, liber apocryphus.Tob. 1,13 ; ገጸ፡ ብነ፡ ኀበ፡ እግዚአብሔር፡ παῤῥησίαν Epistola Joannis I.1 Joh. 3,21 ; 1 Evangelium Joannis.Joh. 5,14 ; ከመ፡ ንርከብ፡ ገጸ፡ Epistola Joannis I.1 Joh. 2,28 ; 1 Evangelium Joannis.Joh. 4,17 .
2)facieslaalicujus i.e.
a)is ipsela, aliquis praesensla: ገጽከ፡ የሐውር፡ ምስሌሆሙ፡ Regum liber biblicum II.2 Reg. 17,11 ; እሬኢ፡ ገጸከ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 33,10 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 44,26 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 46,30 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 10,28 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 33,20 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 3,13 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 14,28 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 16,16 ; Matthaei Evangelium.Matth. 18,10 ; Actus apostolorum.Act. 20,25 ; Actus apostolorum.Act. 20,38 ; ad Colossenses epistola Pauli.Col. 2,1 ; ad Thessalonicenses epistola Pauli I.1 Thess. 2,17 ; አነ፡ በገጽ፡ ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 10,1 ; ኢያአምሩኒ፡ በገጽየ፡ non norunt me de facielaad Galatas epistola Pauli.Gal. 1,22 ; n. 1210 ለገጽ፡ 1 ad Thessalonicenses epistolae Pauli I, II.Thess. 2,17 ; ዘእንበለ፡ ኀፍረት፡ ትቤሎ፡ በገጽ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 7,13 ; ገጸ፡ በገጽ፡ facie ad faciemla, de facielaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 32,31 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 33,11 ; Deuteronomium.Deut. 34,10 ; Judicum liber.Jud. 6,22 ; Jesaiae prophetia.Jes. 34,15 ; Hezekielis prophetia.Hez. 20,35 ; Paralipomenon liber II.2 Par. 25,17 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 13,12 ; መልአከ፡ ገጽ፡ angelus facieila(qui coram Deo ipso stat) Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 1 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 31.
b)personala: መድኀኔ፡ ገጽየ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 41,7 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 41,16 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 42,6 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 48,11 ; እምተግሣጸ፡ ገጽከ፡ ይትሀጐሉ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 79,17 ; አርአያ፡ ገጹ፡ ὑποστάσεως ad Hebraeos epistola.Hebr. 1,3 romanae editionisrom.; ገጸ፡ እገሌ፡ F.N. 27 ( videasvid. sub ተድኅነ፡ ); አኮ፡ ፍልጣን፡ በገጻት፡ አላ፡ በሀብታት፡ Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 32 ; አስተርአየ፡ በመዋዕሊሁ፡ (sc. Dionysii Patriarchae Alx.) ገጻት፡ ብዙኃት፡ በእንተ፡ ሃይማኖት፡ (ut Thnetopsychitae, Origenistae, Sabelliani al.) Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 13.
β)persona Christi (e duabus naturis unita): በገጸ፡ ክርስቶስ፡ ἐν προσώπῳ Χριστοῦ Cyr. ad not able to find explanation in abbreviation listTheod. f. 19 ; ፩ ገጸ፡ ነአምኖ፡ ለእግዚእነ፡ ኢያሱስ፡ ክርስቶስ፡ ἐν ἑνὶ προσώπῳ νοούμενον τὸν Κύριον ἡμῶν πιστεύομεν not able to find explanation in abbreviation listCyr. c. Pall. f. 98 ; falluntur qui docent ከመ፡ ሰብእ፡ ፍሉጥ፡ ውእቱ፡ ክርስቶስ፡ ወኀደረ፡ ላዕሌሁ፡ እግዚአብሔር፡ ቃል፡ ወቦቱ፡ ድማሬ፡ ባሕቲታ፡ ለገጸ፡ ሰብእ፡ በኀበ፡ ቃለ፡ እግዚአብሔር፡ μόνην ἔχων τὴν ἐν προσώποις ἕνωσιν πρὸς τὸν ἐκ τοῦ θεοῦ λόγον Cyr. de r. fid. f. 54.
γ)personae SS. Trinitatis: ፪ ገጽ፡ በበአካሎሙ፡ δύο πρόσωπα διῃρημένα κατὰ τὴν ὑπόστασιν Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 3 ; ገጻተ፡ ሥላሴ፡ Sx. Patr. Enc.; al.
3)Facieslarei i.q.
c)pars anteriorla, Jeremiae prophetia.Jer. 1,13 .
β) እምገጸ፡ ex adversola, ut: ነፋስ፡ እምገጾሙ፡ ውእቱ፡ ἐναντίος Marci Evangelium.Marc. 6,48 ; vel እንተ፡ ገጸ፡ , ut: እንተ፡ ገጸ፡ አረፍት፡ አፍአ፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 23,21 .
d)ratiola, modusla, respectusla( Hinsichtde, Rücksichtde, Gesichtspunktde): በምንትኒ፡ ገጽ፡ ዘኮነ፡ ( in irgend welcher Rücksicht oder Weisede) Faus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. 10,5 ; በዝንቱ፡ ገጽ፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 13,9 ; በእንተ፡ ገጻተ፡ ተዋስቦ፡ ወውእቱ፡ ፲ወ፩ ገጽ፡ Fetḥa Nagast; numeri significant capita capitumque partes.F.N. 24,4 ; በቍዔታ፡ ለምጽዋት፡ በብዙኅ፡ ገጻት፡ Fetḥa Nagast; numeri significant capita capitumque partes.F.N. 16 .
e)latusla, parsla( Richtungde, Seitede): ክልኤሆሙ፡ ገጻት፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 36, 24 in C secundumsec.text. hebr.; እምገጸ፡ ላዕሉ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 26,14 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 26,18 -23; ውስተ፡ ገጸ፡ አፍአ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 26,4 ; መንገለ፡ ገጽ፡ ዘአፍአ፡ Liturgia Gregorii.Lit. Greg. ; እምገጸ፡ ደቡብ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 1,14 ; μέρος Jesaiae prophetia.Jes. 17,24 ; እምአርባዕቱ፡ ገጹ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 40,47 ; እንተ፡ ካልእ፡ ገጽ፡ ἀλλαχόθεν Evangelium Joannis.Joh. 10,1 ; ወሖረ፡ እንተ፡ ካልእ፡ ገጽ፡ not able to find explanation in abbreviation listGad. T.H. ; ፬ ገጸ፡ ምድር፡ quatuor plagae mundila, Lud.; Acc.et st.c. ገጸ፡ i.q. versusla: Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 26,18 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 26,22 .
f)locusla, τόπος Lucae evangelium.Luc. 10,32 romanae editionisrom.; Lucae evangelium.Luc. 14,9 ; በውስተ፡ ብዙኅ፡ ገጽ፡ πολλαχόθεν (sc. hoc elucet) not able to find explanation in abbreviation listChrys. f. 5 ; በብዙኅ፡ ገጽ፡ πολλαχοῦ Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 3 ; በብዙኅ፡ ገጸ፡ መካን፡ multis in locis Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 10 ; locus libri vel scripti, Lud. Comm. hist. p. 502 Nr.|37.
gaṣṣ
Leslau
አመጽለወ፡ ገጾ ʾamaṣlawa gaṣṣo he had a sad countenanceen, videasvid. አመጽለወ፡ 370a
አሠነየ፡ ገጾ፡ ʾaśannaya gaṣṣo he was friendlyen, videasvid. አሠነየ፡ 531b
Cross-references: for መስተቃትላነ፡ ገጽ፡ videasvid. መስተቃትል፡ (TraCES)
III,1et III,2exercerila, se exercerela, condocefierila, instituila: ፈረስ፡ ዘኢተረየፀ፡ ἵππος ἀδάμαστος indomituslaLiber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 30,8 ; athletae saccos arena impletos gestant ከመ፡ ይትረየፁ፡ Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 19 ; ተጋድሎ፡ ወተረይፆ፡ ዘመንክር፡ γυμνασία τις θαυμαστή Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 18 ; እልክቱ፡ ኢተረየፁ፡ ወኢተመከሩ፡ ወኢያእመሩ፡ ሠናየ፡ እምነ፡ እኩይ፡ οὐκ εἶχον τὰ αἰσθητήρια γεγυμνασμένα ἐκεῖνοι Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 8 ; እመሰ፡ ተረየፀ፡ ኅሊና፡ ልብነ፡ γεγυμνασμένος vel በምንትኬ፡ ይትረየፃ፡ ኅሊናቲነ፡ Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 8. Vocabularium Aethiopicum, -a -a.Voc. Ae.: ተረየፀ፡ ዘ፡ ተገርሀ።
pronomenpron.interrog., ad res relatum (neutr.) quid?la( gramm.§ 63; gramm.§ 147,b; gramm.§ 198,e). Plurali caret; Acc. ምንተ፡ , et in interrogatione recta et in obliqua usurpatur.
1)interrogativum: ምንት፡ ውእቱ፡ እጓለ፡ እመሕያው፡ ወምንት፡ ባቍዑ፡ ወምንትኑ፡ ሠናይቱ፡ ወምንትኑ፡ እኪቱ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,8 ; ምንት፡ እንከ፡ ረባሖሙ፡ ለክልኤሆሙ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,30 ; Judicum liber.Jud. 8,1 ; ምንትኑ፡ ዛቲ፡ አበሳ፡ Josuae liber.Jos. 22,16 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 38,6 ; ምንትኑ፡ እላ፡ አህጉር፡ 3 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 9,13 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 52,3 ; utrum?laMatthaei Evangelium.Matth. 9,5 ; Acc.Genesis liber Pentateuchi.Gen. 4,10 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 4,13 ; Marci Evangelium.Marc. 14,64 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 2,29 ; ምንተ፡ ይመስል፡ ብእሲሁ፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 1,7 ; Evangelium Joannis.Joh. 6,9 ; statui constr. subjunctum: አሰረ፡ ምንትኑ፡ ዝንቱ፡ not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 13,19 .
a)Creberrime annexa particula interrogativa ኑ፡ intenditur: ምንትኑ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,1 ; Jacobi epistola.Jac. 4,12 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 44,15 ; ምንትኑ፡ ዝንቱ፡ Zachariae prophetia.Zach. 4,4 ; Zachariae prophetia.Zach. 4,5 ; al.
c)crebro de personis praeciatur, sive quia cujusnam generis et rationis sint interrogans nescit: ምንትኑ፡ እሉ፡ Zachariae prophetia.Zach. 1,9 ; Lucae evangelium.Luc. 7,39 ; sive quia contemtim loquitur: ምንትኑ፡ ዝንቱ፡ ይብልዎ፡ τίς οὖτος; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 13,23 ; ምንትኑ፡ አንትሙ፡ እለ፡ τίνες ἔστε ὑμεῖς οἵ Judith liber apocryphus.Judith 8,12 ; አነ፡ ምንት፡ አነ፡ liber Jobi.Job 9,24 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 7,18 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 16,7 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 8,5 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 2,6 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 14,4 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 14,10 .
d)quamvis ምንት፡ plurimis in locis substantivi vim teneat (unde exempli gratiaex. gr.locutionem: ምንት፡ ዕፁ፡ በኀበ፡ ረከብክሙ፡ ὑπὸ τί δένδρον; quae est arbor, sub qua … ?lanot able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 1,58 explicabis), tamen (secus ac መኑ፡ ) nomen vel adjectivumadj.relativumrel.not foundsubst.sibi appositum haud aspernatur: Matthaei Evangelium.Matth. 5,46 ; Matthaei Evangelium.Matth. 27,23 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 60,5 ; ምንተ፡ ብነ፡ ክፍለ፡ ምስለ፡ ዳዊት፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 12,16 ; ምንተ፡ ረከብከ፡ ላዕለ፡ ገብርከ፡ አበሳ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 29,8 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 12.
e)pronomen personapers.suffixum, cui sensus Dativi inest, assumit: ምንትከ፡ እሙንቱ፡ እሉ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 33,5 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 33,8 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 48,8 .
f)cum aliis vocibus interrogativis omisso ወ፡ copulari potest: እፎ፡ ምንተ፡ πῶς ἢ τί; Matthaei Evangelium.Matth. 10,19 .
g)nota locutionem: ምንተ፡ ኮንከ፡ quid factus eslai.e. quid est tibi?laJudicum liber.Jud. 1,14 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 21,17 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 113,5 ; 1 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 1,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 22,1 ; et ምንት፡ ብኪ፡ ከመ፡ ትሰተዪ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 2,17 .
h)nota locutionem: quid tibi est mecumlascilicetsc.negotii? ምንት፡ ብከ፡ ምስሌየ፡ Judicum liber.Jud. 11,12 ; Josuae liber.Jos. 22,24 ; Joelis prophetia.Joel 4,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 8,29 ; Marci Evangelium.Marc. 5,7 ; vel ምንት፡ ብየ፡ ምስሌኪ፡ Evangelium Joannis.Joh. 2,4 .
i)de ምንት፡ et ምንተ፡ quare? cur?laet de ምንት፡ cum praepp. videasvid.infra.
2)indefinitum fit addito ኒ፡ , rarius ሂ፡ (rarissime sine et ሂ፡ , ut Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TahsasSx. Tachs. 5 Enc. ); potissimum in enuntiationibus negativis usitatur: aliquidla, aliquodla; n. 188quodla; quidquamla, ullumla; substantive usurpatur: Jacobi epistola.Jac. 1,7 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 38,7 ; ad Galatas epistola Pauli.Gal. 2,6 ; ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 1,28 ; al.; et adjective: ኢታንሥኡ፡ ምንተኒ፡ ጾረ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 17,21 : ኢይትቃወማ፡ ምንትኒ፡ እኩይ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 3,15 ; ምንትኒ፡ ሐሰት፡ ኢ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 24,23 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 13,10 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 19,8 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 14,13 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 78,17 , et ipsis personarum nominibus attribuitur, ut: ምንተኒ፡ አንስተ፡ ኢያአምር፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 25 ; ከመ፡ ኢይንሣእ፡ ምንተኒ፡ ብእሲተ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 25. Praefixo ወ፡ , ut: ወኢምንትኒ፡ significat: ne ullum quidemlaut Canticum Canticorum.Cant. 4,7 ; Matthaei Evangelium.Matth. 27,12 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 14,7 ; ወአልቦ፡ ወኢምንትኒ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 4,23 ; al.; praeterea ወኢምንት፡ vel ወኢምንትኒ፡ est nihilla, nihil omninola: Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 10,26 ; ሰፍሖ፡ ለመስዕ፡ ዲበ፡ ወኢምንት፡ liber Jobi.Job 26,7 ; ከመ፡ ወኢምንትኒ፡ ክዒወ፡ ደም፡ በኀቤሁ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 8,16 ; ከመ፡ ወኢምንት፡ እሙንቱ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 40,15 ; Jesaiae prophetia.Jes. 40,17 ; Jesaiae prophetia.Jes. 40,23 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 4,64 ; relatum ad tempus: ከመ፡ ወኢምንትኒ፡ ἐν στιγμῇ χρόνου Lucae evangelium.Luc. 4,5 . Nonnumquam ኢምንተኒ፡ adverbialiter usurpatur: nullo modolaEncomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 5 Enc. ; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TahsasSx. Tachs. 5 Enc. Adverbialiter usurpantur
b) ምንተ፡ vel ምንተኑ፡ quid? quomodo? cur?laGenesis liber Pentateuchi.Gen. 26,27 ; ምንተ፡ ወለድከኒ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 45,10 ; Jesaiae prophetia.Jes. 22,16 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 21,1 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 5,15 ; እምውስተ፡ ርኩስ፡ ምንተ፡ ይወጽእ፡ ንጹሕ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 31,4 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 22,9 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 23,8 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 19,9 ; Matthaei Evangelium.Matth. 7,3 ; Matthaei Evangelium.Matth. 11,7 ; Matthaei Evangelium.Matth. 11,8 ; Matthaei Evangelium.Matth. 11,9 romanae editionisrom.Praeterea nota, in locutionibus, quales sunt ምንት፡ አሥሐቃ፡ , ምንት፡ አቀመክሙ፡ quid eam ridere, vos stare fecit?lai.e. cur risit? cur statis?lafrequentissimis, pro nominativo ምንት፡ crebro acc. ምንተ፡ reperiri: cur ridere eam fecit?la(imperson.), ut Regum liber biblicum II.2 Reg. 24,21 ; Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. 26a p.
d) በምንት፡ , በምንትኑ፡ qua in re?laJudicum liber.Jud. 16,5 ; qua cum re?laRegum liber biblicum I.1 Reg. 6,2 ; qua in relai.e. unde?la በምንት፡ ኣአምር፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 15,8 ; qua rela( womitde, wodurchde?) Matthaei Evangelium.Matth. 5,13 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 29,4 ; qua ratione?laPsalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 118,9 ; al. pro vario praepositionis በ፡ usu. Nonnumquam በምንት፡ est ob quid? cur?laMatthaei Evangelium.Matth. 14,31 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 12 ; τοιγαροῦν ( በምንትኑመ፡ ) liber Jobi.Job 22,10 .
f) እስከ፡ ምንት፡ vel ምንትኑ፡ quousque? quamdiu?laliber Jobi.Job 19,2 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 10,3 .
pronomenpron.interrog., ad res relatum (neutr.) quid?la( gramm.§ 63; gramm.§ 147,b; gramm.§ 198,e). Plurali caret; Acc. ምንተ፡ , et in interrogatione recta et in obliqua usurpatur.
1)interrogativum: ምንት፡ ውእቱ፡ እጓለ፡ እመሕያው፡ ወምንት፡ ባቍዑ፡ ወምንትኑ፡ ሠናይቱ፡ ወምንትኑ፡ እኪቱ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,8 ; ምንት፡ እንከ፡ ረባሖሙ፡ ለክልኤሆሙ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,30 ; Judicum liber.Jud. 8,1 ; ምንትኑ፡ ዛቲ፡ አበሳ፡ Josuae liber.Jos. 22,16 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 38,6 ; ምንትኑ፡ እላ፡ አህጉር፡ 3 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 9,13 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 52,3 ; utrum?laMatthaei Evangelium.Matth. 9,5 ; Acc.Genesis liber Pentateuchi.Gen. 4,10 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 4,13 ; Marci Evangelium.Marc. 14,64 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 2,29 ; ምንተ፡ ይመስል፡ ብእሲሁ፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 1,7 ; Evangelium Joannis.Joh. 6,9 ; statui constr. subjunctum: አሰረ፡ ምንትኑ፡ ዝንቱ፡ not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 13,19 .
a)Creberrime annexa particula interrogativa ኑ፡ intenditur: ምንትኑ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,1 ; Jacobi epistola.Jac. 4,12 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 44,15 ; ምንትኑ፡ ዝንቱ፡ Zachariae prophetia.Zach. 4,4 ; Zachariae prophetia.Zach. 4,5 ; al.
c)crebro de personis praeciatur, sive quia cujusnam generis et rationis sint interrogans nescit: ምንትኑ፡ እሉ፡ Zachariae prophetia.Zach. 1,9 ; Lucae evangelium.Luc. 7,39 ; sive quia contemtim loquitur: ምንትኑ፡ ዝንቱ፡ ይብልዎ፡ τίς οὖτος; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 13,23 ; ምንትኑ፡ አንትሙ፡ እለ፡ τίνες ἔστε ὑμεῖς οἵ Judith liber apocryphus.Judith 8,12 ; አነ፡ ምንት፡ አነ፡ liber Jobi.Job 9,24 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 7,18 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 16,7 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 8,5 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 2,6 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 14,4 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 14,10 .
d)quamvis ምንት፡ plurimis in locis substantivi vim teneat (unde exempli gratiaex. gr.locutionem: ምንት፡ ዕፁ፡ በኀበ፡ ረከብክሙ፡ ὑπὸ τί δένδρον; quae est arbor, sub qua … ?lanot able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 1,58 explicabis), tamen (secus ac መኑ፡ ) nomen vel adjectivumadj.relativumrel.not foundsubst.sibi appositum haud aspernatur: Matthaei Evangelium.Matth. 5,46 ; Matthaei Evangelium.Matth. 27,23 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 60,5 ; ምንተ፡ ብነ፡ ክፍለ፡ ምስለ፡ ዳዊት፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 12,16 ; ምንተ፡ ረከብከ፡ ላዕለ፡ ገብርከ፡ አበሳ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 29,8 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 12.
e)pronomen personapers.suffixum, cui sensus Dativi inest, assumit: ምንትከ፡ እሙንቱ፡ እሉ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 33,5 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 33,8 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 48,8 .
f)cum aliis vocibus interrogativis omisso ወ፡ copulari potest: እፎ፡ ምንተ፡ πῶς ἢ τί; Matthaei Evangelium.Matth. 10,19 .
g)nota locutionem: ምንተ፡ ኮንከ፡ quid factus eslai.e. quid est tibi?laJudicum liber.Jud. 1,14 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 21,17 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 113,5 ; 1 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 1,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 22,1 ; et ምንት፡ ብኪ፡ ከመ፡ ትሰተዪ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 2,17 .
h)nota locutionem: quid tibi est mecumlascilicetsc.negotii? ምንት፡ ብከ፡ ምስሌየ፡ Judicum liber.Jud. 11,12 ; Josuae liber.Jos. 22,24 ; Joelis prophetia.Joel 4,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 8,29 ; Marci Evangelium.Marc. 5,7 ; vel ምንት፡ ብየ፡ ምስሌኪ፡ Evangelium Joannis.Joh. 2,4 .
i)de ምንት፡ et ምንተ፡ quare? cur?laet de ምንት፡ cum praepp. videasvid.infra.
2)indefinitum fit addito ኒ፡ , rarius ሂ፡ (rarissime sine et ሂ፡ , ut Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TahsasSx. Tachs. 5 Enc. ); potissimum in enuntiationibus negativis usitatur: aliquidla, aliquodla; n. 188quodla; quidquamla, ullumla; substantive usurpatur: Jacobi epistola.Jac. 1,7 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 38,7 ; ad Galatas epistola Pauli.Gal. 2,6 ; ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 1,28 ; al.; et adjective: ኢታንሥኡ፡ ምንተኒ፡ ጾረ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 17,21 : ኢይትቃወማ፡ ምንትኒ፡ እኩይ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 3,15 ; ምንትኒ፡ ሐሰት፡ ኢ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 24,23 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 13,10 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 19,8 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 14,13 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 78,17 , et ipsis personarum nominibus attribuitur, ut: ምንተኒ፡ አንስተ፡ ኢያአምር፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 25 ; ከመ፡ ኢይንሣእ፡ ምንተኒ፡ ብእሲተ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 25. Praefixo ወ፡ , ut: ወኢምንትኒ፡ significat: ne ullum quidemlaut Canticum Canticorum.Cant. 4,7 ; Matthaei Evangelium.Matth. 27,12 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 14,7 ; ወአልቦ፡ ወኢምንትኒ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 4,23 ; al.; praeterea ወኢምንት፡ vel ወኢምንትኒ፡ est nihilla, nihil omninola: Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 10,26 ; ሰፍሖ፡ ለመስዕ፡ ዲበ፡ ወኢምንት፡ liber Jobi.Job 26,7 ; ከመ፡ ወኢምንትኒ፡ ክዒወ፡ ደም፡ በኀቤሁ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 8,16 ; ከመ፡ ወኢምንት፡ እሙንቱ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 40,15 ; Jesaiae prophetia.Jes. 40,17 ; Jesaiae prophetia.Jes. 40,23 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 4,64 ; relatum ad tempus: ከመ፡ ወኢምንትኒ፡ ἐν στιγμῇ χρόνου Lucae evangelium.Luc. 4,5 . Nonnumquam ኢምንተኒ፡ adverbialiter usurpatur: nullo modolaEncomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 5 Enc. ; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TahsasSx. Tachs. 5 Enc. Adverbialiter usurpantur
b) ምንተ፡ vel ምንተኑ፡ quid? quomodo? cur?laGenesis liber Pentateuchi.Gen. 26,27 ; ምንተ፡ ወለድከኒ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 45,10 ; Jesaiae prophetia.Jes. 22,16 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 21,1 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 5,15 ; እምውስተ፡ ርኩስ፡ ምንተ፡ ይወጽእ፡ ንጹሕ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 31,4 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 22,9 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 23,8 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 19,9 ; Matthaei Evangelium.Matth. 7,3 ; Matthaei Evangelium.Matth. 11,7 ; Matthaei Evangelium.Matth. 11,8 ; Matthaei Evangelium.Matth. 11,9 romanae editionisrom.Praeterea nota, in locutionibus, quales sunt ምንት፡ አሥሐቃ፡ , ምንት፡ አቀመክሙ፡ quid eam ridere, vos stare fecit?lai.e. cur risit? cur statis?lafrequentissimis, pro nominativo ምንት፡ crebro acc. ምንተ፡ reperiri: cur ridere eam fecit?la(imperson.), ut Regum liber biblicum II.2 Reg. 24,21 ; Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. 26a p.
d) በምንት፡ , በምንትኑ፡ qua in re?laJudicum liber.Jud. 16,5 ; qua cum re?laRegum liber biblicum I.1 Reg. 6,2 ; qua in relai.e. unde?la በምንት፡ ኣአምር፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 15,8 ; qua rela( womitde, wodurchde?) Matthaei Evangelium.Matth. 5,13 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 29,4 ; qua ratione?laPsalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 118,9 ; al. pro vario praepositionis በ፡ usu. Nonnumquam በምንት፡ est ob quid? cur?laMatthaei Evangelium.Matth. 14,31 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 12 ; τοιγαροῦν ( በምንትኑመ፡ ) liber Jobi.Job 22,10 .
f) እስከ፡ ምንት፡ vel ምንትኑ፡ quousque? quamdiu?laliber Jobi.Job 19,2 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 10,3 .
IV,2et አስተዓረየ፡ IV,3aequalemlavel parem facerela, aequipararela, cumc.Acc.: ያዕቆብ፡ ያስተዔሪ፡ ንግሠ፡ Hosea.Hos. 10,11 ; cumc. ምስለ፡ , ut: ታስተዔርዮ፡ ምስሌሆሙ፡ Mashafa Falasfa.Fal. f. 15 ; Matthaei Evangelium.Matth. 20,12 ; ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 6,14 ; Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 5 ; vel cumc. በ፡ , ut: ያስተዔርዮ፡ ለእብ፡ በወልዱ፡ Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 4 ; በምንት፡ ኣስተማስለኪ፡ ወበምንት፡ ኣስተዔርየኪ፡ Threni, liber biblicus.Thren. 2,13 ; በአምሳለ፡ መኑ፡ ታስተዓርይዎ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 40,18 versio alteravers. alt. Vocabularium Aethiopicum, -a -a.Voc. Ae.: አስተዐረየ፡ ዘ፡ አስተካከለ።
I,1[amh. ነጻ፡ ; נָצַח (Ges. thes. p. 904); نَصَحَ purusla, sincerus fuitla; vicinusvic. نَصَعَ , وَضَأَ , وَضَحَ nec non זָכַךְ זָכָה ] SubjunctivusSubj. ይንጻሕ፡ purumla, mundum esselavel fierila, se purgarela,
b)sensu ethico:
β)impunemlaesselavel fierila: ኢትነጽሕ፡ οὐ μὴ ἀθωωθῇς Jeremiae prophetia.Jer. 29,13 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 26,9 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 6,29 ; οὐκ ἀτιμώρητος ἔσται Proverbiorum liber biblicus.Prov. 28,20 ; ነጺሐ፡ ኢትነጽሑ፡ καθάρσει οὐ μὴ καθαρισθῆτε Jeremiae prophetia.Jer. 32,15 .
γ)se purgarelaa suspicione: በምንት፡ ንነጽሕ፡ τὶ δικαιωθῶμεν Genesis liber Pentateuchi.Gen. 44,16 .
pronomenpron.interrog., ad res relatum (neutr.) quid?la( gramm.§ 63; gramm.§ 147,b; gramm.§ 198,e). Plurali caret; Acc. ምንተ፡ , et in interrogatione recta et in obliqua usurpatur.
1)interrogativum: ምንት፡ ውእቱ፡ እጓለ፡ እመሕያው፡ ወምንት፡ ባቍዑ፡ ወምንትኑ፡ ሠናይቱ፡ ወምንትኑ፡ እኪቱ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,8 ; ምንት፡ እንከ፡ ረባሖሙ፡ ለክልኤሆሙ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,30 ; Judicum liber.Jud. 8,1 ; ምንትኑ፡ ዛቲ፡ አበሳ፡ Josuae liber.Jos. 22,16 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 38,6 ; ምንትኑ፡ እላ፡ አህጉር፡ 3 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 9,13 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 52,3 ; utrum?laMatthaei Evangelium.Matth. 9,5 ; Acc.Genesis liber Pentateuchi.Gen. 4,10 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 4,13 ; Marci Evangelium.Marc. 14,64 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 2,29 ; ምንተ፡ ይመስል፡ ብእሲሁ፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 1,7 ; Evangelium Joannis.Joh. 6,9 ; statui constr. subjunctum: አሰረ፡ ምንትኑ፡ ዝንቱ፡ not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 13,19 .
a)Creberrime annexa particula interrogativa ኑ፡ intenditur: ምንትኑ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,1 ; Jacobi epistola.Jac. 4,12 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 44,15 ; ምንትኑ፡ ዝንቱ፡ Zachariae prophetia.Zach. 4,4 ; Zachariae prophetia.Zach. 4,5 ; al.
c)crebro de personis praeciatur, sive quia cujusnam generis et rationis sint interrogans nescit: ምንትኑ፡ እሉ፡ Zachariae prophetia.Zach. 1,9 ; Lucae evangelium.Luc. 7,39 ; sive quia contemtim loquitur: ምንትኑ፡ ዝንቱ፡ ይብልዎ፡ τίς οὖτος; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 13,23 ; ምንትኑ፡ አንትሙ፡ እለ፡ τίνες ἔστε ὑμεῖς οἵ Judith liber apocryphus.Judith 8,12 ; አነ፡ ምንት፡ አነ፡ liber Jobi.Job 9,24 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 7,18 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 16,7 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 8,5 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 2,6 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 14,4 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 14,10 .
d)quamvis ምንት፡ plurimis in locis substantivi vim teneat (unde exempli gratiaex. gr.locutionem: ምንት፡ ዕፁ፡ በኀበ፡ ረከብክሙ፡ ὑπὸ τί δένδρον; quae est arbor, sub qua … ?lanot able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 1,58 explicabis), tamen (secus ac መኑ፡ ) nomen vel adjectivumadj.relativumrel.not foundsubst.sibi appositum haud aspernatur: Matthaei Evangelium.Matth. 5,46 ; Matthaei Evangelium.Matth. 27,23 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 60,5 ; ምንተ፡ ብነ፡ ክፍለ፡ ምስለ፡ ዳዊት፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 12,16 ; ምንተ፡ ረከብከ፡ ላዕለ፡ ገብርከ፡ አበሳ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 29,8 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 12.
e)pronomen personapers.suffixum, cui sensus Dativi inest, assumit: ምንትከ፡ እሙንቱ፡ እሉ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 33,5 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 33,8 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 48,8 .
f)cum aliis vocibus interrogativis omisso ወ፡ copulari potest: እፎ፡ ምንተ፡ πῶς ἢ τί; Matthaei Evangelium.Matth. 10,19 .
g)nota locutionem: ምንተ፡ ኮንከ፡ quid factus eslai.e. quid est tibi?laJudicum liber.Jud. 1,14 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 21,17 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 113,5 ; 1 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 1,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 22,1 ; et ምንት፡ ብኪ፡ ከመ፡ ትሰተዪ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 2,17 .
h)nota locutionem: quid tibi est mecumlascilicetsc.negotii? ምንት፡ ብከ፡ ምስሌየ፡ Judicum liber.Jud. 11,12 ; Josuae liber.Jos. 22,24 ; Joelis prophetia.Joel 4,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 8,29 ; Marci Evangelium.Marc. 5,7 ; vel ምንት፡ ብየ፡ ምስሌኪ፡ Evangelium Joannis.Joh. 2,4 .
i)de ምንት፡ et ምንተ፡ quare? cur?laet de ምንት፡ cum praepp. videasvid.infra.
2)indefinitum fit addito ኒ፡ , rarius ሂ፡ (rarissime sine et ሂ፡ , ut Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TahsasSx. Tachs. 5 Enc. ); potissimum in enuntiationibus negativis usitatur: aliquidla, aliquodla; n. 188quodla; quidquamla, ullumla; substantive usurpatur: Jacobi epistola.Jac. 1,7 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 38,7 ; ad Galatas epistola Pauli.Gal. 2,6 ; ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 1,28 ; al.; et adjective: ኢታንሥኡ፡ ምንተኒ፡ ጾረ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 17,21 : ኢይትቃወማ፡ ምንትኒ፡ እኩይ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 3,15 ; ምንትኒ፡ ሐሰት፡ ኢ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 24,23 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 13,10 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 19,8 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 14,13 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 78,17 , et ipsis personarum nominibus attribuitur, ut: ምንተኒ፡ አንስተ፡ ኢያአምር፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 25 ; ከመ፡ ኢይንሣእ፡ ምንተኒ፡ ብእሲተ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 25. Praefixo ወ፡ , ut: ወኢምንትኒ፡ significat: ne ullum quidemlaut Canticum Canticorum.Cant. 4,7 ; Matthaei Evangelium.Matth. 27,12 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 14,7 ; ወአልቦ፡ ወኢምንትኒ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 4,23 ; al.; praeterea ወኢምንት፡ vel ወኢምንትኒ፡ est nihilla, nihil omninola: Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 10,26 ; ሰፍሖ፡ ለመስዕ፡ ዲበ፡ ወኢምንት፡ liber Jobi.Job 26,7 ; ከመ፡ ወኢምንትኒ፡ ክዒወ፡ ደም፡ በኀቤሁ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 8,16 ; ከመ፡ ወኢምንት፡ እሙንቱ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 40,15 ; Jesaiae prophetia.Jes. 40,17 ; Jesaiae prophetia.Jes. 40,23 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 4,64 ; relatum ad tempus: ከመ፡ ወኢምንትኒ፡ ἐν στιγμῇ χρόνου Lucae evangelium.Luc. 4,5 . Nonnumquam ኢምንተኒ፡ adverbialiter usurpatur: nullo modolaEncomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 5 Enc. ; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TahsasSx. Tachs. 5 Enc. Adverbialiter usurpantur
b) ምንተ፡ vel ምንተኑ፡ quid? quomodo? cur?laGenesis liber Pentateuchi.Gen. 26,27 ; ምንተ፡ ወለድከኒ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 45,10 ; Jesaiae prophetia.Jes. 22,16 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 21,1 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 5,15 ; እምውስተ፡ ርኩስ፡ ምንተ፡ ይወጽእ፡ ንጹሕ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 31,4 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 22,9 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 23,8 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 19,9 ; Matthaei Evangelium.Matth. 7,3 ; Matthaei Evangelium.Matth. 11,7 ; Matthaei Evangelium.Matth. 11,8 ; Matthaei Evangelium.Matth. 11,9 romanae editionisrom.Praeterea nota, in locutionibus, quales sunt ምንት፡ አሥሐቃ፡ , ምንት፡ አቀመክሙ፡ quid eam ridere, vos stare fecit?lai.e. cur risit? cur statis?lafrequentissimis, pro nominativo ምንት፡ crebro acc. ምንተ፡ reperiri: cur ridere eam fecit?la(imperson.), ut Regum liber biblicum II.2 Reg. 24,21 ; Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. 26a p.
d) በምንት፡ , በምንትኑ፡ qua in re?laJudicum liber.Jud. 16,5 ; qua cum re?laRegum liber biblicum I.1 Reg. 6,2 ; qua in relai.e. unde?la በምንት፡ ኣአምር፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 15,8 ; qua rela( womitde, wodurchde?) Matthaei Evangelium.Matth. 5,13 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 29,4 ; qua ratione?laPsalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 118,9 ; al. pro vario praepositionis በ፡ usu. Nonnumquam በምንት፡ est ob quid? cur?laMatthaei Evangelium.Matth. 14,31 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 12 ; τοιγαροῦν ( በምንትኑመ፡ ) liber Jobi.Job 22,10 .
f) እስከ፡ ምንት፡ vel ምንትኑ፡ quousque? quamdiu?laliber Jobi.Job 19,2 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 10,3 .
I,2[ قَسَمَ divisitla; mensura sua modoque debito definivitla; hincfacile derivabis temperarelacibos et temperatura suaveslareddere, sicut Arabes inde derivarunt قَسَمٌ formositasla, pulchritudola, قَسُمَ pulcher fuitla] sapidum redderela, condirelacibum: በምንት፡ ይቄስምዎ፡ Marci Evangelium.Marc. 9,30 ; Lucae evangelium.Luc. 14,34 ; translatetransl.: ለቀሲመ፡ ልሳንየ፡ (sc. ut suaviter loquar) Org.
praepos. insepar. [ בְּ , ܒ , بِ ]; cumc.Pron, suff. ብየ፡ (etiam ቢየ፡ exempli gratiaex. gr.Marci Evangelium.Marc. 1,24 romanae editionisrom.; Evangelium Joannis.Joh. 2,4 romanae editionisrom.; in not able to find explanation in abbreviation listCod. Abb. LV Jer. 46,18 ; Hezekielis prophetia.Hez. 3,14 al.), ብነ፡ , ብከ፡ ብኪ፡ ብክሙ፡ ብክን፡ , m. ቦ፡ (ut Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 38,19 ) vel ቦቱ፡ , fem. ባ፡ vel ባቲ፡ , m. ቦሙ፡ fem. ቦን፡ vel ቦቶን፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 32,17 vel ቦንቱ፡ ( Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 12,16 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 14,34 ; Deuteronomium.Deut. 27,6 ; Zachariae prophetia.Zach. 14,21 ).
1)de loco,
a)in quo quid est vel esse cogitatur: inla, በቤተ፡ መቅደስ፡ in templolaMatthaei Evangelium.Matth. 12,5 ; በጽጕ፡ in plateislaMatthaei Evangelium.Matth. 12,19 ; በሰማያት፡ in coelislaMatthaei Evangelium.Matth. 12,50 ; በምድር፡ ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 1,10 ; በኵሉ፡ በሓውርት፡ Lucae evangelium.Luc. 7,17 ; በቤተ፡ ሞቅሕ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 14,10 ; መጽአ፡ በፍኖተ፡ ጽድቅ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 21,32 ; በብሔረ፡ ግብጽ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 3,16 ; በሐቅል፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 5,1 ; በጌራራ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 26,1 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 26,19 ; በመቅፁት፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 2,7 ; ይቤ፡ በልቡ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 27,41 ; በመንፈሰ፡ ዚአሁ፡ Paralipomenon liber I.1 Par. 28,12 ; በህየ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 22,11 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 26, 21; በዝየ፡ Judicum liber.Jud. 18,3 ; በአይቴ፡ Ruth liber biblicus.Ruth 2,19 ; በዳግም፡ secundo locolaNumeri, liber Pentateuchi.Num. 2,16 ; በሣልስ፡ tertio locolaNumeri, liber Pentateuchi.Num. 2,24 ; አምጽእዎ፡ በዐራቱ፡ ኀቤየ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 19,15 ; ቦቱ፡ ሀለውነ፡ Epistola Joannis I.1 Joh. 2,5 ; Epistola Joannis I.1 Joh. 2,6 .
α)nonnumquam inlai.e. superla: በአንሕስት፡ Zephania prophetia.Zeph. 1,5 ; ቁም፡ በእገሪከ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 2,1 ; Hezekielis prophetia.Hez. 2,2 ; ትሰክብ፡ በገቦከ፡ ዘጸጋም፡ Hezekielis prophetia.Hez. 4,4 .
β)vel perla: የዐርጉ፡ ወይወርዱ፡ ቦቱ፡ ( ለሰዋስው፡ ) Genesis liber Pentateuchi.Gen. 28,12 ; ዘይጸወር፡ በአንቀጽ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 2 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 72,25 ; በስቍረተ፡ መርፍእ፡ ገመለ፡ አኅለፈ፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium HamlêSx. Haml. 2 Enc.
b)in quem quid movetur vel immittitur, inlacumc.Acc.; ወደቁ፡ በገጽየ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 3,23 ; ወሰዱ፡ ለዳዊት፡ ርእሶ፡ በኬብሮን፡ Regum liber biblicum II.2 Reg. 4,8 ; ንግሮሙ፡ በእዝኖሙ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 11,2 ; ሞቅሖ፡ በቤተ፡ ሞቅሕ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 14,3 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 68,32 .
c)cui quid vicinum vel propinquum est, inla, adla, apudla, juxtala( an ): በመንገድ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 21,19 ; በፈለገ፡ ኮቦር፡ Hezekielis prophetia.Hez. 1,1 ; Hezekielis prophetia.Hez. 1,2 ; በኆኅት፡ Deuteronomium.Deut. 15,17 ; በዝ፡ ደብር፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 3,12 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 4,27 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 8,9 ; ንበር፡ በየማንየ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 109,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 20,21 ; ገጸ፡ በገጽ፡ facie ad faciemlaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 32,31 ; ዐይነ፡ በዐይን፡ Jesaiae prophetia.Jes. 52,8 ; hincpost verba apprehendendi: አኀዘኒ፡ በድማሕየ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 8,3 ; አጽናዕኩከ፡ በየማንከ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 41,13 ; adjungendi: ይእስሩ፡ በክሣዱ፡ ማሕረፀ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 18,6 ; ይፅምድዎሙ፡ ለአፍራስ፡ በሰረገላ፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium HedarSx. Hed. 18 ; adhaerendi Matthaei Evangelium.Matth. 22,40 ; offendendi Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 90,12 ; Matthaei Evangelium.Matth. 4,6 .
2)de tempore ita ut respondeant
a)inlavel Ablativus: በካልእ፡ ዓመት፡ Danielis prophetia.Dan. 2,1 ; በውእቱ፡ መዋዕል፡ Matthaei Evangelium.Matth. 12,1 ; በአይ፡ ሰዓት፡ Matthaei Evangelium.Matth. 24,42 ; በሣልስት፡ ዕለት፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 20,19 ; በይእቲ፡ ሌሊት፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 26,24 ; በጽባሕ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 28,18 ; በኵሉ፡ ሰዓት፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 16,2 ; በቀዳሚ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,1 ; በዝ፡ ጊዜ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 9,14 ; በጊዜሃ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 20,34 ; በደኃሪ፡ ንፍኀተ፡ ቀርን፡ ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 15,52 ; n. 479 በበዓሎሙ፡ ለአይሁድ፡ Evangelium Joannis.Joh. 5,1 ; በሀልዎ፡ ዚአየ፡ ኀቤክሙ፡ ad Galatas epistola Pauli.Gal. 4,18 ; በቀዳሚ፡ ንብረቶሙ፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 17,25 .
3)Transfertur ad
a)statum vel conditionem, in quibus quis vel quid versatur aliquidve facit: ይወፅእ፡ እምህየ፡ በሰላም፡ Jeremiae prophetia.Jer. 50,12 ; አዐቅበከ፡ በኵሉ፡ ፍኖትከ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 28,15 ; በዳኅን፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 4,18 ; ይኩን፡ ንብረትነ፡ በኵሉ፡ ጽድቅ፡ ad Timotheum epistola I.1 Tim. 2,2 ; ሕየው፡ በፍሥሓ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 7,14 ; በኢያእምሮ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 26,10 ; በትፍሥሕት፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 44,17 ; Matthaei Evangelium.Matth. 28,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 98,6 ; በምንዳቤየ፡ Jonae prophetia.Jon. 2,3 ; አንስት፡ ይንበራ፡ በገቢረ፡ ሠናይ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 190 ; በዕረፍት፡ ይሄሉ፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 4,7 ; ቦቱ፡ ሑሩ፡ ad Colossenses epistola Pauli.Col. 2,6 ; Epistola Joannis I.1 Joh. 1,6 ; Epistola Joannis I.1 Joh. 1,7 .
b)res, quibus quis vel quid circumdatur, vestitur, ornatur: ይመጽኡ፡ በአልባሰ፡ አባግዕ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 7,15 ; liber Jobi.Job 20,12 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 44,5 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 44,11 ; ንትዐጸፍ፡ በዝንቱ፡ τοῦτο περιβάλωμεν Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 34 ; ለበጥዎ፡ በወርቅ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 37,6 ; ቀፈልዎ፡ በብሩር፡ Jeremiae prophetia.Jer. 10,4 ; ይሜግቡ፡ በጽድቅ፡ መንበሮ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 20,28 ; ይኬልለከ፡ በሣህሉ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 102,4 .
c)comitatum et societatem: cumla, Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 1,4 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 1,9 ; Judae epistola.Judae 14 ; ጾርዎ፡ መላእክት፡ ነፍሶ፡ ወሰረሩ፡ ባቲ፡ እስከ፡ አርያም፡ not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 5 ; ይረውጹ፡ በመጻሕፍተ፡ ንጉሥ፡ 2 Paralipomenon libri I et II.Par. 30,6 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 6,2 ; ከመ፡ ትምጻእ፡ ላዕሌየ፡ በበትር፡ ወበእብን፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 17,43 ; Evangelium Joannis.Joh. 18,3 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 4,21 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 9,25 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 32,11 ; ባሕር፡ በምልአ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 95,11 ; በፈሪሀ፡ እግዚአብሔር፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 15,16 .
α)de cantu et instrumentis musicis, adlaquorum sonum cantant vel saltant: አኀዙ፡ ይዝፍኑ፡ በማሕሌተ፡ እግዚኦሙ፡ not able to find explanation in abbreviation listGad. T.H. ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 32,1 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 6,5 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 16,16 .
d)materiam, qua vel e qua quid fit: በእበን፡ ትነድቅ፡ ምሥዋዐ፡ Deuteronomium.Deut. 27,6 ; ንሕንጽ፡ በእብን፡ Jesaiae prophetia.Jes. 9,10 ; ሰብአ፡ ፈጠርከ፡ በንስቲት፡ ነጠብጣብ፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 38.
e)instrumentum, quo quis utitur: opela, auxiliolavel Ablativus, የሐውር፡ በክነፈ፡ ነፋስ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 103,4 ; ከመ፡ በሐብል፡ የአኀዝዎ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 26,4 ; ትገብር፡ ባቲ፡ ( ለበትር፡ ) ተኣምረ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 4,17 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 2,7 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 14,52 ; ቀተልኮ፡ በኲናት፡ Regum liber biblicum II.2 Reg. 12,9 ; በበትር፡ ይዘብጥዎ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 28,27 ; ይትዋነዩ፡ በዕንዚራት፡ Regum liber biblicum II.2 Reg. 6,5 ; ወገሮሙ፡ በእብን፡ Josuae liber.Jos. 10,11 ; ባቲ፡ ንባርኮ፡ Jacobi epistola.Jac. 3,9 ; ይትሜከር፡ በፍትወተ፡ ዚአሁ፡ Jacobi epistola.Jac. 1,14 ; በዘክሮ፡ 2 not able to find explanation in abbreviation listPetr. 1,13 ; al. innumeris in locis, nam frequentissimus est hic praepositionis usus. In specie nota: ሰትየ፡ በገይብ፡ bibit e poculolaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 44,5 ; Danielis prophetia.Dan. 5,3 ; በመጥባሕትከ፡ ሕየው፡ gladio tuo vivelai.e. vitam sustentalaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 27,40 ; Matthaei Evangelium.Matth. 4,4 ; ዘመዉ፡ በአንስቲያ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 36,23 ; Hezekielis prophetia.Hez. 16,16 .
f)auctorem, alaquo vel perlaquem quid fit: ብየ፡ ነገሥት፡ ይነግሡ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 8,15 ; ከመ፡ ትትዐየሮ፡ ለእግዚአብሔር፡ በሐዋርያቲከ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 37,24 ; ዘቦቱ፡ ይመጽእ፡ መንሱት፡ Matthaei Evangelium.Matth. 18,7 ; Matthaei Evangelium.Matth. 9,34 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,24 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,27 ; ኵሉ፡ ቦቱ፡ ኮነ፡ Evangelium Joannis.Joh. 1,3 ; saepius post verba passiva, ut Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 89,62 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,17 ; Matthaei Evangelium.Matth. 14,2 ; Matthaei Evangelium.Matth. 24,15 .
g)causam efficientem: ሞተ፡ በቍር፡ liber Jobi.Job 31,18 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 41,36 ; ይመጽእ፡ ሕልም፡ በብዙኅ፡ መከራ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 5,2 ; ትውዕዩ፡ በእሳት፡ Jesaiae prophetia.Jes. 50,11 .
h)causam remotiorem: obla, propterla, Matthaei Evangelium.Matth. 19,3 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 42,21 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 137,3 ; ያረምሙ፡ በምክረ፡ ዚአየ፡ liber Jobi.Job 29,21 ; ይትባረክ፡ በዘርእከ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 28,14 ; conjunctum cumc.Infin., ut: በኀጢአ፡ ንዋይ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,4 ; በፈሪህ፡ quod timentlaLiber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 29,7 al.; n. 480post verba gaudendi: በዝ፡ ትትፈሥሑ፡ Lucae evangelium.Luc. 10,20 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 149,2 ; mirandi: አንከረ፡ በሕይወቱ፡ (quod adhuc vivus erat) Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 14 ; fastidiendi Numeri, liber Pentateuchi.Num. 21,4 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 21,5 ; pudefiendi Jesaiae prophetia.Jes. 1,29 ; invidendi: ኢትቅናእ፡ በፍናዊሆሙ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 3,31 .
k)auctoritatem, qua nixus vel missus quis agit: በትእዛዘ፡ እግዚአብሔር፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 33,38 ; በቃለ፡ እግዚአብሔር፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 17,1 ; በስመ፡ እግዚአብሔር፡ Matthaei Evangelium.Matth. 21,9 ; በመባሕተ፡ መኑ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 21,23 ; በመንፈስ፡ ቅዱስ፡ ይቤ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 22,43 .
l)numen, perlaquod quis jurat vel obsecrat: Matthaei Evangelium.Matth. 5,36 ( videasvid. መሐለ፡ ); Regum liber biblicum I.1 Reg. 17,43 ( videasvid. ረገመ፡ ); በደሙ፡ ለአቤል፡ ጻድቅ፡ (obsecro vos) not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 15 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 50,17 ; በእግዚአብሔር፡ ኢትሚጠኒ፡ per Deum! ne me rejicias!laEncomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TeqemtSx. Teq. 20.
m)argumentum, e quo cognoscunt, et normam, ad quam metiuntur, aestimant, comparant: exla, secundumla, prola, cumla, በዝንቱ፡ ናአምር፡ Evangelium Joannis.Joh. 16,30 ; Epistola Joannis I.1 Joh. 3,16 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 14,57 ; በሕገ፡ ሙሴ፡ κατὰ τὸν νόμον Tobit, liber apocryphus.Tob. 7,12 ; በኍልቈ፡ መዋዕል፡ ዘ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 4,4 ; Jeremiae prophetia.Jer. 2,28 ; በሥምረትከ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 50,19 ; በፍትወተ፡ ልቦሙ፡ Judae epistola.Judae 18 ; በእግረ፡ ደቂቅ፡ ነሐውር፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 33,14 ; ንግበር፡ ሰብአ፡ በአርአያነ፡ ወበአምሳሊነ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,26 ; ኅዳጥ፡ በኍልቍ፡ Deuteronomium.Deut. 28,62 ; Deuteronomium.Deut. 4,27 ; በላዕከ፡ እክለ፡ በመዳልው፡ Hezekielis prophetia.Hez. 4,10 ; ያገምር፡ ፪ በመስፈርተ፡ ዘርእ፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 18,32 ; Lucae evangelium.Luc. 16,6 ; ኑኁ፡ ዕሥራ፡ በእመት፡ Zachariae prophetia.Zach. 5,2 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 6,15 ; ይትሜሰል፡ በሰይጣን፡ Faus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. 3 ,1; ተዐርዮ፡ በ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 366 ; ኀብረ፡ በ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 164. Nota etiam: ፭፻ በ፭፻ ርቡዕ፡ (longitudine) quingentoslaadlavel perlaquingentosla(latitudine) Hezekielis prophetia.Hez. 45,2 ; Hezekielis prophetia.Hez. 48,20 .
n)rationem et modum: ይሰርሕ፡ ሎቱ፡ በጥበብ፡ ወበጽንዕ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 2,21 ; በኵሉ፡ ልብየ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 110,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 22,37 ; ዘሰአልክሙ፡ በጸሎት፡ Matthaei Evangelium.Matth. 21,22 ; Actus apostolorum.Act. 20,19 ; በእፎ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 58,3 ; Hezekielis prophetia.Hez. 17,19 ; በአይቴ፡ Evangelium Joannis.Joh. 1,49 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,34 ; creberrime substantivis, infinitivis et participiis praefixum adverbia efficit: ኰነነ፡ በዐመፃ፡ liber Jobi.Job 8,3 ; በግፍዕ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 19,5 ; ጸርኀ፡ በዐቢይ፡ ቃል፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 27,34 ; በእግር፡ Actus apostolorum.Act. 20,13 ; በ፩ አፍ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 15,6 ; በጸጋ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 10,8 ; በጕሕሉት፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 27,35 ; በጽድቅ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 27,36 ; በርስት፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 6,8 ; በሐሰት፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 20,7 ; በፈቃድ፡ Faus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. 1 ,3; በጽርዕ፡ graccelaLucae evangelium.Luc. 23,38 ; በሠናይ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 26,29 ; በንጹሕ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 20,6 ; በሕሡም፡ Matthaei Evangelium.Matth. 21,41 ; በኅቡእ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 6,4 ; በፍጡን፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium HamlêSx. Haml. 15 ; በጽሚት፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 9,30 , al.
o)denique usurpatur ad objecta, in quibus versatur vel ad quae pertinet ( videasvid.not able to find explanation in abbreviation listNr. 1, c) actio, variis verbis subjungenda:
α) ምሁር፡ በ፡ peritus reilaPsalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 89,14 ; ይጠብቡ፡ በግብሮሙ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,31 ; በኪኖሙ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,34 ; ሥሉጥ፡ በ፡ ἐξουσίαν ἔχων ἐν Judith liber apocryphus.Judith 8,15 ; ተሠርሐ፡ በኵሉ፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 32,30 .
β) ርእየ፡ በ፡ adspicerelaHenochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 39,10 ; ነጺሮ፡ በናእሰ፡ መዋዕሊሁ፡ ratione habita juventutis ejuslaF.M. 10,3; ተናገረ፡ በ፡ delaLiber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 44,8 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 44,15 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 17,9 ; Canticum Canticorum.Cant. 8,8 ; አልቦ፡ ዘአእመረ፡ ቦሙ፡ ( wußte um sie ) 2 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 17,19 .
ε)( contrala): አሕሠመ፡ በ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 5,23 ; ንግሩ፡ ብየ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 12,3 varia lectiovar.; አስማዕኩ፡ ብከ፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 3,42 varia lectiovar.; ሶበ፡ ተአዘዘ፡ ቦሙ፡ ስነነ፡ አክይስት፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 16,10 ; ትትቈናደዩ፡ ብየ፡ liber Jobi.Job 19,5 ; n. 481 ዘእገብር፡ በፈርዖን፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 6,1 ; Deuteronomium.Deut. 3,6 .
p)de በ፡ peneslavideasvid.mox sub በ፡ cumc.pronomen suffixumpron. suff.; collatio, -is vel collectivum, -ecoll.Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 37,5 . Permultis aliis praepositionibus et conjunctioni ከመ፡ q.v., praeponi solet በ፡
Substantivumsubst., m. et fem. , pluralisPl. ምንዳቤያት፡ et ምንዳብያት፡ , angustiala, afflictiola, vexatiola, difficultatesla, calamitasla, res adversaela, mala graviala, periculumla: በምንዳቤ፡ ἐν ἀνάγκαις Proverbiorum liber biblicus.Prov. 17,17 ; መጽአ፡ ምንዳቤ፡ liber Jobi.Job 27,9 ; liber Jobi.Job 36,19 ; ዕለተ፡ ሕማም፡ ወምንዳቤ፡ Zephania prophetia.Zeph. 1,15 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 1,1 ; መዋዕለ፡ ምንዳቤ፡ χρόνος στενός Jeremiae prophetia.Jer. 37,7 ; στενοχωρία Esther, liber biblicus.Esth. 1 apocr.; Jesaiae prophetia.Jes. 30,6 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 2,9 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,35 ; στεναγμός Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 6,6 ; θλῖψις Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 76,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 85,6 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 90,15 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 101,2 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 26,24 ; Jeremiae prophetia.Jer. 6,24 ; Jonae prophetia.Jon. 2,3 ; Jesaiae prophetia.Jes. 26,16 ; ሕማም፡ ወምንዳቤ፡ liber Jobi.Job 15,24 ; ምንዳቤ፡ ወመቅሠፍት፡ liber Jobi.Job 21,17 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 2,11 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 17 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 23 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 47 ; Matthaei Evangelium.Matth. 13,21 ; Matthaei Evangelium.Matth. 24,9 ; አመ፡ ምንዳቤከ፡ ἐν κακοῖς Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 12,8 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 29,4 ; Jeremiae prophetia.Jer. 2,27 ; Jeremiae prophetia.Jer. 2,28 ; Jeremiae prophetia.Jer. 11,12 ; Jeremiae prophetia.Jer. 15,11 ; Jeremiae prophetia.Jer. 16,19 ; መዋዕለ፡ ምንዳቤኪ፡ τῆς ταπεινώσεως Esther, liber biblicus.Esth. 4,8 ; አመ፡ ዕለተ፡ ምንዳቤሆሙ፡ τῆς ἐπισκοπής Jesaiae prophetia.Jes. 10,3 ; ምንዳቤ፡ ፍኖት፡ pericula itinerislaSyn.; ምንዳቤያት፡ Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 24 ; ምንዳብያት፡ Chron.; Ssal. Req.; de persecutionelaecclesiae Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 13 al. mǝndābe , pluralisPl. mǝndābeyāt , mǝndābǝyāt
Grébaut
ምንዳቤ፡ mǝndābe , pluralisPl. ምንዳቤያት፡ mǝndābeyāt «vexationfr, afflictionfr, malheurfr, dangerfr, misèrefr» ― ችጋር፡ Ms. BNFabb217, fol. 42r.
100
Leslau
ምንዳቤ mǝndābe tribulationen, distressen, afflictionen, anguishen, calamityen, adversityen, tormenten, hardshipen, difficultyen, miseryen 348b
Substantivumsubst., m. et fem. ; in libris serioris aetatis occurrit pluralisPl. ምክራት፡
1)consiliumlaet consiliala, βουλή , βουλαί , βούλημα al.
2)deliberatiola, consideratiola, intelligentiala, prudentiala, sapientiala: ኵሉ፡ ምክሩ፡ ዘከመ፡ ያጠነቅቅ፡ ኀሪወ፡ ማኅተም፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,27 ; አልቦ፡ ዘትገብር፡ እንበለ፡ ምክር፡ ἄνευ κρίσεως Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 30,38 ; ἄνευ βουλῆς Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 35,18 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 35,19 ; μετὰ ἀβουλίας Proverbiorum liber biblicus.Prov. 14,17 ; በምክር፡ ፍጹም፡ (re rite perpensa) F.N. 24,2; ጠቢበ፡ ምክር፡ ውእቱ፡ σοφὸς διανοίᾳ liber Jobi.Job 9,4 ; σύνεσις ምክር፡ ወጥበብ፡ liber Jobi.Job 22,2 ; ምክሮሙ፡ ለሊቃውንት፡ liber Jobi.Job 12,20 ; liber Jobi.Job 28,20 ; Danielis prophetia.Dan. 2,20 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 48,3 ; Jesaiae prophetia.Jes. 10,13 ; φρόνησις Jeremiae prophetia.Jer. 10,12 ; γνῶσις Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,18 ; ለስሐ፡ ኵሉ፡ ምክረ፡ እጓለ፡ እመሕያው፡ Jeremiae prophetia.Jer. 10,14 ; Malachiae prophetia.Mal. 2,7 ; ἐπιστήμη Danielis prophetia.Dan. 1,20 ; βουλή መንፈሰ፡ ምክር፡ Jesaiae prophetia.Jes. 11,2 .
3)sententiala, judiciumla, sentiendi et cogitandi ratiola: γνώμη Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 6,23 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 1,10 ; በምክርየ፡ ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 7,25 ; ἐννοιαί hebr. 4,12; βουλή Lucae evangelium.Luc. 23,51 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 10 ; de hac doctrina Christiani disceduntla ኀበ፡ ፪ምክራት፡ in duas sententiasla(opiniones) F.N. 24,2.
4)voluntasla: βούλημα θεοῦ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,19 ; Leonis papaela ሃይማኖት፡ እኪት፡ ዘረሰዮ፡ ለክርስቶስ፡ ፪ጠባይዓት፡ ( naturasla) ወ፪ምክረ፡ ( voluntatesla) እምድኅረ፡ ተዋሕዶ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaskaramSx. Masc. 7.
mǝkr
Leslau
ምክር mǝkr planen, designen, counselen, adviceen, considerationen, deliberationen, consultationen, deviceen, opinionen, purposeen, point of viewen, decisionen, understandingen, judgementen, conspiracyen, intrigueen, ploten
በምክር ba-mǝkr insidiouslyen 340b
Cross-references: for ህጉላነ፡ ምክር፡ videasvid. ህጉል፡ (Grébaut)
Substantivumsubst.(proprie adjectivumadj.a ከይስ፡ ), m. , pluralisPl. አክይስት፡ (contracte አኪስት፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 20,7 ; nec non አካይስት፡ Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 176,4 ), dracola, serpensla, δράκων Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 73,14 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 73,15 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 90,13 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 103,28 ; Amosi prophetia.Am. 9,3 ; Hezekielis prophetia.Hez. 29,3 ; Hezekielis prophetia.Hez. 32,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 27,1 ; Jesaiae prophetia.Jes. 28,34 ; liber Jobi.Job 26,13 ; liber Jobi.Job 40,20 sequensseq.; not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 13,23 sequensseq.; አክይስት፡ liber Jobi.Job 4,10 ; liber Jobi.Job 38,39 ; ፪ አክይስት፡ ዐበይት፡ Esth. apocr. 1; Jeremiae prophetia.Jer. 27,8 ; Threni, liber biblicus.Thren. 4,3 ; Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 16,10 ; Michaei prophetia.Mich. 1,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 148,7 ; βασιλίσκος Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 90,13 ; ከይሲ፡ ተጠብለለ፡ ውስተ፡ ክሳዱ፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium HamlêSx. Haml. 24.
a)diabolusla: በምክረ፡ ከይሲ፡ ርጉም፡ Lit. Chrys.; Sx. Nahum.Nah. 5 Enc.
b)litera graeca ξῖ paronomasiâ quâdam ከይሲ፡ vocatur, Reg. Pach. – Voc. Ae.:la ከይሲ፡ ዘ፡ ሕባብ፡ (v. እባብ፡ ). [Etymon idoneum praebent كَاسَ ( كَوْسٌ ) et تَحَيَّزَ se convolvit serpensla, حاس i contorsitlafunem; minus congruum mihi nunc videtur, nomen a كَاسَ astutum esselarepetere].