Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

et ውእደ፡ [ ወእደ፡ etiam in libris sequioris aetatis frequentius scribitur quam ውእደ፡ ; cum እድ፡ manus^la, pars^la, latus^la, locus^lacomponendum videtur; amh. ወደ፡ significat versus^laet ወዴት፡ est interrog. ubi?^la] a ወእድ፡ vel ውእድ፡ , quod proprie latus^la, locus^lasignificare videtur. Usurpatur

1)praefixis praepositionibus,

a) በወእደ፡ vel በውእደ፡ ad latus^la, juxta^la: annot. 10; .

b) ኀበ፡ ውእደ፡ ad^la, ut: ሶበ፡ መጽአ፡ ማር፡ እልሉኒስ፡ እምሶርያ፡ ኀበ፡ ውእደ፡ እንጦንዮስ፡

c) መንገለ፡ ወእደ፡ ad latus^larei versus^la: መንገለ፡ ወእደ፡ ማየ፡ ባሕር፡ annot. 10; annot. 14 (v. መንገለ፡ እደ፡ ).

2)In et , : ubi^la, ubicumque^la, annot. 4; lin. 16; annot. 8; lin. 15; οὗ ; ; ; ወእደ፡ (v. ኀበ፡ ) ትበዝኅ፡ ጽድቅ፡ ኀይል፡ ብዙኅ፡ ; crebro in titulis capitum libri Jobi, ut: ወእደ፡ (v. ኀበ፡ ) ተናገረ፡ በልዳዶስ፡ ; ወእደ፡ (v. ኀበ፡ ) ተናገረ፡ ኢዮብ፡ ; ; ; n. 920 ምኔት፡ ውእደ፡ ለሊሁ፡ ይነብር፡ Reg. Pach.

a) እምነ፡ sc. እምውእደ፡ unde^la, inde ubi^la: መጽአ፡ ኀቤሃ፡ ፩ ወሬዛ፡ እምውእደ፡ ይትኀባእ፡ .

b) ቦ፡ ውእደ፡ indef.: alicubi^la, uspiam^la, ut: እመቦ፡ ወእደ፡ ጐንደየ፡ ὅταν που χρονίζῃ ; ቦ፡ ውእደ፡ ይቤ፡ (est ubi i.e.) alicubi ait^la, M.M. f. 378.

መሐረ

et ምሕረ፡ I,1[transpositis literis i.q. רָחַם , ܪܚܶܡ , رَحِمَ et رَخِمَ ; amh. ማረ፡ ; ራኅርኀ፡ ] ይምሐር፡ Infin. ምሒር፡ ( ; ; ), ምሒሮት፡ ( ), ምሕሮ፡ vel ምሕሮት፡ ( )

1)misereri^la, misericordia affici^la, misericordiam esse^la( miseret me alicujus^la) ( οἰκτείρειν , ἐλεεῖν , σπλαγχνίζεσθαι ) , ut ; ሶበ፡ መጽወትነ፡ ወመሐርነ፡ ; ለ፡ pers. ; ; sed plerumque : መሐረክሙ፡ ; መሐረተከ፡ ; ; መሐርክዎ፡ ; ; ; ; ምሕሮ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ይምሕር፡ ቢጾ፡ ; ; ; ; ; ከመ፡ ይምሐርክሙ፡ ; ; ; መሐረኒ፡ እግዚኦ፡ ; ; ; ምሒረ፡ ነዳይ፡ ; መሐሮ፡ እሞት፡ poenam capitis ei remisit^la .

2)misericordia ductum donare^lavel largiri^laalicui aliquid, : ; አሐዱ፡ ዘመሐሮ፡ መንፈቀ፡ ዕዳሁ፡ quispiam, cui demidiam debiti partem largitus est^laF.M. 2,11; vel et በ፡ rei .

maḥara , mǝḥra

Grébaut
መሐረ፡ maḥara I,1 ይምሕር፡ , ይምሐር፡ «avoir pitié^fr, faire l’aumône^fr, user de miséricorde^fr, pardonner^fr» ― አዘነ፡ , ማረ፡ , መጸወተ፡ Ms. BNFabb217, fol. 34v.
78

Leslau
መሐረ፡ maḥara , ምሕረ፡ mǝḥra (yǝmḥar) have compassion^en, be compassionate^en, show mercy^en, have mercy^en, have pity^en, pardon^en 336b

ሞቀ

I,1[amh. ; sunt وَعَكَ vehemens fuit calor^la أَكَّ fervidus fuit^ladies, عَكَّ ] calere^la, calescere^la, incalescere^la, calefieri^la, de hominis corpore: ሐወዘኒ፡ እስመ፡ ሞቁ፡ ; ትትከደኑ፡ ወኢትመውቁ፡ ; እምፀምረ፡ አባግዕየ፡ ሞቀ፡ መታክፍቲሆሙ፡ ; ; ; de sole: ሶበ፡ ሞቀ፡ ፀሓይ፡ ; ; de glacie: ተመስወ፡ መዊቆ፡ ; de rebus sole calefactis ; de corde hominis . moqa

Grébaut
ሞቀ፡ moqa I,1 ይመውቅ፡ , ይሙቅ፡ «s’échauffer^fr» ― ሞቀ፡ Ms. BNFabb217, fol. 43v.
104

Leslau
mwq ሞቀ moqa (yǝmuq) grow hot^en, be warm^en, become intense^en (heat) 375a

ሔማ

ḥemā ሶበ፡ ሞተት፡ ብእሲትየ፡ ዘሔማየ፡ ኀድገት፡ ሊተ፡ ክልኤ፡ አዋልደ፡ እለ፡ ወለደቶን፡ መንታ፡ ‘“Quando morì la mia moglie legittima essam mi lasciòdue figlie gemelle”^it’ 92 (204) l. 16-17 (ed.); 93 (205) l. 21-22 (tr.) (‘Il termine usato è ሔማ e anche se non si esclude una sua probabile parantela con la radice ሐመወ =“conjungendi“, 77 ; 447 , ሔማ non appare in nessun lessico gəʿəz perché si tratta di un lemma təgrəña. 37 , definisce ሔማ come “donna che si sposa la prima volta, che non era stata unita ad altr’uomo”. 47 , offer una spiegazione più esauriente. Il termine può essere predicato sia dell’uomo che della donna e significa: “matrimonio ufficiale” sempre benedetto dal prete.’ 93-92 (205-204) n. 4 )

ሶበ

vel ሶቤ፡ particula temporis; forma ሶቤ፡ antiquitus usitatior erat, posthac ሶበ፡ communi usu recepta est, nisi quod ante ሃ፡ forma ሶቤ፡ semper conservata est. [Etymon perobscurum est. Qui eam (sicut إِذَا , ثُمَّ , אֲזַי ) e pronominali propagatam statuunt, literam በ፡ ex alia labiali transformatam, ê^laautem sicut in ይእዜ፡ , አይቴ፡ al. exponendum judicaverint. Ewald in Göttinger p. 1884 ሶበ፡ ( ሶብ፡ ) primitus substantivum (collato arab. سِبَّة ) fuisse censuit].

A)eo tempore^la, tunc^la, tum^la, illico^la, confestim^la, statim^la, rarius absolute, ut: ረኪቦ፡ መጽሐፈ፡ ሶቤ፡ literis inventis tunc^la ; ; ; vel in enuntiatione relativa: እምአመ፡ ነጸረ፡ ሶቤ፡ ex quo tempore conspexit^laSx. Enc.; saepius addito pronomine demonstr.: ይእተ፡ ሶቤ፡ ( ይእቲ፡ ሶበ፡ rom.) τότε ; ; ; εὐθέως ; ሶበ፡ ድኅረ፡ ሞቱ፡ postquam mortui sunt^laLud. ex Enc.; vel ሃ፡ , ሶቤሃ፡ τότε ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; εἶτα τότε ; ἐν ἐκείνῃ τῇ ὥρᾳ ; ወቀትር፡ ሶቤሃ፡ ; εὐθέως ; ; ; ; ; ; ἐξαυτῆς ; παραχρῆμα ; προσφάτως ( nuper^la) ; ምዕረ፡ አውሢአከ፡ ሶቤሃ፡ ፈጽም፡ ቃለከ፡ ; ubi Graecus vocabulum respondens nullum habet ; al., ለሶቤሃ፡ πρὸς καιρόν , ad tempus^la(exiguum) ; እምሶቤሃ፡ inde^la(ab eo tempore), protenus^la ; .

B) ሶበ፡ et { ሶቤ፡ } (ut ; ; ; ; ; ; al.);

1)temporalis^la

a)quum^la, ut^la, ubi postquam^la( ὅτε , ὡς , ἡνίκα , ), Perf., ; ; n. 355 ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; Asc. ; al.; ad particulam causativam prope accedit.

b)dum^la, cum^la, ut^la: Imperf., ; ; .

c)quando^lavel simulac^la, Perf. (Fut. exact.) ; ; ; ; ; vel Imperf.: ሶበ፡ ይትሌዐል፡ ሰማይ፡ ; ; ; ; crebro እስከ፡ ሶበ፡ usque dum^la, donec^la, ut ; ; ; ( እስከ፡ ).

d)quamdiu^la, donec^la, dum^la ; ሊተሰ፡ ኢይሔውዘኒ፡ ዝንቱ፡ ሶበ፡ ርኢክዎ፡ ለመርዶክዮስ፡ ; ἡνίκα ἂν .

e)de actione repetita: quoties^la, quando^la, vel si quando^la( ὅταν , إِذَا ) raro Perf., ut ; plerumque Imperf., ut ; ሶበ፡ ይልእክዎ፡ ; ; ; ሶበ፡ ትጼሊ፡ ; ; ተጋነይ፡ ሶበ፡ ትኤብስ፡ ; ; ሶበ፡ ይሥሕቅ፡ አብድ፡ ; ; ; ; ; ; ; . – Praemisso ቦ፡ significat: est quando^la, ut: ቦ፡ ሶበ፡ ይብል፡ ποτὲ μὲν ἐρεῖ . –

2)conditionalis^la

a)si^lain conditione simplice ( ὅταν , ἐάν , εἰ ): ; ; ; ; ሶበ፡ ጻድቅ፡ እምዕፁብ፡ ይድኅን፡ ረሲዕ፡ በአይቴ፡ ያስተርኢ፡ ; ሠናይ፡ ለሰብእ፡ ሶበ፡ ይነሥእ፡ አርዑቶ፡ ; ሶበ፡ አንተ፡ እንዘ፡ ሰብእ፡ አንተ፡ ትትቀየም፡ ሰብአ፡ እፎ፡ እንከ፡ ትብሎ፡ ; sed hic particulae usus rarior est.

b)creberrime: si^la( לוּ , لَوْ ), ubi significatur id quod sumitur non esse nec fuisse nec futurum esse vel saltem incertum esse. Apodosis adjecta particula እመ፡ vel እም፡ ἄν notari solet (ut: ሶበ፡ ነገርከኒ፡ እምፈነውኩከ፡ ); rarius omittitur, ut ; ; ; in protasi ሶበ፡ nonnumquam suffixa particula ሁ፡ intenditur, ut ሶበሁ፡ ሖርከ፡ ፍኖተ፡ እግዚአብሔር፡ እምነበርከ፡ ለዓለም፡ በሰላም፡ ; ; ; ; ; ; ; (at ሶበ፡ ታአምርኑ፡ εἰ ἔγνως ; est sententia ex interrogativa et conditionali, cujus apodosis omissa est, mixta). Memorabilis est phrasis ሶበ፡ አኮ፡ እመ፡ ኢ፡ si non^la, ut: ሶበ፡ አኮ፡ እመ፡ ኢኮንከ፡ ብእሴ፡ ልሂቀ፡ አንተ፡ እምጸአልኩከ፡ ወእምሠሐቁ፡ ላዕሌከ፡ Rel. Bar.; C.c. Perf. in protasi et apodosi: ሶበ፡ ( ዝንቱ፡ ) ተገብረ፡ እምለብሱ፡ si^la( hoc^la) factum esset, induissent^la ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ሶበ፡ ፈቀድኪ፡ መንፈቀ፡ መንግሥትየ፡ እምወሀብኩኪ፡ si rogares – darem^la ; ; ; ; ; ; vel Imperf. in protasi: እምኀየሰነ፡ ሶበ፡ ኢነሐውር፡ melius esset nobis, si nobis non eundum esset^la ; ; ; ; ; vel sine verbo finito in protasi: ሶበሁ፡ ሰብእ፡ ውእቱ፡ እምሖርነ፡ ኅቡረ፡ ውስተ፡ ዐውድ፡ ; ሶበሁ፡ ብየ፡ ኀይል፡ እምኢምህኩ፡ ከናፍርየ፡ ; ; ; .

3)optativa^la( לוּ , εἰ ), { utinam^la}), Perf. ሶበ፡ ሞትነ፡ ὄφελον ἀπεθάνομεν ; εἰ ; ሶበ፡ ኢተወለድኩ፡ ; ; ; Imperf. ; ; .

ሠለሰ

I,2( a ሠላስ፡ )

1)tertiae^la, ter^lavel tertio facere^laaliquid: ይቤሎሙ፡ ሠልሱ፡ ወሠለሱ፡ ; { ;} ሠሊሶ፡ ጾመ፡ postquam ter jejunavit^la ; ሶበ፡ ሠለሰ፡ ብሂሎታ፡ ዘንተ፡ Athan. de Trin.; ንሤልስ፡ ለከ፡ ዘንተ፡ ስብሐተ፡ tertias has tibi laudes dicimus^la, Prec. Mat.; et ; p. 501.

2)triplicare^la: አመክዕባ፡ ለኲናት፡ ወሠልሳ፡ ለኲናት፡ ; trinum dicere^lavel credere^laDeum: ለዋሕድ፡ አምላክ፡ እንዘ፡ ይሤልሶ፡ Enc.

3)tertium locum tenere^lavel tertium esse^la (quamquam hoc comma corruptum et obscurum est).

4)in tres partes dividere^la .

śallasa

Grébaut
ሠለሰ፡ śallasa I,2 ይሤልስ፡ , ይሠልስ፡ «tripler^fr, faire trois^fr» ― ሶስት፡ አደረገ፡ Ms. BNFabb217, fol. 49r.
121

Leslau
ሠለሰ śallasa triple^en, treble^en, do for the third time^en, act thrice^en (denominative) 529b

ሠገረ

I,1et I,2[{ F. Hitzig, die p. 192 componit ሠገረ፡ cum سرع , at properantiae^lavis radici ሠገረ፡ non inest}; amh. አሸገረ፡ transgredi facere^la]

1)pedem movere, gradus facere^la, gradi^la, incedere^la: Jesus infans^la ሐዊሮ፡ ወሠጊሮ፡ ; ሶበ፡ ሠገረ፡ ምዕረ፡ ወካዕበ፡ περιπατήσας ἅπαξ καὶ δίς ; ; ክህለ፡ ሠጊረ፡ ዘእንበለ፡ በትር፡ ; Christus^la በዘባነ፡ ባሕር፡ ይሤግር፡ βαδίζει ἐπὶ νώτου θαλάσσης

2)ut videtur: grassatorem^la, vagum^la, planum esse^la: ይሠግር፡ (v. ይሤግር፡ ) ወይሰክር፡ .

śagara , śaggara , ሠግረ፡ śagra

Grébaut
ሠገረ፡ śaggara I,2 ይሤግር፡ , ይሠግር፡ «courir^fr, accélérer le pas^fr» ― ተራመደ፡ Ms. BNFabb217, fol. 54v.
137

Leslau
ሠገረ śagara , śaggara I, ሠግረ śagra take a step^en, amble^en, (*) cross^en, go across^en 526b

ዝሕነ

(etiam ዝኅነ፡ ; Lud. ዘሐነ፡ ) I,1[an سكن שׁכן ?]

1)tranquillum esse^lavel fieri^la, sedari^la, de fluctibus: ዝሕነ፡ ho. Acacii in ; ዝሕነ፡ ማዕበል፡ M.M. f. 16;

2)requiescere^la, securum fieri^la: infirmus ሶበ፡ ረከበ፡ ዐቃቤ፡ ሥራይ፡ ይትፈወስ፡ እምሕማሙ፡ ወይዝሕን፡ እምደዌሁ፡

ዐጸባ

1)duritia^la, asperitas^la, gravitas^la, ; ዐጸባ፡ ምንዳቤሆሙ፡

2)necessitas^la: ንግደት፡ ርሕቅት፡ እንተ፡ ኮነት፡ በእንተ፡ ዐጸባ፡ F.N. 24,3; ለእመ፡ ኮነ፡ ህየ፡ ዐጸባ፡ (necessitate urgente) F.N. 3.

a)inopia^la: ሶበ፡ ረከቦሙ፡ ዐጸባ፡ ἐνδεεῖς γενόμενοι ; ለእለ፡ ቦሙ፡ ዐጸባ፡ f. 157,2; ዐጸባ፡ አብ፡ inopia archetypi^la, f. 157,2.

b)difficultas^la, angustiae^la, calamitas^la: በእንተ፡ ዐጸባ፡ መዋዕል፡ ; ፍቁር፡ አማናዊ፡ ይትአመር፡ በጊዜ፡ ዐጸባ፡ Prov. Th. P.

አካል

, m. et fem. , አካላት፡

1)id cui ambitus et capacitas vel concretio convenit i.e. corpus^la, statura^la: አሕማር፡ ዘመጠነዝ፡ አካሎን፡ τὰ πλοῖα τηλικαῦτα ὄντα ; ንህብ፡ እንዘ፡ በአካል፡ ነኣስ፡ Deg.; Christus infans ልህቀ፡ በአምጣን፡ ወበአካል፡ hom. Epiph. Cypr. in ; ሶበ፡ ርእየ፡ መኰንን፡ ናእሰ፡ አካሉ፡ ; in specie justa statura^lavel magnitudo^lahominis adulti: ; እስከ፡ ይበጽሕ፡ ወሬዛ፡ ለመጠነ፡ አካል፡ F.N. 24,2; ለእመ፡ ኢበጽሐ፡ አካለ፡ ፍጻሜሃ፡ et ፍጻሜ፡ መጠነ፡ አካል፡ F.N. 24,2. n. 784

2)substantia^la, hypostasis^la, persona^la, de rebus etiam: natura^la; ὑπόστασις ; ; de personis Trinitatis earumve hypostasi: በከመ፡ አብ፡ ህልው፡ በአካሉ፡ ወወልድኒ፡ ከማሁ፡ ὥσπερ ὁ πατὴρ ἐνυπόστατος οὕτω καὶ ὁ υἱός ; ፪ ገጽ፡ በበአካሎሙ፡ δύο πρόσωπα διῃρημένα κατὰ τὴν ὑπόστασιν ; ዘኢየአምን፡ ከመ፡ ውእቱ፡ ( ዘተሰቅለ፡ ) ፩ አካል፡ እም ፫ አካላት፡ Haim. Ab.; አካላቲሁ፡ ( ለእግዚአብሔር፡ ) ዘውእቶሙ፡ አብ፡ ወወልድ፡ ወመንፍስ፡ ቅዱስ፡ ,5; F.M. 27,7; እግዚአብሔር፡ ዘይሤላስ፡ በአካላት፡ ; de hominibus: ሶበ፡ ርእየ፡ አካሎሙ፡ ( als er sie persönlich kennen lernte ) ; de arboribus: ዕፀው፡ ዘይፈሪ፡ ዕሩየኑ፡ ፍሬሁ፡ ይሁብ፤ አኮሁ፡ በበአካሉ፡ ይፈሪ፡

ʾakāl , ʾakālāt
person^en (‘In the literature,gäṣ { ገጽ፡ } and ʾakal { አካል፡ } are used interchangeably to refer to the three persons of the Trinity.’ 13 n. 53)

Cross-references: for መጠነ፡ አካል፡ መጠን፡

ፍጽምና

perfectio^lavel integritas^laanimi et vitae: ; ሶበ፡ ርእየ፡ ቅድስናሁ፡ ወፍጽምናሁ፡ ; Dei, Cod. Bodl. X ab init.; Cod. Mus. Brit. VIII ab init.

ደንደር

[sine dubio i.q. דַּרְדַּר ; ደንዴር፡ apud ] tribulus^la, spinae^lagenus: ሶበ፡ ርእየ፡ አንከረ፡ እምብዝኀ፡ አሥዋክ፡ ወደንደር፡ እንተ፡ ቍጽርት፡ (sic legas) ውስቴታ፡ አራዊት፡ — Eodem referendum est ደዴር፡ „sorte de mauvaise herbe“, quod d’Abbadie e suo Cod. LXIV mihi communicavit.

አካል

, m. et fem. , አካላት፡

Cross-references: for መጠነ፡ አካል፡ መጠን፡

ጸነ

et ጸነነ፡ I,1[vic. צנע צנח nec non ደነነ፡ ] ይጽንን፡ (sine dubio etiam ይጽነን፡ ) vergere^la, devergere^la, se inclinare^la, labare^la: ዐምድኪ፡ ጸነነ፡ ἔκλινεν ; ; ሰማይ፡ ከመ፡ ጢስ፡ ጸነት፡ (var. pro ጸንዐት፡ ) ; ለእመ፡ ጸነ፡ አረፍት፡ መንገለ፡ ፍኖት፡ F.N. 37; ይጸንን፡ እምሥራቀ፡ ፀሓይ፡ ; ; ኀይለ፡ ሃይማኖት፡ ዘኢይጸንን፡ ወኢይትመየጥ፡ ; ኅሊና፡ ንጹሐ፡ ዘኢይጸንን፡ ጸግወነ፡ ; ; ሶበ፡ ርእየ፡ ከመ፡ ጸነ፡ ልቡ፡ ; ኢትጽንኑ፡ መንገለ፡ ፍኖተ፡ ሕገጋት፡ አፍኣዊት፡ F.M. 18,1; se acclinare^laad aliquid: ኢጸነ፡ ለኪዳኑ፡ (ad promissiones ejus) – : ጸነ፡ ዘ፡ ዘነበለ።

ጽንዐት

1)duritia^la: ጽንዐተ፡ ልብ፡

2)firmitas^la: ጽንዐተ፡ ሥርው፡ Lud. e Mss. Colb.; constantia^la: ሶበ፡ ርእየ፡ ጽንዐቶሙ፡ ; ጽንዐተ፡ ልብ፡ Lud. e Vit. Dan.

3)confirmatio^la, corroboramentum^la, robur^la, vis^la, ; ; ጽንዐተ፡ (v. ጽንዐ፡ ) ኀይለ፡ እክል፡ ἰσχὺς ἄρτου ; በከመ፡ ኀይለ፡ ጽንዐታ፡ .

4)violentia^la, vehementia^la: ጽንዐተ፡ ዝኩ፡ ሥቃይ፡ ; ጽንዐተ፡ ቍር፡ Platt.

ṣǝnʿat

Grébaut
ጽንዐተ፡ ልብ፡ ṣǝnʿata lǝbb «tyrannie^fr» ወሰከ፡ ጽንዐተ፡ ልብ፡ እምነ፡ እኅወ፡ አቡሁ፡ ዘኮነ፡ እምቅድሜሁ። 279, ልብ፡
33

ተሠልጠ

III,1et ተሠለጠ፡ III,2potentem^lavel pollentem fieri^la, potestatem nancisci^laet habere^la, dominari^la: ዘይሤለጥ፡ ἐξουσιάζων ; ; እለ፡ ይሠለጡ፡ ; በ፡ ; ተሠለጥከ፡ በሥጋከ፡ ; ዘይሤለጥ፡ በመንፈሱ፡ ὁ κρατῶν πνεύματος ; ዲበ፡ ; ላዕለ፡ ; አግብርት፡ ተሠልጡ፡ ላዕሌነ፡ ἐκυρίευσαν ἡμῶν ; ; ; ሶበ፡ ርእዩ፡ ከመ፡ ዛቲ፡ ኀጢአት፡ ተሠልጠት፡ ላዕለ፡ ብዙኃን፡ ሰብእ፡ F.M. 13; ለ፡ et Infin., ; . taśalṭa , taśallaṭa

Grébaut
ተሠለጠ፡ taśallaṭa III,2 ይሤለጥ፡ , ይሠለጥ፡ «être autorisé^fr, être accompli^fr» ― ተበየነ፡ , ተጨረሰ፡ Ms. BNFabb217, fol. 49v.
122

Leslau
ተሠልጠ taśalṭa , ተሠለጠ taśallaṭa make oneself master^en, acquire power^en, exercise authority^en, have authority^en, gain mastery (over)^en, rule (over)^en, dominate^en, become powerful^en, prevail^en 530a

ሙአት

1)victoria^la, quam quis reportat: እምኀቤከ፡ ሙአት፡ ; ; ; ; ; እፎ፡ ትኄልዩ፡ አንትሙ፡ ሙአቶሙ፡ (cogitatis eos vincere) ; ለሙአተ፡ ሃይማኖት፡ Jsp. p.325; ሶበ፡ ርእዩ፡ ዘንተ፡ ሙአተ፡

2)victoria, qua quis devincitur, superatio^la, devictio^la: እምድኅረ፡ ሙአተ፡ ኵሉ፡ ሰይጣናት፡

muʾat

Grébaut
ሙአት፡ muʾat et ምዋኤ፡ mǝwwāʾe «victoire^fr, triomphe^fr» ― ማቸነፍ፡ Ms. BNFabb217, fol. 44r.
105

Leslau
ሙአት፡ muʾat victory^en, conquering^en (n) 374b

Cross-references: also ምዋኤ፡

ከለለ

I,2 كَلَّ II, ܟܰܠܶܠ ; כַּלָּל ; גלל et חול 1) coronare^la, : ከለላሃ፡ , et እንዘ፡ ይኬልልዋ፡ ; በ፡ rei ; : ; እምዕበየ፡ ግርማሁ፡ ዝከለሎ፡ (sc. Deus Adamum) ; ምድረ፡ ጽጌ፡ ወፍሬ፡ ከለልከ፡ Deg.; coronam^lavictoriae^latribuere^laalicui,

2)coronae^lainstar^lacingere^la, circumdari^la, circumstare^la: ወይኬልልዎ፡ ወየዐውድዎ፡ κυκλόθεν αὐτοῦ στέφανος ἀδελφῶν ; angeli ሶበ፡ ርእይዎ፡ (Christum) ተወሊዶ፡ ከለልዎ፡ እንዘ፡ ይብሉ፡ ስብሐት፡ በአርያም፡ καταγεραίρειν , Cyr. ad ; ; ; ግሩማን፡ የዐውድዎ፡ (Deum) ወሱራፌል፡ ይኬልልዎ፡ Mavâs. n. 14; ; Hom. Joh.; Ssal. Req.

አንጦልዐ

1)extendere^la, expandere^la: ለፀጋም፡ ወለየማን፡ አንጦልዒ፡ ἐκπέτασον ; አርሕቢ፡ መታክለኪ፡ ወአንጦልዒ፡ ደባትረኪ፡ (o filia Sion)

2)in specie: veli instar expandere^laaliquid, ; አንጦልዐ፡ ውስተ፡ ገጽየ፡ ጽልመተ፡ ; መንጦላዕት፡ እለ፡ ያንጦልዑ፡ ለአብ፡ ዘኢያስተርኢ፡ ; Infin. verb. አንጦሊዕ፡

3)velo obtendere^la, velare^la, operire velo^laaliquid vel aliquem: ሶበ፡ ርእዮ፡ አቡሁ፡ አንጦልዐ፡ ገጾ፡ እምኔሁ፡ ወይቤሎ፡ ረሐቅ፡ እምኔየ፡ – : አንጦልዐ፡ ዘ፡ ጋረደ፡ ዝቅ፡ አሰኘሂ፡ (v. አስጥሂ፡ ) ይ፡

ቄአ

I,1[ קוֹא , قاءَ ] ይቂእ፡ vomere^la, evomere^la: ከመ፡ ኢትቂእ፡ ; ይቀይእ፡ ; ቄአ፡ እምአፉሁ፡ ደመ፡ ብዙኀ፡ ; ከመ፡ ይቂኦ፡ (sc. devoratum) ; ; (Satanae ait:) ሶበ፡ ሰማዕከ፡ ዘንተ፡ ቄእከ፡ ሕምዘ፡ እምአፉከ፡ ላዕለ፡ ሔዋን፡ Macc. f. 23; etiam , revomere^la, respuere^la: እምከመ፡ ሰምዖ፡ ( ለነገረ፡ ጠቢብ፡ ) ይቀይእ፡ ወያገብኦ፡ ድኅረ፡ ዘባኑ፡ ; ቄእክዋ፡ ἠθέτησα αὐτήν . – : ቄአ፡ ወወረቀ፡ ዘ፡ ተፋ።

Search

Input

Keys Combinations

Hold and choose