Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

III,1laudari^la(, praedicari^la, celebrari^la): ሰላም፡ ለሥዕርተ፡ ርእስኪ፡ ዘተንእደ፡ ጽፍሮሁ፤ ለአቡኪ፡ በከናፍሪሁ፡ ; ዘተንእዱ፡ በበአስማቲሆሙ፡ ; ኢይኩን፡ አሐዱሂ፡ ቀሲሰ፡ ዘኢተንእደ፡ በስምዐ፡ ፭ ዕደው፡ F.N. 6.

ፅፍሮ

subst. opus plexum^la, plectile^lavel tortile^la, ; ; ; ; ፅፍሮ፡ ርእስኪ፡ πλόκιον ; ሰላም፡ ለሥዕርተ፡ ርእስኪ፡ ዘተንዕደ፡ ፅፍሮሁ፡

ዘውግ

[ ζεῦγος זוֹג ܙܰܘܓܳܐ زَوْجٌ ] አዝዋግ፡ (Lud.)

1)par^la, ( jugum^la) i.e. duo^lavel bini^la: ዘውገ፡ መዓንቅ፡ ζεῦγος τρυγόνων ; ; ዘውገ፡ አልባስ፡ ; ወዘውግ፡ እሙንቱ፡ ἐζυγωμένα ; annot.

2)par^lai.e.

a)aequalis^la, sive ዘዘውግ፡ ; sive ዘውግ፡ aequales^la ; ሰላም፡ ለሥዕርተ፡ ርእስኪ፡ ዘፈትለ፡ ሜላት፡ ዘውጋ፡ I ; ወእመኒ፡ ዘውጎ፡ (Acc.) ἤ τι τοιοῦτο ; ዘውገ፡ ጠሊ፡ f. 100,b.

b)socius^la, collega^la: ዘውገ፡ ነቢያት፡ Lud. e Cant. Sam.

zawg , Pl. ʾazwāg , ዘውጋን፡ zawgān ወኢብዙኃን፡ ዘውጋኒሁ፡ እመንገለ፡ ሠናያቲሁ። ‘and there are not many of his peers in regard to his goodness^en’ 89 § 181 (ed.), 53 § 181 (tr.)

Leslau
ዘውግ zawg pair^en, coequal^en 645b

ርሑስ

(pro feminino ርሕስት፡ nonnumquam ርስሕት፡ reperitur, ut ) humore conspersus^la, humidus^la, madidus^la: ምድር፡ ርሕስት፡ ወጥልልት፡ እማይ፡ ትወልድ፡ ዕፄያተ፡ ብዙኀ፡ ( ἡ σφόδρα δίγυρος γῆ ) ; ጸጕረ፡ በግዕ፡ (Gideonis) ርሕስት፡ እምጠል፡ ; ሰላም፡ ለርእስኪ፡ በቅብአ፡ ቅዳሴ፡ ርሑስ፡ ; አቅረበ፡ ኀቤሁ፡ ኅብስተ፡ ይቡሰ፡ ወርሑሰ፡ በማይ፡ ወላዕሌሁ፡ ዘይት፡ ወፄው፡ ; ሕፍነ፡ ዐተር፡ ዘርሑስ፡ በማይ፡ ; rǝḥus , fem. rǝḥǝst , ርስሕት rǝsǝḥt ; ርሑሳን፡ rǝḥusān , fem. ርሑሳት፡ rǝḥusāt

Grébaut
ርሑስ፡ rǝḥus , ርሑሳን፡ rǝḥusān «humecté^fr, humide^fr» ― የራሰ፡ Ms. BNFabb217, fol. 55v.
ርሕስት፡ rǝḥǝst fem. , ርሑሳት፡ rǝḥusāt «humectée^fr, humide^fr» ― የራሰች፡ Ms. BNFabb217, fol. 55v.
142

Leslau
ርሑስ፡ rǝḥus , fem. ርሕስት፡ rǝḥǝst , ርስሕት rǝsǝḥt moist^en, wet^en, humid^en, moistened^en 467b

አልፋ

nomen literae alphabeti Graeci primae: ; Reg. Pach.; ; ; ; inde passim Christo ceu cognomentum tribuitur I ; ክርስቶስ፡ አልፋ፡ Enc.; በሥምረተ፡ አልፋ፡ Enc; et Spiritui S.: ሰላም፡ ለርድትከ፡ ጰራቅሊጦስ፡ አልፋ፡ Enc.

ሰኰና

(passim ሰኮና፡ ), , m. et fem. , et , ሰኳንው፡ [aliud etymon conjectavit Dietrich semit. ]

1)planta^lasive solum pedis^la: ሰኰና፡ እገሪሃ፡ (respondent እራኃተ፡ እደዊሃ፡ ) ; ኢይቀውሙ፡ በሰኰና፡ እገሪሆሙ፡ ( ἴχνος ποδῶν ) ; ትከይዶሙ፡ በሰኰናከ፡ ; τὰ ἴχνη μου ; ποῦς ; διαβήματα ; ; (alias መከየድ፡ , መካይድ፡ ); ሰላም፡ ለሰኰናኪ፡ I ; de planta^lai.e. palma^lamanus (siquidem lectio sana est).

2)calx^lapedis, πτέρνα ; ; ; ተከሥተ፡ ሰኰናኪ፡ ; .

3)ungula^la, equi ; ; ሰኰና፡ አፍራሲሆሙ፡ ; ἴχνος κτηνῶν ሰኰና፡ እንስሳ፡ ; πτέρναι τῶν ποιμνίων ; ἀκρωτήρια ; ὁπλή ; ዘንፉቅ፡ ሰኰናሁ፡ -7; -8; እለ፡ ሰኰና፡ (v. ጽፍረ፡ ) ላህም፡ እግሪሆሙ፡ ὀνοκένταυροι ; . – : ሰኮና፡ ብ፡ ተረከዝ።

መከየድ

et መክየድ፡ , m. et fem. , መካይድ፡

1)res in quam quis pedem ponit,

a)scabellum^la, ὑποπόδιον , መከየደ፡ እገርየ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ἐπίβασις .

b)suggestus^la( Tritt ): ወቆመ፡ ዕዝራ፡ ላዕለ፡ መከየድ፡ (v. መክየድ፡ ) ዘዕፅ፡ ἐπὶ βήματος ξυλίνου ; .

a)planta^lapedis, vestigium^la(sec. Lud.: calx^la, calcaneus^la): ሰላም፡ ለሰኰናኪ፡ ወለመክየድኪ፡ (v. ወለመከየድኪ፡ ) እለ፡ ሖራ፡ ውስተ፡ … I ; በማእከለ፡ መካይደ፡ እገሪሁ፡ ወፅአ፡ ቍሰል፡ (sc. quia justo diutius steterat) ; ፍቅርከ፡ ሠረጸ፡ ውስተ፡ ልብየ፡ ወኮነ፡ ሥረዊሁ፡ እስከ፡ መካይድየ፡ ; መካነ፡ መከየደ፡ እገርየ፡ ὁ τόπος τοῦ ἴχνους τῶν ποδῶν μου ; passim διαβήματα ( ሰኰና፡ ) ; ; ; ; ዲበ፡ ኢዶምያስ፡ እሰፍሕ፡ መካይድየ፡ ἐκτενῶ τὸ ὑπόδημά μου ; .

b)pes^la, quatenus est mensura: F.N. 37 ( ምክያድ፡ ).

c)basis^lacolumnae: ዲበ፡ መከየደ፡ (v. ምክያደ፡ ) ብሩር፡ ; ; ; ; ; ; ; altaris . – Voc. Ae.:^la መከየድ፡ ብ፡ ጫማ፡

መከይድ makayd , 11a l.19; 18b l.9; 53b l.6 (ed.) ; xxxa : ‘(kaum für plur. መካይድ፡)’ Schemel^de, Tritt^de ( xxxa )

ተመኵሰየ

quadril. III,1( ), cognominem esse^laalicui, eodem nomine nominari^lacum aliquo, Satanas ይትመኰሰይ፡ ዐንበሳ፡ Lib. Myst. (ex ); ምስለ፡ , ut ተመኵሰዩ፡ መልከ፡ ጼዴቅ፡ ወኢያሱ፡ (Josua) ምስለ፡ ክርስቶስ፡ በጸዊረ፡ ስም፡ ወአኮ፡ በአማን፡ M.M. f. 228; : ሰላም፡ ለሱስንዮስ፡ በምግባር፡ ወተሰምዮ፤ ለእጓለ፡ ጴጥሮስ፡ ሱሲ፡ ዘተመኵሰዮ፡ (qui Susio, filio Petri, cognominis est) Enc.

ገመጸ

I,1„ arrodere^lapanem dentibus“ (Lud.), atterere^la[vicinum videtur ገምዐ፡ et جَمَشَ ]: ሰላም፡ ለስምዖን፡ እንተ፡ ለሐቌሁ፡ አጽንዖ፤ በሐብለ፡ በቀልት፡ ይቡስ፡ እንተ፡ ይገምጾ፡ ወይበልዖ፤ Enc.

ጸልቦ

crux^la, patibulum^la: Enc.; ሰላም፡ ለስቅለትከ፡ መልዕልተ፡ ቅዱስ፡ ጸልቦ፡ Enc.; ; ሶበ፡ ተረክበ፡ ጸልቦሁ፡ ለወልድ፡ Deg. – Schol. Voc. Ae. sub ሰሊብ፡

ሶቀ

I,1[componendum videtur hoc verbum cum nomine שׁוֹק ܫܳܩܳܐ سَاقٌ crus^la, Ges. thes. p. 1381] ይሱቅ፡ , fulcire^la, suffulcire^la, adminiculari^la, sustentare^la, praesidio esse^la: አኮ፡ በዕፅ፡ ዘይሰውቆን፡ (Lalibela ecclesias ab ipso aedificatas) ; ባዕል፡ እመ፡ ተንተነ፡ ይሰውቅዎ፡ አዕርክቲሁ፡ στηρίζειν ; ሰላም፡ ለስፍሕት፡ የማኑ። ከመ፡ ትሱቅ፡ ኵሎ፡ ለእለ፡ ተንተኑ፡ Enc.; ለሰዊቆትየ፡ ሶበ፡ እድኅፅ፡ ; ἀντιστηρίζειν ; ; መነ፡ ትሰውቅ፡ τίνι πρόσκεισαι ; ; ὑπερασπίζειν እፎኑ፡ እሰውቀከ፡ ; ; (Petrum) ሶቀቶ፡ ረድኤቱ፡ (Dei) ወአስተናሥኦቱ፡ F.M. 3,6. – : ሶቀ፡ ዘ፡ ደገፈ።

ምሥራብ

quilibet locus^lavel vas, quo humor continetur^la; de spongia, in qua Jesu propinatum fuit acetum cum felle: ሰላም፡ ለስፍንግ፡ ለብሒአ፡ ሐሞት፡ ምሥራቡ፡ Enc.

ንብስባስ

i.q. ነበስባስ፡ , ut: ሰላም፡ ለቀራንብቲከ፡ ዘንብስባሶን፡ ይዋሄ፡ („quarum motitatio est ipsa mansuetudo“) Lud. e Cant. Mich.

ቅርንብ

, ቀርንብ፡ , ቀርነብ፡ , ቀራንብት፡ [sine dubio pro ቅርንው፡ , adjecto ው formativo, e ቀርን፡ propagatum]

1)apex spicae^la, arista^la: (semen agit) ቈጽለ፡ ወብርዐ፡ ወሐሠረ፡ ወቅርንበ፡

2), pili oculorum^la, cilia^la, palpebrae^la, βλέφαρα ; ; ; ; ; ቀራንብቲከ፡ ይቅጽባ፡ ጽድቀ፡ ; ; ; ; ; ሰላም፡ ለቀራንብቲኪ፡ n. 429I ; (evulsit) ጸጕረ፡ ቀራንብቲሁ፡ ; ነበስባሰ፡ ቀራንብት፡ nictus palpebrarum^lai.e. momentum temporis^la . – Voc. Ae.: ቍርንብ፡ (v. ቀርንብ፡ ) ዘ፡ ምርቅ፡ ; aliud^la: ጠስ፡ ቀርነብ፡ ቀልደድ፡ ብ፡ ቅንድብ።

ኑታጌ

1)defectus^la: Trinitatis personae ኢይትሌዐሉ፡ በፍድፋዴ፡ ወኢየሐጽጹ፡ በኑታጌ፡ M.M. f. 52; ኢሀሎ፡ ኑታጌ፡ ስብሐት፡ ላዕለ፡ መንፈስ፡ ቅዱስ፡ (si cum Patre et Filio comparatur) M.M. f. 20; እምነ፡ , ut: Apollinaris animam Christi negans ይሜህር፡ ኑታጌ፡ እምጠባይዕ፡ M.M. f. 113.

2)intermissio^la: ሰላም፡ ለቁመቱ፡ ዘአልቦ፡ ኑታጌ፤ እስከ፡ ተመሰለ፡ እግሩ፡ ከመ፡ እግረ፡ ነጌ፡ Enc. (Lud.: Enc.).

ዘ

et ( gramm.§ 147; gramm.§ 169,5).

A): m. ዘ፡ , fem. እንተ፡ , እለ፡ qui^la, quae^la, quod^la.

1)De constructione hujus pronominis ( gramm.§ 201; § 202).

a)Formae pronominis secundum numeros et genera variantur, ut: ኢየሱስ፡ ዘተብህለ፡ ክርስቶስ፡ ; ምድር፡ እንተ፡ ኢኮነት፡ እንቲአከ፡ ; ; ; አጥባት፡ እለ፡ ኢሐፀና፡ ; ቢጾሙ፡ እለ፡ ውስተ፡ ካልእ፡ ሐመር፡ ; sed ubicumque nomen, ad quod referatur, praemissum est, ዘ፡ simplex (tamquam nota relationis generalis) sufficere potest, ut: አንስትያ፡ ዘኀረዩ፡ (quas) ; አባግዕ፡ ዘአልቦ፡ ኖላዌ፡ ; . (De እንተ፡ qui^lapro ዘ፡ vid. infra sub B,2).

b)Pronomen relativum in Accusativo positum esse, aut e contextu subintelligitur, ut: ቃል፡ ዘይቤሎሙ፡ ; ዐጸደ፡ ወይን፡ ዘወሀቦ፡ ለዮሴፍ፡ ; ; aut pronomine sive verbo sive notae Accusativi suffixo notatur: እብን፡ እንተ፡ መነንዋ፡ ; አሕዛብ፡ እለ፡ አውፅኦሙ፡ ; አምላክነ፡ ዘኪያሁ፡ ተወከልነ፡ . Genitivus pronomine ei nomini, a quo Genitivus pendet, suffixo notatur, ut: አመት፡ እንተ፡ ስማ፡ አጋር፡ ancilla^la(quae nomen ejus i.e.) cujus nomen Agar^la ; ሕዝብ፡ እለ፡ ኢትሰምዕ፡ ነገሮሙ፡ . Praepositiones pronomini relativo

α)vel (sicut in aliis linguis Semiticis) postponuntur eaeque pronomine suffixo (ad idem nomen ad quod refertur relato) munitae: ምድር፡ እንተ፡ ውስቴታ፡ ነበረ፡ terra^la(quae in ea i.e.) in qua habitaverat^la ; ; ; ዘመጻእኪ፡ ኀቤሁ፡ ad quem venisti^la .

β)vel (quamquam rarius) praemittuntur: ወኵሉ፡ ውስተ፡ ዘወድቀ፡ በድኖሙ፡ καὶ πᾶν ἐφ᾽ ὃ ἂν ἐπιπέσῃ ; በኵሉ፡ በዘአመከሮ፡ ; ሰይፍ፡ በዘይቀትለነ፡ ; ; ; ; ; ; ; ጽንዕ፡ በዘ፡ ይትዌከሉ፡ ረሲዓን፡ ; ; ; ; ; .

γ)denique et praemittuntur et suffixo munitae postponuntur: በዘቦቱ፡ ; ; ; ; ; . – Pronomini relativo, ubi ratione modo dicta complementum pronominis suffixi adjectum est, passim ለ፡ praefigitur, quo illud pronomen suff. ad referendum esse significetur: ለእለ፡ ውስቴቶሙ፡ ሀሎከ፡ ἐν οἷς σὺ εἶ ; ወቦ፡ ለዘወሀቦ፡ et erat cui dedit^la ; አልቦ፡ ለዘየኀፍሮ፡ nemo est quem vereatur^la(ne interpreteris: nemo est qui eum vereatur^la)

c)Praepositiones longiores quae secundum legem sub b,β dictam praeponendae erant, pronomini relativo postponere licet: ዘእምነ፡ (pro እምነ፡ ዘ፡ ) ; ; እለ፡ እምኀበ፡ ; እንተ፡ ኀበ፡ ; ዘኀበ፡ ; ; n. 1030 ዘእምአመ፡ .

d)nonnumquam in Accusativo loci et temporis, ponitur: መካን፡ እንተ፡ ὁ τόπος ἐν ᾧ ; ፭ ዓመት፡ ዘ፡ ἐν οἷς ; ; . . ; .

e)Enunciationem relativam ei nomini, cui apposita est, postponere non necesse est sed etiam praemittere licet, ut: ኢትእርዩ፡ ዘወድቀ፡ እክለ፡ . ; ; . Nec raro illud nomen attractione in enunciationem relativam transmittitur: ዛቲ፡ ይእቲ፡ ዳግሚትየ፡ ዘጸሐፍኩ፡ መጽሐፈ፡ (pro መጽሐፍ፡ ) ; ; ; ; ; ; (plura gramm.§ 201).

2)De significatione pronominis.

a), ubi nomen ad quod referatur non memoratum est exponitur

α)is qui^la, ejus qui^la, ei qui^laal.: ብፁዓን፡ እለ፡ ይላሕዉ፡ beati ii qui lugent^la ; ምንተ፡ እረግም፡ ዘእግዚአብሔር፡ ኢረገመ፡ (eum quem) ; ደመ፡ ዘቀተለ፡ (ejus qui) ; ዕሤተ፡ እንተ፡ ገበርኩ፡ ሠናይተ፡ praemium ejus quod feci boni ; ዘእለ፡ eorum qui^la ; ለእለ፡ ይፈቅዱ፡ ይትፈወሱ፡ አሕየዎሙ፡ (eos qui) ; ምስለ፡ እለ፡ ሞቱ፡ (cum iis qui mortui sunt) ; እእሪ፡ እክለ፡ ኀበ፡ እለ፡ ረከብኩ፡ ሞገሰ፡ (apud eos apud quos) .

β)quicumque^la, quisquis^la, ; ; ; ; ; ; ; , al.; ( ዘኮነ፡ col. 864); በዘፈቀድከ፡ ኰንን፡ ኪያየ፡ (quocumque modo volueris) ; et duplicatum ዘዘ፡ . At plerumque ኵሉ፡ ዘ፡ , ut: ኵሉ፡ ዘታሕተ፡ ሰማይ፡ ; ኵልክሙ፡ እለ፡ πάντες ὅσοι ; ; al. crebro.

γ)si quis^la: ዘርኢከ፡ እምውስቴቶሙ፡ ጠቢበ፡ ትልዎ፡ τίς σοφός ; αὐτῷ προσκολλήθητι ; ዘኪያሃ፡ አፍቀረ፡ አፍቀረ፡ ሕይወቶ፡ ; ; .

δ)qualis^la: እመ፡ ትገብር፡ ሠናየ፡ አእምር፡ ለዘ፡ ትገብር፡ τίνι ; ምንዳቤ፡ ዘኢኮነ፡ እምቅድመ፡ ዓለም οἵα ; mos ዘኢኮነ፡ እምቅድመዝ፡ Org.

ε)de ለእለ፡ quot^la, quotcumque^la ለለ፡ col. 25.

b) ዘ፡ crebro pronomine Latinorum neutro exponendum est: አልቦሙ፡ ዘይበልዑ፡ non habebant quod ederent ; ; ; ; al.; rarius እንተ፡ pro neutro usurpatur, ut: አድኅነኒ፡ እምእንተ፡ እፈርህ፡ ῥῦσαί με ἐκ τοῦ φόβου μου apocr.

c) ዘሂ፡ – ዘሂ፡ alius^la– alius^la ; ; ; ናሁ፡ እለሂ፡ – ወእለሃ፡ .

d)de ቦ፡ ዘ፡ vel ቦ፡ እለ፡ quidam^la, et^la ቦዘ፡ – ቦዘ፡ alius – alius^la ቦ፡ col. 481.

e)de አልቦ፡ ዘ፡ nullus^la, nihil^la አልቦ፡ col. 717.

f)de ከመዘ፡ quasi^la, tamquam^laet ዘከመ፡ sicut^la ከመ፡ col. 827.

g) ወዝኒ፡ ዘ፡ ; ; et plerumque ወዘ፡ quod autem ad id attinet quod^la ; ወዘኒ፡ ይቤ፡ ; ; ወዘሰ፡ ነገረ፡ ሞት፡ quod autem ad mortem attinet^la .

B)Conj.

1) ዘ፡

a)quod^la( daß^de)

α)ad complendam et exponendam notionem antea brevius significatam: ምንትኑ፡ ውእቱ፡ ዝንቱ፡ ዘአፍጠንከ፡ ረኪበ፡ ; ; ; . ; ; ; ; ; .

β)post interrogationem, ubi causa interrogationis exponitur: ምንተ፡ ኮንከ፡ ዘተማሕፀንከ፡ በምሥዋዕ፡ τί γέγονέ σοι ὅτι πέφευγας ; ; ; . ; .

γ)eo quod^la: አሕየውኪ፡ ነፍሰኪ፡ ዘአፍጠንኪ፡ ወሪደ፡ σπεύσασα .

δ)post verba impersonalia: ኢአከለክሙኑ፡ ዘረዐይክሙ፡ ; ; ምንተ፡ ይበቊዐነ፡ ዘነሐዩ፡ ; ; ; ደለወኒ፡ ዘአሕመምከኒ፡ ; ይመስለክሙኑ፡ ዘሐሰተ፡ ይብል፡ ; Dan. apocr. 13,6; ; ; n. 1031 ; .

ε)quod^la, quia^la: ነስሐ፡ እግዚአብሔር፡ ዘአንገሦ፡ ; ኣአኵተከ፡ ዘኢረሰይከኒ፡ ; ሴልየ፡ ዘርሕቀ፡ .

ζ)Ubi enunciationis pars quaedam cum negatione emphatice praemissa est, ejus praedicatum ope conjunctionis ዘ፡ adjicere amant: non est quod^la, ut: ኢኮነ፡ እንበይነ፡ ዝሙት፡ ዘእነሥኣ፡ ; አኮ፡ በኅብስት፡ ክመ፡ ዘየሐዩ፡ ሰብእ፡ ; ; ; nec non: አኮ፡ ዘሞተት፡ (non est quod i.e.) nequaquam mortua est^la ; ; et አልቦ፡ ዘትትጋአዙ፡ በፍኖት፡ .

η) ቦ፡ ዘ፡ vel ቦኑ፡ ዘ፡ num est quod?^la ; ; ; ( ቦ፡ col. 482) et አልቦኑ፡ ዘ፡ nonne est quod?^la .

θ) እፎ፡ ዘ፡ quomodo est quod^lasub. እፎ፡ col. 807.

ι) ሕቀ፡ ክመ፡ ዘእም፡ haud multum abfuit quin^la ሕቀ፡ col. 98.

b)cum^la, si^la, ; .

2) እንተ፡ a poëtis pro ዘ፡ usurpatur: quod^la, ut: ሰላም፡ ለከ፡ እንተ፡ ነበርከ፡ ዕቁደ፡ ; ሰላም፡ ለበርኳስስ፡ ከመ፡ ያርኁ፡ ወይዕጹ፤ እንተ፡ አድምዐ፡ ሢመተ፡ ለእግዚአብሔር፡ ውስተ፡ አንቀጹ፡ ; ሰላም፡ ለዩሐንስ፡ ወአቡቂር፤ እንተ፡ ነበሩ፡ ኅቡአ፡ በእለ፡ እስክንድርያ፡ ሀገር፤ ; ሰላም፡ ለአቃርዮስ፡ እንተ፡ ደለዎ፡ ርእይ፤ ; al. creberrime. Sed aliis in locis pro masc. ዘ፡ usurpatum videtur ( Lud. in 363), ut: ሰላም፡ እብል፡ ለብእሲ፡ ምእመን፤ እንተ፡ ይሰመይ፡ ጎልያን፡ ; ( ሰላም፡ ) ለረድአ፡ ጳውሎስ፡ ቲቶ፡ እንተ፡ አፍቀሮ፡ (sc. Paulus) ; al. ( እንተ፡ duarum syllabarum poëta maluit quam ዘ፡ monosyllabum. Si quis እንተ፡ idem quod እንዘ፡ esse putaverit, opponendum videtur, quod nulla ratio conspicua est, cur poëta እንዘ፡ uti noluerit).

3) ዘ፡ cum praepositionibus compositum,

a) በዘ፡

α)cum^la, dum^la: ወለደት፡ሎቱ፡ወልደ፡በዘረሥአ፡ ; ; ; ; quamvis^la .

β)ut^la( quo^la), sive consecutivum sive finale, plerumque : ( ὥστε ); ለምንት፡ ትትናገር፡ በዘ፡ ይሰምዑ፡ ሕዝብ፡ ; በዘ፡ ይረክበክሙ፡ እኩይ፡ τοῦ κακῶς εἶναι ὑμῖν ; ገብሩ፡ በዘ፡ ያምዕዑኒ፡ ; በዘ፡ ይትናዘዙ፡ εἰς παράκλησιν ; ; እሁቦሙ፡ ልበ፡ በዘ፡ ያአምሩኒ፡ τοῦ εἰδέναι ; ; ; ; ; ; ; ; ; rarius , ut .

γ)pro eo quod^la, .

b) እምዘ፡

α)ex quo^la(tempore): እምዘ፡ ተወልደ፡ ; እምዘ፡ ተፄወውነ፡ ; .

β)postquam^la, ( ubi^la, quum^la): እምዘ፡ ጌሠ፡ ; ; ; . ; ; ; ; ; , al.

α) በእንተ፡ ዘ፡ pro eo quod^lavel propterea quod^la ; ; ; .

β) ህየንተ፡ ዘ፡ loco ejus quod^la( cum^la) ;

γ) እንበይነ፡ ዘ፡ ideo quod^la

እለ፡ ʾǝlla associative referring to ‘X and his associates/followers’ መዓልተ፡ ይውዕል፡ እንዘ፡ ይሴአል፡ መጻሕፍተ፡ እምነ፡ ማእምራን፡ እለ፡ አባ፡ ሠርፀ፡ ድንግል፡ ላዕሌሆሙ፡ ሰላም፡ ‘Seine Tage verbrachte er damit, die Gelehrten, wie den Abba Śarṣa-Dengel und andere — das Heil sei über ihnen — nach den Schriften zu befragen^de’ 6 l. 4-6 (ed.) , 6 l. 9-11 (tr.) (‘Äth. ella . Hier nicht als Plural des Relativpronomens zu deuten (+ PN = die Leute des PN; übersetzt »os familiares«) sondern als Pluralmorphem vor Eigennamen mit der Bedeutung »Leute wie z.B. PN und Genossen; vgl. 3 l. 22, 28 (ed.) , 5 l. 27; 6 l. 4 (Ḥamalmāl et ses compagnons«).’ 6 n. 16 )

ንትጋ

, ንትጋት፡

1)defectus^la, lacuna^la, sensu physico et ethico, ὑστέρημα ; Deus Sarae liberis carenti dedit ወልደ፡ መላኤ፡ ንትጋ፡ ; ኵሉ፡ ነገርነ፡ ረትዐ፡ (alle unsere Angelegenheiten sind in Ordnung) ዘእንበለ፡ ሕጸት፡ ወዘእንበለ፡ ንትጋ፡ ; ዘእንበለ፡ ሕጸጽ፡ ወንትጋ፡ Enc.; Enc.; ethice et ንትጋት፡

2)intermissio^la, cessatio^la: እንበለ፡ ንትጋ፡ indesinenter^la Enc.; Lud. ex Enc.; አፍቅርኒ፡ እንበለ፡ ንትጋ፡ ; intermissum^lai.e. intervallum^la: ሰላም፡ ለበዓለ፡ ጌና፡ ለዘኢኮነ፡ ንትጋ፤ እምልደተ፡ ክርስቶስ፡ caet., Enc.

ጌና

i.e. γέννα , nativitas^laChristi, deinde parasceue festi natalitii^la( Weihnacht ): ኢይግበሩ፡ ግበረ፡ በዕለተ፡ ጌና፡ ልደተ፡ ክርስቶስ፡ ( ); እንተ፡ በኵሉ፡ ክብርት፡ ጌና፡ ዘይእቲ፡ ልደቱ፡ በሥጋሁ፡ ለእግዚእነ፡ ኢየሱስ፡ ; homilia Procli Cyziceni habita est በበዓለ፡ ጌና፡ ; in tit. ; ; ; ሰላም፡ ለበዓለ፡ ጌና፡ ለዘኢኮነ፡ ንትጋ፤ እምልደተ፡ ክርስቶስ፡ ሰዓተ፡ ጸጋ፤ (cui non est intervallum a festo nativitatis) Enc. (at Sx. Enc. በዓለ፡ ልደት፡ ); Cod. Mus. Brit. XXIX, I (ubi በዓለ፡ ጌና፡ a በዓለ፡ ልደት፡ Cod. Mus. Brit. XXIX, I distinguitur); Deg.; ጾመ፡ ፵ ቅድስት፡ , ጾመ፡ ሐዋርያት፡ , ጾመ፡ ስብከተ፡ ጌና፡ memorantur in ; de ጾመ፡ ስብከተ፡ ጌና፡ (jejunio adventus) ; ; በዛቲ፡ ዕለት፡ (sc. XIX° mensis ኅዳር፡ ) ጥንተ፡ ጾመ፡ ስብከተ፡ ጌና፡ ልደቱ፡ ለእግዚእነ፡ ኢየሱስ፡ ክርስቶስ፡ በኀበ፡ ኵሉ፡ ክርስቶሳውያን፡

ሎዛን

{ ( لاذن ) ledum^la, ladanum^la, resina pituitosa suaveolens: ከርቤ፡ ወሚዓ፡ ወሎዛን፡ ( 374 sub ሰንደሮስ፡ ).} lozān , ሉዛን፡ luzān ; ሎዛ፡ lozā , ሉዛ፡ luzā

Grébaut
ሎዛን፡ lozān , ሉዛን፡ luzān ; ሎዛ፡ lozā , ሉዛ፡ luzā ladanum^la, λάδανον (et λήδανον ) lède^fr ou lédon^fr plante appartenant à la famille des Éricinées et dégageant une odeur pénétrante. Il n’est pas rare de recontrer dans les textes hagiographiques et mystiques les vocables ሎዛን፡ , ሉዛን፡ , ሎዛ፡ , ሉዛ፡ .
Le ‘Salām à la Présentation de la Vierge Marie au Temple’ ne laisse aucun doute sur le sens donné à ces mots ሎዛ፡ , ሉዛ፡ etc.
ሰላም፡ ለበዓትኪ፡ ውስተ፡ ኦሪታዊት፡ ጠረጴዛ።
ዘብፅዓት፡ ለኪ፡ እንበለ፡ የሀቡ፡ ቤዛ።
ማርያም፡ አንቲ፡ ሰዋስው፡ ዘምድረ፡ ሎዛ።
ዲቤኪ፡ ትዕርግ፡ ጸሎትየ፡ በፄና፡ ሠናይ፡ መዓዛ።
ኀበ፡ ለነፍስየ፡ ታሰስል፡ ትካዛ።
33–34
Le même sens de ‘lédon’, ‘ladanum’ est donné aussi aux mots ሎዛን፡ , ሉዛን፡ . ተባሀሉ፡ እሉ፡ ቅዱሳን፡ በበይናቲሆሙ፡ ዝንቱ፡ መነኮስ፡ እምአይቴ፡ ውእቱ፡ ወቦኡ፡ ውስተ፡ ቤት፡ እንዘ፡ ያንጐረጕሩ፡ ላዕሌሁ። ወተንሥኡ፡ ፬ሊቃነ፡ መላእክት፡ ወዓጠኑ፡ ሥጋሁ፡ በከርቤ፡ ወሚዓ፡ ወሉዛን፡ ወሰንደሮስ፡ ወበከሚን፡ ወበትፋሕ፡ ወበሜዔር፡ ወመልዓ፡ ቤት፡ ጢሰ፡ ዕጣን። 269–270.
39–40

Leslau
ሎዛን ( 39), ሉዛን ( 39) laudanum, the resinous juice obtained from the shrub Cistus ladaniferus^en 39 has also ሎዛ , ሉዛ , so also 43, but on p. 290, n. 1 he considers it a place name, for which ሎዛ . 322

Cross-references: also ሎዛ፡

ጠረጴዛ

, τράπεζα , ጠረጴዛት፡

1)mensa sacra^laecclesiae seu altare^la: ኢይትወከፍዎሙ፡ ውስተ፡ ቅድስት፡ ጠረጴዛ፡ ; ኢይደልዎሙ፡ ይባኡ፡ ውስተ፡ ቅድስት፡ ጠረጴዛ፡ ወምሥዋዒሁ፡ ለእግዚአብሔር፡ ; ; ጠረጴዛት፡ ዘምስጢር፡ ; ጠረጴዛት፡ in ecclesia ;

2)sanctuarium cum altari^la: ሰላም፡ ለታኦድራ፡ ዘሐነጸት፡ ጠረጴዛ፡ Enc. (in Actis: ሐነጸት፡ ቤተ፡ ክርስቲያን፡ ); ኦሪታዊት፡ ጠረጴዛ፡ sanctuarium mosaicum, Enc. (in Actis: ቤተ፡ መቅደስ፡ ).

ጠረጲዛ፡ ṭaraṗizā , ጥርጴዛት፡ ṭǝrṗezāt xxxiiia

1) ‘Tisch^de, Tischchen^de(nach den Sawāsu = ሰደቃ፡ [G.]), heiliger Tisch^de’ xxxiiia 10a l. 15 (ed.) ; 63b l. 18; 150a l. 18 (ed.)

Search

Input

Keys Combinations

Hold and choose