Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

III,2, opinione teneri i.e.

1)opinari^la, putare^la, imaginari^la: እትሔዘብ፡ (v. እትሐዘብ፡ ) ናስጦርዮስ፡ ዝንቱ፡ Νεστόριον οἶμαι φῇς Cyr. c. ; Cyr. c. ; Cyr. c. ; ምንተኑመ፡ ትትሐዘቡኒ፡ ( quid^la) quem me esse putatis?^laDeg.; ተሐዘባ፡ ከመ፡ ዘማዊት፡ ; በከመ፡ ይትሐዘቡ፡ ዘአልቦሙ፡ አእምሮ፡ ut opinantur imperiti^la ; ትትሔዘብኑ፡ ታስተአብዶ፡ , ተሐዘብኩ፡ እልህቅ፡ ወእረሥእ፡ ; Platt.

2)praesentire^la, suspicari^la, expectare^la ; ; እንተ፡ ኀበ፡ ኢተሐዘበ፡ ( ὑπονοεῖν ) ; ; በከመ፡ ኢተሐዘብኩ፡ ኮነኒ፡ ; ድንጋፄ፡ ዘኢተሐዘብዋ፡ φόβοι ἀδόκητοι ; ; ኢተሐዚቦ፡ ; ( ὑπόπτευσα ).

3)suspicionem habere^la, diffidere^la, metuere^la, cavere^la, anxium esse^la: መፍትው፡ ትትሐዘብ፡ ወኢትእመኖ፡ diffidere te oportet nec ei credere ; ኵሎ፡ መዋዕሊሁ፡ ለኃጥእ፡ ይትሔዘብ፡ πᾶς n. 121 ὁ βίος ἀσεβοῦς ἐν φροντίδι ; በእንተ፡ ፍርሀተ፡ መርዶክዮስ፡ ይትሐዘቡ፡ ὁ γὰρ φόβος Μαρδοχαίου ἐνέκειτο αὐτοῖς ; rei ይትሐዘብ፡ መዊተ፡ ; ትትሐዘብ፡ ነፍስክሙ፡ ፍርሀተ፡ μελετήσει φόβον ; ይትሐ (v. ሔ ) ዘቡ፡ ሞቶሙ፡ , vel በእንተ፡ rei, ut ; በ rei: ዘተሐዘበ፡ ቦቱ፡ quod suspicatur^laF.N. 24,6; , de qua suspicio habetur vel a qua metuitur, ut: ብእሲ፡ ዘይትሐዘብዎ፡ በዝሙት፡ de quo suspicio fornicationis habetur^la ; ለመላእክቲሁ፡ ጥቀ፡ ዕፁበ፡ ይትሔ (v. ሐ ) ዘቦሙ፡ ; ኢያሕዝንከ፡ ወኢትትሐዘበኒ፡ οὐχ ὁ φόβος μού σε στροβήσει ; መነ፡ ተሐዘብኪ፡ ወፈራህኪ፡ ; cavere^la ከመ፡ ኢ፡ , ut: ተሐዘቢ፡ ከመ፡ ኢይዕልዉኪ፡ cave, ne te deserant^la

4)sollicitudine^larei affici^la, secum reputare^la, respicere^la, curare^la, animum intendere in^larem ( ሐሰበ፡ ): ኢይትሐ (v. ሔ ) ዘቡ፡ እንከ፡ οὐ μεριμνήσει ἔτι ; ኢይትሐዘቡ፡ በነፍሶሙ፡ οὐκ ἐλογίσαντο τῇ ψυχῇ ; ἐνεθυμήθη ; ኢይትሔዘባ፡ ለኀጢአቱ፡ ዐባይ፡ ; ከመ፡ ሰብአ፡ ዐይን፡ ይትሐዘባ፡ ለድቀቱ፡ ; sensu malo: ዘይትሐዘበኒ፡ qui mihi insidiatur^la ( ad rationem revocare^la ).

taḥazzaba , ተሐዝበ፡ taḥazba

Grébaut
ተሐዘበ፡ taḥazzaba III,2 ይትሔዘብ፡ , ይትሐዘብ፡ «soupçonner en son cœur, être persuadé en son cœur de la fausseté d’une chose qu’on affirme vraie^fr» ― ታዘበ፡ Ms. BNFabb217, fol. 27v. ኢይትሔዘብዎ፡ ለዝንቱ፡ ግብር፡ ከመ፡ ክቡድ፡ ወዕፁብ፡ ውእቱ። Ms. BNFet110, fol. 45rc.
58

Leslau
ተሐዝበ taḥazba , ተሐዘበ taḥazzaba think^en, consider^en, watch out^en, believe^en, expect^en, be conscious (of)^en, care^en, look for someone^en, be concerned^en, suppose^en, imagine^en, have suspicions^en, suspect^en, doubt^en, fear^en, be anxious^en, mistrust^en, distrust^en, be uncertain^en 252b

መልአካዊ

malʾakāwi

Grébaut
መልአካዊ፡ malʾakāwi «angélique^fr» (adjectif provenant de መልአክ፡ ange^fr) ለመልአካዊያን፡ ኃይሎሙ፡ Paris, Bibliothèque nationale de France, BnF Éthiopien d’Abbadie 131, fol. 185r. Cf. Aethiopica 1934 TO DO; እትአመን፡ ከመ፡ አርአያ፡ ምንኵስና፡ ረቂቅ፡ ውእቱ፡ ወክቡር፡ መልአካዊ፡ ወጽሪት፡ እምነ፡ ኵሉ፡ ኃጢአት፡ በሕይው፡ ፍጽምት። Ms. BNFet110, fol. 28rb.
37

Leslau
መልአካዊ፡ malʾakāwi ( 37) angelic^en 303b

ተውህበ

III,1

1)dari^la, ለ፡ pers.: ወልድ፡ ተውህበ፡ ለነ፡ ; ለነ፡ ተውህበት፡ ምድር፡ ; ይትወሀብ፡ ለነፍስየ፡ ስእለታ፡ ; ሕግ፡ ዘተውህበ፡ ለሙሴ፡ ; ; ; ; ; ; አበየ፡ ዝናም፡ ተውህቦ፡ ለምድር፡ ; : ; (c. በኀበ፡ a^la); ; ለመልአክ፡ ተውህቦ፡ ኀይል፡ ; ; መዋዕል፡ እለ፡ ተውህባከ፡ ; ተውህቦ፡ ሉዓሌ፡ ዐቢይ፡ ; praed.: ተውህበ፡ መብልዐ፡ ለአንስርት፡ ; ; ; ከመ፡ ትትወሀብ፡ ብእሲተ፡ ሎቱ፡ ; Nom. ejus cui datur et ejus quod datur: ሥጋኪ፡ (o Maria) እማንቱ፡ (sc. አህጉራተ፡ ዓለም፡ ) ተውህባ፡ (corpus tuum iis datum est)

a)tradi^la: ተውህቦ፡ ትትወሀብ፡ ዛሀገር፡ ውስተ፡ እደ፡ … ; ተውህበ፡ ለሞት፡ ነፍሱ፡ ; subdi^la: ተውህቡ፡ ታሕተ፡ እደዊሁ፡

b)concedi^la, permitti^la: ተውህበኒ፡ ወሰባሕኩ፡ አነሂ፡ ; : ; ; ; vel ከመ፡ : .

a)se dare^lavel tradere^la: በፈቃዱ፡ ዘተውህበ፡ ለሕማም፡ ወገድል፡

b)recipr.: sibi invicem dare^la, ut: ante communionem sacramenti ሕዝብ፡ ይትወሀቡ፡ በበይናቲሆሙ፡ ሰላመ፤ ብእሲ፡ ለብእሲ፡ ወአንስት፡ ለአንስት፡ ;

መልእክት

(rarius መልአክት፡ ) , መልእክታት፡

1)missio^la, legatio^la ἀποστολή ; inde collectivum pro legatis^la: አኮ፡ በትንብልና፡ ወአኮ፡ በመልእክት፡ οὐ πρέσβυς οὐδὲ ἄγγελος ; ; ; ; (in lect. ); et pro praefectis delegatis^la ይፌኑ፡ መልእክቶ፡ ἀποστελεῖ τὸ κράτος αὐτοῦ ; et nuntius^la: ወአግብኡ፡ ሎቱ፡ መልእክቶ፡ καὶ ἐπέστρεψαν αὐτῷ τὸ ῥῆμα ; ወበጽሐ፡ መልእክት፡ ኀበ፡ ἀνέβη φάσις τῷ .

2)epistolas^la, literae^la: መጽሐፈ፡ መልእክት፡ ἐπιστολαί ; ጦማረ፡ መልእክት፡ F.M. 12,7; መልእክት፡ saepius in Jsp.; መልእክታት፡ ; (Paulus ait) በዘተርፈ፡ መልእክታቲሁ፡ ; in titulis^laepistolarum Apostolorum.

3)ministerium^la, munus^la, officium^la, res gerenda^la, pensum^la, diaconia^la(nonnumquam latine voce usus^lareddi potest): ፈጺመከ፡ መልእክተከ፡ ; ንዋይ፡ ለመልእክተ፡ ሕይወት፡ σκεῦος εἰς ὑπηρεσίαν ζωῆς ( in usum vitae^la) : ንዋይ፡ ለመልእክተ፡ ኵሉ፡ ፩፩፡ et ንዋያት፡ ለመልእክተ፡ ምግባራት፡ ; ἐργασία ; ድኅነቱ፡ እመልእክተ፡ ፈላሲ፡ liberatio ejus a ministerio alienigenae praestando^la ; ለመልእክተ፡ እግዚአብሔር፡ λειτουργεῖν Κυρίῳ ; መልእክቶሙ፡ λειτουργίαι αὐτῶν ; διακονία ; ; ; መልእክተ፡ ቅዱሳን፡ ; መልእክተ፡ ቃል፡ ; ; munus diaconi ; መልእክቱ፡ ለዲያቆን፡ ከመዝ፡

malʾǝkt , 303b: mal(ǝ)ʾǝkt , malʾakt , malʾǝktāt

Grébaut

1) መልእክት፡ malʾǝkt , መልእክታት፡ malʾǝktāt «epistola^la» ― ደብዳቤ፡ Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 6.
[Le guèze classique exprime le mot ‘lettre’ (missive^it) par l’expression መጽሐፈ፡ መልእክት፡ ; rarement est employé le seul mot መልእክት፡ . Note de S. Grébaut.]

2) መልእክት፡ malʾǝkt , መልአክት፡ malʾakt «ministerium^la» ― ሹመት፡ Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 6.

Leslau
መልእክት mal(ǝ)ʾǝkt letter^en, message^en, epistle^en, duty^en, business^en, service^en, cult^en, mission^en, ministry^en, function^en, office^en, legation^en 303b

ኀሠሣ

, ኀሠሣት፡

1)petitio^la, desiderium^la, studium^la, appetitus^la: ኀሠሣሆሙ፡ eorum desiderium^la, ; ብየ፡ ኀሠሣ፡ እምኂሩትክሙ፡ Enc.; ተተክለት፡ ፍትወት፡ በጠባይዕ፡ እንስሳዊት፡ከመ፡ ይትፈጸም፡ ኀሠሣ፡ ተራክቦ፡ ( coitus^la) ዘይከውን፡ እምኔሁ፡ ዘርእ፡ F.N. 24,1; ይኩን፡ ፈቃዱ፡ ወኀሠሣሁ፡ ( ለመምህር፡ ) ከመ፡ ይኩኑ፡ ( ተመሃርያን፡ ) ትሑታነ፡ F.N. 10.

2)percontatio^la, inquisitio^la, quaestio^la: ንኄሊ፡ በእንቲአሁ፡ በብዙኅ፡ ኀሠሣ፡ πολλὰ περὶ αὐτοῦ ( θεοῦ ) νοοῦμεν ; ζήτησις (quaestio, controversia) ; Abush.; ኀሠሣት፡ quaestiones^la(de jure) F.N. proleg.; inquisitio ope tormentorum facta Enc.

ራግናት

, (formae ራግዛት፡ )

1)compages trabium qua per aquam vehuntur; ratis^la, cymba^la, scapha^la, linter^la, σκάφη ; Platt; ውስተ፡ ዘመጠነዝ፡ ዕበየ፡ ሰርምክሙ፡ ራግናተ፡ ቃላትየ፡ እጽህቅ፡ ኣሑር፡ τοῦτο τοῦ λόγου σκάφος ἰθύνειν ἐπείγομαι hom. Acacii in ; ያዐድዉ፡ (traijciunt) በድነ፡ በራግናት፡ Reg. Pach.

2)rudentes^la, funes navis^la: ራግናቲሃ፡ ለሐመር፡ ሐብለ፡ ሥላሴ፡ ዘኢይትበተክ፡ funes navis sunt vinculum Trinitatis, quod non rumpitur^la (Lud. interprete Gregorio). – Significationem veli^lavel velorum navis^la, de qua vehementer dubito, Ludolfus e duobus aliis Organi locis probare conatus est; (Christus gubernator) ዘይሔድፎ፡ ለዓለም፡ እማዕበለ፡ ኀጣውእ፡ ዘበራግናተ፡ ወንጌሉ፡ ቅዱስ፡ ኦሐመር፡ እንተ፡ ትሔድፍ፡ (quae vehis homines) በራግነተ፡ ሥላሴ፡ – : ራግናት፡ ዘ፡ አምሳለ፡ ተራዳ፡ ዘይስሕቡ፡ ቦቱ፡ ; aliud^la: ራግናት፡ ብ፡ ሰንሰለቱ፡ ( ለመርከብ፡ ).

ስንእ

et ስንኣ፡ (etiam ስንአ፡ scriptum), ,

1)pax^la, concordia^la, consensus^la: በብሔረ፡ ስንእ፡ እንተ፡ ትትአመን፡ ἐν γῇ εἰρήνης ; ምስሌየ፡ ግበሩ፡ ስንአ፡ ; ኢይኩን፡ ለከ፡ ስንኣ፡ ምስሌሁ፡ ; ሰዐሩ፡ ስንኣ፡ ወኪዳነ፡ ; በስንእ፡ concorditer^la, unanimiter^la, ut: ሰላም፡ ለእለ፡ ሞቱ፡ ምስሌሁ፡ በስንእ፡ Enc.

2): concors^la, amicus^la, socius^la, pacificus^lavel pace junctus^lacum aliquo, plerumque : እመ፡ ስንኣ፡ አንትሙ፡ (v. ስንእ፡ ) ; ; ; (etiam ስንኣን፡ G; G); ስንኣ፡ (v. ስንእ፡ ) እሙንቱ፡ ምስሌነ፡ ; a,17; ; ፀብኡከ፡ ስንኣከ፡ ἄνδρες εἰρηνικοί σου ; ጸውዐ፡ ኀቤሁ፡ ባዕዳነ፡ ብዙኃነ፡ ስንኣሁ፡ ; ; ለመርክያኖስ፡ ወለመርቆሬዎስ፡ ስንኡ፡ Enc.; Enc.

መርዓ

( m. ),

1)nuptiae^la, solemnia nuptiarum^la, convivium nuptiale^la( γάμος , γάμοι ), ሶበ፡ ተፈጸመ፡ መዋዕለ፡ መርዓ፡ ; አዕበዮ፡ ለመርዓ፡ አስቴር፡ ; νύμφευσις ; በዓል፡ ዘመርዓ፡ ; ; ; መጋቤ፡ መርዓ፡ νυμφαγωγός ; ልብሰ፡ መርዓ፡ ; ቤተ፡ መርዓ፡ νυμφών cubiculum nuptiale^la ; vel domus nuptialis^laF.M. 32,7; ; ቤተ፡ መርዓ፡ ወከብካብ፡ F.M. 34,2; ከብካበ፡ መርዓ፡ Org.

2)Transfertur ad alia solemnia^lavel festa laeta^la, ut: መርዓ፡ መንግሥት፡ festum inaugurationis regis^la ; ላሕ፡ Org.; ለመርዓ፡ ስምከ፡ (v. ስምዕከ፡ ) ይትገበር፡ ከብካብ፡ solemnibus nominis^la( martyrii^la) tui apparantur epulae^la Enc.

marʿā

Grébaut
መርዓ፡ marʿā «noces^fr» ― ሰርግ፡ Ms. BNFabb217, fol. 37r.
86

Leslau
መርዓ marʿā wedding^en, marriage^en, marriage feast^en 356b

እግዚአብሔራዊ ሕዋጼ

ad Deum S.S. pertinens^la, divinus^la: ገቢረ፡ መንክራት፡ est እግዚአብሔራዊ፡ M.M. f. 113; ሐውጽዎሙ፡ ( ለመርዔተ፡ እግዚአብሔር፡ ) በሕዋጼ፡ እግዚአብሔራዊት፡ F.N. 6; በዓላት፡ ዐበይት፡ እግዚአብሔራዊት፡

1)speculatio^la, observatio^la, exploratio^lacausae, quaestionis Chrys. ho. 31, astrorum p. 28 14;

2)visitatio^la, providentia^la ; ; እግዚአብሔር፡ ዘፈነውከ፡ ዚአከ፡ ምክረከ፤ ዚአከ፡ ቃለ፤ ወዘዚአከ፡ ጥበበ፤ ወዚአከ፡ ሕዋጼ፡ ; ሐውጽዎሙ፡ ( ለመርዔተ፡ እግዚአብሔር፡ ) በሕዋጼ፡ እግዚአብሔራዊት፡ F.N. 6 (ex ).

ወትር

( m. ), አውታር፡ ,

1)nervus^la, chorda^la: አውታር፡ ሐደስት፡ νευραί ; χορδή ; ቃለ፡ አውታረ፡ መሰንቆ፡ ; ; ; መዝሙር፡ ዘዐሠርቱ፡ አውታሪሁ፡ ; ; ; .

2)funiculus^la, filum^la: in ( מֵיתָרִים ); አውታረ፡ ሣሬት፡ ἱστὸς ἀράχνης – : አውታሪሁ፡ (sc. ለመሰንቆ፡ ) ዘ፡ ዥማቶች።

watr , ʾawtār thread^en ወሞጣሕት፡ ዘወትር፡ ዘግምዛ፡ ፱። ‘9 stole di filo di tessuto colorato,^it’ 64 l. 15 (ed.), 53 l. 22–23 (tr.)

Leslau
ወትር watr , አውታር ʾawtār sinew^en, cord^en, string^en (of musical instrument), web^en (of spider) 622b

አዳም

, m. et fem.

1)jucundus^la, amoenus^la, suavis^la, placens^la, venustus^la: ከመ፡ ማይ፡ ቈሪር፡ አዳም፡ ለነፍስ፡ ጽምእት፡ ; አዳም፡ አጥባትኪ፡ እምወይን፡ ; ; ; ዕፅ፡ አዳም፡ ; ; ምድር፡ አዳም፡ ; ወራዙት፡ ዘአዳም፡ አርአያሆሙ፡ ; በሥነ፡ መልክዓ፡ አዳም፡ Enc.; ቃልከ፡ አዳም፡ ; ; አዳም፡ መዝሙረ፡ እስራኤል፡ ; ; n. 801: ጥቀ፡ አዳምኪ፡ admodum est jucundum tuum^lai.e. suavitas^lavel gratia tua^la .

2)gratus^la, acceptus^la, venerabilis^la, bonus^la: ነገር፡ አዳም፡ σεμνός ; አኮ፡ አዳም፡ ἀνεπιεικής ; ወአኮ፡ አዳም፡ οὐδὲ ὅσιον ; ሞገስ፡ አዳም፡ χάρις ἀγαθή ; በልብ፡ ፍሡሕ፡ ወአዳም፡ ; vir bonus አዳመ፡ ዝክር፡ ወዜና፡ Enc.; ἀρεστός ; ወኮነ፡ አዳመ፡ ዝንቱ፡ ነገር፡ በቅድመ፡ ንጉሥ፡ .

3)Adv. አዳመ፡ grate^la, bene^la, eleganter^la: ዘአዳም፡ የሐውሩ፡ εὐόδως ; አቅፈለት፡ በወርቅ፡ ወበዕንቍ፡ ኪያሁ፡ ( ለመስቀል፡ ) አዳም፡ Enc.; ቤትከ፡ ዘተሐንጸት፡ አዳም፡ Enc.

አስተሳለመ

IV,3

1)pacem componere^la, in pacem et gratiam reducere^la, pacificare^la, reconciliare^la, pacare^la; : እለ፡ ያስተሳልሙ፡ ወያስተዓርቁ፡ ; ማእከለ፡ vel ምስለ፡ inter^la, ut: አስተሳለመ፡ ማእከሌሆሙ፡ ; አስተሳልም፡ ምስለ፡ እለ፡ ይትባአሱ፡ Lud. e Syn.; , ut: ለመስተፃርራን፡ አስተሳልምዎሙ፡ F.N. 43,8; (Christus) አስተሳለመ፡ በመስቀሉ፡ ዘበሰማያት፡ ወዘበምድር፡ Cyr. ad ; ፈቀደ፡ እስክንድር፡ ያስተሳልሞሙ፡ ; ከመ፡ ታስተሳልም፡ አልባበ፡ ሔዝብከ፡ ወአልባበ፡ ካህናቲከ፡ ; ;

2)inter se consalutare facere^la, : ወእምዝ፡ ታበውኦ፡ ለበድን፡ ውስተ፡ ቤተ፡ መቅደስ፡ ወታስተሳልሞ፡ ታቦተ፡ (altare) ለዝኩ፡ ግኑዝ፡ ወእምዝ፡ ታሰክቦ፡ vel et ኀበ፡ versus^la, ut: ታስተሳልሞ፡ ለበድን፡ ኀበ፡ ታቦት፡

ጸፍጸፍ ውላጤ ወለጠ

1)pavimentum e lapidibus stratum^la, tesselatum^la: ቶልስሮጣን፡ ዘውእቱ፡ ጸፍጸፍ፡ λιθόστρωτον 2 ; et ; አዘዘ፡ ይኅፅቡ፡ ጸፍጸፎ፡ ( ለመቅደስ፡ ) በማይ፡ ; ( ንጹፍ፡ ); ; ወጥቀ፡ ሠናይ፡ ጸፍጸፉ፡ ; ሰሌዳ፡ በረድ፡ ጸፍጸፈ፡ ዐውዱ፡ Lit. Epiph.

2)tabulae^lavel tesserae^la, in coelo stratae: ; ; ; ; .

et mutatio^la, immutatio^la, commutatio^la: ንሕነ፡ ከሃልያን፡ ለውላጤሁ፡ (sc. ለመቅደስ፡ , templum mutare in melius) ; ; Deus est ውጹእ፡ እሚጦት፡ ወእምውላጤ፡ ἀμείνων τροπῆς Cyr. ad ; ἀλλοίωσις ( ሚጠት፡ τροπή ) Cyr. ad ; μετάστασις ( ብዕድና፡ τροπή ) Cyr. ad ; ሚጠት፡ ወውላጤ፡ τροπὴ καὶ ἀλλοίωσις , Cyr. c. ; ; Haim. Ab. I,2[ بَدَلَ ; amh. ለወጠ፡ ] mutare^la, commutare^la, permutare^la, immutare^la, , ut: vestes suas: ወልጡ፡ አልባሲክሙ፡ ; , vestes alicujus ; ; ( ἐλίξεις ); Enc.; nomen alicujus 4 ; ወለጥዎሙ፡ አስማቲሆሙ፡ ; mercedem alicujus ; amicum: ኢትወልጥ፡ ዐርከ፡ ; deos ; ኢትወልጥ፡ ግዕዘከ፡ μὴ ἀλλάξῃς σεαυτόν ; ይዌልጥ፡ ዓመታተ፡ ወመዋዕለ፡ ; ; እመ፡ ይዌልጥ፡ ሐራውያ፡ ማእሶ፡ ወጸጕሮሂ፡ ከመ፡ ጸምር፡ ; ልቡ፡ ለሰብእ፡ ይዌልጦ፡ ገጾ፡ ; ይዌልጥ፡ ኅሊናሁ፡ ንዋመ፡ ሌሊት፡ ; ; ወለጥኮ፡ ለማይ፡ መሪር፡ ወረሰይኮ፡ ጥዑመ፡ ; ; ; ; nox et dies ኢይወልጡ፡ ሥርዐቶሙ፡ ; ዘእንበለ፡ ሚጦት፡ ወወልጦት፡ Org.; በ፡ alius rei: ኢትዌልጦ፡ በበግዕ፡ ; ; ; ; ሕዝብየ፡ ወለጡ፡ ክብሮሙ፡ በዘኢይበቍዖሙ፡ .

a)mutare^lai.e. violare^la: ኢትወልጥ፡ ቃለከ፡ ; ወልጦ፡ ቃል፡ ; ወለጡ፡ ሥርዐተ፡ ἤλλαξαν τὰ προστάγματα ; ይዌልጥ፡ ፍትሐ፡ ταράξει κρίσιν ; አርኰስክምዎ፡ ወወለጥክምዎ፡ ወኢያክበርክምዎ፡ ( ለመቅደስ፡ )

b)describere^lavel transscribere^lalibrum, Lud. sine

አርሰነ

II,1

1)ignire^la, candefacere^la; deinde: probare igne^lametalla: ያረስን፡ ኀጺነ፡ ; ; አርሰንዋ፡ ( ለመቅጹት፡ ) በእሳት፡ ; πυροῦν ; ; ኣረስኖሙ፡ ወእፈትኖሙ፡ ; ; ; excandescere facere^la: ያርስን፡ ልቦ፡ በእንተ፡ አፍቅሮ፡ እግዚአብሔር፡

2)igne adurere^lavel amburere^la: አርሰንዎ፡ ( ለቅዱስ፡ ) በሰናስለ፡ እሳት፡ ;

ከዳኒ

, ከደንት፡

1)tegens^la, tector^la, ልብሰ፡ ጽድቅከ፡ ይኩነኒ፡ ከዳኔ፡ Enc.; ከዳኔ፡ ልብስ፡ (qui vestibus tegit) Lud. e Greg. Carm.; ከደንተ፡ ሰቀላ፡ σκηνοποιοί (vela tabernaculis conficientes)

2)protector^la: Deus ለመበለት፡ ከዳኒ፡

ተኬነወ

III,1( )

1)arte conficere^la, artificiose fabricari^la: ተኬነዉ፡ ኵልክሙ፡ እለ፡ ትስሕቱ፡ τεχνάσαστε ; n. 872 ; rei, ; ተኬነዎ፡ ሠናየ፡ ወገብሮ፡ ; በተኬንዎ፡ ምግባር፡ ; Deus ዘዐቢይ፡ በተኬንዎቱ፡ ወኀያል፡ በምግባሩ፡ ; አልባስ፡ ብሩህ፡ ዘኢተኬነወ፡ እደ፡ እጓለ፡ እመሕያው፡ ; ተኬንዎ፡ opus artificiosum^la,

2)artem adhibere^la, machinari^la, ; ; ዘይትኬነው፡ (paulo antea: ዘይገብር፡ ፈውሰ፡ ) ለመቲረ፡ ዘርእ፡ (sc. ne femina concipiat vel pariat) F.M. 11,3.

ለመነ

orare^la, precari^la, et quae inde derivata sunt, amharica sunt.

መኑ

interrog. ( gramm.§ 63; gramm.§ 147,b; gramm.§ 198,c). Nonnisi ad personas refertur, rarissime ad res, ut መኑ፡ የዐቢ፡ መንግሥተ፡ ሰማያትኑ፡ ወሚመ፡ ገነት፡ (aliter se habet phrasis መኑ፡ ስምከ፡ quam infra). Est gen. masc. et fem. , et ; quamquam nonnumquam praemisso እለ፡ a singulari distinguitur: እለ፡ መኑ፡ እሙንቱ፡ አኀውየ፡ ; ; እለ፡ መኑ፡ እሙንቱ፡ τίνες εἰσίν; Accusativus est መነ፡ , rarius መነሃ፡ ; ; መነሃ፡ እጼውዕ፡ Org.; sed passim etiam መኑ፡ ut ;

1)est interrogativum: quis^la, quae^la, qui^la, quae?^la መኑ፡ ዝንቱ፡ ; ; ; ; ; ; ; መኑ፡ ይእቲ፡ ዛቲ፡ ; ; አንቲ፡ መኑ፡ አንቲ፡ ; ; መኑ፡ ውእቶሙ፡ እሉ፡ ; መኑ፡ ወመኑ፡ አንትሙ፡ ; መነ፡ ; ; ; ; Gen. notatur aut praemisso nominis statu constr.: ወልደ፡ መኑ፡ ዝንቱ፡ ; በርስተ፡ መኑ፡ እንከ፡ አኀድር፡ ; ; ; ; aut nota Gen. ዘ፡ , እንተ፡ , እለ፡ , ut: ዘመኑ፡ ዝአልባስ፡ ; ; ; ; ; እለ፡ መኑ፡ አንትሙ፡ ; praepositiones praemissas admittit: ለመኑ፡ ; ; ; ; ; ; በመኑ፡ ; ; ; ኀበ፡ መኑ፡ ; ; እምነ፡ መኑ፡ ; እምኀበ፡ መኑ፡ ; በእንተ፡ መኑ፡ ; al.

a)uter^la, utra?^la ; ; ; ; .

b)ad res refertur, ubi in his personarum notio inest: መኑ፡ ስምከ፡ ; ; ; ; ;

c)in interrogationibus obliquis: ; ; ; ; ; ; .

d) መኑ፡ እምነ፡ quis eorum?^la ; .

e)nomen sibi appositum cum መኑ፡ haud toleret, lat. qui^la, qualis?^la(vel pronomine adjectivo አይ፡ vel) phrasi መኑ፡ – ዘ፡ circumscribitur: መኑ፡ ( ውእቱ፡ ) ብእሲ፡ ጠቢብ፡ ዘይሌብዎ፡ ለዝንቱ፡ ; ; መኑ፡ ባዕድ፡ ዘ፡ ; ; .

f)intenditur interrogatio formulâ መኑ፡ ውእቱ፡ ዘ፡ quis tandem? quisnam? ubi est qui?^la መኑ፡ ውእቱ፡ ዘኢይስሕት፡ በአፉሁ፡ ; ; ; ; ; ; ; .

2)optative usurpatur, vel Imperf.: n. 187 መኑ፡ ይሁበኒ፡ አእምሮ፡ ; ; ; መኑ፡ ይሠይም፡ ዐቃቤ፡ ላዕለ፡ አፉየ፡ ; ; vel እም፡ ( እመ፡ ) Perf., ut: መኑ፡ እምአስተየኒ፡ ; ; ; ; ; ; ; vel simplice .

3)indefinitum fit adjecto ሂ፡ , quare dicas: መኑሂ፡ aliquis^la, aliqua^la( ullus^la, quisquam^la): ዘይዘብጥ፡ መነሂ፡ ; ; potissimum usitatur in sententiis negativis: ኢ፡ – መኑሂ፡ , አልቦ፡ – መኑሂ፡ nemo^laut ; ; ; ; ; ; ; ዘትጸልእ፡ ለሊከ፡ ኢትግበር፡ ለመኑሂ፡ ; et praemisso ወ፡ usurpatur ወኢመኑሂ፡ vel ወኢመኑ፡ et ne unus quidem^la, nemo omnino^la, ut ; ; . Memorabilis est locutio: ወለእመኒ፡ መኑ፡ ኮነ፡ ὅστις ἂν ᾖ (Platt: መኑሂ፡ ዘኮነ፡ ከዊነ፡ ).

ስጉድ

( ለመኑ፡ ስጉዳት፡ አዕይንቲሁ፡ ) graeco πελιδνός lividus^larespondet. Sed cum ceteris in linguis similis hujus radicis significatus non occurrat, quaeritur, annon Aethiops a proprio vocis πελιδνός sensu paulum declinaverit; Arabes enim utuntur سَجَدَ humilis fuit^la, سَجِدَ inflatus fuit^lapes; سَاجِدٌ languens^laoculus; أَسْجَدُ inflatus^la, de pede.

አምከረ

II,1

1)consilium dare^la, suadere^la, rei: ; ኵሉ፡ መምክር፡ ያመክር፡ ምክረ፡ ; መኑ፡ ከመዝ፡ አምከረ፡ ላዕለ፡ ጢሮስ፡ ; ለ፡ pers.: ለመኑ፡ ታመክር፡ (v. ትመክር፡ ) ; plerumque : ; ዘያመክረከ፡ ; መኑ፡ መማክርቲሁ፡ ዘአምከሮ፡ ; ; ; ; : ኣምክርኪ፡ ምክረ፡ .

2)consilio habito alicui aliquid decernere^la: pastores Christo infanti munera attulerunt, እንዘ፡ ያመክርዎ፡ በግዐ፡ ካህን፡ ወሐሊበ፡ ከመ፡ ሕፃን፡ ወዕጣነ፡ ከመ፡ ንጉሥ፡ Lud. ex hom. Jac. Sarug.) – In libris Mss. II,1et II,2saepius confunduntur.

ʾamkara

Grébaut
አምከረ፡ ʾamkara II,1 ያመክር፡ , ያምክር፡ «conseiller^fr, persuader^fr» ― አማከረ፡ Ms. BNFabb217, fol. 42v.
102

Leslau
አምከረ ʾamkara advice^en, counsel^en, give a plan^en, ask for counsel^en, ask for advice^en, devise a plan^en, persuade^en 340b

Search

Input

Keys Combinations

Hold and choose