Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

III,3litigare^la, disputare^la, altercari^la, contradicere litigando^la: ምንተ፡ ትብል፡ ተዋቂሠከ፡ ; ἀνταπεκρίθη ; κρίθητι ተዋቀሥ፡ ; ንዑ፡ ንትዋቀሥ፡ διελεγχθῶμεν ; κριθῶμεν ; ; ; ምስለ፡ pers. ; : Platt; ; ; ; ; ; አልቦ፡ ዘይትዋቀሰከ፡ ; ; ; ኢክህለት፡ ተዋቅሦተክሙ፡ ; ተዋቀሥዋ፡ ለእምክሙ፡ ; ; ; ; ; በ፡ rei ; በእንተ፡ causae: ; .

a)causam suam defendere^la, rationem reddere^la: እትዋቀሥ፡ (v. እወቅሥ፡ ) ቅድመ፡ እግዚአብሔር፡ ; አባእኮ፡ ቅድሜከ፡ ይትዋቀሥ፡ .

b) ለ፡ pers.: causam^laalicujus tueri^la, defendere^laaliquem, patrocinari^laalicui: ኵሉ፡ ይትዋቀሥ፡ ለእኁሁ፡ ; ; ; ; .

c)in jus ire^la, causam suam judicandam proponere^laalicui, በኀበ፡ judicis: ; F.N. 43,9; እለ፡ ይትዋቀሡ፡ በኀበ፡ አና፡ ቅጽ፡ ; vel jus suum petere^laab aliquo: ሶበ፡ ይትዋቀሡ፡ በኀቤየ፡ .

d): litigando exprobrare^laalicui aliquid: Deus ተዋቀሣ፡ ሞተ፡ ነቢያት፡ Enc.

ኮነ

I,1[proprie: erectum stare^la, Ges. thes. p. 665; كَانَ exsistit^la, accidit^la, fuit^la] n. 862 ኮነ፡ ( ; ; al.), ይኩን፡ ( ይኵን፡ passim), Imperat. ኩን፡ ( ኵን፡ )

1)accidere^la, evenire^la, fieri^la( geschehen^de): ዘከመ፡ ኮነ፡ τὸ γεγονός ; ; ደንገፁ፡ በበይነ፡ ዘኮነ፡ ; ; ; ለእመ፡ ከዊነ፡ ኮነ፡ ከመዝ፡ በመዋዕሊክሙ፡ ; ; ኀጢአት፡ ዘይከውን፡ ውስተ፡ ምድር፡ ; ; ; በከመ፡ ነበብኩ፡ ከማሁ፡ ይከውን፡ ; ዘእንበለ፡ ይኩን፡ ; ; ዘእምይእዜ፡ ይከውን፡ ; ዘሀሎ፡ ይኩን፡ ἃ δεῖ γενέσθαι ; እምኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ኮነት፡ ዛቲ፡ ; ; ዘኮነ፡ τὴν αἰτίαν ; (pro ): ኮነነ፡ በከመ፡ ፈከረ፡ ; በከመ፡ ኢተሐዘብኩ፡ ኮነኒ፡ ; saepe in locutione hac: ወኮነ፡ ቃለ፡ እግዚአብሔር፡ ኀበ፡ አብራም፡ ; ; ; ; ; saepe pro hebr. וַיְהִי vel וְהָיָה , sive ወ፡ sive omisso, ut: ; ; ; ; ; ; ; ወይከውን፡ ይእተ፡ አሚረ፡ al.; ለይኩን፡ ለይኩን፡ fiat! fiat!^la ; ; ; ; ለይኩን፡ በከመ፡ ትቤ፡ .

a)evadere^la, ratum fieri^la, impleri^la, de votis, promissis, vaticiniis, ; ; ዝኵሉ፡ ይከውን፡ ፍጡነ፡ ; በግብር፡ ይከውን፡ ዘነበበ፡ ; ; .

b)absolvi^la, confici^la, ; እምዝ፡ አብእዎሙ፡ ውስተ፡ መቃብሪሆሙ፡ ወትብል፡ ፫ ጸዋት፡ ወትጸርኅ፡ ፱ ጊዜ፡ እስከ፡ ይከውን፡ ({ bis es vorüber ist^de}, sepultura) ;

c)contingere^lai.e. succedere^laalicui (e voto), vel : ወኢኮኖ፡ ሎቱዝ፡ ; ወኢኮኖሙ፡ ;

2)fieri^la( werden^de)

a)exsistere^la, oriri^la, gigni^la ; ; ; ; ; ; ወኮነ፡ ጋእዝ፡ ; ; ; ; ኢይኩን፡ እንከ፡ ፍሬ፡ እምውስቴትኪ፡ ; ; ኵሉ፡ ኮነ፡ እመሬት፡ ; ኢየሱስ፡ ዘኮንከ፡ እምቤተ፡ ይሁዳ፡ Enc. Mar.

b)obtingere^la( zu Theil werden^de) vel : ወኮኑ፡ ሊተ፡ እምኔሃ፡ ፫ ውሉድ፡ ; ኢትከውነክሙ፡ ሰላም፡ ; ; ; ; ; ; ; ; .

c)fieri aliquid^la, converti in aliquid^la( zu etwas werden^de), praedicati (passim ): ብርሃንከ፡ ጽልመተ፡ ኮነከ፡ ; እምከመ፡ ሞተ፡ ሰብእ፡ ይከውን፡ ክፍለ፡ ዕፄ፡ ; እግዚአብሔር፡ ረዳኢየ፡ ኮነኒ፡ ; ; ኮነ፡ ነዳፌ፡ ; ; ; ኮንኪ፡ ብእሲተ፡ ; ; ; ; ; ( ἐστράφη ); ; ቦዐርከ፡ ዘጸላኤ፡ ይከውነከ፡ ( μετατιθέμενος ) ; ( τρεπόμενος ); ዘሌሊት፡ መዓልተ፡ ይከውኖ፡ ; ; ; ; ; crebro in locutione: ወኮነቶ፡ ብእሲቶ፡ ; al.; መንፈቀ፡ ሌሊት፡ ከዊኖ፡ ; ; አቅደመ፡ ስምዐ፡ ከዊነ፡ እስጢፋኖስ፡ Mavâs. 4; ኢትፍቅድ፡ ከዊነ፡ መኰንነ፡ ; ለ፡ praed.: ; ናሁ፡ ቃለ፡ እግዚአብሔር፡ ኮኖሙ፡ ለጽእለት፡ ; vel ውስተ፡ , ut: ይእቲ፡ ኮነት፡ ውስተ፡ ርእሰ፡ ማእዘንት፡ ; ከመ፡ ( fieri instar^laalicujus i.e. ei similem^la), ኮኑ፡ ከመ፡ አእዱገ፡ ገዳም፡ ; ; ኮኑ፡ ከመ፡ ዘኢተፈጥሩ፡ ; ; .

α)aliquis factus est aliquid i.e. accidit ei^laaliquid, expertus est^laaliquid: ኢያእመረት፡ ዘኮነ፡ ምታ፡ ; ; እለ፡ ከመዝ፡ ኮኑ፡ ; ; መንተ፡ ኮንኪ፡ ; ; ; ; ; ; ምንተ፡ ኮንክሙ፡ ይእዜ፡ ; ኮንኩ፡ ከመ፡ n. 863 ; .

β)vertitur^laalicui aliquid in rem, vel ei imputatur tamquam^la: ይከውነከ፡ ጌጋየ፡ ነቢበ፡ ብዙኅ፡ ነገር፡ λογισθήσεται ; ጥበበ፡ ይከውኖ፡ (v. ይትሐሰብ፡ ሎቱ፡ ) ; ; ; ; .

3)esse^la, raro i.q. exsistere^la( dasein^de, vorhanden sein^de), ut: ; እስመ፡ ኢኮኑ፡ ( ደቂቃ፡ ) ὅτι οὐκ εἰσίν (v. ኢሀለዉ፡ ); ; plerumque ad copulandum subjectum et praedicatum, quod ubi nomen ( vel ) est, in poni solet (quamquam passim Nominativus occurrit, ut in locutione ; ኢኮነ፡ ሠናይ፡ ወኢኮነ፡ አዳም፡ ትኩን፡ ታቦተ፡ እግዚአብሔር፡ ኀበ፡ ባዕድ፡ ). Crebro usurpatur, ubi enunciationis copula pronominalis variis de causis non sufficit, ut: ኩን፡ መሓሬ፡ ; ትከውኖ፡ ከመ፡ መጽሄት፡ ዝሕልት፡ ; ይከውኑ፡ ዘአምላክ፡ ; ; እመ፡ ጠቢበ፡ ኮንከ፡ ለርእስከ፡ ጠቢበ፡ ትከውን፡ ለቢጽከ፡ ; ; ምድር፡ ከመ፡ ገነተ፡ ትፍሥሕት፡ ኮነት፡ ; ኢይክል፡ ኵሎ፡ ከዊነ፡ እጓለ፡ እመሕያው፡ ; በከዊነ፡ ሕዝቡ፡ ቅዱስ፡ ; ; (ubi ignominia te afficiunt, Deum invoca) ወሶቤሃ፡ ይትዌለጥ፡ ኀሳርከ፡ እምከዊነ፡ ኀሳር፡ ኀበ፡ ከዊነ፡ ክብር፡ ; ከመ፡ ኢኮነ፡ ውእቱ፡ ክርስቶስሃ፡ ; ; ; ; ; ; ; አኮኑ፡ ጽልመት፡ ይእቲ፡ ( ዕለት፡ ) ወኢኮነት፡ ብርሃነ፡ ; ተቀብረ፡ በሀገረ፡ ዳዊት፡ ወኢኮነሰ፡ ውስተ፡ መቃብረ፡ ነገሥት፡ ; ; ኢኮነ፡ ከመዝ፡ ; ; ወኮነ፡ አይኅ፡ ላዕለ፡ ምድር፡ አርብዓ፡ ዕለተ፡ ; ; ; ; ; ; ; ዘይከውን፡ is qui futurus est^la ; ዘይመጽእ፡ ወዘይከውን፡ በደኃሪት፡ ; ; .

a)Aliis verbis praemittitur

α) ኮነ፡ Imperfecto verbi, ad significandum Imperfectum Latinorum: ኮነ፡ ይገብር፡ fuit conficiens^lai.e. conficiebat^la ; ; ኮነ፡ ይጐይይ፡ ወትረ፡ ; ኮነ፡ ያወትር፡ ; ኮነ፡ ያመልክ፡

β) ኮነ፡ Perfecto, ad significandum Perfectum vel Plusquamperfectum Latinorum: ኮንኩ፡ ኢነበብኩ፡ ቃለ፡ ጽድቅ፡ ; አስቴር፡ ዘኮነ፡ አክሶይሮስ፡ አውሰባ፡ ; እስከ፡ ፍጻሜሁ፡ ለዘ፡ ኮኑ፡ ወጠኑ፡ al. (maxime in libris ex Arabico translatis).

γ) ይከውን፡ vel ይኩን፡ Imperfecto vel Subjunctivo, ut: ይኩኑ፡ ያምልኩ፡ adoraturi sint^la .

b)est alicui^lares i.e. habet^larem ( einem gehören^de), ለ፡ pers., ut ; ; ; ማእዱ፡ ለከ፡ ትኩን፡ ; ኵሉ፡ ንዋዩ፡ እምድኅረ፡ ምንኵስናሁ፡ ይከውን፡ ለምኔት፡ F.N. 10.

c)esse in rem^lavel rei^la( zu etwas dienen^de, gereichen^de), ለ፡ rei: ; ; ወይከውን፡ ፍሬሁ፡ ለሲሳይ፡ ወቈጽሉ፡ ለፈውስ፡ ; ; (pro ) i.e. alicui^la, ut: ወይኩንከ፡ ለዐጸደ፡ ወይን፡ ; vel rei et (pro ): ወትከውኖ፡ ዕቅፍተ፡ 1 ; አሮን፡ ይኩንከ፡ ነቢየ፡ ; ; ; ኢይከውነከ፡ ምክሐ፡ (v. ለምክሕ፡ ) ; etiam ከመ፡ rei ( pro^la, loco^la): ኩኖ፡ ለእጓለ፡ ማውታ፡ ከመ፡ አቡሁ፡ .

d)versari in^laaliqua re, በ፡ , ut: በሣልሲት፡ ዓመት፡ ይኩን፡ (poenitens) በጾም፡ ወበጸሎት፡ F.M. 5,8; ዘኮነ፡ በሐዊረ፡ ፍኖት፡ F.M. 32,1; ከመ፡ እኩን፡ ቦቱ፡ ἵνα εὑρεθῶ ἐν αὐτῷ .

e)constare^la

α)manere, firmum esse: በቃሉ፡ ይከውን፡ ኵሉ፡ σύγκειται ; ነገር፡ ዘተናገርክሙ፡ ኢይከውን፡ (v. ኢይቀውም፡ ) ἐμμείνῃ .

β)de pretio, : ኮነ፡ ርእሰ፡ አድግ፡ ፶ ሰቅለ፡ ብሩር፡ caput asini erat quinquaginta siclis^la ; n. 864 በ፡ , ut: መስፈርተ፡ ስንዳሌ፡ በሰቅል፡ ትከውን፡ .

f) ዘኮነ፡ vel ዘኮነ፡ ከዊኖ፡ (v. ከዊነ፡ ) quicumque fuerit^la, quicumque^lavel ullus^la( irgendwelcher^de): ዘኮነ፡ ; ዘኮነ፡ ንዋይ፡ πᾶν σκεῦος ; ; ጠዐም፡ እክለ፡ ዘኮነ፡ ; በዘ፡ ኮነ፡ ከዊኖ፡ ὅ τι οὖν ἂν ᾖ ; ዘይቀሥጥ፡ እምቤተ፡ እግዚአብሔር፡ ዘኮነ፡ ከዊነ፡ Clem. f. 161; ; ወእመሂ፡ በዘኮነ፡ ከዊኖ፡ መግባረ፡ እኩይ፡ (sive quocumque facinore malo) ; ; Clem. f. 133; ; ; እመኒ፡ ገብር፡ አው፡ ሐራዊ፡ አው፡ ነዓዊ፡ ወዘኮነ፡ ከዊኖ፡

4)Significatui esse^lasignificationes quaedam secundariae et speciales admiscentur:

a)est i.e. (factum est quod fieret necesse erat) satis est^la, sufficit^la, ; (pro : alicui^la): ኮነከ፡ አከለከ፡ ἱκανούσθω σοι ; ; ይኩንክሙ፡ ለክሙ፡ ; ይከውነክሙ፡ ( እምይእዜ፡ ) ; Infin. in Nom. vel : ኮነክሙ፡ ዐሪግ፡ ; ኮነክሙ፡ ዐዊዶቶ፡ ; verbi (quae loci interpretatio magis placet, quam est quod^la); ኮንየ፡ (sub ኮን፡ ).

b)fieri potest^la: እፎ፡ ይከውን፡ ነቢብ፡ እምኀበ፡ ዘአልቦ፡ ልሳን፡

c)est alicujus^la, meum^la, tuum^la, decet^laaliquem, vel ለ፡ pers.: ኢኮነ፡ ለክሙ፡ አእምሮ፡ ፍትሕ፡ ; ኢኮነ፡ ለክሙ፡ ታእምሩ፡ መዋዕለ፡ ወአዝማነ፡ ; ኢኮነ፡ ለነ፡ ወለክሙ፡ ዘነሐንጽ፡ ቤተ፡ አምላክነ፡ ; ኢይከውነከ፡ ከመ፡ ትዕጥን፡ .

d)permissum est^la, licet^la( ἔξεστι , ἔστι ): ገብረ፡ ዘኢይከውን፡ ; ; suff. (pro ) vel ለ፡ , ut: ኵሉ፡ ይከውነነ፡ ; እስመ፡ ዝንቱ፡ ኵሉ፡ ኢኮነ፡ ለክርስቲያን፡ ; Infin. sive in , ut: ዘኢይከውን፡ ገቢረ፡ ; ; ; ; ; ; ; sive praemisso ለ፡ , ut: ዘኢይከውኖሙ፡ ለበሊዕ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; , sive praemisso እምነ፡ (negativo): ; verbi: ኢይከውን፡ ንደዮ፡ ; ; ; ; ; ከመ፡ verbi: ; Rel. Bar.

e)expedit^la, conducit^la: ለከ፡ ይከውነከ፡ ትሕምም፡ ወለቤትከሂ፡ σοὶ συμφέρον ἐστὶ θλιβῆναι ,

ዐብረ

I,1[ עָרֵב , חָרֵב , Ges. thes. p. 1066] ይዕበር፡ aridum^la, sterilem esse^lavel fieri^la, exarescere^la, sterilescere^la, de terra, ዐብረ፡ ኵሉ፡ ወፍር፡ ዘውስተ፡ ገዳም፡ ; de plantis: ኵሉ፡ ይየብስ፡ ወየዐብር፡ ; ኢየዐብር፡ ወይንክሙ፡ ; ; ; የዐብር፡ ሣዕሩ፡ ፍጹመ፡ ; ጽጌሃ፡ ኢይትነገፍ፡ ወፍሬሃ፡ ኢየዐብር፡ ወቈጽላ፡ ኢይጸመሂ፡ M.M. f. 124; ; de aquis: እመቦ፡ ዘዐብረት፡ ዝናመ፡ ሰማይ፡ ; de sanguine: duae sunt animae ነፍስ፡ መዋቲት፡ ወነፍስ፡ ዘኢይመውት፤ ዘሰ፡ ይመውት፡ ደም፡ ውእቱ። ለእመ፡ በተረግዞ፤ ይትከዐው፡ ዲበ፡ ምድር። ወለእመ፡ በደዌ፡ ሥጋ፤ የዐብር፡ ወበዐባረ፡ ዚአሁ፡ ይትፈለጥ፡ ነፍስ፡ (sc. ዘኢይመውት፡ ) እምሥጋ፡ M.M. f. 109; de annis: ዓመታት፡ አኀዙ፡ ይዕበሩ፡

ተሐተ

vel ትሕተ፡ I,1[cfr. תַּחַת ܬܰܚܬ تَحْتٌ , Ges. thes. p. 1495] ይትሐት፡ humilem^lavel humiliorem fieri^la: ኵሉ፡ ደብር፡ ወአውግር፡ ይትሐት : in et

ደወል

, plerumque m. , አድዋል፡ [proprie: orbis^la, circuitus^la, دال et دار cum derivatis]

1)tractus^lavel regio circumjacens^la, territorium^la, fines^la( Bezirk , Gebiet ): በደወለ፡ ዮርዳኖስ፡ ἐν τῇ περιχώρῳ ; በደወለ፡ (v. አንጻረ፡ ) ቤቱ፡ ἐξεναντίας οἴκου ; ; τὰ ὅρια ; ; ኵሉ፡ ደወሉ፡ ዘዐውዱ፡ ; ደወለ፡ ቤተ፡ ሳሚስ፡ ; ; ; ; ; ደወለ፡ ጢሮስ፡ ; ደወለ፡ ኢትዮጵያ፡ ; ; ; ውስተ፡ ደወለ፡ ብሔርከ፡ ἐκ μέρους τῶν ὁρίων σου ; μέρη ; ; ὅριον ; ደወሎሙ፡ κατασχέσεις αὐτῶν ; አድዋል፡ ; ; ; ; ; ; እምነ፡ አድዋለ፡ ብሔሮሙ፡ ዘኢየሩሳሌም፡ ἀπὸ τῆς περιχώρου κυκλόθεν εἰς Ἱερουσαλήμ .

a)ditio^la: ኵሎሙ፡ አይሁድ፡ እለ፡ ደወለ፡ መንግሥቱ፡ οἱ ὑπὸ τὴν αὐτοῦ βασιλείαν ; ውስተ፡ ደወለ፡ መንግሥቱ፡ .

b)regio^la, terra^la: ደወለ፡ ፋርስ፡ χώρα Ἀσσυρίων ; ደወለ፡ ቴማን፡ .

c)de agro certis finibus circumscripto: አኀዘ፡ ደወለ፡ ገራህት፡ τὴν μερίδα τοῦ ἀγροῦ .

d)Pluribus in locis respondet ὄρος , ὄρη , ὀρεινή quatenus regiones vel terrae tractus montibus tamquam finibus circumscripta sunt ( ደብር፡ ): እንተ፡ ደወለ፡ ኤፍሬም፡ δι ʼ ὄρους Ἐφραΐμ ; በደወለ፡ እግዚአብሔር፡ ἐν ὄρει θεοῦ ; እምደወልየ፡ ወእምድርየ፡ ἐκ τῆς γῆς ἐμῆς καὶ ἐκ τῶν ὀρέων μου ; ἡ ὀρεινή ; .

2)terminus^la, limes^la: ; ኢታፍልስ፡ ደወለ፡ ገራህት፡ ዘአንበሩ፡ አበው፡ ; n. 1124 ዘይሰርቅ፡ ደወለ፡ ቢጹ፡ ; ; ; አድዋል፡ ( ). — Voc^la. Ae^la.: አድያም፡ ደወል፡ ክንፊፍ፡ ዘ፡ ወሰን።

ድልው

, fem. ድሉት፡ ( ድልውት፡ )

1)ponderatus^la, libratus^la: ; ቃለ፡ ጠቢባን፡ ድሉት፡ (v. ድልውት፡ ) በመዳልው፡ .

a)dignus^la, ለ፡ rei vel : ድልዋን፡ ሎቱ፡ ἀξίους ἑαυτοῦ ; ዘኢኮነ፡ ድልወ፡ ላቲ፡ F.N. 24,3; in st. constr.: ድልወ፡ ዕርየት፡ ( ዕርየት፡ ); verbi: በእንተ፡ ዘረሰዮ፡ ድልወ፡ ይባእ፡ ; : F.M. 25,3; fortasse etiam . Adv. ድልወ፡ Lud. Comm. hist. p. 32 vel በድልው፡ digne^la, pro dignitate^la: ዘተኀርየ፡ በድልው፡

b)decens^la, conveniens^la: እፎ፡ ኮነ፡ ድልወ፡ ( wie sollte es sich ziemen?^de) Hom. Jac. Sarug.; ድልዋተ፡ (v. ድልወተ፡ ) ነበብከ፡ ἄριστα ἔφης

3)paratus^la, praeparatus^la, instructus^la, promtus^la: ድልው፡ መንበርከ፡ ; ; ; ; ; ; ; ድልው፡ ኅብስት፡ ἕτοιμος ἄρτος ; ድልው፡ ኵሉ፡ ፍናዊከ፡ ; ኵሉ፡ ድልው፡ ; በዓልየ፡ ድልው፡ ; እልኩ፡ ድልዋት፡ ; ድሉት፡ ; ጊዜ፡ ዚአክሙ፡ ድልው፡ ; ubi de personis praedicatur, suff. admittit: ድልዋኒክሙ፡ ሀልዉ፡ ; ; ይጸንሑ፡ ድልዋኒሆሙ፡ ; ለ፡ pers. (alicui): ; ; ለ፡ rei: ኵሉ፡ ድልው፡ ለመሥዋዕት፡ ለገቢር፡ ; ; ዘድልው፡ ለክብር፡ ዘለዓለም፡ ; ለ፡ temporis: ; ለ፡ seq. Infin.: ; Abba Johanni erat ወትረ፡ ድልው፡ ለመዊት፡ Mavâs. 13; ; verbi: ; ከመ፡ seq. : ; l ; .

4)bene paratus^la, prospero successu praeditus^la: ለምንት፡ ፍኖተ፡ ኃጥኣን፡ ድሉት፡ ὁδὸς ἀσεβῶν εὐοδοῦται ( ተደለወ፡ nr. 2,a).

ድልው

, fem. ድሉት፡ ( ድልውት፡ )

1)ponderatus^la, libratus^la: ; ቃለ፡ ጠቢባን፡ ድሉት፡ (v. ድልውት፡ ) በመዳልው፡ .

b)decens^la, conveniens^la: እፎ፡ ኮነ፡ ድልወ፡ ( wie sollte es sich ziemen?^de) Hom. Jac. Sarug.; ድልዋተ፡ (v. ድልወተ፡ ) ነበብከ፡ ἄριστα ἔφης

4)bene paratus^la, prospero successu praeditus^la: ለምንት፡ ፍኖተ፡ ኃጥኣን፡ ድሉት፡ ὁδὸς ἀσεβῶν εὐοδοῦται ( ተደለወ፡ nr. 2,a).

ጊዜ

, m. et fem. , ጊዜያት፡ [adjecta vocali ê^laformatum sicut ዕድሜ፡ , sive etymon cum Ges. in thes. p. 991 a جاز transiit^la, sive a גזז גזה al. secare^la, dividere^la, definire^lapetieris]

1)tempus^la

a)definitum^la, statutum^la, certum^la, καιρός -9; ; ; ; እስከ፡ ተኀልፍ፡ ጊዜሃ፡ ( ለመዐት፡ ) ; ዘእንበለ፡ ይብጻሕ፡ ጊዜሁ፡ ; ቀርበ፡ ጊዜነ፡ ; ; ; መዋዕለ፡ ጊዜሁ፡ ; በዝንቱ፡ ጊዜ፡ በካልእት፡ ዓመት፡ ; ; ጊዜ፡ ዘርእ፡ ለዘሪእ፡ በጽሐ፡ ; ጊዜ፡ ገሚድ፡ ; ; በበ፡ ጊዜ፡ ; ; ; suff. sive sive neutr.: ጊዜሁ፡ tempus ejus i.e. ei definitum: ; ; ; ; ; ; ; ; ; .

α)diei i.e. hora^la, horae^la, ( vigilia^la): በጊዜ፡ መሥዋዕተ፡ ሰርክ፡ ; ; ጊዜ፡ ምሳሕ፡ ; ; n. 1197 ውእተ፡ ጊዜ፡ αὐτῇ τῇ ὥρᾳ ; ; ጊዜ፡ ብርሃን፡ , ጊዜ፡ ምሴት፡ ; እስመ፡ ጊዜ፡ ቀትር፡ ውእቱ፡ Rel. Bar.; ; ዘጊዜ፡ ; 3 ; ; ; በጊዜ፡ ጽባሕ፡ ἐν φυλακῇ τῇ ἑωθινῇ ; ; መጽሐፈ፡ ጊዜያት፡ horarium^laCod. Mus. Brit. XXXIV.

β)anni tempus^la, tempus festum^la: ጊዜያቲሆሙ፡ ለአውራኅ፡ ; ኵሉ፡ ጊዜያት፡ ለዓመታት፡ ; ከመ፡ ያእምሩ፡ ጊዜ፡ ዓመታት፡ ; ጊዜ፡ በዓላቲሁ፡ ; .

b)justum^la, idoneum^la, opportunum^la: ኢኮነ፡ ጊዜሁ፡ ለሐኒጸ፡ ቤተ፡ እግዚአብሔር፡ ; (seq. ከመ፡ ); በጊዜ፡ πρὸς καιρόν ; እስከ፡ ትረክብ፡ ጊዜሁ፡ ; ; ኵሎ፡ በጊዜሁ፡ ወበዐቅሙ፡ ግበር፡ ; በጽሐ፡ ጊዜሁ፡ በዘታነሥእ፡ ርስተከ፡ .

c)tempus^lain genere vel temporis pars^laquaedam: ; ጊዜ፡ ወድድቅ፡ ; ጊዜ፡ ምንዳቤ፡ ; ጊዜ፡ እኩይ፡ ; ጊዜያት፡ ; . በጊዜ፡ ሰዓት፡ ; በጊዜሃ፡ ለይእቲ፡ ዕለት፡ . – Crebro nomini ጊዜ፡ in st.c. posito tota enunciatio subjungitur; latine: tempus quo^la, ut: እስከ፡ ጊዜ፡ ያሰፍጣ፡ καιρὸν τοῦ ἀπατῆσαι αὐτήν ; እምጊዜ፡ የዐርግ፡ ጎሕ፡ ἀπὸ ἀναβάσεως τοῦ ὄρθρου ; ; ያአምሩ፡ ጊዜ፡ ይወጽኡ፡ ወይበውኡ፡ ; በጽሐት፡ ዕለቶሙ፡ ወጊዜ፡ ይትቤቀልዎሙ፡ ; ; ሶበ፡ ኮነ፡ ጊዜ፡ ይዕረብ፡ ፀሓይ፡ ; አይ፡ ጊዜ፡ ሐይወ፡ ( etiam f). –

2)Usurpatur ad exprimenda varia adverbia et particulas:

b) ውእተ፡ ጊዜ፡ vel ይእተ፡ ጊዜ፡ eo tempore^la

β)statim^la, illico^la( ), εὐθέως ; ; al.

c) ጊዜ፡ in et st.c. vice praepositionis temporalis fungitur (pro Abl. Latinorum), ut: ጊዜ፡ ስሱ፡ ሰዓት፡ ; ; .

d) በጊዜሃ፡ horâ ejus i.e. statim^la, illico^la, confestim^la, εὐθύς , εὐθέως ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; παραχρῆμα ; ; ; ; ; παραυτίκα ; አኮ፡ በጊዜሃ፡ οὔπω .

e) ለጊዜሁ፡ vel ለጊዜሃ፡ in praesens^la, in tempus^lavel ad tempus^la, temporarius^la: ለጊዜሁ፡ εἰς τὸ παρόν ; πρὸς καιρόν ( እምድኅሬሁ፡ ) ; ለጊዜሃ፡ πρόσκαιρος ; .

f)Relative usurpatur ( ):

α) ጊዜ፡ vel በጊዜ፡ quo tempore^la, quum^la, quandocumque^la, simulac^la: ጊዜ፡ ጸዋዕከኒ፡ ; ጊዜ፡ ይገብር፡ ὁπότε ; ጊዜ፡ ይሰክብ፡ ; ጊዜ፡ ይወፅኣ፡ ἡνίκα ; ὅταν ; ጊዜ፡ ሠርዐ፡ ሕገ፡ F.M. 8,1; ጊዜ፡ ፈቀደ፡ ; በጊዜ፡ ሰምዐት፡ ; በጊዜ፡ ይትመዓዕ፡ ይከውኖ፡ ድቀቱ፡ ; Platt.

β) እንተ፡ ጊዜ፡ (sec. Lud. etiam አመ፡ ጊዜ፡ ) quo tempore^la, quum^la: እንተ፡ ጊዜ፡ ያዐርፍ፡ ; .

g) በአሐዱ፡ ጊዜ፡ quodam tempore^la, aliquando^la, Lud.

h) ጊዜ፡ – ጊዜ፡ tum – tum^la, modo – modo^la, aliâs – aliâs^la, ; ; quater repetitum ; etiam ጊዜያተ፡ – ጊዜያተ፡ id.,

3)tempus i.e. vicis^la, vices^la: ጊዜ፡ ፫ ሰዓት፡ καιροὺς τρεῖς (ternis horis quotidie) ; በዝ፡ ጊዜ፡ hac in re^la, hac in vice^la ; ; ካልአ፡ ጊዜ፡ alio tempore^la, iterum^la Platt; ፬ ጊዜያተ፡ quater^la ; n. 1198 ከመዝ፡ ገብረ፡ ሠለስተ፡ ጊዜ፡ ter^la ; ; ይትነፋሕ፡ ቀርን፡ ፫ ጊዜ፡ ; ፭ ጊዜያተ፡ quinquies^la ; ፵ ጊዜ፡ ; በዙኀ፡ ጊዜ፡ ; ብዙኀ፡ ጊዜያተ፡ saepenumero^laF.M. 24,1; ; በ፩ ጊዜ፡ una vice^la, semel^la ; አየ፡ ጊዜ፡ ወስፍነ፡ ጊዜ፡ quando et quoties?^la ; በጊዜ፡ እምጊዜያት፡ aliquando^la (ex Arabismo).

gize

Grébaut
ጊዜ፡ ሕማማት፡ gize ḥǝmāmāt La Semaine Sainte^fr, ሕማም፡ (Grébaut)
45

ተፈጸመ

III,2(passim III,1)

1)impleri^la,

a)plenum^lafieri^la, de luna ; .

b)compleri^la, completum^laesse^la: ኢተፈጸመ፡ ኀጢአቶሙ፡ እስከ፡ ይእዜ፡ ; ; .

c)de vaticiniis: ; ; ; ; ; ; ; al.; ; Lud. Comm. hist. p. 302 n. 4.

2)peragi^la, perfici^la: ; ; si adfuissem እምኢተፈጸመ፡ ሎሙዝ፡ ; ; n. 1388 ; ለእመ፡ ኢተፈጸመ፡ ( zu Stand kommt ) ከዊነ፡ መርዓ፡ F.N. 24,3; F.N. 32,1.

3)consummari^la, absolvi^la, finiri^la, ad^lafinem^laperduci^la: ; ; ; ወተፈጸመ፡ ቤቱ፡ ; ; ወእምዝ፡ ተፈጺሞ፡ በዓል፡ ; ; ; ; ; in specie de tempore: ; ; ; ; Tob.10,7; ተፈጺሞ፡ መዋዕል፡ ; ; ; ; ; ; .

a)finem^lahabere^lavel capere^la, desinere^la: ኢተፈጸመ፡ ሣህሉ፡ ; ; ዘኢይትፌጸም፡ infinitus^la, Lit. Cyr.

b)consumi^la, absumi^la: ተፈጸመ፡ ማይ፡ እምዝቃ፡ ; ; .

c)suprema^laobire^la, de animatis: ; ex aëre decidit ወተፈጸመ፡ ሶቤሃ፡ ወሞተ፡

d)liber explicit^la, ut: ተፈጸመ፡ በዝየ፡ ጥበቢሁ፡ ለኢያሱ፡ ወልደ፡ ሲራክ፡ Sir. in subscr.; Asc. Jes. ed ; Psalt. ed ; al. creberrime.

e)transigi^la, dirimi^la, de controversiis: ኵሉ፡ ጋእዝ፡ ዘትከውን፡ ማእከሌሆሙ፡ ትትፌጸም፡ በመሐላ፡ F.N. 43,5.

f)ad^laperfectionem^laperduci^la, perfectum^lafieri^la: ; ; .

g) τελεῖσθαι initiari^laab interpretibus vix intellectum ተፈጸመ፡ versum est ; (quamquam videre licet sub ፈጸመ፡ n. 1 phrasin implere^lamanus^lai.e. initiare^la).

ጌጋይ

, plerumque m. , ጌጋያት፡ ,

1)error^la, fraus^la, destitutio^la, πλάνη ; ; በጌጋየ፡ ልቦሙ፡ ; πλάνησις ; በጌጋዮሙ፡ ἐν τοῖς πλάνοις αὐτῶν ; .

2)delictum^la, delicta^la, peccatum^la, peccata^la, impietas^la, improbitas^la, scelus^la(creberrime usitatum), ; ; ἄγνοιαι ; ἁμαρτία ; ; ; ; ἁαμαρτίαι ; ኵሉ፡ ጌጋዮሙ፡ ; ; ; ἀδίκημα , ἀδικία ; ምንት፡ ጌጋይነ፡ ; ; ; ; ἀδικίαι ; ; ἀνομία , ἀνομίαι ; ; ; ; ; ; ; ; παράπτωμα ; ἐπιθυμίαι ; ጌጋያት፡ al.

a)scandalum^la: እብነ፡ ጌጋይ፡ ; ከመ፡ ኢይኩነኒ፡ ጌጋየ፡ ;

b)crimen^la, culpa^la, reatus^la: ዘጌጋዩ፡ ለመዊት፡ ; ጌጋየ፡ ይከውኖ፡ ; ; ኢይመውቱ፡ አበው፡ በጌጋየ፡ ውሉዶሙ፡ ; ; አልቦ፡ ጌጋየ፡ οὐκ ἔνοχός ἐστιν ; ዘአልቦ፡ ጌጋየ፡ ἀθῶος ; መጽሐፈ፡ ጌጋዩ፡ τῆς αἰτίας .

ግልፎ

( m. ), ግልፍዋት፡ et ግልፈዋት፡

1)opus sculptum^la, sculptile^la: ዕንቈ፡ ግልፎ፡ ; አማልክተ፡ ግልፎ፡ ; አርእስተ፡ አዕማድ፡ ዘግልፎ፡ .

2)idolum sculptum^la, simulacrum^la(Dei vel deorum sculptile), statua^la, et , ; ; ; ; ; ; ; ; አማልክትየ፡ ወግልፎየ፡ ገብሩ፡ ; በግልፎሆሙ፡ ; ; ኵሉ፡ ግልፎሃ፡ ; ; ; ; ኵሎ፡ ግልፎሆሙ፡ στήλη ; ግልፍዋተ፡ ኢትግበሩ፡ ; ; ; ምድረ፡ ግልፈዋት፡ ይእቲ፡ ; ግልፈዋተ፡ ጣዖት፡ – : ግልፎ፡ ብ፡ የተቀረጸ፡ ጣዖት።

ግምዔ

(non ግምዒ፡ Lud.), ( m. ), ገማዕይ፡ et ገማዕው፡ nec non ግምዔያት፡ et ግምዓት፡ [fortasse referendum ad hebr. גׇּמׇא , aram. גְּמַע ( قمع ); F. Tuch de Aeth. ling. sonorum sibil. natura et usu p. 9 ad جمع ] ampulla^la, lecythus^la, urceus^la, cotula^la, vel aliud hujus generis vas liquidi^la: ግምዔ፡ ቅብእ፡ καμφάκη ἐλαίου ; ; κοτύλη ; ; ; ; ; ግምዔ፡ ልሕኵት፡ ἀγγεῖον ; σκεῦος ; ; ἄγγος ; በገማዕይሆን፡ ; በገማዕዊሆን፡ Deg.; Mavâs. 69; ; ኵሉ፡ ግምዓቲሃ፡ ዘቅብእ፡ (v. ግምዔያቲሃ፡ ) ; ግምዔያት፡ . – : ግምዔ፡ ዘ፡ ማሰሮ፡

ሕሠም

ሕሠማት፡

1)foeditas^la, turpitudo^la, deformitas^la: ኢታስተአክዮ፡ ለሰብእ፡ እንበይነ፡ ሕሠሚሁ፡ ; ኢይክሉ፡ ይክድኑ፡ ሕሠሚሆሙ፡ በተሰርግዎ፡ ; ሕሠመ፡ ራእየ፡ ብእሲቱ፡ .

2)macula^la, laesio^la, malum^la: ኢተረክበ፡ እምላዕሌሁ፡ ሕሠም፡ (v. ሕሡም፡ ) διαφθορά ; ornatus sanctitatis^la ዘኢይረክቦ፡ ሕሠም፡ nulli corruptioni obnoxius^la ; ኵሉ፡ ዘይረክባ፡ እምሕሠማት፡ quodvis malum, quod ei accidit^la .

3)ethice: foeditas^la, malefactum^la, dedecus^la, probrum^la: ሰይእ፡ ሕሠም፡ ; አህ፡ እምዛቲ፡ ሕሠም፡ ; ኵሉ፡ ግብረ፡ ሕሠም፡ ; ገቢረ፡ ሕሠማት፡ turpiter agere^la ; ዘይከውና፡ ሕሠመ፡ quod mulieri dedecori est^la ; በእንተ፡ ሕሠመ፡ ግዕዙ፡ .

ግብር

, m. et fem. , ግበር፡ et ግብራት፡

1)actio^la, efficacia^la, ἐνέργεια .

2)labor^la, operatio^la, opera^la, opus^la( Arbeit^de): ሀቦ፡ ግብሮ፡ በአምጣነ፡ ኀይሉ፡ ; ኢትትማከር፡ ምስለ፡ ሀካይ፡ በእንተ፡ ግብር፡ ; materfamilias ትሁቦን፡ ግብሮን፡ ለአእማቲሃ፡ ; ; ግብረ፡ ሐቅል፡ ; ; ; ስድስተ፡ መዋዕለ፡ ግብር፡ ; ; ; ; ; ጳውሎስ፡ ይሴሰይ፡ እምግብረ፡ እደዊሁ፡ ; ይሴሰዩ፡ በግብረ፡ እደዊሆሙ፡ ; አብሕርት፡ ወአፍላግ፡ ይፌጽሙ፡ ግብሮሙ፡ .

a)negotium^la: ; ኢኮነ፡ ግብረ፡ አሐቲ፡ ዕለት፡ ወኢኮነ፡ ግብረ፡ ሰኑይ፡ ; ኵሉ፡ እለ፡ ይገብሩ፡ ግብረ፡ ንጉሥ፡ ; ብየ፡ ግብር፡ በዘ፡ አሐውር፡ Lud. e Vit. Sam.

b)officium^la, munus^la: አግብኦ፡ ውስተ፡ ግብሩ፡ ; ኢይግበር፡ ሕዝባዊ፡ ግብረ፡ ክህነት፡ ; ግብረ፡ ዲያቆን፡ . p. 314.

c)opus^lavel ministerium sacrum^la: ንዋየ፡ ግበሪሆሙ፡ τὰ σκεύη τῆς λειτουργίας ; ; ; ግበር፡ ; እለ፡ ይገብሩ፡ ግብረ፡ እግዚአብሔር፡ .

d)opificium^la, ars^la: ተምህሮ፡ ግብረ፡ እድ፡ ; ; ; ; ይትሜሀር፡ ግብረ፡ ኀጺን፡ ; እለ፡ ኵሎሙ፡ ይጠብቡ፡ በግብሮሙ፡ ; figuli .

3)opus^la( Werk^de) quod quis producit,

a)Dei, creatura^la, res creata^la: ኵሉ፡ ግብረ፡ እግዚአብሔር፡ ; ; ; ; ; ; ; ποίημα ; ; ግብር፡ ዐበይት፡ ; ; ኵሉ፡ ግብራተ፡ ሰማይ፡ ; እስከ፡ ይትገበር፡ ሐዲስ፡ ግብር፡ .

b)hominum, artificium^la, opificium^la: ኮነ፡ ይገብር፡ ግብረ፡ ብርት፡ ወኀጺን፡ ; ግብረ፡ ማእነም፡ ; ግብረ፡ እብን፡ ; ; ግብረ፡ ብርት፡ ; ግብረ፡ ኬንያ፡ ; ; ; πλάσμα figmentum^la ; poëma ; idola ግብረ፡ እደው፡ ; ; ; ; al.

c)quae labore parta est merces^la , vel qui a planta producitur fructus^la: ሐሰት፡ ግብራ፡ ለዘይት፡ .

4)actio^la, factum^la, facinus^la, opus^la, agendi ratio^la, facinora^la, opera^la: ዛቲ፡ ግብር፡ haec actio^la ; ኵሉ፡ ግብሩ፡ ድሩክ፡ ; ; ቀዳሜ፡ ኵሉ፡ ግብር፡ ምክር፡ ; τὸ πραχθέν ; ነኪር፡ ግብሩ፡ ለእግዚአብሔር፡ ; ; ; ; ; ; ግብረ፡ ጽድቅ፡ ; ግብረ፡ ዐመፃ፡ ምግባሮሙ፡ ; ከመ፡ ይግበሩ፡ ግብረ፡ ሠናየ፡ Platt; ዐቢየ፡ ግብረ፡ ፈጸምከ፡ ; ግብረ፡ እደዊሆሙ፡ ; τὰ ἔργα ; ; ; ; ; ; ; ሠናየ፡ ግብረ፡ ገብረት፡ ላዕሌየ፡ .

a)peractio^la: ለግብረ፡ ጌጋይ፡ ወኀጢአት፡ 5.

b)factum^la, oppos. verbo et consilio: ከመ፡ ንግበራ፡ ለዛቲ፡ ምክር፡ ግብረ፡ ; ; በግብር፡ de facto^la, re^la, revera^la(aliâs በአማን፡ ) Chrys. crebro. n. 1164

c)res agenda^lavel gerenda^la, res gesta^la, acta^la: ; ; ; ; ግብረ፡ ልኡካን፡ vel ሐዋርያት፡ inscriptus est liber πράξεις τῶν ἀποστόλων Acta Apostolorum^la; nonnumquam ግብር፡ nudum, ut .

5)res^la: ለዝ፡ ግብር፡ εἰς αὐτὸ τοῦτο ; ኵሉ፡ ግብራ፡ ለገነት፡ መንክር፡ ወመድምም፡ ; ሠለስቱ፡ ግብራት፡ τρία ; ነኪር፡ ግብር፡ ξένον τι Platt; ግብራቲሁ፡ ለዝ፡ ዓለም፡ ; ግብራት፡ ዓለማውያት፡ ;

a)causa^la: በእንተ፡ ሠላስ፡ ግብራት፡ ; Lud. e Mss. Colb.

b)ratio^la, modus^la: ምንት፡ ግብረ፡ ዓመት፡ በዝናማት፡ ; በአይ፡ ግብር፡ Lud.; docuit eum ኵሎ፡ ግብረ፡ ምንኵስና፡ Lud. e Vit. S.; ግብረ፡ አናቅጽ፡ . p. 305 n. 16.

6)necessitas^la: እስመ፡ ግብሩ፡ ውእቱ፡ ከመ፡ ያብእ፡ መሥዋዕተ፡ ; de necessitate corporis, euphemistice: ወረደ፡ እምገመል፡ በእንተ፡ ግብረ፡ ሥጋ፡ Adv.

a) በግብር፡

α)per vim^lavel per necessitatem^la, ; ; ; ; ; በግብር፡ ዘእንበለ፡ ፈቃዱ፡ .

β)necessario^la, omnino^la, utique^la( jedenfalls^de): በግብር፡ ይከውን፡ ዘነበበ፡ ዮናስ፡ πάντως .

b) ግብር፡

α)necessario^lavel ad significandum oportet^la, necesse est^la: ግብር፡ ይመጽእ፡ መንሱት፡ (necessario veniet i.e. necesse est veniat) ; ; ; ;

β)omnino^la, sane^la, πάντως .

7)opus praestandum i.e.

a)tributum^la, vectigal^la τέλος ; φόρος , ከመ፡ የሀቡ፡ ግብረ፡ ; ርኡሰ፡ ግብር፡ ; ይሁብዎ፡ ግብረ፡ በበዓመት፡ .

α)collatio^la, λογία

β)reditus^la: p. 303 n. 10.

b)opera serva^la, angaria^la: እለ፡ ይቀውሙ፡ ላዕለ፡ ግብር፡ ἐργοδιωκτοῦντες .

gǝbr , gǝbar , gǝbrāt

1) (Dillmann 7 a) ግብረ፡ እስላም፡ gǝbra ʾǝslām ‘tax of Muslims’, meaning unknown (see Conti Rossini’s comment below) ነበረ፡ ፮ግብር፡ ፩ቅዴታ፡ ወ፩ጸማጅ፡ ወ፩ግብረ፡ እስላም፡ ‘il y avait 6 impôts: un était le qedētā; un était le ṣamāǧ; un le gebra eslām^fr’ 75 l. 27–28 (ed.), 91 l. 4–5 (tr.) (‘Mot à mot: impôt des Musulmans; je n’en sais pas le véritable caractère, ni s’il s’agit d’un impôt particulier sur les Islamites.’ 92 n. 10), እስላም፡

Leslau
ግብረ፡ ሕማማት፡ gǝbra ḥǝmāmāt the Rite of Passion Week^en see Hammerschmidt in 117, 233a–b, ሕማም፡

Cross-references:

a) for ቤተ፡ ግብር፡ ቤት፡ (TraCES)

b) for ዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበር፡ ዐቃቢ፡ (TraCES)

መፍትው

, passim ,

1)desiderabilis^la, exoptatus^la, passim res^ladesiderabilis^la, ግበር፡ ኵሎ፡ ዘመፍትው፡ ዘትፈቅድ፡ τὰ ἐνθυμήματά σου .

a)sive jucundus^la, amoenus^la, sive praestans^la, eximius^la, sive pretiosus^la, carus^la, ἐπιθυμητός , መፍትው፡ ለዐይን፡ ሰርጉ፡ ; ኵሉ፡ ግብሩ፡ ለእግዚአብሔር፡ ሠናይ፡ ወመፍትው፡ ; ወይን፡ መፍትው፡ ; ; መዝገብ፡ መፍትው፡ ; ይነሥቱ፡ አብያተኪ፡ መፍትወ፡ ; በእንተ፡ ምድረ፡ ሕዝብየ፡ መፍትው፡ ; ; ኵሎ፡ ንዋየ፡ መፍትወ፡ (v. መፍትው፡ ) ; መፍትወ፡ ኣየድዕ፡ σεμνὰ ἐρῶ n. 1370 .

b)necessarius^la: አስተዳለውኩ፡ ለዝንቱ፡ ሕንጻ፡ ኵሎ፡ ዘመፍትው፡ ἐπιτήδεια .

c)conveniens^la, decorus^la: ውስተ፡ ኢመፍትው፡ εἰς τὸ ἀπηχές (in absonum^lavel absurdum^la) Cyr. c.

d)reus^la: ፀረ፡ ደቅከ፡ መፍትዋን፡ ለመዊት፡ ὀφειλομένους in LV. Hincpropagatur tritissimum illud

2) መፍትው፡ decet^la, convenit^la, oportet^la( ينبغي ), δεῖ , χρή , Infin., ut: ተግሕሦ፡ መፍትው፡ እምፍኖት፡ ፀዋግ፡ ; plerumque verbi: ; ; ; ; ; ቀሲስ፡ መፍትው፡ ያንሶሱ፡ ኀበ፡ አብያተ፡ ድውያን፡ ; መፍትው፡ ኤጲስ፡ ቆጶስ፡ ይፍታሕ፡ በርትዕ፡ ; መፍትው፡ ለኤጲስ፡ ቆጶሳት፡ ይንበሩ፡ … ; creberrime in Chrys., F.M., F.N., Syn. al.

a) ኢመፍትው፡ non^lalicet^la: እመ፡ ገብረ፡ ዘኢመፍትው፡ ; . 307.

b) መፍትው፡ utinam!^lain exclamationibus, ut: መፍትው፡ ይሕየው፡ ይስማኤል፡ ቅድሜከ፡

ግብር

, m. et fem. , ግበር፡ et ግብራት፡

1)actio^la, efficacia^la, ἐνέργεια .

b)officium^la, munus^la: አግብኦ፡ ውስተ፡ ግብሩ፡ ; ኢይግበር፡ ሕዝባዊ፡ ግብረ፡ ክህነት፡ ; ግብረ፡ ዲያቆን፡ . p. 314.

d)opificium^la, ars^la: ተምህሮ፡ ግብረ፡ እድ፡ ; ; ; ; ይትሜሀር፡ ግብረ፡ ኀጺን፡ ; እለ፡ ኵሎሙ፡ ይጠብቡ፡ በግብሮሙ፡ ; figuli .

3)opus^la( Werk^de) quod quis producit,

c)quae labore parta est merces^la , vel qui a planta producitur fructus^la: ሐሰት፡ ግብራ፡ ለዘይት፡ .

a)peractio^la: ለግብረ፡ ጌጋይ፡ ወኀጢአት፡ 5.

a)causa^la: በእንተ፡ ሠላስ፡ ግብራት፡ ; Lud. e Mss. Colb.

a) በግብር፡

α)per vim^lavel per necessitatem^la, ; ; ; ; ; በግብር፡ ዘእንበለ፡ ፈቃዱ፡ .

β)necessario^la, omnino^la, utique^la( jedenfalls^de): በግብር፡ ይከውን፡ ዘነበበ፡ ዮናስ፡ πάντως .

b) ግብር፡

α)necessario^lavel ad significandum oportet^la, necesse est^la: ግብር፡ ይመጽእ፡ መንሱት፡ (necessario veniet i.e. necesse est veniat) ; ; ; ;

β)omnino^la, sane^la, πάντως .

7)opus praestandum i.e.

a)tributum^la, vectigal^la τέλος ; φόρος , ከመ፡ የሀቡ፡ ግብረ፡ ; ርኡሰ፡ ግብር፡ ; ይሁብዎ፡ ግብረ፡ በበዓመት፡ .

α)collatio^la, λογία

β)reditus^la: p. 303 n. 10.

b)opera serva^la, angaria^la: እለ፡ ይቀውሙ፡ ላዕለ፡ ግብር፡ ἐργοδιωκτοῦντες .

gǝbr , gǝbar , gǝbrāt

Leslau
ግብረ፡ ሕማማት፡ gǝbra ḥǝmāmāt the Rite of Passion Week^en see Hammerschmidt in 117, 233a–b, ሕማም፡

Cross-references:

a) for ቤተ፡ ግብር፡ ቤት፡ (TraCES)

b) for ዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበር፡ ዐቃቢ፡ (TraCES)

ግብር

, m. et fem. , ግበር፡ et ግብራት፡

1)actio^la, efficacia^la, ἐνέργεια .

b)officium^la, munus^la: አግብኦ፡ ውስተ፡ ግብሩ፡ ; ኢይግበር፡ ሕዝባዊ፡ ግብረ፡ ክህነት፡ ; ግብረ፡ ዲያቆን፡ . p. 314.

d)opificium^la, ars^la: ተምህሮ፡ ግብረ፡ እድ፡ ; ; ; ; ይትሜሀር፡ ግብረ፡ ኀጺን፡ ; እለ፡ ኵሎሙ፡ ይጠብቡ፡ በግብሮሙ፡ ; figuli .

3)opus^la( Werk^de) quod quis producit,

c)quae labore parta est merces^la , vel qui a planta producitur fructus^la: ሐሰት፡ ግብራ፡ ለዘይት፡ .

a)peractio^la: ለግብረ፡ ጌጋይ፡ ወኀጢአት፡ 5.

a)causa^la: በእንተ፡ ሠላስ፡ ግብራት፡ ; Lud. e Mss. Colb.

a) በግብር፡

α)per vim^lavel per necessitatem^la, ; ; ; ; ; በግብር፡ ዘእንበለ፡ ፈቃዱ፡ .

β)necessario^la, omnino^la, utique^la( jedenfalls^de): በግብር፡ ይከውን፡ ዘነበበ፡ ዮናስ፡ πάντως .

b) ግብር፡

α)necessario^lavel ad significandum oportet^la, necesse est^la: ግብር፡ ይመጽእ፡ መንሱት፡ (necessario veniet i.e. necesse est veniat) ; ; ; ;

β)omnino^la, sane^la, πάντως .

7)opus praestandum i.e.

a)tributum^la, vectigal^la τέλος ; φόρος , ከመ፡ የሀቡ፡ ግብረ፡ ; ርኡሰ፡ ግብር፡ ; ይሁብዎ፡ ግብረ፡ በበዓመት፡ .

α)collatio^la, λογία

β)reditus^la: p. 303 n. 10.

b)opera serva^la, angaria^la: እለ፡ ይቀውሙ፡ ላዕለ፡ ግብር፡ ἐργοδιωκτοῦντες .

gǝbr , gǝbar , gǝbrāt

Leslau
ግብረ፡ ሕማማት፡ gǝbra ḥǝmāmāt the Rite of Passion Week^en see Hammerschmidt in 117, 233a–b, ሕማም፡

Cross-references:

a) for ቤተ፡ ግብር፡ ቤት፡ (TraCES)

b) for ዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበር፡ ዐቃቢ፡ (TraCES)

ግብር

, m. et fem. , ግበር፡ et ግብራት፡

1)actio^la, efficacia^la, ἐνέργεια .

b)officium^la, munus^la: አግብኦ፡ ውስተ፡ ግብሩ፡ ; ኢይግበር፡ ሕዝባዊ፡ ግብረ፡ ክህነት፡ ; ግብረ፡ ዲያቆን፡ . p. 314.

d)opificium^la, ars^la: ተምህሮ፡ ግብረ፡ እድ፡ ; ; ; ; ይትሜሀር፡ ግብረ፡ ኀጺን፡ ; እለ፡ ኵሎሙ፡ ይጠብቡ፡ በግብሮሙ፡ ; figuli .

3)opus^la( Werk^de) quod quis producit,

c)quae labore parta est merces^la , vel qui a planta producitur fructus^la: ሐሰት፡ ግብራ፡ ለዘይት፡ .

a)peractio^la: ለግብረ፡ ጌጋይ፡ ወኀጢአት፡ 5.

a)causa^la: በእንተ፡ ሠላስ፡ ግብራት፡ ; Lud. e Mss. Colb.

a) በግብር፡

α)per vim^lavel per necessitatem^la, ; ; ; ; ; በግብር፡ ዘእንበለ፡ ፈቃዱ፡ .

β)necessario^la, omnino^la, utique^la( jedenfalls^de): በግብር፡ ይከውን፡ ዘነበበ፡ ዮናስ፡ πάντως .

b) ግብር፡

α)necessario^lavel ad significandum oportet^la, necesse est^la: ግብር፡ ይመጽእ፡ መንሱት፡ (necessario veniet i.e. necesse est veniat) ; ; ; ;

β)omnino^la, sane^la, πάντως .

7)opus praestandum i.e.

a)tributum^la, vectigal^la τέλος ; φόρος , ከመ፡ የሀቡ፡ ግብረ፡ ; ርኡሰ፡ ግብር፡ ; ይሁብዎ፡ ግብረ፡ በበዓመት፡ .

α)collatio^la, λογία

β)reditus^la: p. 303 n. 10.

b)opera serva^la, angaria^la: እለ፡ ይቀውሙ፡ ላዕለ፡ ግብር፡ ἐργοδιωκτοῦντες .

gǝbr , gǝbar , gǝbrāt

Leslau
ግብረ፡ ሕማማት፡ gǝbra ḥǝmāmāt the Rite of Passion Week^en see Hammerschmidt in 117, 233a–b, ሕማም፡

Cross-references:

a) for ቤተ፡ ግብር፡ ቤት፡ (TraCES)

b) for ዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበር፡ ዐቃቢ፡ (TraCES)

ርስዐት

et , plerumque m.

1)oblivio^la: ርስዐት፡ ዕሙቅ፡ ; ; ኵሉ፡ ግብር፡ ቦቱ፡ መከራ። መከራሁ፡ ለንጽሕ፡ ዝሙት። መከራሁ፡ ለጽንዕ፡ ድካም፡ መከራሁ፡ ለአእምሮ፡ ርስዐት፡

2)impietas^la ; ;

rǝsʿat

Leslau
ርስዐት rǝsʿat forgetfulness^en, negligence^en, impiety^en 474a

Cross-references: also ርስዓን፡

በልየ

I,1[ בָּלָה , ܒܠܺܝ , بَلِىَ ] ይብሊ፡

1)usu et vetustate atteri^lavel consumi^la, veterascere^la, senio^laconfici^la, consenescere^la, ( putrescere^la, marcescere^la), de vestibus ; ; ; ; ኵልክሙ፡ ከመ፡ ልብስ፡ ትበልዩ፡ ; ; ; ኵሉ፡ ዘነፍስ፡ ይበሊ፡ ከመ፡ ልብስ፡ ; saxo: ኰኵሕ፡ ይበሊ፡ ; plantis: ዝናም፡ ያሠርጽ፡ ዘበልየ፡ ; fructibus ; ossibus ; corpore: ወሀቦ፡ ለሥጋሁ፡ ጸጋ፡ ከመ፡ ኢይብሊ፡ ወለአዕጽምቲሁ፡ ከመ፡ ኢይማስን፡ ; በልየ፡ ሥጋየ፡ ወማእስየ፡ ; de quavis re: ኵሉ፡ ግብር፡ ይበሊ፡ ወየኀልቅ፡ σηπόμενον ἐκλείπει ; specie hominis: ክብርየ፡ ተወለጠ፡ ወበልየ፡ ; hominibus: ; ; በልየ፡ ( እስራኤል፡ ) በብሔረ፡ ነኪር፡ ; : በልየ፡ ነገር፡ እምኔክሙ፡ oratio consenuit^la( et evanuit^la) e vobis^la .

2)inveterascere^la: እለ፡ በልያ፡ በላዕሌሁ፡ ኀጣውኢሁ፡ 2 .

3)antiquari^la, obsolescere^la: .

Search

Input

Keys Combinations

Hold and choose