Get involved
report issue

Search Help

Search

This app is built with exist-db, and uses Lucene as the standard search engine. This comes with several options available. A full list is here

Below very few examples.

sample result
* *custodir* add wildcards to unlimit your string search
? custodir? Will find any match for the position with the question mark.
~ ምሕረትከ~ Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
"" "ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡" Will find the exact string contained between quotes.
() (verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ Will find one of the two between brackets and the other string.

Input

If you want to transcribe some fidal into latin or update your transcription, you can have a go with our transcription tools.

If you are using the keyboard provided, please note that there are four layers, the normal one and those activated by Shift, Alt, Alt+Shift.

Normal and Shift contain mainly Fidal. Alt and Alt-Shift diacritics.

To enter letters in Fidal and the diacritics with this keyboard, which is independent of your local input selection, you can use two methods.

Orthographic variants of the Ethiopic language are searched as a standard if not otherwise specified. The following are the options considered by the search engine.

  • 's','s', 'ḍ'
  • 'e','ǝ','ə','ē'
  • 'w','ʷ'
  • 'ʾ', 'ʿ'
  • '`', 'ʾ', 'ʿ' (note that you can use the tick if you are not sure about the two, but none will be inferred for you)
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ', 'ሃ', 'ሓ', 'ኃ'
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ'
  • 'ሁ', 'ሑ', 'ኁ'
  • 'ሂ', 'ሒ', 'ኂ'
  • 'ሄ', 'ሔ', 'ኄ'
  • 'ህ', 'ሕ', 'ኅ'
  • 'ሆ', 'ሖ', 'ኆ'
  • 'ሠ','ሰ'
  • 'ሡ','ሱ'
  • 'ሢ','ሲ'
  • 'ሣ','ሳ'
  • 'ሥ','ስ'
  • 'ሦ','ሶ'
  • 'ሤ','ሴ'
  • 'ጸ', 'ፀ'
  • 'ጹ', 'ፁ'
  • 'ጺ', 'ፂ'
  • 'ጻ', 'ፃ'
  • 'ጼ', 'ፄ'
  • 'ጽ', 'ፅ'
  • 'ጾ', 'ፆ'
  • 'አ', 'ዐ', 'ኣ', 'ዓ'
  • 'ኡ', 'ዑ'
  • 'ኢ', 'ዒ'
  • 'ኤ', 'ዔ'
  • 'እ', 'ዕ'
  • 'ኦ', 'ዖ'

Some examples

  • If you search Taammera, you will not find Taʾammǝra or Taʿammera but only Taammera. Try Ta`ammera instead or use the keyboard provided to enter aleph and ayn.
  • If you are searching for Yāʿǝqob, you will not have a lot of luck searching Yaqob, unless some kind cataloguer has actually added it into the data as simplified spelling form. Try instead entering Yaqob~0.5 which is a fuzzy search, this will return also Yāʿǝqob. Also Ya`eqob is fine for example.

Keys Combinations

With this method you use keys combinations to trigger specific characters. Click here for a list of the available combos. This can be expanded, do not hesitate to ask (click here to post a new issue).

Hold and choose

If you hold a key optional values will appear in a list. You can click on the desiderd value or use arrows and enter to select it. The options are the same as those activated by combinations.

With this method you do not have to remember or lookup combos, but it does take many more clicks...

Substantivumsubst., plerumque m. , retributiola: ዓመተ፡ ፍዳ፡ ኵነኔሃ፡ ለጽዮን፡ Jesaiae prophetia.Jes. 34,8 .
a)praemiumla, remuneratiola: የዐስየከ፡ ፍጡነ፡ ፍዳ፡ ጽድቅከ፡ liber Jobi.Job 8,6 ; liber Jobi.Job 22,28 ; ለምንት፡ ይፈድየኒ፡ ዘንተ፡ ፍዳ፡ Regum liber biblicum II.2 Reg. 19,36 ; Lucae evangelium.Luc. 14,12 .
b)poenala, vindictala, ultiola, judiciumla: ἀνταπόδοσις , ἀνταπόδομα Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 27,6 ; n. 1380Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 90,8 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 14,6 ; ፍዳ፡ ኀጢአቶሙ፡ ይገብእ፡ ላዕለ፡ ርእሶሙ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 17,23 ; Jesaiae prophetia.Jes. 59,18 ; ዕለተ፡ ፍዳ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 61,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 63,4 ; Jeremiae prophetia.Jer. 28,6 ; ያገብእ፡ ለነ፡ ፍዳሃ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 50,15 ; ፍዳ፡ ደም፡ ንጹሕ፡ ይገብእ፡ ላዕሌክሙ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 33,15 ; በቀል፡ ወፍዳ፡ Hosea.Hos. 9,5 ; ad Colossenses epistola Pauli.Col. 3,24 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 11,9 ; ἐπαγωγαί , ምሉእ፡ ፍዳሁ፡ ዲበ፡ ቤቱ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 23,11 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 10,13 ; ἐκδίκησις , ፍዳሆሙ፡ ለኃጥኣን፡ ዕፄ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 7,17 ; ዕለተ፡ ፍዳከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,24 ; Michaei prophetia.Mich. 7,4 ; ἐπισκοπή Jesaiae prophetia.Jes. 10,3 ; ἀντιμισθία ad Romanos epistola Pauli.Rom. 1,27 ; ይረክብ፡ ፍዳሆሙ፡ δίκην τίσουσι ad Thessalonicenses epistola Pauli II.2 Thess. 1,9 ; κρίσις Lucae evangelium.Luc. 11,31 romanae editionisrom.; 1 not able to find explanation in abbreviation listPetr. 4,17 ; num sit ዘይትሐበየኒ፡ እምፍዳ፡ ምግባርየ፡ ዘግሩም፡ ጥቀ፡ Org.; አመ፡ አኀዝዋ፡ (feminam) ወአቅረብዋ፡ ለፍዳ፡ (judicio) Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TerrSx. Ter 5 Enc.; (etiam Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TeqemtSx. Teq. 29 Enc., ubi Lud. significationem meritumlastatuit, significatio poenalascilicetsc.merita sufficit).
c)In Acc.et st. constr. usurpatur loco praepositionis prola, ἀντί Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 21,23 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 21,24 ; nec non ህየንተ፡ ዘ፡ ፍዳ፡ a poëta novatur propterealaquodla, ut: ህየንተ፡ ዘአፍቀርኮሙ፡ ፍዳ፤ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TeqemtSx. Teq. 9 Enc. Vocabularium Aethiopicum, -a -a.Voc. Ae.: ፍዳ፡ ዘ፡ ብድራት፡
Substantivumsubst.,
3)raro: nitorla
a)serenitaslacoeli, καθαριότης Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,1 .
b)majestasla, splendorlaregis Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 88,43 .
nǝṣḥ
Cross-references: for ለባሴ፡ ንጽሕ፡ videasvid. ለባሲ፡ (Grébaut)
II, 1
1)reverterela
a)averterela, converterela: ከመ፡ ያግብእዎሙ፡ ለአሕዛብ፡ ኀቤሆሙ፡ Actus apostolorum.Act. 20,30 .
b)deflecterela, declinare facerela: ከመ፡ እንተ፡ ታገብእ፡ ዐይነ፡ መዳልው፡ Jesaiae prophetia.Jes. 40,15 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 1,35 .
c)retro verterela: ያገብኦሙ፡ ድኅሬሆሙ፡ ለጠቢባን፡ Jesaiae prophetia.Jes. 44,25 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 20,12 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 43,12 .
d)rejicerela: ያገብኦ፡ ድኅረ፡ ዘባኑ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,15 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 49,18 . n. 1170
2)redire facerela,
a)reducerela, aliquem vel aliquid: እመ፡ አእተተ፡ መኑ፡ ያገብእ፡ liber Jobi.Job 9,12 ; ቦኑ፡ እክል፡ አግብኦቶ፡ Regum liber biblicum II.2 Reg. 12,23 ; ዕራቅየ፡ አግብአኒ፡ Ruth liber biblicus.Ruth 1,21 ; ያገብእ፡ ሌሊተ፡ liber Jobi.Job 34,25 ; cumc.Acc.sequensseq. ውስተ፡ loci Genesis liber Pentateuchi.Gen. 28,15 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 48,21 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 22,23 ; ታገብአኒ፡ ውስተ፡ መሬት፡ liber Jobi.Job 10,9 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 17,1 ; Jeremiae prophetia.Jer. 23,3 ; Jeremiae prophetia.Jer. 37,3 ; አልቦ፡ ዘያገብኦ፡ ለሰብእ፡ ውስተ፡ ሕዝቡ፡ συνάγων Jesaiae prophetia.Jes. 13,14 ; sequensseq.Acc.loci: አግብኦ፡ ብሔሮ፡ not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 13,39 ; sequensseq. ኀበ፡ pers.: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 42,37 ; ከመ፡ ያግብእ፡ ልበ፡ አብ፡ ኀበ፡ ውሉድ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 48,10 .
b)reportarelavel referrelaaliquid: ያገብኡ፡ ለክሙ፡ ንዋየ፡ ቤተ፡ እግዚአብሔር፡ እምባቢሎን፡ Jeremiae prophetia.Jer. 34,13 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 44,8 ; ርግብ፡ ዘሥልሰ፡ አግብአት፡ ቃለ፡ ለኖኅ፡ Reliquiae Baruch.Rel. Bar.
c)remitterela, Regum liber biblicum I.1 Reg. 29,4 ; አግብአቶ፡ አስቴር፡ ለዝኩ፡ ዘመጽአ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 4,15 .
e)redderela, cumc.Acc.rei et ለ፡ pers., ut rem vi vel furto ablatam Deuteronomium.Deut. 28,31 ; Judicum liber.Jud. 17,3 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 5,23 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 5,7 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 9,7 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 2,13 ; amissam Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 23,4 ; Deuteronomium.Deut. 22,2 ; pignus Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 22,25 ; Deuteronomium.Deut. 24,13 ; Hezekielis prophetia.Hez. 18,7 ; alia Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 15,11 ; በርበረ፡ ማኅፈደ፡ ወኢያግብአ፡ liber Jobi.Job 20,19 ; አግብአ፡ ፈርዖን፡ ሳራሃ፡ ለአብራም፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 13 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 5,33 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 20,13 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 51,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 27,3 ; reddere responsum p. 484.
α)referrelaopus imperatum, postquam perfectum est, Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 5,18 .
β)redire facerelapossessionem ad possessorem pristinum Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 25,28 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 25,31 .
γ)retribuerela, referrela, rependerela, cumc.Acc.rei et ላዕለ፡ pers. Hezekielis prophetia.Hez. 7,3 ; Hezekielis prophetia.Hez. 7,4 ; ኣገብእ፡ ፍኖተኪ፡ ላዕለ፡ ርእስኪ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 16,43 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 25,39 ; ከመ፡ ያግብእ፡ ላዕሌሆሙ፡ ዐውያተ፡ ነዳያን፡ liber Jobi.Job 34,28 ; cumc.Acc.et ለ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 50,15 ; Jesaiae prophetia.Jes. 65,6 ; cumc.Acc.rei: እግዚአብሔር፡ ያገብእ፡ ዕስየተ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 32,13 ; እግዚአብሔር፡ ያገብእ፡ ፍትሐ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 35,4 .
δ)reddere rationemla, sequensseq. ሐሳበ፡ vel ቃለ፡ , ut: ያገብእ፡ ሐሳበ፡ ለዘይኴንን፡ not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 4,5 ; በእንቲአሁ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 12,36 ; ኣገብእ፡ ቃለ፡ በእንተ፡ ኵሉ፡ ዘገበርኩ፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 125 ; etiam omisso ቃለ፡ , ut: ከመ፡ ያግብኡ፡ ኀቤሆሙ፡ ነገሥት፡ Danielis prophetia.Dan. 6,2 .
ε)reddere i.e. ferre sententiamla, sequensseq. ፍትሐ፡ Marci Evangelium.Marc. 14,64 ; በጽድቅ፡ ያገብእ፡ ፍትሐ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 42,3 ; Jesaiae prophetia.Jes. 42,4 ; ያገብኡ፡ ሎቱ፡ ፍትሐ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 8,14 ; አግብአ፡ ፍትሐ፡ ለዘሩባቤል፡ Lud. ex Organon Mariae, quod Ezra Edzardi Hamburgi possidebat, a Ludolfo lectum.Org. Edz.
f)reposcerela, cumc.Acc.rei et እምነ፡ pers., Fetḥa Nagast; numeri significant capita capitumque partes.F.N. 24,3 ( videasvid. sub ሕፄ፡ col. 140).
g)referrelatributa, vectigalia, i.e. penderela: እለ፡ ያገብኡ፡ ጸባሕተ፡ Regum liber biblicum II.2 Reg. 8,2 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,24 (ubi F ታጋብኡ፡ II, 3 exhibet); Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,26 ; አልብከ፡ ጸባሕት፡ ወኢያገብኡ፡ ለከ፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 4,13 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 13,6 .
h)redigerela
α)aliquid in ditionem alicujus: አግብአ፡ ለፈርዖን፡ ኵሎ፡ ምድሮሙ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,20 .
β)aliquem i.e. adigerela, sequensseq.SubjunctivusSubj.: ፍቅረ፡ ክርስቶስ፡ ያገብአነ፡ (Platt ያጌብረነ፡ ) ናጥብዕ፡ ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 5,13 .
i)transmutarelaaliquid in aliquid ( videasvid. ገብአ፡ not able to find explanation in abbreviation listNr. 1, i): ትፍሥሕተክሙ፡ ውስተ፡ ትካዝ፡ አግብእዎ፡ Jacobi epistola.Jac. 4,9 .
3)facere ut aliquid veniat ad aliquem i.e. traderela: አግብኡ፡ ቀርኖሙ፡ ለባዕድ፡ ወክብሮሙኒ፡ ለካልእ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 49,5 ; 1 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 18,8 ; sequensseq. ቅድመ፡ pers.: Judicum liber.Jud. 11,9 , vel ውስተ፡ እደ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 26,45 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 23,4 ; Deuteronomium.Deut. 3,2 ; Deuteronomium.Deut. 3,3 ; Danielis prophetia.Dan. 1,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 19,4 ; Jesaiae prophetia.Jes. 51,23 ; Jeremiae prophetia.Jer. 39,3 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 95,3 ; vel sequensseq. ውስተ፡ , ut: ኣገብኦሙ፡ ውስተ፡ ኲናት፡ Jeremiae prophetia.Jer. 15,9 .
a)urbem hosti Judith liber apocryphus.Judith 7,13 ; Judith liber apocryphus.Judith 7,26 ; Judith liber apocryphus.Judith 10,12 ; vel dederelaaliquem captivum: ያገብኡ፡ ርእሶሙ፡ ኀቤከ፡ Judith liber apocryphus.Judith 2,10 .
b)dederela: እለ፡ አግብኡ፡ ነፍሶሙ፡ ለከ፡ Lit. Joh.
II, 1
1)reverterela
a)averterela, converterela: ከመ፡ ያግብእዎሙ፡ ለአሕዛብ፡ ኀቤሆሙ፡ Actus apostolorum.Act. 20,30 .
b)deflecterela, declinare facerela: ከመ፡ እንተ፡ ታገብእ፡ ዐይነ፡ መዳልው፡ Jesaiae prophetia.Jes. 40,15 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 1,35 .
c)retro verterela: ያገብኦሙ፡ ድኅሬሆሙ፡ ለጠቢባን፡ Jesaiae prophetia.Jes. 44,25 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 20,12 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 43,12 .
d)rejicerela: ያገብኦ፡ ድኅረ፡ ዘባኑ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,15 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 49,18 . n. 1170
2)redire facerela,
a)reducerela, aliquem vel aliquid: እመ፡ አእተተ፡ መኑ፡ ያገብእ፡ liber Jobi.Job 9,12 ; ቦኑ፡ እክል፡ አግብኦቶ፡ Regum liber biblicum II.2 Reg. 12,23 ; ዕራቅየ፡ አግብአኒ፡ Ruth liber biblicus.Ruth 1,21 ; ያገብእ፡ ሌሊተ፡ liber Jobi.Job 34,25 ; cumc.Acc.sequensseq. ውስተ፡ loci Genesis liber Pentateuchi.Gen. 28,15 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 48,21 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 22,23 ; ታገብአኒ፡ ውስተ፡ መሬት፡ liber Jobi.Job 10,9 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 17,1 ; Jeremiae prophetia.Jer. 23,3 ; Jeremiae prophetia.Jer. 37,3 ; አልቦ፡ ዘያገብኦ፡ ለሰብእ፡ ውስተ፡ ሕዝቡ፡ συνάγων Jesaiae prophetia.Jes. 13,14 ; sequensseq.Acc.loci: አግብኦ፡ ብሔሮ፡ not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 13,39 ; sequensseq. ኀበ፡ pers.: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 42,37 ; ከመ፡ ያግብእ፡ ልበ፡ አብ፡ ኀበ፡ ውሉድ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 48,10 .
b)reportarelavel referrelaaliquid: ያገብኡ፡ ለክሙ፡ ንዋየ፡ ቤተ፡ እግዚአብሔር፡ እምባቢሎን፡ Jeremiae prophetia.Jer. 34,13 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 44,8 ; ርግብ፡ ዘሥልሰ፡ አግብአት፡ ቃለ፡ ለኖኅ፡ Reliquiae Baruch.Rel. Bar.
c)remitterela, Regum liber biblicum I.1 Reg. 29,4 ; አግብአቶ፡ አስቴር፡ ለዝኩ፡ ዘመጽአ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 4,15 .
e)redderela, cumc.Acc.rei et ለ፡ pers., ut rem vi vel furto ablatam Deuteronomium.Deut. 28,31 ; Judicum liber.Jud. 17,3 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 5,23 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 5,7 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 9,7 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 2,13 ; amissam Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 23,4 ; Deuteronomium.Deut. 22,2 ; pignus Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 22,25 ; Deuteronomium.Deut. 24,13 ; Hezekielis prophetia.Hez. 18,7 ; alia Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 15,11 ; በርበረ፡ ማኅፈደ፡ ወኢያግብአ፡ liber Jobi.Job 20,19 ; አግብአ፡ ፈርዖን፡ ሳራሃ፡ ለአብራም፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 13 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 5,33 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 20,13 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 51,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 27,3 ; reddere responsum p. 484.
α)referrelaopus imperatum, postquam perfectum est, Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 5,18 .
β)redire facerelapossessionem ad possessorem pristinum Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 25,28 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 25,31 .
γ)retribuerela, referrela, rependerela, cumc.Acc.rei et ላዕለ፡ pers. Hezekielis prophetia.Hez. 7,3 ; Hezekielis prophetia.Hez. 7,4 ; ኣገብእ፡ ፍኖተኪ፡ ላዕለ፡ ርእስኪ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 16,43 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 25,39 ; ከመ፡ ያግብእ፡ ላዕሌሆሙ፡ ዐውያተ፡ ነዳያን፡ liber Jobi.Job 34,28 ; cumc.Acc.et ለ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 50,15 ; Jesaiae prophetia.Jes. 65,6 ; cumc.Acc.rei: እግዚአብሔር፡ ያገብእ፡ ዕስየተ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 32,13 ; እግዚአብሔር፡ ያገብእ፡ ፍትሐ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 35,4 .
δ)reddere rationemla, sequensseq. ሐሳበ፡ vel ቃለ፡ , ut: ያገብእ፡ ሐሳበ፡ ለዘይኴንን፡ not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 4,5 ; በእንቲአሁ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 12,36 ; ኣገብእ፡ ቃለ፡ በእንተ፡ ኵሉ፡ ዘገበርኩ፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 125 ; etiam omisso ቃለ፡ , ut: ከመ፡ ያግብኡ፡ ኀቤሆሙ፡ ነገሥት፡ Danielis prophetia.Dan. 6,2 .
ε)reddere i.e. ferre sententiamla, sequensseq. ፍትሐ፡ Marci Evangelium.Marc. 14,64 ; በጽድቅ፡ ያገብእ፡ ፍትሐ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 42,3 ; Jesaiae prophetia.Jes. 42,4 ; ያገብኡ፡ ሎቱ፡ ፍትሐ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 8,14 ; አግብአ፡ ፍትሐ፡ ለዘሩባቤል፡ Lud. ex Organon Mariae, quod Ezra Edzardi Hamburgi possidebat, a Ludolfo lectum.Org. Edz.
f)reposcerela, cumc.Acc.rei et እምነ፡ pers., Fetḥa Nagast; numeri significant capita capitumque partes.F.N. 24,3 ( videasvid. sub ሕፄ፡ col. 140).
g)referrelatributa, vectigalia, i.e. penderela: እለ፡ ያገብኡ፡ ጸባሕተ፡ Regum liber biblicum II.2 Reg. 8,2 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,24 (ubi F ታጋብኡ፡ II, 3 exhibet); Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,26 ; አልብከ፡ ጸባሕት፡ ወኢያገብኡ፡ ለከ፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 4,13 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 13,6 .
h)redigerela
α)aliquid in ditionem alicujus: አግብአ፡ ለፈርዖን፡ ኵሎ፡ ምድሮሙ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,20 .
β)aliquem i.e. adigerela, sequensseq.SubjunctivusSubj.: ፍቅረ፡ ክርስቶስ፡ ያገብአነ፡ (Platt ያጌብረነ፡ ) ናጥብዕ፡ ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 5,13 .
i)transmutarelaaliquid in aliquid ( videasvid. ገብአ፡ not able to find explanation in abbreviation listNr. 1, i): ትፍሥሕተክሙ፡ ውስተ፡ ትካዝ፡ አግብእዎ፡ Jacobi epistola.Jac. 4,9 .
3)facere ut aliquid veniat ad aliquem i.e. traderela: አግብኡ፡ ቀርኖሙ፡ ለባዕድ፡ ወክብሮሙኒ፡ ለካልእ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 49,5 ; 1 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 18,8 ; sequensseq. ቅድመ፡ pers.: Judicum liber.Jud. 11,9 , vel ውስተ፡ እደ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 26,45 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 23,4 ; Deuteronomium.Deut. 3,2 ; Deuteronomium.Deut. 3,3 ; Danielis prophetia.Dan. 1,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 19,4 ; Jesaiae prophetia.Jes. 51,23 ; Jeremiae prophetia.Jer. 39,3 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 95,3 ; vel sequensseq. ውስተ፡ , ut: ኣገብኦሙ፡ ውስተ፡ ኲናት፡ Jeremiae prophetia.Jer. 15,9 .
a)urbem hosti Judith liber apocryphus.Judith 7,13 ; Judith liber apocryphus.Judith 7,26 ; Judith liber apocryphus.Judith 10,12 ; vel dederelaaliquem captivum: ያገብኡ፡ ርእሶሙ፡ ኀቤከ፡ Judith liber apocryphus.Judith 2,10 .
b)dederela: እለ፡ አግብኡ፡ ነፍሶሙ፡ ለከ፡ Lit. Joh.
not foundsubst,m. et fem. , pluralisPl. ቃላት፡ [ קוֹל ܩܳܠܳܐ قَالٌ vel قَولٌ ] )
1)voxlavel sonuslacujusvis generis
a)vox hominum, angelorum Dei: Canticum Canticorum.Cant. 2,14 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,39 ; ቃለ፡ ነገር፡ ad Hebraeos epistola.Hebr. 12,19 ; መጽአ፡ ቃል፡ እምሰማይ፡ Danielis prophetia.Dan. 4,28 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 9,1 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 9,2 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 19,1 ; ቃለ፡ ሐሤት፡ ወቃለ፡ ፍሥሓ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 7,34 ; Jeremiae prophetia.Jer. 16,9 ; ቃል፡ ተሰምዐ፡ በራማ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 38,15 ; ቃለ፡ ብካይ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 6,8 ; ይሰምዓ፡ ቃልየ፡ Evangelium Joannis.Joh. 10,16 ; Evangelium Joannis.Joh. 10,27 ; ይሁቡ፡ ቃሎሙ፡ edant vocem suamlaJeremiae prophetia.Jer. 4,16 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 17,15 ; አንሥኡ፡ ቃለክሙ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 13,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 40,9 ; አልዐለ፡ ቃለ፡ sustulit vocemlaKufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 39 ; አዕቢ፡ ቃለከ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 58,1 ; n. 451 ያዐቢ፡ ቃሎ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,20 ; ጸርሐ፡ በቃል፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 14,1 ; በዐቢይ፡ ቃል፡ alta vocelaRegum liber biblicum I.1 Reg. 28,12 ; Deuteronomium.Deut. 5,19 ; Hezekielis prophetia.Hez. 9,1 ; Jesaiae prophetia.Jes. 29,6 ; Jesaiae prophetia.Jes. 36,13 ; በ፩ቃል፡ una vocelaLucae evangelium.Luc. 14,18 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 19,8 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 7,15 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 8,18 .
2)sermola, oratiola
a)quatenus est loquendi facultas vel ratio: ወሀቦሙ፡ ቃለ፡ ወልሳነ፡ ወዐይነ፡ ወእዝነ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 17,5 ; ዘኢያአምር፡ ቃለ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 14,3 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 14,10 ; ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 14,11 ; እንስሳ፡ ዘአልቦ፡ ቃል፡ ἄλογα not able to find explanation in abbreviation list2 Petr. 2,12 ; ቃልከ፡ ያዐውቀከ፡ ( λαλιά ) Marci Evangelium.Marc. 14,70 .
c)quatenus sunt dicta, effata, verba.
3)
b)verbala, sermola, oratiola: ቃሎሙ፡ ለጠቢባን፡ ድሉት፡ በመዳልው፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,25 ; ኀሳርከኒ፡ ወክብርከኒ፡ እምቃልከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 5,13 ; ዘክልኤቱ፡ ቃሉ፡ δίγλωσσος Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 5,14 ; ምዕረ፡ አውሢአከ፡ ሶቤሃ፡ ፈጽም፡ ቃለከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 35,8 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 19,15 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 48,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 44,1 ; Judicum liber.Jud. 5,29 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 18,19 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 18,23 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 19,8 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 20,18 ; Matthaei Evangelium.Matth. 22,15 ; ቃለ፡ ነገራ፡ ለይእቲ፡ መጽሐፍ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 4,8 . In specie
α)oppositum, -o, -nituropp.operibus et factis: ad Timotheum epistola I.1 Tim. 4,12 ; በቃል፡ ወበምግባር፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 17 ; በቃል፡ ወአኮ፡ በምግባር፡ Lud. ex Hom.
ε)verbum Dei creansla, substantialela, Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 32,6 ; Jesaiae prophetia.Jes. 55,11 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 4,12 ; Evangelium Joannis.Joh. 1,1 sequensseq.; Apocalypsis Joannis.Apoc. 19,13 ; creberrime in libris theologicis ut Chrys., Cyr., Haim. Ab., al.
4)
b)res gestala: እምድኅረ፡ እላንቱ፡ ቃላት፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 32,1 ; ዘተረፈ፡ እምቃላተ፡ ዳዊት፡ Paralipomenon liber I.1 Par. 29,29 ; 2 Paralipomenon libri I et II.Par. 13,22 al.; ዜና፡ ቃላቲሁ፡ relatio actorum ejuslanot able to find explanation in abbreviation listSyn. Ter 16 Enc.
c)resla: ፫ቃለ፡ ዘአነ፡ እነብብ፡ ላዕሌከ፡ l Paralipomenon libri I et II.Par. 21,10 ; Paralipomenon liber I.1 Par. 21,11 ; Paralipomenon liber I.1 Par. 21,13 (aliâs ነገር፡ ).
5) ቃለ፡ ንጉሥ፡ vel ቃለ፡ ሐፄ፡ vulgo dicitur nuntiuslavel legatuslaRegis Aethiopiae, Lud. e Conf. Ssagâ-Zaab.
ቃል፡ qāl
Compounds
ቃለ፡ qāla status constructusst. c., ቃል፡ qāl spokesman ofen
a) (Dillmann 5) ቃለ፡ ኀፄ፡ qāla ḫaḍe , ቃለ፡ ሐፄ qāla ḥaḍe , ቃለ፡ ሐፃች፡ qāla ḥaḍāč , ቃለ፡ ዓፄ፡ qāla ʿāḍe , ቃል፡ አፄ፡ qāl ʾaḍe spokesman for the kingen, king’s heralden አኮ፡ በቃለ፡ ኀፄ፡par le moyen d’un porte-parole royalfr 24 l. 14 (ed.), 27 l. 12–13 (tr.); ቃለ፡ ሐፃች፡ ክፍለ፡ ሐዋርያት፡le qāla ḥaḍāč, Kefla Ḥawāryātfr 34 l. 21 (ed.), 40 l. 17–18 (tr.); 38 l. 34 (ed.), 46 l. 5 (tr.); ወቃል፡ ሐፄ፡ ጐላች፡ ይሳከር፡le porte-parole du roi, qui a procédé aux formalités concernant cette concession féodale, Issākarfr 43 l. 15–16 (ed.), 51 l. 24–25 (tr.); ወቃል፡ አፄ፡ መጽሐፍ፡ ቤት፡ ስርጓን፡ ገዬ፡le qāl aṣē maṣḥaf bēt, Serguān Gayēfr 33 l. 14 (ed.), 38 l. 29–30 (tr.); ወእንዘ፡ ቃል፡ አፄ፡ መጽሐፍ፡ ቤት፡ ድል፡ ሰገድ፡et pendant que le qāl aṣē maṣḥaf bēt était Del Sagadfr 34 l. 11–12 (ed.), 40 l. 7–8 (tr.); ወቃል፡ ሐፄ፡ በዓለ፡ መጽሐፍ፡ ያዕቆብ፡le porte parole du roi baʿāla maṣḥaf, Yāʿǝqobfr 33 l. 28–29 (ed.), 39 l. 16–17 (tr.); ቃል፡ ሐፄ፡ ዣን፡ ሐፀና፡ ዘጊዮርጊስ፡le porte-parole du roi (qāl ḥaṣē) žān ḥaṣanā, Za-Giyorgisfr 37 l. 17 (ed.), 44 l. 5–6 (tr.); ቃልሐፄ፡ ዣንጽራር፡ ጔታ፡ ዓሥራት፡le qāl ḥaṣē žan ṣerār gētā était ʿĀsrātfr 35 l. 16 (ed.), 41 19–20 (tr.); ወቃለ፡ ዓፄሂ፡ ዘዣንጽራር፡ ጔታ፡ ሐብተ፡ ሚካኤል፡le qāla ḥ{sic}aṣē, žān ṣerār guiētā, Ḥabta Mikā’ēlfr 31 l. 13–14 (ed.), 36 l. 18–19 (tr.); ወቃል፡ ሐፄ፡ ዓቄት፡ ደበና፡ ጌታ፡ ገሪማ፡le porte-parole du roi ʿāqēt dabanā gētā, Garimāfr 41 l. 18 (ed.), 49 l. 8–9 (tr.); ወቃል፡ ሐፄ፡ አስጐላች፡ የውስጥ፡ ብላቴን፡ ጌታ፡ ተክለ፡ ሃይማኖት፡le porte-parole du roi, qui a obtenu cette concession féodale (? asgulāč), le ya-wesṭ belāttangētā Takla Hāymanotfr 43 l. 31 (ed.), 52 l. 13–14 (tr.), videasvid. ሐፄ፡
Leslau
ቃለ፡ ሐፄ qāla ḥaḍe (Lt) the one who is in charge of transmitting the order of the king or the emperor, literallylit. ‘the voice of the emperor’ 226a
b) ቃለ፡ ነጋሢ፡ qāla nagāśi spokesman for the governoren ቃለ፡ ነጋሢ፡porte-parole du nagāsifr 39 l. 11 (ed.), 46 l. 19 (tr.); ሥዩመ፡ ተንቤን፡ ወሕዱጉ፡ ወራቅ፡ መአሰሬሁ፡ ወቃለ፡ ነጋሢሁ፡au chef du Tambēn, à son vicaire, à son rāq maʾasarē, et à son porte-parolefr 40 l. 9 (ed.), 47 l. 20–21 (tr.), videasvid. ነጋሢ፡
c) (Dillmann 5) ቃለ፡ ንጉሥ፡ qāla nǝguś spokesman for the kingen እንዘ፡ ቃለ፡ ንጉሥ፡ ወበዓለ፡ [መጽሐፍ፡] ወልደ፡ ደራትዮስ፡[Ces ordres ont été donnés] pendant que le porte-parole du roi et le baʿāla maṣḥaf(?), Walda Darātyos,fr 72 l. 8–9 (ed.), 86 l. 24–25 (tr.), videasvid. ንጉሥ፡
d) ቃለ፡ ኢተጌ፡ qāla ʾitage spokesman for the queenen, queen’s heralden ወቃለ፡ ኢተጌ፡ አባ፡ ተክለ፡ ወንጌል፡le porte-parole de la reine, abbā Takla Wangēlfr 28 l. 26–27 (ed.), 33 l. 4–5 (tr.), videasvid. እቴጌ፡
Cross-references:
a) for ሞገሰ፡ ቃል፡ videasvid. ሞገስ፡
b) for ስጣዌ፡ ቃል፡ videasvid. ስጣዌ፡
Substantivumsubst., fem. et m. , pluralisPl. አዕይንት፡ [ עַיִן ܥܻܝܢ ܥܰܝܢܳܐ عَيْنٌ ]
1)oculusla, Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 21,24 ; fem. liber Jobi.Job 7,7 ; liber Jobi.Job 13,1 ; liber Jobi.Job 16,20 ; liber Jobi.Job 29,11 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 16,5 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,29 ; m. Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 1,8 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 4,8 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,22 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,23 ; Matthaei Evangelium.Matth. 20,15 ; Lucae evangelium.Luc. 11,34 ; (ad sensum) liber Jobi.Job 24,15 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 14,9 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 14,10 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 23,19 al.; በፍሡሕ፡ ዐይን፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 32,10 ; በሠናይ፡ ዐይን፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 32,12 ; ከመ፡ እኩይ፡ ዐይነ፡ ሰብእ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,13 ; አዕይንቲሃ፡ ድኩም፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 28 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 16,12 ; ትደዊ፡ አዕይንቲሃ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 29,17 ; ሚጥ፡ ዐይነከ፡ እምነ፡ ብእሲት፡ ሠናይት፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 9,8 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 4,1 ; ይኔጽራ፡ አዕይንቲሁ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 17,7 ; ተሀይዳ፡ አዕይንቲሁ፡ Judith liber apocryphus.Judith 16,9 ; ከደኑ፡ አዕይንቲሆሙ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 13,15 ; ከሠተት፡ አዕይንቲሃ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 17 ; ፈትሐ፡ አዕይንቲሃ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 21,19 ; አንሥኡ፡ አዕይንቲሆሙ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 17,8 ; አልዐለ፡ አዕይንቲሁ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 13,10 ; ከብዱ፡ አዕይንቲሁ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 3,2 ; ታነብዕ፡ ዐይንየ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 13,17 ; ተሀውከት፡ ዐይንየ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 30,11 ; ይቀጽብ፡ በዐይን፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 6,13 ; ቅድመ፡ አዕይንቲከ፡ Regum liber biblicum II.2 Reg. 11,25 .
a) ዐይነ፡ በዐይን፡ oculo ad oculumla: ይትራአዩ፡ ዐይነ፡ በዐይን፡ Jeremiae prophetia.Jer. 39,4 ; Jesaiae prophetia.Jes. 52,8 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 14,14 .
b) ለዐይነ፡ sub oculolaalicujus i.e. coramlaaliquo: ለዐይንከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 27,23 ; Matthaei Evangelium.Matth. 6,1 Platt; Matthaei Evangelium.Matth. 22,5 ; Lucae evangelium.Luc. 16,15 (coll. አዕይንቲከ፡ ለአዕይንቲሁ፡ ይሬእያ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 41,3 ); Synaxaria; sequuntur nomina mensium HamlêSx. Haml. 7 Enc.
c) ዐይን፡ ሕሙም፡ vel ሐማሚ፡ oculus aegerlavel inviduslaLucae evangelium.Luc. 11,34 romanae editionisrom.; Matthaei Evangelium.Matth. 20,15 ; eundem sensum habet ያአኪ፡ ላዕሌከ፡ ዐይኖ፡ invidebit tibilaDeuteronomium.Deut. 15,9 ; በዐይን፡ እኪት፡ ἀναιδεῖ ὀφθαλμῷ Regum liber biblicum I.1 Reg. 2,29 ; ዐይን፡ ዕቡይ፡ oculus superbuslaProverbiorum liber biblicus.Prov. 24,36 ; ዕቡየ፡ ዐይን፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 100,7 ; ዘይሬእዮሙ፡ ለሕዝብ፡ በዐይን፡ ሕጽጽት፡ qui hominesla(oculo vel obtutu exiguo intuetur i.e.) ut multum infra despectatlaF.N. 5.
e)Etiam ዐይን፡ oculuslavel አዕይንት፡ oculila(sicut عَيْنٌ ) dicitur
β)insidiatorla, ἐπίβουλος , Regum liber biblicum I.1 Reg. 29,4 .
f) ብንተ፡ ዐይን፡ pupilla oculilavideasvid. sub ብንት፡ columnacol.0518.
g) ቅጽበተ፡ ዐይን፡ nutus oculilai.e. momentumlatemporis videasvid. sub ቅጽበተ፡ columnacol.0475.
2)Varie transfertur oculus:
a)examenlabilancis (cfr. عَيْنٌ ): ከመ፡ እንተ፡ ታገብእ፡ ዐይነ፡ መዳልው፡ እሙንቱ፡ ὡς ῥοπὴ ζυγοῦ Jesaiae prophetia.Jes. 40,15 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 1,35 .
b)specieslavel imago insculptala, sculpturalasigilli: ዐይነ፡ ማኅተም፡ γλύμμα σφραγῖδος Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 28,11 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 28,21 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,27 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 45,11 .
c)dubius est sensus vocis ዐይን፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 36,31 , ubi Gr. ὤα habet (an circuluslaoculo similis?).
d)in libris ex Arabico translatis ዐይን፡ seq. Gen. significat ipselaille (sicut عَيْنٌ ), ut: እመ፡ ኢተረክበ፡ ዐይኑ፡ (sc. rei furto ablatae) ያገብእ፡ አምሳሊሁ፡ F.N. 35 aliud exemplum videasvid. sub ሕስት፡ col. 891. n. 1007
e) ዐይነ፡ ወርቅ፡ oculus vel species auri i.e. icterusla( morbus regiuslaq.d.), Lud.
3)fonsla, Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 15,27 ; Jacobi epistola.Jac. 3,11 ; Deus አቀመ፡ አዕይንቲሁ፡ ለተከዚ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 13,46 et Deg.; fortasse Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 21,7 ; translatetransl.: ተመክሮ፡ ዐይነ፡ ተመርሖ፡ ውእቱ፡ Mashafa Falasfa.Fal. f. 55. Eodem referendum est ዐይነ፡ ምድር፡ oculus terrae i.e. cavumlaut talpae, mustelae, Lud. auctore, auctoritateauct.Greg. (cfr. etiam Isenberg lexiconlex.amh. sub ዐይን፡ ).
ʿayn
Cross-references:
a) for ምኡከ፡ ዐይን፡ videasvid. ምኡክ፡ (Leslau)
b) for ቀልደደ፡ ዐይን፡ videasvid. ቀልደድ፡
II, 1
1)reverterela
a)averterela, converterela: ከመ፡ ያግብእዎሙ፡ ለአሕዛብ፡ ኀቤሆሙ፡ Actus apostolorum.Act. 20,30 .
b)deflecterela, declinare facerela: ከመ፡ እንተ፡ ታገብእ፡ ዐይነ፡ መዳልው፡ Jesaiae prophetia.Jes. 40,15 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 1,35 .
c)retro verterela: ያገብኦሙ፡ ድኅሬሆሙ፡ ለጠቢባን፡ Jesaiae prophetia.Jes. 44,25 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 20,12 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 43,12 .
d)rejicerela: ያገብኦ፡ ድኅረ፡ ዘባኑ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,15 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 49,18 . n. 1170
2)redire facerela,
a)reducerela, aliquem vel aliquid: እመ፡ አእተተ፡ መኑ፡ ያገብእ፡ liber Jobi.Job 9,12 ; ቦኑ፡ እክል፡ አግብኦቶ፡ Regum liber biblicum II.2 Reg. 12,23 ; ዕራቅየ፡ አግብአኒ፡ Ruth liber biblicus.Ruth 1,21 ; ያገብእ፡ ሌሊተ፡ liber Jobi.Job 34,25 ; cumc.Acc.sequensseq. ውስተ፡ loci Genesis liber Pentateuchi.Gen. 28,15 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 48,21 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 22,23 ; ታገብአኒ፡ ውስተ፡ መሬት፡ liber Jobi.Job 10,9 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 17,1 ; Jeremiae prophetia.Jer. 23,3 ; Jeremiae prophetia.Jer. 37,3 ; አልቦ፡ ዘያገብኦ፡ ለሰብእ፡ ውስተ፡ ሕዝቡ፡ συνάγων Jesaiae prophetia.Jes. 13,14 ; sequensseq.Acc.loci: አግብኦ፡ ብሔሮ፡ not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 13,39 ; sequensseq. ኀበ፡ pers.: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 42,37 ; ከመ፡ ያግብእ፡ ልበ፡ አብ፡ ኀበ፡ ውሉድ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 48,10 .
b)reportarelavel referrelaaliquid: ያገብኡ፡ ለክሙ፡ ንዋየ፡ ቤተ፡ እግዚአብሔር፡ እምባቢሎን፡ Jeremiae prophetia.Jer. 34,13 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 44,8 ; ርግብ፡ ዘሥልሰ፡ አግብአት፡ ቃለ፡ ለኖኅ፡ Reliquiae Baruch.Rel. Bar.
c)remitterela, Regum liber biblicum I.1 Reg. 29,4 ; አግብአቶ፡ አስቴር፡ ለዝኩ፡ ዘመጽአ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 4,15 .
e)redderela, cumc.Acc.rei et ለ፡ pers., ut rem vi vel furto ablatam Deuteronomium.Deut. 28,31 ; Judicum liber.Jud. 17,3 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 5,23 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 5,7 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 9,7 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 2,13 ; amissam Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 23,4 ; Deuteronomium.Deut. 22,2 ; pignus Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 22,25 ; Deuteronomium.Deut. 24,13 ; Hezekielis prophetia.Hez. 18,7 ; alia Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 15,11 ; በርበረ፡ ማኅፈደ፡ ወኢያግብአ፡ liber Jobi.Job 20,19 ; አግብአ፡ ፈርዖን፡ ሳራሃ፡ ለአብራም፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 13 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 5,33 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 20,13 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 51,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 27,3 ; reddere responsum p. 484.
α)referrelaopus imperatum, postquam perfectum est, Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 5,18 .
β)redire facerelapossessionem ad possessorem pristinum Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 25,28 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 25,31 .
γ)retribuerela, referrela, rependerela, cumc.Acc.rei et ላዕለ፡ pers. Hezekielis prophetia.Hez. 7,3 ; Hezekielis prophetia.Hez. 7,4 ; ኣገብእ፡ ፍኖተኪ፡ ላዕለ፡ ርእስኪ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 16,43 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 25,39 ; ከመ፡ ያግብእ፡ ላዕሌሆሙ፡ ዐውያተ፡ ነዳያን፡ liber Jobi.Job 34,28 ; cumc.Acc.et ለ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 50,15 ; Jesaiae prophetia.Jes. 65,6 ; cumc.Acc.rei: እግዚአብሔር፡ ያገብእ፡ ዕስየተ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 32,13 ; እግዚአብሔር፡ ያገብእ፡ ፍትሐ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 35,4 .
δ)reddere rationemla, sequensseq. ሐሳበ፡ vel ቃለ፡ , ut: ያገብእ፡ ሐሳበ፡ ለዘይኴንን፡ not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 4,5 ; በእንቲአሁ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 12,36 ; ኣገብእ፡ ቃለ፡ በእንተ፡ ኵሉ፡ ዘገበርኩ፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 125 ; etiam omisso ቃለ፡ , ut: ከመ፡ ያግብኡ፡ ኀቤሆሙ፡ ነገሥት፡ Danielis prophetia.Dan. 6,2 .
ε)reddere i.e. ferre sententiamla, sequensseq. ፍትሐ፡ Marci Evangelium.Marc. 14,64 ; በጽድቅ፡ ያገብእ፡ ፍትሐ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 42,3 ; Jesaiae prophetia.Jes. 42,4 ; ያገብኡ፡ ሎቱ፡ ፍትሐ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 8,14 ; አግብአ፡ ፍትሐ፡ ለዘሩባቤል፡ Lud. ex Organon Mariae, quod Ezra Edzardi Hamburgi possidebat, a Ludolfo lectum.Org. Edz.
f)reposcerela, cumc.Acc.rei et እምነ፡ pers., Fetḥa Nagast; numeri significant capita capitumque partes.F.N. 24,3 ( videasvid. sub ሕፄ፡ col. 140).
g)referrelatributa, vectigalia, i.e. penderela: እለ፡ ያገብኡ፡ ጸባሕተ፡ Regum liber biblicum II.2 Reg. 8,2 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,24 (ubi F ታጋብኡ፡ II, 3 exhibet); Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,26 ; አልብከ፡ ጸባሕት፡ ወኢያገብኡ፡ ለከ፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 4,13 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 13,6 .
h)redigerela
α)aliquid in ditionem alicujus: አግብአ፡ ለፈርዖን፡ ኵሎ፡ ምድሮሙ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,20 .
β)aliquem i.e. adigerela, sequensseq.SubjunctivusSubj.: ፍቅረ፡ ክርስቶስ፡ ያገብአነ፡ (Platt ያጌብረነ፡ ) ናጥብዕ፡ ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 5,13 .
i)transmutarelaaliquid in aliquid ( videasvid. ገብአ፡ not able to find explanation in abbreviation listNr. 1, i): ትፍሥሕተክሙ፡ ውስተ፡ ትካዝ፡ አግብእዎ፡ Jacobi epistola.Jac. 4,9 .
3)facere ut aliquid veniat ad aliquem i.e. traderela: አግብኡ፡ ቀርኖሙ፡ ለባዕድ፡ ወክብሮሙኒ፡ ለካልእ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 49,5 ; 1 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 18,8 ; sequensseq. ቅድመ፡ pers.: Judicum liber.Jud. 11,9 , vel ውስተ፡ እደ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 26,45 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 23,4 ; Deuteronomium.Deut. 3,2 ; Deuteronomium.Deut. 3,3 ; Danielis prophetia.Dan. 1,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 19,4 ; Jesaiae prophetia.Jes. 51,23 ; Jeremiae prophetia.Jer. 39,3 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 95,3 ; vel sequensseq. ውስተ፡ , ut: ኣገብኦሙ፡ ውስተ፡ ኲናት፡ Jeremiae prophetia.Jer. 15,9 .
a)urbem hosti Judith liber apocryphus.Judith 7,13 ; Judith liber apocryphus.Judith 7,26 ; Judith liber apocryphus.Judith 10,12 ; vel dederelaaliquem captivum: ያገብኡ፡ ርእሶሙ፡ ኀቤከ፡ Judith liber apocryphus.Judith 2,10 .
b)dederela: እለ፡ አግብኡ፡ ነፍሶሙ፡ ለከ፡ Lit. Joh.
cum compositis, praepositiopraep.et conjunctioconj.
I)not foundPraep.
1)loci:
d) መንገለ፡ ድኅረ፡ partem posterioremlaalicujus versuslaJudicum liber.Jud. 18,12 .
e) እምድኅረ፡
α)a postla, ne sitla(amplius) postlaRegum liber biblicum II.2 Reg. 2,21 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 77,76 ; n. 1110Matthaei Evangelium.Matth. 4,10 ; Matthaei Evangelium.Matth. 16,23 ; ትዜሙ፡ ምድር፡ እምድኅረ፡ እግዚአብሔር፡ Hosea.Hos. 1,2 .
β)a parte posteriorilaalicujus, Apoc. 1,10; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 14,9 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 14,19 . not able to find explanation in abbreviation listNota Ex. 25,38 , ubi interpres τὸν ἐπαρυστῆρα vertit ዘእምድኅሬሃ፡ pars ejus posteriorla(„tamquam ab ὕστερος Lud.).
2)temporis:
<II< not foundConj. >II> <III< adverbium, adverbialiteradv. ወይትነሣእ፡ ወየሐውር፡ ይምነ፡ ወፅግመ፡ ቅድመ፡ ወድኅረ፡ Er pflegte sich zu erheben, nach rechts und links, nach vorn und hinten zu gehn.de Kebra Nagast; numerus significat sectiones.Kebr. Nag. 25,12 17b l. 22 (ed.), 15 (tr.); ከማሁ፡ ይረውጹ፡ በሰረገላ፡ ዘአልቦ፡ ቅድመ፡ ወድኅረ፡ ዘእንበለ፡ ተሀውኮ፡ ይምነ፡ ወፅግመ። So eilten sie auf dem Wagen dahin, ohne nach vorn oder nach hinten, nach rechts oder nach links zu schwankende Kebra Nagast; numerus significat sectiones.Kebr. Nag. 52,18 57a l. 24 (ed.), 46 (tr.) see also ድኅር >III>
II, 1
1)reverterela
a)averterela, converterela: ከመ፡ ያግብእዎሙ፡ ለአሕዛብ፡ ኀቤሆሙ፡ Actus apostolorum.Act. 20,30 .
b)deflecterela, declinare facerela: ከመ፡ እንተ፡ ታገብእ፡ ዐይነ፡ መዳልው፡ Jesaiae prophetia.Jes. 40,15 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 1,35 .
c)retro verterela: ያገብኦሙ፡ ድኅሬሆሙ፡ ለጠቢባን፡ Jesaiae prophetia.Jes. 44,25 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 20,12 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 43,12 .
d)rejicerela: ያገብኦ፡ ድኅረ፡ ዘባኑ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,15 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 49,18 . n. 1170
2)redire facerela,
a)reducerela, aliquem vel aliquid: እመ፡ አእተተ፡ መኑ፡ ያገብእ፡ liber Jobi.Job 9,12 ; ቦኑ፡ እክል፡ አግብኦቶ፡ Regum liber biblicum II.2 Reg. 12,23 ; ዕራቅየ፡ አግብአኒ፡ Ruth liber biblicus.Ruth 1,21 ; ያገብእ፡ ሌሊተ፡ liber Jobi.Job 34,25 ; cumc.Acc.sequensseq. ውስተ፡ loci Genesis liber Pentateuchi.Gen. 28,15 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 48,21 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 22,23 ; ታገብአኒ፡ ውስተ፡ መሬት፡ liber Jobi.Job 10,9 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 17,1 ; Jeremiae prophetia.Jer. 23,3 ; Jeremiae prophetia.Jer. 37,3 ; አልቦ፡ ዘያገብኦ፡ ለሰብእ፡ ውስተ፡ ሕዝቡ፡ συνάγων Jesaiae prophetia.Jes. 13,14 ; sequensseq.Acc.loci: አግብኦ፡ ብሔሮ፡ not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 13,39 ; sequensseq. ኀበ፡ pers.: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 42,37 ; ከመ፡ ያግብእ፡ ልበ፡ አብ፡ ኀበ፡ ውሉድ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 48,10 .
b)reportarelavel referrelaaliquid: ያገብኡ፡ ለክሙ፡ ንዋየ፡ ቤተ፡ እግዚአብሔር፡ እምባቢሎን፡ Jeremiae prophetia.Jer. 34,13 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 44,8 ; ርግብ፡ ዘሥልሰ፡ አግብአት፡ ቃለ፡ ለኖኅ፡ Reliquiae Baruch.Rel. Bar.
c)remitterela, Regum liber biblicum I.1 Reg. 29,4 ; አግብአቶ፡ አስቴር፡ ለዝኩ፡ ዘመጽአ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 4,15 .
e)redderela, cumc.Acc.rei et ለ፡ pers., ut rem vi vel furto ablatam Deuteronomium.Deut. 28,31 ; Judicum liber.Jud. 17,3 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 5,23 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 5,7 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 9,7 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 2,13 ; amissam Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 23,4 ; Deuteronomium.Deut. 22,2 ; pignus Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 22,25 ; Deuteronomium.Deut. 24,13 ; Hezekielis prophetia.Hez. 18,7 ; alia Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 15,11 ; በርበረ፡ ማኅፈደ፡ ወኢያግብአ፡ liber Jobi.Job 20,19 ; አግብአ፡ ፈርዖን፡ ሳራሃ፡ ለአብራም፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 13 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 5,33 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 20,13 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 51,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 27,3 ; reddere responsum p. 484.
α)referrelaopus imperatum, postquam perfectum est, Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 5,18 .
β)redire facerelapossessionem ad possessorem pristinum Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 25,28 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 25,31 .
γ)retribuerela, referrela, rependerela, cumc.Acc.rei et ላዕለ፡ pers. Hezekielis prophetia.Hez. 7,3 ; Hezekielis prophetia.Hez. 7,4 ; ኣገብእ፡ ፍኖተኪ፡ ላዕለ፡ ርእስኪ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 16,43 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 25,39 ; ከመ፡ ያግብእ፡ ላዕሌሆሙ፡ ዐውያተ፡ ነዳያን፡ liber Jobi.Job 34,28 ; cumc.Acc.et ለ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 50,15 ; Jesaiae prophetia.Jes. 65,6 ; cumc.Acc.rei: እግዚአብሔር፡ ያገብእ፡ ዕስየተ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 32,13 ; እግዚአብሔር፡ ያገብእ፡ ፍትሐ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 35,4 .
δ)reddere rationemla, sequensseq. ሐሳበ፡ vel ቃለ፡ , ut: ያገብእ፡ ሐሳበ፡ ለዘይኴንን፡ not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 4,5 ; በእንቲአሁ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 12,36 ; ኣገብእ፡ ቃለ፡ በእንተ፡ ኵሉ፡ ዘገበርኩ፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 125 ; etiam omisso ቃለ፡ , ut: ከመ፡ ያግብኡ፡ ኀቤሆሙ፡ ነገሥት፡ Danielis prophetia.Dan. 6,2 .
ε)reddere i.e. ferre sententiamla, sequensseq. ፍትሐ፡ Marci Evangelium.Marc. 14,64 ; በጽድቅ፡ ያገብእ፡ ፍትሐ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 42,3 ; Jesaiae prophetia.Jes. 42,4 ; ያገብኡ፡ ሎቱ፡ ፍትሐ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 8,14 ; አግብአ፡ ፍትሐ፡ ለዘሩባቤል፡ Lud. ex Organon Mariae, quod Ezra Edzardi Hamburgi possidebat, a Ludolfo lectum.Org. Edz.
f)reposcerela, cumc.Acc.rei et እምነ፡ pers., Fetḥa Nagast; numeri significant capita capitumque partes.F.N. 24,3 ( videasvid. sub ሕፄ፡ col. 140).
g)referrelatributa, vectigalia, i.e. penderela: እለ፡ ያገብኡ፡ ጸባሕተ፡ Regum liber biblicum II.2 Reg. 8,2 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,24 (ubi F ታጋብኡ፡ II, 3 exhibet); Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,26 ; አልብከ፡ ጸባሕት፡ ወኢያገብኡ፡ ለከ፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 4,13 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 13,6 .
h)redigerela
α)aliquid in ditionem alicujus: አግብአ፡ ለፈርዖን፡ ኵሎ፡ ምድሮሙ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,20 .
β)aliquem i.e. adigerela, sequensseq.SubjunctivusSubj.: ፍቅረ፡ ክርስቶስ፡ ያገብአነ፡ (Platt ያጌብረነ፡ ) ናጥብዕ፡ ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 5,13 .
i)transmutarelaaliquid in aliquid ( videasvid. ገብአ፡ not able to find explanation in abbreviation listNr. 1, i): ትፍሥሕተክሙ፡ ውስተ፡ ትካዝ፡ አግብእዎ፡ Jacobi epistola.Jac. 4,9 .
3)facere ut aliquid veniat ad aliquem i.e. traderela: አግብኡ፡ ቀርኖሙ፡ ለባዕድ፡ ወክብሮሙኒ፡ ለካልእ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 49,5 ; 1 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 18,8 ; sequensseq. ቅድመ፡ pers.: Judicum liber.Jud. 11,9 , vel ውስተ፡ እደ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 26,45 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 23,4 ; Deuteronomium.Deut. 3,2 ; Deuteronomium.Deut. 3,3 ; Danielis prophetia.Dan. 1,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 19,4 ; Jesaiae prophetia.Jes. 51,23 ; Jeremiae prophetia.Jer. 39,3 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 95,3 ; vel sequensseq. ውስተ፡ , ut: ኣገብኦሙ፡ ውስተ፡ ኲናት፡ Jeremiae prophetia.Jer. 15,9 .
a)urbem hosti Judith liber apocryphus.Judith 7,13 ; Judith liber apocryphus.Judith 7,26 ; Judith liber apocryphus.Judith 10,12 ; vel dederelaaliquem captivum: ያገብኡ፡ ርእሶሙ፡ ኀቤከ፡ Judith liber apocryphus.Judith 2,10 .
b)dederela: እለ፡ አግብኡ፡ ነፍሶሙ፡ ለከ፡ Lit. Joh.
Substantivumsubst.( m. ) pluralisPl. ዘባናት፡ [dictum ab eminendola: زَابِنَةٌ collislain valle; زَبُّونَةٌ collumla, collatio, -is vel collectivum, -ecoll. ዲበ፡ , ደብር፡ , زُبْيَةٌ locus terrae altiorla; زَبَا portandum suscepitla; زُبْرَةٌ dorsi pars inter scapulasla, دُبْرٌ دُبُرٌ tergumla, postica parsla]
1)dorsumla, tergumla, νῶτος , νῶτον , ተሰብረ፡ ዘባኑ፡ (v. ዐፅመ፡ ዘባኑ፡ ) Regum liber biblicum I.1 Reg. 4,18 ; አዕፅምተ፡ ዘባኑ፡ liber Jobi.Job 40,13 ; መጠውኩ፡ ዘባንየ፡ ለመቅሠፍት፡ Jesaiae prophetia.Jes. 50,6 ; Hezekielis prophetia.Hez. 1,18 ; liber Jobi.Job 15,26 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 49,8 ; ሰላም፡ ለዘባንኪ፡ I Salâm ad Mariam I, II, III; numerus significat strophas.Sal. Mar. 20 ; ያገብኦ፡ ድኅረ፡ ዘባኑ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,15 ; ሜጡ፡ ዘባኖሙ፡ Zachariae prophetia.Zach. 7,11 ; Jeremiae prophetia.Jer. 31,39 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 80,6 ; ሜጡ፡ ዘባኖሙ፡ ኀቤየ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 2,27 ; Jeremiae prophetia.Jer. 39,33 ; እመይጠክሙ፡ ዘባነክሙ፡ Malachiae prophetia.Mal. 2,3 ; ዘባኖሙ፡ መንገለ፡ ቤተ፡ እግዚአብሔር፡ τὰ ὀπίσθια Hezekielis prophetia.Hez. 8,16 ; ዘባናት፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 9,23 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 68,28 ; Hezekielis prophetia.Hez. 10,12 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 11,10 ; Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 171,2 .
a)de inanimatis: በዘባነ፡ ባሕር፡ እንዘ፡ ይሰፍሕ፡ ልብሶ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaskaramSx. Masc. 18 Enc.
b)latusla: በዘባነ፡ ባሕር፡ ἐπί νώτου θαλάσσης Numeri, liber Pentateuchi.Num. 34,11 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 34,15 ; Josuae liber.Jos. 18,16 ; Josuae liber.Jos. 18,18 .
2)caudala, οὐρά liber Jobi.Job 40,12 ; ማእሰ፡ ዘባኑ፡ liber Jobi.Job 40,26 .
3)limbuslavestis [coll. زَوْبَرٌ زِٸْبِرٌ ]: ዘባኑ፡ ለልብስ፡ λῶμα ὑποδύτου Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 36,32 . Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ዘባን፡ ዘ፡ ጄርባ።
II emaciarela, macilentum redderela, macie conficerelavel attenuarela: Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 28,6 ; ምንትኑ፡ ከመዝ፡ ያደገድገከ፡ 2 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 13,4 ; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 20 ; ደዌ፡ አደግደገ፡ ሥጋሁ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 302 ; ፬ ግብር፡ ያደገድጉ፡ አባለ፤ ሐዊረ፡ ፍኖት፡ ወትጋህ፡ ዘልፈ፡ ወጸዊም፡ ወጽምእ፡ በሐሩር፡ ( oppositum, -o, -nituropp. ያገዝፉ፡ ) Mashafa Falasfa.Fal. f. 67.
II,1facere ut abjiciatlavel projiciatlaaliquis aliquid, cumc.duplexdupl.Acc.: ኣገድፈከ፡ ቀስተከ፡ እምእዴከ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 39,3 ; ያገድፎሙ፡ (v. pro ያነግፎሙ፡ ) ኰያንዊሆሙ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 41,2 . n. 1206II,1
1)facere utlaaliquid excutiaturlavel decutiaturlavel decidatlae manu alicujus, vel ut abjiciatlaaliquid, cumc.duplexdupl.Acc.: ኣነግፎ፡ መጥባሕቶ፡ እምእዴሁ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 30,22 ; ያነግፎሙ፡ ውስተ፡ ምድር፡ ኰያንዊሆሙ፡ (v. ያገድፎሙ፡ ) Jesaiae prophetia.Jes. 41,2 ; ናሁ፡ አነ፡ ኣነግፈክሙ፡ ንዋየ፡ ሐቅልክሙ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 21,4 .
2)facere utlaalicujus dimittatlavel reddatlarem vi raptam i.e. eriperelavel excuterelaalicui aliquid, liberarelaaliquem, cumc.duplexdupl.Acc.: አንገፍክዎሙ፡ እማእከለ፡ ጥረሲሆሙ፡ ዘመሠጡ፡ liber Jobi.Job 29,17 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 30,18 ; cumc.Acc.personapers.vel rei raptae: እምእደ፡ ኵናት፡ ያነግፈከ፡ ( λύσει σε ) liber Jobi.Job 5,20 ; liber Jobi.Job 6,23 ( ῥύσασθαι ); Jesaiae prophetia.Jes. 42,22 ( ἐξαιρεῖσθαι ); በከመ፡ ያነግፍ፡ ኖላዊ፡ እምአፈ፡ ዐንበሳ፡ እግረ፡ ( ἐκσπάσῃ ) Amosi prophetia.Am. 3,12 ; n. 696 ያነግፈኪ፡ እምእደ፡ ፀርኪ፡ Michaei prophetia.Mich. 4,10 ; Danielis prophetia.Dan. 3,17 ; Jesaiae prophetia.Jes. 60,16 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 30,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 36,42 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 58,1 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 68,18 ; Lucae evangelium.Luc. 4,19 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 160 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 236 ; omisso Acc.: አንግፉ፡ እምእደ፡ ዘመሠጠ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 21,12 .
3)facere utlaalicujus deponat luctumlai.e. consolarilaaliquem, vel sequensseq. ላሐ፡ , ut: አንገፍዎ፡ ላሐ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 24,67 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 37,35 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 10,2 , vel omisso ላሐ፡ ut Regum liber biblicum II.2 Reg. 13,39 .
4)i.q. I,1excuterela, decuterela, Actus apostolorum.Act. 28,5 romanae editionisrom.(si quidem lectio sana est).
I,2[vicinum videtur verbis, quibus potestas immergendilavel intingendilainest, ut غَمَرَ غَمَسَ al.; in specie conferascfr. غُمْنَةٌ i.q. غُمْرَةٌ linimenti genusla] contaminarela, inquinarela, polluerela: ተኀፀብኩ፡ እገርየ፡ እፎኑ፡ እጌምኖን፡ Canticum Canticorum.Cant. 5,3 ; ኢገመኑ፡ አልባሲሆሙ፡ Apocalypsis Joannis.Apoc. 3,4 ; ለሊሁ፡ ነፍሶ፡ ይጌምን፡ (v. ያጌምን፡ ) Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,28 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 5,19 ; ገመንከ፡ ዘርአከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 47,20 ; ስምየ፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 3,15 .
b)violarelafidem: ኢይገምን፡ ቃሎ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 30,3 .
II, 1
1)reverterela
a)averterela, converterela: ከመ፡ ያግብእዎሙ፡ ለአሕዛብ፡ ኀቤሆሙ፡ Actus apostolorum.Act. 20,30 .
b)deflecterela, declinare facerela: ከመ፡ እንተ፡ ታገብእ፡ ዐይነ፡ መዳልው፡ Jesaiae prophetia.Jes. 40,15 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 1,35 .
c)retro verterela: ያገብኦሙ፡ ድኅሬሆሙ፡ ለጠቢባን፡ Jesaiae prophetia.Jes. 44,25 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 20,12 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 43,12 .
d)rejicerela: ያገብኦ፡ ድኅረ፡ ዘባኑ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 21,15 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 49,18 . n. 1170
2)redire facerela,
a)reducerela, aliquem vel aliquid: እመ፡ አእተተ፡ መኑ፡ ያገብእ፡ liber Jobi.Job 9,12 ; ቦኑ፡ እክል፡ አግብኦቶ፡ Regum liber biblicum II.2 Reg. 12,23 ; ዕራቅየ፡ አግብአኒ፡ Ruth liber biblicus.Ruth 1,21 ; ያገብእ፡ ሌሊተ፡ liber Jobi.Job 34,25 ; cumc.Acc.sequensseq. ውስተ፡ loci Genesis liber Pentateuchi.Gen. 28,15 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 48,21 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 22,23 ; ታገብአኒ፡ ውስተ፡ መሬት፡ liber Jobi.Job 10,9 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 17,1 ; Jeremiae prophetia.Jer. 23,3 ; Jeremiae prophetia.Jer. 37,3 ; አልቦ፡ ዘያገብኦ፡ ለሰብእ፡ ውስተ፡ ሕዝቡ፡ συνάγων Jesaiae prophetia.Jes. 13,14 ; sequensseq.Acc.loci: አግብኦ፡ ብሔሮ፡ not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 13,39 ; sequensseq. ኀበ፡ pers.: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 42,37 ; ከመ፡ ያግብእ፡ ልበ፡ አብ፡ ኀበ፡ ውሉድ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 48,10 .
b)reportarelavel referrelaaliquid: ያገብኡ፡ ለክሙ፡ ንዋየ፡ ቤተ፡ እግዚአብሔር፡ እምባቢሎን፡ Jeremiae prophetia.Jer. 34,13 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 44,8 ; ርግብ፡ ዘሥልሰ፡ አግብአት፡ ቃለ፡ ለኖኅ፡ Reliquiae Baruch.Rel. Bar.
c)remitterela, Regum liber biblicum I.1 Reg. 29,4 ; አግብአቶ፡ አስቴር፡ ለዝኩ፡ ዘመጽአ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 4,15 .
e)redderela, cumc.Acc.rei et ለ፡ pers., ut rem vi vel furto ablatam Deuteronomium.Deut. 28,31 ; Judicum liber.Jud. 17,3 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 5,23 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 5,7 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 9,7 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 2,13 ; amissam Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 23,4 ; Deuteronomium.Deut. 22,2 ; pignus Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 22,25 ; Deuteronomium.Deut. 24,13 ; Hezekielis prophetia.Hez. 18,7 ; alia Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 15,11 ; በርበረ፡ ማኅፈደ፡ ወኢያግብአ፡ liber Jobi.Job 20,19 ; አግብአ፡ ፈርዖን፡ ሳራሃ፡ ለአብራም፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 13 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 5,33 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 20,13 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 51,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 27,3 ; reddere responsum p. 484.
α)referrelaopus imperatum, postquam perfectum est, Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 5,18 .
β)redire facerelapossessionem ad possessorem pristinum Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 25,28 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 25,31 .
γ)retribuerela, referrela, rependerela, cumc.Acc.rei et ላዕለ፡ pers. Hezekielis prophetia.Hez. 7,3 ; Hezekielis prophetia.Hez. 7,4 ; ኣገብእ፡ ፍኖተኪ፡ ላዕለ፡ ርእስኪ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 16,43 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 25,39 ; ከመ፡ ያግብእ፡ ላዕሌሆሙ፡ ዐውያተ፡ ነዳያን፡ liber Jobi.Job 34,28 ; cumc.Acc.et ለ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 50,15 ; Jesaiae prophetia.Jes. 65,6 ; cumc.Acc.rei: እግዚአብሔር፡ ያገብእ፡ ዕስየተ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 32,13 ; እግዚአብሔር፡ ያገብእ፡ ፍትሐ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 35,4 .
δ)reddere rationemla, sequensseq. ሐሳበ፡ vel ቃለ፡ , ut: ያገብእ፡ ሐሳበ፡ ለዘይኴንን፡ not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 4,5 ; በእንቲአሁ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 12,36 ; ኣገብእ፡ ቃለ፡ በእንተ፡ ኵሉ፡ ዘገበርኩ፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 125 ; etiam omisso ቃለ፡ , ut: ከመ፡ ያግብኡ፡ ኀቤሆሙ፡ ነገሥት፡ Danielis prophetia.Dan. 6,2 .
ε)reddere i.e. ferre sententiamla, sequensseq. ፍትሐ፡ Marci Evangelium.Marc. 14,64 ; በጽድቅ፡ ያገብእ፡ ፍትሐ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 42,3 ; Jesaiae prophetia.Jes. 42,4 ; ያገብኡ፡ ሎቱ፡ ፍትሐ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 8,14 ; አግብአ፡ ፍትሐ፡ ለዘሩባቤል፡ Lud. ex Organon Mariae, quod Ezra Edzardi Hamburgi possidebat, a Ludolfo lectum.Org. Edz.
f)reposcerela, cumc.Acc.rei et እምነ፡ pers., Fetḥa Nagast; numeri significant capita capitumque partes.F.N. 24,3 ( videasvid. sub ሕፄ፡ col. 140).
g)referrelatributa, vectigalia, i.e. penderela: እለ፡ ያገብኡ፡ ጸባሕተ፡ Regum liber biblicum II.2 Reg. 8,2 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,24 (ubi F ታጋብኡ፡ II, 3 exhibet); Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,26 ; አልብከ፡ ጸባሕት፡ ወኢያገብኡ፡ ለከ፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 4,13 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 13,6 .
h)redigerela
α)aliquid in ditionem alicujus: አግብአ፡ ለፈርዖን፡ ኵሎ፡ ምድሮሙ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 47,20 .
β)aliquem i.e. adigerela, sequensseq.SubjunctivusSubj.: ፍቅረ፡ ክርስቶስ፡ ያገብአነ፡ (Platt ያጌብረነ፡ ) ናጥብዕ፡ ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 5,13 .
i)transmutarelaaliquid in aliquid ( videasvid. ገብአ፡ not able to find explanation in abbreviation listNr. 1, i): ትፍሥሕተክሙ፡ ውስተ፡ ትካዝ፡ አግብእዎ፡ Jacobi epistola.Jac. 4,9 .
3)facere ut aliquid veniat ad aliquem i.e. traderela: አግብኡ፡ ቀርኖሙ፡ ለባዕድ፡ ወክብሮሙኒ፡ ለካልእ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 49,5 ; 1 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 18,8 ; sequensseq. ቅድመ፡ pers.: Judicum liber.Jud. 11,9 , vel ውስተ፡ እደ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 26,45 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 23,4 ; Deuteronomium.Deut. 3,2 ; Deuteronomium.Deut. 3,3 ; Danielis prophetia.Dan. 1,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 19,4 ; Jesaiae prophetia.Jes. 51,23 ; Jeremiae prophetia.Jer. 39,3 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 95,3 ; vel sequensseq. ውስተ፡ , ut: ኣገብኦሙ፡ ውስተ፡ ኲናት፡ Jeremiae prophetia.Jer. 15,9 .
a)urbem hosti Judith liber apocryphus.Judith 7,13 ; Judith liber apocryphus.Judith 7,26 ; Judith liber apocryphus.Judith 10,12 ; vel dederelaaliquem captivum: ያገብኡ፡ ርእሶሙ፡ ኀቤከ፡ Judith liber apocryphus.Judith 2,10 .
b)dederela: እለ፡ አግብኡ፡ ነፍሶሙ፡ ለከ፡ Lit. Joh.
II,2inlafaciem i.e. conspectum proponerelaalicui aliquid i.e.
a)ostentarela: quum abessem ጸላእያንየ፡ ክህሉኒ፡ በተጥባበ፡ ነገረ፡ ሐሰት፡ ለሀጕልየ፡ ወአገጸዉ፡ ኀቤከ፡ (compellat Herodem) ፅሩዐ፡ በገጸ፡ ጽድቅ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 338. n. 1211
b)ostenderela, demonstrarela: ያጌጹ፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 8 ; cumc. በእንተ፡ de re i.e. rem: ወያጌጹ፡ በእንቲአሁ፡ ከዊነ፡ አፍቅሮ፡ ክርስቶስ፡ ለዮሐንስ፡ ፈድፋደ፡ እምጴጥሮስ፡ (hoc ostenditur eo quod Christus Joannem magis diligebat quam Petrum) Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 54 ; cumc. ላዕለ፡ contralaaliquem: ለእመ፡ ጐንደየ፡ ኅሊና፡ (sc. cogitatio mala) ውስተ፡ ልቡ፡ ያጌጹ፡ ላዕለ፡ ብእሲ፡ ከመ፡ ያፈቅሮ፡ ሎቱ፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 71.
II,1
1)publicarela, evulgarelavel divulgarela, palam facerela, apertumlavel notumlavel publicum facerela, manifestarela: Matthaei Evangelium.Matth. 12,16 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 9,6 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 9,8 ; አግህድ፡ ሎቱ፡ ፍጻሜ፡ ዘይመጽእ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 10,2 ; እስመ፡ በዛቲ፡ ዕለት፡ (sc. epiphaniorum) አግሀደ፡ እግዚእነ፡ ኢየሱስ፡ ክርስቶስ፡ ርእሶ፡ እስመ፡ ውእቱ፡ ኢያግሀደ፡ ርእሶ፡ ለመኑሂ፡ መጠነ፡ ፴ ዓም፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TerrSx. Ter 11 ; Simon Magus ያግህድ፡ ሕገ፡ ዘስሙ፡ ሲሞናዊ፡ (i.e. Simoniam) not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 67 ; Constantinus M. ያግህድ፡ ርትዕት፡ ሃይማኖተ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 74 ; F.N. 31 ( videasvid. sub ግዕዛን፡ ).
2)dilucidarela, perspicuum facerela, demonstrarela: ጳውሎስ፡ ያግህድ፡ ለነ፡ ምስጢረ፡ ( διατρανοῦν ) Cyr. c. not able to find explanation in abbreviation listPall. f. 82 ; ወይእዜሰ፡ አግሀደ፡ (sc. hoc) በብሂሎቱ፡ Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 3 ; ያግህድ፡ ሎሙ፡ እምውስተ፡ ዘተአምነ፡ በኀቤሆሙ፡ ἀπόδειξις γίγνεται ἀπὸ τῶν ἤδη πεπιστευμένων Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 13 ; al. crebro.
3)palamla, publicela, apertela, libere agerelavel facerelaaliquid vel loquilavel profiterila: በኀበ፡ አስተርአየ፡ ወአግሀደ፡ ብርያል፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 4,18 ; παῤῥησιάζεσθαι Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 11,6 varia lectiovar.; coepit scortari በኅቡእ፡ ወሶበ፡ ተከሥተ፡ ግብራ፡ አግሀደት፡ ገቢረ፡ ርኵስና፡ ወኮነት፡ ትዜሙ፡ በገሃድ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: SaneSx. Sen. 3 ; oculi ነጽሮ፡ እለ፡ አግሀዳ፡ qui libere aspexerunt, Lud. e Syn.; ስመ፡ ክርስቶስ፡ አግሀዱ፡ (publice professi sunt) Sx. not able to find explanation in abbreviation listMasc. 28 Enc.
II,1
1)publicarela, evulgarelavel divulgarela, palam facerela, apertumlavel notumlavel publicum facerela, manifestarela: Matthaei Evangelium.Matth. 12,16 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 9,6 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 9,8 ; አግህድ፡ ሎቱ፡ ፍጻሜ፡ ዘይመጽእ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 10,2 ; እስመ፡ በዛቲ፡ ዕለት፡ (sc. epiphaniorum) አግሀደ፡ እግዚእነ፡ ኢየሱስ፡ ክርስቶስ፡ ርእሶ፡ እስመ፡ ውእቱ፡ ኢያግሀደ፡ ርእሶ፡ ለመኑሂ፡ መጠነ፡ ፴ ዓም፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TerrSx. Ter 11 ; Simon Magus ያግህድ፡ ሕገ፡ ዘስሙ፡ ሲሞናዊ፡ (i.e. Simoniam) not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 67 ; Constantinus M. ያግህድ፡ ርትዕት፡ ሃይማኖተ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 74 ; F.N. 31 ( videasvid. sub ግዕዛን፡ ).
2)dilucidarela, perspicuum facerela, demonstrarela: ጳውሎስ፡ ያግህድ፡ ለነ፡ ምስጢረ፡ ( διατρανοῦν ) Cyr. c. not able to find explanation in abbreviation listPall. f. 82 ; ወይእዜሰ፡ አግሀደ፡ (sc. hoc) በብሂሎቱ፡ Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 3 ; ያግህድ፡ ሎሙ፡ እምውስተ፡ ዘተአምነ፡ በኀቤሆሙ፡ ἀπόδειξις γίγνεται ἀπὸ τῶν ἤδη πεπιστευμένων Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 13 ; al. crebro.
3)palamla, publicela, apertela, libere agerelavel facerelaaliquid vel loquilavel profiterila: በኀበ፡ አስተርአየ፡ ወአግሀደ፡ ብርያል፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 4,18 ; παῤῥησιάζεσθαι Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 11,6 varia lectiovar.; coepit scortari በኅቡእ፡ ወሶበ፡ ተከሥተ፡ ግብራ፡ አግሀደት፡ ገቢረ፡ ርኵስና፡ ወኮነት፡ ትዜሙ፡ በገሃድ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: SaneSx. Sen. 3 ; oculi ነጽሮ፡ እለ፡ አግሀዳ፡ qui libere aspexerunt, Lud. e Syn.; ስመ፡ ክርስቶስ፡ አግሀዱ፡ (publice professi sunt) Sx. not able to find explanation in abbreviation listMasc. 28 Enc.
Substantivumsubst., m. et fem. , Plur. ሕገግ፡ , pluralisPl.Plur. ሕገጋት፡
1)statutumla, lexla
c)Cujusvis reipublicae et societatis leges et instituta ሕግ፡ appellantur, ut Esther, liber biblicus.Esth. 1,15 ; ሰብአ፡ ሕግ፡ legumla( Aethiopiaela) peritilaChron. Ax.; ዘያአምር፡ ሕገጋተ፡ ምኔት፡ qui legesla( regulasla) coenobii novitlaF.N. 10; ሕገ፡ ምንኵስና፡ F.N. 10.
d)Inde በሕግ፡ ex legela, legitimela, ut: ብእሲትከ፡ እንተ፡ በሕግ፡ አውሰብከ፡ Malachiae prophetia.Mal. 2,14 ; ቤትኩ፡ ምስሌኪ፡ በሕግ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 16,8 ; ዘሕግ፡ vel ዘበሕግ፡ legitimusla, ut: ሰብሳብ፡ ዘበሕግ፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 33 ; ሰብሳብ፡ ዘሕግ፡ not able to find explanation in abbreviation listKedr f. 78 ; Syn.; ዘበሕጉ፡ ἀκολούθως Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 7,6 , vel በከመ፡ ሕጎሙ፡ Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 7,9 ; ዘበሕጉ፡ νομίμως ad Timotheum epistola II.2 Tim. 2,5 ; በከመ፡ ሕግ፡ ወሥርዐት፡ κατὰ τὸ κρίμα Paralipomenon liber II.2 Par. 4,20 ; በከመ፡ ሕጉ፡ ὡς καθήκει Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 5,10 ; ዘእንበለ፡ ሕጉ፡ παρανόμως Actus apostolorum.Act. 23,3 ; አውስቦ፡ ዘእንበለ፡ ሕግ፡ ἀθέμιτοι μίξεις concubitus illegitimilaChrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 2.
e)Denique etiam de lege naturaelausurpatur: ሕገ፡ ጠባይዕ፡ ὁ τῆς φύσεως νόμος Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 27 (cfr. ad Romanos epistola Pauli.Rom. 2,15 ); euphem.: ይፌጽም፡ ሕገ፡ ሥጋ፡ necessitati paretlaEncomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 14.
f)id quod ex lege alicui debeturlaRegum liber biblicum I.1 Reg. 2,13 .
2)foedusla, testamentumla(divinum); διαθήκη (cum voce ሥርዐት፡ tum) voce ሕግ፡ creberrime redditur, ut: ከመ፡ ይኩንከ፡ ሕገ፡ ዘለዓለም፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 17,7 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 45,15 ; መጽሐፈ፡ ሕግ፡ βιβλίον διαθήκης Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 24,7 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 24,23 ; አቀመ፡ ሎቱ፡ ሕገ፡ ዘለዓለም፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 45,7 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 14,17 ; Jeremiae prophetia.Jer. 11,10 ; Malachiae prophetia.Mal. 2,10 ; አባእካሁ፡ ውስተ፡ ሕገ፡ እግዚአብሔር፡ ለገብርከ፡ ምስሌከ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 20,8 . Inde ሕግ፡ ብሊት፡ Vetus TestamentumlaF.M. 20,1 ( videasvid. ሐዲስ፡ ); ሕግ፡ ሐዲስ፡ ad Hebraeos epistola.Hebr. 8,8 sequensseq. Μαρτύριον Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 36,20 .
3)regulala, normala, ratiola, mosla, consuetudola: κανών ad Galatas epistola Pauli.Gal. 6,16 ; ማእረረ፡ ዘበሕጉ፡ ዐቀበ፡ ለነ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 5,24 ; ኢትትቃተሎሙ፡ በሕገ፡ ቀትል፡ Judith liber apocryphus.Judith 7,11 ; ጠፍአ፡ ኵሉ፡ ሕገ፡ ሥጋ፡ እምኔሁ፡ ei corporis vita a naturae norma prorsus abstracta estlanot able to find explanation in abbreviation listGad. T.H. ; እንበይነ፡ ሕግ፡ ob morem i.e. quia moris estlaLiber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,17 ; በሕገ፡ ፈላሲ፡ ὡς παροίκους not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 2,11 romanae editionisrom.; በሕገ፡ እጓለ፡ እመሕያው፡ በሕገ፡ እግዚአብሔር፡ κατ᾽ ἀνθρώπους - κατὰ θεόν not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 4,6 ; ኢኮነ፡ ከማሁ፡ ሕጉ፡ οὐχ οὕτως ἔσται Genesis liber Pentateuchi.Gen. 34,7 ; ዘኒ፡ እነብብ፡ ሕገ፡ ሰብእ፡ κατὰ ἄνθρωπον λέγω ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,5 Platt; ሕገ፡ ሰብእ፡ እብለክሙ፡ ἀνθρώπινον λέγω ad Romanos epistola Pauli.Rom. 6,19 ; Simon Magus ያግህድ፡ ሕገ፡ ዘስሙ፡ ሲሞናዊ፡ simoniam evulgabitlanot able to find explanation in abbreviation listClem. f. 67 ; ሕጋ፡ ለቤተ፡ ብለኔ፡ mores balneorumlaSx. not able to find explanation in abbreviation listTer 22 Enc.
4)institutala, ritusla, sacralapopulorum; deinde religiolaipsa, quatenus legibus et institutis nititur: τὰ νόμιμα ሕጎሙ፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 18,3 ; ሕገ፡ አሕዛብ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 10,3 ; ኵሉ፡ ሕገጊሃ፡ πάσας τὰς πανηγύρεις αὐτῆς ( conciones populi ad festos peragendosla) Hosea.Hos. 2,13 ; ሕገ፡ ናእት፡ ἑορτὴ τῶν ἀζύμων solemnitas azymorumlaExodus, liber Pentateuchi.Ex. 34,18 ; በመዋዕሊሁ፡ ያስተርኢ፡ ካልእ፡ ሕግ፡ (sc. Islâm) not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 75 ; item in Syn. saepius ሕገ፡ ክርስቲያን፡ religio Christianalamemoratur.
ḥǝgg , pluralisPl. ḥǝgag , ḥǝgagāt
probably a Muslim who has undertaken a pilgrimage to Mecca (based on CR’s explanation, see below) ዘጐለተ፡ ሕግ፡ አሕመድ፡ ነጋድ፡ ራእስ።Celui qui a déterminé la concession du fief a été le ḥeg Aḥmad, le nagād rāʾesfr 29 l. 8–9 (ed.), 33 l. 17–18 (tr.) (‘Probablement حاج {ḥāǧǧ }, musulman qui a accompli le pèlegrinage à la Mecque.’ 33 n. 3)
Grébaut
ሕግ፡ ḥǝgg , pluralisPl. ሕገግ፡ ḥǝgag et ሕገጋት፡ ḥǝgagāt «loisfr» ― ሕግ፡ Ms. BNFabb217, fol. 30r.
65
ሕገጋት፡ ḥǝgagāt code de loisfr አንበረ፡ ትእዛዛተ፡ ብዙኃተ፡ በርትዕ፡ ወሕገጋተ፡ ዘይሰናአዉ፡ ለጽድቅ። 188.
አቀመ፡ ሕገ፡ ʾaqama ḥǝgga «promulguer une loifr» ቀንአ፡ ላዕለ፡ ሃይማኖት፡ ኦርቶዶክሳዊት፡ ወአቀመ፡ ሕገ፡ በመዋዕሊሁ፡ ከመ፡ ኢይኅድጉ፡ መነሂ፡ እምሐራ፡ ጥቃ፡ ውስተ፡ ኵሉ፡ አህጉራተ፡ ሮም። 219, videasvid. አቀመ፡
66
Leslau
ሕግ፡ ḥǝgg (pluralisPl. ሕገግ፡ ḥǝgag , ሕገጋት፡ ḥǝgagāt ) lawen, decreeen, canonen, riteen, ruleen, regulationen, statuteen, ordinanceen, normen, covenanten, usageen, customen
ዘሕግ za-ḥǝgg lawfulen
ዘእንበለ፡ ሕግ zaʾǝnbala ḥǝgg unlawfulen
በሕግ ba-ḥǝgg lawfullyen, legallyen
ሕገ ḥǝgga (, ) likeen, like asen, just asen, according toen 227b
Cross-references:
a) for ሠራዔ፡ ሕግ videasvid. ሠራዒ፡ (Leslau)
b) for ታቦተ፡ ሕግ፡ videasvid. ታቦት፡ (TraCES)
c) for ጸሓፌ፡ ሕግ፡ videasvid. ጸሓፊ፡ (Leslau)
II,1
1)publicarela, evulgarelavel divulgarela, palam facerela, apertumlavel notumlavel publicum facerela, manifestarela: Matthaei Evangelium.Matth. 12,16 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 9,6 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 9,8 ; አግህድ፡ ሎቱ፡ ፍጻሜ፡ ዘይመጽእ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 10,2 ; እስመ፡ በዛቲ፡ ዕለት፡ (sc. epiphaniorum) አግሀደ፡ እግዚእነ፡ ኢየሱስ፡ ክርስቶስ፡ ርእሶ፡ እስመ፡ ውእቱ፡ ኢያግሀደ፡ ርእሶ፡ ለመኑሂ፡ መጠነ፡ ፴ ዓም፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TerrSx. Ter 11 ; Simon Magus ያግህድ፡ ሕገ፡ ዘስሙ፡ ሲሞናዊ፡ (i.e. Simoniam) not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 67 ; Constantinus M. ያግህድ፡ ርትዕት፡ ሃይማኖተ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 74 ; F.N. 31 ( videasvid. sub ግዕዛን፡ ).
2)dilucidarela, perspicuum facerela, demonstrarela: ጳውሎስ፡ ያግህድ፡ ለነ፡ ምስጢረ፡ ( διατρανοῦν ) Cyr. c. not able to find explanation in abbreviation listPall. f. 82 ; ወይእዜሰ፡ አግሀደ፡ (sc. hoc) በብሂሎቱ፡ Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 3 ; ያግህድ፡ ሎሙ፡ እምውስተ፡ ዘተአምነ፡ በኀቤሆሙ፡ ἀπόδειξις γίγνεται ἀπὸ τῶν ἤδη πεπιστευμένων Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 13 ; al. crebro.
3)palamla, publicela, apertela, libere agerelavel facerelaaliquid vel loquilavel profiterila: በኀበ፡ አስተርአየ፡ ወአግሀደ፡ ብርያል፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 4,18 ; παῤῥησιάζεσθαι Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 11,6 varia lectiovar.; coepit scortari በኅቡእ፡ ወሶበ፡ ተከሥተ፡ ግብራ፡ አግሀደት፡ ገቢረ፡ ርኵስና፡ ወኮነት፡ ትዜሙ፡ በገሃድ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: SaneSx. Sen. 3 ; oculi ነጽሮ፡ እለ፡ አግሀዳ፡ qui libere aspexerunt, Lud. e Syn.; ስመ፡ ክርስቶስ፡ አግሀዱ፡ (publice professi sunt) Sx. not able to find explanation in abbreviation listMasc. 28 Enc.
II,1
1)de personis
a)seducerela, seorsim ducerela, solum prenderela, sevocarela( bei Seite nehmen ): አግሐሦሙ፡ እንዘ፡ ባሕቲቶሙ፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 12,6 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 3,27 ; Regum liber biblicum III.3 Reg. 11,29 ; አግሐሦሙ፡ እምፍኖት፡ Matthaei Evangelium.Matth. 20,17 ; Marci Evangelium.Marc. 7,33 .
b)recedere juberela, removerela( abtreten lassen ): አግሐሦ፡ ኪያሁ፡ μεταστήσας not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 1,56 .
c)devertere facerela, cumc.Acc.et ውስተ፡ 2 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 6,10 ; apud selai.e. hospitio exciperela, ad devertendumlainvitarela: Lucae evangelium.Luc. 19,6 ; Judicum liber.Jud. 19,18 .
d)seducerela, sevocarelai.e. deflectere facerela, abducerela, averterela, ፍናወ፡ ሕይወት፡ ያግሕሣ፡ እምእኩይ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 16,17 ; አግሕሦ፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 2,4 ; ያግሕሥከ፡ እምነ፡ ርኵሶሙ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. p. 81.
2)de rebus:
b)semoverela, amoverela, removerela, Regum liber biblicum II.2 Reg. 20,12 ; እለ፡ አግሕሦ፡ አግሐሠ፡ እግዚአብሔር፡ Paralipomenon liber I.1 Par. 5,25 ; አግሕሥ፡ እከየ፡ እምሥጋከ፡ ἀπόστησον Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 11,10 ; transferrelasedem, familiam alio, Lud. ex Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: NahaseSx. Nah. 23 Enc.
c)averterela: አግሕሥ፡ እገሪከ፡ እምአሠሮሙ፡ ἔκκλινον Proverbiorum liber biblicus.Prov. 1,15 ; ተጋደሉ፡ ለአግሕሦ፡ ጽዕለት፡ እምኔክሙ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 371.
d)flecterelajus: አግሕሦ፡ ጽድቅ፡ በፍትሕ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 18,5 .
e)tollerela, auferrelautensilia (post usum), abräumen : አስተፋጠኑ፡ ወአግሐሡ፡ ἀπολύειν (v. አስተግሐሡ፡ ) Judith liber apocryphus.Judith 13,1 .
( ዕጕል፡ ) participiumpart.vilavel fraude raptuslavel exactusla: ተዐጋሊ፡ si poenae luendae impar est ያግብኡ፡ ንዋየ፡ ዕጕል፡ እምተዐጋሊ፡ ኵለንታሁ፡ F.N. 35; ለእመ፡ ተወለጠ፡ ዐይነ፡ ዕጕል፡ sila( species rapti mutatalai.e.) raptum ipsum non conservatum estlaF.N. 35.
II,1
1)transferrela,
a)migrare facerela, castra movere juberela: Numeri, liber Pentateuchi.Num. 32,30 ; ወእምዝ፡ አግዐዙ፡ ተዓይኒሆሙ፡ ወንዋዮሙኒ፡ Judith liber apocryphus.Judith 7,18 .
b)transponerela: እምድኅረ፡ ፶ወ፪ ዓመት፡ አግዐዘ፡ ዮሴፍ፡ ሥጋሁ፡ ለያዕቆብ፡ አቡሁ፡ ወአብጽሖ፡ ኀበ፡ መቃብረ፡ አብርሃም፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 40.
c)converterela: ፁገተ፡ ዐንበሳ፡ መንገለ፡ የውሀት፡ አግዐዘ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TahsasSx. Tachs. 12 Enc.
2)( liberumla) dimitterela, manumitterela, libertateladonarela, liberarela: avem, ያግዕዛ፡ ውስተ፡ ገዳም፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 14,6 ; onagrum: መኑ፡ አግዐዞ፡ ለሐለስትዮ፡ liber Jobi.Job 39,5 ; servum Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 21,2 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 21,26 ; ትፌንዎ፡ አግዒዘከ፡ Deuteronomium.Deut. 15,12 ; አግዐዘታ፡ ለእንታክቲ፡ ወለታ፡ Judith liber apocryphus.Judith 16,23 ; ያግዕዝ፡ ἐλευθεροῖ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 25,10 ; ከመ፡ ያግዕዝዎሙ፡ እምቅኔሆሙ፡ Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 4,49 ; ኢታህጕሎ፡ ዕሴቶ፡ ከመ፡ ታግዕዞ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 7,21 ; ያግዕዝ፡ ቅኑያነ፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 3 ; በእንተ፡ አግእዞ፡ ገብር፡ de manumissionelaF.N. 31; ኢይደሉ፡ ከመ፡ ትትወሰብ፡ ብእሲት፡ ለገብር፡ ዘአግዐዞ፡ ምታ፡ F.M. 5,15; እምግብርናት፡ Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 1 ; a peccato, morte, al.: Evangelium Joannis.Joh. 8,32 ; Evangelium Joannis.Joh. 8,36 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 99 ; Jacobi epistola.Jac. 1,25 ; አግዐዘነ፡ እምኀጢአት፡ ወሞት፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,2 ; Christus አግዐዘነ፡ እምተቀንዮ፡ ለኀጢአት፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 33 ; እምአርዑተ፡ ኀጢአት፡ Maʃshafa Kidân Za-egziena IjasusKid. f. 16.
3)dominum facerela( videasvid. እግዚእ፡ ): ንጉሥ፡ ዘኢይሠይምዎ፤ እግዚእ፡ ዘኢያግዕዝዎ፡ Lud. ex Lit. Joh. Vocabularium Aethiopicum, -a -a.Voc. Ae.: አግዐዘነ፡ ዘ፡ ሐርነት፡ አወፃነ፡
II,1
1)transferrela,
a)migrare facerela, castra movere juberela: Numeri, liber Pentateuchi.Num. 32,30 ; ወእምዝ፡ አግዐዙ፡ ተዓይኒሆሙ፡ ወንዋዮሙኒ፡ Judith liber apocryphus.Judith 7,18 .
b)transponerela: እምድኅረ፡ ፶ወ፪ ዓመት፡ አግዐዘ፡ ዮሴፍ፡ ሥጋሁ፡ ለያዕቆብ፡ አቡሁ፡ ወአብጽሖ፡ ኀበ፡ መቃብረ፡ አብርሃም፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 40.
c)converterela: ፁገተ፡ ዐንበሳ፡ መንገለ፡ የውሀት፡ አግዐዘ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TahsasSx. Tachs. 12 Enc.
2)( liberumla) dimitterela, manumitterela, libertateladonarela, liberarela: avem, ያግዕዛ፡ ውስተ፡ ገዳም፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 14,6 ; onagrum: መኑ፡ አግዐዞ፡ ለሐለስትዮ፡ liber Jobi.Job 39,5 ; servum Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 21,2 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 21,26 ; ትፌንዎ፡ አግዒዘከ፡ Deuteronomium.Deut. 15,12 ; አግዐዘታ፡ ለእንታክቲ፡ ወለታ፡ Judith liber apocryphus.Judith 16,23 ; ያግዕዝ፡ ἐλευθεροῖ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 25,10 ; ከመ፡ ያግዕዝዎሙ፡ እምቅኔሆሙ፡ Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 4,49 ; ኢታህጕሎ፡ ዕሴቶ፡ ከመ፡ ታግዕዞ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 7,21 ; ያግዕዝ፡ ቅኑያነ፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 3 ; በእንተ፡ አግእዞ፡ ገብር፡ de manumissionelaF.N. 31; ኢይደሉ፡ ከመ፡ ትትወሰብ፡ ብእሲት፡ ለገብር፡ ዘአግዐዞ፡ ምታ፡ F.M. 5,15; እምግብርናት፡ Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 1 ; a peccato, morte, al.: Evangelium Joannis.Joh. 8,32 ; Evangelium Joannis.Joh. 8,36 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 99 ; Jacobi epistola.Jac. 1,25 ; አግዐዘነ፡ እምኀጢአት፡ ወሞት፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,2 ; Christus አግዐዘነ፡ እምተቀንዮ፡ ለኀጢአት፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 33 ; እምአርዑተ፡ ኀጢአት፡ Maʃshafa Kidân Za-egziena IjasusKid. f. 16.
3)dominum facerela( videasvid. እግዚእ፡ ): ንጉሥ፡ ዘኢይሠይምዎ፤ እግዚእ፡ ዘኢያግዕዝዎ፡ Lud. ex Lit. Joh. Vocabularium Aethiopicum, -a -a.Voc. Ae.: አግዐዘነ፡ ዘ፡ ሐርነት፡ አወፃነ፡