Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

, m. et fem. , ክልስስታት፡ et ከላስስት፡ , manipulus^lafrugum, merges^la, δράγμα , ; ; ; ; ክልስስት፡ et ከላስስት፡ ; ; ; ; ከላስስት፡ ; ; ; እለ፡ የአስሩ፡ ከላስስት፡ ; ; ክልስስታት፡ ; ; (e quo loco Lud. formam ከላስስታት፡ i.e. affert). – : ከላስስት፡ ዘ፡ ነዶ።

ከላኢ

arcens^la, prohibens^la, Lud. sine

ደቂቅ

I)Adj., fem. ደቃቅ፡ , fem. ደቂቃት፡ et ደቃቃት፡ , ደቃውቅ፡ (quamquam raro, Lud. e Libr. Myst., አርዌ፡ col. 743)

1)comminutus^la, contusus^la, contritus^la, ; ገብሰስ፡ ደቂቅ፡ ; ; ትገብር፡ ደቃቀ፡ λεπτὰ ποιήσῃς ; ጼው፡ ደቃቅ፡ Sx. Enc.

2)minutus^la, parvus^la, pusillus^la, tenuis^la: ክነፍ፡ ደቃቅ፡ ወቀጠንት፡ ; አስናኒሁ፡ ደቃቅ፡ ወበሊኃት፡ ከመ፡ አስናነ፡ ከልብ፡ ; ይሣርር፡ ዲበ፡ ማይ፡ ወየሐንጽ፡ በደቃቅ፡ (de Deo) Lit. Joh. ( ድቁቅ፡ ); እንስሳ፡ ዐበይት፡ ምስለ፡ ደቃቅ፡ ; አብተር፡ ደቃቅ፡ ῥαβδία μικρά ; እለ፡ ደቃቅ፡ ንቅዐቶሙ፡ σχισμὰς μικρὰς ἔχοντες , ; እለ፡ ይፌጽሙ፡ ታሕጻጺተ፡ ደቂቃት፡ ኀጣውእ፡ ; አራዊት፡ ደቃቅ፡ insecta^la Enc.; አራዊት፡ ደቂቅ፡ ዘይሠርር፡ ; አሕባለ፡ ሥርው፡ ደቃቃት፡ ; ደቂቅ፡ ቃሉ፡ ( ድቁቅ፡ ) Enc.

II)Adj. et plerumque : parvus aetate^la, parvulus^la, adolescens^la, fem. ደቂቅት፡ sed nonnisi rarissime usurpatum, ut: ደቂቅት፡ ድንግልት፡ ; est nomen et ; autem raro formatur, ut: ደቃውቅ፡ f. 113,2, et ደቃውቃት፡ ( infra d).

1):

a)puer^la ; ; ወልድየ፡ ዓዲሁ፡ ደቂቅ፡ ውእቱ፡ .

b)filius^la .

a)parvuli^la, pueri^lacum puellis^la, adolescentes^la: νήπιοι ; ደቂቅ፡ ድኩማን፡ τὰ παιδία ἁπαλώτερα ; ; ; ፯ ደቂቅ፡ septem pueri (dormientes) ; ; Enc.; ፫ ደቂቅ፡ ( ) ; Cod. Mus. Brit. XXIX,24.

b)liberi: ከላእነ፡ ደቂቀነ፡ μικροὺς ἡμῶν ; ደቂቅየኒ፡ τὰ νήπιά μου ; παιδία , n. 1100 τέκνα ; ; ; ; ; ; ; ; ; ደቂቅ፡ ተባዕት፡ .

c)plerumque: filii^la( filiabus), : ; ደቂቀ፡ አሮን፡ et ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; , al. creberrime.

α) ደቂቀ፡ ደቂቅ፡ vel ውሉድ፡ nepotes^la ; ; ; : ; .

β)posteri^la, progenies^la: ደቂቀ፡ እስራኤል፡ ( ad et Oct. P. ); ; ; ደቂቀ፡ እጓለ፡ እመሕያው፡ ; ; አዳም፡ ወደቂቁ፡ Org.

γ)alumni^la, discipuli^la, asseclae^la, sodales^la: ደቂቀ፡ ነቢያት፡ ; ; ; ደቂቅየ፡ ; ; ; ደቂቀ፡ ጥበብ፡ ; ደቂቀ፡ ጋኔን፡ ; ደቂቁ፡ ለአቡነ፡ ተክለ፡ ሃይማኖት፡ ዘደብረ፡ ሊባኖስ፡ Matth. in ; Enc.; ደቂቁ፡ ለመርዓዊ፡ ; .

δ)participes^larei, praediti^lare ; .

ε)cives^la, incolae^la: ; ; f. 113,2; ደቂቀ፡ ሕዝብከ፡ populares^latui ; ደቂቅ፡ (sine dubio pro ደቂቀ፡ ሰማይ፡ ).

d)minores^la: ፲ወ፪ ደቂቀ፡ ነቢያት፡ XII prophetae minores, ; ; ደቃውቃት፡ ( ዐቢይ፡ ክርስቲያን፡ ) neophyti^la

e)famuli^la, servi^la(aliâs ደቅ፡ ): διάκονοι ; παιδάρια ; al.

f)pulli^laanimalium ; ; columbae

ከመ

, , [ כְּמוֹ , כְּמָא , ܐܰܟܡܳܐ , كَمَا ; gramm.§ 63, a; gramm.§ 64, b],

A)Adv.

I)integrae sententiae praemissum:

1) ከመ፡

a)comparative: ut^la, sicut^la, quemadmodum^la,

α)sive addito correlato ( sic^la, ita^la): ; ; ከመ፡ ይፈቱ፡ ኅጽው፡ – ከማሁ፡ ; ; ; ; ; ; ;

β)sive omisso: ; ; ; ; ; ; ከመ፡ ምስለ፡ አንስት፡ ; ከመ፡ አመ፡ ንስቲታ፡ ; ; .

γ)in specie: ከመ፡ – ከመዝ፡ quo^la( magis^la) – eo^la(major) .

b)raro in oratione obliqua: quomodo^lavel quam^la, ; ; ነኪር፡ ከመ፡ ተዐቢ፤ ዕፁብ፡ ከመ፡ ታስተባሪ፡ .

c)rarissime in exclamatione: quam!^la .

2) በከመ፡ i.e. በ፡ et ከመ፡ ( καθώς , fere crebrius usitatum, quam ከመ፡ ὡς )

a)comparative: ut^la, sicut^la, quemadmodum^la,

α)addito correlato: ; ; በከመ፡ ብዙኀ፡ ትነብብ፡ ከማሁ፡ ትሰምዕ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ;

γ)in specie: በከመ፡ – ከማሁ፡ quo^lamagis^la– eo^lamagis^la ; .

b)raro: quomodo^la, ut .

3) ዘከመ፡ et ከመ፡ እንተ፡ et እንተ፡ ከመ፡ (i.e. et ከመ፡ )

a)sicut^la, quemadmodum^la: ኵሎ፡ ዘከመ፡ ትቤልኒ፡ እገብር፡ ; ; ኵሉ፡ ዘከመ፡ κατὰ πάντα ὅσα 4 ; ; ; ; ; ; ; ; ዘከመ፡ መሀርኩክሙ፡ ከማሁ፡ ተዓቀቡ፡ ; ከመ፡ እንተ፡ ታስተጋብእ፡ ዶርሆ፡ ; . – Nonnumquam ከመዘ፡ , infra sub B. I. 2. –

b)quomodo^la: ታአምር፡ ዘከመ፡ ገብሩ፡ ; ; ነገርክዎሙ፡ ዘከመ፡ ረድአኒ፡ ; ; ; ; ; ; 1 ; ኵሉ፡ ምክሩ፡ ዘከመ፡ ያጠነቅቅ፡ ኀሪወ፡ ማኅተም፡ ; epexegetice: ; ; ; .

c)De ዘከመ፡ እፎ፡ (et እንተ፡ ከመ፡ እፎ፡ ) እፎ፡

II)Singulis nominibus praemissum Praepositionis vice fungitur (nam rarissimae sunt tales constructiones qualis est እነግረከ፡ ከመ፡ ብእሴ፡ ). Ubi pronomia suffiguntur, forma primaria ከማ፡ recipitur ( gramm.§ 167,2), ut: ከማየ፡ ; ; ከማነ፡ ; n. 827 ከማክሙ፡ ; ከማክን፡ ; ከማከ፡ ; ; ከማሁ፡ ; ; ከማሃ፡ ; ከማሆሙ፡ .

1) ከመ፡

a)ut^la, sicut^la, instar^la, tamquam^la, vel per similis^lavertendum: ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; al., post verba comparandi ; መሰለ፡ deriv.; ὅμοιος ሰብእ፡ ዘከማከ፡ ; ; ; ; ; ዘከማሁ፡ ὁ ἴσος αὐτῷ ; ዐባይ፡ ይእቲ፡ ዕለት፡ ወአልቦ፡ ዘከማሃ፡ .

b)raro: circiter^la, (aliâs መጠነ፡ , የአክል፡ ).

2) በከመ፡ secundum^la(de norma et convenientia), juxta^la, pro^la, κατά , ; ; ( በከመ፡ ስሙ፡ ከማሁ፡ እበዲሁ፡ ); ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; በከመ፡ ቃልክሙ፡ ; ጥበብ፡ በከመ፡ ስማ፡ ይእቲ፡ ; በከመ፡ ክብሩ፡ ያገብኡ፡ ሎቱ፡ ፍትሐ፡ ; ; ; ; .

3) ዘከመ፡ et ከመ፡ እንተ፡ secundum^la, juxta^la, ad^lamodum^la: እመ፡ ብከ፡ ብእሲተ፡ ዘከመ፡ ነፍስከ፡ ; ; ; ; ; ከመ፡ እንተ፡ ወይጠል፡ ; .

B)Compositum cum

I): ከመዘ፡ et ከመ፡ እንተ፡

a)sequente integra sententia: quasi^la, tamquam^lasi^la: ; ወኮነ፡ ከመ፡ ዘአልቦ፡ ዘቦአ፡ et erat quasi nihil intras^las^laet^la ; ; ; ከመ፡ ዘይረድአከ፡ ያቴሕት፡ ርእሶ፡ ታሕተ፡ ሰኰናከ፡ ; ከመ፡ ዘይሥሕቅ፡ ምስሌከ፡ የሐትተከ፡ ; (c. Perf.); እመኒ፡ ሞተ፡ አቡሁ፡ ከመ፡ ዘኢሞተ፡ ; ; ;

b)sequentibus singulis nominibus: tamquam^la, ; አስተርአየ፡ ለነ፡ (Deus) ከመ፡ እንተ፡ ንስር፡ ዐቢይ፡ Rel. Bar.; ረሰይዎ፡ ( ለእብን፡ ) ከመ፡ እንተ፡ ማዕጾ፡ Rel. Bar.; ነሣእኩክሙ፡ ከመዘ፡ ክንፈ፡ ጒዛ፡ (sumsi vos tamquam si essent alae i.e. tamquam super alas) ; ; ከመ፡ ዘሰራቂ፡ (non ዘሰራቄ፡ ) ትዴግኑ፡ (ejus instar qui latro est i.e. tamquam latronem persecut^lau^lari^la) .

2)i.q. ዘከመ፡ sicut^la, quemadmodum^la: ከመ፡ ዘ፡ – ከማሁ፡ ; ይጼልዩ፡ ኀቤሁ፡ ከመዘ፡ ኀበ፡ አማልክት፡ .

II)cum demonstr. ( ዝ፡ ) et suff. III ( ሁ፡ al.) Qua compositione circumscribitur

1)talis^la, tale^la, talia^la,

a)simplice ከመ፡ seq. pronomine.

α) ከማሁ፡ , τοιοῦτος ; ; ; በእንተ፡ ከማሁ፡ διὰ τοῦτο .

β) ከመዝ፡ vel ከመ፡ ዝንቱ፡ ; አኮ፡ ከመዝ፡ ነገሩ፡ ዘከመ፡ ትብል፡ ; ; ; ; ; .

b)plerumque praemisso ,

α) ዘከመዝ፡ talis^la: መጽልእ፡ ዘከመዝ፡ ብእሲ፡ ; ሕዝብ፡ ዘከመዝ፡ ; ; ; ; ; ; passim ዘ፡ vel ዝ፡ secundum genera et numeros variatis: እንተ፡ ከመ፡ ዛቲ፡ ብእሲት፡ γυναῖκα τοιαύτην ; እንተ፡ ከመዝ፡ ; ለእለ፡ ከመዝ፡ τοιούτων ; 1 ; ; ; ለዘከመ፡ እሉ፡ ; ; passim ከመዝ፡ ad omnia genera numerosque relato: ዘከመዝ፡ τοιούτους ; τοιαῦτα ; እንዘቦ፡ ውስቴቶሙ፡ ዘከመዝ፡ አንስት፡ ; ዘከመዝ፡ ተኣምረ፡ ; ዝሙት፡ ዘከመዝ፡ ; οὕτως .

β)at ዘከማሁ፡ aut: similis ei^la( A. II,1, a) aut: qualis^la ; ; ; .

2) n. 828

a) ከመዝ፡ et ከማሁ፡ hoc^lavel eodem modo^la, ita^la, sic^la, pariter^la,

β) ከመዝ፡ et ከማሁ፡ relatum ad antecedentia: ; ከመዝ፡ ወከመዝ፡ ረሰየኒ፡ ; ኢኮነ፡ ከመዝ፡ ; ከመ፡ ከመዝ፡ ውእቱ፡ ; ; ከመዝ፡ ይቤ፡ እግዚአብሔር፡ al.; ; ; ; ; ; ; ; (at Graece: τὸ αὐτό ); ወከማሁ፡ ብእሲትኒ፡ ; ወከማሁ፡ ὁμοίως ; ; ; ; ; ; ; .

γ) ከመዝ፡ et ከማሁ፡ relatum ad sequentia: ከመዝ፡ ; ; ; ; ; ; ከማሁ፡ ; ከመ፡ vel እስከ፡ ut^la( daß ) ; ; ( ከመዝ፡ – እስከ፡ ) .

δ)de አምጣነ፡ – ከማሁ፡ quo magis^la– eo magis^la አምጣነ፡ col. 224; adde በአምጣነ፡ – ከማሁ፡ ; ; de በከመ፡ – ከማሁ፡ quo magis^la– eo magis^lasupra A I 2 a γ .

ε) ምስለ፡ ከመዝ፡ hoc non obstante^la ; ; ምስለ፡ col. 175.

b) ከመዝ፡ tam^la, tantopere^la: ከመዝ፡ ፍጡነ፡ οὕτω ταχέως ; ከመዝኑ፡ አብዳን፡ አንትሙ፡ ; ከመዝ፡ ጠቢብ፡ ; .

c) ከማሁ፡ in responsione: sic^la, (soloecismus videtur).

d)in interrogatione: ከመዝኑ፡ sicne?^lanum ita?^la ; ; ; .

Cross-references: Conj.

I) ከመ፡

1)relativa, quae Objecto (vel Subjecto) de quo agitur indicando vel alii praecedentis sententiae complemento annectendo inservit ( ὅτι , daß ), Indic. Respondet

a)Latinorum (Nom.) Infin., post verba sentiendi et declarandi, al.: ርእየት፡ ከመ፡ ሠናይ፡ ዕፅ፡ ; ርእየ፡ ከመ፡ በዝኀ፡ ; ; ; አእመረ፡ ከመ፡ ተነትገ፡ ማይ፡ ; ; ሰምዐ፡ ከመ፡ ተፄወወ፡ ; ; መኑ፡ አይድዐከ፡ ከመ፡ ዕራቅከ፡ አንተ፡ ; ; ; ይእመኑከ፡ ከመ፡ አስተርአየከ፡ ; ; ; ; ; ; መሐለ፡ ከመ፡ ኢያአምር፡ ; ተዘከር፡ ከመ፡ መሬት፡ ንሕነ፡ ; ትጤይቅ፡ ከመ፡ ; ይመስለኒ፡ ከመ፡ ; ኀለየ፡ ከመ፡ ጸውዖ፡ ; ኢትሰፈዉ፡ ከመ፡ ተሐይዉ፡ ; ; ሐሰወት፡ ከመ፡ ሠሐቀት፡ ; ኮኑ፡ ሰማዕተ፡ ከመ፡ ኢይጸድቁ፡ ; ዝንቱ፡ ትእምርቱ፡ ከመ፡ ይገብር፡ እግዚአብሔር፡ ዘንተ፡ ነገረ፡ ; ከመ፡ ያስተርእዩ፡ ከመ፡ ጾሙ፡ ; ; ተዐውቀት፡ ከመ፡ ፀንሰት፡ ; ተብህለ፡ ከመ፡

α)Passim Subjectum sententiae subjunctae a verbo sententiae principalis tamquam Objectum attrahitur, ut: ሰምዕዎ፡ ከመ፡ ሀሎ፡ ውስተ፡ ቤት፡ ; ; ; ; ; ; ; ( gramm.§ 190).

β)Ubi post verba sentiendi et declarandi ከመ፡ verbi sequitur, e C, I, 3, c illustrandum est.

γ)Sicut ὅτι ( כִּי ܕ أَنْ ), ከመ፡ recitationi verborum alterius ininservit (vel orationi directae praemittitur): ; ; 2 ; ; .

b)quod^la,

α)ad indicandam causam (quamquam minus frequentatum quam እስመ፡ ) post verba affectuum: ይትፌሣሕ፡ ከመ፡ ትጠፍኡ፡ ; አንከሩ፡ ከመ፡ ረድአ፡ ; et alia, ut: አስተዋደየኒ፡ ከመ፡ ቀበርክዎሙ፡ .

β)crebro post እፎ፡ , እፎ፡ ከመ፡ qu^laî^la( est,^la) quod^lai.e. quomodo evenit ut^la እፎ፡

2)consecutiva, ὥστε ut^la, ita ut^la,

a)Indic. ያንኅሎን፡ ለአህጉሪከ፡ ከመ፡ አልቦ፡ ዘይነብር፡ ውስቴቶን፡ ; ; Platt; ; 0829|

b)plerumque verbi: ; መኑ፡ አነ፡ ከመ፡ እሑር፡ ; ; ; ; ; ; ; ; 1 ; ; ; ; ; ; ; ውኅድ፡ አንቲ፡ ከመ፡ ትኩኒ፡ ; ከመ፡ ያድኅና፡ እግዚአብሔር፡ ለኢየሩሳሌም፡ ; ; ; ; post verba efficiendi, ut: እሬስየከ፡ ከመ፡ ይፃእ፡ ; .

3)finalis, ἵνα , ὅπως , ut^laet ከመ፡ ኢ፡ ne^la, ut ne^la: ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ከመ፡ ኢ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; .

a)in specie post verba volendi, jubendi, rogandi, promittendi, sperandi, permittendi, cogendi, al., ut: አዘዘነ፡ ከመ፡ ንግበር፡ ; ይቤ፡ ከመ፡ ይቅትልዎ፡ ; ተከሥተ፡ ሎቱ፡ ከመ፡ ይግበር፡ ; አደሞ፡ ከመ፡ ይግበር፡ ; ቦኑ፡ እፈቅድ፡ ከመ፡ ይሙት፡ ; አኀሥሥ፡ ከመ፡ እግበር፡ ; ኀለየ፡ ከመ፡ ይቅትል፡ Asc. ; አስተብቍዕዎ፡ ከመ፡ ይልከፉ፡ ; ይስእሉ፡ ከመ፡ ይኩኖሙ፡ ; መሐለ፡ ከመ፡ የሀባ፡ ; አሰፈወ፡ ከመ፡ ; ; ተካየደ፡ ; ይሴፈዉ፡ ከመ፡ ይሕየዉ፡ ; ትትአመን፡ ከመ፡ ያእቱ፡ ; ; ; ; ኢያብሐ፡ ከመ፡ የአብሱ፡ ; ; ኣጌብሮ፡ ከመ፡ ይስግድ፡ ; ይደሉ፡ ከመ፡ ትስረዩ፡ ; ኢይከውኖ፡ ከመ፡ ይግባእ፡ ; ይኄይሰከ፡ ከመ፡ ይትሀጐል፡ .

b)post verba potentiae et impotentiae ; ; ስእነ፡ ከመ፡ ይሴሲ፡ እሞ፡ ; pavendi: አርመምኩ፡ ፈሪህየ፡ ከመ፡ እንግር፡ ዘእኄሊ፡ ; ኢይደነግፁ፡ ከመ፡ ይፁርፉ፡ ; audendi: F.M. 3,5; ተኀበለ፡ ከመ፡ ይንሣእ፡ F.M. 3,5; incipiendi, repetendi: አኀዘ፡ ከመ፡ ይሕንጽ፡ ; ኢይደግም፡ ከመ፡ እፈኑ፡ .

c)etiam post ea verba, quae alias ከመ፡ cum Indic. postulant, ከመ፡ sequitur, si quidem significatur non quid sit vel fiat, sed quid fieri oporteat: ይእዜ፡ አእመርነ፡ ከመ፡ ንሰብሖ፡ (nobis eum celebrandum esse)^la ; ; ተፈሥሐ፡ ከመ፡ ይግበር፡ ({er freute sich zu thun}) ; ተኀለየ፡ ውስተ፡ ልብከ፡ ከመ፡ ታሕንጽ፡ ሊተ፡ ቤተ፡ .

d) ከመ፡ ኢ፡ ne^lapost verba timendi, prohibendi: እፈርህ፡ ከመ፡ ኢይምጻእ፡ ; ; ; ; ; ; ; (seq. Indic.); መነንክዎ፡ ከመ፡ ኢይንግሥ፡ ; ከላእክኒ፡ ከመ፡ ኢይባእ፡ ; ; ; ; ኢያበውሑ፡ ከመ፡ ኢይቅረብ፡ M.M. f. 169.

e) ከመ፡ et ከመ፡ ኢ፡ est nota jussivi vel optativi: ; እኁክሙ፡ ከመ፡ ይኩን፡ ቅኑየ፡ ; ከመ፡ ኢታሕዝና፡ ; . – Annotandum est, quod Lud. in 392 affert: „particula haec repetita certitudinem aliquam significare videtur: ከመ፡ ከመ፡ ቀርበ፡ et mox ከመ፡ ከመ፡ በጽሐ፡ quod certo venisset^la“ –

II) እምከመ፡ , rarius ለእምከመ፡ et ለእመ፡ ከመ፡ [e qua forma illud እም፡ non praepositionem እምነ፡ sed conjunctionem conditionalem እመ፡ censendam esse satis elucet] conditionalis et temporalis, frequentatissima,

1)si^la(sed fere ubique inclinans ad significationes quum^la, quando^la, quoties^la, simulac^la), n. 830rarius εἰ , ut ; ; , saepius ἐάν , (seq. Imperf.) ut: እምከመ፡ ታበውእ፡ si^la(i.e. quotiescumque^la) offers^la ; ; ἐὰν μή ; ; sententia nominali ; ; Perf.: እምከመ፡ ገሰስኩ፡ si^latetigero^la ; ; ; ; ; ; ; ; ; እምከመ፡ አንበርዎ፡ ἐὰν θῶσιν ; ; ለእምከመ፡ ant.

2)cum^la, quum^la, quando^la, quotiescumque^la, plerumque ( ὡς δ᾽ ἄν ); ἡνίκα δ᾽ ἄν ; ἐκάθισας – μὴ ἀνοίξῃς ; ; ( ὅταν ); እምከመ፡ እቤሎ፡ ἐν τῷ εἰπεῖν με ; ; ; እምከመ፡ ርእዩከ፡ ἰδόντες σε ; ὁπότε ἐάν ; ὅταν ; ; ; ለእምከመ፡ ንዋየ፡ ረከብከ፡ ἐν χρήμασιν ; ለእመ፡ ከመ፡ (v. ለእምከመ፡ ) ተጸነሰ፡ ἀπό ἐνδείας ; .

3)quamdiu^la, donec^la, Perf., ἡνίκα ἄν ; ;

4)simul ac^la, ubi^lavel ut primum^la: ( ὡς ἄν ); ; ; እምከመ፡ ሰምዑ፡ ἀκούσαντες ; ; ለእምከመ፡ ቦቱ፡ ዘገረሞ፡ ; ἐν τῷ ἀποθανεῖν ; ; ; ; ; ; saepius ubi Graecus καὶ consecutivum habet, ut: እምከመ፡ ሠረቀ፡ ፀሓይ፡ ያየብሶ፡ለሣዕር፡ ἀνέτειλε καὶ ἐξήρανε Jac.1,11; ; ; ; .

ከሌዴዎን

, ከልዴዎን፡ , ከላዴዎን፡ , ከላውዴዎን፡ Chaldaei;

ከላውድዮስ

kalāwyos (personal name) 173b l. 3 (ed.) ; ከላውድዎ፡ kalāwdǝwo 173 n. 22 (ed.)

ከላውድዮስ

kalāwyos (personal name) 173b l. 3 (ed.) ; ከላውድዎ፡ kalāwdǝwo 173 n. 22 (ed.)

ከልዐ

( ከልአ፡ ) I,1[vic. ቀልዐ፡ et alia verba sub ቀልዐ፡ memorata] ይክላዕ፡ , exuere^la, detrahere^la, deponere^lavestes, calceos: ኢትክልዑ፡ አልባሲየ፡ Lud. e Vit. Dan.; ከላዕኩ፡ ክዳንየ፡ ዘእትዐጸፍ፡ ወወገርኩ፡ Vit. Dan.; ከልዐ፡ አልባሲሁ፡ ወለብሰ፡ ሠቀ፡ Vit. Dan.; ክላዕ፡ አሣእኒከ፡ እምእገሪከ፡ (bis); vincula, Vit. Sam. [Lud. hujus verbi significatum definivit: mutavit^la, alteravit^la; mutavit^lavestes^lai.e. exuit^la; at m^lau^latandi^lasignificatus nullo exemplo probatur].

ጫን

č̣ān ‘measure of grain equivalent to 30 qunna-measures in Shoa or 100 qunna-measures in Gondar and Simien’ 2228b ከላዳ፡ ጫን ፡ ከ፯፡ ማ{ድጋ}፡ ‘De Lādā: un č̣ān et 7 mādeggā^fr’ 17 l. 9 (ed.) , 19 l. 9–10 (tr.) ; በዘመነ፡ ዮሐንስ፡ ዘወሀቦ፡ ለቅዱስ፡ ሚካኤል፡ ዘፊሾ፡ ፳ጫን፡ የአጽቢ፡ ፲ጫን፡ የደራ፡ ከሀገር፡ የሚወጣ፡ ፈሰስ፡ ነው፡ ‘Ce qu’il a donné à saint Mikāʾēl de Fišo, c’est 20 mesures č̣ān de blé sur le tribut [annuel] de l’Aṣbi, et 10 mesures č̣ān de blé du [tribut annuel] du Darā^fr’ 55 l. 20–21 (ed.) , 67 l. 6–8 (tr.) ; ፵ ወ ፬ ጫን ‘quarante-quatre mesures de grain^fr’ 184 (572) l. 27 (ed.), 185 (573) l. 29–30 (tr.) (‘Le mot amharique ጫን፡ désigne une unité de capacité dont la valeur n’est pas partout la même’ 185 (573) n. 36 )

Comparative and etymological data
from Amharic ጫን č̣ān

ከሌዴዎን

, ከልዴዎን፡ , ከላዴዎን፡ , ከላውዴዎን፡ Chaldaei;

ከልትያኖስ

, ከሉትያኖስ፡ , nec non ክልድያኖስ፡ , ከላድያኖስ፡ Claudianus (Celadion, Ptrr. Al. IX).

ከላድዮን

kalādǝyon (polity) Chaldea^en አዝዝ፡ ያንድዱ፡ እሳተ፡ ከመ፡ ከላድዮን ‘Ordina che appicchino fuoco come a Käladǝyon (Dn 3)^it’ 142 (222) l. 14 (ed.); 143 (223) l. 14-15 (tr.) (‘I.e. la Caldea, ossia Babilonia.’ 143 (223) n. 75 )

ከልዳዊ

, ከሌዳዊ፡ , ከለዳዊ፡ Chaldaeus.

ከሌዴዎን

, ከልዴዎን፡ , ከላዴዎን፡ , ከላውዴዎን፡ Chaldaei;

ከልሐ

I,1et I,2[non tam ad ጸርኀ፡ ጠርአ፡ quam ad כרז (mand. ܟܠܙ ), ( ܐܰܟܪܰܚ قلح قلخ ?) referendum videtur] I,1 ይክላሕ፡ , clamare^la, exclamare^la, proclamare^la, vociferari^la, ( βοᾶν , κράζειν ), ከልሕ፡ et ክላሕ፡ ; ; ከልሕ፡ በኀይልከ፡ ; ኵላ፡ ምድር፡ ትኬልሕ፡ ; ; ከልሐ፡ በዐቢይ፡ ቃል፡ ; ኢይኬልሕ፡ ወኢይጤርእ፡ ; ; ይከልሕ፡ et ይኬልሕ፡ ; ( ὀλολύζετε ); ዘእንበለ፡ ይክልሑ፡ ; ክልሑ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; n. 818 ሰራሕኩ፡ በከልሖ፡ ; ; ( ἀνεφώνησε ). ;

a)acclamare^la, inclamare^la: ይኬልሑ፡ ፩፩ ምስለ፡ ካልኡ፡ ; ይኬልሕ፡ ላዕሌሆሙ፡

b)de hominibus alta voce cantantibus: ከመ፡ ይርአይ፡ ቤተ፡ ክርስቲያን፡ ወይክላሕ፡ በውስቴታ፡ በቃለ፡ መዝሙር፡ ; ክላሕ፡ በኀይል፡ ሃሌሉያ፡ Cod. Mus. Brit. LIV,7.

c)de bestiis, ut leone: ; de daemonibus ; de tonitru: ይኬልሕ፡ ቃለ፡ ነጐድጓድ፡ M.M. f. 12; de inanimatis, ut: Apostoli ከልሑ፡ ከመ፡ ቀርን፡ Lit. Joh. – : ዐውየወ፡ ከልሐ፡ ወውዐ፡ ዘ፡ ጫኸ።

ከልሐ

a)acclamare^la, inclamare^la: ይኬልሑ፡ ፩፩ ምስለ፡ ካልኡ፡ ; ይኬልሕ፡ ላዕሌሆሙ፡

ስሕከ

I,1[respondet حسك proprie: asper, spinosus fuit^la, de tribulis hordeo erinaceo; حَسِكَ iratus fuit^la]

1)asperum^la, scabrum^la, horridum esse^lavel fieri^la: ስሕከ፡ ሥጋየ፡ በኀጢአ፡ ቅብእ፡ ; ; ትስሕክ፡ እምሦክ፡ ወአሜከላ፡ ወትጠዊ፡ እምአቅርንቲሁ፡ ለሀየል፡ M.M. f. 198.

2)raucum^la, asperum esse^lavel fieri^la, de gutture, voce: ስሕከኒ፡ ጕርዔየ፡ ; ከልሐ፡ ጢጦስ፡ በውእቱ፡ ዕለት፡ እስከ፡ ስሕከ፡ ጕርዔሁ፡ – : ስሕከ፡ ብ፡ ሸከረ፡ ; aliud^la: ስሕከ፡ ዘ፡ ሐከከ።

sǝḥka

Grébaut
ስሕከ፡ sǝḥka I,1 ይስሕክ፡ , ይስሐክ፡ asperum^la, scabrum^la, raucum fuit^la, être dur, âpre, grossier, rude^fr ― ደረቀ፡ Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 43.
164

Leslau
ስሕከ sǝḥka (yǝsḥak), () ስህከ፡ sǝhka be coarse^en, be rough^en, be rugged^en, be scabrous^en, become hoarse^en, () be itchy^en, be peeled off here and there^en 493a

ከልሐ

a)acclamare^la, inclamare^la: ይኬልሑ፡ ፩፩ ምስለ፡ ካልኡ፡ ; ይኬልሕ፡ ላዕሌሆሙ፡

ፀዓዕ

( m. ), ፀዓዓት፡ fragor tonitrus^la, fulmen cum tonitru vehementi^la: ትፌኑኑ፡ ፀዓዐ፡ ወየሐውር፡ κεραυνούς ; በኀይለ፡ ፀዓዕ፡ κεραυνώσει βιαίως ; ድምፀ፡ ፀዓዑ፡ መኑ፡ ያአምር፡ σθένος βροντῆς ; ከመ፡ ዐቢይ፡ ፀዓዕ፡ ይደምፅ፡ ; ቃለ፡ ፀዓዑ፡ ያፈርሃ፡ ለምድር፡ ; ; ያንጐደጕድ፡ በፀዓዕ፡ መደንግፅ፡ ἐν φωνῇ αὐτοῦ ; ; ; ; ; በዐቢይ፡ ፀዓዕ፡ ገብረ፡ ድምፀ፡ ቃሉ፡ ἐν ἠχῷ μεγάλῳ ; ይደምፅ፡ እግሩ፡ በቃለ፡ ፀዓዕ፡ ; Lud. ex ; Lit. Jac. Sar. ( ሰየፈ፡ ); ከልሑ፡ ፀዓዓት፡ Lud. e Ssal. Req. [Significatu fere cum صَاعِقَةٌ convenit; etymo ad שׁאה referendum videtur; nam ex exemplis modo allatis significatum fragoris^laet tonitrus^la(non: fulminis^la) primarium esse satis elucet]. – : ፃዓዕ፡ ዘ፡ ፈለቅ፡ ይላለው፡

ከልሐ

a)acclamare^la, inclamare^la: ይኬልሑ፡ ፩፩ ምስለ፡ ካልኡ፡ ; ይኬልሕ፡ ላዕሌሆሙ፡

Search

Input

Keys Combinations

Hold and choose