Get involved
report issue

Search Help

Search

This app is built with exist-db, and uses Lucene as the standard search engine. This comes with several options available. A full list is here

Below very few examples.

sample result
* *custodir* add wildcards to unlimit your string search
? custodir? Will find any match for the position with the question mark.
~ ምሕረትከ~ Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
"" "ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡" Will find the exact string contained between quotes.
() (verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ Will find one of the two between brackets and the other string.

Input

If you want to transcribe some fidal into latin or update your transcription, you can have a go with our transcription tools.

If you are using the keyboard provided, please note that there are four layers, the normal one and those activated by Shift, Alt, Alt+Shift.

Normal and Shift contain mainly Fidal. Alt and Alt-Shift diacritics.

To enter letters in Fidal and the diacritics with this keyboard, which is independent of your local input selection, you can use two methods.

Orthographic variants of the Ethiopic language are searched as a standard if not otherwise specified. The following are the options considered by the search engine.

  • 's','s', 'ḍ'
  • 'e','ǝ','ə','ē'
  • 'w','ʷ'
  • 'ʾ', 'ʿ'
  • '`', 'ʾ', 'ʿ' (note that you can use the tick if you are not sure about the two, but none will be inferred for you)
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ', 'ሃ', 'ሓ', 'ኃ'
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ'
  • 'ሁ', 'ሑ', 'ኁ'
  • 'ሂ', 'ሒ', 'ኂ'
  • 'ሄ', 'ሔ', 'ኄ'
  • 'ህ', 'ሕ', 'ኅ'
  • 'ሆ', 'ሖ', 'ኆ'
  • 'ሠ','ሰ'
  • 'ሡ','ሱ'
  • 'ሢ','ሲ'
  • 'ሣ','ሳ'
  • 'ሥ','ስ'
  • 'ሦ','ሶ'
  • 'ሤ','ሴ'
  • 'ጸ', 'ፀ'
  • 'ጹ', 'ፁ'
  • 'ጺ', 'ፂ'
  • 'ጻ', 'ፃ'
  • 'ጼ', 'ፄ'
  • 'ጽ', 'ፅ'
  • 'ጾ', 'ፆ'
  • 'አ', 'ዐ', 'ኣ', 'ዓ'
  • 'ኡ', 'ዑ'
  • 'ኢ', 'ዒ'
  • 'ኤ', 'ዔ'
  • 'እ', 'ዕ'
  • 'ኦ', 'ዖ'

Some examples

  • If you search Taammera, you will not find Taʾammǝra or Taʿammera but only Taammera. Try Ta`ammera instead or use the keyboard provided to enter aleph and ayn.
  • If you are searching for Yāʿǝqob, you will not have a lot of luck searching Yaqob, unless some kind cataloguer has actually added it into the data as simplified spelling form. Try instead entering Yaqob~0.5 which is a fuzzy search, this will return also Yāʿǝqob. Also Ya`eqob is fine for example.

Keys Combinations

With this method you use keys combinations to trigger specific characters. Click here for a list of the available combos. This can be expanded, do not hesitate to ask (click here to post a new issue).

Hold and choose

If you hold a key optional values will appear in a list. You can click on the desiderd value or use arrows and enter to select it. The options are the same as those activated by combinations.

With this method you do not have to remember or lookup combos, but it does take many more clicks...

I,2[propagatum e radice כּוּן ኮነ፡ , sicut כּוֹנֵן ܟܰܘܶܢ al., videasvid.Ges. thes. p. 665]
1)judicarela: ይትነሣእ፡ እግዚአብሔር፡ ለኰንኖ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 3,13 ; በመዋዕለ፡ ይኴንኑ፡ መሳፍንት፡ Ruth liber biblicus.Ruth 1,1 ; ይደልዎን፡ ኰንኖ፡ ለሢበት፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 25,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 7,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 7,2 ; Evangelium Joannis.Joh. 5,30 ; cumc.Acc.personapers.: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 18,25 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 19,9 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 18,13 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 18,22 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 18,26 ; 1 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 7,16 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 7,17 ; Hezekielis prophetia.Hez. 36,19 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 9,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 71,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 71,4 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 95,10 ; Matthaei Evangelium.Matth. 19,28 ; Evangelium Joannis.Joh. 18,31 ; Actus apostolorum.Act. 24,6 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,6 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 14,9 ; ad Timotheum epistola II.2 Tim. 4,1 ; cumc.Acc.causae vel judicii: Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 18,22 ; ኰነንከ፡ እግዚኦ፡ ኵነኔ፡ ነፍስየ፡ Threni, liber biblicus.Thren. 3,57 ; ዘይኴንን፡ ጽድቀ፡ not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 2,23 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 57,1 ; cumc.duplexdupl.Acc.: Deuteronomium.Deut. 16,18 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 25,39 ; cumc. በ፡ normae: ቦኑ፡ እግዚአብሔር፡ ይኴንን፡ በዐመፃ፡ (v. ዐመፃ፡ ) liber Jobi.Job 8,3 ; በጽድቅ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 9,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 66,4 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 71,4 ; በሕግ፡ Actus apostolorum.Act. 23,3 .
a)( juslaalicujus tuerilaet) vindicarelaaliquem ab aliquo: Regum liber biblicum I.1 Reg. 24,13 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 24,16 ; ኰንነኒ፡ እምዕድውየ፡ Lucae evangelium.Luc. 18,3 ; ኰነነኒ፡ ትዕይርትየ፡ እምእዴሁ፡ ለናባል፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 25,39 .
b)condemnarela, damnarela: ኰነና፡ ለኀጢአት፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,3 ; Evangelium Joannis.Joh. 8,10 ; Evangelium Joannis.Joh. 8,11 ; n. 855cumc. ለ፡ poenae, ut: ኰነንዎ፡ ዘኒ፡ ለሞት፡ ወዘኒ፡ ለመቅሠፍት፡ Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 8,24 ; Lucae evangelium.Luc. 24,20 ; sequensseq.SubjunctivusSubj.verbi: ኰነንዋ፡ ትሙት፡ not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 1,41 .
c)punirela: not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 2,14 ; cumc. በ፡ poenae: ይኴንንዎ፡ በሞት፡ Matthaei Evangelium.Matth. 20,18 ; Marci Evangelium.Marc. 10,33 ; Deus ኰነኖ፡ ለዘካቶያስ፡ በአርምሞ፡ Hom. Jac. Sarug. (Lud.); ከመ፡ ይኰንንዎሙ፡ በዐጺረ፡ ምክያዳት፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaskaramSx. Masc. 18.
d)in specie: tormentislavel supplicio afficerela, torquerela, excruciarela, martyres, ut: ኰነንዎ፡ ኵነኔ፡ ዐቢየ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaskaramSx. Masc. 11 ; በብዙኅ፡ ኵነኔ፡ አምድኅረ፡ ኰነንዎ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 11 Enc.; al. creberrime.
2)principatum gererela, dominarila, imperium tenerela, liber Jobi.Job 3,14 ; ኰነኑ፡ በመንግሥቶሙ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 44,3 ; Jesaiae prophetia.Jes. 32,1 ; cumc.Acc.: Jesaiae prophetia.Jes. 14,9 ; እንዘ፡ እኴንኖሙ፡ ነበርኩ፡ liber Jobi.Job 29,25 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 4,15 ; እንተ፡ ትኴንን፡ በሓውርተ፡ ἄρχουσα ἐν χώραις Threni, liber biblicus.Thren. 1,1 ; Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 4,3 ; ብዙኀ፡ አሕዛበ፡ ኰኒንየ፡ πολλῶν ἐπάρξας ἐθνῶν Esther, liber biblicus (apocr.).Esth. apocr. 3 ; Deuteronomium.Deut. 15,6 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,26 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 5,14 ; እለ፡ እኩየ፡ ኵነኔ፡ ይኴንንዎሙ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 19,4 .
c)potestatem haberelarei: ዘነፍሰ፡ ይኴንን፡ ὃς ἔχει ἐξουσίαν τοῦ φονεῦσαι Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 9,13 ; ኢትኴንን፡ ርእሳ፡ liber Jobi.Job 31,26 .
d)possessionem haberelarei, occuparela, tenerela: ኰነናሆሙ፡ εἰς κατάσχεσιν ἡμῖν Hezekielis prophetia.Hez. 36,2 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 17,8 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 13,2 .
Substantivumsubst., m. et fem. , Plur. ሕገግ፡ , pluralisPl.Plur. ሕገጋት፡
1)statutumla, lexla
c)Cujusvis reipublicae et societatis leges et instituta ሕግ፡ appellantur, ut Esther, liber biblicus.Esth. 1,15 ; ሰብአ፡ ሕግ፡ legumla( Aethiopiaela) peritilaChron. Ax.; ዘያአምር፡ ሕገጋተ፡ ምኔት፡ qui legesla( regulasla) coenobii novitlaF.N. 10; ሕገ፡ ምንኵስና፡ F.N. 10.
d)Inde በሕግ፡ ex legela, legitimela, ut: ብእሲትከ፡ እንተ፡ በሕግ፡ አውሰብከ፡ Malachiae prophetia.Mal. 2,14 ; ቤትኩ፡ ምስሌኪ፡ በሕግ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 16,8 ; ዘሕግ፡ vel ዘበሕግ፡ legitimusla, ut: ሰብሳብ፡ ዘበሕግ፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 33 ; ሰብሳብ፡ ዘሕግ፡ not able to find explanation in abbreviation listKedr f. 78 ; Syn.; ዘበሕጉ፡ ἀκολούθως Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 7,6 , vel በከመ፡ ሕጎሙ፡ Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 7,9 ; ዘበሕጉ፡ νομίμως ad Timotheum epistola II.2 Tim. 2,5 ; በከመ፡ ሕግ፡ ወሥርዐት፡ κατὰ τὸ κρίμα Paralipomenon liber II.2 Par. 4,20 ; በከመ፡ ሕጉ፡ ὡς καθήκει Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 5,10 ; ዘእንበለ፡ ሕጉ፡ παρανόμως Actus apostolorum.Act. 23,3 ; አውስቦ፡ ዘእንበለ፡ ሕግ፡ ἀθέμιτοι μίξεις concubitus illegitimilaChrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 2.
e)Denique etiam de lege naturaelausurpatur: ሕገ፡ ጠባይዕ፡ ὁ τῆς φύσεως νόμος Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 27 (cfr. ad Romanos epistola Pauli.Rom. 2,15 ); euphem.: ይፌጽም፡ ሕገ፡ ሥጋ፡ necessitati paretlaEncomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 14.
f)id quod ex lege alicui debeturlaRegum liber biblicum I.1 Reg. 2,13 .
2)foedusla, testamentumla(divinum); διαθήκη (cum voce ሥርዐት፡ tum) voce ሕግ፡ creberrime redditur, ut: ከመ፡ ይኩንከ፡ ሕገ፡ ዘለዓለም፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 17,7 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 45,15 ; መጽሐፈ፡ ሕግ፡ βιβλίον διαθήκης Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 24,7 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 24,23 ; አቀመ፡ ሎቱ፡ ሕገ፡ ዘለዓለም፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 45,7 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 14,17 ; Jeremiae prophetia.Jer. 11,10 ; Malachiae prophetia.Mal. 2,10 ; አባእካሁ፡ ውስተ፡ ሕገ፡ እግዚአብሔር፡ ለገብርከ፡ ምስሌከ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 20,8 . Inde ሕግ፡ ብሊት፡ Vetus TestamentumlaF.M. 20,1 ( videasvid. ሐዲስ፡ ); ሕግ፡ ሐዲስ፡ ad Hebraeos epistola.Hebr. 8,8 sequensseq. Μαρτύριον Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 36,20 .
3)regulala, normala, ratiola, mosla, consuetudola: κανών ad Galatas epistola Pauli.Gal. 6,16 ; ማእረረ፡ ዘበሕጉ፡ ዐቀበ፡ ለነ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 5,24 ; ኢትትቃተሎሙ፡ በሕገ፡ ቀትል፡ Judith liber apocryphus.Judith 7,11 ; ጠፍአ፡ ኵሉ፡ ሕገ፡ ሥጋ፡ እምኔሁ፡ ei corporis vita a naturae norma prorsus abstracta estlanot able to find explanation in abbreviation listGad. T.H. ; እንበይነ፡ ሕግ፡ ob morem i.e. quia moris estlaLiber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,17 ; በሕገ፡ ፈላሲ፡ ὡς παροίκους not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 2,11 romanae editionisrom.; በሕገ፡ እጓለ፡ እመሕያው፡ በሕገ፡ እግዚአብሔር፡ κατ᾽ ἀνθρώπους - κατὰ θεόν not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 4,6 ; ኢኮነ፡ ከማሁ፡ ሕጉ፡ οὐχ οὕτως ἔσται Genesis liber Pentateuchi.Gen. 34,7 ; ዘኒ፡ እነብብ፡ ሕገ፡ ሰብእ፡ κατὰ ἄνθρωπον λέγω ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,5 Platt; ሕገ፡ ሰብእ፡ እብለክሙ፡ ἀνθρώπινον λέγω ad Romanos epistola Pauli.Rom. 6,19 ; Simon Magus ያግህድ፡ ሕገ፡ ዘስሙ፡ ሲሞናዊ፡ simoniam evulgabitlanot able to find explanation in abbreviation listClem. f. 67 ; ሕጋ፡ ለቤተ፡ ብለኔ፡ mores balneorumlaSx. not able to find explanation in abbreviation listTer 22 Enc.
4)institutala, ritusla, sacralapopulorum; deinde religiolaipsa, quatenus legibus et institutis nititur: τὰ νόμιμα ሕጎሙ፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 18,3 ; ሕገ፡ አሕዛብ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 10,3 ; ኵሉ፡ ሕገጊሃ፡ πάσας τὰς πανηγύρεις αὐτῆς ( conciones populi ad festos peragendosla) Hosea.Hos. 2,13 ; ሕገ፡ ናእት፡ ἑορτὴ τῶν ἀζύμων solemnitas azymorumlaExodus, liber Pentateuchi.Ex. 34,18 ; በመዋዕሊሁ፡ ያስተርኢ፡ ካልእ፡ ሕግ፡ (sc. Islâm) not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 75 ; item in Syn. saepius ሕገ፡ ክርስቲያን፡ religio Christianalamemoratur.
ḥǝgg , pluralisPl. ḥǝgag , ḥǝgagāt
probably a Muslim who has undertaken a pilgrimage to Mecca (based on CR’s explanation, see below) ዘጐለተ፡ ሕግ፡ አሕመድ፡ ነጋድ፡ ራእስ።Celui qui a déterminé la concession du fief a été le ḥeg Aḥmad, le nagād rāʾesfr 29 l. 8–9 (ed.), 33 l. 17–18 (tr.) (‘Probablement حاج {ḥāǧǧ }, musulman qui a accompli le pèlegrinage à la Mecque.’ 33 n. 3)
Grébaut
ሕግ፡ ḥǝgg , pluralisPl. ሕገግ፡ ḥǝgag et ሕገጋት፡ ḥǝgagāt «loisfr» ― ሕግ፡ Ms. BNFabb217, fol. 30r.
65
ሕገጋት፡ ḥǝgagāt code de loisfr አንበረ፡ ትእዛዛተ፡ ብዙኃተ፡ በርትዕ፡ ወሕገጋተ፡ ዘይሰናአዉ፡ ለጽድቅ። 188.
አቀመ፡ ሕገ፡ ʾaqama ḥǝgga «promulguer une loifr» ቀንአ፡ ላዕለ፡ ሃይማኖት፡ ኦርቶዶክሳዊት፡ ወአቀመ፡ ሕገ፡ በመዋዕሊሁ፡ ከመ፡ ኢይኅድጉ፡ መነሂ፡ እምሐራ፡ ጥቃ፡ ውስተ፡ ኵሉ፡ አህጉራተ፡ ሮም። 219, videasvid. አቀመ፡
66
Leslau
ሕግ፡ ḥǝgg (pluralisPl. ሕገግ፡ ḥǝgag , ሕገጋት፡ ḥǝgagāt ) lawen, decreeen, canonen, riteen, ruleen, regulationen, statuteen, ordinanceen, normen, covenanten, usageen, customen
ዘሕግ za-ḥǝgg lawfulen
ዘእንበለ፡ ሕግ zaʾǝnbala ḥǝgg unlawfulen
በሕግ ba-ḥǝgg lawfullyen, legallyen
ሕገ ḥǝgga (, ) likeen, like asen, just asen, according toen 227b
Cross-references:
a) for ሠራዔ፡ ሕግ videasvid. ሠራዒ፡ (Leslau)
b) for ታቦተ፡ ሕግ፡ videasvid. ታቦት፡ (TraCES)
c) for ጸሓፌ፡ ሕግ፡ videasvid. ጸሓፊ፡ (Leslau)
Substantivumsubst.
2)defectusla, exiguitasla: እፌጽም፡ ሕጸጸ፡ ሕማሙ፡ ὑστέρημα ad Colossenses epistola Pauli.Col. 1,24 Platt; ሕጸጸ፡ ነፍስ፡ ይትወለድ፡ እምሕጸጸ፡ አሚን፡ Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 19 ; ሕጸጸ፡ ሃይማኖት፡ Matthaei Evangelium.Matth. 17,20 ; እንከሰ፡ ሕጸጽ፡ ውስተ፡ መዓርግ፡ ክህነት፡ imperfecta est dignitas sacerdotalislaChrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 13.
3)Ubi (in arithm.) duo numeri inter se comparantur vel minor de majore deducitur, ሕጸጽ፡ est differentiala, reliquumlaHenochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 74,16 ; Abush. creberrime.
ḥǝṣaṣ
Leslau
ሕጸጽ ḥǝṣaṣ lacken, deficiencyen, decreaseen, subtractionen, scarcityen, shortageen, lossen, waningen (n.), inferiorityen, diminutionen, reductionen, wanten, imperfectionen
በሕጸጽ ba-ḥǝṣaṣ sparinglyen 247b
Substantivumsubst.
2)defectusla, exiguitasla: እፌጽም፡ ሕጸጸ፡ ሕማሙ፡ ὑστέρημα ad Colossenses epistola Pauli.Col. 1,24 Platt; ሕጸጸ፡ ነፍስ፡ ይትወለድ፡ እምሕጸጸ፡ አሚን፡ Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 19 ; ሕጸጸ፡ ሃይማኖት፡ Matthaei Evangelium.Matth. 17,20 ; እንከሰ፡ ሕጸጽ፡ ውስተ፡ መዓርግ፡ ክህነት፡ imperfecta est dignitas sacerdotalislaChrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 13.
3)Ubi (in arithm.) duo numeri inter se comparantur vel minor de majore deducitur, ሕጸጽ፡ est differentiala, reliquumlaHenochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 74,16 ; Abush. creberrime.
ḥǝṣaṣ
Leslau
ሕጸጽ ḥǝṣaṣ lacken, deficiencyen, decreaseen, subtractionen, scarcityen, shortageen, lossen, waningen (n.), inferiorityen, diminutionen, reductionen, wanten, imperfectionen
በሕጸጽ ba-ḥǝṣaṣ sparinglyen 247b
Substantivumsubst., pluralisPl. ምንባባት፡ locus lectionisla
a)pulpitum anagnostaela: ምንባበ፡ መጻሕፍት፡ ይኩን፡ እቱተ፡ ሕቀ፡ እምሥዋዕ፡ Maʃshafa Kidân Za-egziena IjasusKid. f. 6.
b)lectiola, pericopela, crebro in titulis Novum TestamentumN.T.romanae editionisrom., ut: በሕፃናት፡ ምንባብ፡ lectio in festum infantiumlaMatthaei Evangelium.Matth. 2,13 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,1 al., et in aliis libris, ut: ተፈጸመ፡ ምንባብ፡ ዘወርኀ፡ ስኔ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: SaneSx. Sen. 30 ; መጻሕፍተ፡ ምንባብ፡ libri qui publice legunturlaLiturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 164,4 ; አርእስተ፡ ምንባባት፡ περικοπαί Epist. Euseb. ad Carp. (in Novum TestamentumN.T.romanae editionisrom.); አርእስተ፡ ምንባብ፡ ዘይትነበብ፡ ላዕለ፡ ምውታን፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 56.
not foundn. peregr.
1)ut videtur i.q. φήμη effatumla( divinumla), oraculumla: ፌማ፡ (v. ፊማ፡ ) ውእቱ፡ ዘመሀረቶ፡ እሙ፡ (ubi lectio LXX vulgata χρηματισμός exhibet) Proverbiorum liber biblicus.Prov. 24,69 .
2)At Aethiopes hoc nomen interpretantur artifexla, sollerslaeoque cognominare solent Christum: ለተሊወ፡ ክርስቶስ፡ ፌማ፡ Sx. Nahum.Nah. 2 Enc.; ሰማዕተ፡ ፌማ፡ (martyr Christi) Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TeqemtSx. Teq. 4 Enc.; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TeqemtSx. Teq. 7 Enc.; Lud. ex Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TahsasSx. Tachs. 14 Enc.; በሕፅኑ፡ ሐቀፋ፡ ወበአፉሁ፡ ሰዐማ፤ ኢየሱስ፡ ፌማ፤ ለነፍስከ፡ Deg. Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ፌማ፡ ኪን፡ ጠቢብ፡ ብልሐተኛ፡ ሐኪምኒ፡ ውእቱ፡ ( videasvid.etiam scholion ad ኬንያ፡ ).
not foundsubst.conjunctiola, consertiola, Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 33,3 ; plerumque adverbialiter
a) በደርግ፡
β)praepositiopraep.: በደርገ፡ in confiniolai.e. adla, inla: በደርገ፡ ዐንቀጸ፡ ዐጸድ፡ κατὰ τὴν πύλην τῆς αὐλῆς Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 37,13 .
b) ደርገ፡ adverbium, adverbialiteradv.: conjunctimla, unâla, pariterla: በመለኮቱ፡ ወሥጋሁ፡ ደርገ፡ ይፌውስ፡ θεϊκῶς τε ἅμα καὶ σωματικῶς Cyr. de r. fid. f. 60; ዐጠነ፡ ደርገ፡ ምስሌሆሙ፡ not able to find explanation in abbreviation listGad. T.H. ; ከመ፡ ታዕርፍ፡ ነፍሶሙ፡ ወይኩኑ፡ ደርገ፡ ምስለ፡ ሊቃናት፡ ሰማያውያን፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 46 ; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TeqemtSx. Teq. 13 Enc.; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MiyazyaSx. Mij. 4 Enc. (Lud.); Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TahsasSx. Tachs. 12 Enc. (Lud.).
Substantivumsubst.
1)legatiola: አኮ፡ በትንብልና፡ (v. በተንባል፡ ) ወአኮ፡ በመልእክት፡ (v. በመልአክ፡ ) ለሊሁ፡ ያድኅኖሙ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 63,9 .
quadril. I ( denominatesdenom.) chartae mandarelavel inscriberela ለካእኮ፡ ( ለቃል፡ ) በመልክአ፡ ጽሕፈት፡ ወከርተስኮ፡ በክርታስ፡ Haim. Ab.; Cat. Cod. not able to find explanation in abbreviation listAeth. Bibl. Bodl. p. 77 a. I,1[vis radicis prima apparet e لَكِيَ adhaesit, affixus, deditus fuitla(coll. لَكِثَ لَكِدَ لَكِعَ ) et لَكِئَ substititlain loco, se omnino dediditlarei, et لَكَأَ aliquem humo affixit, humi prostravitla; hincaethiopice: affigere et imprimere aliquid rei, ut ejus vestigia et signa remaneant; amh. ለካ፡ , adaptarela, designarela, delinearela]
1)imprimerela, infigerela: አምጽአ፡ ቅንዋተ፡ ሐጺን፡ ወለክአ፡ ውስተ፡ ብረኪሁ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TerrSx. Ter 5.
2)consignarela, inscriberela: ለካእክዎ፡ ውስተ፡ መጽሐፍ፡ ἐν γραφῇ ἀφῆκα Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 39,32 ; ወይልክኦ፡ ( SubjunctivusSubj.) ውስተ፡ መጽሐፍ፡ τεθῆναι ἐν βιβλίῳ liber Jobi.Job 19,23 ; ዝክሮ፡ ለክኡ፡ memoriam ejus consignaruntla, Enc. [Hinc Ludolphus et Gesenius hebr. מִקְלַעַת illustraverunt] { ለካእኮ፡ ( ለቃል፡ ) በመልክአ፡ ጽሕፈት፡ ወከርተስኮ፡ በክርታስ፡ Haim. Ab.; not able to find explanation in abbreviation listCat. Cod. Aeth. Bibl. Bodl. p. 77 a}.
lakʾa , ለክዐ፡ lakʿa
Grébaut
ለክዐ፡ lakʿa I,1 ይለክዕ፡ , ይልካዕ፡ «écrirefr, imprimer quelque signe ou figurefr, marquerfr, frapperfr (médaille, monnaie, colonne)» ― ጻፈ፡ , ጣፈ፡ Ms. BNFabb217, fol. 16v.
38
Leslau
ለክአ፡ lakʾa (D), ( 38) ለክዐ፡ lakʿa (yǝlkā) inscribeen, impressen, imprinten, marken, set down in writingen, composeen, (J) coinen (money) 313a
Substantivumsubst., pluralisPl. መልክኣት፡ effigiesla, imagola, figurala, typusla, characterla; de imagine numi Matthaei Evangelium.Matth. 22,20 et Cyr. ad not able to find explanation in abbreviation listTheod. f. 11 ( መልክአ፡ ዲናር፡ ይዌልጡ፡ νόμισμα κιβδηλεύοντες ); de forma et figura hominis vivi: እግዚአብሔር፡ አበበሮ፡ ለሰብእ፡ በአስተሣንዮ፡ ሥነ፡ መልክእ፡ ሰብኣዊ፡ እምዘመደ፡ ኵሉ፡ ፍጥረት፡ F.M. 1,1; ( qui se ipse castratla) እንዘ፡ ውእቱ፡ ፍጹመ፡ መልክዕ፡ በከመ፡ ፈጠሮ፡ እግዚአብሔር፡ F.M. 33,4; በመልክእከ፡ (Christi) አይሁድ፡ ዘአዕረቅዎ፡ ob figuram tuamla, quam Judaei nudaruntla, Cod. Mus. Brit. LIV, 7 (quare ea Aethiopum carmina, in quibus tota sanctorum figura per singula corporis membra laudatur, hodie ab Abyssinis መልክእ፡ vocantur, conferascfr.Chronica Liq. AtquChr. L. Atq. f. 11 et 85), nec non Dei: አርአያ፡ መልክእከ፡ ἡ ὑπόστασίς σου Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 16,21 ; ገጽ፡ ወመልክዕ፡ personala(de Dei personis) not able to find explanation in abbreviation listHaim. Ab. 7 ; እሙንቱ፡ ፫ አካላት፡ ፍጹማነ፡ መልክዕ፡ ወገጽ፡ not able to find explanation in abbreviation listHaim. Ab. 15 ; de characteribus scriptis: ( invenit in altarila) መልክአ፡ ዘይብል፡ በስመ፡ አብ፡ caet., not able to find explanation in abbreviation listGad. T.H. ; de imaginibus, quae ope sensuum animo imprimuntur: እመ፡ በጽሑ፡ መልክኣት፡ ተርእዩ፡ በልቡና፡ Mashafa Falasfa.Fal. f. 54. malkǝʾ , መልክዕ፡ malkǝʿ
Grébaut
መልክዕ፡ malkǝʿ «figurefr, portraitfr, aspectfr; espèce de poésie représentant toutes les parties d’un tout les membres d’un corps, hypotypose» ― መልክዕ፡ Ms. BNFabb217, fol. 16v.
38
Leslau
መልክእ malkǝʾ formen, imageen, figureen, effigyen, iconen, portraiten, likenessen, aspecten, a seal impressionen, kind of poetryen (consisting of five verses) which eulogizes a saint by enumerating and praising the various parts of the body 313a
pro መሐልላ፡ Substantivumsubst.i.q. ምሕላ፡ , ut: በመሐላሆሙ፡ ለማርያም፡ ወለወልዳ፡ ob supplicationemla( intercessionemla) Mariae et ChristilaEncomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TeqemtSx. Teq. 9 Enc. ( not able to find explanation in abbreviation listLocus Hen. 60,6 mihi jam, postquam locum Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TeqemtSx. Teq. 9 inspexi et መሐልላ፡ nihil aliud quam ምሕልላ፡ significare cognovi, ad መሐላ፡ juramentumla, foeduslareferendum videtur). n. 157
Substantivumsubst., m. et fem.
1)juratiola: መሀርዎሙ፡ ለሕዝብየ፡ መሐላ፡ በበዓል፡ ἐδίδαξαν ὀμνύειν Jeremiae prophetia.Jer. 12,16 ; conferascfr.Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 23,9 .
2)juramentumla, jusjurandumla( ὅρκος ) Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 8,2 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 9,2 ; Judith liber apocryphus.Judith 8,30 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 24,8 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,33 ; Matthaei Evangelium.Matth. 14,9 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 6,16 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 6,17 ; መሐላ፡ አምሐሎሙ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 13,19 ; በመሐላ፡ jurejurandola, juratolaLiber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 44,21 ; al.; መሐላ፡ ጽድቅ፡ ( verumla) Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 37 ; መሐላ፡ በሐሰት፡ ( falsumla; perjuriumla) not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 139 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 167 ; አበስከ፡ እመሐላ፡ ( violarela) Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 37 ; ኢይሄሉ፡ በመሐላሁ፡ ( non servarela, negligerela) Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. p. 127 ; ዘዐለወ፡ መሐላሁ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 17,15 ; ከመ፡ ኣቅም፡ መሐላየ፡ ዘመሐልኩ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 11,5 ; መሐላ፡ ዘእግዚአብሔር፡ jusjurandum per DeumlaExodus, liber Pentateuchi.Ex. 22,10 ; sed Genitivus etiam refertur ad eum, cui juratum est: መሐላየ፡ jusjurandum mihi praestitumlaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 24,41 ; Josuae liber.Jos. 2,17 ; Josuae liber.Jos. 2,20 . De jurejurando tractatur F.N. 43,5; F.M. 22,5. Nonnumquam መሐላ፡ potius exsecratiolaquam juramentum est, ut: መጽአ፡ መርገም፡ ላዕሌነ፡ ወመሐላ፡ Danielis prophetia.Dan. 9,11 ; መሐላ፡ ዘመርገም፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 5,21 ; { መሐላ፡ ἐπιορκία pejuriumlaSapientia Salomonis, apocr.Sap. 14,25 }.
3)foedus juramento sancitumla( διαθήκη , ὁρκωμοσία al.) Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 6,4 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 60,6 ; ንትማሐል፡ መሐላ፡ Regum liber biblicum II.2 Reg. 3,12 ; ዘየዐሉ፡ መሐላሁ፡ Hosea.Hos. 6,7 ; Hezekielis prophetia.Hez. 17,14 -19. Etiam coena foederisla( δοχή ) Genesis liber Pentateuchi.Gen. 26,30 .
maḥallā
Leslau
መሐላ maḥallā , መሀላ mahallā same {as videasvid. ምሕልላ }; also intercessionen, advocacyen 336a
rarius አቆመ፡ (ut Regum liber biblicum I.1 Reg. 6,14 ; Macc. f. 16 al.) II,1, Imperf. ያቀውም፡ , SubjunctivusSubj. ያቅም፡ stare facerela, sisterela, Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 30,10 ; ምንት፡ ያቀውመከ፡ አፍአ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 24,31 ; Matthaei Evangelium.Matth. 20,6 ; አቀመኒ፡ በእገርየ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 2,2 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,44 ; አቀመኒ፡ በብረክየ፡ Danielis prophetia.Dan. 10,10 .
c)stabilirela: Regum liber biblicum II.2 Reg. 3,10 ; ያቀውሞን፡ ለእገሪከ፡ ከመ፡ ኢያንቀልቅላ፡ ἐρείσει Proverbiorum liber biblicus.Prov. 3,26 .
e)instituerela, constituerela, foedus Genesis liber Pentateuchi.Gen. 6,18 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 9,11 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 34,27 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 15 ; በመሐላ፡ አቀመ፡ ሎቱ፡ ኪዳነ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 44,21 ; legem ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 10,13 ; festum Enc.; diem Actus apostolorum.Act. 17,31 ; testimonium Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 104,9 ; ያቀውመከ፡ ሎቱ፡ ሕዝበ፡ ቅዱሰ፡ Deuteronomium.Deut. 28,9 ; ልዑለ፡ መዓርገ፡ እምዕራገ፡ ዲያቆን፡ ያቅሞ፡ in altiorem gradum, quamlaest gradus diaconi, constituat cumlaEnc.
g)sisterela; subsistere facerela; cohiberela, inhiberela, detinerela, Actus apostolorum.Act. 8,38 ; አዘዘ፡ ያቅሙ፡ ሰረገላሁ፡ not able to find explanation in abbreviation listM.M. f. 47 ; አቅም፡ እዴከ፡ ἄνες τὴν χεῖρά σου Paralipomenon liber I.1 Par. 21,15 ; ምንት፡ አቀመክሙ፡ ዝየ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 52,5 ; ታቀውም፡ ዝናመ፡ ሰማይ፡ Haggaei prophetia.Hagg. 1,10 ; አቀምኩ፡ አፍላጊሃ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 31,15 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 13,46 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 13,49 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 77,16 ; አኀዝዎ፡ ወአቀምዎ፡ Lucae evangelium.Luc. 4,42 .
α)morarila( anstehen lassen ): circumcisionemla ኢይክሉ፡ አቅሞ፡ ወኢአድኅሮ፡ not able to find explanation in abbreviation listM.M. f. 292 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 80,2 .
β)desisterela, absisterelai.e. cessarela, አቀመት፡ ወሊደ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 29,35 .
γ)desisterelavel desciscere facerelacumc.Acc.et እምነ፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 1,9 .
ʾaqama
Cross-references: for አቀመ፡ ሕገ፡ videasvid. ሕግ፡ (Grébaut)
(forma e ልሂቅ፡ contracta, gramm.§ 47) Substantivumsubst.( fem. ሊቅት፡ , Synaxaria; sequuntur nomina mensium HedarSx. Hed. 17 ), pluralisPl. ሊቃን፡ ( fem. ሊቃት፡ Lud. e Jesaiae prophetia.Jes. 3,17 , ubi mei libri mss. ሊቃናት፡ exhibent), et pluralisPl.pluralisPl. ሊቃናት፡ , ልሂቃናት፡ ( gramm.§ 133,a), et ሊቃውንት፡ (a ሊቃን፡ derivatum, gramm.§ 140,a)
1)provectusla, senior aetatela; potissimum in pluralisPl. ሊቃውንት፡ (rarius ሊቃናት፡ ) haec significatio occurrit liber Jobi.Job 12,20 ; liber Jobi.Job 29,8 ; liber Jobi.Job 32,7 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 20,29 ; Jesaiae prophetia.Jes. 14,23 ; Jeremiae prophetia.Jer. 38,13 ; Joelis prophetia.Joel 1,2 ; Joelis prophetia.Joel 3,1 ; Deuteronomium.Deut. 32,7 al.; ሊቃናት፡ ወመሐዛት፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 148,12 . Vulgaris notio hujus formae contractae est
2)senior dignitate et munerela, primorisla, princepsla, presbyterla, magisterla, unus e magistratu.la
b)passim graecam vocem πρέσβεις ( legatosla) interpretes Aeth. ሊቃውንት፡ verterunt, ut Jesaiae prophetia.Jes. 13,8 .
c)de senioribus i.e. presbyterislaaliisque praepositis ecclesiaelaChristianae ad Timotheum epistola I.1 Tim. 5,1 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 3,24 ; ad Titum epistola.Tit. 2,2 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 4,4 ; pro fem. ad Titum epistola.Tit. 2,3 ; ad Timotheum epistola I.1 Tim. 5,2 ( ልሂቃናት፡ rom.); ሊቃውንተ፡ ቤተ፡ ክርስቲያን፡ primateslaecclesiaela(archipresbyteri, episcopi et superiores) not able to find explanation in abbreviation listClem. f.
d)de magistrislavel doctoribuslaJudaeorum Christianorumve Matthaei Evangelium.Matth. 8,19 ; Matthaei Evangelium.Matth. 9,11 ; Marci Evangelium.Marc. 4,38 ; Marci Evangelium.Marc. 12,19 ; ሊቃነ፡ ኦሪት፡ νομοδιδάσκαλοι Lucae evangelium.Luc. 5,17 ; ሊቃውንት፡ διδάσκαλοι ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 4,11 ; ሊቃናት፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. 11 p.; Hermae pastor.Herm. p. 28 .
e)de principelaseu praepositolain qualibet arte, dignitate vel vitae genere (respondet graecum ἀρχι -) ut ሊቀ፡ ሐመር፡ ναύκληρος Actus apostolorum.Act. 27,11 romanae editionisrom.; ሊቀ፡ ሐራ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaskaramSx. Masc. 11 ; ሊቀ፡ መላእክት፡ archangeluslaad Thessalonicenses epistola Pauli I.1 Thess. 4,16 , ሊቃነ፡ መላእክት፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 61 ; ሊቀ፡ ምኔት፡ (sive አበ፡ ምኔት፡ ) abbas monasteriilaPhilexius; numerus significat quaestiones.Phlx. ; ሊቀ፡ መዘርት፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 39 et ሊቀ፡ ቀዳሕያን፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 40,1 ( ἀρχιοινοχόος ), ሊቀ፡ ሠራዊት፡ ἀρχιστρατηγός (sive መልአከ፡ ሠራዊት፡ ) Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaskaramSx. Masc. 9 ; ሊቀ፡ መበስላን፡ ἀρχιμάγειρος Danielis prophetia.Dan. 2,14 ; ሊቀ፡ ኀባዝያን፡ ἀρχισιτοποιός Genesis liber Pentateuchi.Gen. 40,1 ; ሊቀ፡ ኅፅዋን፡ ἀρχιευνοῦχος Danielis prophetia.Dan. 1,3 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 40,2 ; ሊቀ፡ ካህናት፡ ἀρχιερεύς ad Hebraeos epistola.Hebr. 2,17 ; ሊቀ፡ ኬነት፡ ( ἀρχιτέκτων ) Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 37,21 ; ሊቀ፡ ዐቀብተ፡ ሞቅሕ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 39,21 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 39,23 ( ἀρχιδεσμοφύλαξ ); ሊቃነ፡ ገባር፡ ( ἐπιστάται τῶν ἔργων ) Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 1,11 ; ሊቀ፡ ገዛእት፡ ἀρχιτρίκλινος Evangelium Joannis.Joh. 2,8 romanae editionisrom.; Evangelium Joannis.Joh. 2,9 romanae editionisrom.; ሊቀ፡ ጳጳሳት፡ patriarchala(ecclesiae); ሊቀ፡ ዲያቆናት፡ archidiaconusla.
3)In regno Abyssiniae socii supremi rei publicae consilii et primores regni hoc nomine vocabantur ( videasvid.Isenb. lexiconlex.amh. sub ሊቅ፡ et sub አለቃ፡ ); in ecclesia ሊቅ፡ (amh. አለቃ፡ ) in specie inspectorem ecclesiasticorumla, oeconomum ecclesiaelasignificat (Lud. lexiconlex.; not able to find explanation in abbreviation listRüppell II. 32 ; not able to find explanation in abbreviation listRüppell II. 52. ; not able to find explanation in abbreviation listHarris II. 167. 263). Voc. Ae.: ቃውም፡ ሊቅ፡ ብ፡ አለቃ፡
liq , pluralisPl. liqān ; fem. liqǝt , pluralisPl. liqāt ; pluralisPl.pluralisPl. liqānāt , lǝhiqānāt , liqāwǝnt , liqān
Compounds
(Dillmann 2) ሊቀ፡ liq Substantivumsubst. st.c., pluralisPl. ሊቃነ፡ liqāna head ofen, chief ofen
a) ሊቀ፡ መራኅት፡ liqa marāḫt (title) probably refers to the ‘leading church cantoren ሊቀ፡ መራኅት፡ ዘሚካኤል፡le liqa marāḫt, Zamikāʾēlfr 32 l. 2–3 (ed.), 37 l. 9 (tr.), videasvid. መራኅት፡
Cross-references: videasvid. also ቀኝ፡ ጌታ፡ and ግራ፡ ጌታ፡ under ጌታ፡
b) ሊቀ፡ ማኅበር፡ liqa maḫbar (title) community chiefen ወእንዘ፡ ይነብሩ፡ ህየ፡ ለአኩ፡ ኀበ፡ ሊቀ፡ ማኅበር፡ አኃው፡ እለ፡ አግዓዞሙ፡ ንጉሥ፡ ውስተ፡ ምስኳዐ፡ ምሕያከ፡ መላእክትWhile they were living there, the brothers whom the king had exiled to mǝskwaʿa mǝḥyakä mälaʾǝkt sent a message to the head of the Communityen78 (ed.), 56 (tr.); ወሊቀ፡ ማኅበር፡ ሆሴዕ፡le chef de la communauté, Hosēʿ;fr 28 l. 27 (ed.), 33 l. 5 (tr.), videasvid. ማኅበር፡
c) ሊቀ፡ ምኔት፡ liqa mǝnet (title) ሊቀ፡ ምኔት፡ ደብረ፡ ሊባኖስ፡ እሞን፡ ለምኔታተ፡ ኢትዮጵያ፡the chief of the monastery of Däbrä Libanos — mother of the monastries of Ethiopiaen 59 § 109 (ed.), 34 § 109 (tr.), videasvid. ምኔት፡
Leslau
ሊቀ፡ ምኔት፡ liqa mǝnet abbot of a monasteryen 351b
d) ሊቀ፡ ማእምራን፡ liqa māʾmǝrān (title) head of the learneden ወሊቀ፡ ማእምራን፡ መክፈልተ፡ ጊዮርጊስ፡le chef des docteurs , Makfalta Giyorgisfr 37 l. 9 (ed.), 43 l. 33–34 (tr.); ወአርአዮ፡ ዘውስተ፡ ሕሊናሁ፡ ለ፩፡ ሊቅ፡ ሊቀ፡ ማእምራነ፡ ተዓይኒሁ፡ ዘያፈቅሮ፡ እምኵሎሙ፡ ሊቃውንቲሁ፡He revealed his internal thought to a learned man, chief of learned men of his courten 30–31 § 99 (ed.), 54 § 99 (tr.) (‘ ሊቀ፡ ማእምራን፡ in some cases they are said to be ካህናተ፡ ደብተራ፡ kahǝnatä däbtära are the priests of the royal church who followed the king in all his movements both in peacetime and in war. They enjoyed privilege in front of the king and acquired many kinds of court provisions. Cf. 249; 302; I, VI (tr.); Getatchew Haile 2005, 27.’), videasvid. ማእምር፡
e) ሊቀ፡ ማእስራ፡ liqa māʾsǝrā (title) meaning unknown ወሞተ፡ ማዕቀበ፡ እግዚእ፤ ወሊቀ፡ ማእስራ፡ ተክለ፡ ሥሉስ፡Es fielen Māʿqaba-Egziʾ, der Liqa-Māʾsa{sic}rā Takla-Śǝllusde 15 l. 8–9 (ed.), 14 l. 22–23 (tr.), videasvid. ማእስራ፡
f) ሊቀ፡ መኳስ፡ liqa makʷās , ሊቀ፡ መንኳስ፡ liqa mankʷās (title) ‘officer responsible for testing horses and mules reserved for the personal service to the king’ 102 ወቀይሰ፡ ገበዝ፡ ወሊቀ፡ ዲያቆናት፡ ይቀውሙ፡ ጸዊሮሙ፡ ታቦተ፡ ሕግ፤ ወአውፋሪ፡ ምስለ፡ ፈረስ፡ ወሊቀ፡ ምኳስ፡ ምስለ፡ በቅል።und der Propst und Archidiakon stehen dabei, die Gesetzeslade tragend, und der Aufârî mit dem Pferd, und der Lîqa Makuâs mit dem Mauleselde 18b l. 2–5 (ed.), 74 l. 18, 75 l. 1–2 (tr.); ወአመ፡ ፳ወ፯፡ ለሚያዝያ፡ ሞቱ፡ ፪ሆሙ፡ ኅቡረ፡ ደጅ፡ አዛዥ፡ ሐዋርያ፡ ክሶስ፡ መደባይ፡ ወሊቀ፡ መኳስ፡ ገብርኤል።Le 27 de miyâzyâ moururent ensemble l’Azâdj Ḥaouâryâ-Kësos … et le Liqa-Makuâsa Gabrëèlfr 45 l. 25–27 (ed.), 153 l. 22–24 (tr.); ሊቀ፡ መንኳስ፡ ኃይሉ፡le liqa mankuās Ḫāylufr 53 l. 16–17 (ed.), 64 l. 11 (tr.), videasvid. መኳስ፡
g) ሊቀ፡ መጣኒ፡ liqa maṭṭāni , ሊቀ፡ መጻኒ፡ liqa maṣṣāni ሊቀ፡ መጻኔ፡ liqa maṣṣāne (title) supreme judge who exercises appellate jurisdiction 115a; ‘chief stewarden 357b ቀሚሰሂ፡ ፀዓዳ፡ ኢይለብሱ፡ ዘእንበለ፡ ቀላሚ፡ ወኳፍሬ፡ ወሾቍጤ። እመሂ፡ አዛዝያን፡ ወእመሂ፡ ጌቶች፡ እመሂ፡ ሊቀ፡ መጣኒ፡ ምስለ፡ እሊአሁ፡ ዣን፡ ማስ{sic}ሮች፡ ወኢቃቄታች፡ ምስለ፡ እሊአሁ፡ ዣን፡ ሐጸና።Ils ne portaient pas la tunique blanche, mais le Qalâmi, le Kuâfrê et le Shôquetê, et cette tenue était obligatoire aussi bien pour les Azâzĕyân que pour les Gêtôtj, le Liqa Matâni et ses gens, les Jân Mâsrôtj, le Iqâqêtâtj et ses gens et le Jân Haçanâ*fr 33 l. 4–7 (ed.), 33 l. 4–8 (tr.); ወሊቀ፡ መጻኒ፡ ሰርጊስ፡le liqa maṣāni, Sargisfr 31 l. 31 (ed.), 37 l. 5–6 (tr.); ሊቀ፡ መጻኔ፡ ግርማ፡ ዣን፡le liqa maṣānē, Germā Žānfr 34 l. 23 (ed.), 40 l. 21 (tr.); እንዘ፡ ለዓቄታት፡ ብሉሌ፡ ወሊቀ፡ መጣኒ፡ ግርማ፡ ዣን፡pendant que le laʿāqētāt était Belulē, et le liqa maṭāni, Germā Žānfr 38 l. 10–11 (ed.), 45 l. 4–5 (tr.), videasvid. መጣኒ፡
h) ሊቀ፡ አበው፡ liqa ʾabaw lit. ‘head of the fathers’ precise meaning unknown ለቀሰ፡ ገበዝ፡ ወለራቅማሰራ፡ ለአፈ፡ ንቡረ፡ እድ፡ ወለመጋቢ፡ ለሊቀ፡ አበው፡ ወለሊቀ፡ ዲያቆናት፡ ይኩን ጥብጣቤሆሙ፡ በበ ፲ ወ ፪፡ let the whipping of the qäsä gäbäz, raqmasära, afä nǝburä ǝd, the mäggabi, the liqä abäw and the liqä diyaqonat be 12 eachen 84 (ed.), 58 (tr.), videasvid. አብ፡
i) ሊቀ፡ አክሱም፡ liqa ʾAksum lit. head of Aksumen high-ranking priest of equal position to the nǝbura ʾǝd ወሊቀ፡ አክሱም፡ አባ፡ ስምዖን፡le chef d’Aksoum, abbā Semʿonfr 37 l. 14 (ed.), 44 l. 2 (tr.); ወካዕበ፡ በዘመኖሙ፡ ንጉሥ፡ ዘርዓ፡ ያዕቆብ፡ ሠርዑ፡ ወአስተዓረዩ፡ ሊቀ፡ አክሱም፡ ምስለ፡ ንቡረ፡ እድ፡ እንዘ፡ ያስተዋሕድዎሙ፡ በመንበረ፡ ክብር፡ በየማን፡ ወበጸጋም፡Encore, de son temps, le roi Zarʾa Yāʿqob lança une ordonnance pour rendre le chef (liq) d’Aksoum égal au nebura ed, en les déclarant égaux sur un trône d’honneur, l’un à droite at l’autre à gauche.fr 73 l. 4–7 (ed.), 87 l. 26–29 (tr.), videasvid. አክሱም፡ , ንቡረ፡ እድ፡
j) ሊቀ፡ አዕሩግ፡ liqa ʾaʿrug head of the eldersen ወስሞሙሂ፡ ለአዕሩግ፡ ሸለቃ፡ ወልደ፡ ገብርኤል፡ ወልደ፡ አቤቶ፡ ተስፋ፡ እስመ፡ ሊቀ፡ እዕሩግ፡ ውእቱ፤les noms des vieillards sont: le šalaqā Walda Gabreʾēl, fils de l’abēto Tasfā (car il était le chef des vieillards);fr 86 l. 17–19 (ed.), 103 l. 12–13 (tr.), videasvid. አረጋዊ፡
k) ሊቀ፡ ካህናት፡ liqa kāhǝnāt (title) high-ranking priest in charge of supervising monks and secular clergy ; ወሊቀ፡ ካህናት፡au chef des prêtresfr 40 l. 7 (ed.), 47 l. 18 (tr.); ወከመ፡ ኢይጥልሙ፡ ዘንተ፡ ነገረ፡ ሀለዉ፡ ተወጊዞሙ፡ በቃለ፡ ቀሲስ፡ ሊቀ፡ ካህናት፡ አባ፡ አቡቂር።Pour empêcher qu’on altère cette chose, on a eu défense, sous peine d’excommunication par la voix du prêtre, chef des prêtres, abbā Abuqirfr 44 l. 23–25 (ed.), 53 l. 21–23 (tr.); በመምህርነ፡ አባ፡ ገብረ፡ ማርያም፡ ሊቀ፡ ካህናት፡ ወገበዝሂ፡ ዘአክሱም፡ ቄስ፡ ገበዝ፡ ዘአማኑኤል፡[Ceci] du temps de notre maître abbā Gabra Māryām, chef des prêtres, et du qēsa gabaz d’Aksoum ZaʾAmānuʾēl,fr 56 l. 1–2 (ed.), 67 l. 11–13 (tr.); በእንተዝ፡ አክበርዋ፡ ወአልዓልዋ፡በበ፡ ዘመኖሙ። ወለሊቀ፡ ካህናቲሃኒ፡ አክበርዎ፡ እምኵሎሙ፡ ዓበይተ፡ ቤተ፡ መንግሥት። ወመሳፍንት፡ ወመኳንንት።Pour cette raison, [les anciens rois,] de leur temps, l’honorèrent et l’exaltèrent; ils donnèrent au chef de ses prêtres une dignité supérieure à [celle de] tous les autres grands de la Cour, des princes et des gouverneurs;fr 72 l. 28–29, 73 l. 1 (ed.), 87 l. 17–20 (tr.), videasvid. ካህን፡
Leslau
ሊቀ፡ ካህናት liqa kāhǝnāt archpriesten, high priesten 317a
l) ሊቀ፡ ደብር፡ liqa dabr (title) head of a monasteryen ከመ፡ ኢይቅረብዎ፡ ሥዩማን፡ ወእመሂ፡ ሥዩመ፡ ትግሬ፡ ወእመሂ፡ አፈ፡ መኰንን፡ እንበለ፡ ማኅበር፡ ወእንበለ፡ ደቂቅየ፡ ወሊቀ፡ ደብር፡ አለቃ፡ ወልደ፡ አቢብ።[J’ai ordonné que] personne d’entre les chefs, ni le chef du Tegrē, ni e procureur du gouverneur, n’entre dans [ces pays-là,] à l’exception de la communauté, de mes enfants et du chef du couvent, l’alaqā Walda Abibfr 60 l. 11–13 (ed.), 72 l. 7–10 (tr.), videasvid. ደብር፡
m) ሊቀ፡ ደብተራ፡ liqa dabtarā (title) head of the dabtarāsen ወሊቀ፡ ደብተራ፡ ተክለ፡ ቂርቆስ፡le liqa dabtarā, Takla Qirqosfr 30 l. 14–15 (ed.), 35 l. 5 (tr.); ወሊቀ፡ ደብተራ፡ ዘአክሱም፡ ንቡረ፡ እድ፡ አራም፡pendant que liqa dabtarā d’Aksoum était le nebura ed Arāmfr 51 l. 15–16 (ed.), 61 l. 27–28 (tr.), videasvid. ደብተራ፡
n) ሊቀ፡ ዲያቆናት፡ liqa diaqonāt (title) head of the deaconsen ለቀሰ፡ ገበዝ፡ ወለራቅማሰራ፡ ለአፈ፡ ንቡረ፡ እድ፡ ወለመጋቢ፡ ለሊቀ፡ አበው፡ ወለሊቀ፡ ዲያቆናት፡ ይኩን ጥብጣቤሆሙ፡ በበ ፲ ወ ፪፡ let the whipping of the qäsä gäbäz, raqmasära, afä nǝburä ǝd, the mäggabi, the liqä abäw and the liqä diyaqonat be 12 eachen 84 (ed.), 58 (tr.); ወሊቀ፡ ዲያቆናት፡ በስእለት፡le chef des diacres, Baseʾelatfr 37 l. 15–16 (ed.), 44 l. 4 (tr.), videasvid. ዲያቆን፡
o) ሊቀ፡ ጳጳሳት፡ liqa p̣āp̣āsāt (title) patriarchen, metropolitanen ዘተሰመይኩ፡ በጸጋሁ፡ ለእግዚአብሔር፡ ሊቀ፡ ጳጳሳት፡ ዘሀገር፡ ክብርት፡ እለ፡ እስክንድርያ፡ ወሀገረ፡ ምስር፡ ወትዕይንቱ፡ ለእግዚአብሔር፡ ኢየሩሳሌም፡ ወአህጉረ፡ ኢትዮጵያ።[de celui] qui a été nommé, par la grâce du Seigneur, patriarche de la sainte ville d’Alexandrie, du pays d’Égypte, de Jérusalem, demeure du Seigneur, et des pays d’Ethiopiefr 83 l. 9–12 (ed.), 99 l. 29–31 (tr.), videasvid. ጳጳስ፡
Leslau
ሊቀ፡ ጳጳሳት liqa p̣āp̣p̣āsāt patriarchen, archbishopen 317a
Cross-references: for ሊቀ፡ ጳጳሳት፡ or ሊቀ፡ ጳጳስ፡ videasvid. also ጳጳስ፡ (Dillmann)
Grébaut
ሊቅ፡ liq «caputla, princepsla, doctorla» pluralisPl. ሊቃን፡ liqān , ሊቃውንት፡ liqāwǝnt Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 3.
ሊቅ፡ liq premier élément de noimbreux mots composés, tels les suivants :
ሊቀ፡ ሐራ፡ liqa ḥarā chef d’arméefr ፊቃሮስ፡ ወልደ፡ ንያ፡ መልአከ፡ ሰርዌ፡ ዝውእቱ፡ ሊቀ፡ ሐራ። 45, videasvid. ሐራ፡
ሊቀ፡ ሐራ፡ ለአፍራስ፡ liqa ḥarā laʾafrās chef de la cavaleriefr ደለክም፡ ወልደ፡ ማትሬም፡ ሊቀ፡ ሐራ፡ ለአፍራስ። 45, videasvid. ሐራ፡ , ፈረስ፡
ሊቀ፡ ሐራ፡ ለአጋር፡ liqa ḥarā laʾagār chef de l’infanteriefr አደርዮስ፡ ወልደ፡ ኔድሮስ፡ ሊቀ፡ ሐራ፡ ለአጋር። 45, videasvid. ሐራ፡ , አጋር፡
ሊቀ፡ መማክርት፡ liqa mamākǝrt chef des conseillersfr ፈነወ፡ ላእካነ፡ በጕጕዓ፡ ከመ፡ ያምጽእዎ፡ ለመላከ፡ ኃይሉ፡ ዝውእቱ፡ ሊቀ፡ መማክርቲሁ። 80, videasvid. መምክር፡
ሊቀ፡ ሰራዊት፡ liqa sarāwit généralissimefr እምዝ፡ ኮነ፡ ድልቅልቅ፡ ወሠምሩ፡ ላዕለ፡ አራዎስ፡ ወረሰይዎ፡ ንጉሠ፡ ወውእቱ፡ ኮነ፡ ሊቀ፡ ሠራዊት። 185.
ሊቀ፡ ቀዳማዊ፡ liqa qadāmāwi préfet augustalfr (Égypte) ቴዎድሮስ፡ ሊቀ፡ ቀዳማዊ፡ ዘሀገረ፡ ምስር። 131.
ሊቀ፡ ነቢያት፡ liqa nabiyāt chef des prophètesfr ሙሴ፡ ሊቀ፡ ነቢያት። 76; እምቤተ፡ አሮን፡ ዘተቀብአ፡ ለተክህኖ፡ በእደ፡ ሙሴ፡ ሊቀ፡ ነቢያት። 76; ዘርእየኪ፡ ሙሴ፡ ሊቀ፡ ነቢያት። 76.
ሊቀ፡ ነፍስ፡ liqa nafs directeur spirituelfr ሊቀ፡ ነፍስኒ፡ አግዓዚ፡ ዘይሜህር፡ ትምህርተ፡ ሐዋርያት፡ ቅዱሳን፡ ወነቢያት፡ ክቡራን። Ms. BNFet110, fol. 20ra.
ሊቀ፡ ካህናት፡ liqa kāhǝnāt archiprêtrefr አዛርያስ፡ ወልደ፡ ሳዶቅ፡ ካህን፡ ዝውእቱ፡ ሊቀ፡ ካህናት። 44; እዌድሰኪ፡ ኦወለተ፡ አሮን፡ ሊቀ፡ ካህናት፡ እመንገለ፡ ሐና፡ እምኪ። 166.
ሊቀ፡ ዲያቆናት፡ liqa diyāqonāt archidiacrefr ኤልያስ፡ ወልደ፡ ኦርኒ፡ ሊቀ፡ ዲያቆናት፡ ወአቡሁሰ፡ ለኦርኒ፡ ሊቀ፡ ዲያቆናት። 44; በጽሐ፡ ካዕበ፡ ሊቀ፡ ዲያቆናት፡ ከመ፡ ይቁም፡ ውስተ፡ መካነ፡ ጽዕለት፡ ወኃጢአ፡ ክብር። Ms. BNFet110, fol. 39rc–va.
ሊቀ፡ ገባር፡ liqa gabār surveillant des corvéesfr ካርሚ፡ ወልደ፡ ሐፃንያስ፡ ሊቀ፡ ገባር፡ ዘቤተ፡ ንጉሥ። 44.
ሊቀ፡ ገነውት፡ liqa gannawt chef des prêtres païensfr ወእንዘ፡ ሀለዉ፡ ውስቴታ፡ ለዕበዶሙ፡ ይቤ፡ ቄሳርስ፡ ሊቀ፡ ገነውቱ፡ ለአንቲሂጳጦስ፡ ስሑታን፡ ወርኁቃን፡ እምነ፡ አማልክቲነ፡ ይሙቱ። 167.
ሊቀ፡ መጽብእት፡ liqa maṣbǝʾt général en cheffr ኢሚ፡ ወልደ፡ መታትያስ፡ ሊቀ፡ መጽብእት። 45.
ሊቀ፡ ፈያት፡ liqa fayāt chef de brigandsfr ሶበ፡ ሰገደ፡ ርእየ፡ ሊቀ፡ ፈያት፡ ከመ፡ አሐቲ፡ እግዝእት፡ ወረደት፡ እምሰማይ፡ በዐቢይ፡ ክብር። 162, note 3.
ሊቅት፡ liqǝt «magistrala, abbatissala» Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 3.
18–20
ሊቀ፡ ሕፅዋን፡ liqa ḥǝḍǝwān chef des eunuquesfr Texte et référence: አድርያኖስኒ፡ ኮነ፡ ሊቀ፡ ሕፅዋን። Adrien devint le chef des eunuquesfr 252, videasvid. ኅጽው፡
ሊቀ፡ ደብተራ፡ liqa dabtarā le premier (le doyen) des chanoinesfr. Se recontre fréquemment dans lex textes ecclésiastiques.
446
Leslau
ሊቅ liq (pluralisPl. ሊቃን፡ liqān , ሊቃናት፡ liqānāt , ሊቃውንት፡ liqāwǝnt ) chiefen, senioren, old manen, ageden, elderen, masteren, magistrateen, learned manen, presbyteren
ሊቀ፡ ካህናት liqa kāhǝnāt archpriesten, high priesten
ሊቀ፡ ጳጳሳት liqa p̣āp̣p̣āsāt patriarchen, archbishopen
ሊቀ፡ መላእክት፡ liqa malāʾǝkt archangelen
ሊቀ፡ ነፍስ፡ liqa nafs ( 19) spiritual leaderen
ሊቀ፡ ሐመር፡ liqa ḥamar captain of a shipen
ሊቀ፡ ሐራ፡ liqa ḥarā chief of the armyen, videasvid. ሐራ፡
ሰብዓ፡ ሊቃናት sabʿā liqānāt Septuaginten lit. ‘seventy learned men’ 317a
et መሐስዕ፡ , Substantivumsubst., m. et fem. (ut Tobit, liber apocryphus.Tob. 2,13 ; ዛቲ፡ ማሕስዕ፡ ), pluralisPl. መሓስዕ፡ (sed secundumsec.gramm.§ 48,4 plerumque መሐስዕ፡ ), { pluralisPl.pluralisPl. መሓስዓት፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 90,6 in d'AbbadieAbb.LV} pullus caprini et ovilli pecorisla, agnusla( agnala), capellusla( capellala), hoedusla[Convenit גְּדִי , ܓܰܕܝܳܐ , גַדְיָא , جَدْيٌ hoedusla, de quibus consulas Ges. in thes. p. 265; praeterea جَذَعٌ juvencus de brutis et hominibusla, جَذْعَةٌ hoedus anniculusla. Haec nomina traxisse videtur non a carpendo et avellendolapabulum, sed quia vel a matrelavel a matris alimento avulsusla( ablactatusla) est]. Crebro species adjicitur, ut: ማሕስዐ፡ በግዕ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 31,38 ; መሓስዐ፡ አባግዕ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 113,4 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 47,3 ; Jeremiae prophetia.Jer. 27,45 ; ማሕስዐ፡ ጠሊ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 16,20 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 38,17 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 6 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 7 ; መሓስዐ፡ አጣሊ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 47,3 ; Canticum Canticorum.Cant. 1,8 . In loco Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 12,5 , ubi Graecus habet ἀπὸ τῶν ἀρνῶν καὶ τῶν ἐρίφων λήψεσθε , Aethiops simpliciter posuit: ተኅሥኡ፡ ማሕስዐ፡ . Aliis in locis modo ἔριφος , ἐρίφιον Jeremiae prophetia.Jer. 28,40 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 2,12 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 2,13 ; Amosi prophetia.Am. 6,4 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 27,9 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 1,10 ( oppositum, -o, -nituropp. አባግዕ፡ ), modo ἀμνός , ἄρνες Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 3,7 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 9,3 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 14,21 hac voce ማሕስዕ፡ redduntur. De aetate pulli variis e locis apparet, non tantum anniculum ( ማሕስዐ፡ ዓመት፡ Hezekielis prophetia.Hez. 46,13 ) sed etiam lactentem ( በመሥዋዕተ፡ መሐስዐ፡ በግዕ፡ ἐν προσφορᾷ ἀρνὸς γαλαθηνοῦ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 46,16 ; መሐስዐ፡ በግዕ፡ ፩፡ ἄρνα γαλαθηνόν Regum liber biblicum I.1 Reg. 7,9 ) hoc nomine appellari. Voc. Ae.la: መሐስዕ፡ ዘ፡ የበግዕ፡ ገልገል፡ ; aliudla: መሐስዕ፡ ዘ፡ ወጠጤ፡ māḥsǝʾ , maḥasǝʿ , ማሕስእ፡ māḥsǝʾ ; pluralisPl. maḥasǝʿ , መሓስእ፡ maḥāsǝʾ ; pluralisPl.pluralisPl. maḥāsǝʿāt , መሓስዕት፡ maḥāsǝʿt
Grébaut
ማሕስእ፡ māḥsǝʾ , pluralisPl. መሓስእ፡ maḥāsǝʾ «agneaufr, chevreaufr» ― ወጠጤ፡ Ms. BNFabb217, fol. 34v.
79
Leslau
ማሕስዕ māḥsǝʾ , መሐስዕ maḥasǝʿ ( 95), (pluralisPl. መሓስዓት maḥāsǝʿāt , መሓስዕት maḥāsǝʿt ), ማሕስእ māḥsǝʾ () suckling kiden, lamben, young goaten
ማሕስዕ፡ ጠሊ māḥsǝʾ ṭali young kiden, videasvid. ጠሊ፡
ማሕስዕ፡ በግዕ māḥsǝʾ baggǝʿ suckling lamben, calfen, kiden, videasvid. በግዕ፡
337a
I,1[ دَفَنَ idemid.; vicinusvic. צָפַן ጽፍነት፡ טמן ] SubjunctivusSubj. ይድፍን፡
1)operirela, cooperirela, obtegerela, obruerela( καλύπτειν , κατακαλύπτειν , ἐπικαλύπτειν ): ጽልመት፡ ደፈና፡ ለምድር፡ Jesaiae prophetia.Jes. 60,2 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 218 ; ደፈነኒ፡ ቆባር፡ liber Jobi.Job 23,17 ; ይደፍነኪ፡ ጸበል፡ Hezekielis prophetia.Hez. 26,10 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 43,21 ; ይደፍኖሙ፡ ዕፄያት፡ liber Jobi.Job 21,26 ; Jesaiae prophetia.Jes. 11,9 ; እደፍና፡ ለምድር፡ Jeremiae prophetia.Jer. 26,8 ; ደፈነቶ፡ ለምድር፡ ነፍስከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 47,15 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 139,10 ; ደፈንክምዎ፡ በአንብዕ፡ ለምሥዋዐ፡ እግዚአብሔር፡ Malachiae prophetia.Mal. 2,13 ; ደፈና፡ ለጽልመት፡ Lud. e Lit. Jac. Sar. (at videasvid. ደፍዐ፡ ); Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 8 Enc.; de aquis n. 1135quae obruunt aliquem Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 15,10 ; ደፈነከ፡ ማይ፡ እንዘ፡ ትነውም፡ liber Jobi.Job 22,11 ; κατακλύζειν Jeremiae prophetia.Jer. 29,2 ; translatetransl.: ደፈነኒ፡ ኀጢአት፡ ἡ ἀνομία με βαπτίζει Jesaiae prophetia.Jes. 21,4 .
2)defoderelasub humo, absconderela, obruerela: ድፍኑ፡ ደመ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 7 ; በደፊኖቱ፡ ( ለደም፡ ) Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 7 ; በመሬት፡ ይደፍኖ፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 17,13 ; ንድፍን፡ ውስተ፡ ምድር፡ ብእሴ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 1,11 ; Jeremiae prophetia.Jer. 13,7 ; እመ፡ ደፈንኩ፡ ወርቅየ፡ ውስተ፡ መሬት፡ liber Jobi.Job 31,24 ; Matthaei Evangelium.Matth. 25,18 ; ደፈነቶ፡ ( ለብሑእ፡ ) ውስተ፡ ሐሪፅ፡ Lucae evangelium.Luc. 13,21 ; mortuum Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 2,12 .
3)reconderela(in foveis subterraneis) frumentum: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 41,34 . 4) condere sub cinerelapanem, placentam coquendi causa i.e. panem subcinericium coquerela: ደፈነት፡ ናእት፡ ἔπεψεν ἄζυμα Regum liber biblicum I.1 Reg. 28,24 ( videasvid. ዳፍንት፡ ).
Substantivumsubst.
1)res acquisitala(labore, opera, ministerio al.), quaestusla, victusla, mercesla, stipendiumla: ምርካቦሙ፡ ለሌዋውያን፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 23,5 (at Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 10,9 በምርካበ፡ ጸርሐ፡ ቤተ፡ እግዚአብሔር፡ lectio prava pro በመርኅበ፡ esse videtur); Actus apostolorum.Act. 19,25 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 9,10 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 9,14 .
2)res inventala εὕρεμα , εὕρημα : ትከውን፡ ነፍሱ፡ ምርካበ፡ ወየሐዩ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 45,2 ; Jeremiae prophetia.Jer. 46,18 ; ምርካብ፡ ዘልብ፡ ውፁእ፡ Cyr. c. not able to find explanation in abbreviation listPall. f. 67 ; ዝንቱ፡ ምርካበ፡ ልብ፡ ውእቱ፡ ዘያፈቅር፡ ሐዲሰ፡ εὕρεμα φρενός caet., Cyr. c. not able to find explanation in abbreviation listPall. f. 82 ; Cyr. c. not able to find explanation in abbreviation listPall. f. 66. Vocabularium Aethiopicum, -a -a.Voc. Ae.: ምርካብ፡ ዘ፡ ሟያ፡ ( ሞያ፡ ); aliudla: ምርካብ፡ ወዐስብ፡ ፩ ውእቱ።
Substantivumsubst.
1)auxiliumla, auxiliatiola: (faciamus hoc) በመርድአ፡ እግዚአብሔር፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 6 ; ሰአሎ፡ ከመ፡ ይፈኑ፡ ሎቱ፡ መራደ፡ መርድአ፡ ላዕለ፡ እኁሁ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 308 ; አዘዞ፡ ይኅድግ፡ መርድአ፡ ህርቃኖስ፡ (desineret Hyrcano auxilium ferre) Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 308.
2)instrumentumla: (non opus habet) መርድአ፡ በእንተ፡ ኪን፡ Lud. ex Synaxaria; sequuntur nomina mensium HamlêSx. Haml. 30 Enc.
Substantivumsubst.i.q. መርፍእ፡ ; ዘየኀትም፡ በእደዊሁ፡ ወእገሪሁ፡ n. 321 በምርፋእ፡ ያቀጥን፡ ወያጸልም፡ ወያቀይሕ፡ ወይጽሕፍ፡ ላዕሌሁ፡ ዘውዐ፡ ነገረ፡ ሰብእ፡ Constitutiones Apostolorum.Const. Ap. 62 (63); sed in loco parallelo not able to find explanation in abbreviation listII Const. Ap. 19 melior lectio: በመርፍእ፡ exstat.
II,1
1)insilirelavel irruere facerela: አስረሮ፡ ላዕለ፡ ብእሲቱ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 222.
2)volare facerela: monachus miraculo አስረረ፡ እጓላተ፡ ርግብ፡ (postquam eas assavit) Synaxaria; sequuntur nomina mensium GenbôtSx. Genb. 21 Enc.; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 14,8 ; { ንስር፡ ያሰርር፡ ክነፊሁ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 11,7 varia lectiovar.}.
a)alatum facerela, evolarelavel sursum volare facerela: አስረረ፡ ከመ፡ ንስር፡ እጐሊሁ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 29,17 ; ያሰርር፡ ውስተ፡ አርያም፡ እጐሊሁ፡ Habacuci prophetia.Hab. 2,9 ; እማንቱ፡ አስረራኒ፡ ἀνεπτέρωσάν με Canticum Canticorum.Cant. 6,5 ; አብድ፡ አስረረ፡ እከየ፡ ዚአሁ፡ ( ἐξεπέτασε ) Proverbiorum liber biblicus.Prov. 13,16 .
b)avolare sinerelavel facerela, Deuteronomium.Deut. 22,7 ; ዖፍ፡ እንተ፡ አስረረት፡ እጐሊሃ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 16,2 ; ከመ፡ ሣዕር፡ ዘያነሥኦ፡ ነፋስ፡ ታሰርረኒ፡ liber Jobi.Job 13,25 . Etiam sensu translato
α)abigerela: ኀልዮ፡ ንዋይ፡ ያሰርር፡ ንዋመ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,1 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 42,9 .
β)abstraherelavel subducere animosla(e corpore) admiratione: ዘማዊት፡ እንተ፡ ታሰርር፡ ልበ፡ ወራዙት፡ ποιεῖ ἐξίπτασθαι Proverbiorum liber biblicus.Prov. 7,10 varia lectiovar.; Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 2 ; በመሰንቆ፡ ማሕሌት፡ ሐዋዝ፡ እንተ፡ (v. ከመ፡ ) ያሰርር፡ አልባበ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TerrSx. Ter 21 Enc.
ʾasrara , አሥረረ፡ ʾaśrara
Grébaut
አሥረረ፡ ʾaśrara II,1 ያሠርር፡ , ያሥርር፡ «faire volerfr, faire monterfr, lancer en hautfr» ― አበረረ፡ , አስወጣ፡ Ms. BNFabb217, fol. 50v.
125
Leslau
አስረረ ʾasrara causative {of videasvid. ሰረረ sarara }; also stir upen, make attacken, drive awayen 514b
, etiam መስብክ፡ et መስበክ፡ , Substantivumsubst., pluralisPl. መሳብክት፡ , officina fusorumla, fornax aerariala, catinus liquatoriusla: እለ፡ ሰበክዎሙ፡ ለአልህምት፡ በውስተ፡ ምስባክ፡ 2 Paralipomenon libri I et II.Par. 4,3 : እምነ፡ መሳብክተ፡ (Lud.: መስበክተ፡ ) ኀጺን፡ ἐκ χωνευτηρίου σιδήρου Regum liber biblicum III.3 Reg. 8,51 ; በመሳብክቲሁ፡ ከመ፡ ወርቅ፡ በእሳት፡ ፈተኖሙ፡ ለቅዱሳን፡ not able to find explanation in abbreviation listMavâs. 24 ; ይሰበኩ፡ በመስበኩ፡ (var. በመስብኩ፡ ) יְצֻקִים בִּיצקָתוֹ Regum liber biblicum III.3 Reg. 7,11 (hebr. 7,24). mǝsbāk , masbǝk , masbak , pluralisPl. mas̄bǝkt
Leslau
ምስባክ mǝsbāk , መስብክ masbǝk , መስበክ masbak {Leslau has መስበክት but this is most likely a mistake} (pluralisPl. መሳብክት mas̄bǝkt ) foundryen, furnace of ironen 484a