Get involved
report issue

Search Help

Search

This app is built with exist-db, and uses Lucene as the standard search engine. This comes with several options available. A full list is here

Below very few examples.

sample result
* *custodir* add wildcards to unlimit your string search
? custodir? Will find any match for the position with the question mark.
~ ምሕረትከ~ Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
"" "ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡" Will find the exact string contained between quotes.
() (verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ Will find one of the two between brackets and the other string.

Input

If you want to transcribe some fidal into latin or update your transcription, you can have a go with our transcription tools.

If you are using the keyboard provided, please note that there are four layers, the normal one and those activated by Shift, Alt, Alt+Shift.

Normal and Shift contain mainly Fidal. Alt and Alt-Shift diacritics.

To enter letters in Fidal and the diacritics with this keyboard, which is independent of your local input selection, you can use two methods.

Orthographic variants of the Ethiopic language are searched as a standard if not otherwise specified. The following are the options considered by the search engine.

  • 's','s', 'ḍ'
  • 'e','ǝ','ə','ē'
  • 'w','ʷ'
  • 'ʾ', 'ʿ'
  • '`', 'ʾ', 'ʿ' (note that you can use the tick if you are not sure about the two, but none will be inferred for you)
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ', 'ሃ', 'ሓ', 'ኃ'
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ'
  • 'ሁ', 'ሑ', 'ኁ'
  • 'ሂ', 'ሒ', 'ኂ'
  • 'ሄ', 'ሔ', 'ኄ'
  • 'ህ', 'ሕ', 'ኅ'
  • 'ሆ', 'ሖ', 'ኆ'
  • 'ሠ','ሰ'
  • 'ሡ','ሱ'
  • 'ሢ','ሲ'
  • 'ሣ','ሳ'
  • 'ሥ','ስ'
  • 'ሦ','ሶ'
  • 'ሤ','ሴ'
  • 'ጸ', 'ፀ'
  • 'ጹ', 'ፁ'
  • 'ጺ', 'ፂ'
  • 'ጻ', 'ፃ'
  • 'ጼ', 'ፄ'
  • 'ጽ', 'ፅ'
  • 'ጾ', 'ፆ'
  • 'አ', 'ዐ', 'ኣ', 'ዓ'
  • 'ኡ', 'ዑ'
  • 'ኢ', 'ዒ'
  • 'ኤ', 'ዔ'
  • 'እ', 'ዕ'
  • 'ኦ', 'ዖ'

Some examples

  • If you search Taammera, you will not find Taʾammǝra or Taʿammera but only Taammera. Try Ta`ammera instead or use the keyboard provided to enter aleph and ayn.
  • If you are searching for Yāʿǝqob, you will not have a lot of luck searching Yaqob, unless some kind cataloguer has actually added it into the data as simplified spelling form. Try instead entering Yaqob~0.5 which is a fuzzy search, this will return also Yāʿǝqob. Also Ya`eqob is fine for example.

Keys Combinations

With this method you use keys combinations to trigger specific characters. Click here for a list of the available combos. This can be expanded, do not hesitate to ask (click here to post a new issue).

Hold and choose

If you hold a key optional values will appear in a list. You can click on the desiderd value or use arrows and enter to select it. The options are the same as those activated by combinations.

With this method you do not have to remember or lookup combos, but it does take many more clicks...

I,1et I,2
1)ense percuterela: በመጥባሕተ፡ ሐራዊ፡ በሊኅ፡ አመ፡ ለርእሱ፡ ሰየፋ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TeqemtSx. Teq. 10 Enc.
2)dissecarela, conciderela: ፃዓዕ፡ ኀያል፡ ዘይሰይፍ፡ ወይከፍል፡ Lit. Jac. Sar.; እፎኬ፡ አርመሙ፡ ነኰርኳረ፡ መባርቅት፡ ወኢያው፡ n. 395 ወእፎኬ፡ ኢሰየፉ፡ አስይፍተ፡ እሳት፡ ለሠጽሮትከ፡ M.M. f. 32.
vel በርባር፡ not foundsubst.
2) በርበር፡ concr.
a)praedatoresla, praedonesla, latronesla: መጽኡ፡ በርበረ፡ አረማውያን፡ ከመ፡ ያመዝብሩ፡ አብያተ፡ መነኮሳት፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TeqemtSx. Teq. 20 ; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TerrSx. Ter 26 ; በመጥባሕተ፡ በርበር፡ ተቀትሉ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: SaneSx. Sen. 24 Enc.
b)barbarila: አዘዞ፡ (sc. Bartholomaeum) እግዚእነ፡ ከመ፡ ይሑር፡ ኀበ፡ ሀገረ፡ በርበር፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaskaramSx. Masc. 1.
I,1[i.q. مَتَرَ et بَتَرَ secuit, amputavitla, בָּתַר ] SubjunctivusSubj. ይምትር፡
1)desecarela, resecarela, praeciderela, succiderela, absciderela, amputarela: ይመትሩ፡ (v. ይገምዱ፡ ) አስካለ፡ , ይመትሩ፡ ሠርጸ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 18,5 ; ἀπέκνισε Hezekielis prophetia.Hez. 17,4 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 1,15 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 4,31 ; funem Actus apostolorum.Act. 27,32 ; ungues: ኢይምትር፡ ጽፍሮ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 21 ; laciniam vestis Regum liber biblicum I.1 Reg. 27,5 ; ዕጡፈ፡ ፀምር፡ Jesaiae prophetia.Jes. 38,12 ; aurem Matthaei Evangelium.Matth. 26,51 ; caput Matthaei Evangelium.Matth. 14,10 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 10,6 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 40,19 ; Paralipomenon liber I.1 Par. 10,9 ; Judith liber apocryphus.Judith 13,8 ; nervos pedum Genesis liber Pentateuchi.Gen. 49,6 ; Josuae liber.Jos. 11,6 ; Josuae liber.Jos. 11,9 ; manus Deuteronomium.Deut. 25,12 ; Josuae liber.Jos. 11,6 ; collum decidere (decollare) Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 98,12 ; መተረ፡ ክሣዳ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 346 ; sequensseq. እምነ፡ ut: እመትር፡ ርእሰከ፡ እምኔከ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 17,46 ; ምትራ፡ እምኔከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 25,26 ; መተረ፡ እግዚአብሔር፡ እምእስራኤል፡ ርእሰ፡ ወዘነበ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 9,14 .
2)exsecarela, exciderela, exscinderela: ከመ፡ ይምትሩ፡ ብእሴ፡ እማእከለ፡ ይሁዳ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 51,7 ; መተርናሃ፡ እምውስተ፡ አሕዛብ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 31,2 ; translatetransl. መተርነ፡ ዘንተ፡ ልማደ፡ እኩየ፡ not able to find explanation in abbreviation listII Can. Nic. 79.
3)dissecarela, discinderela: ἀποτέμνειν Tobit, liber apocryphus.Tob. 6,5 ; διαιρεῖν Genesis liber Pentateuchi.Gen. 15,10 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 9,15 ; መተራ፡ ፲ወ፪ክፍለ፡ ἐμέλισεν Judicum liber.Jud. 19,29 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 11,7 ; መቲረ፡ ሥርው፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 7,1 ; መተሮ፡ ( ለመጽሐፍ፡ ) በመጥባሕተ፡ ጸሓፊ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 43,23 ; διακόπτειν Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 28,7 .
4)conciderelaPsalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 88,23 ; liber Jobi.Job 3,8 ; concidendo et cudendo transformare: ይመትሩ፡ መጣብሒሆሙ፡ ለምሳር፡ Jesaiae prophetia.Jes. 2,4 ( videasvid.I,2).
5)Transfertur
a)absciderelaaliquem tamquam membrum ecclesiae putridum i.e. excommunicarelaLud., et absciderelaaliquem a munere i.e. deponerelavel removerela: ይመትርዎ፡ እመዓርጊሃ፡ ለቤተ፡ ክርስቲያን፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 147 ( videasvid.III,1).
b)abscinderelavel interciderelai.e.
α)intermitterelaet interrumperela: ቦኑ፡ ለግሙራ፡ ይመትር፡ ምሕረቶ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 76,8 ; Satanas studetla ከመ፡ ይምትር፡ ኅሊናሁ፡ ( ለዘይጼሊ፡ ) Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 100 ; ክልአታት፡ ወመቲሮታት፡ እምነ፡ impedimenta et interpellationesla( quae distinentla) alaPhilexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 55.
β)intercluderela: Vespasianusla መተረ፡ እምኔሆሙ፡ ውኂዘ፡ ማይ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 349 ; intercludere aliquem a peccato F.M. 2,11.
c)discindere i.e. dirimerela, decernerela: si quis agit in aliquemla, ይምትሩ፡ ጉቡኣን፡ ነገሮ፡ Pars Synodi. Numerus significat canones.Can. Ant. 18 (20); ለእመ፡ መተረ፡ በኅሊናሁ፡ ከመ፡ ይዕቀብ፡ ድንግልናሁ፡ F.N. 24,1; { መቲረ፡ ጋእዛት፡ Fetḥa Nagast; numeri significant capita capitumque partes.F.N. 4 }.
d)praeciderela, spem: ኢትምትር፡ ተስፋሁ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: PagwemenSx. Pag. 4. Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: በተከ፡ መተረ፡ ገዘመ፡ ገመደ፡ ወቀየ፡ ብ፡ ቈረጸ።
matara
Grébaut
መተረ፡ matara I,1 ይመትር፡ , ይምትር፡ «couperfr» ― ቈረጠ፡ Ms. BNFabb217, fol. 40r.
94
Leslau
መተረ፡ matara yǝmtǝr cuten, cut offen, cut upen, cut asunderen, break upen, interrupten, shut offen, deposeen, removeen (from office), excommunicateen, decreeen, decideen, determineen 372a
Cross-references: videasvid. also መተረ፡
praepos. insepar. [ בְּ , ܒ , بِ ]; cumc.Pron, suff. ብየ፡ (etiam ቢየ፡ exempli gratiaex. gr.Marci Evangelium.Marc. 1,24 romanae editionisrom.; Evangelium Joannis.Joh. 2,4 romanae editionisrom.; in not able to find explanation in abbreviation listCod. Abb. LV Jer. 46,18 ; Hezekielis prophetia.Hez. 3,14 al.), ብነ፡ , ብከ፡ ብኪ፡ ብክሙ፡ ብክን፡ , m. ቦ፡ (ut Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 38,19 ) vel ቦቱ፡ , fem. ባ፡ vel ባቲ፡ , m. ቦሙ፡ fem. ቦን፡ vel ቦቶን፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 32,17 vel ቦንቱ፡ ( Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 12,16 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 14,34 ; Deuteronomium.Deut. 27,6 ; Zachariae prophetia.Zach. 14,21 ).
1)de loco,
a)in quo quid est vel esse cogitatur: inla, በቤተ፡ መቅደስ፡ in templolaMatthaei Evangelium.Matth. 12,5 ; በጽጕ፡ in plateislaMatthaei Evangelium.Matth. 12,19 ; በሰማያት፡ in coelislaMatthaei Evangelium.Matth. 12,50 ; በምድር፡ ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 1,10 ; በኵሉ፡ በሓውርት፡ Lucae evangelium.Luc. 7,17 ; በቤተ፡ ሞቅሕ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 14,10 ; መጽአ፡ በፍኖተ፡ ጽድቅ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 21,32 ; በብሔረ፡ ግብጽ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 3,16 ; በሐቅል፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 5,1 ; በጌራራ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 26,1 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 26,19 ; በመቅፁት፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 2,7 ; ይቤ፡ በልቡ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 27,41 ; በመንፈሰ፡ ዚአሁ፡ Paralipomenon liber I.1 Par. 28,12 ; በህየ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 22,11 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 26, 21; በዝየ፡ Judicum liber.Jud. 18,3 ; በአይቴ፡ Ruth liber biblicus.Ruth 2,19 ; በዳግም፡ secundo locolaNumeri, liber Pentateuchi.Num. 2,16 ; በሣልስ፡ tertio locolaNumeri, liber Pentateuchi.Num. 2,24 ; አምጽእዎ፡ በዐራቱ፡ ኀቤየ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 19,15 ; ቦቱ፡ ሀለውነ፡ Epistola Joannis I.1 Joh. 2,5 ; Epistola Joannis I.1 Joh. 2,6 .
α)nonnumquam inlai.e. superla: በአንሕስት፡ Zephania prophetia.Zeph. 1,5 ; ቁም፡ በእገሪከ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 2,1 ; Hezekielis prophetia.Hez. 2,2 ; ትሰክብ፡ በገቦከ፡ ዘጸጋም፡ Hezekielis prophetia.Hez. 4,4 .
β)vel perla: የዐርጉ፡ ወይወርዱ፡ ቦቱ፡ ( ለሰዋስው፡ ) Genesis liber Pentateuchi.Gen. 28,12 ; ዘይጸወር፡ በአንቀጽ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 2 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 72,25 ; በስቍረተ፡ መርፍእ፡ ገመለ፡ አኅለፈ፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium HamlêSx. Haml. 2 Enc.
b)in quem quid movetur vel immittitur, inlacumc.Acc.; ወደቁ፡ በገጽየ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 3,23 ; ወሰዱ፡ ለዳዊት፡ ርእሶ፡ በኬብሮን፡ Regum liber biblicum II.2 Reg. 4,8 ; ንግሮሙ፡ በእዝኖሙ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 11,2 ; ሞቅሖ፡ በቤተ፡ ሞቅሕ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 14,3 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 68,32 .
c)cui quid vicinum vel propinquum est, inla, adla, apudla, juxtala( an ): በመንገድ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 21,19 ; በፈለገ፡ ኮቦር፡ Hezekielis prophetia.Hez. 1,1 ; Hezekielis prophetia.Hez. 1,2 ; በኆኅት፡ Deuteronomium.Deut. 15,17 ; በዝ፡ ደብር፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 3,12 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 4,27 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 8,9 ; ንበር፡ በየማንየ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 109,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 20,21 ; ገጸ፡ በገጽ፡ facie ad faciemlaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 32,31 ; ዐይነ፡ በዐይን፡ Jesaiae prophetia.Jes. 52,8 ; hincpost verba apprehendendi: አኀዘኒ፡ በድማሕየ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 8,3 ; አጽናዕኩከ፡ በየማንከ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 41,13 ; adjungendi: ይእስሩ፡ በክሣዱ፡ ማሕረፀ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 18,6 ; ይፅምድዎሙ፡ ለአፍራስ፡ በሰረገላ፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium HedarSx. Hed. 18 ; adhaerendi Matthaei Evangelium.Matth. 22,40 ; offendendi Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 90,12 ; Matthaei Evangelium.Matth. 4,6 .
2)de tempore ita ut respondeant
a)inlavel Ablativus: በካልእ፡ ዓመት፡ Danielis prophetia.Dan. 2,1 ; በውእቱ፡ መዋዕል፡ Matthaei Evangelium.Matth. 12,1 ; በአይ፡ ሰዓት፡ Matthaei Evangelium.Matth. 24,42 ; በሣልስት፡ ዕለት፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 20,19 ; በይእቲ፡ ሌሊት፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 26,24 ; በጽባሕ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 28,18 ; በኵሉ፡ ሰዓት፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 16,2 ; በቀዳሚ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,1 ; በዝ፡ ጊዜ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 9,14 ; በጊዜሃ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 20,34 ; በደኃሪ፡ ንፍኀተ፡ ቀርን፡ ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 15,52 ; n. 479 በበዓሎሙ፡ ለአይሁድ፡ Evangelium Joannis.Joh. 5,1 ; በሀልዎ፡ ዚአየ፡ ኀቤክሙ፡ ad Galatas epistola Pauli.Gal. 4,18 ; በቀዳሚ፡ ንብረቶሙ፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 17,25 .
3)Transfertur ad
a)statum vel conditionem, in quibus quis vel quid versatur aliquidve facit: ይወፅእ፡ እምህየ፡ በሰላም፡ Jeremiae prophetia.Jer. 50,12 ; አዐቅበከ፡ በኵሉ፡ ፍኖትከ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 28,15 ; በዳኅን፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 4,18 ; ይኩን፡ ንብረትነ፡ በኵሉ፡ ጽድቅ፡ ad Timotheum epistola I.1 Tim. 2,2 ; ሕየው፡ በፍሥሓ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 7,14 ; በኢያእምሮ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 26,10 ; በትፍሥሕት፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 44,17 ; Matthaei Evangelium.Matth. 28,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 98,6 ; በምንዳቤየ፡ Jonae prophetia.Jon. 2,3 ; አንስት፡ ይንበራ፡ በገቢረ፡ ሠናይ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 190 ; በዕረፍት፡ ይሄሉ፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 4,7 ; ቦቱ፡ ሑሩ፡ ad Colossenses epistola Pauli.Col. 2,6 ; Epistola Joannis I.1 Joh. 1,6 ; Epistola Joannis I.1 Joh. 1,7 .
b)res, quibus quis vel quid circumdatur, vestitur, ornatur: ይመጽኡ፡ በአልባሰ፡ አባግዕ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 7,15 ; liber Jobi.Job 20,12 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 44,5 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 44,11 ; ንትዐጸፍ፡ በዝንቱ፡ τοῦτο περιβάλωμεν Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 34 ; ለበጥዎ፡ በወርቅ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 37,6 ; ቀፈልዎ፡ በብሩር፡ Jeremiae prophetia.Jer. 10,4 ; ይሜግቡ፡ በጽድቅ፡ መንበሮ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 20,28 ; ይኬልለከ፡ በሣህሉ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 102,4 .
c)comitatum et societatem: cumla, Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 1,4 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 1,9 ; Judae epistola.Judae 14 ; ጾርዎ፡ መላእክት፡ ነፍሶ፡ ወሰረሩ፡ ባቲ፡ እስከ፡ አርያም፡ not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 5 ; ይረውጹ፡ በመጻሕፍተ፡ ንጉሥ፡ 2 Paralipomenon libri I et II.Par. 30,6 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 6,2 ; ከመ፡ ትምጻእ፡ ላዕሌየ፡ በበትር፡ ወበእብን፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 17,43 ; Evangelium Joannis.Joh. 18,3 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 4,21 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 9,25 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 32,11 ; ባሕር፡ በምልአ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 95,11 ; በፈሪሀ፡ እግዚአብሔር፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 15,16 .
α)de cantu et instrumentis musicis, adlaquorum sonum cantant vel saltant: አኀዙ፡ ይዝፍኑ፡ በማሕሌተ፡ እግዚኦሙ፡ not able to find explanation in abbreviation listGad. T.H. ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 32,1 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 6,5 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 16,16 .
d)materiam, qua vel e qua quid fit: በእበን፡ ትነድቅ፡ ምሥዋዐ፡ Deuteronomium.Deut. 27,6 ; ንሕንጽ፡ በእብን፡ Jesaiae prophetia.Jes. 9,10 ; ሰብአ፡ ፈጠርከ፡ በንስቲት፡ ነጠብጣብ፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 38.
e)instrumentum, quo quis utitur: opela, auxiliolavel Ablativus, የሐውር፡ በክነፈ፡ ነፋስ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 103,4 ; ከመ፡ በሐብል፡ የአኀዝዎ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 26,4 ; ትገብር፡ ባቲ፡ ( ለበትር፡ ) ተኣምረ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 4,17 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 2,7 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 14,52 ; ቀተልኮ፡ በኲናት፡ Regum liber biblicum II.2 Reg. 12,9 ; በበትር፡ ይዘብጥዎ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 28,27 ; ይትዋነዩ፡ በዕንዚራት፡ Regum liber biblicum II.2 Reg. 6,5 ; ወገሮሙ፡ በእብን፡ Josuae liber.Jos. 10,11 ; ባቲ፡ ንባርኮ፡ Jacobi epistola.Jac. 3,9 ; ይትሜከር፡ በፍትወተ፡ ዚአሁ፡ Jacobi epistola.Jac. 1,14 ; በዘክሮ፡ 2 not able to find explanation in abbreviation listPetr. 1,13 ; al. innumeris in locis, nam frequentissimus est hic praepositionis usus. In specie nota: ሰትየ፡ በገይብ፡ bibit e poculolaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 44,5 ; Danielis prophetia.Dan. 5,3 ; በመጥባሕትከ፡ ሕየው፡ gladio tuo vivelai.e. vitam sustentalaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 27,40 ; Matthaei Evangelium.Matth. 4,4 ; ዘመዉ፡ በአንስቲያ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 36,23 ; Hezekielis prophetia.Hez. 16,16 .
f)auctorem, alaquo vel perlaquem quid fit: ብየ፡ ነገሥት፡ ይነግሡ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 8,15 ; ከመ፡ ትትዐየሮ፡ ለእግዚአብሔር፡ በሐዋርያቲከ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 37,24 ; ዘቦቱ፡ ይመጽእ፡ መንሱት፡ Matthaei Evangelium.Matth. 18,7 ; Matthaei Evangelium.Matth. 9,34 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,24 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,27 ; ኵሉ፡ ቦቱ፡ ኮነ፡ Evangelium Joannis.Joh. 1,3 ; saepius post verba passiva, ut Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 89,62 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,17 ; Matthaei Evangelium.Matth. 14,2 ; Matthaei Evangelium.Matth. 24,15 .
g)causam efficientem: ሞተ፡ በቍር፡ liber Jobi.Job 31,18 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 41,36 ; ይመጽእ፡ ሕልም፡ በብዙኅ፡ መከራ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 5,2 ; ትውዕዩ፡ በእሳት፡ Jesaiae prophetia.Jes. 50,11 .
h)causam remotiorem: obla, propterla, Matthaei Evangelium.Matth. 19,3 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 42,21 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 137,3 ; ያረምሙ፡ በምክረ፡ ዚአየ፡ liber Jobi.Job 29,21 ; ይትባረክ፡ በዘርእከ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 28,14 ; conjunctum cumc.Infin., ut: በኀጢአ፡ ንዋይ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,4 ; በፈሪህ፡ quod timentlaLiber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 29,7 al.; n. 480post verba gaudendi: በዝ፡ ትትፈሥሑ፡ Lucae evangelium.Luc. 10,20 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 149,2 ; mirandi: አንከረ፡ በሕይወቱ፡ (quod adhuc vivus erat) Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 14 ; fastidiendi Numeri, liber Pentateuchi.Num. 21,4 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 21,5 ; pudefiendi Jesaiae prophetia.Jes. 1,29 ; invidendi: ኢትቅናእ፡ በፍናዊሆሙ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 3,31 .
k)auctoritatem, qua nixus vel missus quis agit: በትእዛዘ፡ እግዚአብሔር፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 33,38 ; በቃለ፡ እግዚአብሔር፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 17,1 ; በስመ፡ እግዚአብሔር፡ Matthaei Evangelium.Matth. 21,9 ; በመባሕተ፡ መኑ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 21,23 ; በመንፈስ፡ ቅዱስ፡ ይቤ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 22,43 .
l)numen, perlaquod quis jurat vel obsecrat: Matthaei Evangelium.Matth. 5,36 ( videasvid. መሐለ፡ ); Regum liber biblicum I.1 Reg. 17,43 ( videasvid. ረገመ፡ ); በደሙ፡ ለአቤል፡ ጻድቅ፡ (obsecro vos) not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 15 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 50,17 ; በእግዚአብሔር፡ ኢትሚጠኒ፡ per Deum! ne me rejicias!laEncomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TeqemtSx. Teq. 20.
m)argumentum, e quo cognoscunt, et normam, ad quam metiuntur, aestimant, comparant: exla, secundumla, prola, cumla, በዝንቱ፡ ናአምር፡ Evangelium Joannis.Joh. 16,30 ; Epistola Joannis I.1 Joh. 3,16 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 14,57 ; በሕገ፡ ሙሴ፡ κατὰ τὸν νόμον Tobit, liber apocryphus.Tob. 7,12 ; በኍልቈ፡ መዋዕል፡ ዘ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 4,4 ; Jeremiae prophetia.Jer. 2,28 ; በሥምረትከ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 50,19 ; በፍትወተ፡ ልቦሙ፡ Judae epistola.Judae 18 ; በእግረ፡ ደቂቅ፡ ነሐውር፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 33,14 ; ንግበር፡ ሰብአ፡ በአርአያነ፡ ወበአምሳሊነ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,26 ; ኅዳጥ፡ በኍልቍ፡ Deuteronomium.Deut. 28,62 ; Deuteronomium.Deut. 4,27 ; በላዕከ፡ እክለ፡ በመዳልው፡ Hezekielis prophetia.Hez. 4,10 ; ያገምር፡ ፪ በመስፈርተ፡ ዘርእ፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 18,32 ; Lucae evangelium.Luc. 16,6 ; ኑኁ፡ ዕሥራ፡ በእመት፡ Zachariae prophetia.Zach. 5,2 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 6,15 ; ይትሜሰል፡ በሰይጣን፡ Faus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. 3 ,1; ተዐርዮ፡ በ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 366 ; ኀብረ፡ በ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 164. Nota etiam: ፭፻ በ፭፻ ርቡዕ፡ (longitudine) quingentoslaadlavel perlaquingentosla(latitudine) Hezekielis prophetia.Hez. 45,2 ; Hezekielis prophetia.Hez. 48,20 .
n)rationem et modum: ይሰርሕ፡ ሎቱ፡ በጥበብ፡ ወበጽንዕ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 2,21 ; በኵሉ፡ ልብየ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 110,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 22,37 ; ዘሰአልክሙ፡ በጸሎት፡ Matthaei Evangelium.Matth. 21,22 ; Actus apostolorum.Act. 20,19 ; በእፎ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 58,3 ; Hezekielis prophetia.Hez. 17,19 ; በአይቴ፡ Evangelium Joannis.Joh. 1,49 ; Matthaei Evangelium.Matth. 12,34 ; creberrime substantivis, infinitivis et participiis praefixum adverbia efficit: ኰነነ፡ በዐመፃ፡ liber Jobi.Job 8,3 ; በግፍዕ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 19,5 ; ጸርኀ፡ በዐቢይ፡ ቃል፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 27,34 ; በእግር፡ Actus apostolorum.Act. 20,13 ; በ፩ አፍ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 15,6 ; በጸጋ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 10,8 ; በጕሕሉት፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 27,35 ; በጽድቅ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 27,36 ; በርስት፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 6,8 ; በሐሰት፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 20,7 ; በፈቃድ፡ Faus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. 1 ,3; በጽርዕ፡ graccelaLucae evangelium.Luc. 23,38 ; በሠናይ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 26,29 ; በንጹሕ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 20,6 ; በሕሡም፡ Matthaei Evangelium.Matth. 21,41 ; በኅቡእ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 6,4 ; በፍጡን፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium HamlêSx. Haml. 15 ; በጽሚት፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 9,30 , al.
o)denique usurpatur ad objecta, in quibus versatur vel ad quae pertinet ( videasvid.not able to find explanation in abbreviation listNr. 1, c) actio, variis verbis subjungenda:
α) ምሁር፡ በ፡ peritus reilaPsalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 89,14 ; ይጠብቡ፡ በግብሮሙ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,31 ; በኪኖሙ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,34 ; ሥሉጥ፡ በ፡ ἐξουσίαν ἔχων ἐν Judith liber apocryphus.Judith 8,15 ; ተሠርሐ፡ በኵሉ፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 32,30 .
β) ርእየ፡ በ፡ adspicerelaHenochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 39,10 ; ነጺሮ፡ በናእሰ፡ መዋዕሊሁ፡ ratione habita juventutis ejuslaF.M. 10,3; ተናገረ፡ በ፡ delaLiber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 44,8 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 44,15 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 17,9 ; Canticum Canticorum.Cant. 8,8 ; አልቦ፡ ዘአእመረ፡ ቦሙ፡ ( wußte um sie ) 2 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 17,19 .
ε)( contrala): አሕሠመ፡ በ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 5,23 ; ንግሩ፡ ብየ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 12,3 varia lectiovar.; አስማዕኩ፡ ብከ፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 3,42 varia lectiovar.; ሶበ፡ ተአዘዘ፡ ቦሙ፡ ስነነ፡ አክይስት፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 16,10 ; ትትቈናደዩ፡ ብየ፡ liber Jobi.Job 19,5 ; n. 481 ዘእገብር፡ በፈርዖን፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 6,1 ; Deuteronomium.Deut. 3,6 .
p)de በ፡ peneslavideasvid.mox sub በ፡ cumc.pronomen suffixumpron. suff.; collatio, -is vel collectivum, -ecoll.Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 37,5 . Permultis aliis praepositionibus et conjunctioni ከመ፡ q.v., praeponi solet በ፡
I,1( Marci Evangelium.Marc. 1,42 romanae editionisrom.legitur ሐየወ፡ , errore typographi) [ חָיָה ܚܝܳܐ حَيَّ ; in lingua amh. quaedam derivata conservata sunt] Imperf. የሐዩ፡ ( የሐይው፡ ), SubjunctivusSubj. ይሕየው፡ ; Imperat. ሕየው፡ , Infin. ሐዪው፡ et ሐይው፡ , ሐይዎ፡ et ሐይዎት፡ ,
1)viverelaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 5,3 sequensseq.; ሐዮክ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 41,4 ; ንሕነኪ፡ ሕይወተ፡ ነሐዩ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 48,11 ; ሐይውኒ፡ ወመዊትኒ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 11,14 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 22,11 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 20,4 ; ሐይው፡ ለነዋኅ፡ መዋዕል፡ Baruchi liber apocryphus.Bar. 3,14 ( μακροβίωσις ); liber Jobi.Job 7,16 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 6,57 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 7,18 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 8,9 ; Habacuci prophetia.Hab. 2,4 ; Evangelium Joannis.Joh. 5,25 sequensseq., aliis in locis innumeris; ለዓለም፡ ሕየው፡ (v. ሕያው፡ ) Danielis prophetia.Dan. 3,9 ; Danielis prophetia.Dan. 6,21 , ( videasvid. ነጋሢ፡ ); ሐይወት፡ ነፍስከ፡ ζῇ ἡ ψυχή σου ! Regum liber biblicum I.1 Reg. 1,26 .
a)vitam transigerela: ሕየው፡ በፍሥሓ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 7,14 ; ሠናይ፡ ሐይው፡ በትፍሥሕት፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 41,13 ; ዘረወ፡ ንዋየ፡ አቡሁ፡ እንዘ፡ የሐዩ፡ በምርዐት፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 10 ; ኢትኅድግዎሙ፡ ( ለውሉድክሙ፡ ) ዕሩዐ፡ ይሕየው፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 22.
2)reviviscerela, i.e.
c)de mortuis: in vitam revocarila, resurgerelaHezekielis prophetia.Hez. 37,3 ; Jesaiae prophetia.Jes. 26,19 ( ἐγερθήσομαι ); ይብሉ፡ ኢየሐይዉ፡ ምዉታን፡ λέγουσαν ἀνάστασιν μὴ εἶναι Marci Evangelium.Marc. 12,18 romanae editionisrom.; Marci Evangelium.Marc. 12,23 romanae editionisrom.; Lucae evangelium.Luc. 20,35 ; Lucae evangelium.Luc. 20,37 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 15,12 sequensseq.; etiam de peccato: ሐይወት፡ ኀጢአት፡ ἀνέζησε ad Romanos epistola Pauli.Rom. 7,9 .
d)a morbo, vulneribus
β)consanescerela, sanarila: ቍስለ፡ ሞቱ፡ ሐይወ፡ Apocalypsis Joannis.Apoc. 13,3 ; ቅጥቃጤ፡ ዘኢየሐዩ፡ συντριβὴ ἀνίατος Proverbiorum liber biblicus.Prov. 6,15 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 13,37 ; Marci Evangelium.Marc. 1,42 .
e)de rebus fractis: repararila, restituilaJeremiae prophetia.Jer. 19,11 .
ḥaywa
Grébaut
ሐይወ፡ ḥaywa I,1 የሐዩ፡ , ይሕየው «vivrefr, guérirfr (neutre), se rétablirfr, se porter bienfr » ― ዳነ፡ Ms. BNFabb217, fol. 28v.
62
Leslau
ሐይወ ḥaywa (yǝḥyaw, yǝḥyu) liveen, be aliveen, come back to lifeen, reviveen (intr.), be wellen, be healeden, be cureden, recoveren, be restoreden, be saveden
ሕይወ፡ እምቀቲል ḥǝywa ʾǝmqatil he escaped deathen 252a
nomen actionisn. act.et Substantivumsubst.victoriala, et victoriaelavel fortitudinis signumla(ut palmala, tropaeumla, spoliumlaLatinorum; e more Abyssinorum barbaro, de quo videasvid. Lud. hist. I,16,21; Harris I p. 399) membrum virilelacaesi hostis abscisumla: በመጥባሕትከ፡ ዕልገትከ፡ καύχημα Deuteronomium.Deut. 33,29 ; ያነብሮሙ፡ በዕልገቶሙ፡ መልዕልተ፡ καθιεῖ αὐτοὺς εἰς νῖκος liber Jobi.Job 36,7 ; ዘብዙኅ፡ ዕልገቱ፡ πολλοστὸς ἔργοις Regum liber biblicum II.2 Reg. 23,20 ; ወሎቱሰ፡ አግብአ፡ ሎቱ፡ ዕልገቶ፡ በእልፍ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 47,6 ; ወእመ፡ ሞኡ፡ ለንጉሥ፡ ዕልገቶ፡ ያገብኡ፡ Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 4,5 ; ዕልገተ፡ ቈላፋን፡ ἀκροβυστίαι Regum liber biblicum I.1 Reg. 18,25 versio novavers. nov.; Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 4 ; sine me እቅትል፡ ለዝኅሱር፡ ዘአልቦቱ፡ ዕልገተ፡ (sc. „Satanam qui nihil habet quod ei abscindi possit“ Lud. ex) Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 3. Vocabularium Aethiopicum, -a -a.Voc. Ae.: ዕልገት፡ ዘ፡ ሰለባ፡ ; Radla. Abbla.: ዐለገ፡ ዘ፡ ሰለበ፡
nomen actionisn. act.et Substantivumsubst., pluralisPl. ሥጥቀታት፡ , scissiola, rimala, fissurala, incisurala, hiatusla: ስጥቀተ፡ ገቦ፡ (martyris) በመጥባሕት፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: SaneSx. Sen. 27 Enc.; እንተ፡ ሥጥቀተ፡ አረፍት፡ per rimam parietislaAbushakeri opus chronographicum; numerus significat capita.Abush. 50 ; ከመ፡ ሥጥቀተ፡ ፈለግ፡ ውስተ፡ መሬት፡ διακοπή liber Jobi.Job 28,4 ; pluralisPl. ሥጥቀታት፡ fossaelavel fissurae, quae in terrala Lud. comm. hist.p. 499 nr. 26. vel ዕውር፡ participiumpart.caecusla(sensu proprio et translate), Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 19,14 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 21,18 ; Deuteronomium.Deut. 28,29 ; liber Jobi.Job 5,14 ; ዕዉራን፡ liber Jobi.Job 29,15 ; Jesaiae prophetia.Jes. 29,18 ; Jesaiae prophetia.Jes. 35,5 ; Jesaiae prophetia.Jes. 42,16 ; Jesaiae prophetia.Jes. 42,18 ; ሕዝብ፡ ዕዉር፡ Jesaiae prophetia.Jes. 43,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 59,10 ; Jesaiae prophetia.Jes. 61,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 145,7 ; Matthaei Evangelium.Matth. 9,27 ; Matthaei Evangelium.Matth. 21,14 ; Marci Evangelium.Marc. 8,22 ; Evangelium Joannis.Joh. 9,1 sequensseq.; not able to find explanation in abbreviation list2 Petr. 1,9 ; ብእሲ፡ ዘዕውርት፡ አሐቲ፡ ዐይኑ፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium HamlêSx. Haml. 11 ; ዕዉረ፡ አዕይንት፡ Synodos.Syn. p. 347 ; ዕዉረ፡ ልብ፡ M.M. f. 22; ዘያጠብቦ፡ ለዕዉር፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 172 ; ዝቀትል፡ (sc. caedes በመጥባሕት፡ i.e. sicâ perpetrata) ተሰምየ፡ ሞተ፡ ዕዉር፡ (sic) Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 343.
III,1evellila, eradicarila: Adam dolorem non sensit, እንዘ፡ ይትነቀል፡ ዐጽመ፡ ገቦሁ፡ M.M. f. 37; ለአዳም፡ ኀበ፡ ተነቅለ፡ ዐጽመ፡ ገቦሁ፡ ኢገብረ፡ ሎቱ፡ ካልአ፡ ዐጽመ፡ M.M. f. 188; በመጥባሕት፡ አጽፋረ፡ እዴሁ፡ ተነቅለ፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium GenbôtSx. Genb. 6 Enc.
Substantivumsubst., m. et fem. ; pluralisPl. መጻሕፍት፡ pluralisPl.pluralisPl. መጻሕፍታት፡ , [ مَصْحَفٌ مِصْحَفٌ ]
1)scripturala: ዘአንበቦ፡ ለዝ፡ መጽሐፍ፡ Danielis prophetia.Dan. 5,7 sequensseq.; በውስተ፡ ልሳንየ፡ (Lud. እዝንየ፡ ) አልሖስስ፡ መጽሐፈ፡ (i.e. quid scribam) Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaskaramSx. Masc. 26 Enc.
c)scripturaelavel literarum genusla: ጸሐፍ፡ ውስቴቱ፡ ( ለጦማር፡ ) መጽሐፈ፡ እጓለ፡ እመሕያው፡ Jesaiae prophetia.Jes. 8,1 ( γραφίδι ).
d) በመጽሐፍ፡ literisla, per literasla, scriptola: ኵሉ፡ ዘአባእከ፡ ወአውፃእከ፡ ወወሀብከ፡ ወነሣእከ፡ በመጽሐፍ፡ ይኩን፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 42,7 ; F.N. 27 ( videasvid. sub መድኅን፡ ); eos hortatus est በመጽሐፍ፡ ወቃል፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium GenbôtSx. Genb. 30 Enc.
2)liberla, creberrime, ut Deuteronomium.Deut. 28,58 ; Deuteronomium.Deut. 29,20 ; Josuae liber.Jos. 1,8 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 10,25 ; መጽሐፈ፡ ነገረ፡ መዋዕሊሁ፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 11,41 ; መጽሐፍ፡ ኅቱም፡ Jesaiae prophetia.Jes. 29,11 ; Jeremiae prophetia.Jer. 28,60 ; Jeremiae prophetia.Jer. 28,63 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 24,23 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 12,12 ; Lucae evangelium.Luc. 4,17 ; Evangelium Joannis.Joh. 20,30 ; Actus apostolorum.Act. 1,20 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 1,11 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 5,1 ; መጽሐፈ፡ ሕያዋን፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 30 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 68,33 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 138,15 ; መጽሐፈ፡ ሕይወት፡ Apocalypsis Joannis.Apoc. 3,5 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 13,8 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 9,22 ; ቤተ፡ መጻሕፍት፡ bibliothecalaGadela Adam (in UBTaeth27).Gad. Ad. f. 196. n. 1269
a)volumenla, κεφαλὶς βιβλίου Hezekielis prophetia.Hez. 2,9 sequensseq.; መጽሐፍ፡ አሐቲ፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 6,2 .
b)libri biblicila, scriptura sacrala: ከማሁ፡ ይቤ፡ መጽሐፍ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,33 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 11,26 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 15,3 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 10,7 ; not able to find explanation in abbreviation list2 Petr. 1,20 ; Matthaei Evangelium.Matth. 26,54 ; etiam ὁ νόμος lex Mosaicala(alias መጽሐፈ፡ ኦሪት፡ vel ሕግ፡ ) Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 36,2 ; ብሉይ፡ መጽሐፍ፡ γράμμα ad Romanos epistola Pauli.Rom. 7,6 ; ትምህርተ፡ መጽሐፍ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 2,29 ; መጻሕፍት፡ Danielis prophetia.Dan. 9,2 ; Evangelium Joannis.Joh. 2,22 ; Matthaei Evangelium.Matth. 21,42 ; Matthaei Evangelium.Matth. 22,29 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 7,6 ; ከመ፡ ይስማዕ፡ ቃለ፡ መጻሕፍት፡ እምብሉይ፡ ወእምሐዲስ፡ Clem. f. 193; ቅዱሳት፡ መጻሕፍት፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 1,2 ; Cyr. ad Theod. crebro; Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 38 ; መጻሕፍት፡ ብሉያት፡ ወሐዲሳት፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TerrSx. Ter 15 ; etiam መጻሕፍት፡ ዘትካት፡ ወሐዲስ፡ Can. Apostolorum. Pars Synodi. Numerus significat canones.Can. Ap. 55 ; መጻሕፍተ፡ ምንባብ፡ Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 164,4 ; መጻሕፍታት፡ Gadela Karazûn.Gad. Kar.
c)literaela: አብዝኆ፡ መጻሕፍት፡ Actus apostolorum.Act. 26,24 .
4)scriptumla, libelluslacujusvis generis:
a)indexla, catalogusla, Genesis liber Pentateuchi.Gen. 5,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 1,1 ; መጽሐፈ፡ ኍልቍ፡ Paralipomenon liber I.1 Par. 21,5 ; ውስተ፡ መጽሐፈ፡ ቅዱሳኒከ፡ ደምሮን፡ Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 4.
b)syngraphala, chirographumla, tabulaela: አኅድግ፡ ኵሎ፡ መጽሐፈ፡ ዐመፃ፡ συγγραφήν Jesaiae prophetia.Jes. 58,6 ; βιβλίον (libellus emtionis)laJeremiae prophetia.Jer. 39,10 ; Jeremiae prophetia.Jer. 39,12 ; χειρόγραφον Tobit, liber apocryphus.Tob. 5,3 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 9,5 ; συγγραφή (tabulae nuptiales)laTobit, liber apocryphus.Tob. 7,13 ; γράμμα (cautio)laLucae evangelium.Luc. 16,6 ; Lucae evangelium.Luc. 16,7 ; መጽሐፈ፡ ዕዳ፡ liber Jobi.Job 31,35 ; Fetḥa Nagast; numeri significant capita capitumque partes.F.N. 35 ; መጽሐፈ፡ ማኅተት፡ βιβλίον τῆς κτήσεως Jeremiae prophetia.Jer. 39,11 ; Jeremiae prophetia.Jer. 39,12 ; Jeremiae prophetia.Jer. 39,16 ; መጽሐፈ፡ ኪዳን፡ tabula testamentilaJosippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 340.
c) መጽሐፈ፡ መባሕት፡ libellus permissionislavideasvid.sub መባሕት፡ col. 524; መጽሐፈ፡ ግዕዛን፡ libellus manumissionislaConstitutiones Apostolorum.Const. Ap. 63 ; መጽሐፈ፡ ኅድጋት፡ libellus repudiilaDeuteronomium.Deut. 24,1 ; Deuteronomium.Deut. 24,3 ; Jesaiae prophetia.Jes. 50,1 ; Jeremiae prophetia.Jer. 3,8 ; Marci Evangelium.Marc. 10,4 ; መጽሐፈ፡ ፍልጣን፡ libellus repudiila, Matthaei Evangelium.Matth. 19,7 .
d)tabellala, πινακίδιον Lucae evangelium.Luc. 1,63 .
5)praescriptumla, ut videtur, Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 72,1 . Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: መጽሐፍ፡ ብ፡ ቁጽር፡ ወግሂ፡ ይ።
maṣḥaf , pluralisPl. maṣāḥǝft , pluralisPl.pluralisPl. maṣāḥǝftāt
ወከመ፡ ኢይፍሐቅ፡ ዘንተ፡ ዘተጽሕፈ፡ ኀበ፡ ዝንቱ፡ መጽሐፈ፡ መንግሥት።[De même, j’ai ordonné] de ne pas effacer ce qui a été écrit dans ce Livre du Royaume.fr 42 l. 22–23 (ed.), 50 l. 24–25 (tr.)
Leslau
መጽሐፈ፡ ምንኵስና maṣḥafa mǝnkʷǝsǝnnā Monastic Ritualen, videasvid. ምንኵስና፡ 350b
Cross-references:
a) for ሕጹጻን፡ መጻሕፍት፡ videasvid. ሕጹጽ፡ (Leslau)
b) for በዓለ፡ መጽሐፍ፡ videasvid. በዓል፡ (TraCES)
Substantivumsubst., m. et fem. ; pluralisPl. መጻሕፍት፡ pluralisPl.pluralisPl. መጻሕፍታት፡ , [ مَصْحَفٌ مِصْحَفٌ ]
1)scripturala: ዘአንበቦ፡ ለዝ፡ መጽሐፍ፡ Danielis prophetia.Dan. 5,7 sequensseq.; በውስተ፡ ልሳንየ፡ (Lud. እዝንየ፡ ) አልሖስስ፡ መጽሐፈ፡ (i.e. quid scribam) Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaskaramSx. Masc. 26 Enc.
c)scripturaelavel literarum genusla: ጸሐፍ፡ ውስቴቱ፡ ( ለጦማር፡ ) መጽሐፈ፡ እጓለ፡ እመሕያው፡ Jesaiae prophetia.Jes. 8,1 ( γραφίδι ).
d) በመጽሐፍ፡ literisla, per literasla, scriptola: ኵሉ፡ ዘአባእከ፡ ወአውፃእከ፡ ወወሀብከ፡ ወነሣእከ፡ በመጽሐፍ፡ ይኩን፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 42,7 ; F.N. 27 ( videasvid. sub መድኅን፡ ); eos hortatus est በመጽሐፍ፡ ወቃል፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium GenbôtSx. Genb. 30 Enc.
2)liberla, creberrime, ut Deuteronomium.Deut. 28,58 ; Deuteronomium.Deut. 29,20 ; Josuae liber.Jos. 1,8 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 10,25 ; መጽሐፈ፡ ነገረ፡ መዋዕሊሁ፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 11,41 ; መጽሐፍ፡ ኅቱም፡ Jesaiae prophetia.Jes. 29,11 ; Jeremiae prophetia.Jer. 28,60 ; Jeremiae prophetia.Jer. 28,63 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 24,23 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 12,12 ; Lucae evangelium.Luc. 4,17 ; Evangelium Joannis.Joh. 20,30 ; Actus apostolorum.Act. 1,20 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 1,11 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 5,1 ; መጽሐፈ፡ ሕያዋን፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 30 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 68,33 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 138,15 ; መጽሐፈ፡ ሕይወት፡ Apocalypsis Joannis.Apoc. 3,5 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 13,8 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 9,22 ; ቤተ፡ መጻሕፍት፡ bibliothecalaGadela Adam (in UBTaeth27).Gad. Ad. f. 196. n. 1269
a)volumenla, κεφαλὶς βιβλίου Hezekielis prophetia.Hez. 2,9 sequensseq.; መጽሐፍ፡ አሐቲ፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 6,2 .
b)libri biblicila, scriptura sacrala: ከማሁ፡ ይቤ፡ መጽሐፍ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,33 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 11,26 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 15,3 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 10,7 ; not able to find explanation in abbreviation list2 Petr. 1,20 ; Matthaei Evangelium.Matth. 26,54 ; etiam ὁ νόμος lex Mosaicala(alias መጽሐፈ፡ ኦሪት፡ vel ሕግ፡ ) Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 36,2 ; ብሉይ፡ መጽሐፍ፡ γράμμα ad Romanos epistola Pauli.Rom. 7,6 ; ትምህርተ፡ መጽሐፍ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 2,29 ; መጻሕፍት፡ Danielis prophetia.Dan. 9,2 ; Evangelium Joannis.Joh. 2,22 ; Matthaei Evangelium.Matth. 21,42 ; Matthaei Evangelium.Matth. 22,29 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 7,6 ; ከመ፡ ይስማዕ፡ ቃለ፡ መጻሕፍት፡ እምብሉይ፡ ወእምሐዲስ፡ Clem. f. 193; ቅዱሳት፡ መጻሕፍት፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 1,2 ; Cyr. ad Theod. crebro; Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 38 ; መጻሕፍት፡ ብሉያት፡ ወሐዲሳት፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TerrSx. Ter 15 ; etiam መጻሕፍት፡ ዘትካት፡ ወሐዲስ፡ Can. Apostolorum. Pars Synodi. Numerus significat canones.Can. Ap. 55 ; መጻሕፍተ፡ ምንባብ፡ Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 164,4 ; መጻሕፍታት፡ Gadela Karazûn.Gad. Kar.
c)literaela: አብዝኆ፡ መጻሕፍት፡ Actus apostolorum.Act. 26,24 .
4)scriptumla, libelluslacujusvis generis:
a)indexla, catalogusla, Genesis liber Pentateuchi.Gen. 5,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 1,1 ; መጽሐፈ፡ ኍልቍ፡ Paralipomenon liber I.1 Par. 21,5 ; ውስተ፡ መጽሐፈ፡ ቅዱሳኒከ፡ ደምሮን፡ Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 4.
b)syngraphala, chirographumla, tabulaela: አኅድግ፡ ኵሎ፡ መጽሐፈ፡ ዐመፃ፡ συγγραφήν Jesaiae prophetia.Jes. 58,6 ; βιβλίον (libellus emtionis)laJeremiae prophetia.Jer. 39,10 ; Jeremiae prophetia.Jer. 39,12 ; χειρόγραφον Tobit, liber apocryphus.Tob. 5,3 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 9,5 ; συγγραφή (tabulae nuptiales)laTobit, liber apocryphus.Tob. 7,13 ; γράμμα (cautio)laLucae evangelium.Luc. 16,6 ; Lucae evangelium.Luc. 16,7 ; መጽሐፈ፡ ዕዳ፡ liber Jobi.Job 31,35 ; Fetḥa Nagast; numeri significant capita capitumque partes.F.N. 35 ; መጽሐፈ፡ ማኅተት፡ βιβλίον τῆς κτήσεως Jeremiae prophetia.Jer. 39,11 ; Jeremiae prophetia.Jer. 39,12 ; Jeremiae prophetia.Jer. 39,16 ; መጽሐፈ፡ ኪዳን፡ tabula testamentilaJosippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 340.
c) መጽሐፈ፡ መባሕት፡ libellus permissionislavideasvid.sub መባሕት፡ col. 524; መጽሐፈ፡ ግዕዛን፡ libellus manumissionislaConstitutiones Apostolorum.Const. Ap. 63 ; መጽሐፈ፡ ኅድጋት፡ libellus repudiilaDeuteronomium.Deut. 24,1 ; Deuteronomium.Deut. 24,3 ; Jesaiae prophetia.Jes. 50,1 ; Jeremiae prophetia.Jer. 3,8 ; Marci Evangelium.Marc. 10,4 ; መጽሐፈ፡ ፍልጣን፡ libellus repudiila, Matthaei Evangelium.Matth. 19,7 .
d)tabellala, πινακίδιον Lucae evangelium.Luc. 1,63 .
5)praescriptumla, ut videtur, Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 72,1 . Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: መጽሐፍ፡ ብ፡ ቁጽር፡ ወግሂ፡ ይ።
maṣḥaf , pluralisPl. maṣāḥǝft , pluralisPl.pluralisPl. maṣāḥǝftāt
ወከመ፡ ኢይፍሐቅ፡ ዘንተ፡ ዘተጽሕፈ፡ ኀበ፡ ዝንቱ፡ መጽሐፈ፡ መንግሥት።[De même, j’ai ordonné] de ne pas effacer ce qui a été écrit dans ce Livre du Royaume.fr 42 l. 22–23 (ed.), 50 l. 24–25 (tr.)
Leslau
መጽሐፈ፡ ምንኵስና maṣḥafa mǝnkʷǝsǝnnā Monastic Ritualen, videasvid. ምንኵስና፡ 350b
Cross-references:
a) for ሕጹጻን፡ መጻሕፍት፡ videasvid. ሕጹጽ፡ (Leslau)
b) for በዓለ፡ መጽሐፍ፡ videasvid. በዓል፡ (TraCES)
Substantivumsubst.malleusla, nec non incusla: አዘዘ፡ ያምጽኡ፡ መስፍሐ፡ ነሃቢ፡ ወይስብሩ፡ ቍያጺሆሙ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 25 ; አንበረት፡ እደዊሁ፡ ወእገሪሁ፡ ዲበ፡ መስፍሕ፡ ወዘበጡ፡ ሐራ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 25 ; በመስፍሐ፡ (var. በመፍጽሐ፡ ) ኀፂን፡ ዐጽመ፡ እገሪሁ፡ ቀጥቀጡ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 25 Enc. pluralisPl. መሳፍሕ፡ masāfǝḥ Kebra Nagast; numerus significat sectiones.Kebr. Nag. 25,13 Oberflächede xxvb; 18a l. 3 (ed.)
Leslau
surfaceen, measureen; hammeren, malleten, anvilen 487b
, rarius መፍጽሕት፡ , Substantivumsubst., pluralisPl. መፋጽሕት፡ , malleusla, in specie malleuslaacutuslalapicidarumla, instrumentumladolatoriumla, securisla: σφῦρα , ብርዐ፡ ይመስሎ፡ መፍጽሕ፡ (v. መፍጽሕት፡ , velv. መፋጽሕት፡ ) liber Jobi.Job 41,20 ; በመፍጽሐ፡ ኀጺን፡ ዐጽመ፡ እገሪሁ፡ ቀጥቀጡ፡ (sec. Lud. በመስፍሐ፡ ) Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 25 Enc.; Regum liber biblicum III.3 Reg. 6,11 ; λαξευτήριον Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 73,7 ; ነገርየ፡ ከመ፡ መፍጽሕ፡ πέλυξ Jeremiae prophetia.Jer. 23,29 ; መፍጽሕ፡ ስሑል፡ Lud. e Mss. Colb. (Lud. statuit:
1)cuneuslafindendis lignis.
2)scalprumlafabrilela). Vocabularium Aethiopicum, -a -a.Voc. Ae.: መፍጽሕ፡ ዘ፡ በርተቃቃን፡ ውሻልሂ፡ ወምህሮሂ፡ ይ፡ ; aliudla: ብ፡ ድጅኖ፡ n. 1387
quadril. I [ ܩܨܳܐ fregitla, قَضَّ contrivitla( قَضَّةٌ glarealacomminutala, parvala), قَضْقَضَ confregitlacomminuitquelapraedam leo; collatio, -is vel collectivum, -ecoll., כָּתַת חָתַת هَدَّ كَدَّ , ጐድጐደ፡ ]
1)rumperela, disrumperela, chordam, rete vel funem, Lud. e Vit. Jacobi Sar.
2)confringerela, perfringerela, contererela, contunderela, quassarela, comminuerela, (plerumque συντρίβω , ἐκτρίβω , rarius κλάω , συγκλάω , συνθλάω , θραύω , συγκόπτω , πατάσσω ), ut tabulas Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 34,1 ; Deuteronomium.Deut. 9,17 ; idola Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 23,24 ; Deuteronomium.Deut. 7,5 ; Deuteronomium.Deut. 9,21 ; Danielis prophetia.Dan. 2,35 ; columnas Jeremiae prophetia.Jer. 50,13 ; vas figlinum Jeremiae prophetia.Jer. 19,10 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 2,9 ; catenas Marci Evangelium.Marc. 5,4 ; jugum Jesaiae prophetia.Jes. 14,5 ; Jeremiae prophetia.Jer. 2,20 . Jeremiae prophetia.Jer. 5,5 ; pessulos, vectes Jesaiae prophetia.Jes. 45,2 ; Amosi prophetia.Am. 1,5 ; arbores Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 28,5 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 9,25 ; naves Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 47,6 ; cornua Threni, liber biblicus.Thren. 2,3 ; Danielis prophetia.Dan. 8,7 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 90,13 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 90,16 ; capita Judicum liber.Jud. 9,53 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 73,15 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 109,6 ; brachia liber Jobi.Job 38,15 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 9,39 ; lumbos Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 32,22 ; ossa: በመፍጽሐ፡ ኀጺን፡ ዐጽመ፡ እገሪሁ፡ ቀጥቀጡ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 25 Enc.; homines Jeremiae prophetia.Jer. 9,21 ; liber Jobi.Job 9,17 ; translatetransl.( frangerela, conficerelaal.): hominem liber Jobi.Job 38,15 ; Jesaiae prophetia.Jes. 10,33 ; Jesaiae prophetia.Jes. 22,17 ; Lucae evangelium.Luc. 9,39 ( ቀጥቂጦ፡ ); not able to find explanation in abbreviation listSatanam Rom. 16,20 ; reges Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 46,18 ; hostes ( cladela): ቀጥቅጦ፡ ለፀረዊ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 33,9 ; Josuae liber.Jos. 10,10 ; Josuae liber.Jos. 10,12 ; terram Jesaiae prophetia.Jes. 2,10 ; Jesaiae prophetia.Jes. 2,19 ; bellum (i.e. hostes, arma hostium) Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 15,3 ; እግዚአብሔር፡ ይቀጠቅጥ፡ ፀብአ፡ Judith liber apocryphus.Judith 16,2 ; cumc. እምነ፡ effringerelai.e. confringendo exstirpare: ንቀጥቅጦ፡ እምድረ፡ ሕያዋን፡ Jeremiae prophetia.Jer. 11,19 ; frangerelacor alicujus Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 362 ( videasvid. ተባደወ፡ ).
nomen agentisn. ag.legislatorla, institutorla: እስመ፡ ሐጋጌ፡ ብሊትኒ፡ ወሐዲስ፡ ፩ ውእቱ፡ Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 32 ; Christusla ሐጋጌ፡ ሕግ፡ not able to find explanation in abbreviation listHaim. Ab. 2 ; ሐጋጌ፡ አጽዋም፡ እምስቴ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TeqemtSx. Teq. 12 Enc. ḥaggāgi , pluralisPl. ሐጋግያን፡ ḥaggāgǝyān
Grébaut
ሐጋጊ፡ ḥaggāgi , pluralisPl. ሐጋግያን፡ ḥaggāgǝyān et መሐግግ፡ maḥaggǝg , pluralisPl. መሐግጋን maḥaggǝgān (formes concurrentes) «législateurfr» ― ሕግ፡ ሰሪ፡ Ms. BNFabb217, fol. 30r.
ሐጋጌ፡ ሕግ፡ ḥaggāge hǝgg «législateurfr» በሙሴ፡ ሐጋጌ፡ ሕግ፡ ወእቱ። 13b, videasvid. ሕግ፡
65
Leslau
ሐጋጊ ḥaggāgi lawgiveren, legislatoren 227b
Cross-references: videasvid. also መሐግግ፡
I,1[ وَقَعَ percussitla, cuditla, مِيقَعَةٌ malleusla, al.; وَكَعَ percussitla, tutuditla]
1)tunderela, contunderela, pertunderela: እንዘ፡ ይወቅዕዎ፡ ናላ፡ (ei cerebrum vel cranium) Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: SaneSx. Sen. 19 Enc.
2)in specie: excuterela, tundere fustibuslaspicas ( videasvid.Isenb. lexiconlex.p. 148 sub ወቃ፡ ) በሙቃዕ፡ ይወቅዕዎ፡ var. (pro በበትር፡ ይዘብጥዎ፡ ) Jesaiae prophetia.Jes. 28,27 .
nomen actionisn. act., pluralisPl. ሚጠታት፡
2)aversiola: በሚጠተ፡ ገጸ፡ እግዚአብሔር፡ እምኔነ፡ Jsp. p. 379.
3)reversio
a)reditusla: እጼውዐክሙ፡ ለሚጠት፡ ኀበ፡ ተአዝዞትነ፡ ad officium vos revocolaJosippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 372.
b)reductiola: እሬስያ፡ ኅቡረ፡ ለሚጠቶሙ፡ ( ἀποστροφήν ) Michaei prophetia.Mich. 2,12 .
c)responsumla, rescriptumla: ሰድ፡ መጽሐፈ፡ ኀበ፡ ንጉሠ፡ ምዕራብ፡ ወለእመ፡ ነሣእከ፡ ሚጠተ፡ እምኔሁ፡ ተመየጥ፡ ኀቤየ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 321 ; Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 344.
4)conversiola, mutatiola, immutatiolaHenochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 50,1 ; τροπή Cyr. ad not able to find explanation in abbreviation listTheod. f. 10 ; ἀλλοίωσις Cyr. ad not able to find explanation in abbreviation listTheod. f. 10 ; ዘእንበለ፡ ሚጠት፡ ἄτρεπτος et ἀναλλοίωτος Cyr. ad not able to find explanation in abbreviation listTheod. f. 10.
miṭat , pluralisPl. miṭatāt
Grébaut
ሚጠት፡ miṭat , pluralisPl. ሚጠታት፡ miṭatāt «retourfr, conversionfr» ― ምላሽ፡ Ms. BNFabb217, fol. 46r.
112
Leslau
ሚጠት miṭat (pluralisPl. ሚጠታት miṭatāt ) turningen (n), turning awayen, returningen, returnen, answeren, changeen, transformationen, conversionen, revolutionen (going around) 377a
{ rarius ማሕልይ፡ ut Regum liber biblicum III.3 Reg. 4,28 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 10,12 } Substantivumsubst., m. et fem. , pluralisPl. መሓልይ፡ et ማሕሌታት፡
3)instrumenta musicala(etiam ንዋየ፡ ማሕሌት፡ q.v. sub ንዋይ፡ ): ቃለ፡ ማሕሌትኪ፡ τῶν ψαλτηρίων Hezekielis prophetia.Hez. 26,13 ; αὐλαί Jesaiae prophetia.Jes. 5,12 (vers. alt.); ቃለ፡ ማሕሌት፡ φωνὴ αὐλητῶν (vel μουσικῶν ) Apocalypsis Joannis.Apoc. 18,22 ; በማሕሌት፡ ἐν κυμβάλοις Regum liber biblicum I.1 Reg. 18,6 ; νάβλα Regum liber biblicum I.1 Reg. 10,5 ; κιθάρα (vel ψαλτήριον ) Genesis liber Pentateuchi.Gen. 4,21 . Danielis prophetia.Dan. 3,5 sequensseq. n. 70
vel ስብሓት፡ not foundsubst., m. et fem. , pluralisPl. ስብሐታት፡
1)laudatiola, cantatio laudisla, αἴνεσις : አዕበይዎ፡ ( ለእግዚአብሔር፡ ) በኵሉ፡ በረከት፡ ወስብሐት፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 19,5 ; Jesaiae prophetia.Jes. 51,11 ; ቃለ፡ ስብሐት፡ Jesaiae prophetia.Jes. 51,3 ; መሥዋዕተ፡ ስብሐት፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 29,31 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 32,4 ; ስብሐት፡ ወዘምሮ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 12 ; ኢያረሙ፡ እምስብሐቲነ፡ (ait Deus Trinus) not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 49 ; ጸሎተ፡ ዕንባቆም፡ ምስለ፡ ስብሐተ፡ እግዚአብሔር፡ μετ᾽ ᾠδῆς Habacuci prophetia.Hab. 3 in tit.; በማሕሌት፡ በስብሐተ፡ መዝሙር፡ 2 Paralipomenon libri I et II.Par. 7,6 ; መላእክተ፡ ስብሐታት፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 6,13 ; ስብሐተ፡ ነግህ፡ vel ጽባሕ፡ appellantur preces matutinae in ecclesia celebratae not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 175 ; Maʃshafa Kidân Za-egziena IjasusKid. f. 11.
4)gloriala, magnificentiala, splendorlaPsalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 8,6 ; liber Jobi.Job 40,5 ; ስብሓተ፡ ብርሃን፡ በቀስተ፡ ደመና፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 50,7 ; በስብሐት፡ ሞቱ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 103,6 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 98,3 ; not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 5,4 ; ad Timotheum epistola II.2 Tim. 2,10 ; in specie: gloriala, majestasla, splendor Deila( δόξα ) Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 33,19 sequensseq.; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 20,6 ; Hezekielis prophetia.Hez. 8,4 ; Hezekielis prophetia.Hez. 10,18 ; Hezekielis prophetia.Hez. 43,2 sequensseq.; Jesaiae prophetia.Jes. 6,1 ; Jesaiae prophetia.Jes. 48,11 ; Jesaiae prophetia.Jes. 60,1 ; Jesaiae prophetia.Jes. 66,18 ; እምስብሐተ፡ ኀይሉ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 2,10 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 17,13 ; Lucae evangelium.Luc. 2,9 ; Evangelium Joannis.Joh. 1,14 ; Evangelium Joannis.Joh. 2,11 ; 1 not able to find explanation in abbreviation listPetr. 2,10 ; etiam quatenus hoc nomine divinae ejus virtutes et mirabilia facinora comprehenduntur: αἱ ἀρεταί Jesaiae prophetia.Jes. 42,8 ; Jesaiae prophetia.Jes. 43,21 ; τὰ θαυμάσια αὐτοῦ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,6 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 42,17 ; τὰ ἔνδοξα αὐτοῦ Jesaiae prophetia.Jes. 12,4 ; αἰνέσεις Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 72,28 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 9,14 .
I,1ex arabico مَزَجَ irritavitlaunum contra alterum, bene explicari potest. Legitur: በማሕዘ፡ ዚአክሙ፡ ምዝጉ፡ ኵልክሙ፡ ὁ ἐξ ὑμῶν ζῆλος ἠρέθισε τοὺς πλείονας ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 9,2 romanae editionisrom.; at Imperativus hic parum quadrat et lectio corrupta videtur. Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: መዝጉ፡ (sic) ዘ፡ አፈካከሩ፡
I,1[vicina sunt عَجَرَ et multae radices Arab. Syr. et Hebr., ab עק incipientes, quas enumeratas videas in Ges. thes. p. 1062 sub עָקַשׁ ] SubjunctivusSubj. ይዕቈር፡ , involverela, constringerela, colligarela: መኑ፡ የዐቊር፡ እሳተ፡ ውስተ፡ ሕፅኑ፡ ἀποδήσει Proverbiorum liber biblicus.Prov. 6,27 ; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TahsasSx. Tachs. 5 Enc.; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 12 Enc.; ወአሰርዎ፡ ዐቊሮሙ፡ ኵሎ፡ ወርቀ፡ ἔσφιξαν Regum liber biblicum IV.4 Reg. 12,10 ; የዐቊሮ፡ ለማይ፡ ዲበ፡ ደመና፡ δεσμεύων liber Jobi.Job 26,8 ; መኑ፡ ዐቈረ፡ ማያተ፡ በልብሱ፡ συνέστρεψε Proverbiorum liber biblicus.Prov. 24,27 ; ለዛቲ፡ ገነት፡ (horto comparatur collectio sententiarum) ትጸውራ፡ በእንግዳእከ፡ ወበልብከ፡ ተዐቊራ፡ Fal. (in proleg.); ሕንባባተ፡ ሮማን፡ በልብሱ፡ ዐቊሮ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TerrSx. Ter 13 Enc.; Deus ይኤዝዝ፡ ደመናተ፡ ከመ፡ ይዕቈሩ፡ ወይጾሩ፡ ወይሰዱ፡ (sc. ማየ፡ ) ኀበ፡ ዘፈቀዱ፡ ያውርዱ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 171 ; የዐቊር፡ ማየ፡ (sc. seminis) በማሕፀን፡ Lit. Orth.; passim retinerela, cohiberela: ወሚመ፡ ደመናት፡ ይክሉኑ፡ ዐቊረ፡ ዝናም፡ Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 4 ; ደመናት፡ ይዕቈሩ፡ ማያተ፡ Lit.
I,1[i.q. חָתַם , ܚܬܰܡ , خَتَمَ ; amh. አተመ፡ ; de prima potestate hujus verbi videasvid.Ges. thes. p. 537; vicinusvic.videtur ዐተበ፡ q.v.] SubjunctivusSubj. ይኅትም፡ , Imperat. ኅትም፡ (at Regum liber biblicum IV.4 Reg. 22,4 in cod. S ኅተም፡ )
1)clauderela, obserarela, sub claustrolacustodirela, clausum tenerela, ut: os amphorae membrana obligate claudere not able to find explanation in abbreviation listGad. T.H. ; እመ፡ ኀተምከ፡ ወርቀከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 28,24 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 22,23 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 10,4 ; Jesaiae prophetia.Jes. 8,16 .
2)sigillo clauderela, signarela, obsignarela, libellum, epistolam, crumenam, al.: absoluteabs.: Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 19,38 ; Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 20,1 ; Esther, liber biblicus.Esth. 3,10 ; cumc.Acc. ኀተምክዋ፡ ( ለመጽሐፍ፡ ) Jeremiae prophetia.Jer. 39,10 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 21,8 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 7,13 ; Danielis prophetia.Dan. 12,4 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 22,10 ; ኀተማ፡ ( ለእብን፡ ) በሕልቀቱ፡ Danielis prophetia.Dan. 6,17 ; Matthaei Evangelium.Matth. 27,26 ; ኀተምከኑ፡ ውስተ፡ ቍናማቲከ፡ ጌጋይየ፡ liber Jobi.Job 14,17 ; የኀትም፡ ገጸ፡ ከዋክብት፡ liber Jobi.Job 9,7 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 15,28 ; cumc. ለ፡ , ut: ኅትም፡ ለዝ፡ ራእይ፡ Danielis prophetia.Dan. 8,26 ; cumc. ላዕለ፡ , ut: ሠናይ፡ ኀቲም፡ ላዕለ፡ ብእሲት፡ እኪት፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 42,6 . Deinde etiam signarelain genere, ut: ኢትኅትሙ፡ አባለክሙ፡ በመርፍእ፡ ne subula signetisla(scarificando) membra vestrala, F.N. 45. Hinc
a)chrismatela, unctionela(in signum crucis inungendo) obsignarelavel consecrarelahominem, vasa, al. (hoc sensu crebro ዐተበ፡ ): sacerdos የኀትም፡ አንፈ፡ ወፍጽመ፤ ልበ፡ ወእዝነ፡ (sc. baptizati) Maʃshafa Kidân Za-egziena IjasusKid. f. 26 ; እመቦ፡ ቀሲስ፡ ዘኀተማ፡ ( ለብእሲት፡ ) በቅብእ፡ ቅዱስ፡ በዕለተ፡ ሞታ፡ F.M. 5,12; ኀተመ፡ vasa ecclesiae በማኅተመ፡ እግዚአብሔር፡ ዘውእቱ፡ ቅብአ፡ ሜሮን፡ ቅዱስ፡ F.M. 28,1.
b)(sigillo impresso) confirmarela, sancirela, approbarela, aliquem Evangelium Joannis.Joh. 6,27 ; verba, ut: አኀትም፡ በጽድቅ፡ ቃላትየ፡ κατασφραγιῶ τοὺς ἐμαυτοῦ λόγους (testimoniis allatis) εἰς ἀλήθειαν Cyr. ad Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. f. 28.
3)imprimerela, typis exscriberelalibros, Novum TestamentumN.T.romanae editionisrom.
4)concluderela, finirela, complerela, in spec. sacra, res divinas rite perpetratas: ኢይፃኡ፡ እምቤተ፡ ክርስቲያን፡ ዘእንበለ፡ ይኅትም፡ ካህን፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 175 ; ይኅትሙ፡ ጸሎቶሙ፡ በጸሎተ፡ እግዝእትነ፡ ማርያም፡ Fetḥa Nagast; numeri significant capita capitumque partes.F.N. 14 .
, መሥነቅ፡ , መሥንቅት፡ , መሥነቅት፡ Substantivumsubst., pluralisPl. መሣንቅ፡ et መሣንቅት፡ pera viatoriala, saccusla, crumenala, vas quodlibet quo commeatus vel viaticum fertur: σάκκος መሣንቅ፡ (v. መሥነቅ፡ ) ብሉይ፡ Josuae liber.Jos. 9,2 ; θύλακος Regum liber biblicum IV.4 Reg. 5,23 ; አምጽኡ፡ ዝኰ፡ መሣንቀ፡ (v. መሥንቀ፡ ) በማኅተሞን፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 9,5 ; μαρσίππιον መሥንቅት፡ አሐቲ፡ ትኩነነ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 1,14 ; ἀγγεῖα Regum liber biblicum I.1 Reg. 9,7 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 10,3 ; γομόρ Regum liber biblicum I.1 Reg. 16,20 ; ዘአልቦቱ፡ መሥነቅተ፡ ኅብስት፡ ለሲሳይ፡ ወኢጸፈነ፡ ማይ፡ M.M: f. 187; not able to find explanation in abbreviation listAe. p. 498 not able to find explanation in abbreviation listNr. 19. maśnǝq , maśnaq , maśnǝqt , maśnaqt , pluralisPl. maśānǝq
Grébaut
መሥነቅት፡ maśnaqt pluralisPl. መሣንቅ፡ maśānǝq «besacefr, havresacfr» ― አቆማዳ፡ Ms. BNFabb217, fol. 52v.
132
Leslau
መሥነቅ maśnaq , መሥንቅ maśnǝq , መሥነቅት፡ maśnaqt , መሥንቅት፡ maśnǝqt ((pluralisPl. መሣንቅ maśānǝq ) bag of provisionsen, pouchen, vesselen 531b