Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

, በሃማን፡ mutus^la, elinguis^la, difficulter loquens^la: ትከውን፡ በሃመ፡ ἀποκωφωθήσῃ ; ኢትከውን፡ እንከ፡ በሃመ፡ ; ἄλαλος ; ; ; ἄλογος ; በሃም፡ ወጽሙም፡ δύσκωφος καὶ κωφός ; κωφὸς ; ; μογιλάλος ; σιωπῶν ; በሃማን፡ ( ላዕላዕ፡ ); እምነ፡ negativo: ኮነ፡ ጽሙመ፡ ወበሃመ፡ እምአውሥኦትክሙ፡ ; በሃም፡ ወጽሙም፡ እምናዝዞትክሙ፡ – : በሃም፡ ስጉም፡ ዘ፡ ድዳ፡ haesitans^lalingua, balbutiens^la, blaesus^la[neque صاف et ضاف inclinare^laet declinare^la(c. عن ) neque amh. ጸየፈ፡ ( ) etymon aptum praebuerint]: ጸያፍ፡ ወላዕላዐ፡ ልሳን፡ አነ፡ ἰσχνόφωνος ; ; ልሳን፡ ጸያፍ፡ ψελλίζουσαι ; ; ጸያፋን፡ ( ላዕላዕ፡ ).

ለታት

1)balbus^la, lingua haesitans^la: ለታት፡ ውእቱ፡ ሙሴ፡ βραδύγλωσσος ἦν ὁ M., Cyr. ho. f. 103.

b)lingens cum strepitu^la, de flamma – : ላዕላዕ፡ ለታት፡ ብ፡ ለምባዳ።

ላዕላዕ

balbus^la, blaesus^la: ጸያፍ፡ ወላዕላዐ፡ ልሳን፡ አነ፡ ; ለበሃማን፡ ወለጸያፋን፡ ወላዕላዓን፡ ረሰዮሙ፡ ( ክርስቶስ፡ ) ይትናገሩ፡ ርቱዐ፡ ; ላዕላዐ፡ ልሳን፡ (sc. clericum constituere non licet^la) saepius in Can. ecclesiasticis^laut ; ; etiam: ላዕልዐ፡ ልሳን፡ Fid. Jac. Bar. – : ላዕላዕ፡ ለታት፡ ዘ፡ ለምባዳ፡ ; aliud^la: ላዕላዕ፡ ዘ፡ ለምንብዳ።

ላዕላዕ

ላዕላይ

(rarius ላዕላዊ፡ ) fem. ላዕላይት፡ superior^la, summus^la, celsus^la, elatus^la, altus^la: ; ላዕላይ፡ ማኅደር፡ contignatio summa^la, ; ላዕላይ፡ ፍኖት፡ ἡ ἄνω ὁδός ; ; ምጥማቃት፡ ላዕላይ፡ κολυμβήθρα ἡ ἄνω ; ላዕላይ፡ ገቦሁ፡ ; ; ሀገር፡ ታሕታይት፡ ወላዕላይት፡ ; ; ሐነጸ፡ አንቀጸ፡ ላዕላየ፡ (v. ላዕሌየ፡ ) ; ላዕላይ፡ ደወለ፡ ግብጽ፡ vel ላዕላይ፡ ግብጽ፡ ( Aegyptus superior^la); .

ላዕላይ

አስመከ

II,1

1)transit. imponere^laaliquid alicui ita ut ei incumbat^la; inniti^lavel adniti facere^la, fulcire^la: ያሰምክ፡ መዝራዕቶ፡ ቦቱ፡ ; አስመከ፡ ርእሶ፡ ውስተ፡ ሙዳየ፡ በለስ፡ Rel. Bar.; ; አስምከኒ፡ ላዕሌሆን፡ ; ርእሱ፡ ( ለሰዋስው፡ ) ያሰምክ፡ ሰማየ፡ (coll. سَمَكَ ).

2)plerumque omisso nomine membri, quod quis rei imponit, incumbere^la, በ፡ , ut: ያሰምክ፡ በአረፍት፡ ; ; ይረክብ፡ በዘ፡ ያሰምክ፡ ; ውስተ፡ , ut: ያሰምክ፡ ውስተ፡ ዐምድ፡ ; ውስተ፡ ጽዮን፡ አስመኩ፡ ; ላዕለ፡ , ut: ; አስመከ፡ ላዕሌሃ፡ ; ; አስመከት፡ ላዕለ፡ ርእሰ፡ ወለታ፡ Esth. apocr. 5; ; ዝኩ፡ ዘያሰምክ፡ ንጉሥ፡ ላዕለ፡ እዴሁ፡ 4 ; ; ዲበ፡ , ut: አስመኩ፡ ዲቤከ፡ ; ያሰምክ፡ ዲበ፡ እዴየ፡ . Transl. ላዕላ፡ እግዚአብሔር፡ ያሰምኩ፡ ; አስምኩ፡ በስመ፡ እግዚአብሔር፡ ; ; አስምኩ፡ በቤተ፡ ክርስቲያን፡ ; ; ቤተ፡ መቅደስ፡ ብነ፡ ያሰምክ፡ ; etiam ኀበ፡ , ut: ናሰምክ፡ በኵሉ፡ ግብር፡ ኀበ፡ ረድኤተ፡ እግዚአብሔር፡ – : ያሰምክ፡ ዘ፡ ይደግፍ።

አስተውፅአ አዝነመ

vel አስተወፅአ፡ IV,1et crebrius አስተዋፅአ፡ IV,3

1)expendere^la, erogare^la: ; ; ; ወአሐውር፡ ኣስተዋፅእ፡ ምጽዋተ፡ ἐδαπάνων αὐτά ; አስተውፅኦ፡ (v. አስተዋፅኦ፡ ) ለመድፍንከ፡ በእንተ፡ ትእዛዙ፡ ለልዑል፡ ; እለ፡ ኢያስተዋፅኡ፡ ብዕሎሙ፡ በሠናይ፡ ὁ κακῶς τῷ πλούτῳ κεχρημένος Chrys. ; ለእመቦ፡ ምንትኒ፡ ዘአጥረይነ፡ ናስተዋፅእ፡ በዘይደሉ፡ Chrys.

a)impendere^la, insumere^la, ላዕለ፡ pers.: ዘአስተወፃእከ፡ (v. ዘአስተዋፃእከ፡ ) ላዕሌሁ፡ ; ; ለ፡ pers. vel rei: ወያስተዋፅኡ፡ ሎቱ፡ ኵሎ፡ አሚረ፡ ሲሳዮ፡ ስንዳሌ፡ ፳ ; .

b)conferre^la, collationem facere^la: hebr. in C (Oct. in ); ; ; ለ፡ pers. .

c)pendere tributum^la .

d)expendere^laalicui aliquid i.e. exsolvere^la: procurator ያስተዋፅእ፡ ለ፡ pupillo, quidquid opus est F.N. 32.

e)expendere fructum^lavel usuram^lapecuniae: pecunia ይኩን፡ ለውሉዳ፡ (feminae) መዝገበ፡ ዕቁበ፡ ሎሙ፤ ባሕቱ፡ አስተዋፅኦቱ፡ ታሕተ፡ እዴሃ፡ .

f) አስተዋፅኦ፡ Syn.; አስተዋፅኦታት፡ expensa^la, impensa^la, sumtus^la.

2)exigere^latributum: ያስተዋፅእ፡ ሎቱ፡ ጸባሕተ፡ Sx.

3)ejicere^launum post alium, jactum facere^lamercium: ወአስተዋፅኡ፡ ወገደፉ፡ ውስተ፡ ባሕር፡ ንዋዮሙ፡ ἐκβολὴν ἐποιήσαντο .

4)producere^la: Deus Pater አኮ፡ ለመርድአ፡ ግብር፡ ዘወለዶ፡ ለወልድ፡ ወአኮ፡ ለአስተዋፅኦ፡ ኪን፡ ወተግባር፡ ዘደመረ፡ ህላዌ፡ መንፈስ፡ ቅዱስ፡ ውስተ፡ ህላዌሁ፡ M.M. f. 52.

5)excerpere^la: ከመ፡ ያስተዋፅኡ፡ መጽሐፈ፡ ፍትሕ፡ እምብሉይ፡ ወሐዲስ፡ F.N. p. 2 ( etiam ).

6)sortem exire facere ex hydria i.e. sortiri^la

7)efficere summam^lae calculis: አስተወፅአ፡ ሐሳበ፡ እምነ፡ …

8)ad exitum perducere^la: ዕለት፡ እንተ፡ አስተውፅኦ፡ (v. አስተዋፅኦ፡ ) ይእቲ፡ ἐξόδιον .

II,1

1)pluere facere^lavel jubere^la, de Deo: ኢያዝነመ፡ ዲበ፡ ምድር፡ ; ; ያዘንም፡ ከመ፡ ዝናም፡ ኀያል፡ ; ; ; ኣዘንም፡ ውስተ፡ ገጸ፡ አሐቲ፡ ሀገር፡ ; ያዘንም፡ ለክሙ፡ ጸዳየ፡ ወመፀወ፡ ; ዝናመ፡ .

a)grandinare facere^la: ኣዘንም፡ በረደ፡ ; አዝነመ፡ ላዕለ፡ ሕዝብ፡ .

b)alias res pluviae instar demittere^la: እሳተ፡ ወትየ፡ ; ; መና፡ .

2)pluviam demittere^lavel fundere^la, de nube: እኤዝዝ፡ ደመና፡ ከመ፡ ኢያዝንም፡ (v. ኢይዝንም፡ ) ላዕሌሁ፡ .

ተራኅርኀ

III,1(passim Perfecti forma ተረኀርኀ፡ occurrit, ut Chrys. ho. 5 teneriorem^la, mansuetum^la, leniorem fieri^lavel se praebere^la, caritate^lavel misericordia flecti^la: አኀዘ፡ ያውሥኦ፡ ለመታትያ፡ በተራኅርኆ፡ ; (Herodes, postquam fratri suo iratus est,) ተራኅርኀ፡ ሎቱ፡ ወሖረ፡ ኀቤሁ፡ ; ትትራኀራኅ፡ (sic) ብእሲት፡ ሕሥምተ፡ ገጽ፡ ለምታ፡ ኅሩይ፡ ወሠናየ፡ ገጽ፡ ; ዳእሙ፡ ይትረኀርኁ፡ ሎሙ፡ በቀኖና፡ (in injungendis poenitentia) F.M. 5,8; F.M. 12,5; አዘዝነ፡ ንሕነሂ፡ በእንተ፡ ተራኅርኆ፡ ወምሕረት፡ F.M. 4,2; ተረኀርኀ፡ ላዕሌነ፡ ወመሐረነ፡ ; F.N. 42,13; ኢተራኅርኀ፡ ፩ሂ፡ በላዕሌሁ፡ ; ዘአሠነየ፡ ግዕዞ፡ ይጸንዕ፡ ፍቅሩ፡ ወይትራኅራኅ፡ (sic) ላዕሌሁ፡ ልበ፡ ኵሉ፡ ; ተራኅርኆተ፡ መንፈስ፡ ቅዱስ፡ tarāḫrǝḫa , ተራህርሀ፡ tarāhrǝha

Grébaut
ተራህርሀ፡ tarāhrǝha , III, ይትራሀራህ፡ , ይትራህራህ፡ «être adouci^fr, être apaisé, calmé^fr» ― ተራራ፡ Ms. BNFabb217, fol. 55v.

Leslau
ተራኅርኀ tarāḫrǝḫa , () ተራህርሀ፡ tarāhrǝha be compassionate^en, have compassion^en, have pity^en, be moved to pity^en, have mercy^en, be gentle^en, show tenderness^en 468a

ሰላም

, m. et fem. (ut ; ; ), [ ܫܠܳܡ שָׁלוֹם سَلَامٌ ]

1)incolumitas^la, salus^la ; ; ሑር፡ በሰላም፡ ; በሰላም፡ የሐውር፡ ወበሰላም፡ ይትመየጥ፡ ; ; 2 reg. 3,24; ይዜንዎ፡ በእንተ፡ ሰላም፡ ; ; ከመ፡ ያእምር፡ ሰላሞሙ፡ ut cognosceret, quomodo valerent^la

2)pax^la( εἰρήνη ), quatenus est cum concordia^laet securitas^la, tum salus^laet felicitas^la, omnis generis bona ad bene et beate vivendum necessaria complectens, secundum usum loquendi biblicum.

a)sensu proprio: ገብረ፡ ምስሌሆሙ፡ ሰላመ፡ ; ; ; ; ንግበር፡ ሎቱ፡ ሰላመ፡ ; ፈነዉ፡ መልእክተ፡ በቃለ፡ ሰላም፡ ; ይኩን፡ ሰላም፡ ማእከሌነ፡ ; ; ; ትጼውዕዎሙ፡ በሰላም፡ ; ; ለሰላም፡ ; ፈነዉ፡ ኀበ፡ ጢጦስ፡ ይኅሥሡ፡ ሰላመ፡ እምኔሁ፡ ; ሰብአ፡ ሰላም፡ pacis amatores^la ; ዕደወ፡ ሰላምከ፡ ἄνδρες εἰρηνικοί σου ; ; ሰላመ፡ ይትናገሩኒ፡ ; ; ምክረ፡ ሰላም፡ βουλὴ εἰρηνική ; ይጸልኡ፡ ሰላመ፡ ; ; ; ገባርያነ፡ ሰላም፡ εἰρηνοποιοί pacifici^la .

b)sensu biblico: ; ; ; ብዙኅ፡ ሰላመ፡ ደቂቅኪ፡ ; ሰላም፡ በዲበ፡ ሰላም፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ንርከብ፡ ሰላመ፡ በኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ; ; ; ; ; ; ; n. 323 ; .

3)salus^lai.e. salutatio^la: ሰላም፡ ለከ፡ salus tibi! salve!^lacreberrime, ut in singulis Encomiorum Synaxarii strophis; ላዕሌሁ፡ ሰላም፡ (in commemoratione nominum Sanctorum) al.; ሰላመ፡ ገብርኤል፡ salutatio Gabrielis^la( Ave^la ) 33. 203; (ritu ordinationis absoluto) ያቅርቡ፡ ኵሉ፡ ሰላመ፡ ሎቱ፡ ( ለጳጳስ፡ ) ; አትልዎ፡ ሰላም፡ sequi facere salutem^laLud. ex

መስፈርት

, raro መስፈር፡ (Lud.) , plerumque m. , መሳፍር፡ { መስፈርታት፡ (in Cod. XXXV)}:

1)mensura^la(et cubitalis et cubica): ሐብለ፡ መስፈርት፡ σχοινίον γεωμετρικόν ; ; ላዕሌሁ፡ አልቦ፡ መስፈርተ፡ ἀμέτρητος immensus^la ; አልቦ፡ መስፈርተ፡ ለ፡ ; διαμέτρησις ; (cubica:) ; ; ገብረ፡ ማየ፡ በመስፈርት፡ ; በመስፈርት፡ ἐν μέτρῳ ; ; ንገብር፡ መስፈርተ፡ ንስቲተ፡ ; ; ; ; መሳፍር፡ ; መሳፍር፡ ክልኤ፡ ; መስፈርተ፡ ኢፍ፡ ; ; መስፈርተ፡ ኢን፡ ; በመስፈርተ፡ አርጣቦስ፡ .

a)Pro variis mensurarum specialium nominibus መስፈርት፡ nudum: κόρος ; ; 2 ; οἰφί ; κύαθος ; δέκατον ; ; μετρητής ; ; κανοῦν ; ; ; χοῖνιξ .

b)Etiam de mensura ponderalium: ወሀቦ፡ ሤጦ፡ ለውእቱ፡ መካን፡ በመስፈርተ፡ ወርቅ፡ ፮፻፡ ; ኢይግበሩ፡ ዐመፃ፡ በውስተ፡ ሐሳበ፡ አውራኆሙ፡ ወኢበመሳፍረ፡ ሚዛኖሙ፡

c)extensio^la, longitudo^la: አብጽሖሙ፡ ውስተ፡ መስፈርተ፡ አካል፡ ad justam staturam^la(alias መጠነ፡ አካል፡ )

2)metrum^la, rhythmus^la ( አምጣን፡ ).

እግዚእና

dominatus^la, dominium^la(jus vel dignitas domini): ዝንቱ፡ ውእቱ፡ ሥልጣን፡ ወመንግሥት፡ ወእግዚእና፡ ho. Severiani in ; ጸሎት፡ ይእቲ፡ ተናግሮተ፡ ሰብእ፡ ኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ልዑል፡ እንዘ፡ ያአኵቶ፡ ወይሴብሖ፡ ወይትአመን፡ በእግዚእናሁ፡ F.N. 14; እግዚእናሁ፡ ( ለብእሲ፡ ) ላዕሌሃ፡ ( ለብእሲት፡ ), et paulo post በላዕሌሃ፡ F.N. 51. In Gregorii Epist. honoris causa usurpatur pro domino^la, Lud.

ነበረ ፈግዐ

I,1[radix, cujus usus in Geez latissime patet, in caeteris linguis deperdita (exc. quibusdam ejus vestigiis in lingua Arab. sub نَبَرَ ), Amh. ኖረ፡ et ነበረ፡ ] ይንበር፡

1)sidere^la, considere^la, sedere^la; sich sezen ; ; ; ; ; ; ; ; ; ኢትንበር፡ ማእከለ፡ ዐበይት፡ ; ነበረ፡ ዲበ፡ መንበር፡ ; ንበሪ፡ ውስተ፡ ምድር፡ ; ; sizen ; ; ; ; ; ; ነበርኩ፡ ሕዙነ፡ ; ; ; ; ይነብር፡ ውስተ፡ ቤት፡ ; ; ; ; ; ; ነበሩ፡ ውስተ፡ ምድር፡ ; እምከመ፡ ነበርከ፡ ውስተ፡ ማእድ፡ ዐቢይ፡ ; ; ዲበ፡ vel ላዕለ፡ vel በ፡ vel ውስተ፡ sedis: ; ; ; ; ; ; ; ; ; n. 651 ; . In specie

a)sedere^la, de regibus (sc. in solio, regnandi causa) ; ; de judicibus (sc. in tribunali, judicandi causa) ; ; ነበረ፡ ሎሙ፡ ዐውደ፡ ( sedit iis ad judicium^lavel in tribunali^la) ; ; de episcopis (sc. in sede episcopali, gubernandi causa) ; Sx.

b)praesidere^la: ይንበር፡ ቅድሜሆሙ፡ (in consilio) F.N. 5.

c)obsidere^laurbem, ላዕለ፡ ; ; ; .

d)consedisse cum^laaliquo, ምስለ፡ ; .

e) ነበረ፡ ዲፓ፡ in insidiis subsidere^la .

f)de rebus inanimatis: situm^la, positum esse^la( κεῖμαι ), ; ; ; ; አርዑት፡ ዘነበረ፡ (v. ዘንቡር፡ ) ላዕሌሆሙ፡ .

g)esse^laapud scriptorem i.e. scriptum esse^la, ut: ነበረ፡ ውስተ፡ ቀኖናተ፡ ነገሥት፡ in Canonibus Regum scriptum legitur^laF.N. 32.

2)manere^la, permanere^la, remanere^la, esse^la, ; ; ; ; ; ; ; ( ἦν ); ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; praed.: ነበረት፡ መበለተ፡ ፫ዓመተ፡ ; ; ; ዛቲ፡ አንቀጽ፡ ዕፁታ፡ ትነብር፡ ; ; ኢይትበደር፡ ብዕል፡ እምነቢረ፡ ጥዑይ፡ ; ዘነበርክሙ፡ ክቡዳነ፡ እምንዋመ፡ ፍርሀት፡ Enc.; vel Imperf. (sicut post ሀለወ፡ et ኮነ፡ ), ut: ነበሩ፡ የዐቅቡ፡ ኵላ፡ ሌሊተ፡ ; ነበረ፡ ህየ፡ አሐደ፡ ወርኀ፡ ያስተጋብእ፡ , vel እንዘ፡ , ut: እስመ፡ መጠነዝ፡ መዋዕል፡ ይነብራ፡ እንዘ፡ ይትኄረሳ፡ .

a)perseverare^la, persistere^la, in re, በ፡ ; ; ; ኢነበሩ፡ በኪዳን፡ ; አንስት፡ ትንበራ፡ በገቢረ፡ ሠናይ፡

b)contentum esse^lare, በ፡ , ut: ንበሩ፡ በሲሳይክሙ፡ ἀρκεῖσθε τοῖς ὀψωνίοις ὑμῶν ; vel fidum manere^laalicui, በ፡ , ut: ኵሉ፡ ብእሲ፡ ይንበር፡ በብእሲቱ፡ τὴν ἑαυτοῦ γυναῖκα ἐχέτω ; ብእሲ፡ ይንበር፡ በብእሲቱ፡ ወብእሲትኒ፡ ትንበር፡ በምታ፡

c)manere^lai.e. durare^la, perdurare^la: ቃለ፡ እግዚአብሔር፡ ይነብር፡ ለዓለም፡ ; በከመ፡ መከርኩ፡ ከማሁ፡ ይነብር፡ ; ; ; ; ; ; ይነብር፡ ስሙ፡ ለዝላፉ፡ ; እምአመ፡ ነበረ፡ ዝዓለም፡ .

3)habitare^la, incolere^la, commorari^la: ; ዑቁ፡ ዮጊ፡ ቅሩባነ፡ ትነብሩ፡ ; et loci: ; ; ; ; ; ; 1 ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ዲበ፡ vel ላዕለ፡ terrae ; ; ; ምስለ፡ cum^lavel ኀበ፡ apud^la ; ; ; ; ; ; creberrime loci: ; እለ፡ ትነብሩ፡ ኢየሩሳሌም፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ንበሩ፡ ገዳመ፡ ; ; .

a)cohabitare^lacum muliere, ምስለ፡ , ; ; ; ; .

b)habitari^la, habitatum esse^la, de urbibus et terris: ይሁዳ፡ ለዓለም፡ ትነብር፡ κατοικηθήσεται ; ; አህጉር፡ እለ፡ ይነብራ፡ ; ; ; ; ; ዘእንበሌሆሙ፡ ኢይትከሀል፡ ነቢረ፡ ሀገር፡ . : ነበረ፡ ዘ፡ ተቀመጠ፡

I,1et I,2[ فَكِهَ valde^lalaetus^la, jocosus^lafuit^la, V delectatus^lafuit^la; אתפגג ; etiam فنق פנק ?] in^ladeliciis^lavel laute^lavivere^la, vitae^lavoluptatibus^lavel jucunditatibus^lafrui^la, luxuriari^la: ይብል፡ እበልዕ፡ ወእንከሰ፡ እፈግዕ፡ ወአእከልኩ፡ ; ; ; ; ; τρυφᾶν ; ; ጸግቡ፡ ወሠብሑ፡ ወፈግዑ፡ በበረከትከ፡ ; ካልእ፡ ይፈግዕ፡ በንዋዩ፡ ; ትፈግዕ፡ በአዕጻዳተ፡ ቀምሕከ፡ ; σπαταλᾶν ; ከረያ፡ ጽጋብ፡ ወፈግዐት፡ በጽጋብ፡ ; እለ፡ ይፈግዑ፡ ውስተ፡ ምስካባቲሆሙ፡ ; στρηνιᾶν ; በስታይ፡ ወፈጊዕ፡ κραιπάλῃ καὶ μέθῃ ; ; ; ይፌግዕ፡ (v. ይፈግዕ፡ ) በጽጋብ፡ ; በ፡ rei, qua quis fruitur: infans ዘኢፈጸመ፡ ሕይወቶ፡ በላዕለ፡ ምድር፡ ወኢፈግዐ፡ በሠናያት፡ ; ላዕለ፡ pers.: ውእቱ፡ ይነግሥ፡ ሎሙ፡ ወይፈግዕ፡ (v. ወይትፌጋዕ፡ ) ላዕሌሆሙ፡ ἐντρυφήσει ἐν αὐτοῖς ; ὅταν καταστρηνιάσωσι τοῦ Χριστοῦ .

አንበረ

II,1

1)sedere facere^la: ውስተ፡ ዐውድ፡ ኢያነብርዎሙ፡ ምስለ፡ መኳንንት፡ ; ; ; ; ያነብሮሙ፡ ለነገሥት፡ ዲበ፡ መናብርት፡ n. 652 ; (c. ውስተ፡ ); ኢታንብሮ፡ ምስለ፡ የማንከ፡ ; ; ምንት፡ ያነብረክሙ፡ ; ; ኢታንብሮ፡ ፅሩዐ፡ .

2)ponere^la(cum compositis), collocare^la, statuere^la, constituere^la: ; ; sellam ; ; ; ; ahenum ; statuam ; signum ; altare ; arcam ; mensam ; candelabrum ; ; lapidem ; stellas in coelo

a)ponere^la, collocare^laaliquem ; milites .

b)imponere^la ; ; አንበሩ፡ ልብሰ፡ ዲበ፡ መታክፍቲሁ፡ ; ; አጻብዐ፡ ዲበ፡ አዕይንት፡ ; አንበርዋ፡ ውስተ፡ ሰረገላ፡ ; ታነብሮ፡ ዲበ፡ ገሐፍት፡ ; ታነብር፡ ርእሶ፡ ውስተ፡ ዘሌሌከ፡ ; ውስተ፡ ደይን፡ አንበሮሙ፡ ; አንበሩ፡ ስፍንገ፡ ዲበ፡ ሕለት፡ ; ; in specie: manum imponere^la, እደ፡ ላዕለ፡ vel ዲበ፡ ; ; ; ; ; al.; አንብሮ፡ እድ፡ χειροθεσία impositio manuum^la ; ጸሎተ፡ አንብሮ፡ እድ፡

c)apponere^la: አንበረ፡ ለከ፡ እሳተ፡ ወማየ፡ ; .

d)reponere^la: ; ይትጌበር፡ ዘያነብር፡ ; ; ; ; .

e)deponere^la: ; ; in specie vestes, i.e. ponere^lavel exuere^la ; ; ; አንበረት፡ አልባሰ፡ መባልናሃ፡

f)admovere^la, advertere^la: አንበሩ፡ በክሳዱ፡ መጥባሕተ፡ ; ላዕሌሆን፡ አንበርኩ፡ ልብየ፡ ; etiam (omisso እደ፡ ) manum admovere^lai.e. aggredi^laaliquem ( ἐπιτίθεσθαι )

g)attribuere^la: ዘክብረ፡ ያነብር፡ ሎቱ፡ ( sibi)^la .

h)facere^la( שִׂים ): ወአንበረ፡ ወርቀ፡ ከመ፡ እብን፡ .

i)constituere^laaliquem: ያነብር፡ ነገሥተ፡ ወይስዕር፡ ; vel aliquid: እመቦ፡ ዘነሥአ፡ እመጻሕፍተ፡ ሐሰት፡ እንተ፡ አንበርዋ፡ ከሓድያን፡ ወአብአ፡ ኀበ፡ ቤተ፡ ክርስቲያን፡ F.N. 2.

3)manere facere^lai.e. retinere^la, detinere^laaliquem, ; .

4)habitare facere^la ; ; ; ኣነብረክሙ፡ ውስተ፡ ብሔርክሙ፡ ; ; .

a)cohabitare facere^lai.e. uti^la: እመቦ፡ ብእሲ፡ ዘአንበረ፡ ዕቅብተ፡ ኢይደልዎ፡ ከመ፡ ይኩን፡ በመዓርገ፡ ክህነት፡ , vel እመቦ፡ ዘአንበረ፡ ዕቅብተ፡ ምስለ፡ ብእሲቱ፡ አው፡ እምድኅሬሃ፡ , vel እመቦ፡ ዘአንበረ፡ ዕቅብተ፡ ውስተ፡ ቤቱ፡ F.M. 8,1.

b)habitare facere affectum in animo i.e. habere^la: አንበርከ፡ ጽልሑተ፡ ውስተ፡ ልብከ፡ ; ኢያንብሩ፡ ቂመ፡ ውስተ፡ ልቦሙ፡

c)habere^lavel tractare^laaliquem: አንበርናከ፡ ሠናየ፡ ἐχρησάμεθά σοι καλῶς .

ʾanbara compose^en, create^en ወቦ፡ አመ፡ ይትገበር፡ ግብረ፡ መንፈሳዌ፡ እመንገለ፡ መንግሥቱ፡ መንፈሳዊ፡ ወአንብቦ፡ መጻሕፍት፡ ወአጵንግሎቶን፡ ወአንብሮ፡ ድርሰት፡ ‘from the side of his spiritual realm, there was a time when he carried out spiritual acts by reading the books and commenting them, and composing a treatise^en’ 85 § 172 (ed.), 50 § 172 (tr.) (Cf. also 621)

Leslau
አንበረ ʾanbara compose^en 383b

ላዕለ ተሰከመ

frequentissima [e.q. על , ܥܰܠ , عَلَى , amh. ላይ፡ ]; suffixa per ê^lasibi subjungit, ut ላዕሌየ፡ , ላዕሌከ፡ caet. ( gramm.§ 167,3)

1)super^la, supra^la( ἐπὶ et ὑπέρ ), et de statu quietis et de motu in superiorem loci partem: ቆመ፡ ዕዝራ፡ ላዕለ፡ መከየድ፡ ዘዕፅ፡ ; አዕረፈት፡ በረከት፡ ላዕለ፡ ያዕቆብ፡ ዲበ፡ ርእሱ፡ ; ከመ፡ ይኅድር፡ ፍርሀተ፡ ዚአሁ፡ ላዕሌክሙ፡ ; ; ተጽእነ፡ ላዕለ፡ ኪሩቤል፡ ; ሰጥሐ፡ ላዕለ፡ expandere super^la ; ሐጸረ፡ ላዕለ፡ circumsepire super^lai.e. sepimento munire^la ; ተዐየነ፡ ላዕለ፡ obsidere^la ; መጽአ፡ መንፈሰ፡ እግዚአብሔር፡ ላዕሌየ፡ ; መንፈሰ፡ እግዚአብሔር፡ ላዕሌክሙ፡ ; ; መጽአ፡ ሞት፡ ላዕለ፡ ኵሉ፡ ሰብእ፡ ; ነጸረ፡ ላዕለ፡ ; ዘይወግር፡ እብነ፡ ላዕሌሁ፡ ; ዘረወ፡ ላዕለ፡ ; ዘርአ፡ ላዕለ፡ n. 57 ; saepius መጽአ፡ vel በጽሐ፡ ላዕለ፡ supervenit alicui^la, ei accidit^laut ; ; etiam de transeundo super aliquid usurpatur ላዕለ፡ (alias እንተ፡ ላዕለ፡ ) ut ላዕሌየ፡ ኀለፈ፡ መቅሠፍትከ፡ ; . In specie dicitur

a)de vestibus^la, quae alicui superindutae sunt, quas gestat: ; ( ዐጽፍ፡ ዘላዕሌሁ፡ ); .

b)de re gravi, quae oneri^laest super aliquo; ከብደ፡ , ዕፁብ፡ ; ኮነት፡ እዴሁ፡ ላዕለ፡ ኢሎፍሊ፡ ; ትሕዝብተ፡ ሞት፡ ላዕለ፡ ኵሉ፡ እጓለ፡ እመሕያው፡ ; inde de debito^laet officio^la, quod alicui incumbit: ለእመ፡ ክህደ፡ ተለቃሒ፡ ዘቦ፡ ላዕሌሁ፡ ዕዳ፡ ; ዘሀለወ፡ ላዕሌሁ፡ ልቃሕ፡ qui mutuum debet^la, ; እስመ፡ ላዕሌከ፡ ዝነገር፡ ; ዘላዕሌሁ፡ ማኅተም፡ ἦν ἐπὶ τοῦ δακτυλίου ; ሕሩም፡ et ተሐረመ፡ ; deinde ላዕለ፡ እደ፡ ብእሲ፡ vel ላዕለ፡ nudum significat ejus munere^la, eo duce^la, sub ejus auspiciis^la: ላዕለ፡ እዴሁ፡ δι᾽ αὐτοῦ Platt; (Hierosolyma diruta sunt imperante Vespasiano) ላዕለ፡ እደ፡ ወልዱ፡ ጢጦስ፡ ; ላዕለ፡ ይታመር፡ ἐν χειρὶ Ἰθάμαρ ; ; ላዕለ፡ እምሔው፡ ይትዐቀብ፡ ὑπὸ ἐπιτρόπους ἐστί .

c)de superaddendo ad^laaliquid: ; ; ከመ፡ ኢትንሣእ፡ ብእሲተ፡ ላዕሌሆን፡ .

d)ut in sermone arab., de conditione^la, cui pactum superinstruitur: ወተካየዶ፡ ላዕለዝ፡ et sub hac conditione foedus cum eo fecit^la

e)ex adverso^la, e regione^la(ductum de imminendo super rem) .

f)de imperio in^laalios et de praestantia super^laalios, ut: ነግሠ፡ ላዕለ፡ q.v., ተሠይመ፡ ላዕለ፡ q.v.; ቆመ፡ ላዕለ፡ ; ; አንተ፡ ኩን፡ ላዕለ፡ ኵሉ፡ ቤትየ፡ ; ሤሞ፡ ላዕለ፡ 41,33; ; ; ; ; በእንተ፡ ክብረ፡ ቀሲስ፡ ላዕለ፡ ካልኣን፡ de praestantia sacerdotis super alios^la,

g)rarius de objecto sermonis ( de^la): ላዕሌክሙ፡ ተነበየ፡ περὶ ὑμῶν de vobis^la, ; ግሙራ፡ ኢተሰምዐ፡ ነገር፡ ዘከመዝ፡ ላዕለ፡ ሶስና፡ , scilicet ubi sermo de aliquo idem est ac sermo contra aliquem; inde ሠሐቀ፡ et ተሳለቀ፡ ላዕለ፡ q.v. ገብረ፡ ኵነኔ፡ ላዕለ፡ q.v.

h)rarius de causa ( ob^la, propter^la ἐπὶ ): ኢትትላጸዩ፡ ርእሰክሙ፡ ላዕለ፡ ዘሞተ፡ ἐπὶ νεκρῷ ; ; ; .

2)confinii et propinquitatis vim habet ad^la, apud^la, in^la(germ. an^deet bei^de): ላዕለ፡ ባሕር፡ ad mare^la ; አልቦ፡ ሥርወ፡ ላዕሌሁ፡ in eo^la ; እመ፡ ኀባእኮ፡ ላዕሌከ፡ παρὰ σεαυτῷ ; ከመ፡ ኣርኢ፡ ኀይልየ፡ ላዕሌከ፡ ἔν σοι ; ብንያም፡ በከየ፡ ላዕለ፡ ክሣዱ፡ ; saepius ኀደረ፡ ላዕለ፡ ብእሲ፡ ubi Graecus habet ἔν τινι ut ; ; ; ሚላዕሌነ፡ τί πρὸς ἡμᾶς ; ; .

3)de fine, in quem actione intenditur: in^la, ad^la, maxime contra^la, adversus^laet erga^la( Dat. commodi^laet incommodi^la); frequentissimus est his praepositionis usus: እመ፡ መላሕከ፡ መጥባሕተ፡ ላዕለ፡ ዐርክከ፡ ; ይሔልዩ፡ እኩየ፡ ላዕለ፡ እግዚአብሔር፡ ; ንብብ፡ ቃለ፡ ላዕለ፡ እግዚአብሔር፡ ; ዐርገ፡ ላዕለ፡ አህጉር፡ ; ናሁ፡ አነ፡ ላዕሌከ፡ ; እደዊሁ፡ ላዕለ፡ ኵሉ፡ ; ; እለ፡ የኀሥሡ፡ ላዕለ፡ እግዚእየ፡ እኪተ፡ ; ቆሙ፡ ላዕሌየ፡ ; praeterea verba አሕሠመ፡ , አስምዐ፡ , ገብረ፡ , አበሰ፡ , ጌገየ፡ , ተምዕዐ፡ , verba dimicandi^laet alia; in bonam partem: ዘንተ፡ ጽድቀ፡ ግበሪ፡ ላዕሌየ፡ ; ያሤኒ፡ ላዕሌኪ፡ ; ግበሩ፡ ምጽዋተ፡ ወምሕረተ፡ ላዕለ፡ ቢጽክሙ፡ ; ይከውን፡ ሣህል፡ ላዕሌሆሙ፡ ; ይጼሊ፡ ላዕሌከ፡ ὑπέρ σου ; ut: n. 58 በእንተ፡ ምንት፡ ገብረ፡ እግዚአብሔር፡ ላዕሌነ፡ ዘንተ፡ ἡμῖν ; ከመ፡ ትሠኒ፡ ላዕሌኪ፡ ἵνα εὖ γένηταί σοι ; ኄራነ፡ ኮኑ፡ ላዕሌነ፡ . Dicunt: እኩይ፡ ላዕሌየ፡ mihi displicet^la ; ተኈለቈት፡ ኀጢአት፡ ላዕለ፡ ኵሉ፡ peccatum omnibus annumeratum est^la ; ጸሐፈ፡ ላዕለ፡ assignare alicui^la ; . – ላዕለ፡ creberrime componitur cum በ et እንተ፡ et እምነ፡

et ተሰክመ፡ ( ) III,1et

1)humeris suis imponere^la, in humeros suscipere^la, rei: ተሰከማ፡ ለይእቲ፡ ቀሡት፡ (Perf.) ; ; ይሰክምዎ፡ ዲበ፡ መትከፍቶሙ፡ ; Imperat. አትሕት፡ መታክፍቲከ፡ n. 379 ወተሰከማ፡ ; ክቡደ፡ ኢታንሥእ፡ ወኢትሰከም፡ (v. ትስከም፡ ) ላዕሌከ፡ ; .

2)se invicem sustinere^la: እንዘ፡ ይሰከም፡ ዐምድ፡ ለዐምድ፡ (var. ይሳመክ፡ CG).

Search

Input

Keys Combinations

Hold and choose