Get involved
report issue

Search Help

Search

This app is built with exist-db, and uses Lucene as the standard search engine. This comes with several options available. A full list is here

Below very few examples.

sample result
* *custodir* add wildcards to unlimit your string search
? custodir? Will find any match for the position with the question mark.
~ ምሕረትከ~ Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
"" "ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡" Will find the exact string contained between quotes.
() (verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ Will find one of the two between brackets and the other string.

Input

If you want to transcribe some fidal into latin or update your transcription, you can have a go with our transcription tools.

If you are using the keyboard provided, please note that there are four layers, the normal one and those activated by Shift, Alt, Alt+Shift.

Normal and Shift contain mainly Fidal. Alt and Alt-Shift diacritics.

To enter letters in Fidal and the diacritics with this keyboard, which is independent of your local input selection, you can use two methods.

Orthographic variants of the Ethiopic language are searched as a standard if not otherwise specified. The following are the options considered by the search engine.

  • 's','s', 'ḍ'
  • 'e','ǝ','ə','ē'
  • 'w','ʷ'
  • 'ʾ', 'ʿ'
  • '`', 'ʾ', 'ʿ' (note that you can use the tick if you are not sure about the two, but none will be inferred for you)
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ', 'ሃ', 'ሓ', 'ኃ'
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ'
  • 'ሁ', 'ሑ', 'ኁ'
  • 'ሂ', 'ሒ', 'ኂ'
  • 'ሄ', 'ሔ', 'ኄ'
  • 'ህ', 'ሕ', 'ኅ'
  • 'ሆ', 'ሖ', 'ኆ'
  • 'ሠ','ሰ'
  • 'ሡ','ሱ'
  • 'ሢ','ሲ'
  • 'ሣ','ሳ'
  • 'ሥ','ስ'
  • 'ሦ','ሶ'
  • 'ሤ','ሴ'
  • 'ጸ', 'ፀ'
  • 'ጹ', 'ፁ'
  • 'ጺ', 'ፂ'
  • 'ጻ', 'ፃ'
  • 'ጼ', 'ፄ'
  • 'ጽ', 'ፅ'
  • 'ጾ', 'ፆ'
  • 'አ', 'ዐ', 'ኣ', 'ዓ'
  • 'ኡ', 'ዑ'
  • 'ኢ', 'ዒ'
  • 'ኤ', 'ዔ'
  • 'እ', 'ዕ'
  • 'ኦ', 'ዖ'

Some examples

  • If you search Taammera, you will not find Taʾammǝra or Taʿammera but only Taammera. Try Ta`ammera instead or use the keyboard provided to enter aleph and ayn.
  • If you are searching for Yāʿǝqob, you will not have a lot of luck searching Yaqob, unless some kind cataloguer has actually added it into the data as simplified spelling form. Try instead entering Yaqob~0.5 which is a fuzzy search, this will return also Yāʿǝqob. Also Ya`eqob is fine for example.

Keys Combinations

With this method you use keys combinations to trigger specific characters. Click here for a list of the available combos. This can be expanded, do not hesitate to ask (click here to post a new issue).

Hold and choose

If you hold a key optional values will appear in a list. You can click on the desiderd value or use arrows and enter to select it. The options are the same as those activated by combinations.

With this method you do not have to remember or lookup combos, but it does take many more clicks...

I,2[ جهش جنّص حاص i ( جاص i)]
1)paverela, formidarela, reformidarela: ይጌግጹ፡ liber Jobi.Job 18,6 (deest apud Gr.); በእንተዝ፡ አፍጠነ፡ ወኢገገጸ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 380 ; እለ፡ ኢይጌግጹ፡ በጊዜ፡ ፀብእ፡ Lud. e Mss. Colb.; cumc. እምነ፡ pers. vel rei: ኢይጌግጽ፡ እመዋቲ፡ ἐντραπῶ liber Jobi.Job 32,31 ; ኢይጌግጽ፡ እምገጾሙ፡ θαυμασθῆναι liber Jobi.Job 34,19 ; ኢገገጸ፡ እምፀብእ፡ ወቀትል፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 380 ; ገገጹ፡ እምንጻሬ፡ ሞት፡ Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 4 ; ወኢይጌግጹ፡ እምሐሩረ፡ ፀሓይ፡ Lud. e Mss. Colb.; cumc. በእንተ፡ , ut: ኢገገጸ፡ እስክንድር፡ በእንተ፡ መልእክተ፡ ዳራ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 282 ; c Acc. እስመ፡ ኢገገጹ፤ ቍጥዓሆሙ፡ (C: ኢተመይጡ፡ እመዐቶሙ፡ ) Genesis liber Pentateuchi.Gen. 49,7 (at legendum videtur እስመ፡ ኢገገጹ። ቍጥዓሆሙ፡ …).
2)anxielavel timide dubitarela, formidarela: እንዘ፡ ኢይጌግጹ፡ ἀδιστάκτως Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 98 ; ይጌግጹ፡ ἐν δισταγμῷ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 100 ; (etiam Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 101 b ይጌግጹ፡ pro ይጐጕኡ፡ legendum videtur). Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ኢይጌግጽ፡ ዘ፡ ያይፈር፡
quadril. I [ غوى עוה ጎገወ፡ ]
1)errarela
a)aberrarelaa via, deerrasselaitinere: ዮጊ፡ እጌጊ፡ እስመ፡ እንተ፡ ፍኖተ፡ ደብር፡ መጻእኩ፡ Rel. Bar.; aberrarelaa vero i.e. non invenirela, cumc.Acc.: ይጌግዩ፡ ኵሎ፡ ሥርዐተ፡ ዘዓመታት፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 6 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 82,5 .
b)in errorem inducila, in errore versarila, fallila, titubare mente errabundala: Marci Evangelium.Marc. 12,27 ; Evangelium Joannis.Joh. 7,47 ; ትጌጊ፡ πλανηθήσῃ Jesaiae prophetia.Jes. 17,11 ; ጌገዩ፡ በስካር፡ ἐσείσθησαν Jesaiae prophetia.Jes. 28,7 ; ይጌግዩ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 44,20 ; በፍትሕ፡ ኢይጌጊ፡ አፉሁ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 16,10 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 75,2 ; ትጌጊ፡ ἐκπλαγῇς Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 7,16 ; ንጌጊ፡ ለርእስነ፡ ἑαυτοὺς πλανῶμεν Epistola Joannis I.1 Joh. 1,8 .
c)ignorarela, sequensseq. ለ፡ , ut: ኢጌገይኩ፡ ለእለ፡ ይትዋክሑ፡ ብሂሎሙ፡ οὐκ ἀγνοῶ Cyr. ad not able to find explanation in abbreviation listTheod. f. 17.
d)ethice: errorem committerela, delinquerela, peccarela, culpam committerela(inconsiderate, per imprudentiam): ἐσπούδακα Jesaiae prophetia.Jes. 21,3 ; ይስሕት፡ ወይጌጊ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,30 varia lectiovar.; ይወድቅ፡ ወይጌጊ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 35,15 ; πλανᾶσθαι Hezekielis prophetia.Hez. 33,12 ; አበሱ፡ ወጌገዩ፡ ἐπλημμέλησαν Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 48,6 ; አበስነ፡ ጌገይነ፡ ἡμαρτήσαμεν ἠσεβήσαμεν Threni, liber biblicus.Thren. 3,41 ; liber Jobi.Job 34,8 ; ጌጎይከ፡ ἠνόμησας liber Jobi.Job 35,6 ; Danielis prophetia.Dan. 9,5 ; ἠδικήσαμεν Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 105,6 ; ὀφείλει Matthaei Evangelium.Matth. 23,18 ; ᾑμάρτομεν Threni, liber biblicus.Thren. 5,16 ; cumc. ላዕለ፡ pers.: Proverbiorum liber biblicus.Prov. 8,36 ; cumc.Acc.peccati: Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 32,30 ; አበሳ፡ ዘበኢያእምሮ፡ ጌገይከ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 22.
et ጠልቀ፡ I,1[vicina sunt طَلَا illevitla, inunxitla, طَلَخَ ثَلَّخَ contaminavitla, طَلَسَ delevitla, ܛܘܠܝܳܐ maculala, دَلِخَ pinguis fuitla]
1)oblinilai.e. contaminarila, inquinarila: ὁ Λόγος ኢጠለቀ፡ ኀዲሮ፡ ውስተ፡ ማኅፀና፡ οὐκ ἐμιάνθη οἰκήσας μόρια ho. Procli in Cyrilli Alexandrini scripta (de recta fide; ad Reginas; ad Theodosium; colloquium cum Palladio; Homiliae; Epistolae).Cyr. f. 120.
2)pinguedine repleri vel satiari ad nauseamla: ትጠልቅ፡ ምድር፡ እምሥብሖሙ፡ ἐμπλησθήσεται Jesaiae prophetia.Jes. 34,7 in Cod. Laur.(in caeteris ትጠልል፡ ).
3)nausealavel taedio captum essela, fastidirela, taedetlavel pertaesum estlaaliquem rei, construitur cumc.c. እምነ፡ rei: ጠለቀት፡ (v. ጠልቀት፡ ) ነፍሳ፡ እምኔሆሙ፡ ἀπέστη Hezekielis prophetia.Hez. 23,17 ; እለ፡ ጠለቀት፡ (v. አጥለቀት፡ ) ነፍስኪ፡ እምኔሆሙ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 23,22 ; Hezekielis prophetia.Hez. 23,28 ; cumc.Acc.rei vel personapers.: ሰቈራረ፡ ኮንክሙኒ፡ ወጠለቁክሙ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 1,14 .
4)detestabilem facerelavel calumniarilaaliquem (dubium utrum I,1an I,2), cumc.Acc. ጠለቀቶ፡ ቅድመ፡ እግዚኡ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. p. 139 varia lectiovar.(at videasvid. ጠቀለ፡ ). Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ይጠልቅ፡ ብ፡ ይሰለቻል፡ ; aliudla: ዘ፡ ዐመፃ፡ ያወርድ።
quadril. I [vid. ጠቀቀ፡ , nec non دَنَقَ ]
1)intransit.: accurate congruerela, exacte convenirela: ወመጠነ፡ ራሕበ፡ ሕንጻ፡ ወጠንቀቀ፡ በኅለት፡ Hezekielis prophetia.Hez. 40,5 ; Hezekielis prophetia.Hez. 40,7 ; de numeris, Comp. Eccl.; de tempore: ወእምዝ፡ ጠንቂቆ፡ በካልእ፡ ወርኅ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. p. 13 annotatioann.13.
2)transit.
a)subtiliterlavel accurate facerelaaliquid, sequensseq.Acc.Infin.: ኢጠንቀቀ፡ ዐቂቦቶ፡ Fetḥa Nagast; numeri significant capita capitumque partes.F.N. 33,3 .
b)minutelavel diligenter scrutarilavel considerarela: ዘተወክፈ፡ ዛተ፡ መጽሐፈ፡ ወጠንቂቃ፡ ወዘአምነ፡ ባቲ፡ ይኅድር፡ ላዕሌሁ፡ ምሕረት፡ not able to find explanation in abbreviation listM. Tom.
c)exacte egisselavel confecisselatempus certum: ኢይደሉ፡ አውስቦ፡ ብእሲት፡ ዘኢጠንቀቀት፡ (paulo post: ዘኢተጠንቀቀት፡ ) ፲ አውራኀ፡ እምድኅረ፡ ሞተ፡ ምታ፡ Faus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. 5,17 .
I,1[an componendum cum ጽሕወ፡ , deinde etiam cum صَحَّ ?] Perf. ጥዒከ፡ et ጠዐይከ፡ , Imperf. ይጥዒ፡ sed etiam ይጤዒ፡ (sicut ይሬዒ፡ , nisi hoc ad I,2referre malueris), SubjunctivusSubj. ይጥዐይ፡
1)sanum essela,
a)bene valerela: ጣዕዮ፡ (Infin.; exspectaveris ጥዕዮ፡ ) ነፍስ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 30,16 .
b)bellelavel bene se haberela, de animatis et inanimatis: ለጥዕዮ፡ ከመ፡ ይጥዐይ፡ ኵሉ፡ ዘይሠርጽ፡ ወይልህቅ፡ ዲበ፡ ምድር፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. p. 8 ; de rebus publicis: ወሀድኡ፡ አይሁድ፡ በመዋዕለ፡ ስምዖን፡ (Maccabaei) ወጥዕዩ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 298.
c)salubrem essela: ኢጥዕየ፡ ድቃስ፡ Rel. Bar.
d)salvumla, incorruptum essela: ርትዕት፡ ሃይማኖት፡ እንዘ፡ ትጤዒ፡ ἡ ὀρθὴ καὶ ἀμώμητος πίστις , Epist. Joann. Ant. in Cyrilli Alexandrini scripta (de recta fide; ad Reginas; ad Theodosium; colloquium cum Palladio; Homiliae; Epistolae).Cyr. f. 114.
2)consanescerela, convalescerela: ኢይጥዒ፡ ቍስልየ፡ liber Jobi.Job 16,6 ; Evangelium Joannis.Joh. 11,12 ; እስከ፡ ይጥዒ፡ ወይትፌወስ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 333 ; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MiyazyaSx. Mij. 15 Enc.; ከመ፡ ይጥዐይ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 27 ; Ssal. Req.; ጥዕየ፡ እምሕማሙ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 286 ; ሶበ፡ ትጥዒ፡ እምሕማምከ፡ Chrys. not able to find explanation in abbreviation listTa. 17 ; እመ፡ ጥዕየ፡ እምደዌሁ፡ F.M. 26,5; etiam recrearila, ut: ኢጥዒኩ፡ (v. ኢጠዐይኩ፡ ) ንዋመ፡ (i.q. ኢኖምኩ፡ ጥዑየ፡ ) Rel. Bar.
I,2[ ܕܳܩ דּוּק ; vicinusvic. ጠቀቀ፡ et ጠንቀቀ፡ , videasvid. sub ጥዩቅ፡ ]
2)attenderela:
a)animadverterela: ጠይቁ፡ በሕቁ፡ νοήσατε σφόδρα Jeremiae prophetia.Jer. 2,10 ; ቀዊምየ፡ ኢጠየቀኒ፡ liber Jobi.Job 30,20 , ፀአቶ፡ ኢይጤይቅ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 24,35 .
b)caverela: ተዐቀቡ፡ ወጠይቁ፡ እምነ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 16,6 romanae editionisrom.
3)sciscitarila, percontarila, perscrutarila, pertentarela: ትጤይቅ፡ ወትስእል፡ ወትጽህቅ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 21,5 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 25,1 ; ቅድመ፡ ጠይቅ፡ ወድኅረ፡ ትጌሥጽ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 11,7 ; እንበለ፡ ትንብብ፡ ጠይቅ፡ μάνθανε Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,19 ; እግዚአብሔር፡ ዘትጤይቃ፡ ለጽድቅ፡ δοκιμάζων Jeremiae prophetia.Jer. 20,12 ; ጠይቅ፡ ነገራ፡ ለትምህርትከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 16,25 ; cumc.Acc.personapers.: ጠየቅዎ፡ ለ፩ እምእለ፡ ይቀውሙ፡ (v. ተጠየቅዎ፡ ) Danielis prophetia.Dan. 7,16 ; Danielis prophetia.Dan. 7,19 .
4)perspectum haberela,
a)comperirela: ጠየቁ፡ ዘገብረ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 23,7 .
b)exploratum haberela, certo scirela, bene novisselavel cognoscerela: ἐπισταμένη Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 9,9 ; ዘእንበለ፡ ትሕትቱ፡ ወትጠይቁ፡ τὸ σαφὲς ἐπιγνόντες not able to find explanation in abbreviation listDan. apocr. 1,48 ; Paralipomenon liber I.1 Par. 28,9 ; Paralipomenon liber I.1 Par. 28,10 ; Paralipomenon liber I.1 Par. 29,17 ; Paralipomenon liber II.2 Par. 2,8 ; Paralipomenon liber II.2 Par. 6,30 ; ነፍስየ፡ ትጤይቆ፡ ጥቀ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 138,13 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 24,53 ; እብጻሕ፡ ኀበ፡ ጠይቆቱ፡ liber Jobi.Job 23,3 ; ጠይቆ፡ እግዚአብሔር፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 2,5 ; እንበለ፡ ትጠይቆ፡ ለሰብእ፡ ኢትንአዶ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 27,7 ; እስራኤል፡ ኢጠየቀነ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 63,16 ; sequensseq. ከመ፡ liber Jobi.Job 5,25 ; አእመረ፡ ወጠየቀ፡ ከመ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 16 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 27 ; ታአምሪ፡ ወትጤይቂ፡ ከመ፡ ይመርረኪ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 2,19 ; Judith liber apocryphus.Judith 9,14 .
c)certum esselade re: πιστεύσητε Evangelium Joannis.Joh. 10,38 ; ከመ፡ ያእምሩ፡ ወይለብዉ፡ ወይጠይቁ፡ ወይእመኑ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 41,20 ; ከመ፡ ይጠይቁ፡ በሃይማኖት፡ ὑγιαίνωσιν ad Titum epistola.Tit. 1,13 (et ይጥዐዩ፡ legendum videtur).
d)penitus intellligerela: ኢጠየቁ፡ οὐ συνῆκα Danielis prophetia.Dan. 12,8 ; ይጤይቅ፡ ፍኖቶ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 21,29 ; Jesaiae prophetia.Jes. 1,3 varia lectiovar.; Marci Evangelium.Marc. 14,68 ; አርትዑ፡ አእምሮ፡ በጠይቆ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 9,6 , ጠይቆ፡ αἴσθησις intelligentialaProverbiorum liber biblicus.Prov. 14,18 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 24,4 .
et ኢጣልያ፡ Italia.
forma participiumpart., in religionem Christianam receptusla, Christianus factusla: ዘይሜህር፡ ፩ገጸ፡ (i.e. unam personam Dei) ኢጥሙቅ፡ ወኢቅቡእ፡ ወኢክርስቱን፡ ውእቱ፡ M.M. f. 4; M.M. f. 71.
participiumpart.
A)intransit.:
1)libensla, spontaneusla, promtusla, paratusla: αὐθαίρετοι ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 8,3 ; adverbium, adverbialiteradv. ጥቡዐ፡ spontelaad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 8,17 ; እመ፡ ጥቡዓን፡ አንትሙ፡ εἰ ἔχετε ἑτοίμως Danielis prophetia.Dan. 3,15 ; ትኩን፡ ትቡዐ፡ ከመ፡ ትትልዎ፡ ለእግዚአብሔር፡ ἕτοιμος Michaei prophetia.Mich. 6,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 56,10 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 107,1 ; ለመዊት፡ ጥቡዕ፡ አነ፡ Actus apostolorum.Act. 21,13 ; Actus apostolorum.Act. 23,21 ; Lucae evangelium.Luc. 8,15 ; Lucae evangelium.Luc. 22,33 ; ad Titum epistola.Tit. 3,1 ; ለእመ፡ ኮነት፡ ጥብዕተ፡ ለንስሓ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 120 ; in malam partem Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 108,15 .
2)confidensla, fidensla, intrepidusla, audaxla(in bonam partem): ከመ፡ ትሖር፡ ጥቡዐ፡ በሰላም፡ በኵሉ፡ ፍናዊከ፡ πεποιθώς Proverbiorum liber biblicus.Prov. 3,23 ; በጥቡዕ፡ ልብ፡ παῤῥησιαζόμενος Actus apostolorum.Act. 9,28 ; ጸለየት፡ በጥቡዕ፡ ልባ፡ Lud. e Ssal. Req.; ወኢኮነ፡ ጥቡዐ፡ በልቡ፡ δειλός Paralipomenon liber II.2 Par. 13,7 ; adverbium, adverbialiteradv. ጥቡዐ፡ confidenterla: ጥቡዐ፡ ትብል፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 1,21 .
3)constansla, firmusla, perseveransla: ጥቡዕ፡ ልቡ፡ ለተወክሎ፡ ἐστήρικται Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 111,7 ; በነፍስ፡ ጥቡዕ፡ Maʃshafa Kidân Za-egziena IjasusKid. f. 5 ; ጥቡዓነ፡ ኩኑ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 92 ; ንሕነሰ፡ ጥቡዓን፡ ወኢንብል፡ ኦሆ፡ Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 2 ; adverbium, adverbialiteradv. ጥቡዐ፡ constanterla, assiduela: ሶበ፡ ጸለየ፡ ጥቡዐ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TahsasSx. Tachs. 21 Enc.
4)fortisla: ብእሲ፡ ጥቡዕ፡ ጥቀ፡ ὑπερμεγέθης Paralipomenon liber I.1 Par. 20,6 (coll. ኢጥቡዕ፡ δειλός Paralipomenon liber II.2 Par. 13,7 ), nisi hoc ጥቡዕ፡ idem quod ትቡዕ፡ censere malueris.
B)passivumpass.:
1)libidinilavel audaciaelaaliorum obnoxiusla, ἐπίχαρμα , ትሬስዮ፡ ጥቡዐ፡ ለጸላኢሁ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 6,4 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,31 .
2)propositusla, decretusla: ክሥት፡ ሊተ፡ ጥቡዓተ፡ ጥበብከ፡ ( decretalasapientiae tuae) Lud. e Ssal. Req. Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ጥቡዕ፡ ዘ፡ ጫኻኝ፡ ብርቱሂ፡ ይ፡
I,1[an componendum cum ጽሕወ፡ , deinde etiam cum صَحَّ ?] Perf. ጥዒከ፡ et ጠዐይከ፡ , Imperf. ይጥዒ፡ sed etiam ይጤዒ፡ (sicut ይሬዒ፡ , nisi hoc ad I,2referre malueris), SubjunctivusSubj. ይጥዐይ፡
1)sanum essela,
a)bene valerela: ጣዕዮ፡ (Infin.; exspectaveris ጥዕዮ፡ ) ነፍስ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 30,16 .
b)bellelavel bene se haberela, de animatis et inanimatis: ለጥዕዮ፡ ከመ፡ ይጥዐይ፡ ኵሉ፡ ዘይሠርጽ፡ ወይልህቅ፡ ዲበ፡ ምድር፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. p. 8 ; de rebus publicis: ወሀድኡ፡ አይሁድ፡ በመዋዕለ፡ ስምዖን፡ (Maccabaei) ወጥዕዩ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 298.
c)salubrem essela: ኢጥዕየ፡ ድቃስ፡ Rel. Bar.
d)salvumla, incorruptum essela: ርትዕት፡ ሃይማኖት፡ እንዘ፡ ትጤዒ፡ ἡ ὀρθὴ καὶ ἀμώμητος πίστις , Epist. Joann. Ant. in Cyrilli Alexandrini scripta (de recta fide; ad Reginas; ad Theodosium; colloquium cum Palladio; Homiliae; Epistolae).Cyr. f. 114.
2)consanescerela, convalescerela: ኢይጥዒ፡ ቍስልየ፡ liber Jobi.Job 16,6 ; Evangelium Joannis.Joh. 11,12 ; እስከ፡ ይጥዒ፡ ወይትፌወስ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 333 ; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MiyazyaSx. Mij. 15 Enc.; ከመ፡ ይጥዐይ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 27 ; Ssal. Req.; ጥዕየ፡ እምሕማሙ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 286 ; ሶበ፡ ትጥዒ፡ እምሕማምከ፡ Chrys. not able to find explanation in abbreviation listTa. 17 ; እመ፡ ጥዕየ፡ እምደዌሁ፡ F.M. 26,5; etiam recrearila, ut: ኢጥዒኩ፡ (v. ኢጠዐይኩ፡ ) ንዋመ፡ (i.q. ኢኖምኩ፡ ጥዑየ፡ ) Rel. Bar.
Substantivumsubst., plerumque m. , somnusla, Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 5,11 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 8,16 ; አንቅሆ፡ እምዐቢይ፡ ንዋም፡ ለዘ፡ ይነውም፡ ( ὕπνου βαθέως ) Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 22,7 ; ጥዑይ፡ ንዋም፡ ὕπνος ὑγιείας Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,20 ; ያሰርር፡ ንዋመ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,1 ; ያኀልቅ፡ ንዋመ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,2 ; ጥዕመኒ፡ ንዋምየ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 38,26 ; ኢጥዒኩ፡ ንዋመ፡ Rel. Bar.; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 6,4 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 24,48 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 131,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 1,24 ; Lucae evangelium.Luc. 9,32 romanae editionisrom.; Actus apostolorum.Act. 20,9 ; de somno mortis liber Jobi.Job 14,12 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 91,10 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 92,3 ; ንዋመ፡ ሞት፡ Evangelium Joannis.Joh. 11,13 ; M.M. f. 92; ይቤ፡ ጠቢብ፡ ሞት፡ ንዋም፡ ነዊኅ፡ ወንዋም፡ ሞት፡ ኅዳጥ፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 83 ; de somno peccati ad Romanos epistola Pauli.Rom. 13,11 ; ሕማመ፡ ንዋም፡ morbus somnolentiaelasive lethargusla, Lud. e Ssal. Req.
quadril. I [amh. ዘነጋ፡ ; inserta nasali formatum e ዘግዐ፡ ( videasvid. ዝጋዔ፡ pro ዝንጋዔ፡ ) i.e. שׁגע Pu. furore agila, vesanum essela( شجع in quibusdam derivatis); vicinusvic. שָׁגַג שָׁגָה ሰኰየ፡ errarelaet שָׁכַח obliviscila]
1)mente alienarila, delirarela: ዘንግዐኒ፡ ልብየ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 10,51 ; ኢጥዒኩ፡ ንዋመ፡ ወይዘነግዐኒ፡ ልብየ፡ Rel. Bar.; ሐዘንኩ፡ ጥቀ፡ እስከ፡ ይዘነግዕ፡ ኅሊናየ፡ Epist. Gregorii ad Lud.
2)aliena loquila, delirarelavel ineptirelain loquendo: ሶበ፡ አኮ፡ ከመዝ፡ እምእቤ፡ ዘንጋዕከ፡ Rel. Bar.; ከመ፡ አብድ፡ እዘነግዕ፡ ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 11,17 ; ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 11,23 ( παραφρονῶν ).
a)blaterarela, βαττολογεῖν Matthaei Evangelium.Matth. 6,7 .
Substantivumsubst., plerumque m. , raro fem. (ut Jacobi epistola.Jac. 1,15 Platt; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 36,14 ; Rel. Bar.; Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 19 ).
1)morsla, tam naturalis quam violenta, nexla: ad Romanos epistola Pauli.Rom. 5,17 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 11,5 ; Ruth liber biblicus.Ruth 1,17 ; liber Jobi.Job 30,23 ; ተዘከሮ፡ ለሞት፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 28,6 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 41,1 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 41,2 ; Jesaiae prophetia.Jes. 25,8 ; ἀπώλεια liber Jobi.Job 20,28 ; liber Jobi.Job 27,7 ; Jes.47,11; እኩይ፡ ሞት፡ ሞታ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 28,21 ; በሞት፡ እኩይ፡ ይመውቱ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 14,15 ; Jeremiae prophetia.Jer. 16,4 ; n. 204 ሞት፡ ኵነኔሁ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 33,11 ; ኵነኔ፡ ሞት፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 33 ; ወልደ፡ ሞት፡ ውእቱ፡ 1 Regum libri biblici I, II, III, IV.Reg. 20,31 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 26,16 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 19,28 ; አበሳ፡ ዘኢኮነ፡ ለሞት፡ Epistola Joannis I.1 Joh. 5,16 ; ዝንቱ፡ ውእቱ፡ ዳግም፡ ሞት፡ Apocalypsis Joannis.Apoc. 21,8 ; ኢጥዕምዎ፡ ለሞት፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 4,30 ; በእንተ፡ ስቅለትከ፡ ወሞትከ፡ ማሕየዊት፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 26 ; መልአከ፡ ሞት፡ Ascensio Isaiae ed. Laurence 1819. 8°.Asc. Jes. 9,16 ; ሞተ፡ ግብት፡ mors repentinalaF.N. 50; ሞት፡ ጠባይዓዊ፡ naturalisla, ሞተ፡ ፈቃድ፡ voluntarialaMashafa Falasfa.Fal. f. 23. Pro domicilio mortuorum: Proverbiorum liber biblicus.Prov. 15,11 ; liber Jobi.Job 28,22 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 9,14 ; ᾅδης Jesaiae prophetia.Jes. 5,14 .
2)morbus letalisla, pestisla: Jer. saepius, ut Jeremiae prophetia.Jer. 41,17 (alias in eodem libro θάνατος ብድብድ፡ vertitur); በሞት፡ ዐቢይ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 21,6 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 24,13 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 9,13 sequensseq.; Apocalypsis Joannis.Apoc. 6,8 .
, rarius ጠዐመ፡ (ut. ad Hebraeos epistola.Hebr. 6,5 romanae editionisrom.) I,1[ טָעַם ܛܥܶܡ طَعِمَ ] SubjunctivusSubj. ይጥዐም፡ , raro ይጥዕም፡ (ut ad Hebraeos epistola.Hebr. 2,9 ), Imperat. ጠዐም፡ , Infin. ጥዒም፡
1)gustarela, sive gustu explorarela, sive libarela, delibarela, cumc.Acc.: Regum liber biblicum I.1 Reg. 14,24 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 14,29 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 14,43 ; Regum liber biblicum II.2 Reg. 3,35 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 7,2 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 7,19 ; ይጥዕም፡ ጕርዔ፡ እክለ፡ liber Jobi.Job 12,11 ; liber Jobi.Job 34,3 ; ኢይክል፡ ጥዒመ፡ መብልዐ፡ liber Jobi.Job 33,20 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 3,25 ; ኢጥዕምዎ፡ ለሞት፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 4,30 ; ad Colossenses epistola Pauli.Col. 2,21 ; Matthaei Evangelium.Matth. 16,28 ; Evangelium Joannis.Joh. 8,52 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 2,9 ; hebr. 6,5; ሶበ፡ ጥዕማ፡ ( ለኅጠተ፡ ስናፔ፡ ) ብእሲ፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 14 ; cumc. እምነ፡ partit.: ኢይጥዕም፡ እምብዕሉ፡ liber Jobi.Job 20,18 ; omisso Obj.: Regum liber biblicum II.2 Reg. 19,35 ; ዘእንበለ፡ እጥዐም፡ (sc. እክለ፡ ) Tobit, liber apocryphus.Tob. 2,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 27,34 ; Evangelium Joannis.Joh. 2,9 ; እመቦ፡ ዘጥዕመ፡ ወኢውኅጠ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 256 ; sequensseq. ከመ፡ et verbo: ጥዕመት፡ ከመ፡ ሠናይ፡ ውእቱ፡ ተቀንዮ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 29,36 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 33,9 ; not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 2,3 .
2)saperela, sapiendumla, jucundumla, suavemla, dulcem esselavel fierila: አልቦ፡ ዘይጥዕም፡ እምነ፡ ዐቂበ፡ ትእዛዘ፡ እግዚአብሔር፡ γλυκύτερον Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 23,27 ; ጥዕመ፡ መዐዛየ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 24,15 ; ይጥዕም፡ እምነ፡ መዓር፡ ዝክርየ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 24,20 , Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 11,3 ; ቦ፡ እክል፡ ዘይጥዕም፡ እምእክል፡ κάλλιον Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 36,23 ; ይጥዐም፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 39,14 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 18,11 ; Judicum liber.Jud. 14,18 ; አካኑ፡ በዕፅ፡ ጥዕመ፡ ማይ፡ ἐγλυκάνθη Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,5 ; Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 171,4 ; cumc.pronomen suffixumpron. suff., alicuila: ጥዕሞሙ፡ እክል፡ ἡδύνθη αὐτοῖς liber Jobi.Job 24,5 ; ጥዕመቶ፡ እኪት፡ ውስተ፡ አፉሁ፡ liber Jobi.Job 20,12 ; ለብእሲ፡ ዘማዊ፡ ኵሉ፡ እክል፡ ይጥዕሞ፡ n. 1242Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 23,17 ; ጥዕመኒ፡ ንዋምየ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 38,26 ; ይጥዕሞሙ፡ ንዋም፡ Chrysostomi homiliae} in epistolam ad Hebraeos; citatur secundum numerous homiliarum vel Tagsâʃsorum.Chrys. ho. 24. Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ጥዕመ፡ ዘ፡ ቀመሰ።
mot
Grébaut
ሞት፡ mot «mortfr (substantif)» ― ሞት፡ Ms. BNFabb217, fol. 43v.
105
Leslau
ሞት mot deathen, distructionen 375b
Cross-references: for ጻዕረ፡ ሞት፡ videasvid. ጻዕር፡
Substantivumsubst.dormitatiola, somnuslavel sopor levisla, somnolentiala, Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 131,4 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 6,4 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 24,48 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,1 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 2,21 ; Lucae evangelium.Luc. 9,32 ; ኢጥዕየ፡ ድቃስ፡ Rel. Bar. I,1[an componendum cum ጽሕወ፡ , deinde etiam cum صَحَّ ?] Perf. ጥዒከ፡ et ጠዐይከ፡ , Imperf. ይጥዒ፡ sed etiam ይጤዒ፡ (sicut ይሬዒ፡ , nisi hoc ad I,2referre malueris), SubjunctivusSubj. ይጥዐይ፡
1)sanum essela,
a)bene valerela: ጣዕዮ፡ (Infin.; exspectaveris ጥዕዮ፡ ) ነፍስ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 30,16 .
b)bellelavel bene se haberela, de animatis et inanimatis: ለጥዕዮ፡ ከመ፡ ይጥዐይ፡ ኵሉ፡ ዘይሠርጽ፡ ወይልህቅ፡ ዲበ፡ ምድር፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. p. 8 ; de rebus publicis: ወሀድኡ፡ አይሁድ፡ በመዋዕለ፡ ስምዖን፡ (Maccabaei) ወጥዕዩ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 298.
c)salubrem essela: ኢጥዕየ፡ ድቃስ፡ Rel. Bar.
d)salvumla, incorruptum essela: ርትዕት፡ ሃይማኖት፡ እንዘ፡ ትጤዒ፡ ἡ ὀρθὴ καὶ ἀμώμητος πίστις , Epist. Joann. Ant. in Cyrilli Alexandrini scripta (de recta fide; ad Reginas; ad Theodosium; colloquium cum Palladio; Homiliae; Epistolae).Cyr. f. 114.
2)consanescerela, convalescerela: ኢይጥዒ፡ ቍስልየ፡ liber Jobi.Job 16,6 ; Evangelium Joannis.Joh. 11,12 ; እስከ፡ ይጥዒ፡ ወይትፌወስ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 333 ; Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MiyazyaSx. Mij. 15 Enc.; ከመ፡ ይጥዐይ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 27 ; Ssal. Req.; ጥዕየ፡ እምሕማሙ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 286 ; ሶበ፡ ትጥዒ፡ እምሕማምከ፡ Chrys. not able to find explanation in abbreviation listTa. 17 ; እመ፡ ጥዕየ፡ እምደዌሁ፡ F.M. 26,5; etiam recrearila, ut: ኢጥዒኩ፡ (v. ኢጠዐይኩ፡ ) ንዋመ፡ (i.q. ኢኖምኩ፡ ጥዑየ፡ ) Rel. Bar.
quadril. I et ጸምሀየየ፡ vel ጸማህየየ፡ quinquel. I, etiam per , [referendum ad צָמֵא ( ጸምአ፡ ) et צָמַק ? an inserta nasalis ( videasvid. ጽንሁይ፡ pro ጽምሁይ፡ ) vel ex צָחָה צָיָה ܨܘܳܐ صَوَا et صَوِىَ propagatum?] exarescerela, marcerela, marcescerela, flaccescerela, flaccerela: ይጸመሂ፡ μαρανθήσεται Jacobi epistola.Jac. 1,11 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 7,28 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 24,4 ; ይጸመሂ፡ ከመ፡ መሎኬ፡ በውስተ፡ ሐሩር፡ liber Jobi.Job 24,24 ; ዘእንበለ፡ ይጸምሂ፡ (v. ይጸመሂ፡ ) Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 2,8 ; ዘኢይጸመሂ፡ immarcescibilislanot able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 1,4 ; not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 5,4 ; ርኢ፡ ከመ፡ ኢጸመሃየየ፡ (sic! pro ኢጸማህየየ፡ ) በለስ፡ Rel. Bar.
a)de hominibus: languescerela, contabescerela: ደቂቅኪኑ፡ እለ፡ ጸምሀዩ፡ (v. ጸምሀየዩ፡ et ጸማህየዩ፡ ) οἱ ἀπορούμενοι Jesaiae prophetia.Jes. 51,20 ; ይጸመሀይዩ፡ (Laur.: ይጸመሀዩ፡ ni hanc formam ad III,1referre malueris) በፍርሀት፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 6,62 .
b)de veste: veterascerela, ut: tunica ዘኢይጸመሂ፡ ዘልፈ፡ Lud. ex Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TeqemtSx. Teq. 14 Enc. Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: መጽለወ፡ ወጸምሀየየ፡ (v. ወጸሀየየ፡ ) ዘ፡ ጸለጐ፡ ; Radices Abbadianae (collectio radicum Geez linguae Mss.).Rad. Abb.: ጸማህየየ፡ ዘ፡ ጸወለገ። n. 1270
et ጸነነ፡ I,1[vic. צנע צנח nec non ደነነ፡ ] SubjunctivusSubj. ይጽንን፡ (sine dubio etiam ይጽነን፡ ) vergerela, devergerela, se inclinarela, labarela: ዐምድኪ፡ ጸነነ፡ ἔκλινεν Jesaiae prophetia.Jes. 33,23 ; Jesaiae prophetia.Jes. 24,20 varia lectiovar.; ሰማይ፡ ከመ፡ ጢስ፡ ጸነት፡ (var. pro ጸንዐት፡ ) Jesaiae prophetia.Jes. 51,6 ; ለእመ፡ ጸነ፡ አረፍት፡ መንገለ፡ ፍኖት፡ F.N. 37; ይጸንን፡ እምሥራቀ፡ ፀሓይ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 73,8 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 74,6 ; ኀይለ፡ ሃይማኖት፡ ዘኢይጸንን፡ ወኢይትመየጥ፡ Maʃshafa Kidân Za-egziena IjasusKid. f. 9 ; ኅሊና፡ ንጹሐ፡ ዘኢይጸንን፡ ጸግወነ፡ Maʃshafa Kidân Za-egziena IjasusKid. f. 10 ; Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 167,3 ; ሶበ፡ ርእየ፡ ከመ፡ ጸነ፡ ልቡ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaskaramSx. Masc. 3 ; ኢትጽንኑ፡ መንገለ፡ ፍኖተ፡ ሕገጋት፡ አፍኣዊት፡ F.M. 18,1; se acclinarelaad aliquid: ኢጸነ፡ ለኪዳኑ፡ (ad promissiones ejus) Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: SaneSx. Sen. 9. Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: ጸነ፡ ዘ፡ ዘነበለ።
(v. ዋጋ፡ ) Substantivumsubst.
1)splendorla, fulgorla: እስመ፡ ፈድፋደ፡ ዋካሁ፡ (v. ዋጋሁ፡ ) σφόδρα ὡραῖον ἐν τῷ αὐγάσματι αὐτοῦ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,11 ; ኢጸዳል፡ ወኢዋካ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 6,14 ; ብርሃን፡ ዘያንጸበርቅ፡ ዋካሁ፡ Mashafa Falasfa.Fal. f. 68 ; ርእየ፡ ዋካ፡ ወኢርእየ፡ ማኅቶተ፡ Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 4 ; ecclesia ዋካ፡ ይእቲ፡ ወብርሃን፡ Deg.
2)splendor repercussusla: እስመ፡ ዋካ፡ ብርሃን፡ ይእቲ፡ ዘቀዳማዊ፡ ἀπαύγασμα φωτὸς ἀϊδίου Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 7,26 .
II,1
1)exhalarela, exspirarela: አራዊት፡ ዘያነፍሱ፡ እሳተ፡ ዘይነፍኅ፡ ወይልህብ፡ θῆρες πυρπνόον φυσώντες ἆσθμα Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 11,19 .
2)respirarela, recipere animamla, recrearila, requiescerela: ዐቢየ፡ ግብረ፡ ፈጸምከ፡ ወአነፈስከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 7,25 ; ኢያንፈስኪ፡ οὐκ ἐνεπίπλω (v. ኢጸገብኪ፡ ) Hezekielis prophetia.Hez. 16,28 ; በእብሬትኪ፡ አንፈሱ፡ ሕዝበ፡ ኢትዮጵያ፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium HedarSx. Hed. 12 Enc.; cumc. እምነ፡ rei, ut: አንፊሳ፡ እምኔከ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 11,55 ; ፈጸመ፡ ስምዖ፡ (martyrium) ወተከለለ፡ ወአንፈሰ፡ እምዝ፡ ዓለም፡ not able to find explanation in abbreviation listM.M. f. 19 ; አንፈሰት፡ እምዝ፡ ዓለም፡ (post obitum) M.M. f. 70; አንፍሶ፡ recreatiolaLit. Joh.
3)respirare facerela,
a)explere animumlaalicujus: አንፈስክምዎ፡ በእደዊክሙ፡ ለእግዚአብሔር፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 32,29 ; ኣነፍስ፡ ቅንአትየ፡ እምኔኪ፡ ወኣዐርፍ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 16,42 .
b)recrearela, reficerela, refocillarela, requiescere facerela: ሐዘነ፡ ልብነ፡ አንፍስ፡ Cod. Mus. Brit. LIV,7; et: ምሕልላነ፡ አንፍስ፡ እምሐዘን፡ Cod. Mus. Brit. LIV,7; Simeon አስተብቍዖ፡ ለሕፃን፡ (sc. Jesulum) ከመ፡ ያንፍሶ፡ እምዝ፡ ዓለም፡ ወበይእቲ፡ ዕለት፡ ኖመ፡ በሰላመ፡ እግዚአብሔር፡ not able to find explanation in abbreviation listM.M. f. 70 . Vocla. Aela.: አንፈሰ፡ ብ፡ ደስ፡ አሰኘ።