Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

et , m. et fem. , ምሕረታት፡

1)misericordia^la, miseratio^la, commiseratio^la( ἔλεος , ἐλέη , οἰκτιρμοί , σπλάγχνα , χρηστότης , ἐπιείκεια ) ; ; -13; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; የዐጹ፡ ምሕረቶ፡ እምኔሁ፡ ; ; 2 ; ; ; እለ፡ ዘእንበለ፡ ምሕረት፡ ἀνελεήμονες ; ዘገብረ፡ ምሕረተ፡ ; ገብረ፡ ምሕረተ፡ ለ፡ vel ምስለ፡ vel ላዕለ፡ pers. ; ; ; ; እግዚአብሔር፡ አበ፡ ምሕረታት፡ I ; ; in specie de misericordia erga pauperes: ምሕረተ፡ ነዳያን፡ F.N. 16; et ምሕረት፡ (i.q. ምጽዋት፡ )

2)in specie usurpatur de teneriore amore: caritas^lavel pietas^laerga suos: እለ፡ አልቦሙ፡ ምሕረተ፡ ἄστοργοι ; ; ተፈሥሐ፡ ምሕረቱ፡ ወልቡ፡ ላዕሌሁ፡ ; ምሕረትየ፡ ይባርከከ፡ ; ; አሕዘኑ፡ ምሕረተ፡ አቡሆሙ፡ – lin. 15 interpres τὰ σπλάγχνα viscera^lamale voce ምሕረት፡ interpretatus esse videtur. –

3)De ዓመተ፡ ምሕረት፡ computo secundum annos gratiae^laconsulere licet Scaligeri opus de emendat. temp. p. 689; Ludolfi Comm. ad d.; p. 10. 11. Dionysius annum incarnationis annum gratiae^laappellaverat: Aethiopes autem, cum plerumque aeram Martyrum inde ab anno CCLXXVI (pro CCLXXXIV) adhibeant eamque modo integram, modo per periodos Dionysianas (DXXXII annorum) accipere soleant, hunc ipsum computum secundum periodos Dionysianas computum secundum annos gratiae^laappellant; quem computum si admittunt, annus Christi et DCCCIXus et MCCCXLIus iis ዓመተ፡ ምሕረት፡ ፩፡ est. Exempla habes in libris modo allegatis, nec non in Th. P. Platt a Catalogue of the p. 20. 21; praeterea ; , ubi ዓመተ፡ ፹ወ፩ በኍልቈ፡ ዓመታተ፡ ምሕረት፡ , quo Isaac (cognomine Gabra-Masqal) regnaverit, memoratur. Denique alias quoque aeras, ipsamque aeram creationis: ዓምተ፡ ምሕረት፡ inscribunt: exempla videre licet apud Ludolfum l.c. et in Catalogo Mus. Brit. l.c.

mǝḥrat

Grébaut
ምሕረት፡ mǝḥrat «miséricorde^fr, pitié^fr, compassion^fr»
79

Leslau
ምሕረት፡ mǝḥrat compassion^en, pardon^en, mercy^en, pity^en, clemency^en, affection^en 336b

Cross-references: for ዓመተ፡ ምሕረት ዓመት፡

ዐምዐም

( ዓምዓም፡ ), etiam per አ፡ , , [an colluvies^la, collectio aquae^laab عَمّ sicut قَمْقَامٌ جَمٌّ ?] palus^la, stagnum^la, limus^la: ጽቡረ፡ ዐምዐም፡ (v. ጽንጕን፡ ) πηλοῦ βάραθρον ; ἀπὸ πηλοῦ ἰλύος ; ; ; ውእቱ፡ አውጽአኒ፡ (sc. Jeremiam) እምውስተ፡ ዐዘቅተ፡ ዐምዐም፡ Rel. Bar.; ለኤርምያስ፡ እምግበ፡ ዐምዐም፡ መድኀኒሁ፡ Cod. Mus. Brit. LIV, n. 7; ዐምዐመ፡ ኀጢአት፡ Genz. f. 140 ( ስጡም፡ ). – : ሐዝሐዝ፡ ረግረግ፡ ዐምዐም፡ ዘ፡ የቄጠማ፡ ወኸ።

ዓምደ፡ ጽዮን

ʿāmda ṣǝyon m. (personal name) e.g. ʿĀmda Ṣǝyon , king of Ethiopia 1314-44, 50:3 (ed.); 50:12 (ed.); 52:1 (ed.); 60:6 (ed.); 70:13 (ed.) ዐምድ፡ , ጽዮን፡

ገብረ፡ መስቀል ጽዮን ዐምድ

Zion. , m. et fem. , አዕማድ፡ , አዕማዳት፡ ( ) [ עַמּוּד ܥܰܡܽܘܕܳܐ عَمُودٌ عِمَادٌ al.] columna^la, domus, templi: አቀመት፡ ፯ አዕማደ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; tabernaculi ; ; ; ; ዐምደ፡ ኀጺን፡ ; ከመ፡ አዕማደ፡ ወርቅ፡ እለ፡ ይቀውሙ፡ ( ይቀውማ፡ ) … ; ዐምደ፡ ምስማኩ፡ ይእቲ፡ ; አዕማደ፡ መጾር፡ ; κίονες ; ገዚፍ፡ ዐምድ፡ Enc.; አቀምዎሙ፡ በዐምደ፡ ሰኖባር፡ ገዚፍ፡ ; አዕማድ፡ ዘንድቅ፡ ወአዕማድ፡ ዘእብን፡ ; ዐምደ፡ ደመና፡ et ዐምደ፡ እሳት፡ ; ; ; ; ; ; ; ; columnae coeli et terrae ; ; ; .

a): ; ; ጳጳሳት፡ ኄራን፡ ዘይብልዎሙ፡ አዕማድ፡ Enc.; ዐምደ፡ ሃይማኖት፡ Lud. ex Enc.; detrahas epactem ab ዐምደ፡ ጾም፡ ዘውእቱ፡ ፵ ዕለት፡ ;

b) ዘዐምድ፡ stylites^la, ut: አጋቶን፡ ዘዐምድ፡

c)obeliscus^la: ዐምደ፡ ሀገረ፡ ፀሓይ፡ .

d)statua^la, stele^la, .

e)malus^lanavis: ዐምድኪ፡ ὁ ἱστός σου ; ሰቀልዎ፡ ዲበ፡ ዐምደ፡ ሐመር፡ ; ;

f)scapus^lacandelabri, .

g)crus^lapedis: አዕማደ፡ እገር፡ σκέλη ; . {

h)columna paginae, ut: ኅልፍ፡ አሐደ፡ ብራና፡ ወእምዝ፡ ኀሊፈከ፡ ፰ አዕማደ፡ ወ፲ወ፫ መሥመራተ፡ ትረክብ፡ መትልወ፡ ዝንቱ፡ ቃል፡ , annotatio librarii Codicis }

gabra masqal m. (personal name) e.g. Gabra Masqal , regnal name of ዓምደ፡ ጽዮን፡ ʿĀmda Ṣǝyon (king of Ethiopia 1314-1344), 51:4 (ed.) ገብር፡ , መስቀል፡ ṣǝyon Zion^en

1) part of (personal name) e.g. ዓምደ፡ ጽዮን፡

2) (place name) e.g. Ṣǝyon ʻSionʼ^it 52:7 (ed.); 54:2 (ed.); 58:25 (ed.); 60:6 (ed.); 60:19 (ed.); 76:12 (ed.) ; about the value of this term, see 53 n. 2

Cross-references: for ምሳሐ፡ ደብረ፡ ጽዮን ምሳሕ፡

ʿamd , ዓምድ፡ ʿāmd part of (personal name) e.g. ዓምደ፡ ጽዮን፡

ዐምድ

, m. et fem. , አዕማድ፡ , አዕማዳት፡ ( ) [ עַמּוּד ܥܰܡܽܘܕܳܐ عَمُودٌ عِمَادٌ al.] columna^la, domus, templi: አቀመት፡ ፯ አዕማደ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; tabernaculi ; ; ; ; ዐምደ፡ ኀጺን፡ ; ከመ፡ አዕማደ፡ ወርቅ፡ እለ፡ ይቀውሙ፡ ( ይቀውማ፡ ) … ; ዐምደ፡ ምስማኩ፡ ይእቲ፡ ; አዕማደ፡ መጾር፡ ; κίονες ; ገዚፍ፡ ዐምድ፡ Enc.; አቀምዎሙ፡ በዐምደ፡ ሰኖባር፡ ገዚፍ፡ ; አዕማድ፡ ዘንድቅ፡ ወአዕማድ፡ ዘእብን፡ ; ዐምደ፡ ደመና፡ et ዐምደ፡ እሳት፡ ; ; ; ; ; ; ; ; columnae coeli et terrae ; ; ; .

b) ዘዐምድ፡ stylites^la, ut: አጋቶን፡ ዘዐምድ፡

c)obeliscus^la: ዐምደ፡ ሀገረ፡ ፀሓይ፡ .

d)statua^la, stele^la, .

e)malus^lanavis: ዐምድኪ፡ ὁ ἱστός σου ; ሰቀልዎ፡ ዲበ፡ ዐምደ፡ ሐመር፡ ; ;

f)scapus^lacandelabri, .

g)crus^lapedis: አዕማደ፡ እገር፡ σκέλη ; . {

ʿamd , ዓምድ፡ ʿāmd part of (personal name) e.g. ዓምደ፡ ጽዮን፡

ዓመት አመ

, fem. et m. , ዓመታት፡ (multo magis frequentatur quam ዓም፡ ), annus^la: በካልእት፡ ዓመተ፡ መንግሥቱ፡ ; በቀዳሚ፡ ዓመተ፡ መንግሥቱ፡ ; በውእቱ፡ ዓመት፡ Dan. apocr. 1,5; ትመውት፡ በዝንቱ፡ ዓመት፡ ; በእሉ፡ ዓመት፡ ; እምቅድመ፡ ፪ ዓመት፡ ዘድልቅልቅ፡ ; ምእት፡ ወኀምሳ፡ ዓመት፡ ሎቱ፡ ; ዓመታተ፡ ብዙኀ፡ ሐይወ፡ ; ; ኊልቈ፡ ዓመታትከ፡ ; ; ; ; ; ይዌልጥ፡ ዓመታተ፡ ወመዋዕለ፡ καιροὺς καὶ χρόνος ; ዓመት፡ (v. ዓመተ፡ ) እምዓመት፡ ( Jahr für Jahr ) ; በበዓመት፡ singulis annis^la, quotannis^la ; ; ለለዓመት፡ singulis annis^la, quotannis^la, ; Hen. n. 9565,2; ; ; ማእረር፡ ዘዘዓመት፡ ( annus^la) ; ዘዓመት፡ anniculus^la ; ; .

a)in integrae enuntiationi praemittitur: በዓመተ፡ እሔውጾሙ፡ ἐν ἐνιαυτῷ ἐπισκέψεως αὐτῶν ; ; ; .

b)in chronologia: aera^la, epocha^la, ut: ዓመተ፡ ዓለም፡ aera mundi conditi^la, ዓመተ፡ ሰማዕታት፡ , ዓመተ፡ ሥጋዌ፡ , al., de variis aeris p. 385–388; Catalog. Cod. Ae. Mus. Brit. in Indice sub voce Aera^la;

vel አሜ፡ particula temporis; forma አሜ፡ antiquitus usitatior erat (ut in ; ; ; ; ), posthac አመ፡ communi usu recepta est, nisi quod ante forma አሜ፡ semper conservata est. [De etymo gramm.§ 64,b; Hupfeld in Zeitschrift für die Kunde des Morgenlandes Bd. II p. 139; Ewald in Göttingische Gelehrte Anzeigen1857 p. 1884].

A)Adv. temporis: quo^la, qua^la, quibus^la, quum^la, ut: ውእተ፡ አሚረ፡ አመ፡ ኀልቁ፡ ብዙኃን፡ ; ; ከመ፡ ትካት፡ አመ፡ ( ut olim quum^la) ; በእንታክቲ፡ ዕለት፡ አመ፡ ይነብሩ፡ ሕዝብየ፡ በሰላም፡ ትትነሣእ፡ ; ; ዕለት፡ አመ፡ ወለደተኒ፡ እምየ፡ ; ; ; .

a) አመ፡ ዕለተ፡ (pro ዕለተ፡ አመ፡ per attractionem, nisi hanc phrasin e lit. C,1 interpretari malueris) quo die^la ; ; ; ; ; ; አመ፡ ዕለተ፡ ይድኅፅ፡ ; ; አመ፡ መዋዕለ፡ quibus diebus^la ; ; አመ፡ መዋዕለ፡ ትዴለው፡ ; እምአመ፡ ዕለተ፡ ex quo die^la ; .

b) አልቦ፡ አመ፡ numquam^la, nondum^la, ut: ; ይነቅህ፡ ዓለም፡ ዘአልቦ፡ አመ፡ ነቅሀ፡ (deest in Laur.); plura exempla አልቦ፡ ; ኢአመ፡ numquam^la, Lud. e V.S.

c) ቦአመ፡ – ቦአመ፡ modo – modo^la .

B)Conj.

1) አመ፡ ( አሜ፡ ) quo tempore^la, tum quando^la, quum^la, ubi^la, Perf.: ; ; ከመ፡ አመ፡ ወፅኡ፡ እምነ፡ ግብጽ፡ ; አመ፡ ልህቂ፡ ; ; ( ἐν τῷ καιρῷ ᾧ ); tit.; ; ; ; ; ; ; ; al.; Perf. i.e. Fut. exacto: ; ; ; አመ፡ ኀልቀ፡ ፸ ዓመት፡ ; አመ፡ ሞትኩ፡ ቅብረኒ፡ ; ; ; Imperf. i.e. Fut.: ; ( ᾗ ἂν ἡμέρᾳ ); ; ; ; ; 1 ; Imperf. i.e. Latinorum Imperf. vel Praes.: ; ; ; ; ; ; ; አመ፡ ይፈጥሮ፡ ለእጓለ፡ እመሕያው፡ ይእተ፡ አሚረ፡ ይኤዝዞ፡ ; in sententiis nominalibus ; አመ፡ ሕያው፡ ውእቱ፡ ; passim: dum^la, ; ; ; አመ፡ ትዴሎ፡ ይከውን፡ ከማከ፡ ; ዘአመ፡ ይጼነስ፡ ኢየሐዝን፡ አመ፡ ይዴለው፡ እፎ፡ ያስተፌሥሕ፡ ; .

2)Composita

a) እምአመ፡ (vel እምነ፡ አመ፡ ) ex quo^la, ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; Imperf.: እምአመ፡ ይወፅኡ፡ እምከርሠ፡ n. 724 እሞሙ፡ እስከ፡ አመ፡ ይትቀበሩ፡ .

b) እስከ፡ አመ፡ dum^la, usque dum^la, donec^la, Perf.: እስከ፡ አመ፡ ኮነ፡ ; Imperf. ; ; ; ; ; ( እስከ፡ አሜ፡ ).

c) ለአመ፡ in id tempus quo^la: ታስተዴሉ፡ ገጸከ፡ ለአመ፡ የዐግትዋ፡ ለኢየሩሳሌም፡ ; ተዐገሡኒ፡ ለአሜ፡ እትነሣእ፡ .

d) እንተ፡ አመ፡ si quando^la, quandocumque^laImperf. .

e) ዘአመ፡ quod^la(erat) tum quum^la lit.; ዘአመ፡ ንኡስ፡ አጥባትኪ፡ ; .

Cross-references:

1) አመ፡ (v. አሜ፡ ) tempore^la, in^la, Abl. temporis: አመ፡ ምንዳቤሆሙ፡ ; ; አመ፡ ትፍሥሕቱ፡ ; ; ; ; አመ፡ ማእረረ፡ ሥርናይ፡ ; አሜ፡ ፍዳ፡ ; ; ante nomina temporis: አሜ፡ ዕለተ፡ ደይን፡ ; ; አመ፡ ዐሡር፡ ወኀሙስ፡ ዕለት፡ ; አመ፡ ዕለተ፡ እኪት፡ ; አመ፡ መዋዕለ፡ ጽጋብ፡ ; ; ; አመ፡ ዕለተ፡ እጼውዐከ፡ eo die quo^lai.e. quo die^la ( supra sub A,a); አመ፡ ፲ወ፫ ዓመተ፡ መንግሥቱ፡ ; ; ; ; ; ; ante nomina personarum, ut .

2)composita

a) እመአመ፡ ex tempore^la, abhinc^la, inde a^la: ; እምአመ፡ መዋዕለ፡ ኢዮስያስ፡ ; እምአሜ፡ ቀዳሚት፡ ዕለት፡ ; ; ጻድቃን፡ ዘእምአመ፡ አዳም፡ ; p. 303 n. 10; pronomini postpositum ዘእምአመ፡ inde ab eo quo^la ; .

b) እስከ፡ አመ፡ usque ad tempus^la, usque ad^la: እስከ፡ አሜ፡ ሞቱ፡ ለሄሮድስ፡ ; ; ; እስከ፡ አመ፡ ሙሴ፡

c) ለአመ፡ in tempus^la, in^la: ለአመ፡ ረኃብ፡ ; ; መድኀኒትነሰ፡ ለአመ፡ ምንዳቤነ፡ ውእቱ፡ .

3)suffixa assumit, ut

a) እምአሜከ፡ ex quo tu es^la ; እስከ፡ አሜሁ፡ usque in ejus tempus^la

b)in specie III m. et fem. , አሜሁ፡ vel አሜሃ፡ tunc^la, tum^la, τότε , አሜሁ፡ ; ; ; ወአሜሁሰ፡ ; ; ; ; ዘአሜሁ፡ ὁ τότε ; አሜሃ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; እምአሜሃ፡ inde ab eo tempore^la ; ; ; ; እስከ፡ አሜሃ፡ usque in illud tempus^la ; እስከ፡ ዝየ፡ ወአሜሁ፡ . – [Ordo significationum quem proposuimus, invertendus erit ei, qui አመ፡ (ab አም፡ i.e. ዓም፡ ) primitus substantivum, significans tempus^la, fuisse censuerit].

ʿamat

Leslau
ዓመተ፡ ምሕረት ʿamata mǝḥrat year of grace^en ; it designates the Ethiopian calendar, ምሕረት 336b

እምነ ዓም

separ., cujus forma abbreviata et inseparabilis est እም፡ ( gramm.§ 164,3). In libris mss. antiquioribus: እምነ፡ , in recentioribus እም፡ frequentius occurrit. Pro እምነ፡ antiquitus usitatum erat እምኔ፡ ut F. Pronomina suffixa ope vocalis ê^lasibi subjungit, ut እምኔየ፡ , እምኔከ፡ al. ( gramm.§ 167,3), rarissime sine ê^la, ut እምኖሙ፡ . Forma እም፡ si verbo a litera መ፡ incipienti praefigitur, ም non bis sed semel tantum exscribitur, ut እምነ፡ ሞቱ፡ vel እሞቱ፡

1)significat discessum^la, distantiam^la, separationem^laab aliquo: a^la, de^la, ex^la: የኀልቁ፡ ኃጥኣን፡ እምድር፡ ; ; ; ; ; ተዘርዉ፡ ኵሉ፡ ሕዝብ፡ እምኔሁ፡ ; ; አይቴ፡ አሐውር፡ እመንፈስከ፡ n. 192 ; በዐሡር፡ መዋዕል፡ እምኮሬብ፡ ; ኢኮኑ፡ ርሑቃነ፡ እምድር፡ ; . Frequentissimus est hic praepositionis usus post verba absentiae, distantiae, separandi, recedendi, fugiendi, mittendi, removendi, rapiendi, revertendi, mutandi, prohibendi, deficiendi et aberrandi, desistendi, cessandi, exinaniendi, quiescendi, occultandi; huic usui vicinus est usus post verba timendi, cavendi, nec non expergiscendi, convalescendi et medendi, purgandi.

a)praemittitur nominibus loci et spatii, ut significet non tantum directionem, unde aliquid veniat vel fiat, ut እምርሑቅ፡ e longinquo^la ; ; እለ፡ እምቅሩብ፡ οἱ ἐγγίζοντες ; እምላዕሉ፡ ; እምሥራቅ፡ ፀሐይ፡ ወእስከነ፡ ዐረብ፡ al., sed etiam partem vel regionem, a^laqua vel versus^laquam aliquid sit: ; ; እምፀጋሙ፡ ; ; ; ; ; ; ; etiam praepositiones compositas: እምቅድመ፡ , እምድኅረ፡ , እምታሕተ፡ ; nec non terminum, trans quem sit vel a quo incipiat aliquid: ላዕሉ፡ እምኔሁ፡ ; አፍአ፡ እምጥቅም፡ ἔξωθεν τοῦ τείχους ; ውስጠ፡ እምነ፡ መንጦላዕት፡ ; እምነ፡ – እስከ፡ inde a – usque ad^la ; ; ; .

b)nota locutionem adverbialem: መካን፡ እመካን፡ e loco in locum^la, ut: ዘይትፋለስ፡ ሀገር፡ እምሀገር፡ ( infra a): sed etiam እመካን፡ መካነ፡ e loco in locum^la, ut: መልአ፡ ምድረ፡ ስብሐቲሁ፡ እምወሰን፡ ወሰነ፡ implevit terram gloria tua a finibus ad fines^la Enc.

c)nonnumquam, omisso verbo removendi vel prohibendi, in structuris praegnantibus እምነ፡ eundem significatum habet, qui ei post verba prohibendi convenit; dixeris eum negativum^laet sejunctivum^la: ተፈጽመ፡ አፈ፡ አራዊት፡ እምነቢብ፡ obturatum est os bestiarum^la(prohibitus) a loquendo^lai.e. ute ne loquerentur^la ; ; ተገመንኩ፡ እምኔከ፡ polluta sum tibi^la(interdicta) ; etiam ሐሰ፡ ; ኀደረ፡ ህየ፡ እምዔሳው፡ ወልዱ፡ habitavit ibi, procul a filio suo^la ; ; ; { ; ( በሃም፡ ); ( ፅሩዕ፡ ); F.N. 10,8 ( የዋሂ፡ ).

d)post verba carendi^la, ut አጽምአ፡ ; M.M. f. 36 ጽሙእ፡ ; nec non varia exempla sub ጾመ፡ et ጾም፡ }.

2)significat egressum^lae loco, persona, re: ex^la, ab^la: ፃእ፡ እምነ፡ ምድርከ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; . Frequentissimus est hic usus, potissimum post verba egrediendi, surgendi, germinandi, expellendi, extrahendi, eripiendi, al. Deinde adhibetur denotandis

b)materiae, ex^laqua aliquid fit vel componitur: ; ; ; ; ; .

c)initio^la, a quo aliquid exorditur: Platt; ; ;

d)auctori, a^laquo aliquid factum est: ; ; ; ; verbo passivo: እምኔሁ፡ ተቀጽዑ፡ ዐናብርት፡ ; ; . Memorabile est compistum በእምነ፡ , quod in Cyr. satis frequenter occurrit, alias a me quidem nusquam repertum est: ኵሉ፡ በእምኔሁ፡ ወቦቱ፡ ἐν αὐτῷ καὶ δι᾽ αὐτοῦ ; ኵሉ፡ ቦቱ፡ ወበእምኔሁ፡ ተፈጥረ፡ πάντα δι᾽ αὐτοῦ καὶ εἰς αὐτὸν ἔκτισται ; ኵሉ፡ በእምኔሁ፡ ቆመ፡ πάντα ἐν αὐτῷ συνέστηκε ; አብ፡ ይሁብ፡ በረከቶ፡ በእምኔሁ፡ ለወልድ፡ διανέμει ὁ πατὴρ δι᾽ υἱοῦ τὰ ἀγαθά ; al.

f)causae remotiori^la: propter^la, ob^la, prae^la: ; ; ; ; ; ; ; እምዐቢይ፡ ረኃብ፡ ; እምግርማከ፡ ; እምፍርሀት፡ ጐዩ፡ ; ; ; ; ; ; potissimum post verba, quae affectum animi significant, ut: ኀፈረ፡ , አንከረ፡ , ተፈሥሐ፡ al.

g)rarius causae instrumentali^laut ; .

h)normae^lavel causae^la, e qua judicatur, cognoscitur: ; ; ; ; .

i)fonti^la, unde aliquid petitur ; ; ; ; ; ; ; .

k)conditioni^la, in qua tamquam in fundamento nitens aliquis agit: ; .

3)significat partem^laex toto exemtam: ፩ እምኔሆሙ፡ ; መኑ፡ እምክልኤሆሙ፡ ; ክልኤቱ፡ እምኔክሙ፡ ; ; ; .

a)omisso vocabulo numerum definienti, significat: aliquid^la, aliquid^la, aliqua pars^la, ut: ሰይጣን፡ ይወዲ፡ እምኔክሙ፡ ውስተ፡ ሞቅሕ፡ e vobis^laaliquot^la ; 2 ; ; ዘይጸውር፡ እምኵሉ፡ በረከተ፡ ግብጽ፡ gestans^laaliquid e bonis Aegypti^la ; ; ; ; .

b)partitive satis frequentatum est post verba ነሥአ፡ , ወሀበ፡ , ኀርየ፡ , በልዐ፡ , ሰትየ፡ , ተርፈ፡ , አትረፈ፡ , መልአ፡ , ጸግበ፡ et ea quae similem habent significatum.

c)hoc እምነ፡ partitivum etiam aliam praepositionem sibi praemissam tolerat, ut: ይቤ፡ አረጋዊ፡ ለእምጠቢባን፡ uni e sapientibus^la

4)usurpatur comparative^la: prae^la; quam^la; et comparativo et superlativo denotando adhibetur; et cum adjectivis participiisque et cum verbis conjungitur: ዐቢይ፡ እምነ፡ major quam^la ; ; ; ሠናይት፡ እምአንስት፡ pulcherrima mulierum^la ; ; ትጠብብ፡ እምኵሉ፡ አርዌ፡ ; ; ; ያፈቅሮ፡ እምነ፡ diligebat cum magis quam^la ; እምኵሉ፡ ጽድቅ፡ ትመውእ፡ ὑπὲρ πάντα νικᾷ ἡ ἀλήθεια ; ለከ፡ ይበጽሐከ፡ እምነ፡ ኵሉ፡ ሰብእ፡ ; ; ; (20); እምነ፡ ክልኤሆሙ፡ ብእሲት፡ እንተ፡ ሠናይ፡ ልባ፡ -27.

a)post እምነ፡ comparativum alias praepositiones et genitivi notam ( ዘ፡ ), quae secundum enuntiationis structuram rei comparatae praemittendae erant, omittere licet: ; , quamquam etiam retineri possunt: ይኄይስ፡ ነቢር፡ ውስተ፡ ገዳም፡ እምስለ፡ ብእሲት፡ መግእዝት፡ ; ; .

b)hoc eodem እምነ፡ vel እም፡ duae enuntiationes integrae inter se comparari possunt; quod ubi fit, እምነ፡ conjunctionem potius quam praepositionem dixeris (quae idem valet quod እምነ፡ ዘ፡ ): ንደቅ፡ ውስተ፡ እደ፡ እግዚአብሔር፡ እምንደቅ፡ ውስተ፡ እደ፡ እጓለ፡ እመሕያው፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; , al.

5)Transfertur ad tempus^la: inde a^la, ex^la, abhinc^la: ; ; ; ; ; እምትካት፡ ; እምዓለም፡ ; እምይእዜ፡ ; እምቅድመ፡ ዓለም፡ inde ab initio mundi^la ; ; እምኔሁ፡ deinde^la ; ; እምዝ፡ post haec^la, deinde^la, deinceps^la, tunc^la, tum^la ; ; ; ; al. ( ዝ ; አሜሃ፡ , ሶቤሃ፡ ); እምዘ፡ et n. 194 እምአመ፡ ex quo^la(tempore) ; ; ; al. ( ዘ፡ ); ; ( አመ፡ ); እምነ፡ statim post^la ; እምሰሚዐ፡ ቃሉ፡ audita ejus voce^la In specie nota

a) ትውልድ፡ እምትውልድ፡ generatio alia post etiam^la ; ; ዕለተ፡ እምዕለት፡ ; et indecl. ዕለት፡ እምዕለት፡ diem alium post alium^la ; ዓም፡ እምዓም፡ ( supra b; et gramm.§ 163,2).

b)etiam locutionibus adverbialibus in Accusativo positis, ut: ይእተ፡ አሚረ፡ , ይእተ፡ ዕለተ፡ haec praepositio praefigitur: እምይእተ፡ ዕለተ፡ (v. ዕለቲ፡ ዕለት፡ ) ; እምይእተ፡ አሚረ፡ (v. እምይእቲ፡ አሚር፡ ) 30, 25; (cfr. እስከ፡ ; et እምድኅረ፡ ሕቀ፡ ; et ለለ፡ ) – እምነ፡ pronomino relativo ዘ፡ postponere licet, ut: ዘእምነ፡ ; . – እምነ፡ aliis praepositionibus praefigitur, ut: ላዕለ፡ , መልዕልተ፡ , መንገለ፡ , ማእከለ፡ , መትሕተ፡ , ቅድመ፡ , በይነ፡ , ኀበ፡ , ታሕተ፡ , ውስተ፡ , ዐውደ፡ , ዲበ፡ , ድኅረ፡ q.v.; et conjunctionibus, ut: ቅድመ፡ , አመ፡ , , ዘ፡ , ድኅረ፡ q.v.

m. , [ عَامٌ ] annus^la: በውእቱ፡ ሳብዕ፡ ዓም፡ ; ; ; ; ; ; በሣልስ፡ ዓም፡ እምዘ፡ ነግሠ፡ ; ; በኵሉ፡ ዓም፡ ወዓመት፡ ; ዓም፡ እምዓም፡ (de anno in annum) ; ዓመ፡ ከመ፡ ዮም፡ ; ; ለዓሙ፡ .

ዐሞን

Ammonitae. ʿamon (ethnonym) Ammon^en, Ammonites^en; ዓሞን፡ ʿāmon 103a l. 22 (ed.) ; አሞን፡ ʾamon 103 n. 24 (ed.)

ዓሣ

, plerumque m. , et , ዓሣት፡ [de etymo at pro עָשׁ et عُثَّةٌ (i.e. ዕፄ፡ ) quae ille comparavit, substituas خِشَاشٌ reptilia^laet volatilia^la] piscis^la, ; ; ; ; በከመ፡ ዓሣ፡ ሶበ፡ ወፅአ፡ እማይ፡ ይመውት፡ ; : ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; . ʿāśā

Cross-references: for መሠግረ፡ ዓሣ፡ መሠግር፡ (Leslau)

ጠበሰ

I,1( ጠብሰ፡ lectio prava videtur) [ ܛܘܳܐ טְוָא طها , ضبا ?] ይጥብስ፡ assare^la, torrere^laigne carnem: ይጠብሱ፡ ሥጋ፡ ወይበልዑ፡ ጠቢሶሙ፡ ጥብሶ፡ ; ; ዓሣሁኒ፡ ጠበሱ፡ ወበልዑ፡ ; ጠብሰቶ፡ (sic) በእሳት፡ ; ይጠብሱ፡ ፍሥሐ፡ በእሳት፡ ; ; ይጥብስዎ፡ በእሳት፡ ;

ዓሣ

Cross-references: for መሠግረ፡ ዓሣ፡ መሠግር፡ (Leslau)

ጸበተ

(vel ፀበተ፡ ) I,1[vic. ጸበየ፡ ; etymon repetendum est a fluendo^la( ጾበ፡ ضَبَّ , صَبَّ صَابَ ), sicut etymon verbi שָׂחָה סוּחַ et ܛܳܦ צוּף ] ይጽብት፡ natare^la, nare^la: de inanimatis, ut arca ; M.M. f. 124; cadavere: ሥጋሁ፡ ይጸብት፡ ላዕለ፡ ማይ፡ ( supernatare^la) ; de animalibus: እለ፡ ይትሐወሱ፡ ወይጸብቱ፡ ውስተ፡ ማያት፡ ; ዓሣት፡ ዘይጸብት፡ M.M. f. 242; de hominibus: እለ፡ ያአምሩ፡ ጸቢተ፡ ; F.N. 47; ኮነ፡ ጽኑዐ፡ በተጽእኖ፡ አፍራስ፡ ወጸቢተ፡ ማይ፡ ; ጽብቱ፡ ምስሌሁ፡

a)ultro citroque natare^la: ወዐልኩ፡ እጸብት፡ ውስተ፡ ቀላይ፡ . n. 1281

b)enatare^la: ከመ፡ ኢይጽብቱ፡ ; Platt; ከመ፡ ኢያምሥጥ፡ ጸቢቶ፡

c)transnatare^la, tranare^la: ጸበተ፡ ተጽኢኖ፡ ፈረሰ፡ ወዐደወ፡ ; aquae: Stephanus ባሕረ፡ መጻሕፍት፡ አመ፡ ጸበተ፡ ልሳኑ፤ ተቃውሞቶ፡ መዋግድ፡ ስእኑ፡ Enc.; abyssus ዘኢይጸብትዎ፡ ዓሣት፡ Lit. Epiph.

d)subnatare^la, urinari^la, urinando assequi^la: ይጸብት፡ በኅቡእ፡ Lit. Joh.; ኢበጸቢተ፡ ኅሊና፡ (non profunde cogitando) Lit. Orth.; : ይፈቅድ፡ ኅሊናየ፡ ይጽብት፡ ዕመቀ፡ አብሕርቲሁ፡ . – : ጸበተ፡ ዘ፡ ዋኛ፡ ( etiam scholion ad ቀዘፈ፡ et שׁוּט targumicum).

መሠግር አሳ

( II,2) መሠግራን፡ piscator^la ; ; ; ; ; ; ; ; et አስ፡ Asa rex Judaeorum. maśaggǝr , መሠግራን፡ maśaggǝrān

Grébaut
መሠግር፡ maśaggǝr , መሠግራን፡ maśaggǝrān et አሥጋሪ፡ ʾaśgāri , አሥጋርያን፡ ʾaśgārǝyān «pêcheur^fr, qui prend avec des lacs^fr» ― አጥማጅ፡ , አሣ፡ ወጋሪ፡ , አሥጋሪ፡ Ms. BNFabb217, fol. 54v.
137

Leslau
መሠግር maśaggǝr fisherman^en, who lies in ambush^en
መሠግረ፡ ዓሣ maśaggǝra ʿāśā fisherman^en, ዓሣ፡ 527a

Cross-references: also አሥጋሪ፡

ʾasā , ʾas (personal name); አሣ፡ ʾaśā , ዓሣ፡ ʿaśā 45 n. 29 (ed.)

ዐሥሩ

(i.e. ዐሥር፡ cum suff. û^la; etiam ዓሥሩ፡ scriptum), nominibus fem. junctum; ejus character est ፲ ; decem^la: ; ; ዐሥሩ፡ መካልየ፡ ብሩር፡ ; ; ; ; ዐሥሩ፡ ወክልኤ፡ ; ; ; ዐሥሩ፡ ወአሐቲ፡ .

a)Pro suff. û^laetiam alia admittit: ዐሥሮን፡ ቃላት፡ decalogus^laM.M. f. 246; ዐሥሮን፡ ደናግል፡ Deg.

b)Forma ዐሥር፡ nuda raro occurrit, ut ሶበ፡ ተፈጸመ፡ ዓመታት፡ ዓሥር፡ Enc. (ob rhythmum finalem); Enc.

ዓሥራይ

( ዓሥራዊ፡ ) , fem. ዓሥሪት፡ (Lud. e Mss. Colb.) decimus^la: በዓሥራይ፡ ወርኅ፡

ዓሥራት

vel ዐሥራት፡ , fem. et m. , decima pars^lacujuscumque rei, ; ዓሥራተ፡ እደ፡ ዘርእክሙ፡ ; ወሀቦ፡ ዓሥራተ፡ እድ፡ ; ; ዓሥራተ፡ እዴሃ፡ ለመስፈርተ፡ ኢፍ፡ ; ዓሥራታ፡ ለኢን፡ ; ; ዓሥራቲሁ፡ ለባት፡ ; .

a)nomen mensurae^la( δέκατον עִשָּׂרוֹן ), quae decimam Ephae partem continet: ; ; ; et

b)decimae^la(frugum pecorisve), deinde tributum^la, munus^la, oblatio^lain genere: τὰ ἐπιδέκατα ; ; ; ዐሥራቱ፡ ለዐሥራት፡ ; ; ደገመ፡ ዓሥራተ፡ ለእግዚአብሔር፡ ; ; ; ; ; ; 2 ; ; ; ቀዳሚ፡ ዓሥራት፡ et ዳግም፡ ዓሥራት፡ ; ሣልስ፡ ዓሥራት፡ ; ዓሥራተ፡ እክልነ፡ ; ; ; ἀπαρχή ; ; ; ; μερίς ; τὰ ἐπίλεκτα . – : ዓሥራት፡ ዘ፡ ቀረጽ፡

ዓሥራት

a)nomen mensurae^la( δέκατον עִשָּׂרוֹן ), quae decimam Ephae partem continet: ; ; ; et

ዓሥራት

a)nomen mensurae^la( δέκατον עִשָּׂרוֹן ), quae decimam Ephae partem continet: ; ; ; et

ዓሥራት

a)nomen mensurae^la( δέκατον עִשָּׂרוֹן ), quae decimam Ephae partem continet: ; ; ; et

ተግባር

, plerumque m. , et ,

1)opus^la

a)quod quis produxit, in specie Deus, res creata^la, creatura^la: ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ተግባረ፡ እደዊሁ፡ ; ; κτίσμα ; κτίσις ; ንጉሥ፡ አንተ፡ ለኵሉ፡ ተግባርከ፡ ; ; ቀዳሜ፡ ተግባሩ፡ ለእግዚአብሔር፡ πλάσματος ; ποίημα ; ; opus arte factum, .

b)quod quis peragit vel facit: ኢርእዩ፡ ተግባረ፡ እደዊሁ፡ ; ; ; .

c)fructus^laa terra productus: ተግባረ፡ ምድር፡ .

2)labor^la, labor operosus^la, opera^la: ተግባረ፡ እደው፡ ἐπίπονος ἐργασία ; ; ይረሥኡ፡ ውስተ፡ ተግባረ፡ እደዊሆሙ፡ ; ; In specie

a)agricultura^la ; ተግባረ፡ ዘርእ፡ γεωργία ; .

b)mercatura^la, negotiatio^la: ἐμπορία በንዋየ፡ ብርት፡ ረሰዩ፡ ተግባረኪ፡ ; ; ; ἐργασία ; πράσις ; ሤጥ፡ ወተግባር፡ πράσις καὶ ἀγορασμός ; πραγματεία .

c)negotium^la, munus^la, quaestus^la, opificium^la, modus^laquivis se alendi et sustentandi^la( Geschäft , Beruf , Gewerbe ): n. 1167 ምንት፡ ተግባርክሙ፡ ἔργον ; ርሣእ፡ በተግባርከ፡ ; ἐργασία ; ኢታብዝኅ፡ ተግባረከ፡ πράξεις ; ይባርክ፡ ኵሎ፡ ተግባረክሙ፡ ዘተገበርክሙ፡ በዲበ፡ ምድር፡ ; πορισμός ; ; ዘኢያበዝኅ፡ ኪነ፡ ወተግባረ፡ ; ( ).

3)res labore^lavel operâ parta^la

a)proventus^la, fructus^la, quaestus^la, merces^la, lucrum^la: ኵሉ፡ ተግባረ፡ እደዊክሙ፡ ; ; ; ጻማኪ፡ ወተግባርኪ፡ πόνοι καὶ μόχθοι ; ማሰነ፡ ኵሉ፡ ተግባሮሙ፡ ወጸማሆሙ፡ ; ἔργα ; ተግባረ፡ ማእረርከ፡ ; οἱ κόποι ; ቀጻሚ፡ ተግባርከ፡ ἀπαρχὴ χειρῶν σου ; ዓሥራቲሁ፡ ለተግባርከ፡ ; μόχθος ; ; ἐμπορία .

b)res^la, opes^la, bona quae quis possidet^la, τὰ ἔργα ; ዮዲት፡ አተወት፡ ወነበረት፡ ውስተ፡ ተግባራ፡ ἐπὶ τῆς ὑπάρξεως αὐτῆς ; እምብዝኀ፡ ተግባርኪ፡ δυνάμεως σου .

4)res qua mercatura fit, merx^la: አምጽኡ፡ ዓሣኒ፡ ወባዕደኒ፡ ኵሎ፡ ተግባሮሙ፡ ; ያመጽኡ፡ ተግባሮሙ፡ ደርከኖ፡ … .

Search

Input

Keys Combinations

Hold and choose