Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

et , ፍትሐታት፡

1)apertio^lai.e.

a)exordium^la: በፍትሐተ፡ ቃል፡ .

b)aditus^la, meatus^la, ; ; ( ፍሥሐት፡ col. 1351).

2)solutio^laF.M. 2,11 ( እስረት፡ ).

3)absolutio^la: ጸግወነ፡ እግዚኦ፡ ንስሓ፡ ወፍትሐተ፡ እምነ፡ ኀጣውኢነ፡ ; ጸሎተ፡ ፍትሐት፡ ; ጸሎተ፡ ፍትሐት፡ ዘወልድ፡ vel ፍትሐት፡ ዘወልድ፡ inscripta est oratio quaedam absolutionis ; ; ; ፍትሐታት፡ F.N. 15.

4)dijudicatio^la, judicium^la, F.N. 43,4; ፍትሐተ፡ ኵነኔ፡ F.N. 46; ፍትሐታት፡ F.N. in Prol.

ርትዕ

, m. et fem.

1)rectitudo^la, ut: statura recta^la κατόρθωσις ; temperies^la .

a)probitas^la, integritas^la, candor^la, εὐθύτης ; .

b)rectum^la, jus fasque^la, nec non justitia^la, aequitas^la(saepissime conjunctum cum ጽድቅ፡ et ፍትሕ፡ ), κρίμα , εὐθύτης , διακιοσύνη ; ኢገብሩ፡ ርትዐ፡ ; ; ከመ፡ ይግበሩ፡ ፍትሐ፡ ወርትዐ፡ ; ዘይነብብ፡ ርትዐ፡ ; በፍትሕ፡ ወጽድቅ፡ ወርትዕ፡ ; ; ; ; ; τὰ ὀεθά ; በርትዕ፡ jure^laEnc.

c)verum^la, veritas^la( τὸ ἀληθές , τὰ ἀληθῆ , ἀλήθεια ) ; ; ኢነበብክሙ፡ ርትዐ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ሎግዮ፡ ዘበነገረ፡ ጽድቅ፡ ወርትዕ፡ .

ጌገየ

quadril. I [ غوى עוה ጎገወ፡ ]

1)errare^la

a)aberrare^laa via, deerrasse^laitinere: ዮጊ፡ እጌጊ፡ እስመ፡ እንተ፡ ፍኖተ፡ ደብር፡ መጻእኩ፡ Rel. Bar.; aberrare^laa vero i.e. non invenire^la, : ይጌግዩ፡ ኵሎ፡ ሥርዐተ፡ ዘዓመታት፡ ; .

b)in errorem induci^la, in errore versari^la, falli^la, titubare mente errabunda^la: ; ; ትጌጊ፡ πλανηθήσῃ ; ጌገዩ፡ በስካር፡ ἐσείσθησαν ; ይጌግዩ፡ ; በፍትሕ፡ ኢይጌጊ፡ አፉሁ፡ ; ; ትጌጊ፡ ἐκπλαγῇς ; ንጌጊ፡ ለርእስነ፡ ἑαυτοὺς πλανῶμεν .

c)ignorare^la, ለ፡ , ut: ኢጌገይኩ፡ ለእለ፡ ይትዋክሑ፡ ብሂሎሙ፡ οὐκ ἀγνοῶ Cyr. ad

d)ethice: errorem committere^la, delinquere^la, peccare^la, culpam committere^la(inconsiderate, per imprudentiam): ἐσπούδακα ; ይስሕት፡ ወይጌጊ፡ ; ይወድቅ፡ ወይጌጊ፡ ; πλανᾶσθαι ; አበሱ፡ ወጌገዩ፡ ἐπλημμέλησαν ; አበስነ፡ ጌገይነ፡ ἡμαρτήσαμεν ἠσεβήσαμεν ; ; ጌጎይከ፡ ἠνόμησας ; ; ἠδικήσαμεν ; ὀφείλει ; ᾑμάρτομεν ; ላዕለ፡ pers.: ; peccati: ; አበሳ፡ ዘበኢያእምሮ፡ ጌገይከ፡

ደነስ

, ደነሳት፡

1)spurcitia^la, sordes^la, impudicitia^la, turpitudo^la: አንጽሐነ፡ እምኵሉ፡ ደነስ፡ ወእምኵሉ፡ ርኵስ፡ ; በፍትወተ፡ ደነስ፡ (impressum est ደንስ፡ ) ; Lud. e Cant. Mar.; ያነጽሕ፡ ልቦ፡ እምደነሳት፡

2)merces meretricia^la, quaestus meretricius^la, pretium stupri^la: ሀበኒ፡ ደነስየ፡ ; ; ; ; ; ደነሰ፡ ዘማ፡ ; ደነሰ፡ ዝሙት፡ . — Voc^la. Ae^la.: ደነስ፡ ዘ፡ አደፍ፡ ; aliud^la: ደነስ፡ ዘ፡ ዐስበ፡ ዝሙት።

በ

praepos. insepar. [ בְּ , ܒ , بِ ]; Pron, suff. ብየ፡ (etiam ቢየ፡ ; ; in ; al.), ብነ፡ , ብከ፡ ብኪ፡ ብክሙ፡ ብክን፡ , m. ቦ፡ (ut ) vel ቦቱ፡ , fem. ባ፡ vel ባቲ፡ , m. ቦሙ፡ fem. ቦን፡ vel ቦቶን፡ vel ቦንቱ፡ ( ; ; ; ).

1)de loco,

a)in quo quid est vel esse cogitatur: in^la, በቤተ፡ መቅደስ፡ in templo^la ; በጽጕ፡ in plateis^la ; በሰማያት፡ in coelis^la ; በምድር፡ ; በኵሉ፡ በሓውርት፡ ; በቤተ፡ ሞቅሕ፡ ; መጽአ፡ በፍኖተ፡ ጽድቅ፡ ; በብሔረ፡ ግብጽ፡ ; በሐቅል፡ ; በጌራራ፡ ; ; በመቅፁት፡ ; ይቤ፡ በልቡ፡ ; በመንፈሰ፡ ዚአሁ፡ ; በህየ፡ ; 21; በዝየ፡ ; በአይቴ፡ ; በዳግም፡ secundo loco^la ; በሣልስ፡ tertio loco^la ; አምጽእዎ፡ በዐራቱ፡ ኀቤየ፡ ; ቦቱ፡ ሀለውነ፡ ; .

α)nonnumquam in^lai.e. super^la: በአንሕስት፡ ; ቁም፡ በእገሪከ፡ ; ; ትሰክብ፡ በገቦከ፡ ዘጸጋም፡ .

β)vel per^la: የዐርጉ፡ ወይወርዱ፡ ቦቱ፡ ( ለሰዋስው፡ ) ; ዘይጸወር፡ በአንቀጽ፡ ; ; በስቍረተ፡ መርፍእ፡ ገመለ፡ አኅለፈ፡ Enc.

b)in quem quid movetur vel immittitur, in^la; ወደቁ፡ በገጽየ፡ ; ወሰዱ፡ ለዳዊት፡ ርእሶ፡ በኬብሮን፡ ; ንግሮሙ፡ በእዝኖሙ፡ ; ሞቅሖ፡ በቤተ፡ ሞቅሕ፡ ; .

c)cui quid vicinum vel propinquum est, in^la, ad^la, apud^la, juxta^la( an ): በመንገድ፡ ; በፈለገ፡ ኮቦር፡ ; ; በኆኅት፡ ; በዝ፡ ደብር፡ ; ; ; ንበር፡ በየማንየ፡ ; ; ገጸ፡ በገጽ፡ facie ad faciem^la ; ዐይነ፡ በዐይን፡ ; hincpost verba apprehendendi: አኀዘኒ፡ በድማሕየ፡ ; አጽናዕኩከ፡ በየማንከ፡ ; adjungendi: ይእስሩ፡ በክሣዱ፡ ማሕረፀ፡ ; ይፅምድዎሙ፡ ለአፍራስ፡ በሰረገላ፡ ; adhaerendi ; offendendi ; .

2)de tempore ita ut respondeant

a)in^lavel Ablativus: በካልእ፡ ዓመት፡ ; በውእቱ፡ መዋዕል፡ ; በአይ፡ ሰዓት፡ ; በሣልስት፡ ዕለት፡ ; በይእቲ፡ ሌሊት፡ ; በጽባሕ፡ ; በኵሉ፡ ሰዓት፡ ; በቀዳሚ፡ ; በዝ፡ ጊዜ፡ ; በጊዜሃ፡ ; በደኃሪ፡ ንፍኀተ፡ ቀርን፡ ; n. 479 በበዓሎሙ፡ ለአይሁድ፡ ; በሀልዎ፡ ዚአየ፡ ኀቤክሙ፡ ; በቀዳሚ፡ ንብረቶሙ፡ .

b)per^lavel Accusativus: በኵሉ፡ መዋዕሊሁ፡ ዘሐይወ፡ l ; ; በዝ፡ ኵሉ፡ ኢሀሎኩ፡ በኢየሩሳሌም፡ ; ;

c)intra^la, post^la ; ; በብዙኅ፡ መዋዕል፡ .

d) በሳብዕት፡ septima vice^la ; በሣልስ፡ tertia vice^la ; በምዕር፡ ; .

3)Transfertur ad

a)statum vel conditionem, in quibus quis vel quid versatur aliquidve facit: ይወፅእ፡ እምህየ፡ በሰላም፡ ; አዐቅበከ፡ በኵሉ፡ ፍኖትከ፡ ; በዳኅን፡ ; ይኩን፡ ንብረትነ፡ በኵሉ፡ ጽድቅ፡ ; ሕየው፡ በፍሥሓ፡ ; በኢያእምሮ፡ ; በትፍሥሕት፡ ; ; ; በምንዳቤየ፡ ; አንስት፡ ይንበራ፡ በገቢረ፡ ሠናይ፡ ; በዕረፍት፡ ይሄሉ፡ ; ቦቱ፡ ሑሩ፡ ; ; .

b)res, quibus quis vel quid circumdatur, vestitur, ornatur: ይመጽኡ፡ በአልባሰ፡ አባግዕ፡ ; ; ; ; ንትዐጸፍ፡ በዝንቱ፡ τοῦτο περιβάλωμεν ; ለበጥዎ፡ በወርቅ፡ ; ቀፈልዎ፡ በብሩር፡ ; ይሜግቡ፡ በጽድቅ፡ መንበሮ፡ ; ይኬልለከ፡ በሣህሉ፡ .

c)comitatum et societatem: cum^la, ; ; ; ጾርዎ፡ መላእክት፡ ነፍሶ፡ ወሰረሩ፡ ባቲ፡ እስከ፡ አርያም፡ ; ይረውጹ፡ በመጻሕፍተ፡ ንጉሥ፡ 2 ; ; ከመ፡ ትምጻእ፡ ላዕሌየ፡ በበትር፡ ወበእብን፡ ; ; ; ; ; ባሕር፡ በምልአ፡ ; በፈሪሀ፡ እግዚአብሔር፡ .

α)de cantu et instrumentis musicis, ad^laquorum sonum cantant vel saltant: አኀዙ፡ ይዝፍኑ፡ በማሕሌተ፡ እግዚኦሙ፡ ; ; ; .

β)cum^laalqa re i.e. ea non obstante^la( licet^la): ; ; ; በኵሉ፡ ዝንቱ፡ ; ወበዝኒ፡ ኢፈራህክሙኒ፡ ; ; ; ; .

d)materiam, qua vel e qua quid fit: በእበን፡ ትነድቅ፡ ምሥዋዐ፡ ; ንሕንጽ፡ በእብን፡ ; ሰብአ፡ ፈጠርከ፡ በንስቲት፡ ነጠብጣብ፡

e)instrumentum, quo quis utitur: ope^la, auxilio^lavel Ablativus, የሐውር፡ በክነፈ፡ ነፋስ፡ ; ከመ፡ በሐብል፡ የአኀዝዎ፡ ; ትገብር፡ ባቲ፡ ( ለበትር፡ ) ተኣምረ፡ ; ; ; ቀተልኮ፡ በኲናት፡ ; በበትር፡ ይዘብጥዎ፡ ; ይትዋነዩ፡ በዕንዚራት፡ ; ወገሮሙ፡ በእብን፡ ; ባቲ፡ ንባርኮ፡ ; ይትሜከር፡ በፍትወተ፡ ዚአሁ፡ ; በዘክሮ፡ 2 ; al. innumeris in locis, nam frequentissimus est hic praepositionis usus. In specie nota: ሰትየ፡ በገይብ፡ bibit e poculo^la ; ; በመጥባሕትከ፡ ሕየው፡ gladio tuo vive^lai.e. vitam sustenta^la ; ; ዘመዉ፡ በአንስቲያ፡ ; .

f)auctorem, a^laquo vel per^laquem quid fit: ብየ፡ ነገሥት፡ ይነግሡ፡ ; ከመ፡ ትትዐየሮ፡ ለእግዚአብሔር፡ በሐዋርያቲከ፡ ; ዘቦቱ፡ ይመጽእ፡ መንሱት፡ ; ; ; ; ኵሉ፡ ቦቱ፡ ኮነ፡ ; saepius post verba passiva, ut ; ; ; .

g)causam efficientem: ሞተ፡ በቍር፡ ; ; ይመጽእ፡ ሕልም፡ በብዙኅ፡ መከራ፡ ; ትውዕዩ፡ በእሳት፡ .

h)causam remotiorem: ob^la, propter^la, ; ; ; ያረምሙ፡ በምክረ፡ ዚአየ፡ ; ይትባረክ፡ በዘርእከ፡ ; conjunctum Infin., ut: በኀጢአ፡ ንዋይ፡ ; በፈሪህ፡ quod timent^la al.; n. 480post verba gaudendi: በዝ፡ ትትፈሥሑ፡ ; ; mirandi: አንከረ፡ በሕይወቱ፡ (quod adhuc vivus erat) ; fastidiendi ; ; pudefiendi ; invidendi: ኢትቅናእ፡ በፍናዊሆሙ፡ .

i)pretium, quo quid acquiritur, venditur, fit ( pro^la), ; ; ; ; ; ; ; ; ; ሐነጸ፡ አብያተ፡ ክርስቲያናት፡ በውእቱ፡ ወርቅ፡ ; post verba ulciscendi et remunerandi: እትበቀሎሙ፡ በኀጢአቶሙ፡ ; የዐስየከ፡ ተስናነ፡ በንዋይከ፡ .

k)auctoritatem, qua nixus vel missus quis agit: በትእዛዘ፡ እግዚአብሔር፡ ; በቃለ፡ እግዚአብሔር፡ ; በስመ፡ እግዚአብሔር፡ ; በመባሕተ፡ መኑ፡ ; በመንፈስ፡ ቅዱስ፡ ይቤ፡ .

l)numen, per^laquod quis jurat vel obsecrat: ( መሐለ፡ ); ( ረገመ፡ ); በደሙ፡ ለአቤል፡ ጻድቅ፡ (obsecro vos) ; ; በእግዚአብሔር፡ ኢትሚጠኒ፡ per Deum! ne me rejicias!^la

m)argumentum, e quo cognoscunt, et normam, ad quam metiuntur, aestimant, comparant: ex^la, secundum^la, pro^la, cum^la, በዝንቱ፡ ናአምር፡ ; ; ; በሕገ፡ ሙሴ፡ κατὰ τὸν νόμον ; በኍልቈ፡ መዋዕል፡ ዘ፡ ; ; በሥምረትከ፡ ; በፍትወተ፡ ልቦሙ፡ ; በእግረ፡ ደቂቅ፡ ነሐውር፡ ; ንግበር፡ ሰብአ፡ በአርአያነ፡ ወበአምሳሊነ፡ ; ኅዳጥ፡ በኍልቍ፡ ; ; በላዕከ፡ እክለ፡ በመዳልው፡ ; ያገምር፡ ፪ በመስፈርተ፡ ዘርእ፡ ; ; ኑኁ፡ ዕሥራ፡ በእመት፡ ; ; ይትሜሰል፡ በሰይጣን፡ ,1; ተዐርዮ፡ በ፡ ; ኀብረ፡ በ፡ Nota etiam: ፭፻ በ፭፻ ርቡዕ፡ (longitudine) quingentos^laad^lavel per^laquingentos^la(latitudine) ; .

n)rationem et modum: ይሰርሕ፡ ሎቱ፡ በጥበብ፡ ወበጽንዕ፡ ; በኵሉ፡ ልብየ፡ ; ; ዘሰአልክሙ፡ በጸሎት፡ ; ; በእፎ፡ ; ; በአይቴ፡ ; ; creberrime substantivis, infinitivis et participiis praefixum adverbia efficit: ኰነነ፡ በዐመፃ፡ ; በግፍዕ፡ ; ጸርኀ፡ በዐቢይ፡ ቃል፡ ; በእግር፡ ; በ፩ አፍ፡ ; በጸጋ፡ ; በጕሕሉት፡ ; በጽድቅ፡ ; በርስት፡ ; በሐሰት፡ ; በፈቃድ፡ ,3; በጽርዕ፡ gracce^la ; በሠናይ፡ ; በንጹሕ፡ ; በሕሡም፡ ; በኅቡእ፡ ; በፍጡን፡ ; በጽሚት፡ , al.

o)denique usurpatur ad objecta, in quibus versatur vel ad quae pertinet ( c) actio, variis verbis subjungenda:

α) ምሁር፡ በ፡ peritus rei^la ; ይጠብቡ፡ በግብሮሙ፡ ; በኪኖሙ፡ ; ሥሉጥ፡ በ፡ ἐξουσίαν ἔχων ἐν ; ተሠርሐ፡ በኵሉ፡ .

β) ርእየ፡ በ፡ adspicere^la ; ነጺሮ፡ በናእሰ፡ መዋዕሊሁ፡ ratione habita juventutis ejus^laF.M. 10,3; ተናገረ፡ በ፡ de^la ; ; ; ; አልቦ፡ ዘአእመረ፡ ቦሙ፡ ( wußte um sie ) 2 .

γ) አምነ፡ vel ተወከለ፡ በ፡ ; ; ; ; ሐሰወ፡ በ፡ ; ክሕደት፡ በእግዚአብሄር፡ ;

δ) ረኵሰ፡ በ፡ ; ; ተቀደሰ፡ በ፡ ; እሴባሕ፡ በ፡ ; ሠምረ፡ በ፡ ; ተዐቅፈ፡ በ፡ .

ε)( contra^la): አሕሠመ፡ በ፡ ; ንግሩ፡ ብየ፡ ; አስማዕኩ፡ ብከ፡ ; ሶበ፡ ተአዘዘ፡ ቦሙ፡ ስነነ፡ አክይስት፡ ; ትትቈናደዩ፡ ብየ፡ ; n. 481 ዘእገብር፡ በፈርዖን፡ ; .

p)de በ፡ penes^lamox sub በ፡ ; . — Permultis aliis praepositionibus et conjunctioni ከመ፡ q.v., praeponi solet በ፡

ተወረደ

III,2

a)super se demissum habere^ladaemonem i.e. obsessum esse daemone^la, insanire^la, furere^la, divinare^la, de prophetis falsis: ኵሉ፡ ሰብእ፡ ዘይትዌረድ፡ (v. ዘይትዋረድ፡ ) παντὶ ἀνθρώπῳ μαινομένῳ ; ነቢያትኒ፡ ይትዌረዱ፡ (v. ይትዋረዱ፡ ) ለበዓል፡ ἐπροφήτευον τῇ βαάλ ; de homine cupiditatis insania agitato: በፍትወተ፡ ነፍሳ፡ ትትዌረድ፡ ἐπνευματοφορεῖτο .

ነፍስ

, fem. et m. , ነፍሳት፡ anima^la, animus^la

1)halitus^la, spiritus^la: እምጣነ፡ ሕያው፡ አንተ፡ ወሀለወት፡ ነፍስከ፡ πνοή ; ; ; ነፍሱሂ፡ ፍሕም፡ ይእቲ፡ ; ; ; እስከ፡ ነፍስ፡ ደኃሪት፡ usque ad extremum spiritum^la .

2)anima^lai.e. vis vitalis^la, vita^la: ነፍሰ፡ ኵሉ፡ ሕያው፡ ; ሀለወት፡ ነፍሱ፡ ላዕሌሁ፡ ; አልጸቀት፡ ትፃእ፡ ነፍሳ፡ ; ትግባእ፡ ነፍሱ፡ ላዕሌሁ፡ ; ትሕዮ፡ ነፍስየ፡ ; ሐይወት፡ ነፍስከ፡ ; ; ለትሙት፡ ነፍስየ፡ ; ነፍሶሙ፡ መጠዉ፡ reddiderunt animam^lai.e. exspiraverunt^la Enc.; ; መጠወ፡ ነፍሶ፡ በእንተ፡ vel ህየንተ፡ ; የኀሥሥዋ፡ ለነፍሶ፡ ; ቀታሌ፡ ነፍስ፡ ; ; ይቀትሎ፡ ነፍሶ፡ ; ; ; ; ; ዕቀቡ፡ ነፍሰክሙ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ነፍስ፡ ነባቢት፡ anima rationalis^laLit. Chrys.; እስመ፡ ፪ ነፍሳት፡ ሀለዋ፡ ኀበ፡ ሰብእ፤ አሐቲ፡ መንፈሰ፡ ሕይወት፡ ዘወፅአት፡ እምአፉሁ፡ ለእግዚአብሔር፡ ወኢትትኌለቍ፡ ምስለ፡ ጠባይዕ፡ ወኢትመውትሂ፤ ወአሐቲመ፡ ደመ፡ ነፍስት፡ ይእቲ፡ እምጠባይዕ፡ ወይእቲሰ፡ መዋቲት፡ Org. ( ዐብረ፡ )

a) ዘነፍስ፡ anima praeditum^la, animatum^la, animans^la ዘአልቦ፡ ነፍስ፡ inanimatum^la ; ኵሉ፡ ዘነፍስ፡ πᾶσα σάρξ omnes mortales^la ; ; ; ; ; ; ; .

b) ዘነፍስ፡ ψυχικός animalis^la( rationalis et spiritualis) ; 1 .

c)anima^la(a corpore separata) mortuorum^la, manes^la: ከመ፡ ታዕርፍ፡ ነፍሱ፡ ; ; ትረክቡ፡ ሕይወተ፡ ዘለዓለም፡ ወክፍለ፡ ምስለ፡ ነፍሳተ፡ ጻድቃን፡ በመንግሥተ፡ ሰማያት፡ ; ; ; ; ; ; .

3)animus^la( ψυχή et πνεύμα , etiam καρδία et θυμός ): ; ; ; ; ; ; ; ; ; ኵሉ፡ ነፍስ፡ ይደነግፅ፡ ; ( πνεῦμα ); ( πνεῦμα ); ; ; ; ; ; ; l ( πνεῦμα ); በፍትወተ፡ ነፍሶሙ፡ ; አፍቅሮ፡ እምነፍስከ፡ ; በኵሉ፡ ነፍስከ፡ ; ; ; ; καρδία ; ; ነፍስ፡ ጠባብ፡ ψυχή πεπαιδευμένη ; ነፍስ፡ መስተዓግሥት፡ ψυχή εγκρατής ; ነፍስ፡ እንተ፡ ትፈርሆ፡ ለእግዚአብሔር፡ πνεῦμα φοβούμενων ; ነፍሳተ፡ አራዊት፡ θυμοὶ θηρίων .

4)animans^la: ኵሉ፡ ነፍሰ፡ ሕይወት፡ ; ; ; ነፍሰ፡ ሕያው፡ ; .

a)in specie homo^la, persona^la: ; ; ; ; ነፍስ፡ ሕዝንት፡ ; ነፍስ፡ መዐትም፡ ; ነፍስ፡ እንተ፡ ተኀሥሦ፡ ; ነፍሳቲነ፡ (v. ነፍስትነ፡ ) αἱ ἰδέαι ἡμῶν ; in censu populi: ; ; ; ; ; ኵሉ፡ ነፍሳት፡ ዘአትረፈ፡ ; ወኢአሐቲ፡ ነፍስ፡ ; ፸፻ ነፍስ፡ ὀνόματα .

b)de mancipiis^la: በነፍሰ፡ ሰብእ፡ ; .

c)de mortuo^lavel cadavere^la: ነፍስ፡ እንተ፡ ሞተት፡ ; ; ነፍስ፡ ; ምስለ፡ ነፍሰ፡ ሕፃን፡

d)spiritus^lacoelestes vel daemones^la: ; ነፍሳት፡ ርኩሳት፡ ወአጋንንት፡ ; ; ; እምነፍሰ፡ አጋንንት፡ . n. 708

5)cum : ipse^la(quamquam rarius usitatum), ut: ከመ፡ ኢታውድቅ፡ ነፍሰከ፡ εἰς πτῶσίν σου ; ; ; መጠወ፡ ነፍሶ፡ ለሞት፡ Lit. Chrys.

nafs
በነፍስ፡ በደም፡ banafs badam , በነፍስ፡ ወበደም፡ banafs wabadam Conti Rossini translates it as ‘for reasons of time’, see below, but his rendering seems incorrect ዝኵሉ፡ ሐደስኩ፡ አነ፡ ልብነ፡ ድንግል፡ ከመ፡ ኢይባእ፡ መኰንን፡ እመሂ፡ አፈ፡ መኰንን፡ እመሂ፡ አንበሳ፡ ወእመሂ፡ ፈረስ፡ እመሂ፡ በነፍስ፡ በደም፡ ወእመሂ፡ በቀደስተይና። ‘J’ai confirmé tout cela; que personne ne puisse y entrer, ni le gouverneur, ni le procureur du gouverneur (afa makuannen), ni le lion ni le cavalier, ni pour raisons temporelles ni sous prétextes ecclésiastiques (?)^fr’ 32 l. 24–26 (ed.), 38 l. 1–4 (tr.); ወአውገዝነ፡ በአፈ፡ ጳጳስነ፡ አባ፡ ማርቆስ፡ ወበአፈ፡ አብ፡ ወወልድ፡ ወመንፈስ፡ ቅዱስ፡ ወበአፉሃ፡ ለእግዝእትነ፡ ማርያም፡ ከመ፡ ኢይታዓደዎ፡ ትግሬ፡ መኰንን፡ በነፍስ፡ ወበደም፡ ‘Sous peine d’excommunication par la bouche de notre métropolite abbā Mārqos, par la bouche du Père, du Fils et du saint Esprit, et par la bouche de Notre-Dame Marie, nous avons défendu au gouverneur du Tigré de violer ce fief, pour l’âme et pour le sang^fr’ 34 l. 24–27 (ed.), 40 l. 22–26 (tr.)

Leslau
ነፍሰ፡ ሕይወት nafsa ḥǝywat living creature^en, ሕይወት፡ 252b

Cross-references: for መሥዋዕተ፡ ነፍስ፡ መሥዋዕት፡

አውደቀ

II,1

a)cadere sinere^la ; .

b)excidere sinere^la, ; .

c)decidere sinere i.e. demittere^lafaciem ; animum: ኢታውድቁ፡ ልበክሙ፡ .

2)cadere facere^lavel jubere^la: ያወድቅ፡ ርእሶ፡ ; ለብዙኃን፡ አውደቆሙ፡ ትዕቢተ፡ ልቦሙ፡ ; ኢታውድቀ፡ (ne te cadere faciat) ; ጽዋዐ፡ መዐቱ፡ ዘያወድቀኪ፡ ; አውደቀነ፡ ἔπαισας .

a)jacĕre^la, dejicere^la, projicere^la, ; አውደቀት፡ በድኖ፡ እምነ፡ ምስካቡ፡ ; ; ; አውደቆ፡ ውስተ፡ ማዕምቅ፡ ἔβαλεν αὐτὸν εἰς ; muros,ut: አውደቀ፡ አረፋቲሃ፡ ለጌት፡ ; ; አብያቲሆሙ፡ ለዐበይት፡ አውደቀት፡ ; አውደቀ፡ አህጉረ፡ ጽኑዓተ፡ .

b)caedere^laarbores: ከመ፡ ታውድቂ፡ ኵሎ፡ ዕፀ፡ .

c)prosternere^la, occidere^la, caedere^lagladio, in fugam convertere^la: ; ; አውደቅዎ፡ በሰይፍ፡ ; ; ቀተሎሙ፡ ለኢሎፍሊ፡ ወአውደቆሙ፡ ; .

d)incidere facere^la: ይፈቅድ፡ ያውድቀ፡ ውስተ፡ እዴሆሙ፡ ; ይመክር፡ ውስተ፡ ግብ፡ ያውድቀ፡ .

e)concidere facere^la, .

f)deprimere^la: አውደቆ፡ ልቦ፡ ; ፈቀደ፡ ከመ፡ ያውድቅ፡ ተመክሖቶሙ፡ ወትዕቢቶሙ፡

g)cadere^lavel labi facere^lain peccatum vel peccato: ሰይጣን፡ አውደቃ፡ (eam) በፍትወተ፡ ዝሙት፡ ; ያወድቅዎ፡ በዝሙት፡ Lud. e Vit. Baam.

h)excidere facere^lavel jubere^laaliquem a munere ( amovere^la): በእንተ፡ ምክንያት፡ እንተ፡ ታወድቆ፡ ለቀሲስ፡ እመዓርጊሁ፡ F.N. 6,5; ሕገ፡ ክርስቶስ፡ ታወድቆ፡ እመዓርገ፡ ካህናት፡ F.M. 20,4.

ፍኖት

, fem. et m. , ፍናው፡ et ፍናዌ፡ , ፍናዋት፡ (formam ፍንዋት፡ in , formam ፍኖታት፡ reperi) via^la,

1)iter^la, quod quis facit: ይሜርድ፡ ፍኖቶ፡ ; ከመ፡ ጾር፡ ክቡድ፡ በውስተ፡ ፍኖት፡ ርሑቅ፡ ; ; ፍኖተ፡ የሐውር፡ ; ; ; ; ሥንቅ፡ ለፍኖት፡ ; ; ; በፍኖት፡ ; ; ; ; ; ; ; ውስተ፡ ፍኖት፡ .

2)via^la, qua inceditur: ቁሚ፡ ውስተ፡ ፍኖት፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ሐዊር፡ ፍኖተ፡ ጠዋየ፡ ወመብእሰ፡ ; ፍኖት፡ መብእስ፡ ወጐፃጕፅ፡ ; ሖረ፡ ፍኖተ፡ ; n. 1373 ; ; ; ይሠወጥ፡ በፍኖት፡ እንተ፡ ባቲ፡ መጽአ፡ ; ; ኣመጽኦሙ፡ ለዕዉራን፡ በፍኖት፡ ዘኢያአምሩ፡ ; ; እንተ፡ አይ፡ ፍኖት፡ ነዐርግ፡ ; ፍኖት፡ እንተ፡ ትወስድ፡ ውስተ፡ ሀጕል፡ ; ; ፍኖተ፡ ግበሩ፡ ለዘዐርገ፡ ; ; አስተዳልዉ፡ ፍኖቶ፡ ; ዘይጸይሕ፡ ፍኖተከ፡ ; ; ፍናው፡ ርቱዓት፡ ; ፍናው፡ ዕጹባት፡ ; ቁሙ፡ ውስተ፡ ፍናው፡ ; ርእዪ፡ ኵሎ፡ ፍናወ፡ ; ማእከለ፡ ፍናው፡ ቆመት፡ ; ፍናወ፡ ዚአኪ፡ ἀποστολαί σου ; ፍናዋት፡ ; ; በእንተ፡ ፍናዋት፡ ወጽጐጓት፡ ወመራሕብት፡ ; ፍናዌ፡ ; ; ; ; ; ; ; Gen. : ፍኖተ፡ መንፈስ፡ ; ; ; Gen. loci, ad quem via ducit: ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; .

a)quivis meatus^la, aditus^la, exitus^la, transitus^la, plateae^la: ፍኖት፡ ኅቡእ፡ εἴσοδος ; ; ውስተ፡ ፍኖተ፡ ባሕር፡ ; ; ; ውስተ፡ ፍናወ፡ አናቅጽ፡ ἐν τοῖς διόδοις ; በፍናዋት፡ ἐν ἐξόδοις ; በርእሰ፡ ኵሉ፡ ፍናዋት፡ ; ውስተ፡ ፍናዌ፡ ; ውስተ፡ ኵሉ፡ ፍናዋት፡ ; ፍናዊሃ፡ ለጽዮን፡ ὁδοί ; ; ውስተ፡ ፍናወ፡ ሀገር፡ ἐν ῥύμαις πόλεως ; ; ፍናወ፡ አህጉር፡ πλατεῖαι .

b)orbita^laastrorum ; .

c) ፍኖት፡ መጽያሕት፡ vel ፍኖተ፡ መጽያሕት፡ via^lapublica^la( መጽያሕት፡ col. 1309), et ፍኖተ፡ ንጉሥ፡ via^laregia^la, p. 238 n. 5.

d) ፍኖተ፡ loci et st. constr., passim i.q. versus^la: ጐዩ፡ በሌሊት፡ እምነ፡ ሀገር፡ ፍኖተ፡ ገነተ፡ ንጉሥ፡ , ; ; .

3)Transl.:

a)directio i.e. latus^la, pars^la( Seite^de), κλίτος ; ዘክልኤቱ፡ ፍናዊሁ፡ (alias ፍና፡ ).

b)via^lai.e. locus^latempusve opportunum: ወሀብኮሙ፡ መዋዕለ፡ ወፍኖተ፡ ከመ፡ ይድኀኑ፡ ; ; ግበር፡ ፍኖተ፡ ( τόπον locum^lavel aditum^la) ለዐቃቤ፡ ሥራይ፡ ; ኀጥአ፡ ፍኖተ፡ ይነስሕ፡

c)ratio^la, modus^la: በፍናው፡ ብዙኅ፡ ( καθόδους ) ; በኅቡእ፡ ፍኖት፡ ἠρέμα ( ደጐጸ፡ ).

d)creberrime: vivendi^laagendique^laratio^la(ex usu loquendi biblico), እኩይ፡ ፍኖትከ፡ ; ፍናውየ፡ ; ; ዝፍናው፡ ; ; ; ; ; ; ; እለ፡ ኢሖሩ፡ በፍኖተ፡ ጽድቅ፡ ; ; ኢያአምርዋ፡ ለፍኖተ፡ ሰላም፡ ; ; ፍኖተ፡ እግዚአብሔር፡ ; ; ; ፍናዊየ፡ ; ኢትምሀሩ፡ ፍኖተ፡ አረማውያን፡ ; አጽንዐ፡ ፍናዌ፡ ዳዊት፡ ; አሜሃ፡ ይጸድቃ፡ ፍናዊከ፡ ወፍናዌ፡ ውሉድከ፡ ; ዕቀብ፡ ፍናዊሃ፡ ; ; ፍናዎሙ፡ (pro ፍናዊሆሙ፡ ) ; ፍናዋት፡ ኄራት፡ ; ; ; ፍኖተ፡ ሕይወት፡ ወፍኖተ፡ ሞት፡ ; .

fǝnot , fǝnaw , fǝnāwe , fǝnāwāt

Cross-references: for አመልዐ፡ ፍኖተ አመልዐ፡ (Leslau)

ፍኖት

, fem. et m. , ፍናው፡ et ፍናዌ፡ , ፍናዋት፡ (formam ፍንዋት፡ in , formam ፍኖታት፡ reperi) via^la,

b)orbita^laastrorum ; .

c) ፍኖት፡ መጽያሕት፡ vel ፍኖተ፡ መጽያሕት፡ via^lapublica^la( መጽያሕት፡ col. 1309), et ፍኖተ፡ ንጉሥ፡ via^laregia^la, p. 238 n. 5.

d) ፍኖተ፡ loci et st. constr., passim i.q. versus^la: ጐዩ፡ በሌሊት፡ እምነ፡ ሀገር፡ ፍኖተ፡ ገነተ፡ ንጉሥ፡ , ; ; .

3)Transl.:

a)directio i.e. latus^la, pars^la( Seite^de), κλίτος ; ዘክልኤቱ፡ ፍናዊሁ፡ (alias ፍና፡ ).

c)ratio^la, modus^la: በፍናው፡ ብዙኅ፡ ( καθόδους ) ; በኅቡእ፡ ፍኖት፡ ἠρέμα ( ደጐጸ፡ ).

fǝnot , fǝnaw , fǝnāwe , fǝnāwāt

Cross-references: for አመልዐ፡ ፍኖተ አመልዐ፡ (Leslau)

ፍና ፍና

, m. et fem. , (sed nonnisi apud scriptores inferioris aetatis) ፍናት፡ ; de forma ፍናዌ፡ , quae nescio an ad ፍና፡ referenda sit, ፍኖት፡ ; proprie conversio^la, directio^la, inde

1)crebro in formula ፍና፡ ሰርክ፡ appropinquatio^lavesperae^la, tempus^lavespertinum^la(coll. לפְנוֹת עֶרֶב ): ወፍና፡ ሰርክ፡ ውእቱ፡ ; ፍና፡ ሰርክ፡ sub^lavesperam^la: ; ; ; ; ; እንተ፡ ፍና፡ ሰርክ፡ tempore^lavespertino^la ; እስከ፡ ፍና፡ ሰርክ፡ ad^lavesperam^la ; ; ለፍና፡ ሰርክ፡ n. 1374tempori^lavespertino^la .

2)via^la: ብክዩ፡ በውስተ፡ ፍና፡ በድው፡ ; በፍና፡ in^lavia^la Enc.; ዘጽድቅ፡ ፍና፡

a) በፍና፡ versus^la, ut: በፍና፡ ብሔሮሙ፡ .

b)latus^la, pars^la: ; ; ውስተ፡ አርባዕቱ፡ ፍናሃ፡

c)locus^la, τόπος ; ; ; መንገለ፡ ይትፈቀድ፡ ፍና፡ in quocumque opus fuerit loco, Enc. (Lud.: Enc.).

d)ratio^la, modus^la: በአይ፡ ፍና፡ τίνα τρόπον ; Cyr. c. ; Cyr. ad ; በካልእ፡ ፍና፡ F.M. 11; ለትሕትና፡ ክልኤ፡ ፍና፡ ; Maria ወላዲተ፡ እግዚአ፡ ኵሉ፡ በሐዲስ፡ ፍና፡ Ssal. Req.; በእንተ፡ ሠላስ፡ ፍናት፡ ;

2)via^la: ብክዩ፡ በውስተ፡ ፍና፡ በድው፡ ; በፍና፡ in^lavia^la Enc.; ዘጽድቅ፡ ፍና፡

a) በፍና፡ versus^la, ut: በፍና፡ ብሔሮሙ፡ .

b)latus^la, pars^la: ; ; ውስተ፡ አርባዕቱ፡ ፍናሃ፡

c)locus^la, τόπος ; ; ; መንገለ፡ ይትፈቀድ፡ ፍና፡ in quocumque opus fuerit loco, Enc. (Lud.: Enc.).

ፍና

2)via^la: ብክዩ፡ በውስተ፡ ፍና፡ በድው፡ ; በፍና፡ in^lavia^la Enc.; ዘጽድቅ፡ ፍና፡

a) በፍና፡ versus^la, ut: በፍና፡ ብሔሮሙ፡ .

b)latus^la, pars^la: ; ; ውስተ፡ አርባዕቱ፡ ፍናሃ፡

c)locus^la, τόπος ; ; ; መንገለ፡ ይትፈቀድ፡ ፍና፡ in quocumque opus fuerit loco, Enc. (Lud.: Enc.).

በብኑዳ በፍኖትዮስ

Paphnuda ( በፍንትዮስ፡ ). , በፍንትዮስ፡ Paphnutius.

አይኅ

[vicinum est ይኅአ፡ , አይኅአ፡ de coelo delabi^la; etiam quae Ewald Jahrbuch der bibl. de nominibus diluvii Semiticis observavit] n. 797diluvium^la

a)magnum illud Noae tempore factum: ; ; ; ; ; ; ; ; እምነ፡ ማይ፡ ዘአመ፡ አይኅ፡ ἀπὸ τοῦ ὕδατος τοῦ ἐπὶ Νῶε ; ማየ፡ አይኅ፡ ; ; ; ; .

b)in genere: በአይኅ፡ ἐν κατακλυσμῷ ; በፍኖተ፡ አይኅ፡ ; ይመጽእ፡ ዝናም፡ ከመ፡ አይኅ፡ ὑετος κατακλύζων ; ማየ፡ አይኅ፡ ; ; .

c)de አይኅ፡ ዘነፋስ፡ vel አይኀ፡ ነፋስ፡ diluvio ventorum^la( Windfluth ) fabulantur in suis libris ut Arabes ita Abyssini, ; Gad. Ad.

ʾayḫ

Cross-references: for ማየ፡ አይሕ፡ ማይ፡ (TraCES)

በፍኖትዮስ

, በፍንትዮስ፡ Paphnutius.

ፍኖት

, fem. et m. , ፍናው፡ et ፍናዌ፡ , ፍናዋት፡ (formam ፍንዋት፡ in , formam ፍኖታት፡ reperi) via^la,

b)orbita^laastrorum ; .

c) ፍኖት፡ መጽያሕት፡ vel ፍኖተ፡ መጽያሕት፡ via^lapublica^la( መጽያሕት፡ col. 1309), et ፍኖተ፡ ንጉሥ፡ via^laregia^la, p. 238 n. 5.

d) ፍኖተ፡ loci et st. constr., passim i.q. versus^la: ጐዩ፡ በሌሊት፡ እምነ፡ ሀገር፡ ፍኖተ፡ ገነተ፡ ንጉሥ፡ , ; ; .

3)Transl.:

a)directio i.e. latus^la, pars^la( Seite^de), κλίτος ; ዘክልኤቱ፡ ፍናዊሁ፡ (alias ፍና፡ ).

c)ratio^la, modus^la: በፍናው፡ ብዙኅ፡ ( καθόδους ) ; በኅቡእ፡ ፍኖት፡ ἠρέμα ( ደጐጸ፡ ).

fǝnot , fǝnaw , fǝnāwe , fǝnāwāt

Cross-references: for አመልዐ፡ ፍኖተ አመልዐ፡ (Leslau)

በ ፍጡን

1)de loco,

α)nonnumquam in^lai.e. super^la: በአንሕስት፡ ; ቁም፡ በእገሪከ፡ ; ; ትሰክብ፡ በገቦከ፡ ዘጸጋም፡ .

β)vel per^la: የዐርጉ፡ ወይወርዱ፡ ቦቱ፡ ( ለሰዋስው፡ ) ; ዘይጸወር፡ በአንቀጽ፡ ; ; በስቍረተ፡ መርፍእ፡ ገመለ፡ አኅለፈ፡ Enc.

2)de tempore ita ut respondeant

b)per^lavel Accusativus: በኵሉ፡ መዋዕሊሁ፡ ዘሐይወ፡ l ; ; በዝ፡ ኵሉ፡ ኢሀሎኩ፡ በኢየሩሳሌም፡ ; ;

c)intra^la, post^la ; ; በብዙኅ፡ መዋዕል፡ .

d) በሳብዕት፡ septima vice^la ; በሣልስ፡ tertia vice^la ; በምዕር፡ ; .

3)Transfertur ad

α)de cantu et instrumentis musicis, ad^laquorum sonum cantant vel saltant: አኀዙ፡ ይዝፍኑ፡ በማሕሌተ፡ እግዚኦሙ፡ ; ; ; .

β)cum^laalqa re i.e. ea non obstante^la( licet^la): ; ; ; በኵሉ፡ ዝንቱ፡ ; ወበዝኒ፡ ኢፈራህክሙኒ፡ ; ; ; ; .

d)materiam, qua vel e qua quid fit: በእበን፡ ትነድቅ፡ ምሥዋዐ፡ ; ንሕንጽ፡ በእብን፡ ; ሰብአ፡ ፈጠርከ፡ በንስቲት፡ ነጠብጣብ፡

g)causam efficientem: ሞተ፡ በቍር፡ ; ; ይመጽእ፡ ሕልም፡ በብዙኅ፡ መከራ፡ ; ትውዕዩ፡ በእሳት፡ .

o)denique usurpatur ad objecta, in quibus versatur vel ad quae pertinet ( c) actio, variis verbis subjungenda:

α) ምሁር፡ በ፡ peritus rei^la ; ይጠብቡ፡ በግብሮሙ፡ ; በኪኖሙ፡ ; ሥሉጥ፡ በ፡ ἐξουσίαν ἔχων ἐν ; ተሠርሐ፡ በኵሉ፡ .

γ) አምነ፡ vel ተወከለ፡ በ፡ ; ; ; ; ሐሰወ፡ በ፡ ; ክሕደት፡ በእግዚአብሄር፡ ;

δ) ረኵሰ፡ በ፡ ; ; ተቀደሰ፡ በ፡ ; እሴባሕ፡ በ፡ ; ሠምረ፡ በ፡ ; ተዐቅፈ፡ በ፡ .

p)de በ፡ penes^lamox sub በ፡ ; . — Permultis aliis praepositionibus et conjunctioni ከመ፡ q.v., praeponi solet በ፡

1)citus^la, velox^la, properus^la, festinans^la: ኵሉ፡ ፍጡን፡ በኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ለእንተ፡ ምዕር፡ ταχινά ; in LV; መልአክ፡ ዘፍጡን፡ ረድኤቱ፡ ; ፍጡን፡ ለሰሚዕ፡ ; ፍጡነ፡ መዐት፡ velox ad iram,

2)festinatus^la: ኢይኩን፡ በአትከ፡ ጕንዱየ፡ ወፀአትከ፡ ፍጡን፡

3)Adv.

a) በፍጡን፡ cito^la, mox^la, confestim^la: ; ; ; በፍጡን፡ አው፡ በዕድሜ፡ .

b) ፍጡነ፡ propere^la, festinanter^la, celeriter^la, cito^la, mox^la: ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; al.

α)praepropere^la, ; ዘፍጡነ፡ የአምን፡ .

β)confestim^la, ; ; ; .

ፍጡን

2)festinatus^la: ኢይኩን፡ በአትከ፡ ጕንዱየ፡ ወፀአትከ፡ ፍጡን፡

3)Adv.

a) በፍጡን፡ cito^la, mox^la, confestim^la: ; ; ; በፍጡን፡ አው፡ በዕድሜ፡ .

b) ፍጡነ፡ propere^la, festinanter^la, celeriter^la, cito^la, mox^la: ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; al.

α)praepropere^la, ; ዘፍጡነ፡ የአምን፡ .

β)confestim^la, ; ; ; .

ፍጥረት

et , fem. et m. , ፍጥረታት፡

1)creatio^la, principium^la, primordia^larerum, ; ፍጥረት፡ ሐዳስ፡ ; ; እምፍጥረተ፡ ዓለም፡ ; ; ἀπ᾽ αἰῶνος ; ; ; ; πρὸ χρόνων αἰωνίων ; ἀπὸ γενεῶν ἀρχῆς ; ἔκπαλαι ; ἐξ ἀρχῆς ; እምፍጥረት፡ ἀπ᾽ ἀρχῆς ; ; እለ፡ እምፍጥረት፡ αἰώνιοι ; .

2)res^lacreata^la, creatura^lavel creaturae^la: ποίημα ; ; ποιήματα , κτίσις ; ; κτίσματα ; ለቀደምት፡ ፍጥረትከ፡ ; አዳም፡ ቀዳሜ፡ ፍጥረት፡ ; ዘይእኅዝ፡ ኵሎ፡ ፍጥረታተ፡ (v. ፍጥረተ፡ ) τὰ πάντα ; እግዚአብሔር፡ ገባሬ፡ ኵሉ፡ ፍጥረታት፡ ; ( ኰሰየ፡ ).

3)natura^la: φύσις ; ; ማይ፡ ኀብአ፡ ፍጥረተ፡ ህላዌሁ፡ ; ; ; ; ; በፍጥረት፡ ; በሕገ፡ ፍጥረት፡ ; ገብረ፡ ሎሙ፡ ፍጥረተ፡ ሐዳሰ፡ ከመ፡ ኢየአብሱ፡ በኵሉ፡ ፍጥረቶሙ፡ ; ፍጥረተ፡ ልብኪ፡ πλάσμα ; ; ; ኢመፍትው፡ ለነ፡ ንላጺ፡ ጽሕመነ፡ ወኢንወልጥ፡ ፍጥረተ፡ ብእሲ፡ ውስተ፡ ካልእ፡ ግዕዝ፡ ; hominis ፍጥረት፡ እንስሳዊ፡ ; ዘውፁእ፡ እምፍጥረት፡ (alienus a natura vel naturae repugnans) ; ኀጢአተ፡ ፍጥረት፡ ( eo, quod naturae repugnat) ; ዘ፩ ፍጥረቱ፡ ( ፊንክስ፡ ).

a)de Christi naturis: ክልኤ፡ ፍጥረት፡ M.M. f. 385.

b)elementa^larerum, στοιχεῖα .

4)origo^la, ortus^la, nativitas^la: ወይእቲ፡ ገቦ፡ ፍጥረታ፡ ለብእሲት፡ ; ምድረ፡ ፍጥረቶሙ፡ ; ; ልሳነ፡ ፍጥረት፡ ; እምትካታ፡ ወእምፍጥረታ፡ ; እምፍጥረትየ፡ ἀπὸ προγόνων ; ( መጽሐፍ፡ ) ዘፍጥረት፡ Genesis (liber) (alias ዘልደት፡ ).

5)generatio^la, genus^la, familia^la, γένεσις , γενέσεις ; ; γενεά ; ፍጥረት፡ ኅሩያን፡ γένος Platt.

a)etiam rerum: ፍጥረታተ፡ ሕምዝ፡ (genera veneni varia) .

b) ዘእምነ፡ ፍጥረቱ፡ αὐτόχθων indigena^la, ; ; ; ; plenius: ዘእምነ፡ ፍጥረቱ፡ ውስተ፡ ( እስራኤል፡ ) .

6)res commenticia^la, commentum^la: ይፈጥሩ፡ ፍጥረተ፡ ዐቢያተ፡ .

fǝṭrat

Cross-references: for ልሳነ፡ ፍጥረት፡ ልሳን፡ (Leslau)

ፍጻሜ

1)expletio^la

a)plenitudo^la, modus^lajustus^laac^laplenus^la: ፍጻሜ፡ መጠነ፡ አካል፡ ዘዕደው፡ ፳ ዓመት፡ ወእመአኮ፡ ፳ወ፭ ዓመት፡ ወለአንስት፡ ፲ወ፪ ዓመት፡ ወእመአኮ፡ ፲ወ፭ ዓመት፡ F.N. 24,3.

b)completio^lai.e. justa^laobservatio^lalegis .

c)initiatio^la, τελείωσις ( ፈጸመ፡ n. 1 et ተፈጸመ፡ n. 3,g), ; ; ; ; .

2)consummatio^la, finis^la, περασμός ; ; ; τέλος Ps. in tit., Lud. annot. ad ; ፍጻሜ፡ ዘይመጽእ፡ ; በፍጻሜ፡ ራብዑ፡ ኢዮቤልው፡ ; እምቅድመ፡ ፍጻሜ፡ ዓመት፡ F.N. 24,5; ከመ፡ ለፍጻሜ፡ ያብጽሕ፡ ወይግበር፡ ኵሎ፡ ሰርጐ፡ ቤትከ፡ 1 .

a)finis^lapropositus^la: ; ፍጻሜ፡ ነፍስነ፡ .

b)extremum^la(tempore et gradu): ፍጻሜሁ፡ ለበቀል፡ .

c)terminus^la: ኵሎ፡ ፍጻሜ፡ ማኅበራ፡ ለቤተ፡ ክርስቲያን፡ (omnium finium ecclesiae – miserere),

3)perfectio^la, absolutio^la: እስመ፡ ኀልዮ፡ ኪያሃ፡ ፍጻሜ፡ አእምሮ፡ τελειότης ; ; Lud. etiam Adv. prorsus^la, plane^la, ut: ፍጻሜ፡ ንቱግ፡ „plane evacuatum“.

Search

Input

Keys Combinations

Hold and choose