Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

et ኀረየ፡ I,1[cogn. c. ኄር፡ q.v.; arab. خَارَ praehabuit^la, praetulit^la, elegit^la; בָּחַר elegit^la, مَخَر VIII elegit meliores^laet መከረ፡ q.v.] ይኅረይ፡ (raro ይኅሪ፡ ) eligere^la, seligere^la, deligere^la, praeferre^la, ( optare^la): የኀሪ፡ ሠናየ፡ ወይሜንን፡ እኩየ፡ ; ; ; ; ; ; n. 589 ይኅረዩ፡ ሎሙ፡ አሐደ፡ ; አንተ፡ ተኀሪ፡ ወአኮ፡ አነ፡ ; ዘኀርየ፡ እምውስቴቱ፡ ; ዕፀ፡ ዘኢይነቅዝ፡ የኀሪ፡ ሎቱ፡ ; ( ኀሪዮ፡ ); ; ( ኅረዩ፡ ኅርዩ፡ ሊቃውንተ፡ ) ; αἱρετίζειν ; crebro de Deo, qui elegit Israelem, sanctos, urbem sacram, al.: ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ኀሪይክሙ፡ ἡ ἐκλογὴ ὑμῶν ; ἡ κατ᾽ ἐκλογὴν πρόθεσις ; praedicati, ut: ኪያሁ፡ የኀሪ፡ እግዚአብሔር፡ ሎቱ፡ ሕዝበ፡ vel ለ፡ , ut: ሕዝብ፡ ዘኀረየ፡ ሎቱ፡ ለርስቱ፡ ; ; cum በ፡ vel እምነ፡ eorum, e quibus vel inter quos eligitur, ut: ኀረይኩ፡ ዘርአ፡ ያዕቆብ፡ በኵሉ፡ ; ኪያሁ፡ ኀረየ፡ እምነ፡ ኵሉ፡ ሰብእ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; , et እምነ፡ ejus, cui praefertur, ut: ለሊሁ፡ ኀረየ፡ ከዊነ፡ ሰይጣን፡ እምይኩን፡ ሊቀ፡ መላእክት፡ ipse Satanas esse maluit quam archangelus^la, ; እለ፡ የኀርዩ፡ ዕለታተ፡ እምዕለታት፡ F.M. 15. — Nonnumquam latine vertere licet delectari^lavel approbare^la, ut: አኮኬ፡ ዘንተ፡ ጾመ፡ ዘኀረይኩ፡ ; quam significationem ubi habet, etiam በ፡ , ut: ኢኀረየቦሙ፡ iis non delectatus est^la, – : ኀረየ፡ ዘ፡ መረጸ፡

ኀሳር

(nonnunquam ኅሰር፡ , ut ; ; ) m. et fem. , ኀሳራት፡

1)humilitas^la, vilis conditio^la, detrimentum^la, inopia^la: ταπείνωσις መዋዕለ፡ ኀሳራ፡ ; ; πτῶμα ጽኑሕ፡ ሎቱ፡ ኀሳር፡ ዕፁብ፡ ; (cfr. ለኀሳርኪ፡ εἰς πρόσκομμα σεαυτῇ ); ζημία ; inopia in Lud. comm. ad hist.

2)miseria^la, aerumna^la, infelicitas^la, ταλαιπωρία ; ; ; ; ; ; .

3)ignominia^la, probrum^la, dedecus^la, (raro: pudor^la), contumelia^la, convicium^la: ἀτιμία ኀሳር፡ ወክቡር፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; በኀሳር፡ ἐν ἀτιμίᾳ ; αἰσχύνη ; ἀσχημοσύνη ; ; ἐντροπή ; ይከውነከ፡ ለኀሳር፡ ; μῶμος ; χατάγνοσις እኪት፡ ኀሳሩ፡ ; ὄνειδος ኀሳር፡ ለሰብእ፡ አስተሐቅሮታ፡ ለእሙ፡ ; ; ὀνειδισμοί ; ὕβρις ትረውጽ፡ ኀሳሩ፡ ቅድሜሁ፡ ; ; ; praeterea ኀሳር፡ ዐቢይ፡ ; ; proverbium ትዕቢት፡ አቡሁ፡ ወወልዱ፡ ኀሳር፡ superbia gignit ignominiam^la, Lud.; ኀበ፡ ሀሎ፡ ትዕቢት፡ ሀለወ፡ ኀሳር፡ Lud. ex Enc.; ፍትወት፡ (concupiscentia) ይእቲ፡ እሞን፡ ለኀሳራት፡ ወለድካማት፡ F.N. 24,1.

4)abominandum^la: ኀሳሩ፡ ለሙስና፡ βδέλυγμα τῆς ἐρημώσεως ; ኀሳርኪ፡ τὰ προςοχθίσματά σου . n. 592

ኅሱር

1)depressus^la, humilis^la, inferioris ordinis^la: ኅስርት፡ τεταπεινωμένη ; ; አብዝኀ፡ ኀሳራ፡ ለወለተ፡ ይሁዳ፡ ኅስርት፡ ; ἄτιμος ( ἔντιμος ክቡር፡ ) ; ; ኅሱረ፡ ነፍስ፡ humiliatus animo^la, F.M. 26,8.

2)miser^la, aerumnosus^la, infelix^la: ταλαίπωρος ; .

3)vilis^la, contemtus^la, probrosus^la, contumelia notatus^la: በእንተ፡ አልባሲሁ፡ ኅሱር፡ ; ድቀት፡ ኅሱር፡ πτῶμα ἄτιμον ; ረሰይኩክሙ፡ ኅሱራነ፡ ( ἐξουδενωμένους ) ; ወለት፡ አብድ፡ ኅስርተ፡ ትከውን፡ ( ἐν ἐλαττώσει ) .

4)sensu ethico, depravatus^la, perditus^la: ምግባሪክሙ፡ ሕሡም፡ ወኅሱር፡ ( διεφθαρμένος ) ; eodem modo intelligendum videtur ደብር፡ ኅሱር፡ ὄρός διεφθαρμένον ; ἀσύνδετος ; ( ምርዕት፡ ).

ኅሱር

2)miser^la, aerumnosus^la, infelix^la: ταλαίπωρος ; .

ክቡር

magni aestimatus^la

a)honoratus^la: ዘርእ፡ ክቡር፡ ἔντιμον ( ኅሱር፡ ) ; ; ; ; ; ; ; .

b)gloriosus^la, magnificus^la: ዐቢይ፡ ውእቱ፡ ውክቡር፡ ፈድፋደ፡ ; ; ; ስሙ፡ ክቡር፡ ; ሕዝብ፡ ክቡር፡ ; ὑψηλός ; de veste ; ክቡራት፡ res gloriosae^la, ; ; ክቡራት፡ ወመንክራት፡ .

c)spectatus et honestus^la, nobilis^la, amplus^la, illustris^la, procer^la( vornehm ): ἔνδοξος ; ; ; ; ; ἔντιμος ; ; εὐγενής .

d)conspicuus^la, celebratus^la, inclytus^la( berühmt ): ስሙ፡ ክቡር፡ ; ዕድው፡ ክቡራን፡ ; ; ሀገር፡ ክብርት፡ ; ክቡረ፡ ስም፡ Enc.

e)venerandus^la ; ክቡር፡ ጳጳስነ፡ ; Lit. Jac.

2)pretiosus^la, carus^la: ክቡር፡ ውእቱ፡ ቃል፡ ዘእግዚአብሔር፡ ; ክቡር፡ ደሙ፡ ; ክብርት፡ ይእቲ፡ እምዕንቍ፡ ; ; ፍሬሃ፡ ለምድር፡ ክብርት፡ ; በኀቤየ፡ ክቡራን፡ አዕርክቲከ፡ ; ; ደቂቀ፡ ጽዮን፡ ክቡራን፡ ; ዕንቍ፡ ክቡር፡ ; ; ; ; ኵሉ፡ ክቡራት፡ πᾶν ἔντιμον ; አልባስ፡ ክቡራት፡

ኅስረት

ignominiae^lavel contumeliae illatio^la, Lud. sine

ምሩዕ

luxuriosus^la, libidinosus^la, lascivus^la, impudicus^la: ምርዕት፡ ይእቲ፡ ἄσωτος ; ἀσύνθετος ምርዕት፡ ; ( ኅስርተ፡ ); ; eam quae vitiatori non repugnat^la ሰመይዋ፡ ምርዕተ፡ ; ምሩዓን፡ (gloss.); ምሩዕ፡ በፍትወተ፡ ነፍሱ፡ Can.

ኅሱር

2)miser^la, aerumnosus^la, infelix^la: ταλαίπωρος ; .

ኀበረ

et ኀብረ፡ I,1[ חָבֵר conjunctus^la, consociatus fuit^la; ܚܰܒܰܪ consociavit^la; جَبَرَ religavit^la; vicinum est ሐበለ፡ q.v.] ይኅበር፡

1)connexum esse^la, concurrere^la, የኀብር፡ ቀሥም፡ ምስለ፡ ማእረር፡ ወይትራከብ፡ ዘርእ፡ ምስለ፡ ሠርጽ፡ ; ሶበ፡ ኀብረ፡ በዓለ፡ ሰማዕታት፡ ምስለ፡ ጾም፡ F.N. 15 (cum die jejunii).

2)consociari^la, se applicare^la, adjungere ad^laaliquem, uniri^la: አሶርሂ፡ ኀበረ፡ ምስሌሆሙ፡ ; የኀብር፡ ምስሌከ፡ συμβιώσεταί σοι ; ኢትኅበር፡ ምስለ፡ ኃጥኣን፡ ለእመ፡ በዝኁ፡ μὴ προςλογίζου σεαυτόν ἐν πλήθει ἁμαρτωλῶν ; ኅበር፡ ምስሌነ፡ τὸν σὸν κλῆρον βάλε ἐν ἡμῖν ; ; ; ; ኀብሩ፡ ይትቃተልዎ፡ ἅμα πολιορκήσουσι ; n. 597 ኀብሩ፡ ያስተዋፅኡ፡ ; ኀቢሮሙ፡ ; in spec. ad eum adjuvandum: ከመ፡ ይኅበር፡ ምስሌሁ፡ εἶναι τὴν χεῖρα αὐτοῦ μετ᾽ αὐτοῦ ; አልቦ፡ ዘኀበረ፡ ምስሌየ፡ συμπαρεγένετό μοι . Uniri^la, ut: ሀበነ፡ ንኅበር፡ በዘዚአከ፡ መንፈስ፡ praebe^la, ut uniamur in tuo spiritu^la,

a)idem sentire cum^laaliquo, consentire^la: ኀበረ፡ ኵሉ፡ ተዓይን፡ ወጸርሑ፡ ; ; σύμφωνεῖν በእንተ፡ rei ; መላእክት፡ ኀብሩ፡ ምስሌሆሙ፡ በዛቲ፡ ኀጢአት፡ ; ; ; in disputationibus et colloquiis respondens ait: ኀበርኩ፡ ምስሌከ፡ σύμφημι , assentior^la, Cyr. c. ; Cyr. c.

b)in specie conspirare^la, conjurare^la, ላዕለ፡ contra^la ; ; ከመ፡ ትኅበሩ፡ ላዕሌየ፡ ኵልክሙ፡ ; ; ( ኀብሩ፡ አራም፡ ምስለ፡ ኤፍሬም፡ ).

c)de dictis, factis, rebus: consonare^la, consentire^la, congruere^la: የኀብሩ፡ ቃለ፡ ነቢያት፡ በዝንቱ፡ ; ኢኀበሩ፡ ; ኢኀበረ፡ ስምዖሙ፡ ; ; ኢየኀብር፡ እምነቶሙ፡ ምስለ፡ አሚነ፡ ዚአነ፡ Cyr. ad ; እንዘ፡ ኢየኀብር፡ ንባቦሙ፡ ἀσύμφωνος ; etiam በ፡ ejus, quocum consentiunt: እለ፡ የኀብሩ፡ በሕጋ፡ ለቅድስት፡ ቤተ፡ ክርስቲያን፡

4)Denique saepissime rei: aliquid commune habere^la, communicare^lacum aliquo, participem esse^larei, consilii, facti; conjunctim^la, simul^la, un^laâ^la, ex communi consensu^laagere: ኢየኀብሩ፡ ሕርመተ፡ አይሁድ፡ ምስለ፡ ; ኢትኅበሩ፡ ገቢረ፡ በዓል፡ ምስለ፡ አይሁድ፡ ; ምስለ፡ መስተኀይል፡ ኢትኅበር፡ (v. ኢታኅብር፡ ) መንገደ፡ ; ኀብረት፡ ዐውያተ፡ ምስለ፡ ; ኀበርከ፡ ሥርወ፡ ምስሌሆሙ፡ συγκοινωνός τῆς ῥίζης ἐγένου ; አኀው፡ ዘየኀብሩ፡ ልበ፡ ὁμόνοια ἀδελφῶν ; ብእሲ፡ ምስለ፡ ብእሲቱ፡ እለ፡ የኀብሩ፡ ግዕዘ፡ ; ዘነኀብር፡ ግብረ፡ ምስሌሁ፡ ὁ συνεργός μου ; ; ; እመ፡ ነኀብር፡ መዊተ፡ εἰ συναπεθάνομεν ; ኀበርክሙ፡ ሐሚመ፡ ምስሌየ፡ συνεπαθήσατε ; ኀበርክሙ፡ አሚነ፡ ምስሌነ፡ ; ኀብሩ፡ ተስፋ፡ ; ኀበርከ፡ ማዕሌተ፡ ላዕሌየ፡ ምስለ፡ ; እለ፡ ነኀብር፡ ክብረ፡ በሃይማኖት፡ .

ኅባኔ

et ኅበኔ፡ , ( gramm.§ 120, a, β)

1)limbus^la, ora^lavestis ( fimbria^la, Lud.): ኅባኔ፡ መልበሱ፡ ἡ ὤα τοῦ ἐνδύματος ; ኅባኔ፡ (v. ሐብለ፡ ) ፀፈረ፡ ውስተ፡ ክሣድየ፡ (var.); ይኩን፡ መልበሱ፡ ለካህን፡ ርሒበ፡ ዘእንበለ፡ ኅባኔ፡ ; ጽሕሙ፡ ኮነ፡ ነዊኀ፡ ወይበጽሕ፡ እስከ፡ ኅባኔሁ፡

2)Voc. Aeth. vocem ፊቃር፡ voce ኅባኔ፡ explanant; ፊቃር፡ In lingua amharica እበኔ፡ fasciam capiti circumvolutam^lasignificat ( Isenb. amh. p. 124) et Ludolfus in aeth. c. 281 asserit, ኅባኔ፡ esse cucullum^lamonachorum.

ኅበይ

, nomen vasis cujusdam: amphora^lavel aliud hujus generis [coll. ܚܳܒܺܝܬܳܐ amphora^la, lagena^la, diota^la, خَابِيَة seria^la, خِبَاءٌ vas olei^la] legitur in Chron. Ax. in catalogo vasorum ecclesiae metropolitanae Axumiticae: ርእሰ፡ ሕበይ፡ ፴፻ወ፷፻፲፭ (sic) ወመሥረበ፡ ማይሂ፡ ፺ወ፩ .

Cross-references: for ርእሰ፡ ኅበይ rǝʾsa ḫǝbay ርእስ፡

ዝሉፍ ኅቡል

1)continuus^la, perpetuus^la, sed non nisi adverbialiter: perpetuo^la, in perpetuum^la( aeternum^la), ad finem usque^la, prorsus^la, plane^la, ዝሉፈ፡ , et plerumque ለዝሉፉ፡ ( gramm.§ 163,2) ; διὰ παντός ; εἰς τέλος ; ; ; ; ; ; ; ; ; καθόλου ; εἰς τὸ λοιπόν ; ἐνδελεχῶς ; εἰς τὸν αἰῶνα vel ἕως αἰῶνος ; ; ; ; ; et እስከ፡ ለዝሉፉ፡ .

2)de hominibus

a)pertinax^la, pervicax^la, obstinatus^la: ἄτακτος ; ἀνυπότακτοι ዝሉፋን፡ እለ፡ ኢይትኤዘዙ፡ ; 1 ; ኢትኩን፡ ዝሉፈ፡ በልሳንከ፡ μὴ ἐνέδρευε τῇ γλώσσῃ σου ; castiga filium, ከመ፡ ኢይኩን፡ ዝሉፈ፡ ; ዝሉፍ፡ ለይትገሠጽ፡

b)celeriter procedens i.e.

α)praeceps^la, temerarius^la: προπετής ; n. 1036 προαλής .

β)audax^la, insolens^la, ዝልፍት፡ θρασεῖα ; ነፍስ፡ ዝልፍት፡ ψυχὴ τολμηρά ; ὑπερήφανος ; ኅቡላን፡ ወዝሉፋን፡ τολμηταὶ αὐθάδεις ; λαπιστής . – ( ዝሉፍ፡ ወዕንቡዝ፡ pro μετέωρα καὶ γαβίς ).

audax^la: ኅቡላን፡ ወዝሉፋን፡ τολμηταὶ αὐθάδεις .

ኅቡል

audax^la: ኅቡላን፡ ወዝሉፋን፡ τολμηταὶ αὐθάδεις .

ኅቡር ሕዉል

conjunctus^la, consociatus^la: ኅቡር፡ ምስሌነ፡ በዛቲ፡ ጸጋ፡ ; Judas Ischariotes እንዘ፡ ኅቡር፡ ምስሌነ፡ ( ለሐዋርያት፡ ) ውስተ፡ ፩ቅኔ፡ተሀጕለ፡ ; ኅቡረ፡ ህላዌ፡ ὁμοούσιος ; ; ኅቡረ፡ መንበር፡ σύνθτρονος ; ኅቡረ፡ ካህንየ፡ συλλειτουργός μου ; ኅቡራነ፡ ግዕዝ፡ ejusdem ingenii et indolis^la, . — Creberrime usitatur ኅቡረ፡ una^la, simul^la(eodem loco, tempore), conjunctim^la, pariter^la, unanimiter^la: ἅμα ; ; ; ; ; ; ; ምስሌሆሙ፡ ኅቡረ፡ ; ὁμοῦ ; ; ; ἀμφότερα ; ἐπὶ τὸ αὐτό ; ; ; ሶበ፡ ይሄልዉ፡ አኀው፡ ኅቡረ፡ ; ; ; ; ὁμοθυμαδόν ; ; ; ; ; (v. ኅብረተ፡ ) ; እንዘ፡ ሀለዉ፡ ኵሎሙ፡ ኅቡረ፡ አሐተኔ፡ ; ኵሉ፡ ኅቡረ፡ συμπάς ; ; ; ; κοινῇ ; ὁμοίως ; ፀመረ፡ vel አድረገ፡ ኅቡረ፡ . conjunctus^la, consociatus^la; ሕዉለ፡ conjunctim^la, una^la ; Enc. (poëtice; ኅቡረ፡ ).

ሀልዎ

hallǝwo

Grébaut
ሀልዎ hallǝwo ( ), présente dans la langue théologique souvent les mêmes sens que les noms abstraits {} ህላዌ፡ et {} ህሉና፡ , existence^fr, présence^fr, essence^fr, nature^fr, substance^fr, φύσις , οὐσία , ὑπόστασις . L’expression théologique fréquemment usitée ኅቡረ፡ ህላዌ፡ ( ὁμούσιος ) se substitue parfois à l’expression ኅቡረ፡ ሀልዎ፡ .
ሀልዎ፡ «existence^fr, l’être^fr» –– መኖር፡ , Ms. Paris, BnF, d’Abbadie 217, fol. 9r.
ሀልዎ፡ «persona^la» –– መኖር፡ , Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 1.
ሀልዎ፡ l’existence^fr, en opposition à ኢሀልዎ፡ le néant^fr. እግዚአብሔር፡ ዘገብረ፡ ኵሎ፡ እምኀበ፡ ኢሀልዎ፡ ኀበ፡ ሀልዎ፡ በሥልጣነ፡ መለኮቱ፡ ጽኑዕ፡ በኵሉ፡ ግብር። 159.
ሀልዎት፡ hallǝwot existence^fr, (synonyme de ሀልዎ፡ ). ነገር፡ በእንተ፡ ምሥጢረ፡ መለኮት፡ ኢሀሎ፡ አብ፡ እምቅድመ፡ ወልድ፡ ወኢሀሎ፡ ወልድ፡ እምቅድመ፡ አብ፡ ወኢሀሎ፡ መንፈስ፡ ቅዱስ፡ ቅድመ፡ አብ፡ ወወልድ። ሀልዎቶሙ፡ እምቅድመ፡ ፍጥረተ፡ ዓለም። ወአሐዱ፡ ውእቱ፡ ሀልዎቶሙ፡ እምድኅረ፡ ፍጥረተ፡ ዓለም። ፫ስመ፡ ሠለስቲሆሙ፡ ብሂል፡ እግዚአብሔር፡ ዕሩይ፡ መለኮቶሙ፡ ወ፩ውእቱ፡ ሀልዎቶሙ፡ እምቅድመ፡ ሰማይ፡ ወምድር። አልቦ፡ ማኅለቅተ፡ ለሀልዎቶሙ። 2
ሀልዎት፡ «praesentia^la» –– Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 1.
3

Cross-references: also ሀለወ፡ esp. 1f)

ኅቡር ህላዌ ሀልዎ

1) τὸ εἶναι , esse^la(i.q. ሀልዎት፡ ): ህላዌ፡ ክህነቱ፡ ለዓለም፡ quod sacerdotium ejus aeternum est^la ; ለእግዚአብሔር፡ አልቦ፡ ጥንት፡ ለህላዌሁ፡ ὁ θεὸς ἄναρχος ; በአምጣነ፡ ህላዌ፡ ፀሐይ፡ በ፩ ኆኅት፡ እም፲ወ፪ ኀዋኅው፡ quamdiu sol in una duodecim portarum commoratur^la ; narrabo^la ዕድሜ፡ ህላዌሆሙ፡ ለኵሎሙ፡ በጵጵስናሆሙ፡ quantum temporis singuli Patriarchae fuerint^la

2)essentia^la, existentia^la, substantia^la, natura^larei vel personae: ማይ፡ ኀብአ፡ ፍጥረተ፡ ህላዌሁ፡ . Apud theologos saepissime occurrit: እምአሜሃ፡ ህላዌሁ፡ ለክርስቶስ፡ ሶበ፡ ተወልደ፡ በሥጋ፡ Christi ab eo inde tempore fuit existentia, quo^lanatus est^la(sicut haeretici docent) ; የአምኑ፡ አልቦ፡ ህላዌ፡ ዘእግዚአብሔር፡ ቃል፡ አላ፡ በከመ፡ ቃልነ፡ ለሰብእ፡ ἀνυπόστατον τὸν ἐκ Θεοῦ εἶναι λόγον φασίν ; Messias dicitur Christus^la በእንተ፡ ሢመቱ፡ ወግብሩ፡ አኮ፡ ዘህላዌ፡ አው፡ ዘገጽ፡ εἰς πραγμάτων δήλωσιν , οὐχ ὑποστάσεων οὔτε προσώπων Saepissime Graecorum φύσει respondet: ኢኮነ፡ ( ክርስቶስ፡ ) እግዚአብሔር፡ በህላዌሁ፡ οὐ φύσει θεὸς ὢν (sed assumptione) ; ህላዌ፡ ቃል፡ ἡ τοῦ λόγου φύσις ; እም፪ ህላዌ፡ ተደመረ፡ ፩ ክርስቶስ፡ e duabus naturis^la( φύσεων ) ; Christus^la በህላዌሁ፡ አምላክ፡ φύσει ὑπάρχων θεός ; ነአምን፡ ከመ፡ ውእቱ፡ ወልደ፡ እግዚአብሔር፡ በመንፈስ፡ ወወልደ፡ በሥጋ፡ ወአኮ፡ በ፪ ህላዌ፡ ፩ ወልድ፡ οὐ δύο φύσεις τὸν n. 7 ἕνα θεόν ; ኢኮነኑ፡ ፪ህላዌ፡ ዘሰብእ፡ ወዘአምላክ፡ ἄρ᾽ οὖν δύο φύσεις εἶεν ἂν θεοῦ καὶ ἀνθρώπου ; Essentia^la, οὐσία est in formula illa tritissima: ኅቡረ፡ ህላዌ፡ ὁμοούσιος consubstantialis^la, coessentialis^la ; al.

3)praesentia^la: በህላዌሆሙ፡ ለፍቁራኒሁ፡ praesentibus amicis ejus^la ; በህላዌየ፡ ; ርሕቀትየ፡ እምህላዌ፡ ንጉሥ፡ discessus meus e praesentia regis^la ; ህላዌ፡ ኵለሄ፡ omnipraesentia^la

4)status^la, conditio^la: ህላዌ፡ ግፍዕ፡ ; ገቢረ፡ ጽድቅ፡ ወኵሉ፡ አዝማን፡ ወበኵሉ፡ ህላዌ፡ ; ህላዌ፡ ብፁዓን፡ status beatorum^la ; ኀበ፡ ህላዌሁ፡ ተመይጠ፡ ልሳኑ፡ ውቁይ፡ ; ኀበ፡ ህላዌሁ፡ አግብኦ፡ ad priorem status reduxit eum^la, – Voc. Ae: ህላዌ፡ ብ፡ መኖርያ፡ አካልሂ።

hǝllawe dwelling^en, abode^en ወበሣልሳይ፡ ዓመት፡ ተንሥአት፡ እምሸሜ፡ ከመ፡ ትትራከብ፡ ምስለ፡ ወልዳ፡ መፍቀሬ፡ እሙ፡ ከመ፡ በጥሊሞስ፡ ወአሜሃ፡ ኮነ፡ ህላዌሁ፡ በምድረ፡ ወጅ። ‘E no terceiro anno levantou-se de Xamé, para se encontrar com seu filho , amigo de sua mãe , como Ptolemeu , porque então assistia na provincia de Vaĵ^pt’ 25 l. 12–15 (ed.), 44 l. 3–5 (tr.)

Grébaut
ህላዌ፡ «essentia^la, substantia^la, existentia^la», ህላዌያት፡ –– አነንዋር፡ Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 1.
ህላዌ፡ personne^fr, hypostase^fr. አብ፡ ወወልድ፡ ወመንፈስ፡ ቅዱስ፡ ፩ [አምላክ፡] በባሕርዪሁ፡ በዕበዩ፡ ወበክብሩ፡ ወበሥልጣኑ፡ አላ፡ በህላዌ፡ ፫። 4
4

Leslau
ህላዌ hǝllāwe substance^en, essence^en, nature^en, existence^en, hypostasis^en, being^en, state^en, presence^en, position^en, condition^en, (Lt) dwelling^en, residence^en
ኢህላዌ ʾihǝllāwe absence^en
ህላውያት hǝllāwǝyāt ( of hǝllāwe ) elements^en
218a

hallǝwo

Cross-references: also ሀለወ፡ esp. 1f)

ኅቡር

አብደ

I,1[potestas racidis prima est in deerrando^laet vagando^la; inde oriuntur 1) ferum et a consuetudine alienum evasit^laanimal أَبَدَ ; mente alienari^la, insanire^la አብደ፡ ; efferari^la, rabere^la عَبِدَ أَبِدَ አብደ፡ ሀርበደ፡ ; 2) desertum esse^la أَبِدَ (vic. በድወ፡ , بَدَا ); 3) oberrare^la, amitti^la אָבַד ܐܶܒܰܕ ; 4) perire^la אָבַד ܐܶܒܰܕ በድበደ፡ بَدَا ] ይእበድ፡

1)oberrare^la, profugere^la, vagari^la .

2)mente errare vel capi i.e.

a)insanire^la, amentem esse^lavel fieri^la: አብደ፡ ἐξέστη ; ተአብዲ፡ μαίνῃ ; .

b)stultum esse^lavel fieri^la, imprudenter agere^la, errorem committere^la: የአብዱ፡ መላእክተ፡ ጣኔዎስ፡ μωροὶ ἔσονται ; ; ; ; እምኔክሙ፡ ኢየአብድ፡ ( ἀσυνετώτερος ) ; እስመ፡ አብዱ፡ ኖሎት፡ ἠφρονεύσαντο ; ( ἦμεν ἀνόητοι ); ; κορήσουσι ; ኢትእበድ፡ μὴ ἀγνόει ; አብደ፡ ዐቢየ፡ እበደ፡ .

3)efferari^la, furere^la, furore corripi^lavel exsultare^la, saevire^la, rabiosum esse^lavel fieri^la: አበድኩ፡ ; አብደ፡ መራዕይ፡ ; የአብዱ፡ ኵሎሙ፡ እለ፡ ነሰኮሙ፡ ( ከልብ፡ እቡድ፡ ) ኅቡረ፡ ምስሌሁ፡ ; ላዕለ፡ vel ዲበ፡ contra^lavel in^laaliquem: Platt; ; አብዱ፡ ላዕሌሁ፡ ; ἐξηγριάνθη πρὸς αὐτόν .

ሥርዐት

et , m. et fem. , ሥርዐታት፡

1)dispositio^la, ordinatio^la, ordo^la, classis^la: መኰንን፡ ለባዊ፡ ይገብር፡ ሥርዐተ፡ ἡγεμονία συνετοῦ τεταγμένη ἐστί ; n. 244 (aciei); τάγμα ; ῥυθμός ; ( ὑπόθεμα substructio^la); ἀποσκευή apparatus^la; በበሥርዐቶሙ፡ secundum ordines suos^laLit.; ሥርዐት፡ nominantur classes harmonicae^la, in quibus concordantiae Evangelistarum reperiuntur Nov. Test. ; ሥርዐታት፡ τάξεις ; .

2)institutio^la, ut: በእንተ፡ ሥርዐተ፡ ምስጢር፡ in tit.; et plerumque institutum^la

a)praeceptum^la, mandatum^la, edictum^la, decretum^la: πρόσταγμα vel προστάγματα ; ; ; ; δόγμα vel δόγματα ; ; ; ; ሥርዐተ፡ ሠናይ፡ አምልኮ፡ τὰ δόγματα τῆς εὐσεβείας ; ዐቃቤ፡ ሥርዐት፡ ὑπομνηματογράφος .

b)lex^la, statutum^la: ሥርዐትየ፡ τὰ νόμιμά μου ; ሥርዐተ፡ ምሥዋዕ፡ δικαιώματα λατρείας ; ሥርዐተ፡ ቀኖና፡ vel ሥርዐታ፡ ለቤተ፡ ክርስቲያን፡ Clem. (saepissime); ሥርዐተ፡ ዲያቆን፡ ዐቀበ፡ ወኢተዐደወ፡ Mavâs. 12; παράδοσις , statutum traditum^la(traditio) 2 ; ; ; ; ; de legibus naturae rerum innatis vel praescriptis: ; ; ; ሥርዐተ፡ አውራኅ፡ ; ; በከመ፡ ሥርዐት፡ ሀሎ፡ ; (concubitus) በሥርዐተ፡ ተባዕት፡ ወአንስት፡ .

c)foedus^la, pactum^la, testamentum^la( ሕግ፡ ), διαθήκη : ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ሐዲስ፡ ሥርዐት፡ ; ; .

d)regula^la: ሥርዐተ፡ አባ፡ ጳኵሚስ፡ regula monastica^laReg. Pach.; ሥርዐተ፡ ማኅበር፡ regula conventus^la( coenobitarum^la) Sx. Enc.

e)ritus^la, institutum^la, usus^la, consuetudo^la, mos^la; de institutis rei publicae: ወነበሩ፡ (Romani) በዝንቱ፡ ሥርዐት፡ እስከ፡ ኀየሎሙ፡ ቄሳር፡ ; κρίμα ; de instituto matrimonii: ንስተተ፡ ሥርዐተ፡ ሰብሳብ፡ γάμων ἀταξία ; በሥርዐተ፡ ሕግ፡ νομοθέσμως ; πρόσταγμα ; λατρεία ; ; ኅቡረ፡ ሥርዐት፡ eodem vitae instituto utens^laSx. Enc.; ሥርዐተ፡ አይሁድ፡ Judaismus^laSx. Enc.; in specie de iis ritibus sacrism, qui

f)sacramenta^la, mysteria^laappellantur: ሥርዐተ፡ ጥምቀት፡ F.M. 27; ; ሥርዐተ፡ ቍርባን፡ ; Lit. Orth.; μυστήρια . In genere

g)ratio^la, modus^la, conditio^la: በሥርዐቱ፡ pro more suo^laOrg.; በዝ፡ ሥርዐት፡ ብዙኀ፡ መዋዕለ፡ ተሐዩ፡ τούτῳ τῷ τρόπῳ ; በከመ፡ ይከውን፡ ሥርዐቱ፡ ለአውታረ፡ መሰንቆ፡ ከማሁ፡ qualis ratio fidium est, talis^la ; ንሕነ፡ ወለጥነ፡ ሥርዐተ፡ nos rationem^la({das Verhältniß}) permutavimus^la ; ተመሰልኪ፡ በሥርዐተ፡ ንጽሕኪ፡ ምስሌሆሙ፡ ratione castitatis iis similis facta es^laOrg.

h)status^la, sors^la, conditio vitae^la ; ; ቦብዙኃን፡ እለ፡ ያስተካብዱ፡ ሥርዐተ፡ ንዴት፡ ; ; ድንግልና፡ ዕቁብ፡ በሥርዐቱ፡ Org.

3)administratio^la, dispensatio^la ; ; . – (Memorabilis est versio ἐπιστήμη ሥርዐት፡ ; ).

śǝrʿat , śǝrʿatāt

Grébaut
ሥርዐት፡ śǝrʿat , ሥርዐታት፡ śǝrʿatāt «sanction^fr, statut^fr, ordonnance^fr, décret^fr, rite^fr, coutume^fr, consuétude^fr, us^fr, manière^fr, état^fr, ordre^fr, testament^fr, etc.» ― ሥራት፡ Ms. BNFabb217, fol. 51r.
127

Leslau
ሥርዐት፡ śǝrʿat ordinance^en, ordering^en, order^en, arrangement^en, ordered rank^en, procession^en, ceremony^en, rite^en, ritual^en, rule^en, regulation^en, manner^en, precept^en, prescription^en, charge^en, disposition^en, service^en, assignement^en, constitution^en, provision^en, administration^en, institution^en, testament^en, pact^en, custom^en, habit^en, tradition^en, covenant^en, decree^en, edict^en, statute^en, law^en, canon^en
ሥርዐተ፡ ቅዳሴ śǝrʾata qǝddāse liturgy^en, ቅዳሴ፡
ሐዲስ፡ ሥርዐት ḥaddis śǝrʾat New Testament^en, ሐዲስ፡
533a

ተባረየ

III,3

1)sibi alterum alteri succedere^la, vices alternare^la, vel mutare^la, variare^la, alternis vicibus agere^lavel facere^la: እስከ፡ አመ፡ የኀልቅ፡ ይትባረይ፡ ብርሃን፡ ምስለ፡ ጽልመት፡ μέχρι συντελείας φωτὸς μετὰ σκότους ; ዘእንበለ፡ ይኩን፡ ተባርዮ፡ ሌሊት፡ ወመዓልት፡ ( vicissitudo^la) ; Deus astra creavit, ወእምዝ፡ ተባረዩ፡ ፀሓይ፡ ወወርኅ፡ ወከዋክብት፡ መዓልተ፡ ወሌሊተ፡ ; n. 507regnaverunt ኅቡረ፡ በኢትባርዮ፡ ; ዘበጥዎ፡ በአብትር፡ እንዘ፡ ይትባረዩ፡ ; ኵሎ፡ አሚረ፡ ይትባረዩ፡ ዘምሮ፡ .

2)certamine mutuo certare^la(in libris ex Arab. versis), ut: Herodes ገብረ፡ መካነ፡ ርሒበ፡ ወረሰየ፡ ውስቴታ፡ ሰረገላ፡ ይስሐብዎ፡ አፍራስ፡ በተባርዮ፡ ;

Search

Input

Keys Combinations

Hold and choose