Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

II,1

1)insidias struere^la, in insidiis locare^la, insidiatorem constituere^la, insidiantis, ; ejus, cui insidiae parantur .

2)exspectare facere^lai.e.

a)exspectationem^laalicujus morari^la( einen warten lassen ), differre^la: ; ; ; ; .

b)exspectationem^lavel spem facere^la, promittere^la, : Christus ሰማዕተ፡ ባልሐ፤ ዐስቦሙ፡ አጽንሐ፡ Mavâs. 9; omissis : ዘይብዕል፡ ወያጸንሕ፡ ለተስፋ፡ .

3)facere ut aliquid maneat aliquem vel ei immineat, i.e. parare^lavel paratum habere^laalicui aliquid: ይቤሎሙ፡ ያጽንሑ፡ ሎቱ፡ ሐመረ፡ ; i.e. alicui^la, verbi: አጽንሕዎ፡ ያርስሕዎ፡ ἡτοίμαστο ; ἕτοιμος .

ፌማ

1)ut videtur i.q. φήμη effatum^la( divinum^la), oraculum^la: ፌማ፡ (v. ፊማ፡ ) ውእቱ፡ ዘመሀረቶ፡ እሙ፡ (ubi lectio LXX vulgata χρηματισμός exhibet) .

2)At Aethiopes hoc nomen interpretantur artifex^la, sollers^laeoque cognominare solent Christum: ለተሊወ፡ ክርስቶስ፡ ፌማ፡ Sx. Enc.; ሰማዕተ፡ ፌማ፡ (martyr Christi) Enc.; Enc.; Lud. ex Enc.; በሕፅኑ፡ ሐቀፋ፡ ወበአፉሁ፡ ሰዐማ፤ ኢየሱስ፡ ፌማ፤ ለነፍስከ፡ … Deg. – : ፌማ፡ ኪን፡ ጠቢብ፡ ብልሐተኛ፡ ሐኪምኒ፡ ውእቱ፡ ( etiam scholion ad ኬንያ፡ ).

ግጋጼ

formido^la, pavor^la: ቀርበ፡ ለመዊት፡ እንበለ፡ ግጋጼ፡ ; ሰማዕታተ፡ ክርስቶስ፡ እንበለ፡ ግጋጼ፡ Enc.

ሰማዒ ሰማዒ ሰማዒ ሐሳብ

, ሰማዕያን፡

1)audiens^la: ልሳኖ፡ ሰማዒ፡ n. 339 γλώσσης ἀκουστής ; እግዚአብሔር፡ ሰማዔ፡ ስብሐተ፡ ማሕሴት፡ ዘመላእክት፡

a)auditor^la, auscultator^la( Zuhörer^de) ἀκροαταί ሰማዕያን፡ ; ; In specie ሰማዕያን፡ , quatenus distinguuntur a ምእመናን፡ fidelibus^la, sunt catechumeni^la ; .

b)exauditor^la, exaudiens^la: (Deus) ለእለ፡ በጽድቅ፡ ይጼውዕዎ፡ ሰማዒ፡ ; ሰማዔ፡ ስእለቶሙ፡ ; .

c)obediens^la, obtemperans^la, morigerus^la ; ሰማዔ፡ አብ፡ ὑπήκοος πατρί ; ; ኤልሳዕ፡ ለትእዛዘ፡ ሊቁ፡ (Eliae) ሰማዒ፡

2) ሰማዕት፡ (pro quo passim) ሰምዓት፡

a)testis^laet testes^laet ,m. et fem. ; ሰማዕታት፡

α): ናሁ፡ ሰማዕትየ፡ ውስተ፡ ሰማይ፡ ; ሰማዕት፡ ጕጉእ፡ ; ሰማዕተ፡ ሐሰት፡ ; ይኩን፡ እግዚአብሔር፡ ሰማዕተክሙ፡ ; ; ; ; ከመ፡ , ut: አነ፡ ሰማዕቱ፡ ከመ፡ ; ; ; ; ; በእንተ፡ ; .

β): ያምጽኡ፡ ሰማዕቶሙ፡ ; ; አኬድኩ፡ ሰማዕተ፡ ; ; አስምዕ፡ ሰማዕተ፡ ; ; ; ; ሰማዕተ፡ ሐሰት፡ ; ; ; ; ; saepe ኮነ፡ conjunctum testari^la, ከመ፡ : ለሊክሙ፡ ሰማዕትየ፡ ከመ፡ አነ፡ እግዚአብሔር፡ ; ; { }; . Nonnumquam ሰማዕት፡ i.q. ስምዕ፡ testimonium^la, ut 10.

γ) ሰማዕታት፡ ; በእንተ፡ ፈታሒ፡ ወሰማዕታት፡ ; in specie .

b)martyr^laet martyres^la: በዛቲ፡ ዕለት፡ ሰማዕተ፡ ኮነ፡ ; alias creberrime in Sx.; ; ; ; ዘሐመ፡ በእንተ፡ እግዚአብሔር፡ ወኮነ፡ ሰማዕተ፡ ; Stephanus ቀዳሜ፡ ሰማዕት፡ protomartyr^la ; ሰማዕታት፡ ; ; ዓመተ፡ vel ዓመታተ፡ ሰማዕታት፡ anni^la( aera^la) martyrum^laAbush., al.

, ሰማዕያን፡

1)audiens^la: ልሳኖ፡ ሰማዒ፡ n. 339 γλώσσης ἀκουστής ; እግዚአብሔር፡ ሰማዔ፡ ስብሐተ፡ ማሕሴት፡ ዘመላእክት፡

b)exauditor^la, exaudiens^la: (Deus) ለእለ፡ በጽድቅ፡ ይጼውዕዎ፡ ሰማዒ፡ ; ሰማዔ፡ ስእለቶሙ፡ ; .

c)obediens^la, obtemperans^la, morigerus^la ; ሰማዔ፡ አብ፡ ὑπήκοος πατρί ; ; ኤልሳዕ፡ ለትእዛዘ፡ ሊቁ፡ (Eliae) ሰማዒ፡

2) ሰማዕት፡ (pro quo passim) ሰምዓት፡

a)testis^laet testes^laet ,m. et fem. ; ሰማዕታት፡

γ) ሰማዕታት፡ ; በእንተ፡ ፈታሒ፡ ወሰማዕታት፡ ; in specie .

, ሰማዕያን፡

1)audiens^la: ልሳኖ፡ ሰማዒ፡ n. 339 γλώσσης ἀκουστής ; እግዚአብሔር፡ ሰማዔ፡ ስብሐተ፡ ማሕሴት፡ ዘመላእክት፡

b)exauditor^la, exaudiens^la: (Deus) ለእለ፡ በጽድቅ፡ ይጼውዕዎ፡ ሰማዒ፡ ; ሰማዔ፡ ስእለቶሙ፡ ; .

c)obediens^la, obtemperans^la, morigerus^la ; ሰማዔ፡ አብ፡ ὑπήκοος πατρί ; ; ኤልሳዕ፡ ለትእዛዘ፡ ሊቁ፡ (Eliae) ሰማዒ፡

2) ሰማዕት፡ (pro quo passim) ሰምዓት፡

a)testis^laet testes^laet ,m. et fem. ; ሰማዕታት፡

γ) ሰማዕታት፡ ; በእንተ፡ ፈታሒ፡ ወሰማዕታት፡ ; in specie .

, m. , ሐሳባት፡

1)supputatio^la, computus^la, aestimatio^la: erravisti in computatione^la, አግብእ፡ ሐሳበከ፡ repetas computationem^la, ; ሰብአ፡ ሐሳባት፡ arithmeticae et chronologiae periti^la ; ; አልቦሙ፡ ኍልቍ፡ ወሐሳብ፡ innumeri et infiniti^la ; ; ዘአልቦ፡ ኍልቈ፡ ወመስፈርተ፡ ወአልቦሙ፡ ሐሳበ፡ እምብዝኅ፡ ; mandavit^la ከመ፡ ይሢጥዎ፡ ( ለሥርናይ፡ ) ሎሙ፡ በሐሳበ፡ ሤጥ፡ ዘከመ፡ አመ፡ መዋዕለ፡ ጽጋብ፡ ; ψῆφος ; ሐሳበ፡ ሤጡ፡ ; etiam በሐሳብ፡ ዘእምኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ψήφῳ τῇ παρὰ Θεοῦ ( Dei arbitrio^la) Cyr. ad – Creberrime usurpatur de computo temporum^la, ut ሐሳበ፡ ዓመት፡ , ሐሳበ፡ ዓለም፡ ; ; በእንተ፡ ሓሳበ፡ ዓለም፡ de chronologia mundi^laAbush.; ሐሳበ፡ ዘመን፡ calendarium^la45; de computo festorum, potissimum cycli paschalis, ut ; Demetrius Alex. Patr. XII ሠርዐ፡ ሐሳበ፡ አበቅቴ፡ ወሐሳበ፡ ጾም፡ ቅዱስ፡ ; de computo mensium et dierum, ut: አመ፡ ፳ወ፭ ለታስዕ፡ ወርኅ፡ በኍልቈ፡ ሐሳበ፡ ዕብራውያን፡ ወበሐሳበ፡ ግብጻውያን፡ አመ፡ ፳ወ፱ለወርኀ፡ ታኅሣሥ፡ ; de aeris variis, ut: ሐሳበ፡ ሐዋርያት፡ , ቢዘን፡ , ሮም፡ , ሰማዕታት፡ , ዮዲት፡ , ጻድቃን፡ , ሊቃውንት፡ Cat. 11; nec non de supputationibus astrologorum et divinationibus, ut: ሐሳበ፡ ልደት፡ genethliologiae ratio^la ; ዘየሐስብ፡ ሐሳበ፡ ልደት፡ Can. ; እመ፡ ኮነ፡ ተአማኔ፡ በሐሳበ፡ ኮከብ፡ si astrologiae credit^laF.N. 5; ዘየሐስብ፡ ሐሳባተ፡ ወልድ፡ ምስለ፡ እም፡ (inter alios magos et divinatores recensetur) F.M. 15; ሐሳበ፡ ፀሓይ፡ ወወርኅ፡ ወከዋክብት፡ Org.

2)quantitas^la, mensura^la, pretium^la: ዘብዙኅ፡ ሐሳቡ፡ πολυτελές M በውስተ፡ ኍልቈ፡ ሐሳብ፡ ἐν μέτροις ; ὁλκή

3)ratio^la, quam aliquis reddit vel reposcit: ያገብኡ፡ ሐሳበ፡ ለ ( እግዚአብሔር፡ ) ἀποδώσουσι λόγον τῷ ; ታወፍዩ፡ ሐሳበክሙ፡ ; ፈቀደ፡ ይግበር፡ ሐሳበ፡ ምስለ፡ አግብርቲሁ፡ .

4)ratio^la, proportio^la(quare በሐሳበ፡ idem fere, quod በአምጣነ፡ , በከመ፡ ): ይትኔበይ፡ በሐሳበ፡ ሃይማኖት፡ κατὰ τὴν ἀναλογίαν τῆς πίστεως ; በሐሳበ፡ መልበስቱ፡ κατὰ τὸν ῥυθμὸν τῆς ἐπωμίδος ; በሐሳበ፡ ምሥዋዕከ፡ κατὰ τὴν θυσίαν ; በሐሳበ፡ ሤጡ፡ κατὰ τὴν τιμὴν αὐτοῦ ; ; በከመ፡ ሥርዐተ፡ ሐሳበ፡ መዋዕሊሁ፡ ; ; medicus^la ለለ፩ ዘሐመ፡ በሐሳበ፡ ሕማሙ፡ ( pro ratione morbi^la) ይሁብ፡ ፈውሰ፡ hom. Severiani in አኮ፡ በአምጣነ፡ ጌጋይነ፡ ዘኮነነ፡ ሓሳበ፡ n. 93 ጸጋሁ፡ ለእግዚአብሔር፡ ; በሐሳበ፡ seq. ratione habita^larei Cyr. ad

5)existimatio^la, dignitas^la, Lud. e Cant. Sam.

6) λογεῖον rationale^lavoce ሐሰብ፡ versum legitur ; .

samāʿi

Leslau
ሰማዕተ፡ ሐሰት samāʿǝta ḥassat false witness^en, ሐሰት፡ 246a

samāʿi

Leslau
ሰማዕተ፡ ሐሰት samāʿǝta ḥassat false witness^en, ሐሰት፡ 246a

samāʿi

Leslau
ሰማዕተ፡ ሐሰት samāʿǝta ḥassat false witness^en, ሐሰት፡ 246a

ḥassāb , ḥassābāt

Grébaut
ሐሳብ፡ ḥassāb , ሐሳባት፡ ḥassābāt «computation^fr, calcul^fr» ― ቍጥር፡ Ms. BNFabb217, fol. 23r.
49

Leslau
ሐሳብ፡ ḥassāb account^en, accounting^en, reckoning^en, evaluation^en, calculation^en, computation^en, chronology^en, quantity^en, price^en, portion^en, proportion^en, share^en
በሐሳበ ba-hāssāb-a + noun according to^en, in proportion to^en
ሐሳበ፡ ከዋክብት ḥassāba kawākǝbt astrology^en
ሐሳበ፡ ዘመን ḥassāba zaman calendar^en 245a

Cross-references: for ባሕረ፡ ሐሳብ፡ ባሕር፡

መዋኢ

victor^la, vincens^la ; est epitheton ; ሰማዕታት፡ መዋእያን፡ Deg.; ; ; ገባሬ፡ ፀብእ፡ ይከውን፡ ፩ጊዜ፡ መዋኤ፡ ወ፩ጊዜ፡ ተመዋኤ። ከመዝ፡ ሥርዐተ፡ ዓለም፡ ; ሰላም፡ ለከ፡ አባዲር፡ መዋኢ። ሰብአ፡ ፀር፡ ወምክረ፡ ጸላኢ፡ Enc. መዋእያን mawāʾǝyān

Leslau
መዋኢ mawāʾi ( መዋእያን፡ mawāʾǝyān ) act. part. of ሞአ moʾa ; victor^en, victoriuos^en, conqueror^en 374b

ሰማዕት

ሰማዒ፡

ማሕተት ሰማዒ ሰማዒ

, m. , (id quod et is qui interrogatur a judice, i.e.) testimonium^laet plerumque testis^la(scil. qui profitetur coram judice; vox generalior est ስምዕ፡ et ሰማዕት፡ ) et testes^la: መጽሐፈ፡ ማሕተትየ፡ ዝኩ፡ ኅቱም፡ literae testimonii mei^la( τὸ βιβλίον τῆς κτήσεως ) ; ; ; ማሕተቶሙ፡ ለኃጥኣን፡ ሞት፡ μαρτύριον ἀσεβοῦς θάνατος ; ከናፍሪከ፡ ማሕተትከ፡ τὰ χείλη σου καταμαρτυρήσουσί σου 15,6; ስምዕ፡ አሐዱ፡ ኢይከውን፡ ማሕተተ፡ (testis idoneus) ለአቅትሎ፡ መንፈስ፡ ; አነ፡ ማሕተቶሙ፡ ከመ፡ ; ዘኢዘለፍዎ፡ ማሕተት፡ በገጽ፡ testes^la, . n. 107, ሰማዕያን፡

1)audiens^la: ልሳኖ፡ ሰማዒ፡ n. 339 γλώσσης ἀκουστής ; እግዚአብሔር፡ ሰማዔ፡ ስብሐተ፡ ማሕሴት፡ ዘመላእክት፡

b)exauditor^la, exaudiens^la: (Deus) ለእለ፡ በጽድቅ፡ ይጼውዕዎ፡ ሰማዒ፡ ; ሰማዔ፡ ስእለቶሙ፡ ; .

c)obediens^la, obtemperans^la, morigerus^la ; ሰማዔ፡ አብ፡ ὑπήκοος πατρί ; ; ኤልሳዕ፡ ለትእዛዘ፡ ሊቁ፡ (Eliae) ሰማዒ፡

2) ሰማዕት፡ (pro quo passim) ሰምዓት፡

a)testis^laet testes^laet ,m. et fem. ; ሰማዕታት፡

γ) ሰማዕታት፡ ; በእንተ፡ ፈታሒ፡ ወሰማዕታት፡ ; in specie .

, ሰማዕያን፡

1)audiens^la: ልሳኖ፡ ሰማዒ፡ n. 339 γλώσσης ἀκουστής ; እግዚአብሔር፡ ሰማዔ፡ ስብሐተ፡ ማሕሴት፡ ዘመላእክት፡

b)exauditor^la, exaudiens^la: (Deus) ለእለ፡ በጽድቅ፡ ይጼውዕዎ፡ ሰማዒ፡ ; ሰማዔ፡ ስእለቶሙ፡ ; .

c)obediens^la, obtemperans^la, morigerus^la ; ሰማዔ፡ አብ፡ ὑπήκοος πατρί ; ; ኤልሳዕ፡ ለትእዛዘ፡ ሊቁ፡ (Eliae) ሰማዒ፡

2) ሰማዕት፡ (pro quo passim) ሰምዓት፡

a)testis^laet testes^laet ,m. et fem. ; ሰማዕታት፡

γ) ሰማዕታት፡ ; በእንተ፡ ፈታሒ፡ ወሰማዕታት፡ ; in specie .

samāʿi

Leslau
ሰማዕተ፡ ሐሰት samāʿǝta ḥassat false witness^en, ሐሰት፡ 246a

samāʿi

Leslau
ሰማዕተ፡ ሐሰት samāʿǝta ḥassat false witness^en, ሐሰት፡ 246a

ደርዐ

I,1(an I,2? ) lorica indui^la: ሰማዕት፡ ረከቡ፡ ተስፋሆሙ፡ ደሪዖሙ፡ ወተዐጊሦሙ፡ Deg. (si quidem lectio sana est).

ጕጉእ ሰማዒ

1)properus^la, festinatus^la: ጕጉእ፡ ግብሩ፡ .

a) ጕጉአ፡ vel በጕጉእ፡ propere^la, festinanter^la, citatim^la: ταχέως ; κατὰ σπουδήν ; በጕጉእ፡ ἐν σπουδῇ .

b)in malam partem: praeproperus^la, praeceps^la, temerarius^la: ሰማዕት፡ ጕጉእ፡ μάρτυς ταχύς Prov.12,19; እመ፡ ርኢከ፡ ብእሴ፡ ጕጉአ፡ በቃል፡ ; ጕጉእ፡ በከናፍሪሁ፡ προπετής ; አፍ፡ ጕጉእ፡ ; θρασύς ; .

2)summo studio agens^la, sedulus^la, Lud. ex. Org.; ጕጉአ፡ summo studio^la, acriter^la Enc.

, ሰማዕያን፡

1)audiens^la: ልሳኖ፡ ሰማዒ፡ n. 339 γλώσσης ἀκουστής ; እግዚአብሔር፡ ሰማዔ፡ ስብሐተ፡ ማሕሴት፡ ዘመላእክት፡

b)exauditor^la, exaudiens^la: (Deus) ለእለ፡ በጽድቅ፡ ይጼውዕዎ፡ ሰማዒ፡ ; ሰማዔ፡ ስእለቶሙ፡ ; .

c)obediens^la, obtemperans^la, morigerus^la ; ሰማዔ፡ አብ፡ ὑπήκοος πατρί ; ; ኤልሳዕ፡ ለትእዛዘ፡ ሊቁ፡ (Eliae) ሰማዒ፡

2) ሰማዕት፡ (pro quo passim) ሰምዓት፡

a)testis^laet testes^laet ,m. et fem. ; ሰማዕታት፡

γ) ሰማዕታት፡ ; በእንተ፡ ፈታሒ፡ ወሰማዕታት፡ ; in specie .

samāʿi

Leslau
ሰማዕተ፡ ሐሰት samāʿǝta ḥassat false witness^en, ሐሰት፡ 246a

እገሌ

(pro እገላይ፡ vel እገሊ፡ ), et , fem. እገሊት፡ [amh. ; terminatione adjectivorum âi^lavel î^laformatum est nomen ex እገል፡ , quod equidem cum أَجْلٌ agmen boum^la, populi^la, جُولٌ grex^la, agmen^la, جِيلٌ hominum agmen^la, gens^lacomponere haud dubito (de vicinitate radicum אגל et גלל גול etiam أَجلٌ et גָּלָל causa^la, אֶגְלֵי־טַל guttae roris^la), ita ut እገሌ፡ proprie significet unus e circulo^lavel agmine^la, caterva^laal.] quidam^la, certus quidam^la, cujus nomen ignoratur vel reticetur, ὁ δεῖνα ( פְּלֹגִי ܦܠܳܢ فُلَانٌ et فُلَانِيٌّ )

a)de personis: ኀበ፡ እገሌ፡ ; እገሌ፡ እምቤተ፡ እገሌ፡ ውእቱ፡ ἐκ τῆς οἰκίας τῆς τοῦ δεῖνός ἐστιν ; እገሌ፡ ገብርከ፡ ; in እገሌሃ፡ L; ; n. 804 እገሌ፡ ወእገሊት፡ (at ወእገሌት፡ ); ፈለጥከኒ፡ እምአመትየ፡ እገሊት፡ ; in Vocativo: ሰማዕከኑ፡ ኦእግሌ፡ ; ኢትትአመን፡ ኦእገሌ፡ ትሕትናሁ፡ Jsp. p. 338; ; in Liturgiis aliisque libris, in quibus formulae dicendi praescribuntur, pro nominibus propriis inter legendum addendis እገሌ፡ vel እገሊት፡ inscriptum esse solet, ut: በእንተ፡ ንጉሥነ፡ እገሌ፡ pro rege nostro^laΝ^la. Ν^la., Lit.; አንተ፡ እገሌ፡ tu^laN^la. Ν^la., ; አይቴ፡ ሀለዉ፡ እገሌ፡ ወእገሊት፡ ; al.

b)de rebus; ita quidem usurpatur, ut m. እገሌ፡ nomini in st. constr. posito subjungatur, : ሤጥኩ፡ በሤጠ፡ እገሌ፡ ( um den und den Preis ) F.N. 33,3; ረሳዕነ፡ ግብረ፡ እገሌ፡ ( wir haben das und das vergessen ) ; fem. እገሊት፡ autem adjectivi instar suo nomini apponatur: ሖር፡ ኀበ፡ እገሊት፡ ሀገር፡

ǝgale ‘so and so^en’ ወእመሰ፡ ትፈቅድ፡ ታእምር፡ ዘወሀበኒ፡ ቀሚሰ፡ አባ፡ እገሌ። ʻIf you want to know who gave me the habit, it is Abba so and so^en’ 8 (ed.), 7 (tr.) (‘It substitutes for a name that is unknown or that the author would evade for a reason.’) 7 n. 30; አባ፡ እገሌ፡ አጥፍአ፡ ሀገረ፡ በእሳት፡ ‘“Father so-and-so has destroyed the inhabited place by fire”’^en 52 (348) l. 1 (ed.); 53 (349) l. 1 (tr.) (‘The employment of ǝgäle “N.N.; so-an-so” referred to humans can be interpreted in two ways: hostility to the person who would be punished with anonymity, a very common practice in Gǝʿǝz hagiography or because the memory of his name was swept away by the distance between the facts and the composition of the text. The second element regards toponyms as well. The usage of the ǝgäle jargon may suggest that the narrator is not an eyewitness.’ 53(349) n. 63

ኬ

particula (inseparabilis) suffixa [sine dubio e forma pleniore, ut כֵּן , extenuata, gramm.§ 64, b; gramm.§ 169, 1]; antecedenti literae ግ , vocali destitutae, assimilare licet literam ከ , ut እኅድጌ፡ pro እኅድግኬ፡ ; at ዑቅኬ፡ . Proprie: sic^la, ita^lai.e.

1)igitur^la,

a)conclusive vel consecutive: ergo^la, itaque^la, οὖν ; ; ; ; ; ; ; ; ; al.; በዝኬ፡ አእምሩ፡ ; ἄρα ; ; ; 1 ; ; ናሁኬ፡ ἄρα οὖν ; ; ὥστε ; ; ; al.; τοίνυν ; ; etiam ubi Graecus particulam respondentem non exhibet, ut: እመኬ፡ አቡክሙ፡ አነ፡ ; እመሰኬ፡ ; እመኬ፡ ; ዮምኬ፡ ; ሰማዕኩኬ፡ ; nec non cum እንከ፡ componitur, ut: ኬ፡ እንከ፡ ; ; ; ; ; እፎኬ፡ quanto^laminus^lavel quanto^lamagis!^la. እፎ፡

b)adhibetur recipiendae orationi (in epanalepsi), igitur^la, inquam^la, ut: ከመዝኬ፡ ውእቱ፡ ቤቶሙ፡ ለዐማፅያን፡ ወዝኬ፡ ውእቱ፡ ግዕዞሙ፡ ; ከማሁኬ፡ ; ; አኮኬ፡ ዘንተ፡ ጾመ፡ ; ; .

c)inservit nectendis sententiis, (ubi ad novi quid proceditur, quod cum iis quae antea dicta sunt quodam consequentiae vel successionis vinculo junctum est), jam^la, jam^lavero^la, porro^la(quare ad vim particulae ኒ፡ et Graecae δέ prope accedit), ut: ወእመኬ፡ ἐὰν δέ ; ; ወእቤሎ፡ ዝኬ፡ ማኅፈድ፡ ምንት፡ ውእቱ፡ ὁ δέ πύργος , φημί , τίς ἐστιν (postquam quid sit ἡ πέτρα καὶ ἡ πύλη explicitum est ) ^b; ወእቤሎ፡ እሊኬ፡ ደናግል፡ መኑ፡ እሙንቱ፡ ^b.

2)sane^la, quidem^la, utique^la, vero^la, ut: ርእዩ፡ እመ፡ ይዌልጡ፡ አሕዛብ፡ አማልክቲሆሙ፡ እንዘኬ፡ (v. እንዘ፡ ኬ፡ ) ኢኮኑ፡ አማልክተ፡ . Crebro usurpatur

a)ad distinguenda vocabula ea, in quae vis orationis cadit: አንቲሂኬ፡ ዘመውኪ፡ καὶ σύ tu^lavero^la ; ; አንኬ፡ ውእቱ፡ ἐγώ εἰμι ; ; ሶቤሃኬ፡ τότε ; ; ዝኬ፡ rom; ወይንኬ፡ አልቦሙ፡ ; ሠናይኬ፡ ቃለ፡ እግዚአብሔር፡ ; advenientes salutantur: ሠናይኬ፡ ምጽአትክሙ፡ ; ውእቱኬ፡ ^a; quare cum particula ሰ፡ (ejusdem fere potestatis) componi solet: አንሰኬ፡ ወ – ሰ፡ ἐγὼ μέν – ὁ δέ ; ; አንትሙሰኬ፡ ὑμεῖς δέ ; ይእዜሰኬ፡ ; ; ; n. 812 ኦሪትሰኬ፡ .

b)ad intendendam orationem, vim praecedentis vocis augendam: vero^la, quaeso^la, ut: ናሁኬ፡ ; ; ; ነዋኬ፡ ; 1 ; in specie in adhortationibus, δή , ut: ; ; ዑቅኬ፡ ; እስኪኬ፡ ; ; ስማዕኬ፡ ; ; ኀልይዎኬ፡ ; አርምምኬ፡ .

በእንተ

(compositum e በ፡ et እንተ፡ ) , quae ante formam በእንቲአ፡ (de qua gramm.§ 167,2; gramm.§ 150,b) assumit, ut: በእንቲአየ፡ , በእንቲአሁ፡ ( በእንቱ፡ in nonnisi errore calami pro በእንተ፡ ዝንቱ፡ scriptum videtur);

1)quod attinet^la, de^la(in specie post verba animadvertendi et dicendi): ወበእንተሰ፡ ይእቲ፡ ዕለት፡ አልቦ፡ ዘያአምራ፡ ; 1 ; ; ; ኵሉ፡ ዘበእንቲአየ፡ ; ; ዘበእንቲአሁ፡ quod ad eum attinet^la Enc.; ምንተ፡ እሬሲ፡ በእንተ፡ ወልድየ፡ ; ; ; ; ; ; ሰማዕኩ፡ በእንቲአከ፡ ; ሐሰወ፡ በእንቲአሁ፡ ; እትናገር፡ ኀበ፡ አቡየ፡ በእንቲአከ፡ ; ; ; ነገር፡ በእንተ፡ ; ; ; ; ; ; ; ጸርሐ፡ ኵሉ፡ ሕዝብ፡ ኀበ፡ ፈርዖን፡ በእንተ፡ እክል፡ . In titulis vel inscriptionibus capitum crebro በእንተ፡ ከመ፡ de eo quod^lavel በእንተ፡ ዘከመ፡ , ut tit.; tit.; tit.; በእንተ፡ ከመ፡ መፍትው፡ አንስት፡ ይትአዘዛ፡ ለአምታቲሆን፡ ; n. 776 ተግሣጽ፡ በእንተ፡ ከመ፡ ኢመፍትው፡ ይቅበጹ፡ ተስፋ፡

2)ob^la, propter^la, causa^la, gratia^la: ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; በእንቲአሃ፡ ( ለኀጢአት፡ ) ኵልነ፡ ንመውት፡ ; በእንቲአሁ፡ የኀስሩ፡ ; በእንቲአክሙ፡ ; ; ; በእንቲአየ፡ ; በእንተ፡ ምንት፡ cur^la, quare^la, quam ob rem?^la ; , al.; በእንተዝ፡ vel በእንተ፡ ምንት፡ ideo^la, propterea^la ; ; ; ; ; al.; በእንተ፡ ዘ፡ propterea quod^la, quia^la, quoniam^la ; ; al.

a)de pretio: pro^la ; ; ኢትሀጐል፡ ዐርከከ፡ በእንተ፡ ወርቅ፡ ቀይሕ፡ ; ተባአስ፡ በእንተ፡ ጽድቅ፡ .

b)in gratiam^laalicujus vel pro^laaliquo ( ὑπέρ ), ; ; ; ; ; 1 ; ; .

c)in formulis obtestandi et adjurandi: per^la( um…. willen ), ut Cod. Mus. Brit. LIV,7; በእንተ፡ ማርያም፡ ንዑ፡ ባርኩነ፡ per Mariam^la(sc. obtestor vos, vel: in gratiam^laMariae^la) agite benedicite nobis^la, Enc.

3)etiam de causa efficiente ( እንተ፡ ኀበ፡ ): per^la, διά Gen., ተዘከር፡ ከመ፡ በእንቲአሆሙ፡ ተወለድከ፡ ; ብዙኃን፡ ተሀጕሉ፡ በእንተ፡ ወርቅ፡ ; ; ; ; ; ; በእንተ፡ ወልዱ፡ ይቀውም፡ διὰ τοῦ υἱοῦ τοῦ θεοῦ βαστάζεται ; እለ፡ ተጸውዑ፡ በእንቲአሁ፡ οἱ κεκλημένοι ὑπ᾽ αὐτοῦ

ድምፅ

(raro ደምፅ፡ ) , plerumque m. , ድምፃት፡ , sonus^la, sonitus^la, fremitus^la, strepitus^la, murmur^la, aquarum, undarum: ; ; ; ; ; tonitru ድምፀ፡ (v. ደምፀ፡ ) ፀዓዑ፡ መኑ፡ ያአምር፡ ; ; በዐቢይ፡ ፀዓዕ፡ ገብረ፡ ድምፀ፡ ቃሉ፡ ; foliorum vento agitatorum ; pedum ; alarum complosarum ; ( ዶርሆ፡ ); flagelli ; mallei ; equorum, curruum: ድምፀ፡ ሩጸተ፡ አፍራሲሁ፡ ; ; ; ; ; rei cadentis: ድምፀ፡ ድቀቶሙ፡ ; bestiarum ድምፀ፡ አራዊት፡ ወዘአዕዋፍ፡ ንቃወ፡ ለበወ፡ ያዕቆብ፡ Enc.; ድምፀ፡ አፍራስ፡ ( ቃቄር፡ ); tubae ; nablii ; multitudinis: ; ; ; ; ; ; clamantium, gementium, minitantium, murmurantium, al., ut exactoris ; ኢይሰምዕ፡ ድምፀ፡ ዘይትጌረም፡ μέμψιν ; ; አልቦ፡ ቃል፡ ወአልቦ፡ ድምፅ፡ ; ድምፀ፡ ግርማ፡ φωνὴ φόβου ; ሰማዕኩ፡ ድምፀ፡ ኤፍሬም፡ እንዘ፡ ይግዕር፡ ; ድምፀ፡ ነጐርጓር፡ θροῦς γογγυσμῶν ; ድምፀ፡ ዑቃቤ፡ ἦχος ἀσφαλείας ; ድምፀ፡ ቃል፡ ; ድምፀ፡ ጸሎት፡ ሐዋዝ፡ Enc.; ድምፃት፡ መደንግፃት፡

a)echo^la: ድምፀ፡ ቃል፡ ዘአድባር፡ መፍርሃን፡ እለ፡ ያወሥኡ፡ ወየዐልዉ፡ ድምፀ፡ በበይናቲሆሙ፡ .

b)rumor^la, ድምፀ፡ ነገር፡ ἀκοή ; ድምፃሰ፡ ሰማዕነ፡ τὸ κλέος ; ድምፀ፡ ንባቦሙ፡ λόγων αὐτοῦ ἀκοή (cfr. etiam ; ).

ሰምዐ

I,1[ שָׁמַע , ܫܡܰܥ , سَمِعَ amh. ሰማ፡ ] ይስማዕ፡

1)audire^la: በከመ፡ ሰማዕክሙ፡ በእዘኒክሙ፡ ; ሰሚዖ፡ ; እንዘ፡ ይሰምዑ፡ ኵሎሙ፡ ; ; ; ; ; ; rei: ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ስምዑኒ፡ ቃልየ፡ audite me vocem meam^lai.e. audite meam vocem^la ; ; ; ; ; እንዘ፡ , ut: ሰምዐቶ፡ እንዘ፡ ይብል፡ ἤκουσεν αὐτοῦ λαλοῦντος ; ; ; ; ; ; vel omisso እንዘ፡ ut ; ; ሰማዕክዎ፡ ይብለኒ፡ .

a)auditu praeditum esse^la ; ድንቅወ፡ ሰምዑ፡ ; ሰሚዕ፡ auditus^la(sensus) al.

b)audire i.e. auribus percipere^la, accipere^la, comperire^la, cognoscere^la( erfahren ), rei: እለ፡ ኢሰምዑ፡ ምግባርየ፡ ; ; ; ; ; ከመ፡ ይስማዕ፡ ዜናሃ፡ ዘከመ፡ ሀለወት፡ ; vel ከመ፡ et enuntiatione integra: ; ; ; ; ; ; ; ; ; እምኀበ፡ vel ኀበ፡ ejus, a^laquo auditur ; ; ; ; ; ; 1 ; ; ለአከቶ፡ ትስማዕ፡ ጥዩቀ፡ ነገረ፡ በኀበ፡ መርዶክዮስ፡ μαθεῖν παρά ; vel እምነ፡ Platt; በእንተ፡ vel በላዕለ፡ causae, de^laqua auditur: ; ሶበ፡ ሰምዐ፡ መኰንን፡ በእንተ፡ ተኣምራት፡ ዘገብረ፡ ; Platt; ; ንስማዕ፡ በውስተ፡ አፉሃ፡ ἐρωτήσομεν τὸ στόμα ἀυτῆς .

c)auscultare^la, aures dare^la, attendere^laad quem vel quid, ; ; ; ; ; ; ; ; ; ኪያየ፡ ያፀምኡኒ፡ ወይሰምዑ፡ ; ; ትስማዕ፡ እዝንየ፡ እንዘ፡ ያወጽኡ፡ ሊተ፡ እኩየ፡ ስመ፡ ; ሰሚዖተ፡ ተላህዮ፡ በዕንዚራ፡ ወአርጋኖን፡ ; ዲበ፡ ; ማእከለ፡ utriusque partis audiendae διακούειν (at አፅምአ፡ ማእከለ፡ ); እለ፡ ይሰምዑ፡ ትምህርተ፡ catechumeni^la

d)exaudire^la( erhören^de): ; ; ይሰምዐከ፡ ፍጡነ፡ ስእለተከ፡ ; ; ይሰምዖኑ፡ ጸሎቶ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ለ፡ objecti: ; በእንተ፡ de^la .

e)oboedire^la, n. 337obtemperare^la, morem gerere^la: ; ወልድ፡ ዘኢይሰምዕ፡ ἀνήκοος ; ; ; ; ; ; ይሰምዕዎ፡ ኵሎሙ፡ ; አበይክሙ፡ ሰሚዖትየ፡ ; ኢሰምዑ፡ ሕጎ፡ ; ዘይሰምዓ፡ ላቲ፡ ; ; ; .

f)accipere^la, admittere^la, ( assentire^la, probare^la): ላዕለ፡ ልሂቅ፡ ኢትስማዕ፡ ውዴተ፡ παραδέχεσθαι ; ; ሰምዐ፡ ነገረ፡ ብእሲቱ፡ ; ይሰምዐኒ፡ ቃልየ፡ ; ምክረ፡ ይሰምዕ፡ ; ኢሰምዐ፡ እምኔሁ፡ ejus consilium non admisit^la

g)audita intelligere^la: ኢይስማዕ፡ ፩፩ቃለ፡ እኁሁ፡ ; ንግር፡ ሱርስት፡ እስመ፡ ንሰምዕ፡ ; ; .

2)testem esse^la, testari^la( a ስምዕ፡ ); ግብረ፡ ሐዋርያት፡ (Actus Apostolorum) ትሰምዕ፡ ከመ፡ ወረደ፡ መንፈስ፡ ቅዱስ፡ በአምሳለ፡ ልሳናተ፡ እሳት፡ ; ኢትስማዕ፡ ለቢጽከ፡ ስምዐ፡ በሐሰት፡ οὐ ψευδομαρτυρήσεις ; ; በእንተ፡ .

ሰማዒ ሰማዒ ሰማዒ

, ሰማዕያን፡

1)audiens^la: ልሳኖ፡ ሰማዒ፡ n. 339 γλώσσης ἀκουστής ; እግዚአብሔር፡ ሰማዔ፡ ስብሐተ፡ ማሕሴት፡ ዘመላእክት፡

b)exauditor^la, exaudiens^la: (Deus) ለእለ፡ በጽድቅ፡ ይጼውዕዎ፡ ሰማዒ፡ ; ሰማዔ፡ ስእለቶሙ፡ ; .

c)obediens^la, obtemperans^la, morigerus^la ; ሰማዔ፡ አብ፡ ὑπήκοος πατρί ; ; ኤልሳዕ፡ ለትእዛዘ፡ ሊቁ፡ (Eliae) ሰማዒ፡

2) ሰማዕት፡ (pro quo passim) ሰምዓት፡

a)testis^laet testes^laet ,m. et fem. ; ሰማዕታት፡

γ) ሰማዕታት፡ ; በእንተ፡ ፈታሒ፡ ወሰማዕታት፡ ; in specie .

, ሰማዕያን፡

1)audiens^la: ልሳኖ፡ ሰማዒ፡ n. 339 γλώσσης ἀκουστής ; እግዚአብሔር፡ ሰማዔ፡ ስብሐተ፡ ማሕሴት፡ ዘመላእክት፡

b)exauditor^la, exaudiens^la: (Deus) ለእለ፡ በጽድቅ፡ ይጼውዕዎ፡ ሰማዒ፡ ; ሰማዔ፡ ስእለቶሙ፡ ; .

c)obediens^la, obtemperans^la, morigerus^la ; ሰማዔ፡ አብ፡ ὑπήκοος πατρί ; ; ኤልሳዕ፡ ለትእዛዘ፡ ሊቁ፡ (Eliae) ሰማዒ፡

2) ሰማዕት፡ (pro quo passim) ሰምዓት፡

a)testis^laet testes^laet ,m. et fem. ; ሰማዕታት፡

γ) ሰማዕታት፡ ; በእንተ፡ ፈታሒ፡ ወሰማዕታት፡ ; in specie .

, ሰማዕያን፡

1)audiens^la: ልሳኖ፡ ሰማዒ፡ n. 339 γλώσσης ἀκουστής ; እግዚአብሔር፡ ሰማዔ፡ ስብሐተ፡ ማሕሴት፡ ዘመላእክት፡

b)exauditor^la, exaudiens^la: (Deus) ለእለ፡ በጽድቅ፡ ይጼውዕዎ፡ ሰማዒ፡ ; ሰማዔ፡ ስእለቶሙ፡ ; .

c)obediens^la, obtemperans^la, morigerus^la ; ሰማዔ፡ አብ፡ ὑπήκοος πατρί ; ; ኤልሳዕ፡ ለትእዛዘ፡ ሊቁ፡ (Eliae) ሰማዒ፡

2) ሰማዕት፡ (pro quo passim) ሰምዓት፡

a)testis^laet testes^laet ,m. et fem. ; ሰማዕታት፡

γ) ሰማዕታት፡ ; በእንተ፡ ፈታሒ፡ ወሰማዕታት፡ ; in specie .

samāʿi

Leslau
ሰማዕተ፡ ሐሰት samāʿǝta ḥassat false witness^en, ሐሰት፡ 246a

samāʿi

Leslau
ሰማዕተ፡ ሐሰት samāʿǝta ḥassat false witness^en, ሐሰት፡ 246a

samāʿi

Leslau
ሰማዕተ፡ ሐሰት samāʿǝta ḥassat false witness^en, ሐሰት፡ 246a

ሰማየል

et ሰማይል፡ angelus lapsus ( ; ; ; ).

ሰማልይል

Antichristi (Kebr. Nag.). samālyǝl ; ሰማልያል፡ samālyāl 168a l. 16 (ed.) ; ሰማልየል፡ samālyal , ሰማየልየል፡ samāyalyal 168 n. 18 (ed.)

ሰማይ

, m. et fem. , ሰማያት፡ [ שָׁמַיִם ܫ̈ܡܰܝܳܐ سَمَآءٌ ] coelum^la, m. ; ; ; ; ልዑል፡ ሰማይ፡ ; ; ; ; al.; fem. ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; al.; στερέωμα ; ; ὕψιστα አንሰ፡ ውስተ፡ ሰማያት፡ ኀደርኩ፡ ; አዕዋፈ፡ ሰማይ፡ ; ; ; ልዕልና፡ ሰማያት፡ ; ሰማይ፡ ዘመልዕልተ፡ ሰማይ፡ ; ይትፌሥሓ፡ ሰማያት፡ ; ተርኅወ፡ ሰማያት፡ ; ሰማየ፡ ሰማያት፡ ; መንግሥተ፡ ሰማያት፡ ; ; ዘበሰማያት፡ ἐπουράνιος ; ዘእምሰማያት፡ ; እንተ፡ በሰማይ፡ ; ሣልስ፡ ሰማይ፡ ; ሳብዕ፡ ሰማይ፡ ; ; ሰማይ፡ ዳግሚት፡ ሣልሲት፡ ; de septem coelis ; ; samāy

Leslau
ሰማይ samāy heaven^en, sky^en
ሰማያዊ samāyāwi heavenly^en, divine^en, celestial being^en 504a

Cross-references: for ሕብረ፡ ሰማይ፡ ሕብር፡

ቀማሪ

qammāri

Grébaut
ቀማሪ፡ qammāri qui calcule^fr (l’étendue du ciel), manque dans le . Texte et référence: ሰማየ፡ ቀማሬ፡ ... ማየ፡ ባሕር፡ ሰፋሬ። Ms. BAVet18, fol. 262v.
172

Leslau
ቀማሪ፡ qammāri ( 172) act. part. of ቀመረ፡ qammara 432b

ረበበ

I,1[ רָבַב multus fuit^la; رَبَّ magnus, dominus fuit; auxit^la; ܪܰܘܪܒܳܐ magnus, major^la; amh. ረበረበ፡ in struem cumulare^la] n. 287pandere^la, expandere^la, extendere^la: ክዳነ፡ ; ክነፈ፡ ; ሰማየ፡ ከመ፡ ሠቅ፡ ; ; rete, sagenam ; ; ; ይረቡ፡ መሣግረ፡ ; ; ; etiam dispergendo pandere^la: አዘዘ፡ ያምጽእ፡ ሐመደ፡ ወረበቦ፡ ውስተ፡ ኵሉ፡ ቤት፡ . – : ረበበ፡ ዘ፡ ነሰነሰ፡ አሰፋሂ፡ ይ፡

Search

Input

Keys Combinations

Hold and choose