Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

(raro ንበብ፡ ut ; Lud.), , n. 657plerumque m. , loquela^la, sermo^la: ንባበ፡ አፉሆሙ፡ ; ; ( ῥῆσις ); ተወከፍ፡ ንባበ፡ ዚአየ፡ ( λόγους ) ; ድምፀ፡ ንባቦሙ፡ ; ; ; ; 4 ; ንባብ፡ ፅሩዕ፡ ῥῆμα ἀργόν ; በአብዝኆ፡ ንባቦሙ፡ πολυλογίᾳ ( multiloquio^la) ; ንባበ፡ እግዚአብሔር፡

a)sermo i.e. rumor^la

b)i.e. eloquium^la, λαλιά ንባብኪ፡ አዳም፡ .

c)id quod dicitur in oratione, summa^la, argumentum^la: ንባበ፡ ኵሉ፡ ነገር፡ ; ዘንተ፡ ንባበ፡ ኀለዩ፡ ( ταῦτα ἐλογίσαντο ) .

d)causa^la: ዘይቀውም፡ ለንባበ፡ (v. ለነቢበ፡ ) ባዕድ፡ ὁ προεστὼς ἀλλοτρίας κρίσεως .

e) ቀዳማ፡ ንባብ፡ praefatio^la, Lud. Greg.

2)loquendi facultas^laet ratio^la( λόγος , Vernunft ): Cod. Mus. Brit. V III,1,a; ሕፃናት፡ እለ፡ አልቦሙ፡ ንባበ፡ παῖδες ἀλόγιστοι .

ባዕድ

( ) alius^la, alter^la, et et substantive: ዘእምባዕድ፡ ዘመድ፡ ; ባዕድ፡ ሰብእ፡ ; ወኢጸውዐ፡ ባዕደ፡ ሰብአ፡ ወኢመነሂ፡ ; ; አልቦ፡ ባዕደ፡ እንበሌሁ፡ ; ; ገራህተ፡ ባዕድ፡ ; ; ዘዘራእኩ፡ ባዕድ፡ ይብልዖ፡ ; ; የኀድግ፡ ኵሎ፡ ለባዕድ፡ ; ይዘግብ፡ ለባዕድ፡ ; ቤተ፡ ባዕድ፡ ; እንዘ፡ ባዕድ፡ ይነግር፡ ኢታይድዕ፡ ቃለከ፡ ; ; ; ; ; ; መኑ፡ ባዕድ፡ ዘይመይጥ፡ ምክሮሙ፡ ; ; ; ; እምነ፡ , ut: ኢይርአይ፡ ባዕደ፡ እምነ፡ ማእድ፡ወጻሕል፡ ( nihil aliud quam mensam^la) Reg. Pach.

a)caeteri^la: ወባዕደኒ፡ ኵሎ፡ ተግባሮሙ፡ ; ; ; ; .

b)alienus^la, peregrinus^la: አሕዛበ፡ ባዕድ፡ ἔθνη ἀλλότρια ; በብሔረ፡ ባዕድ፡ ; ; ኮነ፡ ለባዕድ፡ ርስትነ፡ ; ለባዕድ፡ አማልክት፡ .

c) እንተ፡ ባዕድ፡ ἄλλοθεν aliunde^la, alibi^la, aliorsum^la ( etiam ).

አምላክ

; est formâ , ( gramm.§ 131,2) sine dubio a singulari deperdito መልክ፡ [coll. hebr. מֶלֶךְ et arab. مَلِكٌ et أَلْمَلِكُ , quae et ipsa de Deo usurpantur] derivatum est, et dominos^la, dominatores^lasignificat: deinde in notionem divini numinis^la(sive in pluribus Deis sive in unico Deo contineri putetur) abiit, denique apud Abyssinos ad Christianam religionem conversos (pariter atque אֱלֹהִים apud Hebraeos) singularis significationem accepit.

1)Deus^la, ὁ θεός . Est generale Dei veri nomen (sicut אֱלֹהִים , ܐܰܠܳܗܳܐ , أَلله ): speciale ejus nomen, unâ cum monotheismo ad Abyssinis acceptum, est እግዚአብሔር፡ ( יַהֵוֶה , ὁ Κύριος ); quae duo nomina saepius componuntur እግዚአብሔር፡ አምላክ፡ ut ; ; al. Et statum constructum et accusativum admittit, sicut alia nomina appellativa: አምላክኪ፡ ; አምላካ፡ ለሕይወትየ፡ ; አምላከ፡ ዓለም፡ ; አምላከ፡ ሰማይ፡ ; ; n. 152 ; ኦ፡ Vocativi conjunctum nonnumquam: አምላኮ፡ ; . Is, cujus vel cui Deus Deus est, praepositione ለ፡ introduci potest, ut አምላክ፡ ለኵሉ፡ ዘሥጋ፡ ; at multo frequentius ope status contructi vel Genitivi. Pronomina suffixa huic nomini vel tamquam plurali vel tamquam singulari affigere licet ut አምላኪየ፡ et አምላክየ፡ Deus meus^la( gramm.§ 155,3,b): illud tamen annotare juvat, quod si Accusativo አምላከ፡ pronomina secundae personae suffiguntur pro አምላኪከ፡ al. saepius አምላክከ፡ al. occurrit, ut ; ; ; እከውነክሙ፡ አምላክክሙ፡ ; (v. አምላክክሙ፡ ).

2)deus^laquilibet ethnicorum, (deus fictus et commenticius), idolum^la: ; ; ; al. Hunc significatum si habet, pluralem አማልክት፡ admittit: ; ; . Neque tamen θεοί solum አማልክት፡ vertitur, ut ; ; ; ; ; ; al., sed etiam εἴδωλα , ut: ; ; ; al., et χειροποίητα . Saepius occurrunt phrases: አማልክትነ፡ ነኪር፡ dii alieni^lavel peregrini^la ; ; ; ; ባዕድ፡ አማልክት፡ ; vel አማልክተ፡ ባዕድ፡ ; ; ; et አማልክተ፡ ግብት፡ dii temere inventi^la ; ( ግብት፡ ). Nonnumquam አማልክት፡ reperitur, ubi Graecus singularem praebet, ut . – Ab አምላክ፡ derivantur verba

ʾamlāk , አማልክት፡ ʾamālǝkt
ʾamlāk part of (personal name) e.g. አምላክ፡ ጽናሕ፡

Grébaut
አምላክ፡ ʾamlāk , አማልክት፡ ʾamālǝkt «Dieu^fr» ― አምላክ፡ Ms. BNFabb217, fol. 33v.
76

Leslau
አምላክ፡ ʾamlāk Lord^en, God^en
አማልክት፡ ʾamālǝkt ( of አምላክ ʾamlāk ) idols^en, false gods^en 344a

Cross-references:

a) for ለባሴ፡ አምላክ፡ ለባሲ፡ (Grébaut)

b) for ለባስያነ፡ አምላክ፡ ለባሲ፡ (Grébaut)

c) for አምልኮ፡ አማልክት አምልኮ፡

ክህለ

, raro ከሀለ፡ (ut ; ) I,1[ יָכֹל , כְּהַל ; vicinum est አከለ፡ q.v.], Imperf. raro ይክህል፡ (ut ), plerumque ይክል፡ ( gramm.§ 92), ይክሀል፡ , posse^la, valere^la( pollere^la), rei: ትክል፡ ኵሎ፡ ; ; ምንተ፡ ይክል፡ ; ዘዘንተ፡ ገብረ፡ ኵሎ፡ ይክል፡ ; ; ; ኢይክል፡ ሢመታተ፡ መንታ፡ non^lapossum^laofficium^laduplex^la(sc. sustinere) Enc.; Infin.: ኢይክል፡ ቀዊመ፡ ; መኑ፡ አነ፡ ከመ፡ እክሀል፡ ሐኒጸ፡ ሎቱ፡ ቤተ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ይክሀሉ፡ ሐይወ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; nonnumquam , ad objectum verbi subjuncti relato, ut: ኢይክልዎሙ፡ ለሕዝብ፡ ተበቅሎቶሙ፡ non^lapossunt^laeos^lapopulum^lapunire^la ; ; rarius ለ፡ seq. Infin., ut: ኵሎ፡ ዘትክል፡ እዴከ፡ ለገቢር፡ , vel verbi: ; ; ከመ፡ : ; : በአምጣነ፡ ትክል፡ quantum^lapotes^la( pro^lavirium^laratione^la) ; ; ; ; በከመ፡ ክሂሎትነ፡ ; ባዕድ፡ ዘይክል፡ δυνάμενος ἄλλος ; ክሂል፡ vel ክሂሎት፡ potentia^la, ut: ሥልጣን፡ ወክሂል፡ Ssal. Req.; ሰብሕዎ፡ በክሂሎቱ፡ .

a)effecere^laposse^lavermögen , durchsezen : ገበርቢ፡ ዘንተ፡ እኩየ፡ ወክሀልኪ፡ ; ወክሂለኒ፡ ትክህል፡ ;

b)posse^laper legem i.e. ( dürfen ), licet^laalicui: ኢይክሉ፡ ገቢረ፡ ጳስካ፡ በአህጉሪሆሙ፡ ; ; ; ; ; ; .

c)a^lase^laimpetrare^laposse^laut^la, ኢክሀሉ፡ ተናግሮቶ፡ ቃለ፡ ሠናየ፡ ; ; .

d)fere^la, sustinere^la: ኢይክል፡ ባሕቲትየ፡ ክሂሎተክሙ፡ φέρειν ; ὑποφέρειν . e) praevalere^la, superare^la: , ; ኢይክሉከ፡ ; ; ; ; ; ; ምስለ፡ pers. i.e. praevalere^lapugnando^lacum^laaliquo ; ; .

f)potestatem^lahabere^laalicujus, ላዕለ፡ , ut: Satanas a Deo petiit, ከመ፡ የሀቦ፡ ክሂለ፡ ላዕሌሁ፡ ( ለኢዮብ፡ ) ወላዕለ፡ ኵሉ፡ ንዋዩ፡

አቅነተ

II,1cingere^la, accingere alium^lavel alii^la: ባዕድ፡ ያቀንተከ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ኣቀንተክሙ፡ ብልባሌ፡ ውስተ፡ ኵሉ፡ ሐቌክሙ፡ ; ; et በ፡ , ut: ዘያቀንቶ፡ ለሰማይ፡ በደመና፡ Mavâs. 52.

ተደለወ

III,2

a)se parare^lavel praeparare^lavel expedire^la: ተደሎ፡ ; ; ; ለ፡ rei: ተደለዉ፡ አሕዛብ፡ ለፀብእ፡ ἡτοιμάσθη πᾶν ἔθνος εἰς πόλεμον apocr.; ተደለዉ፡ ለተሀጕሎ፡ apocr.; ; ከመ፡ : ተደለው፡ ከመ፡ ትሖር፡ ; .

b)parari^la, praeparari^la: ይዴለው፡ ; ተደለወ፡ ሎቱ፡ ክንፈ፡ ንስር፡ ; ወተደለወ፡ ወተፈጸመ፡ ኵሉ፡ ቅኔ፡ ; ; ; ; ; ተደሊዎ፡ .

c)destinari^la, constitui^la, dignum haberi^la(Lud.): Aaron ለደብተራ፡ መርጡር፡ ተደለወ፡

2)sibi parare vel paratas habere res ad vivendum vel fruendum i.e.

a)commode^la, jucunde^la, bene beateque vivere^la, omnibus rebus abundare^la, fortunatum^lavel locupletem esse^la, prospere agere^la: ባዕድ፡ ይዴሎ፡ በንዋየ፡ ዚአሁ፡ ἕτεροι ζήσονται ἐν τοῖς αὐτοῦ ; አመ፡ ትዴሎ፡ ἐν ἀγαθοῖς σου ; አመ፡ ይዴለው፡ ἐν πλούτῳ ( ይጼነስ፡ ) ; ; ከመ፡ ትደለው፡ አመ፡ ተድላሁ፡ ; ሕይወቱ፡ ለዘይዴለው፡ ζωὴ αὐτάρκους ; እለ፡ ከብሩ፡ በመዋዕሊሆሙ፡ ወተደለዉ፡ በሕይወቶሙ፡ ; περισσεύειν ; ዐቢየ፡ ይዴለዉ፡ μεγάλα εὐεργετηθήσονται ; ; እንዘ፡ በኵሉ፡ ይትፌሣሕ፡ ወይዴሎ፡ εὐθηνῶν ; እንዘ፡ ይዴለው፡ በኵሉ፡ εὐοδουμένῳ ἐν πᾶσιν ; ; እንዘ፡ እትፌሣሕ፡ ወእዴሎ፡ εὐθαλῶν .

b)in deliciis vivere^la, vitam mollem et delicatam^lavel voluptariam agere^la, voluptatibus frui^la, luxuriari^la: እምትደለው፡ ወትትፈጋዕ፡ ( ) በንዋየ፡ ነኪር፡ ἢ ἐδέσματα λαμπρὰ ἐν ἀλλοτρίοις ; τρυφᾶν , σπαταλᾶν ; ; ἡδοναί ; ἀπόλαυσιν ἔχειν ; (ubi pro ይዴልዉ፡ legendum est ይዴለዉ፡ ); ተደልዎ፡ ወተሐውዞ፡

ባዖስ

bāʿos (personal name) Boas^de 9a l. 7 (ed.) ; ቦዔስ፡ bāʿes 9 n .6 (ed.)

ባዜቃ

βεζέκ . — Voc. Ae.: ቤዘቅ፡ (v. በዜቅ፡ ) ዘ፡ ዕንቍ፡ ; aliud: ባዜቃ፡ ዘ፡ ዕንቍ፡ ዘይወልድ፡ ዖፍ፡

ባዜቃ

βεζέκ . — Voc. Ae.: ቤዘቅ፡ (v. በዜቅ፡ ) ዘ፡ ዕንቍ፡ ; aliud: ባዜቃ፡ ዘ፡ ዕንቍ፡ ዘይወልድ፡ ዖፍ፡

ባዜን

rex Aeth., quo regnante Christus natus esse dicitur.

በዝግና

በዝግና ቃማ

( ; ), ብዝግና፡ ( ), ባዝግና፡ , በዝጋና፡ et ብዝጋና፡ , — ናት፡ , collare^la, monile^la, ornamentum colli^la, torques^la, animalium: ባዝግናት፡ ዘውስተ፡ ክሣዳተ፡ አግማል፡ ; ; hominum: ባዝግና፡ ወርቅ፡ ዘውስተ፡ ክሣድ፡ ; ; ; ; Org.; tam virorum ; ; ; ; ; ; ; quam feminarum ; ; ; ; . [Etymon semiticum indagaturo ad זנק , زنق , ازق , עזק recurrendum fuerit]. – : ባዝግና፡ ዘ፡ ዝርግፍ፡ : aliud^la: ዘ፡ ሥርግው፡ ; aliud^la: ብ፡ ዘርፍ። colli indumentum^la, torques^la, monile^la, μανιάκης ; in (v. ባዝግና፡ ); ሰላም፡ ለክሣድኪ፡ ቃማ፡ ንጽሕ፡ ዘዐነቀ፡ ; ; Enc. ( አስተርሰየ፡ ); ቃማ፡ ወርቅ፡ ይደይ፡ ውስተ፡ ርእሱ፡ Org. – : ቃማ፡ ዘ፡ የኀንገት፡ [Altera vocabuli forma est ገማ፡ De etymo haud constat. Num κημός ⲕⲏⲙⲟⲥ ܩܰܐܡܳܐ ?]. qāmā , ቀማ፡ qamā

Grébaut
ቃማ፡ qāmā monile^la, ornamentum^la, collier^fr (de femme), parure^fr, ornement^fr ― ዝርግፍ፡ ወርቅ፡ Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 55.
172

Leslau
ቃማ qāmā , ቀማ፡ qamā necklace^en, chain^en, collar^en, (Lt) neck^en (of an animal) 431b

በዝግና

ባዶስ ባዶስ

Padus, fluvius Italiae. i e. βάτος בַּת , Hebraica mensura fluidorum^la, tantum continens quantum Epha in aridis ( ባት፡ et ቤት፡ ), ; ወአሐቲ፡ አስፈሬዳ፡ ታገምር፡ ፩ባዶስ፡ – : ባዶስ፡ ዘ፡ ቤዳ፡

ቤት

vel ባት፡ βαίθ , בַּת mensura fluidorum^laHebr. ( Ges. thes. p. 251): መስፈርተ፡ ቤት፡ ; ባተ፡ ጽድቅ፡ ; ( ባዶስ፡ )

ባዶስ

i e. βάτος בַּת , Hebraica mensura fluidorum^la, tantum continens quantum Epha in aridis ( ባት፡ et ቤት፡ ), ; ወአሐቲ፡ አስፈሬዳ፡ ታገምር፡ ፩ባዶስ፡ – : ባዶስ፡ ዘ፡ ቤዳ፡

ባጦስ

(aliâs ጳጦስ፡ ) i.e. βάτος ( باطس ) rubus^la, sentis^la, in quo Deus Mosi apparuit: ዕፀ፡ ባጦስ፡ (v. ጳጦስ፡ ); .

ጳጦስ

vel ጰጦስ፡ , βάτος (aliâs ባጦስ፡ ) rubus^lavel sentis^la, in quo Deus Moysi apparuit: ዕፀ፡ ጳጦስ፡ ; ; ; ; ; ማርያም፡ ጳጦስ፡ ጸዋሪተ፡ ነድ፡ Enc. – : ዕፅ፡ ጳጦስ፡ ጅባራ፡ ወእንዥሪሂ፡ ይ፡

በ

praepos. insepar. [ בְּ , ܒ , بِ ]; Pron, suff. ብየ፡ (etiam ቢየ፡ ; ; in ; al.), ብነ፡ , ብከ፡ ብኪ፡ ብክሙ፡ ብክን፡ , m. ቦ፡ (ut ) vel ቦቱ፡ , fem. ባ፡ vel ባቲ፡ , m. ቦሙ፡ fem. ቦን፡ vel ቦቶን፡ vel ቦንቱ፡ ( ; ; ; ).

1)de loco,

a)in quo quid est vel esse cogitatur: in^la, በቤተ፡ መቅደስ፡ in templo^la ; በጽጕ፡ in plateis^la ; በሰማያት፡ in coelis^la ; በምድር፡ ; በኵሉ፡ በሓውርት፡ ; በቤተ፡ ሞቅሕ፡ ; መጽአ፡ በፍኖተ፡ ጽድቅ፡ ; በብሔረ፡ ግብጽ፡ ; በሐቅል፡ ; በጌራራ፡ ; ; በመቅፁት፡ ; ይቤ፡ በልቡ፡ ; በመንፈሰ፡ ዚአሁ፡ ; በህየ፡ ; 21; በዝየ፡ ; በአይቴ፡ ; በዳግም፡ secundo loco^la ; በሣልስ፡ tertio loco^la ; አምጽእዎ፡ በዐራቱ፡ ኀቤየ፡ ; ቦቱ፡ ሀለውነ፡ ; .

α)nonnumquam in^lai.e. super^la: በአንሕስት፡ ; ቁም፡ በእገሪከ፡ ; ; ትሰክብ፡ በገቦከ፡ ዘጸጋም፡ .

β)vel per^la: የዐርጉ፡ ወይወርዱ፡ ቦቱ፡ ( ለሰዋስው፡ ) ; ዘይጸወር፡ በአንቀጽ፡ ; ; በስቍረተ፡ መርፍእ፡ ገመለ፡ አኅለፈ፡ Enc.

b)in quem quid movetur vel immittitur, in^la; ወደቁ፡ በገጽየ፡ ; ወሰዱ፡ ለዳዊት፡ ርእሶ፡ በኬብሮን፡ ; ንግሮሙ፡ በእዝኖሙ፡ ; ሞቅሖ፡ በቤተ፡ ሞቅሕ፡ ; .

c)cui quid vicinum vel propinquum est, in^la, ad^la, apud^la, juxta^la( an ): በመንገድ፡ ; በፈለገ፡ ኮቦር፡ ; ; በኆኅት፡ ; በዝ፡ ደብር፡ ; ; ; ንበር፡ በየማንየ፡ ; ; ገጸ፡ በገጽ፡ facie ad faciem^la ; ዐይነ፡ በዐይን፡ ; hincpost verba apprehendendi: አኀዘኒ፡ በድማሕየ፡ ; አጽናዕኩከ፡ በየማንከ፡ ; adjungendi: ይእስሩ፡ በክሣዱ፡ ማሕረፀ፡ ; ይፅምድዎሙ፡ ለአፍራስ፡ በሰረገላ፡ ; adhaerendi ; offendendi ; .

2)de tempore ita ut respondeant

a)in^lavel Ablativus: በካልእ፡ ዓመት፡ ; በውእቱ፡ መዋዕል፡ ; በአይ፡ ሰዓት፡ ; በሣልስት፡ ዕለት፡ ; በይእቲ፡ ሌሊት፡ ; በጽባሕ፡ ; በኵሉ፡ ሰዓት፡ ; በቀዳሚ፡ ; በዝ፡ ጊዜ፡ ; በጊዜሃ፡ ; በደኃሪ፡ ንፍኀተ፡ ቀርን፡ ; n. 479 በበዓሎሙ፡ ለአይሁድ፡ ; በሀልዎ፡ ዚአየ፡ ኀቤክሙ፡ ; በቀዳሚ፡ ንብረቶሙ፡ .

b)per^lavel Accusativus: በኵሉ፡ መዋዕሊሁ፡ ዘሐይወ፡ l ; ; በዝ፡ ኵሉ፡ ኢሀሎኩ፡ በኢየሩሳሌም፡ ; ;

c)intra^la, post^la ; ; በብዙኅ፡ መዋዕል፡ .

d) በሳብዕት፡ septima vice^la ; በሣልስ፡ tertia vice^la ; በምዕር፡ ; .

3)Transfertur ad

a)statum vel conditionem, in quibus quis vel quid versatur aliquidve facit: ይወፅእ፡ እምህየ፡ በሰላም፡ ; አዐቅበከ፡ በኵሉ፡ ፍኖትከ፡ ; በዳኅን፡ ; ይኩን፡ ንብረትነ፡ በኵሉ፡ ጽድቅ፡ ; ሕየው፡ በፍሥሓ፡ ; በኢያእምሮ፡ ; በትፍሥሕት፡ ; ; ; በምንዳቤየ፡ ; አንስት፡ ይንበራ፡ በገቢረ፡ ሠናይ፡ ; በዕረፍት፡ ይሄሉ፡ ; ቦቱ፡ ሑሩ፡ ; ; .

b)res, quibus quis vel quid circumdatur, vestitur, ornatur: ይመጽኡ፡ በአልባሰ፡ አባግዕ፡ ; ; ; ; ንትዐጸፍ፡ በዝንቱ፡ τοῦτο περιβάλωμεν ; ለበጥዎ፡ በወርቅ፡ ; ቀፈልዎ፡ በብሩር፡ ; ይሜግቡ፡ በጽድቅ፡ መንበሮ፡ ; ይኬልለከ፡ በሣህሉ፡ .

c)comitatum et societatem: cum^la, ; ; ; ጾርዎ፡ መላእክት፡ ነፍሶ፡ ወሰረሩ፡ ባቲ፡ እስከ፡ አርያም፡ ; ይረውጹ፡ በመጻሕፍተ፡ ንጉሥ፡ 2 ; ; ከመ፡ ትምጻእ፡ ላዕሌየ፡ በበትር፡ ወበእብን፡ ; ; ; ; ; ባሕር፡ በምልአ፡ ; በፈሪሀ፡ እግዚአብሔር፡ .

α)de cantu et instrumentis musicis, ad^laquorum sonum cantant vel saltant: አኀዙ፡ ይዝፍኑ፡ በማሕሌተ፡ እግዚኦሙ፡ ; ; ; .

β)cum^laalqa re i.e. ea non obstante^la( licet^la): ; ; ; በኵሉ፡ ዝንቱ፡ ; ወበዝኒ፡ ኢፈራህክሙኒ፡ ; ; ; ; .

d)materiam, qua vel e qua quid fit: በእበን፡ ትነድቅ፡ ምሥዋዐ፡ ; ንሕንጽ፡ በእብን፡ ; ሰብአ፡ ፈጠርከ፡ በንስቲት፡ ነጠብጣብ፡

e)instrumentum, quo quis utitur: ope^la, auxilio^lavel Ablativus, የሐውር፡ በክነፈ፡ ነፋስ፡ ; ከመ፡ በሐብል፡ የአኀዝዎ፡ ; ትገብር፡ ባቲ፡ ( ለበትር፡ ) ተኣምረ፡ ; ; ; ቀተልኮ፡ በኲናት፡ ; በበትር፡ ይዘብጥዎ፡ ; ይትዋነዩ፡ በዕንዚራት፡ ; ወገሮሙ፡ በእብን፡ ; ባቲ፡ ንባርኮ፡ ; ይትሜከር፡ በፍትወተ፡ ዚአሁ፡ ; በዘክሮ፡ 2 ; al. innumeris in locis, nam frequentissimus est hic praepositionis usus. In specie nota: ሰትየ፡ በገይብ፡ bibit e poculo^la ; ; በመጥባሕትከ፡ ሕየው፡ gladio tuo vive^lai.e. vitam sustenta^la ; ; ዘመዉ፡ በአንስቲያ፡ ; .

f)auctorem, a^laquo vel per^laquem quid fit: ብየ፡ ነገሥት፡ ይነግሡ፡ ; ከመ፡ ትትዐየሮ፡ ለእግዚአብሔር፡ በሐዋርያቲከ፡ ; ዘቦቱ፡ ይመጽእ፡ መንሱት፡ ; ; ; ; ኵሉ፡ ቦቱ፡ ኮነ፡ ; saepius post verba passiva, ut ; ; ; .

g)causam efficientem: ሞተ፡ በቍር፡ ; ; ይመጽእ፡ ሕልም፡ በብዙኅ፡ መከራ፡ ; ትውዕዩ፡ በእሳት፡ .

h)causam remotiorem: ob^la, propter^la, ; ; ; ያረምሙ፡ በምክረ፡ ዚአየ፡ ; ይትባረክ፡ በዘርእከ፡ ; conjunctum Infin., ut: በኀጢአ፡ ንዋይ፡ ; በፈሪህ፡ quod timent^la al.; n. 480post verba gaudendi: በዝ፡ ትትፈሥሑ፡ ; ; mirandi: አንከረ፡ በሕይወቱ፡ (quod adhuc vivus erat) ; fastidiendi ; ; pudefiendi ; invidendi: ኢትቅናእ፡ በፍናዊሆሙ፡ .

i)pretium, quo quid acquiritur, venditur, fit ( pro^la), ; ; ; ; ; ; ; ; ; ሐነጸ፡ አብያተ፡ ክርስቲያናት፡ በውእቱ፡ ወርቅ፡ ; post verba ulciscendi et remunerandi: እትበቀሎሙ፡ በኀጢአቶሙ፡ ; የዐስየከ፡ ተስናነ፡ በንዋይከ፡ .

k)auctoritatem, qua nixus vel missus quis agit: በትእዛዘ፡ እግዚአብሔር፡ ; በቃለ፡ እግዚአብሔር፡ ; በስመ፡ እግዚአብሔር፡ ; በመባሕተ፡ መኑ፡ ; በመንፈስ፡ ቅዱስ፡ ይቤ፡ .

l)numen, per^laquod quis jurat vel obsecrat: ( መሐለ፡ ); ( ረገመ፡ ); በደሙ፡ ለአቤል፡ ጻድቅ፡ (obsecro vos) ; ; በእግዚአብሔር፡ ኢትሚጠኒ፡ per Deum! ne me rejicias!^la

m)argumentum, e quo cognoscunt, et normam, ad quam metiuntur, aestimant, comparant: ex^la, secundum^la, pro^la, cum^la, በዝንቱ፡ ናአምር፡ ; ; ; በሕገ፡ ሙሴ፡ κατὰ τὸν νόμον ; በኍልቈ፡ መዋዕል፡ ዘ፡ ; ; በሥምረትከ፡ ; በፍትወተ፡ ልቦሙ፡ ; በእግረ፡ ደቂቅ፡ ነሐውር፡ ; ንግበር፡ ሰብአ፡ በአርአያነ፡ ወበአምሳሊነ፡ ; ኅዳጥ፡ በኍልቍ፡ ; ; በላዕከ፡ እክለ፡ በመዳልው፡ ; ያገምር፡ ፪ በመስፈርተ፡ ዘርእ፡ ; ; ኑኁ፡ ዕሥራ፡ በእመት፡ ; ; ይትሜሰል፡ በሰይጣን፡ ,1; ተዐርዮ፡ በ፡ ; ኀብረ፡ በ፡ Nota etiam: ፭፻ በ፭፻ ርቡዕ፡ (longitudine) quingentos^laad^lavel per^laquingentos^la(latitudine) ; .

n)rationem et modum: ይሰርሕ፡ ሎቱ፡ በጥበብ፡ ወበጽንዕ፡ ; በኵሉ፡ ልብየ፡ ; ; ዘሰአልክሙ፡ በጸሎት፡ ; ; በእፎ፡ ; ; በአይቴ፡ ; ; creberrime substantivis, infinitivis et participiis praefixum adverbia efficit: ኰነነ፡ በዐመፃ፡ ; በግፍዕ፡ ; ጸርኀ፡ በዐቢይ፡ ቃል፡ ; በእግር፡ ; በ፩ አፍ፡ ; በጸጋ፡ ; በጕሕሉት፡ ; በጽድቅ፡ ; በርስት፡ ; በሐሰት፡ ; በፈቃድ፡ ,3; በጽርዕ፡ gracce^la ; በሠናይ፡ ; በንጹሕ፡ ; በሕሡም፡ ; በኅቡእ፡ ; በፍጡን፡ ; በጽሚት፡ , al.

o)denique usurpatur ad objecta, in quibus versatur vel ad quae pertinet ( c) actio, variis verbis subjungenda:

α) ምሁር፡ በ፡ peritus rei^la ; ይጠብቡ፡ በግብሮሙ፡ ; በኪኖሙ፡ ; ሥሉጥ፡ በ፡ ἐξουσίαν ἔχων ἐν ; ተሠርሐ፡ በኵሉ፡ .

β) ርእየ፡ በ፡ adspicere^la ; ነጺሮ፡ በናእሰ፡ መዋዕሊሁ፡ ratione habita juventutis ejus^laF.M. 10,3; ተናገረ፡ በ፡ de^la ; ; ; ; አልቦ፡ ዘአእመረ፡ ቦሙ፡ ( wußte um sie ) 2 .

γ) አምነ፡ vel ተወከለ፡ በ፡ ; ; ; ; ሐሰወ፡ በ፡ ; ክሕደት፡ በእግዚአብሄር፡ ;

δ) ረኵሰ፡ በ፡ ; ; ተቀደሰ፡ በ፡ ; እሴባሕ፡ በ፡ ; ሠምረ፡ በ፡ ; ተዐቅፈ፡ በ፡ .

ε)( contra^la): አሕሠመ፡ በ፡ ; ንግሩ፡ ብየ፡ ; አስማዕኩ፡ ብከ፡ ; ሶበ፡ ተአዘዘ፡ ቦሙ፡ ስነነ፡ አክይስት፡ ; ትትቈናደዩ፡ ብየ፡ ; n. 481 ዘእገብር፡ በፈርዖን፡ ; .

p)de በ፡ penes^lamox sub በ፡ ; . — Permultis aliis praepositionibus et conjunctioni ከመ፡ q.v., praeponi solet በ፡

Search

Input

Keys Combinations

Hold and choose