Get involved
report issue

Search Help

Search

This app is built with exist-db, and uses Lucene as the standard search engine. This comes with several options available. A full list is here

Below very few examples.

sample result
* *custodir* add wildcards to unlimit your string search
? custodir? Will find any match for the position with the question mark.
~ ምሕረትከ~ Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
"" "ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡" Will find the exact string contained between quotes.
() (verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ Will find one of the two between brackets and the other string.

Input

If you want to transcribe some fidal into latin or update your transcription, you can have a go with our transcription tools.

If you are using the keyboard provided, please note that there are four layers, the normal one and those activated by Shift, Alt, Alt+Shift.

Normal and Shift contain mainly Fidal. Alt and Alt-Shift diacritics.

To enter letters in Fidal and the diacritics with this keyboard, which is independent of your local input selection, you can use two methods.

Orthographic variants of the Ethiopic language are searched as a standard if not otherwise specified. The following are the options considered by the search engine.

  • 's','s', 'ḍ'
  • 'e','ǝ','ə','ē'
  • 'w','ʷ'
  • 'ʾ', 'ʿ'
  • '`', 'ʾ', 'ʿ' (note that you can use the tick if you are not sure about the two, but none will be inferred for you)
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ', 'ሃ', 'ሓ', 'ኃ'
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ'
  • 'ሁ', 'ሑ', 'ኁ'
  • 'ሂ', 'ሒ', 'ኂ'
  • 'ሄ', 'ሔ', 'ኄ'
  • 'ህ', 'ሕ', 'ኅ'
  • 'ሆ', 'ሖ', 'ኆ'
  • 'ሠ','ሰ'
  • 'ሡ','ሱ'
  • 'ሢ','ሲ'
  • 'ሣ','ሳ'
  • 'ሥ','ስ'
  • 'ሦ','ሶ'
  • 'ሤ','ሴ'
  • 'ጸ', 'ፀ'
  • 'ጹ', 'ፁ'
  • 'ጺ', 'ፂ'
  • 'ጻ', 'ፃ'
  • 'ጼ', 'ፄ'
  • 'ጽ', 'ፅ'
  • 'ጾ', 'ፆ'
  • 'አ', 'ዐ', 'ኣ', 'ዓ'
  • 'ኡ', 'ዑ'
  • 'ኢ', 'ዒ'
  • 'ኤ', 'ዔ'
  • 'እ', 'ዕ'
  • 'ኦ', 'ዖ'

Some examples

  • If you search Taammera, you will not find Taʾammǝra or Taʿammera but only Taammera. Try Ta`ammera instead or use the keyboard provided to enter aleph and ayn.
  • If you are searching for Yāʿǝqob, you will not have a lot of luck searching Yaqob, unless some kind cataloguer has actually added it into the data as simplified spelling form. Try instead entering Yaqob~0.5 which is a fuzzy search, this will return also Yāʿǝqob. Also Ya`eqob is fine for example.

Keys Combinations

With this method you use keys combinations to trigger specific characters. Click here for a list of the available combos. This can be expanded, do not hesitate to ask (click here to post a new issue).

Hold and choose

If you hold a key optional values will appear in a list. You can click on the desiderd value or use arrows and enter to select it. The options are the same as those activated by combinations.

With this method you do not have to remember or lookup combos, but it does take many more clicks...

III,3
2)mercaturam facerela(in genere), sive emendo sive vendendo, cumc.duplexdupl.Acc.: ይሁዳ፡ ወእስራኤል፡ ሠየጥኪ፡ ወይሣየጡኪ፡ (v. ይሠይጡ፡ ለኪ፡ ) ሥርናየ፡ ἔμποροί σου ἐν πράσει σίτου Hezekielis prophetia.Hez. 27,17 ; በዘ፡ ይሣየጡኪ፡ ተግባረኪ፡ ἐν οἷς ἐμπορεύονταί σε Hezekielis prophetia.Hez. 27,21 ; በሤጥ፡ ብዙኅ፡ እሣየጠከ፡ ( mercabor a tela) Paralipomenon liber I.1 Par. 21,24 ; በከንቱ፡ ተሣየጥኩክሙ፡ non vendidila(quamquam hic de lectione dubitare licet) Jesaiae prophetia.Jes. 52,3 .
taśāyaṭa , ተሳየጠ፡ tasāyaṭa
Grébaut
ተሣየጠ፡ taśāyaṭa III,3 ይሣየጥ፡ «acheterfr» ― ገዛ፡ Ms. BNFabb217, fol. 54r.
136
Leslau
ተሣየጠ taśāyaṭa , () ተሳየጠ tasāyaṭa buy backen, sell among themselvesen, tradeen, practice tradeen 540b
not foundsubst.pluralisPl. ሕሠማት፡
1)foeditasla, turpitudola, deformitasla: ኢታስተአክዮ፡ ለሰብእ፡ እንበይነ፡ ሕሠሚሁ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 11,2 ; ኢይክሉ፡ ይክድኑ፡ ሕሠሚሆሙ፡ በተሰርግዎ፡ Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 15 ; ሕሠመ፡ ራእየ፡ ብእሲቱ፡ Fetḥa Nagast; numeri significant capita capitumque partes.F.N. 24,1 .
2)maculala, laesiola, malumla: ኢተረክበ፡ እምላዕሌሁ፡ ሕሠም፡ (v. ሕሡም፡ ) διαφθορά Danielis prophetia.Dan. 6,23 ; ornatus sanctitatisla ዘኢይረክቦ፡ ሕሠም፡ nulli corruptioni obnoxiuslaOrganon Mariae, numerus significat lectionem.Org. ; ኵሉ፡ ዘይረክባ፡ እምሕሠማት፡ quodvis malum, quod ei acciditlaFetḥa Nagast; numeri significant capita capitumque partes.F.N. 28 .
3)ethice: foeditasla, malefactumla, dedecusla, probrumla: ሰይእ፡ ሕሠም፡ Regum liber biblicum II.2 Reg. 18,13 annotatioann.; አህ፡ እምዛቲ፡ ሕሠም፡ Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 15 ; ኵሉ፡ ግብረ፡ ሕሠም፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 299 ; ገቢረ፡ ሕሠማት፡ turpiter agerelaMashafa Falasfa.Fal. f. ; ዘይከውና፡ ሕሠመ፡ quod mulieri dedecori estlaFetḥa Nagast; numeri significant capita capitumque partes.F.N. 24,3 ; በእንተ፡ ሕሠመ፡ ግዕዙ፡ Fetḥa Nagast; numeri significant capita capitumque partes.F.N. 24,3 .
III,1( ተረከበ፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 3,4 ; an errore typographi?)
1)acquirila, compararila, se assequendum praeberela: እምአይቴ፡ ተረክበት፡ ጥበብ፡ liber Jobi.Job 28,12 ; ተኀሥሡኒ፡ ወእትረከበክሙ፡ ( me assequendum praebebo vobisla) Jeremiae prophetia.Jer. 36,13 ; 2 Paralipomenon libri I et II.Par. 15,2 .
a)acquisitum possiderila, haberila: ወተረክበ፡ ለሰሎሞን፡ ፬፼አፍራስ፡ ἦσαν αὐτῷ Paralipomenon liber II.2 Par. 9,25 ; Deuteronomium.Deut. 21,17 .
b)mente attingila: እግዚአብሔር፡ ዘኢይትረከብ፡ በልቡና፡ Cod. Mus. Brit. XI; Lud. e V.S.
2)invenirila, reperirila, deprehendilaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 2,20 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 41,38 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 44,16 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 44,17 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 43 ; Josuae liber.Jos. 10,17 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 9,20 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 13,15 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 23,2 ; ተረክቡ፡ ውስተ፡ ሕዝብ፡ ዐማፅያን፡ Jeremiae prophetia.Jer. 5,26 ; ኢተረክበ፡ እኩይ፡ ምግባር፡ ላዕሌሃ፡ not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 1,63 ; እስከ፡ አመ፡ ተረክበ፡ ጌጋይ፡ በላዕሌከ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 28,15 ; ኢተረክባ፡ ሠናያት፡ ዘከመ፡ አዋልደ፡ ኢዮብ፡ liber Jobi.Job 42,15 ; Danielis prophetia.Dan. 1,19 ; Jeremiae prophetia.Jer. 2,34 ; Jeremiae prophetia.Jer. 48,3 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 16,4 ; not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 2,22 .
a)deprehendila(delinquentem) in relaEvangelium Joannis.Joh. 8,3 ; ለእመ፡ ተረክበ፡ ካህን፡ በሰሪቅ፡ not able to find explanation in abbreviation listKedr f. 67 ; Deuteronomium.Deut. 24,7 .
c)inveniri vel reperiri i.e. exstarela, exsisterelaRegum liber biblicum I.1 Reg. 13,22 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 30 ; አልቦ፡ ዘተረክበ፡ ዘከማሃ፡ liber Jobi.Job 28,15 ; ክልኤሆሙ፡ በኀበ፡ ብእሲ፡ ጻድቅ፡ ይትረከቡ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,17 ; በውስተ፡ ሐሰት፡ ዘአይቴ፡ ይትረከብ፡ ጽድቅ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 31,4 ; οὐκ ἔσται ኢይትረከብ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 15,6 ; Paralipomenon liber II.2 Par. 12,12 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 18,19 sequensseq.
d) ዘይትረከብ፡ fortuitusla, in casu positusla, accidenslaM.M. f. 318 ( videasvid. ረከበ፡ not able to find explanation in abbreviation listNr. 2, c).
3)vacarelarei ( videasvid.IV,1): በተውኔት፡ ዘይትረከብ፡ κύβοις σχολάζων not able to find explanation in abbreviation listII Can. Ap. 40.
tarakba
Grébaut
ተረክበ፡ tarakba III,1 ይትረከብ፡ «être trouvéfr, retrouvéfr» ― ተገኘ፡ Ms. BNFabb217, fol. 60v.
155
Leslau
ተረክበ tarakba passive of ረከበ rakaba ; also existen, be availableen, give an audienceen
ዘይትረከብ zayǝtrakkab accidentalen
ዘኢይትረከብ zaʾiyyǝtrakkab inaccessibleen, incomprehensibleen
469a
easdem fere significationes habet, quas simplex ላዕለ፡ ; sed magis de statu quiescendi superlaet adhaerendi adlaaliquid, quam de motu adlaaliquid dicitur: superla, inla, adla, apudla( videasvid. ላዕለ፡ not able to find explanation in abbreviation listNr. 2 ): እለ፡ ተወልዱ፡ በላዕሌሃ፡ ( ለምድር፡ ) quilasuper terram i.e. in terra natilasunt Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,13 ; በላዕሉ፡ in superficie ejuslaHenochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 28,2 (quod, cum pronomen suffixumpron. suff.non per êlasubjunctum sit, etiam ad ላዕል፡ SubstantivumSubst.referri potest); መጽአ፡ ማየ፡ አይኅ፡ በላዕለ፡ ምድር፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 7,10 ( ላዕለ፡ in commate 6), ይገብር፡ ( ሕግየ፡ ) ፍሬ፡ በላዕሌክሙ፡ in vobisla(tamquam semen vobis superinjectum) Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 9,31 ; Ruth liber biblicus.Ruth 4,12 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 15,5 ; እብላዕ፡ በላዕለ፡ እዴሃ፡ ἐκ τῶν χειρῶν αὐτῆς Regum liber biblicum II.2 Reg. 13,5 ( ውስተ፡ in commate 6); ኢተረክበ፡ ዐመፃ፡ በላዕሌየ፡ apud mela, in melaPsalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 16,4 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 44,17 ; ምንተ፡ ርኢከ፡ በላዕሌየ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 35 ; Jeremiae prophetia.Jer. 2,5 ; Hezekielis prophetia.Hez. 28,15 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 1,13 ; Michaei prophetia.Mich. 1,13 ; እግዚአብሔር፡ ይሴባሕ፡ በላዕለ፡ ትሑታን፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 3,20 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 6,35 ; ልቦሙ፡ በላዕሌሆሙ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 19,1 ; Jesaiae prophetia.Jes. 19,3 ; ተቀጥቀጠኒ፡ ልብየ፡ በላዕሌየ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 23,9 ; Threni, liber biblicus.Thren. 3,20 ; ዘትግዕዝ፡ በላዕለ፡ ባዕድ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 2,1 ; ከመ፡ ያርኢ፡ ጽድቆ፡ በላዕለ፡ እለ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 3,25 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 4,11 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,29 ; ዘሰማዕከ፡ በላዕሌየ፡ παρ᾽ ἐμοῦ apud melai.e. a melaad Timotheum epistola II.2 Tim. 2,2 (cfr. በኀበ፡ ). Praeterea nota
a) በባዕለ፡ aliquo ducela(cfr. ላዕለ፡ not able to find explanation in abbreviation listNr. 1, b) et perla በላዕለ፡ ሙሴ፡ διὰ Μωυσῆ Josuae liber.Jos. 20,2 ; ዘይትገበር፡ በላዕሌሁ፡ ὑπ᾽ αὐτοῦ Lucae evangelium.Luc. 13,17 ; እለ፡ በላዕሌሆሙ፡ δι᾽ ᾧν 1 Cor.3,5; ዘበላዕሌሁ፡ ይትሜጠውዎ፡ δι᾽ οὗ Matthaei Evangelium.Matth. 26,24 ; Marci Evangelium.Marc. 14,21 ; መንፈስ፡ ይትናገር፡ በላዕሌክሙ፡ ἐν ὑμῖν in vobislaet per voslaMatthaei Evangelium.Matth. 10,20 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 1,7 .
b)contrala, adversusla: ይቀውሙ፡ በላዕሌከ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 2,6 ; ዘኢይነሥእ፡ ሕልያነ፡ በላዕለ፡ ንጹሕ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 14,6 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 16,2 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 17,20 . Aliis in locutionibus ላዕለ፡ et በላዕለ፡ permutantur, ut እስከ፡ አመ፡ ኵነኔ፡ ዐቢይ፡ በላዕሌሆሙ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 22,4 ; ንሕነ፡ ንሰምሬ፡ ሠናየ፡ በላዕሌኪ፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 10,12 ; ኃጥእ፡ ይዌስክ፡ ኀጢአተ፡ በላዕለ፡ ኀጣውኢሁ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 7,23 .
III,1( ተረከበ፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 3,4 ; an errore typographi?)
1)acquirila, compararila, se assequendum praeberela: እምአይቴ፡ ተረክበት፡ ጥበብ፡ liber Jobi.Job 28,12 ; ተኀሥሡኒ፡ ወእትረከበክሙ፡ ( me assequendum praebebo vobisla) Jeremiae prophetia.Jer. 36,13 ; 2 Paralipomenon libri I et II.Par. 15,2 .
a)acquisitum possiderila, haberila: ወተረክበ፡ ለሰሎሞን፡ ፬፼አፍራስ፡ ἦσαν αὐτῷ Paralipomenon liber II.2 Par. 9,25 ; Deuteronomium.Deut. 21,17 .
b)mente attingila: እግዚአብሔር፡ ዘኢይትረከብ፡ በልቡና፡ Cod. Mus. Brit. XI; Lud. e V.S.
2)invenirila, reperirila, deprehendilaGenesis liber Pentateuchi.Gen. 2,20 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 41,38 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 44,16 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 44,17 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 43 ; Josuae liber.Jos. 10,17 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 9,20 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 13,15 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 23,2 ; ተረክቡ፡ ውስተ፡ ሕዝብ፡ ዐማፅያን፡ Jeremiae prophetia.Jer. 5,26 ; ኢተረክበ፡ እኩይ፡ ምግባር፡ ላዕሌሃ፡ not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 1,63 ; እስከ፡ አመ፡ ተረክበ፡ ጌጋይ፡ በላዕሌከ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 28,15 ; ኢተረክባ፡ ሠናያት፡ ዘከመ፡ አዋልደ፡ ኢዮብ፡ liber Jobi.Job 42,15 ; Danielis prophetia.Dan. 1,19 ; Jeremiae prophetia.Jer. 2,34 ; Jeremiae prophetia.Jer. 48,3 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 16,4 ; not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 2,22 .
a)deprehendila(delinquentem) in relaEvangelium Joannis.Joh. 8,3 ; ለእመ፡ ተረክበ፡ ካህን፡ በሰሪቅ፡ not able to find explanation in abbreviation listKedr f. 67 ; Deuteronomium.Deut. 24,7 .
c)inveniri vel reperiri i.e. exstarela, exsisterelaRegum liber biblicum I.1 Reg. 13,22 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 30 ; አልቦ፡ ዘተረክበ፡ ዘከማሃ፡ liber Jobi.Job 28,15 ; ክልኤሆሙ፡ በኀበ፡ ብእሲ፡ ጻድቅ፡ ይትረከቡ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,17 ; በውስተ፡ ሐሰት፡ ዘአይቴ፡ ይትረከብ፡ ጽድቅ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 31,4 ; οὐκ ἔσται ኢይትረከብ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 15,6 ; Paralipomenon liber II.2 Par. 12,12 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 18,19 sequensseq.
d) ዘይትረከብ፡ fortuitusla, in casu positusla, accidenslaM.M. f. 318 ( videasvid. ረከበ፡ not able to find explanation in abbreviation listNr. 2, c).
3)vacarelarei ( videasvid.IV,1): በተውኔት፡ ዘይትረከብ፡ κύβοις σχολάζων not able to find explanation in abbreviation listII Can. Ap. 40.
tarakba
Grébaut
ተረክበ፡ tarakba III,1 ይትረከብ፡ «être trouvéfr, retrouvéfr» ― ተገኘ፡ Ms. BNFabb217, fol. 60v.
155
Leslau
ተረክበ tarakba passive of ረከበ rakaba ; also existen, be availableen, give an audienceen
ዘይትረከብ zayǝtrakkab accidentalen
ዘኢይትረከብ zaʾiyyǝtrakkab inaccessibleen, incomprehensibleen
469a
III,1(passim Perfecti forma ተረኀርኀ፡ occurrit, ut Chrys. ho. 5 tenerioremla, mansuetumla, leniorem fierilavel se praeberela, caritatelavel misericordia flectila: አኀዘ፡ ያውሥኦ፡ ለመታትያ፡ በተራኅርኆ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 291 ; (Herodes, postquam fratri suo iratus est,) ተራኅርኀ፡ ሎቱ፡ ወሖረ፡ ኀቤሁ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 335 ; ትትራኀራኅ፡ (sic) ብእሲት፡ ሕሥምተ፡ ገጽ፡ ለምታ፡ ኅሩይ፡ ወሠናየ፡ ገጽ፡ Mashafa Falasfa.Fal. f. 41 ; ዳእሙ፡ ይትረኀርኁ፡ ሎሙ፡ በቀኖና፡ (in injungendis poenitentia) F.M. 5,8; F.M. 12,5; አዘዝነ፡ ንሕነሂ፡ በእንተ፡ ተራኅርኆ፡ ወምሕረት፡ F.M. 4,2; ተረኀርኀ፡ ላዕሌነ፡ ወመሐረነ፡ Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 5 ; F.N. 42,13; ኢተራኅርኀ፡ ፩ሂ፡ በላዕሌሁ፡ Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 11 ; ዘአሠነየ፡ ግዕዞ፡ ይጸንዕ፡ ፍቅሩ፡ ወይትራኅራኅ፡ (sic) ላዕሌሁ፡ ልበ፡ ኵሉ፡ Mashafa Falasfa.Fal. f. 83 ; ተራኅርኆተ፡ መንፈስ፡ ቅዱስ፡ Fides Jacobi Baradaei (pars libri Haimânôta-Abau).Fid. Jac. Bar. tarāḫrǝḫa , ተራህርሀ፡ tarāhrǝha
Grébaut
ተራህርሀ፡ tarāhrǝha , III, ይትራሀራህ፡ , ይትራህራህ፡ «être adoucifr, être apaisé, calméfr» ― ተራራ፡ Ms. BNFabb217, fol. 55v.
Leslau
ተራኅርኀ tarāḫrǝḫa , () ተራህርሀ፡ tarāhrǝha be compassionateen, have compassionen, have pityen, be moved to pityen, have mercyen, be gentleen, show tendernessen 468a
participiumpart.
1)destructusla, eversusla, Judicum liber.Jud. 6,28 ; ናሕስ፡ ንሡት፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 25,24 ; diruti aliquid vel ruina: ኢተርፈ፡ ንሡት፡ ላዕሌሃ፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 16,1 ; translatetransl.de hominibus: ትከውኑ፡ ንሡታነ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 49,18 .
2)sublatusla: ንሡት፡ ኵነኔከ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 9,27 .
III,1remittila, ignoscila, condonarila, expiarila: ኢትሰረይ፡ ለክሙ፡ ዛቲ፡ ኀጢአትክሙ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 22,14 ; በምጽዋት፡ ይሰረይ፡ ኀጢአት፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 15,27 ; Deuteronomium.Deut. 21,8 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 9,22 ; ኢተሰርየ፡ ሎቱ፡ ኀጢአቱ፡ M.M. f. 205; etiam cumc.Acc.peccati: ተሰርየ፡ ሎሙ፡ ኵሎ፡ ኀጢአቶሙ፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 100. tasarya
Leslau
ተሰርየ tasarya passive {of videasvid. ሰረየ saraya }; also be atoneden 515b
III,1appeterelavel concupiscerelabona aliena; ea interverterela, construitur cumc.c.Acc.: ኢተሰቆቁ፡ ንዋየክሙ፡ οὐκ ἐπεθύμησα Actus apostolorum.Act. 20,33 ; οὐ κατενάρκησα ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 11,8 ; ኀፍረት፡ ተሰቍቶ፡ ንዋየ፡ ባዕድ፡ ἀφαίρεσις Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 41,21 ; ዘኢይሰቈቍ፡ ንዋየ፡ ባዕድ፡ በዐመፃ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 86 (123). Vocabularium Aethiopicum, -a -a.Voc. Ae.: ይሰቈቍ፡ ዘ፡ ይቃቃሕ፡
III,1
A)reflexivumrefl.
2)vocem alicujus excipere i.e.
b)exaudirelavocantem vel rogantem ( εἰςακούειν , ἐπακούειν , ὑπακούειν ) Hosea.Hos. 2,23 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 19,7 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 33,5 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 90,15 ; Canticum Canticorum.Cant. 5,6 ; ትጼውዐኒ፡ ወአነ፡ እሰጠወከ፡ liber Jobi.Job 13,22 ; liber Jobi.Job 9,3 ; Jesaiae prophetia.Jes. 65,24 .
c)obtemperarela, morem gererelaPsalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 17,48 ; ኢይሰጠወነ፡ Epistola Joannis III.3 Joh. 9 ; እለ፡ ይሰጠዉኒ፡ ወይትአመኑኒ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 224 ; ኢንሰጠወከ፡ በእንተ፡ ዝነገር፡ Lud. e Vit. S.
tasaṭwa , ተሠጥወ፡ taśaṭwa
Grébaut
ተሠጥወ፡ taśaṭwa III,1 ይሠጠው፡ , ይሠጦ፡ «répondrefr, correspondrefr, rétribuerfr, agréerfr, excuserfr, accepter les excusesfr» ― መለሰ፡ Ms. BNFabb217, fol. 55r.
138
Leslau
ተሰጥወ፡ tasaṭwa accepten, receiveen, takeen, answeren, responden, give heeden, hearkenen, comply withen 519b
III,3(rarius III,1ut Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 9,4 varia lectiovar.; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 12,13 Platt; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 15,27 ; 1 not able to find explanation in abbreviation listPetr. 4,13 romanae editionisrom.; Epistola Joannis II.2 Joh. 11 romanae editionisrom.)
1)societatem inirela, societatelavel communione junctum essela, socium essela, commercium haberela, construitur cumc.c. ምስለ፡ , ut: ኢተሳተፈ፡ ምስለ፡ ገበርተ፡ ዐመፃ፡ liber Jobi.Job 34,8 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 9,4 ; ተሳተፍከ፡ ምስሌሃ፡ ውስተ፡ ግብረ፡ ኀጢአት፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 1 ; ( ad Hebraeos epistola.Hebr. 10,33 Platt); plerumque cumc.Acc.: እምእለ፡ ይሳተፍዎ፡ ይገብሩ፡ ላዕሌሁ፡ ጽልሑተ፡ Danielis prophetia.Dan. 11,23 ; ተሳተፎሙ፡ commercium cum iis iniitlaF.M. 15,1; ለእመ፡ ፈቀደ፡ ተሳትፎታ፡ ( ለዕቅብቱ፡ ) ያውስባ፡ በሰብሳብ፡ ሕጋዊ፡ F.M. 8,1; ተሳተፈ፡ ዘማዊተ፡ እኪተ፡ F.M. 6,7. Saepissime cumc.Acc.personapers.et በ፡ rei: alicui vel cum aliquo sociumlavel participemlavel consortem esselavel fierilarei, communicarelaaliquid cum aliquo: ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 1,5 Platt; ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 3,10 ; not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 4,13 ; Epistola Joannis II.2 Joh. 11 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 2,14 (in edidited.Platt sine Acc.); sine Acc.ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 2,1 ; ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 4,14 ; ad Timotheum epistola I.1 Tim. 5,22 ; ad Titum epistola.Tit. 1,4 ; እመ፡ ኮንኩ፡ ምስሌክሙ፡ እምተሳተፍኩክሙ፡ በዐመፃክሙ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 363 ; እምድኅረ፡ ዝንቱ፡ ይሳተፍ፡ በጸሎት፡ ባሕቲቱ፡ ዘእንበለ፡ ቍርባን፡ F.M. 4,4; F.M. 6,14; ዘይሳተፎሙ፡ ለሰብአ፡ ሥራይ፡ በማእድ፡ F.M. 15,2; rarius cumc.Acc.rei, ut ምስሌነ፡ ተሳተፍ፡ ደመ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 1,11 ; vel cumc.duplexdupl.Acc., ut: ዘተሳተፈነ፡ ደመ፡ ወሥጋ፡ ὁ παραπλησίως ἡμῖν μετεσχηκὼς αἵματος καὶ σαρκός Cyr. c. not able to find explanation in abbreviation listPall. f. 70. In specie
a)de societate vel communione fidelium (Christianorum), ut: ይትከላእ፡ ቀታሊ፡ እምተሳትፎ፡ ምስለ፡ ምእመናን፡ F.M. 4,2.
b)sensu forensi de societate (negotiorum, mercaturae) Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 5,21 ; በእንተ፡ ተሳትፎ፡ de societatela(in Indice: ተሳትፎ፡ ንዋይ፡ ) F.N. 34; በእንተ፡ ፍትሐ፡ ልቃሕያት፡ ወተሳትፎታት፡ F.N. in Proleg.; አልቦ፡ ሱታፌ፡ ማእከለ፡ ፩ ወካልኡ፡ በዘአጥረይዎ፡ በአፍአ፡ እምንዋየ፡ ተሳትፎ፡ ( extra pecunias sociorum communesla) F.N. 34.
c) ተሳትፎ፡ ጠቢወ፡ ጥብ፡ communcio lactis, societas collactaneorumlaF.N. 24,2.
3)communicare altarila, eucharistiaela: እምድኅረ፡ ፲ዓመት፡ ዘንስሓሁ፡ ይሳተፍ፡ እምስጢር፡ ቅዱስ፡ F.M. 4,2; cumc.Acc. ዘይፈቅድ፡ ይሳተፍ፡ ምስጢረ፡ Constitutiones Apostolorum.Const. Ap. 61 ( Constitutiones Apostolorum.Const. Ap. 62 ); Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 167,2 ; ኢተሳተፍነ፡ ቍርባነ፡ not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 8.
III,3(rarius III,1ut Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 9,4 varia lectiovar.; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 12,13 Platt; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 15,27 ; 1 not able to find explanation in abbreviation listPetr. 4,13 romanae editionisrom.; Epistola Joannis II.2 Joh. 11 romanae editionisrom.)
1)societatem inirela, societatelavel communione junctum essela, socium essela, commercium haberela, construitur cumc.c. ምስለ፡ , ut: ኢተሳተፈ፡ ምስለ፡ ገበርተ፡ ዐመፃ፡ liber Jobi.Job 34,8 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 9,4 ; ተሳተፍከ፡ ምስሌሃ፡ ውስተ፡ ግብረ፡ ኀጢአት፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 1 ; ( ad Hebraeos epistola.Hebr. 10,33 Platt); plerumque cumc.Acc.: እምእለ፡ ይሳተፍዎ፡ ይገብሩ፡ ላዕሌሁ፡ ጽልሑተ፡ Danielis prophetia.Dan. 11,23 ; ተሳተፎሙ፡ commercium cum iis iniitlaF.M. 15,1; ለእመ፡ ፈቀደ፡ ተሳትፎታ፡ ( ለዕቅብቱ፡ ) ያውስባ፡ በሰብሳብ፡ ሕጋዊ፡ F.M. 8,1; ተሳተፈ፡ ዘማዊተ፡ እኪተ፡ F.M. 6,7. Saepissime cumc.Acc.personapers.et በ፡ rei: alicui vel cum aliquo sociumlavel participemlavel consortem esselavel fierilarei, communicarelaaliquid cum aliquo: ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 1,5 Platt; ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 3,10 ; not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 4,13 ; Epistola Joannis II.2 Joh. 11 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 2,14 (in edidited.Platt sine Acc.); sine Acc.ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 2,1 ; ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 4,14 ; ad Timotheum epistola I.1 Tim. 5,22 ; ad Titum epistola.Tit. 1,4 ; እመ፡ ኮንኩ፡ ምስሌክሙ፡ እምተሳተፍኩክሙ፡ በዐመፃክሙ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 363 ; እምድኅረ፡ ዝንቱ፡ ይሳተፍ፡ በጸሎት፡ ባሕቲቱ፡ ዘእንበለ፡ ቍርባን፡ F.M. 4,4; F.M. 6,14; ዘይሳተፎሙ፡ ለሰብአ፡ ሥራይ፡ በማእድ፡ F.M. 15,2; rarius cumc.Acc.rei, ut ምስሌነ፡ ተሳተፍ፡ ደመ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 1,11 ; vel cumc.duplexdupl.Acc., ut: ዘተሳተፈነ፡ ደመ፡ ወሥጋ፡ ὁ παραπλησίως ἡμῖν μετεσχηκὼς αἵματος καὶ σαρκός Cyr. c. not able to find explanation in abbreviation listPall. f. 70. In specie
a)de societate vel communione fidelium (Christianorum), ut: ይትከላእ፡ ቀታሊ፡ እምተሳትፎ፡ ምስለ፡ ምእመናን፡ F.M. 4,2.
b)sensu forensi de societate (negotiorum, mercaturae) Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 5,21 ; በእንተ፡ ተሳትፎ፡ de societatela(in Indice: ተሳትፎ፡ ንዋይ፡ ) F.N. 34; በእንተ፡ ፍትሐ፡ ልቃሕያት፡ ወተሳትፎታት፡ F.N. in Proleg.; አልቦ፡ ሱታፌ፡ ማእከለ፡ ፩ ወካልኡ፡ በዘአጥረይዎ፡ በአፍአ፡ እምንዋየ፡ ተሳትፎ፡ ( extra pecunias sociorum communesla) F.N. 34.
c) ተሳትፎ፡ ጠቢወ፡ ጥብ፡ communcio lactis, societas collactaneorumlaF.N. 24,2.
3)communicare altarila, eucharistiaela: እምድኅረ፡ ፲ዓመት፡ ዘንስሓሁ፡ ይሳተፍ፡ እምስጢር፡ ቅዱስ፡ F.M. 4,2; cumc.Acc. ዘይፈቅድ፡ ይሳተፍ፡ ምስጢረ፡ Constitutiones Apostolorum.Const. Ap. 61 ( Constitutiones Apostolorum.Const. Ap. 62 ); Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 167,2 ; ኢተሳተፍነ፡ ቍርባነ፡ not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 8.
Substantivumsubst., plerumque m. , pluralisPl. መዐዛት፡ (raro)
1)odorla n. 210bonuslavel suavisla, nonnumquam odorlain genere ( ὀσμή , εὐωδία ): Canticum Canticorum.Cant. 1,3 ; Canticum Canticorum.Cant. 1,12 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 7,1 ; Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 6,17 (ubi መዐዛ፡ legendum videtur); ጥዕመ፡ መዐዛየ፡ ከመ፡ ቀናንሞስ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 24,15 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 32,8 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 39,14 ; Jeremiae prophetia.Jer. 25,10 ; ዕፀወ፡ መዐዛ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 24,3 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 29,2 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 30,3 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 21 ; ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 2,14 -16; መዐዛ፡ ሠናይ፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 1,9 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 1,13 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 1,17 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 2,9 sequensseq.; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 2 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 6 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 7 ; Estherla ኢተቀብአት፡ መዐዛተ፡ Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 11 ; odorlain genere: መዐዛ፡ ማይ፡ liber Jobi.Job 14,9 ; Jeremiae prophetia.Jer. 31,11 ; ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 2,16 ; መዐዛ፡ እኩይ፡ M.M. f. 278.
2)ut videtur, etiam: saporlasuavisla: ወይን፡ ዘሠናይ፡ መዐዛሁ፡ οἶνος ἡδύς Esther, liber biblicus.Esth. 1,7 .
maʿazā መዓዛ፡ maʿāzā
Grébaut
መዓዛ፡ maʿāzā «bonne odeurfr (dans toutes ses acceptions)» ― ሽታ፡ Ms. BNFabb217, fol. 44v.
108
Leslau
መዐዛ፡ maʿazā scenten, savoren, sweet odoren, perfumeen, smellen, fragranceen 328a
III,2, raro III,1(ut: እንዘ፡ ይትቈጥዑ፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium GenbôtSx. Genb. 12 )
1)impatientemla, pertaesum esselavel fierila, animo deficerela, ὀλιγοψυχεῖν Judicum liber.Jud. 16,16 ; ተቈጥዐት፡ ነፍሳ፡ ἀπεκάκησεν ἡ ψυχὴ αὐτῆς Jeremiae prophetia.Jer. 15,9 (nisi ነፍሳ፡ Accusativum interpretari malueris); ἐκκακεῖν ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 4,1 ; Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 38 ; κεκοπίακας Apocalypsis Joannis.Apoc. 2,3 ; ኢተቈጥዐ፡ ልቡ፡ Threni, liber biblicus.Thren. 3,22 ; cumc. በ፡ rei Numeri, liber Pentateuchi.Num. 21,4 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 21,5 .
2)taedio haberela, fastidirela, aversarila, taedetla, pigetla, cumc.Acc.rei vel personapers.: ተቈጥዐ፡ ነፍሶ፡ Jonae prophetia.Jon. 4,8 ; ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 1,8 ; ἐκπτύειν ad Galatas epistola Pauli.Gal. 4,14 ; ἐκκακεῖν ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 3,13 ; ኢትትቈጣዕ፡ ነባሪከ፡ μὴ ἀπαναίνου Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 4,4 ; βδελύσσεσθαι ለዘ፡ ያበዝኅ፡ ነቢበ፡ ይትቌጥዕዎ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,8 ; ἐξουδενεῖν Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 101,18 ; plerumque προςοχθίζειν Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 21,25 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 94,10 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 18,25 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 18,28 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 26,30 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 6,25 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 3,10 .
III,2, raro III,1(ut: እንዘ፡ ይትቈጥዑ፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium GenbôtSx. Genb. 12 )
1)impatientemla, pertaesum esselavel fierila, animo deficerela, ὀλιγοψυχεῖν Judicum liber.Jud. 16,16 ; ተቈጥዐት፡ ነፍሳ፡ ἀπεκάκησεν ἡ ψυχὴ αὐτῆς Jeremiae prophetia.Jer. 15,9 (nisi ነፍሳ፡ Accusativum interpretari malueris); ἐκκακεῖν ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 4,1 ; Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 38 ; κεκοπίακας Apocalypsis Joannis.Apoc. 2,3 ; ኢተቈጥዐ፡ ልቡ፡ Threni, liber biblicus.Thren. 3,22 ; cumc. በ፡ rei Numeri, liber Pentateuchi.Num. 21,4 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 21,5 .
2)taedio haberela, fastidirela, aversarila, taedetla, pigetla, cumc.Acc.rei vel personapers.: ተቈጥዐ፡ ነፍሶ፡ Jonae prophetia.Jon. 4,8 ; ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 1,8 ; ἐκπτύειν ad Galatas epistola Pauli.Gal. 4,14 ; ἐκκακεῖν ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 3,13 ; ኢትትቈጣዕ፡ ነባሪከ፡ μὴ ἀπαναίνου Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 4,4 ; βδελύσσεσθαι ለዘ፡ ያበዝኅ፡ ነቢበ፡ ይትቌጥዕዎ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,8 ; ἐξουδενεῖν Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 101,18 ; plerumque προςοχθίζειν Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 21,25 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 94,10 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 18,25 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 18,28 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 26,30 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 6,25 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 3,10 .
III,1et ተባዐደ፡ III,3
1)se amoverela, sedem mutarela, migrarela, recederela: ኢይትበዐድ፡ እምሢመቱ፡ ውስተ፡ ካልእ፡ ሢመት፡ (paulo infra ይትፋለስ፡ ) not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 191 ; (ego Deus) ገበርኩ፡ ከመ፡ አንቲ፡ትኩኒ፡ እንቲአየ፡ ወአንቲኒ ፡ ትትባዐዲ፡ እምኔየ፡ በከመ፡ ተባዐዱ፡ ሰዶም፡ ወገሞራ፡ Macc. f. 6; (Filius) ወረደ፡ እንዘ፡ ኢይትፈለጥ፡ እምህላዌሁ፤ ነገደ፡ እንዘ፡ ኢይትበዐድ፡ እምሥላሴሁ፡ Lit. Chrys.; Deg.
2)se mutarela, mutarila, alium fierila, Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 44 in tit.; ኢተበዐደ፡ እመለኮቱ፡ እግዚአብሔር፡ ቃል፡ οὐκ ἠλλοίωται θεὸς ὢν ὁ λόγος Cyr. c. not able to find explanation in abbreviation listPall. f. 81 ; እስመ፡ ኢይትበዐድ፡ ለእግዚአብሔር፡ ቃል፡ አላ፡ ለዝላፉ፡ ውእቱ፡ ይሄሉ፡ Cyr. ad not able to find explanation in abbreviation listTheod. f. 15 ; ዘአልቦ፡ ተባዕዶ፡ immutabilislaEncomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TerrSx. Ter 8 Enc.; cumc.pronomen suffixumpron. suff.: mutatumlavel alium viderilaalicui, ut: ተባዐደተኒ፡ ሀገር፡ Rel. Bar.
participiumpart.( IV,3), fem. መስተዛውዕት፡ oblectansla, lascivusla, scurrilisla: vidua ecclesiastica ኢተኀሊ፡ ኅሊና፡ መስተዛውዕተ፡ Maʃshafa Kidân Za-egziena IjasusKid. f. 21 ; homo መስተዛውዕ፡ ne sit in ecclesia Maʃshafa Kidân Za-egziena IjasusKid. f. 18.
I,2[ خَالَ ( جيل )] imaginatuslaet opinatus estla, putavitla]
1)cogitarela, meditarila, considerarela, reputarela, versarelain animola, absoluteabsol. ልበ፡ ወሀቦሙ፡ በዘይኄልዩ፡ διανοεῖσθαι Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 17,6 ; አልቦሙ፡ ልብ፡ ለኀልዮ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 22 ; ኀለየ፡ መጠነ፡ ፩ሰዓት፡ Danielis prophetia.Dan. 4,16 ; n. 578cumc. በእንተ፡ de Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 118,59 ; cumc.Acc.Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 76,5 ; ኀለይከ፡ ምንተ፡ ይከውን፡ እምድኅሬከ፡ Danielis prophetia.Dan. 2,29 ; Danielis prophetia.Dan. 2,30 ; ዘኢኀለይኩ፡ በልብየ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 7,31 ; ኀልይዎ፡ በልብክሙ፡ ፍናዊክሙ፡ Haggaei prophetia.Hagg. 1,5 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 3,22 ; ኀሊ፡ ትእዛዞ፡ ለእግዚአብሔር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 6,37 ; ይኄሊ፡ ፍናዊሃ፡ ለጥበብ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 14,21 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 16,23 ; ኀሊ፡ ሠናየ፡ ቅድመ፡ እግዚአብሔር፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 3,4 ; ኢኀልዮሙ፡ ርቱዐ፡ λογισάμενοι οὐκ ὀρθῶς Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 2,1 ; ኀልዩ፡ ኀይለ፡ እግዚአብሔር፡ በአእምሮ፡ ሠናይ፡ ( φρονεῖν περί ) Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 1,1 ; ኅሊና፡ ዘእኄሊ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 9,40 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,7 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 93,11 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 12,3 ; ኀልዮ፡ ለዝንቱ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 2,3 ; ኢኀለይዎ፡ ለእግዚአብሔር፡ በልቦሙ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 1,28 ; ኀሊ፡ እንከ፡ ዘከመ፡ ትፈዲ፡ ለሊከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 8,13 ; በኀልዮትየ፡ dum cogitola, Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 1 ; ኀልዮታት፡ cogitationesla, Fid. Jac. Bar. In specie
a)excogitarela, comminiscila, ( molirila), νοεῖν ልቡ፡ ከንቶ፡ ይኄሊ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 32,6 ; ኅሊና፡ ዘኀለየ፡ ላዕለ፡ እለ፡ ይነብሩ፡ λογισμὸς ὃν ἐλογίσατο Jeremiae prophetia.Jer. 29,21 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 51,2 ; ምንተ፡ ትኄልዩ፡ ላዕለ፡ እግዚአብሔር፡ Nahum.Nah. 1,9 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 91,11 ; ይኄልዩ፡ እኩየ፡ τεκταίνεσθαι Proverbiorum liber biblicus.Prov. 12,20 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 14,22 ; ኀለየ፡ ዮሴፍ፡ ኅሊና፡ excogitavit consiliumla, Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 42 ; ኀለየ፡ እኩየ፡ ኅሊና፡ ላዕለ፡ ውሉደ፡ እስራኤል፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 46.
c)meminissela, respicerela: ኢኀለይከኒ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 21,2 ; ኢኀለይክኒ፡ οὐκ ἔλαβές με εἰς τὴν διάνοιαν Jesaiae prophetia.Jes. 57,11 ; συλλογίζεσθαι Jesaiae prophetia.Jes. 43,18 ; νοεῖν Jesaiae prophetia.Jes. 47,7 ; Jesaiae prophetia.Jes. 57,1 ; Jesaiae prophetia.Jes. 42,25 ; ኀለይክዎ፡ ἐφρόντισα αὐτοῦ ( θεοῦ ) liber Jobi.Job 23,14 ; liber Jobi.Job 23,15 ; Jesaiae prophetia.Jes. 65,16 ( οὐκ ἀναβήσεται αὐτῶν ἐπὶ τὴν καρδίαν ); ኢይኄልይዋ፡ በልቦሙ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 3,16 .
2)sollicitum essela, curarela, prospicerela, μεριμνᾶν , φροντίζειν ኀልዮ፡ ንዋይ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,2 ; ኀለዮ፡ ንብረት፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 254 ; ኀልዮታ፡ ( ἡ μέριμνα αὐτῆς ) ያሰርሮ፡ ለንዋሙ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 42,9 ; ዘይኄልዮሙ፡ ለሕዝቡ፡ እምነ፡ ድቀት፡ ὁ φροντίζων τοῦ λαοῦ αὐτοῦ ἀπὸ πτώσεως Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 50,4 ; ኢይኄልየኪ፡ እንከ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 16,42 ; ኢተኀልዩ፡ ወኢምንተኒ፡ ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 4,6 ; ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 11,28 ; ኢይፈቅድዎ፡ ለወርቅ፡ ወኢይኄልይዎ፡ ለብሩር፡ Jeremiae prophetia.Jer. 13,17 ; cumc. በእንተ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 6,28 ; ውእቱ፡ ይኄሊ፡ በእንቲአክሙ፡ αὐτῷ μέλει περὶ ὑμῶν not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 5,7 ; cumc. ለ፡ Lucae evangelium.Luc. 12,22 ; 1 ad Timotheum epistolae I, II.Tim. 5,8 ; ከመ፡ የኀሊ፡ ለንዋየ፡ ቤተ፡ ክርስቲያን፡ Syn.
3)
a)intelligerela, perciperela, cognoscerela: ኢኀለዩኒ፡ οὐκ ἠπίσταντό με Jeremiae prophetia.Jer. 2,8 ; κατασκέψασθαι Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 7,25 ; ይኄሊ፡ συνήσει Jeremiae prophetia.Jer. 23,5 ; Danielis prophetia.Dan. 8,5 ; ከመ፡ ነኀሊ፡ ኵሎ፡ ጽድቅ፡ Danielis prophetia.Dan. 9,13 ; φρονῆσαι Jesaiae prophetia.Jes. 44,18 .
b)sentirela φρονεῖν . ይኄልዩ፡ ዘመንፈስ፡ ዘዝንቱ፡ ዓለም፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,5 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 12,16 ; ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 2,2 .
4)putarela, existimarela: አምጣነ፡ ኀልዮትየ፡ mea sententiala, F.M. 11,1; cumc.duplexdupl.Acc.: እልክቱ፡ እለ፡ ኀለይዎሙ፡ አማልክተ፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 12,27 ; Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 15,12 ; sequensseq. ከመ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 8,18 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 3,8 . Voc. Ae.la: ኀለየ፡ ዘ፡ ሐሰበ፡
ḫallaya , ሐለየ፡ ḥallaya
Grébaut
ሐለየ፡ ḥallaya I,2 ይሔሊ፡ , የሐሊ፡ «penserfr» ― አሰበ፡ Ms. BNFabb217, fol. 20r.
43
Leslau
ኀለየ ḫallaya , () ሐለየ ḥallaya consideren, thinken, ponderen, keep in minden, meditateen, look after someoneen, take care ofen, watchen, reasonen, reflect uponen, turn over in one’s minden, perceiveen, decideen, deviseen, imagineen 262a
III,2(III, not able to find explanation in abbreviation list1 Rom. 5,13 Platt; እስከ፡ ኢይትኈለቍ፡ , velv. ኢይትኌለቍ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 16,10 )
3)in rationem inducilaalicui, imputarilaalicui; cumc.pronomen suffixumpron. suff.(Dat.): ኢይትኈለቆ፡ οὐ λογισθησεται αὐτῷ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7,18 ; cumc. ለ፡ , ut: መዋዕለ፡ ቀዲሙ፡ ኢይትኌለቁ፡ ሎቱ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 6,12 ; ኢተኈለቈ፡ ሎቱ፡ በኵሩ፡ Paralipomenon liber I.1 Par. 5,1 ; cumc.Acc.praedicati: ተኈለቆ፡ ጽድቀ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 14 ; ይትኌለቆ፡ ጽድቀ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 4,5 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 4,6 ; ተኈለቈ፡ ሎቱ፡ ጽድቀ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 31 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 15,6 ; cumc. ኀበ፡ praedicati, ut: ኢተኈለቈ፡ ሎቱ፡ ኑፋቄሁ፡ ኀበ፡ ጌጋይ፡ not able to find explanation in abbreviation listM.M. f. 68 ; absoluteabs. ኢትትኌለቍ፡ ኀጢአት፡ , ( οὐκ ἐλλογεῖται ) ad Romanos epistola Pauli.Rom. 5,13 ; cumc. ላዕለ፡ pers.: ተኈለቈት፡ ኀጢአት፡ ላዕለ፡ ኵሉ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 5,12 .
4)recenserila, lustrarilaNumeri, liber Pentateuchi.Num. 2,4 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 2,11 sequensseq.; ወተፋቀዱ፡ ወተኈለቁ፡ ሌዋውያን፡ Paralipomenon liber I.1 Par. 23,3 .
5)aestimarila, existimarilaHenochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 52,8 ; (dubium an Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 56,4 ); ወተኈልቈ፡ ፀአቶሙ፡ ከመ፡ እከይ፡ ቦሙ፡ ἐλογίσθη κάκωσις ἡ ἔξοδος αὐτῶν Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 3,2 . n. 577
III,2(III, not able to find explanation in abbreviation list1 Rom. 5,13 Platt; እስከ፡ ኢይትኈለቍ፡ , velv. ኢይትኌለቍ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 16,10 )
3)in rationem inducilaalicui, imputarilaalicui; cumc.pronomen suffixumpron. suff.(Dat.): ኢይትኈለቆ፡ οὐ λογισθησεται αὐτῷ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 7,18 ; cumc. ለ፡ , ut: መዋዕለ፡ ቀዲሙ፡ ኢይትኌለቁ፡ ሎቱ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 6,12 ; ኢተኈለቈ፡ ሎቱ፡ በኵሩ፡ Paralipomenon liber I.1 Par. 5,1 ; cumc.Acc.praedicati: ተኈለቆ፡ ጽድቀ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 14 ; ይትኌለቆ፡ ጽድቀ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 4,5 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 4,6 ; ተኈለቈ፡ ሎቱ፡ ጽድቀ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 31 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 15,6 ; cumc. ኀበ፡ praedicati, ut: ኢተኈለቈ፡ ሎቱ፡ ኑፋቄሁ፡ ኀበ፡ ጌጋይ፡ not able to find explanation in abbreviation listM.M. f. 68 ; absoluteabs. ኢትትኌለቍ፡ ኀጢአት፡ , ( οὐκ ἐλλογεῖται ) ad Romanos epistola Pauli.Rom. 5,13 ; cumc. ላዕለ፡ pers.: ተኈለቈት፡ ኀጢአት፡ ላዕለ፡ ኵሉ፡ ad Romanos epistola Pauli.Rom. 5,12 .
4)recenserila, lustrarilaNumeri, liber Pentateuchi.Num. 2,4 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 2,11 sequensseq.; ወተፋቀዱ፡ ወተኈለቁ፡ ሌዋውያን፡ Paralipomenon liber I.1 Par. 23,3 .
5)aestimarila, existimarilaHenochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 52,8 ; (dubium an Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 56,4 ); ወተኈልቈ፡ ፀአቶሙ፡ ከመ፡ እከይ፡ ቦሙ፡ ἐλογίσθη κάκωσις ἡ ἔξοδος αὐτῶν Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 3,2 . n. 577