Lexicon Linguae Aethiopicae

	sample	result
*	custodir	add wildcards to unlimit your string search
?	custodir?	Will find any match for the position with the question mark.
~	ምሕረትከ~	Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
""	"ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡"	Will find the exact string contained between quotes.
()	(verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ	Will find one of the two between brackets and the other string.

III,1

1)vinciri^la, vinculis^lavel catenis constringi^la: እገሪከ፡ ኢተሞቅሐ፡ ; ዘኢተሞቅሐ፡ በማእሰራ፡ .

2)in vincula conjici^la, in carcerem includi^la, in custodiam dari^la: 2 ; ; ; ; ተሞቂሐከ፡ ; ; ተሞቂሖ፡ in vincula conjectus^la Enc.; ; ተሞቅሖ፡ ; ኢያሐዝኖ፡ ተሞቅሖ፡ ወመንሱት፡ ; ; ወለጠ፡ ልብሰ፡ ተሞቅሖቱ፡ .

in vincula conjicere^la ወቅሐ፡ vinctor^la; qui in vincula conjicit^la: ሰገደ፡ ሞቃሒ፡ ለሙቁሓን፡ vincire^la, in vincula conjicere^la ወቅሐ፡ quadril. I ( )

1)vincire^la, vinculis constringere^la, catenas injicere^la, መኑ፡ ውእቱ፡ ዘይሞቅሖ፡ ለእዴየ፡ ; ወሰድዎ፡ ሞቂሖሙ፡ ብሔረ፡ ግብጽ፡ ; ሞቅሕዎ፡ በመዋቅሕት፡ ; ; ; ; ; ሞቅሕዎ፡ በኀጺን፡ ; አዘዘ፡ ይደዮ፡ ጋጋ፡ ውስተ፡ ክሳዱ፡ ወይሞቅሕዎ፡ እደዊሁ፡ ወእገሪሁ፡

quadril. I ( )

II in vincula conjici jubere^la, in custodiam dare^la: ; ; tamoqǝḥa

Grébaut
ተሞቅሐ፡ tamoqǝḥa III,1 ይትሞቃሕ፡ «être lié^fr, enchaîné^fr» ― ታሰረ፡ Ms. BNFabb217, fol. 39v.
93

Leslau
ተሞቅሐ፡ tamoqǝḥa passive of ሞቅሐ moqǝḥa 354a

moqāḥi , ሞቃሕያን፡ moqāḥǝyān

Grébaut
ሞቃሒ፡ moqāḥi , ሞቃሕያን፡ moqāḥǝyān «qui enchaîne^fr» ― አሳሪ፡ Ms. BNFabb217, fol. 39v.
93

Leslau
ሞቃሒ moqāḥi act. part. of ሞቅሐ moqǝḥa 354a

moqǝḥa

Grébaut
ሞቅሐ፡ moqǝḥa , quadrl. I, ይሞቅሕ፡ «lier^fr, enchaîner^fr» ― አሰረ፡ Ms. BNFabb217, fol. 39v.
93

Leslau
ሞቅሐ moqǝḥa put in chains^en, bind with fetters^en, take prisoner^en, cast into prison^en 354a

moqǝḥa

Grébaut
ሞቅሐ፡ moqǝḥa , quadrl. I, ይሞቅሕ፡ «lier^fr, enchaîner^fr» ― አሰረ፡ Ms. BNFabb217, fol. 39v.
93

Leslau
ሞቅሐ moqǝḥa put in chains^en, bind with fetters^en, take prisoner^en, cast into prison^en 354a

ʾamoqǝḥa

Grébaut
አሞቅሐ፡ ʾamoqǝḥa , II, ያሞቅሕ፡ «faire lier^fr, faire enchaîner^fr» ― አሳሰረ፡ Ms. BNFabb217, fol. 39v.
93

Leslau
አሞቅሐ ʾamoqǝḥa causative of ሞቅሐ moqǝḥa 354a

ሞቅሐ

quadril. I ( )

moqǝḥa

Grébaut
ሞቅሐ፡ moqǝḥa , quadrl. I, ይሞቅሕ፡ «lier^fr, enchaîner^fr» ― አሰረ፡ Ms. BNFabb217, fol. 39v.
93

Leslau
ሞቅሐ moqǝḥa put in chains^en, bind with fetters^en, take prisoner^en, cast into prison^en 354a

ሞቅሕ ሞቅሕ

, መዋቅሕት፡

1)vinculum^la, compes^la, catena^la, δεσμός , δεσμοί , ሰበርኩ፡ መዋቅሕቲክሙ፡ ; ; ; ; ; መዋቅሕቲሃ፡ ዘብርት፡ ; አሕመምዎሙ፡ በመዋቅሕት፡ ; ; πέδαι ; እምነ፡ መዋቅሕቲከ፡ ዘእዴከ፡ ; κλοιοί በመዋቅሕት፡ ይትአሰሩ፡ ; κημός ; ἅλυσις ; ; ; ; ; መዋቅሕተ፡ ኀጺን፡

2)carcer^la, custodia^la, vincula^la, φυλακή ; አንበሮሙ፡ vel ወደዮሙ፡ ውስተ፡ ሞቅሕ፡ ; ; ; በውስተ፡ ሞቅሕ፡ ; ; ; ሀለወ፡ ውስተ፡ ሞቅሕ፡ ; በዐጸደ፡ ሞቅሕ፡ ἐν τῇ αὐλῇ τῆς φυλακῆς ; ; ቤተ፡ ሞቅሕ፡ domus custodiae vel vincolorum i.e. carcer: ; ; ; ; ; ; ; ; ; .

, መዋቅሕት፡

moqǝḥ , mawāqǝḥt

Grébaut
ሞቅሕ፡ moqǝḥ , መዋቅሕት፡ mawāqǝḥt «chaîne^fr, lien^fr, compedes^it (entrave pour les pieds)» ― ሰንሰለት፡ , የእግር፡ ብረት፡ Ms. BNFabb217, fol. 39v.
93

Leslau
ሞቅሕ moqǝḥ , ( መዋቅሕት፡ mawāqǝḥt ) chain^en, band^en, bond^en, fetter^en 354a

Cross-references: for ቤተ፡ ሞቅሕ፡ ቤት፡

moqǝḥ , mawāqǝḥt

Leslau
ሞቅሕ moqǝḥ , ( መዋቅሕት፡ mawāqǝḥt ) chain^en, band^en, bond^en, fetter^en 354a

Cross-references: for ቤተ፡ ሞቅሕ፡ ቤት፡

ሞቅሐ

quadril. I ( )

moqǝḥa

Grébaut
ሞቅሐ፡ moqǝḥa , quadrl. I, ይሞቅሕ፡ «lier^fr, enchaîner^fr» ― አሰረ፡ Ms. BNFabb217, fol. 39v.
93

Leslau
ሞቅሐ moqǝḥa put in chains^en, bind with fetters^en, take prisoner^en, cast into prison^en 354a

ሞቅሐ

quadril. I ( )

moqǝḥa

Grébaut
ሞቅሐ፡ moqǝḥa , quadrl. I, ይሞቅሕ፡ «lier^fr, enchaîner^fr» ― አሰረ፡ Ms. BNFabb217, fol. 39v.
93

Leslau
ሞቅሐ moqǝḥa put in chains^en, bind with fetters^en, take prisoner^en, cast into prison^en 354a

ሐብስ ቤት ቤት ሞቅሕ

arab. حَبْسٌ carcer^la ; – : ሐብስ፡ ዘ፡ ቤተ፡ ጽልመት፡ , m. et fem. , አብያት፡

1)domus^la, domicilium^la, ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; . ; ዐቢይ፡ ቤት፡ , ንኡስ፡ ቤት፡ ; ቤተ፡ ምክራም፡ ወቤተ፡ ሐጋይ፡ ; ቤት፡ ምሩግ፡ ; ቤተ፡ ዐስብ፡ ; aliâs sexcenties. In loci in domo^laalicujus: ; ; . In specie:

a)tentorium^la: አብያት፡ σκηνώματα ; ; ; ; ቤተ፡ ስምዕ፡ tabernaculum testimonii^laseu foederis^la ; .

b)domus regia^la, palatium^la, arx^la: ቤተ፡ ንጉሥ፡ ; ; ; ; ; ;

c)aedes^la, templum^laDei deorumve, ; ; ; ; ቤተ፡ ጣዖታት፡ ; አብያተ፡ አማልክት፡ ; ; ; ; ; ; ቤተ፡ መቅደስ፡ ; ; ;

d)ecclesia^la(tam aedificium quam congregatio fidelium): ቤተ፡ እግዚአብሔር፡ ; ቤተ፡ ክርስቲያን፡ ( ክርስቲያን፡ ) ; ; በእንተ፡ አብያተ፡ ክርስቲያናት፡ ወንዋያተ፡ ቅድሳቲሆን፡ ; ; ; .

e)pars domus^la

α)conclave^la, cubiculum^la: ባእ፡ቤተከ፡ εἰς τὰ ταμεῖά σου ; ; τὸ παστοφόριον ; ቤተ፡ አንስት፡ gynaeceum^la ; ; አብያተ፡ አንስት፡ ; .

β)cella^la, cellula^lamonachorum, Reg. Pach.; ፫፻አብያተ፡ መንኮሳት፡

γ)aedicula^la, sacellum^laecclesiae,

f)In specie nota has compositiones: ቤተ፡ ላሕ፡ domus lugubris^la ; ; ; ቤተ፡ ልብስ፡ sacrarium^la, ubi vestes^laecclesiae asservantur^la, Th. P. in ad Jonam; ቤተ፡ ሐኖት፡ macellum^la( ሐኖት፡ ); ቤተ፡ መምህራን፡ academia^la(Atheniensis) ; ቤተ፡ ምሥዋዕ፡ θυσιαστήριον ; ቤተ፡ ምሥያጥ፡ οἶκος ἐμπορίου ; ቤተ፡ ምርፋቅ፡ triclinium^la, refectorium^lain monasteriis, Lud.; ቤተ፡ ምሳሕ፡ coenaculum^la ; ቤተ፡ መንግሥት፡ sedes regia^la ; ; ቤተ፡ ሞቅሕ፡ carcer^la ; ; (coll. ቤተ፡ ዐናብስት፡ ወድብ፡ carcer leonum et ursorum^la ); ቤተ፡ ሙታን፡ sepulchrum^la (coll. ; ቤትየ፡ ዘለዓለም፡ ); ቤተ፡ መዝገብ፡ thesaurus^la, aerarium^la (coll. ይትረኀዉ፡ አብያት፡ ዘውስቴቶሙ፡ ተዘግቡ፡ ነፍሳት ); ቤተ፡ ማይ፡ latrina^la, ut: ኰስተረ፡ አብያተ፡ ማይ፡ ( etiam sub መስሐብ፡ ); ቤተ፡ መያሲ፡ caupona^la ; ; ቤተ፡ መጻሕፍት፡ bibliotheca^la ; ; ቤተ፡ ስታይ፡ conclave potorium^la ; ቤተ፡ ብለኔ፡ balneum^la ; ቤተ፡ ነግድ፡ xenodochium^la, hospitium^la, deversorium^la ; ; ቤተ፡ ወይን፡ οἶκοι τοῦ οἴνου ; ቤተ፡ ዝሙት፡ πορνεῖον lupanar^la ; ቤተ፡ ድውያን፡ nosocomium^la ( ); ቤተ፡ ግዝዕ፡ οἶκος πότου ; ቤተ፡ ጸሎት፡ ; ; ቤተ፡ ፍሥሓ፡ οἶκος εὐφροσύνης ; ቤተ፡ ፍንዱቅ፡ deversorium^la, Th. P. in not. ad { ; ቤተ፡ ደራስዛን፡ academia^la ; ቤተ፡ ጸብኅ፡ culina^laLud.}

2)domus^lai.e.

a)familia^la ; n. 536 እገብር፡ ሊተ፡ ቤተ፡ ; ሰብአ፡ ቤቱ፡ ; ; ; አብያቲሆሙ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ;

b)prosapia^la, progenies, gens^la, e familia^laalicujus oriundi^la: ኢትትዐወር፡ እምዘርአ፡ ቤትከ፡ ἀπὸ τῶν οἰκείων τοῦ σπέρματός σου ; ቤተ፡ ዳዊት፡ ; ; ቤተ፡ አቡከ፡ ; ; ; ቤተ፡ እስራኤል፡ ; ; ; ; ; ; p. 498 n. 19.

c)res familiaris^la ; ሥራዕ፡ ቤተከ፡ .

3)receptaculum^la, theca^la: አብያተ፡ አፈው፡ φιάλαι τοῦ ἀρώματος ; ቤተ፡ እድ፡ ἐγχειρίδιον manubrium^la FH; ቤተ፡ መዋጽሕት፡ σπονδεῖα ; ቤት፡ ለምጽዋሪሃ፡ ; ; in specie vagina^lagladii ; ; ; ; .

, m. et fem. , አብያት፡

a)tentorium^la: አብያት፡ σκηνώματα ; ; ; ; ቤተ፡ ስምዕ፡ tabernaculum testimonii^laseu foederis^la ; .

b)domus regia^la, palatium^la, arx^la: ቤተ፡ ንጉሥ፡ ; ; ; ; ; ;

c)aedes^la, templum^laDei deorumve, ; ; ; ; ቤተ፡ ጣዖታት፡ ; አብያተ፡ አማልክት፡ ; ; ; ; ; ; ቤተ፡ መቅደስ፡ ; ; ;

e)pars domus^la

β)cella^la, cellula^lamonachorum, Reg. Pach.; ፫፻አብያተ፡ መንኮሳት፡

γ)aedicula^la, sacellum^laecclesiae,

2)domus^lai.e.

a)familia^la ; n. 536 እገብር፡ ሊተ፡ ቤተ፡ ; ሰብአ፡ ቤቱ፡ ; ; ; አብያቲሆሙ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ;

c)res familiaris^la ; ሥራዕ፡ ቤተከ፡ .

, መዋቅሕት፡

ḥabs ወአዘዘ፡ ይዕፅውዎ፡ ውስተ፡ ቤተ፡ ሐብስ ʻHe gave them an order that they shut him up in a prison^en’ 76 l. 24 (ed.), 66 l. 22 (tr.) (ʻThe use of the word ḥabs for prison, as opposed to Gǝʿǝz moqǝḥ { ሞቅሕ፡ } indicates that, at that time, there was, indeed, a strong Arabic culture in this region.’ 66 n. 187)

Leslau
ሐብስ ḥabs prison^en 225a

bet , ʾabyāt

Compounds
ቤተ፡ beta , ቤት፡ bet house of^en

a) በረከት፡ ቤት፡ barakat bet , ቤተ፡ በረከት፡ beta barakat ‘house of gifts’, probably a room (a tent) where gifts given to the king were stored (see also the comment below) ወውስቴቶሙ፡ ያግብኡ፡ ኩሎ፡ መንግሠ፡ ዘመጽአ፡ እምኵሉ፡ ብሔረ፡ ኢትዮጵያ፡ ሠናየ፡ ንዋየ፡ ዘይበቍዕ፤ ወዘይበቍዕሰ፡ ውስተ፡ ቤተ፡ መንግሥት፡ ወበረከት፡ ቤት፡ ‘On y réunissait les revenus provenant de toute l’Éthiopie, des objets de luxe et tout ce qui était utile; ce qui ne servait pas était placé dans le Mangešet Bêt et dans le Barakat Bêt^fr’ 37 l. 6–9 (ed.), 37 l. 5–8 (tr.); ወእምዝ፡ ቦአ፡ ንጉሥ፡ ውስተ፡ ጽርሑ፡ ወአዘዘ፡ ከመ፡ ይሰዱ፡ ኵሉ፡ ንዋየ፡ ዘነበረ፡ ውስተ፡ ናዝሬት፡ ቤት፡ መንግሥት፡ ቤት፡ ወበረከት፡ ቤት፡ ወገደል፡ ቤት፡ ኀበ፡ ገሰምቤ፡ ሸዋ፡ ከመ፡ ይንበር፡ ወይትአቀብ። ‘Le roi rentra ensuite dans sa demeure et ordonna de transporter à Gasambê du Shoa, pour y être placées et y être gardées, toutes les richesses qui étaient dans le Nazrêt Bêt, le Mangeset Bêt, le Barakat Bêt et le Gadal Bêt^fr’ 115 l. 4–7 (ed.), 115 l. 5–9 (tr.); ወበበረከት፡ ቤት፡ ሚካኤል፡ ‘le barakat bēt, Mikāʾēl {should be ‘dans le...’}^fr’ 37 l. 13 (ed.), 44 l. 1 (tr.); ወሞቅሖ፡ ወወደዮ፡ ውስተ፡ ቤተ፡ በረከት፡ ‘(Celui-ci) le (fit) enchaîner et le jeta dans {beta barakat}^fr’ 88 l. 5–7 (ed.), 50 l. 25–26 (tr.) (‘Littéralement «maison de bénédiction» on attendrait ici un mot tel que ቤተ፡ ሞቅሕ፡ («prison»).’ 70 n. 124 But Colin’s conjecture is rather untenable.), በረከት፡

b) ቤተ፡ ማኅበር፡ beta māḫbar house of the community ዘቤተ፡ ማኅበር፡ ፩ ‘une à la bēta māḫbar (maison de la communaute)^fr’ 7 l. 7 (ed.), 7 l. 13–14 (tr.), ማኅበር፡

c) (Dillmann 1 f) ቤተ፡ ግብር፡ beta gǝbr house in which the bread and wine for the Eucharist are prepared ናዕዴር። ላዕላይ፡ ደጄ፡ ሰላም። ወውሣጣይ፡ ደጄ፡ ሰላም፡ ወቤተ፡ ግብር። ‘Le Nāʿdēr [aura soin] de la partie supérieure (?) du (?) daǧē salām, [du] daǧē salām intérieur, et [de] la maison réservée à la préparation des espèces eucharistiques (bēta geber)^fr’ 11 l. 1–2 (ed.), 11 l. 10–12 (tr.), ግብር፡

d) መንግሥ፡ ቤት፡ mangǝś bet royal palace^en ወበዚር፡ ወንጅ፡ በመንግሥ፡ ቤት፡ ገብረ፡ ሚካኤል፡ ‘le baǧerwand de la maison royale (manges bēt), Gabra Mikāʾēl^fr’ 37 l. 11 (ed.), 43 l. 35–36 (tr.), መንግሥ፡

e) መጽሐፍ፡ ቤት፡ maṣḥaf bet ‘house of books’, precise meaning unknown ወቃል፡ አፄ፡ መጽሐፍ፡ ቤት፡ ስርጓን፡ ገዬ፡ ‘le qāl aṣē maṣḥaf bēt, Serguān Gayē^fr’ 33 l. 14 (ed.), 38 l. 29–30 (tr.), መጽሐፍ፡

f) ንቡር፡ ቤት፡ nǝbur bet meaning unknown 11 l. 24 (ed.), 12 l. 12 (tr.), ንቡር፡

g) እቃ፡ ቤት፡ ʾǝqā bet , ዕቃቤት፡ ʿǝqābet church treasury^en ዕቃቤት፡ ዓቃቢ፡ ቄስ፡ ወልደ፡ አረጋይ፡ ‘le ʿeqābēt ʿĀqābi, le prêtre Walda Aragāy^fr’ 61 l. 27 (ed.), 74 l. 2 (tr.), እቃ፡

Cross-references: for እቃ፡ ቤት፡ ዐቃቢ፡ ዐቃቢ፡ (TraCES)

h) ግምዣ፡ ቤት፡ gǝmžā bet storage house^en, treasury^en ውእቱ፡ ጊዜ፡ ሖረ፡ ኀበ፡ ግምዣ፡ ቤት፡ ታቦተ፡ እግዝእትነ፡ ማርያም፡ ወኀበ፡ ቤተ፡ ክርስቲያን፡ ዘእግዝእነ፡ ኢየሱስ፡ ክርስቶስ። ‘Alors il entra dans le gemǧā bēt, chapelle de Notre-Dame Marie, et dans l’église de N. S. Jésus-Christ^fr’ 98 l. 14–16 (ed.), 111 l. 31–32 (tr.), ግምዣ፡

Grébaut
ቤተ፡ ሐኖት፡ beta ḥanot «boucherie^fr» ― የበጋማች፡ ቤት፡ Ms. BNFabb217, fol. 26r., ሐኖት፡
53
ቤተ፡ ሞቅሕ፡ beta moqǝḥ «prison^fr» ― ግዛት፡ Ms. BNFabb217, fol. 39v. ( የግዛት፡ ቤት፡ 872; ግዛት፡ ቤት፡ 338.), ሞቅሕ፡
93

Leslau
ቤተ፡ ሐኖት beta ḥanot tavern^en, ሐኖት፡ 238b
ቤተ፡ መሥዋዕት beta maśwāʿt altar^en, መሥዋዕት፡ 538b
ቤተ፡ መሪራን beta marirān a rebellious house^en, transcription of Heb. ‘beṯ mǝrī’ 360a
ቤተ፡ ሞቅሕ beta moqǝḥ prison^en, ሞቅሕ፡ 354a
ቤተ፡ ሥዕል beta śǝʿl oratory^en, private chapel of a sovereign where there is an icon^en (instead of an ark), ሥዕል፡ 525a

Cross-references: for ቤት፡ ጠባቂ፡ ጠባቂ፡

bet , ʾabyāt

Compounds
ቤተ፡ beta , ቤት፡ bet house of^en

f) ንቡር፡ ቤት፡ nǝbur bet meaning unknown 11 l. 24 (ed.), 12 l. 12 (tr.), ንቡር፡

Cross-references: for እቃ፡ ቤት፡ ዐቃቢ፡ ዐቃቢ፡ (TraCES)

Cross-references: for ቤት፡ ጠባቂ፡ ጠባቂ፡

moqǝḥ , mawāqǝḥt

Leslau
ሞቅሕ moqǝḥ , ( መዋቅሕት፡ mawāqǝḥt ) chain^en, band^en, bond^en, fetter^en 354a

Cross-references: for ቤተ፡ ሞቅሕ፡ ቤት፡

በ

praepos. insepar. [ בְּ , ܒ , بِ ]; Pron, suff. ብየ፡ (etiam ቢየ፡ ; ; in ; al.), ብነ፡ , ብከ፡ ብኪ፡ ብክሙ፡ ብክን፡ , m. ቦ፡ (ut ) vel ቦቱ፡ , fem. ባ፡ vel ባቲ፡ , m. ቦሙ፡ fem. ቦን፡ vel ቦቶን፡ vel ቦንቱ፡ ( ; ; ; ).

1)de loco,

a)in quo quid est vel esse cogitatur: in^la, በቤተ፡ መቅደስ፡ in templo^la ; በጽጕ፡ in plateis^la ; በሰማያት፡ in coelis^la ; በምድር፡ ; በኵሉ፡ በሓውርት፡ ; በቤተ፡ ሞቅሕ፡ ; መጽአ፡ በፍኖተ፡ ጽድቅ፡ ; በብሔረ፡ ግብጽ፡ ; በሐቅል፡ ; በጌራራ፡ ; ; በመቅፁት፡ ; ይቤ፡ በልቡ፡ ; በመንፈሰ፡ ዚአሁ፡ ; በህየ፡ ; 21; በዝየ፡ ; በአይቴ፡ ; በዳግም፡ secundo loco^la ; በሣልስ፡ tertio loco^la ; አምጽእዎ፡ በዐራቱ፡ ኀቤየ፡ ; ቦቱ፡ ሀለውነ፡ ; .

α)nonnumquam in^lai.e. super^la: በአንሕስት፡ ; ቁም፡ በእገሪከ፡ ; ; ትሰክብ፡ በገቦከ፡ ዘጸጋም፡ .

β)vel per^la: የዐርጉ፡ ወይወርዱ፡ ቦቱ፡ ( ለሰዋስው፡ ) ; ዘይጸወር፡ በአንቀጽ፡ ; ; በስቍረተ፡ መርፍእ፡ ገመለ፡ አኅለፈ፡ Enc.

b)in quem quid movetur vel immittitur, in^la; ወደቁ፡ በገጽየ፡ ; ወሰዱ፡ ለዳዊት፡ ርእሶ፡ በኬብሮን፡ ; ንግሮሙ፡ በእዝኖሙ፡ ; ሞቅሖ፡ በቤተ፡ ሞቅሕ፡ ; .

c)cui quid vicinum vel propinquum est, in^la, ad^la, apud^la, juxta^la( an ): በመንገድ፡ ; በፈለገ፡ ኮቦር፡ ; ; በኆኅት፡ ; በዝ፡ ደብር፡ ; ; ; ንበር፡ በየማንየ፡ ; ; ገጸ፡ በገጽ፡ facie ad faciem^la ; ዐይነ፡ በዐይን፡ ; hincpost verba apprehendendi: አኀዘኒ፡ በድማሕየ፡ ; አጽናዕኩከ፡ በየማንከ፡ ; adjungendi: ይእስሩ፡ በክሣዱ፡ ማሕረፀ፡ ; ይፅምድዎሙ፡ ለአፍራስ፡ በሰረገላ፡ ; adhaerendi ; offendendi ; .

2)de tempore ita ut respondeant

a)in^lavel Ablativus: በካልእ፡ ዓመት፡ ; በውእቱ፡ መዋዕል፡ ; በአይ፡ ሰዓት፡ ; በሣልስት፡ ዕለት፡ ; በይእቲ፡ ሌሊት፡ ; በጽባሕ፡ ; በኵሉ፡ ሰዓት፡ ; በቀዳሚ፡ ; በዝ፡ ጊዜ፡ ; በጊዜሃ፡ ; በደኃሪ፡ ንፍኀተ፡ ቀርን፡ ; n. 479 በበዓሎሙ፡ ለአይሁድ፡ ; በሀልዎ፡ ዚአየ፡ ኀቤክሙ፡ ; በቀዳሚ፡ ንብረቶሙ፡ .

b)per^lavel Accusativus: በኵሉ፡ መዋዕሊሁ፡ ዘሐይወ፡ l ; ; በዝ፡ ኵሉ፡ ኢሀሎኩ፡ በኢየሩሳሌም፡ ; ;

c)intra^la, post^la ; ; በብዙኅ፡ መዋዕል፡ .

d) በሳብዕት፡ septima vice^la ; በሣልስ፡ tertia vice^la ; በምዕር፡ ; .

3)Transfertur ad

a)statum vel conditionem, in quibus quis vel quid versatur aliquidve facit: ይወፅእ፡ እምህየ፡ በሰላም፡ ; አዐቅበከ፡ በኵሉ፡ ፍኖትከ፡ ; በዳኅን፡ ; ይኩን፡ ንብረትነ፡ በኵሉ፡ ጽድቅ፡ ; ሕየው፡ በፍሥሓ፡ ; በኢያእምሮ፡ ; በትፍሥሕት፡ ; ; ; በምንዳቤየ፡ ; አንስት፡ ይንበራ፡ በገቢረ፡ ሠናይ፡ ; በዕረፍት፡ ይሄሉ፡ ; ቦቱ፡ ሑሩ፡ ; ; .

b)res, quibus quis vel quid circumdatur, vestitur, ornatur: ይመጽኡ፡ በአልባሰ፡ አባግዕ፡ ; ; ; ; ንትዐጸፍ፡ በዝንቱ፡ τοῦτο περιβάλωμεν ; ለበጥዎ፡ በወርቅ፡ ; ቀፈልዎ፡ በብሩር፡ ; ይሜግቡ፡ በጽድቅ፡ መንበሮ፡ ; ይኬልለከ፡ በሣህሉ፡ .

c)comitatum et societatem: cum^la, ; ; ; ጾርዎ፡ መላእክት፡ ነፍሶ፡ ወሰረሩ፡ ባቲ፡ እስከ፡ አርያም፡ ; ይረውጹ፡ በመጻሕፍተ፡ ንጉሥ፡ 2 ; ; ከመ፡ ትምጻእ፡ ላዕሌየ፡ በበትር፡ ወበእብን፡ ; ; ; ; ; ባሕር፡ በምልአ፡ ; በፈሪሀ፡ እግዚአብሔር፡ .

α)de cantu et instrumentis musicis, ad^laquorum sonum cantant vel saltant: አኀዙ፡ ይዝፍኑ፡ በማሕሌተ፡ እግዚኦሙ፡ ; ; ; .

β)cum^laalqa re i.e. ea non obstante^la( licet^la): ; ; ; በኵሉ፡ ዝንቱ፡ ; ወበዝኒ፡ ኢፈራህክሙኒ፡ ; ; ; ; .

d)materiam, qua vel e qua quid fit: በእበን፡ ትነድቅ፡ ምሥዋዐ፡ ; ንሕንጽ፡ በእብን፡ ; ሰብአ፡ ፈጠርከ፡ በንስቲት፡ ነጠብጣብ፡

e)instrumentum, quo quis utitur: ope^la, auxilio^lavel Ablativus, የሐውር፡ በክነፈ፡ ነፋስ፡ ; ከመ፡ በሐብል፡ የአኀዝዎ፡ ; ትገብር፡ ባቲ፡ ( ለበትር፡ ) ተኣምረ፡ ; ; ; ቀተልኮ፡ በኲናት፡ ; በበትር፡ ይዘብጥዎ፡ ; ይትዋነዩ፡ በዕንዚራት፡ ; ወገሮሙ፡ በእብን፡ ; ባቲ፡ ንባርኮ፡ ; ይትሜከር፡ በፍትወተ፡ ዚአሁ፡ ; በዘክሮ፡ 2 ; al. innumeris in locis, nam frequentissimus est hic praepositionis usus. In specie nota: ሰትየ፡ በገይብ፡ bibit e poculo^la ; ; በመጥባሕትከ፡ ሕየው፡ gladio tuo vive^lai.e. vitam sustenta^la ; ; ዘመዉ፡ በአንስቲያ፡ ; .

f)auctorem, a^laquo vel per^laquem quid fit: ብየ፡ ነገሥት፡ ይነግሡ፡ ; ከመ፡ ትትዐየሮ፡ ለእግዚአብሔር፡ በሐዋርያቲከ፡ ; ዘቦቱ፡ ይመጽእ፡ መንሱት፡ ; ; ; ; ኵሉ፡ ቦቱ፡ ኮነ፡ ; saepius post verba passiva, ut ; ; ; .

g)causam efficientem: ሞተ፡ በቍር፡ ; ; ይመጽእ፡ ሕልም፡ በብዙኅ፡ መከራ፡ ; ትውዕዩ፡ በእሳት፡ .

h)causam remotiorem: ob^la, propter^la, ; ; ; ያረምሙ፡ በምክረ፡ ዚአየ፡ ; ይትባረክ፡ በዘርእከ፡ ; conjunctum Infin., ut: በኀጢአ፡ ንዋይ፡ ; በፈሪህ፡ quod timent^la al.; n. 480post verba gaudendi: በዝ፡ ትትፈሥሑ፡ ; ; mirandi: አንከረ፡ በሕይወቱ፡ (quod adhuc vivus erat) ; fastidiendi ; ; pudefiendi ; invidendi: ኢትቅናእ፡ በፍናዊሆሙ፡ .

i)pretium, quo quid acquiritur, venditur, fit ( pro^la), ; ; ; ; ; ; ; ; ; ሐነጸ፡ አብያተ፡ ክርስቲያናት፡ በውእቱ፡ ወርቅ፡ ; post verba ulciscendi et remunerandi: እትበቀሎሙ፡ በኀጢአቶሙ፡ ; የዐስየከ፡ ተስናነ፡ በንዋይከ፡ .

k)auctoritatem, qua nixus vel missus quis agit: በትእዛዘ፡ እግዚአብሔር፡ ; በቃለ፡ እግዚአብሔር፡ ; በስመ፡ እግዚአብሔር፡ ; በመባሕተ፡ መኑ፡ ; በመንፈስ፡ ቅዱስ፡ ይቤ፡ .

l)numen, per^laquod quis jurat vel obsecrat: ( መሐለ፡ ); ( ረገመ፡ ); በደሙ፡ ለአቤል፡ ጻድቅ፡ (obsecro vos) ; ; በእግዚአብሔር፡ ኢትሚጠኒ፡ per Deum! ne me rejicias!^la

m)argumentum, e quo cognoscunt, et normam, ad quam metiuntur, aestimant, comparant: ex^la, secundum^la, pro^la, cum^la, በዝንቱ፡ ናአምር፡ ; ; ; በሕገ፡ ሙሴ፡ κατὰ τὸν νόμον ; በኍልቈ፡ መዋዕል፡ ዘ፡ ; ; በሥምረትከ፡ ; በፍትወተ፡ ልቦሙ፡ ; በእግረ፡ ደቂቅ፡ ነሐውር፡ ; ንግበር፡ ሰብአ፡ በአርአያነ፡ ወበአምሳሊነ፡ ; ኅዳጥ፡ በኍልቍ፡ ; ; በላዕከ፡ እክለ፡ በመዳልው፡ ; ያገምር፡ ፪ በመስፈርተ፡ ዘርእ፡ ; ; ኑኁ፡ ዕሥራ፡ በእመት፡ ; ; ይትሜሰል፡ በሰይጣን፡ ,1; ተዐርዮ፡ በ፡ ; ኀብረ፡ በ፡ Nota etiam: ፭፻ በ፭፻ ርቡዕ፡ (longitudine) quingentos^laad^lavel per^laquingentos^la(latitudine) ; .

n)rationem et modum: ይሰርሕ፡ ሎቱ፡ በጥበብ፡ ወበጽንዕ፡ ; በኵሉ፡ ልብየ፡ ; ; ዘሰአልክሙ፡ በጸሎት፡ ; ; በእፎ፡ ; ; በአይቴ፡ ; ; creberrime substantivis, infinitivis et participiis praefixum adverbia efficit: ኰነነ፡ በዐመፃ፡ ; በግፍዕ፡ ; ጸርኀ፡ በዐቢይ፡ ቃል፡ ; በእግር፡ ; በ፩ አፍ፡ ; በጸጋ፡ ; በጕሕሉት፡ ; በጽድቅ፡ ; በርስት፡ ; በሐሰት፡ ; በፈቃድ፡ ,3; በጽርዕ፡ gracce^la ; በሠናይ፡ ; በንጹሕ፡ ; በሕሡም፡ ; በኅቡእ፡ ; በፍጡን፡ ; በጽሚት፡ , al.

o)denique usurpatur ad objecta, in quibus versatur vel ad quae pertinet ( c) actio, variis verbis subjungenda:

α) ምሁር፡ በ፡ peritus rei^la ; ይጠብቡ፡ በግብሮሙ፡ ; በኪኖሙ፡ ; ሥሉጥ፡ በ፡ ἐξουσίαν ἔχων ἐν ; ተሠርሐ፡ በኵሉ፡ .

β) ርእየ፡ በ፡ adspicere^la ; ነጺሮ፡ በናእሰ፡ መዋዕሊሁ፡ ratione habita juventutis ejus^laF.M. 10,3; ተናገረ፡ በ፡ de^la ; ; ; ; አልቦ፡ ዘአእመረ፡ ቦሙ፡ ( wußte um sie ) 2 .

γ) አምነ፡ vel ተወከለ፡ በ፡ ; ; ; ; ሐሰወ፡ በ፡ ; ክሕደት፡ በእግዚአብሄር፡ ;

δ) ረኵሰ፡ በ፡ ; ; ተቀደሰ፡ በ፡ ; እሴባሕ፡ በ፡ ; ሠምረ፡ በ፡ ; ተዐቅፈ፡ በ፡ .

ε)( contra^la): አሕሠመ፡ በ፡ ; ንግሩ፡ ብየ፡ ; አስማዕኩ፡ ብከ፡ ; ሶበ፡ ተአዘዘ፡ ቦሙ፡ ስነነ፡ አክይስት፡ ; ትትቈናደዩ፡ ብየ፡ ; n. 481 ዘእገብር፡ በፈርዖን፡ ; .

p)de በ፡ penes^lamox sub በ፡ ; . — Permultis aliis praepositionibus et conjunctioni ከመ፡ q.v., praeponi solet በ፡

ሞቅ

calor^la, soli ; ; ; ; ነፋሰ፡ ሞቅ፡ . moq

Grébaut
ሞቅ፡ moq «chaleur^fr» ― ሙቀት፡ Ms. BNFabb217, fol. 43v.
104

Leslau
ሞቅ moq warmth^en, heat^en 375a

ሞተ ሞተ

I,1[i.q. מוּת ܡܺܝܬ مَاتَ ; amh. ሞተ፡ ] ይሙት፡

1)mori^la, de hominibus sexcenties, ut ; ; ; እስመ፡ ጌሠመ፡ ንመውት፡ ; እምድኅረ፡ ሞተ፡ ; እለ፡ ሞቱ፡ mortui^la ; ; ሙት፡ ; መዊቶሂ፡ ተነበየ፡ በድኑ፡ ; ሐይውኒ፡ ወመዊትኒ፡ ; ሞተ፡ ትመውቱ፡ ; ; ; ሞተ፡ እመዊት፡ ይሙት፡ ; በሞት፡ ለይሙት፡ ; de bestiis ; ; neque solum de iis qui morte naturali sed etiam de iis, qui morte violenta moriuntur: ; ; θανατούσθω ይሙት፡ ; ; ἀπολοῦνται ; πίπτειν ; ; በ፡ causae vel instrumenti ; ; ሞተ፡ በቍር፡ ; ; ; ; ትመውት፡ አንተ፡ በእበደ፡ ዚአሁ፡ ; እንበይነ፡ , ut: እለ፡ ሞቱ፡ እንበይነ፡ ሐዘን፡ . Immortalitas^laest ኢመዊት፡ ; immortalis^la ዘኢይመውት፡ ; ; ; 1 ; ; ; ሕይወት፡ ዘኢይመውት፡ .

2)dicitur

a)de plantis: እመ፡ ሞተ፡ አዕጹቂሁ፡ ; ; ;

b)de sole (eclipsi obscurato) .

c)de animi facultatibus et affectionibus: ; ሞተት፡ ኅሊና፡ እምኔሁ፡

d)de hominibus, qui vires vel consuetudines ex se enecant, እምነ፡ consuetudinis: ሞትነ፡ እምኀጢአት፡ Platt; ; ; ሙት፡ እምነ፡ ፍትወታቲሁ፡ ለዝ፡ ዓለም፡

I,1[i.q. מוּת ܡܺܝܬ مَاتَ ; amh. ሞተ፡ ] ይሙት፡

2)dicitur

a)de plantis: እመ፡ ሞተ፡ አዕጹቂሁ፡ ; ; ;

b)de sole (eclipsi obscurato) .

c)de animi facultatibus et affectionibus: ; ሞተት፡ ኅሊና፡ እምኔሁ፡

d)de hominibus, qui vires vel consuetudines ex se enecant, እምነ፡ consuetudinis: ሞትነ፡ እምኀጢአት፡ Platt; ; ; ሙት፡ እምነ፡ ፍትወታቲሁ፡ ለዝ፡ ዓለም፡

mota

Grébaut
ሞተ፡ mota I,1 ይመውት፡ , ይሙት፡ «mourir^fr» ― ሞተ፡ Ms. BNFabb217, fol. 43v.
104

Leslau
mwt ሞተ mota (yǝmut) die^en
ዘይመውት zayǝmawwǝt mortal^en
ዘኢይመውት zaʾiyyǝmawwǝt immortal^en 375b

mota

Grébaut
ሞተ፡ mota I,1 ይመውት፡ , ይሙት፡ «mourir^fr» ― ሞተ፡ Ms. BNFabb217, fol. 43v.
104

Leslau
mwt ሞተ mota (yǝmut) die^en
ዘይመውት zayǝmawwǝt mortal^en
ዘኢይመውት zaʾiyyǝmawwǝt immortal^en 375b

ግብታዊ

subitus^la, repentinus^la, improvisus^la: ሞተት፡ በሞት፡ ግብታዊ፡ .

ሞተ

I,1[i.q. מוּת ܡܺܝܬ مَاتَ ; amh. ሞተ፡ ] ይሙት፡

2)dicitur

a)de plantis: እመ፡ ሞተ፡ አዕጹቂሁ፡ ; ; ;

b)de sole (eclipsi obscurato) .

c)de animi facultatibus et affectionibus: ; ሞተት፡ ኅሊና፡ እምኔሁ፡

d)de hominibus, qui vires vel consuetudines ex se enecant, እምነ፡ consuetudinis: ሞትነ፡ እምኀጢአት፡ Platt; ; ; ሙት፡ እምነ፡ ፍትወታቲሁ፡ ለዝ፡ ዓለም፡

mota

Grébaut
ሞተ፡ mota I,1 ይመውት፡ , ይሙት፡ «mourir^fr» ― ሞተ፡ Ms. BNFabb217, fol. 43v.
104

Leslau
mwt ሞተ mota (yǝmut) die^en
ዘይመውት zayǝmawwǝt mortal^en
ዘኢይመውት zaʾiyyǝmawwǝt immortal^en 375b

ቅድመ

A)Adv.

1)loci:

a)primo loco^la ; ; .

b)ante^la, prae^la: ሑሩ፡ ቅድመ፡ ; ፀብአ፡ ቅድመ፡ እምነ፡ ንጉሥ፡ ; protenus^la ; ex adverso^la ; a parte antica^la, orientem versus .

2)temporis et ordinis: antea^la, prius^la, primum^la, primo^la: ; ( ቅድም፡ Platt); ; ; ; ቅድመ፡ (v. ቅድም፡ Imperat.) ጠይቅ፡ ወድኅረ፡ ትጌሥጽ፡ ; Platt; ; ; ; ; .

B); per ê^lasibi subjungit, ቅድሜየ፡ , ቅድሜከ፡ al.

1) ቅድመ፡ simplex

b)coram^la, in facie^la, ex adverso^la, ἐναντίον ; ; ; ἐνώπιον ቅድሜየ፡ አንቲ፡ ዘልፈ፡ ; ; ; ; ; ; ; ἀπὸ προςώπου ; ቅድመ፡ አዕይንቲሁ፡ ἐν ὀφθαλμοῖς ; ; κατὰ πρόςωπον ; ; κατέναντι ; ; .

c)temporis: ante:^la ቅድመ፡ ዮም፡ Lud. e V.S. (aliâs እምቅድመ፡ q.v.).

d)ordinis^la ant.

2) ለቅድመ፡ proprie: versus coram i.e. ut sit coram^la ; erga^la ; .

3) በቅድመ፡ ante^la, prae^la, coram^la, ex adverso^la, ἔμπροσθεν ; በቅድሜሆሙ፡ ወበድኅሬሆሙ፡ ; ἐναντίον , ἔναντι ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ἐνώπιον ; ; ; ; κατενώπιον ; ; በቅድመ፡ አዕይንትየ፡ ἐν ὀφθαλμοῖς ; de sententia^laalicujus ( ut videtur^laalicui aliquid) በቅድመ፡ ሰብእ፡ ἐν ὄψει ἀνθρώπων et ( ἐναντίον );

4) እምቅድመ፡

a)de iis quae ante^laaliquid fuerunt et ex hoc loco exeunt vel removentur: a^la, de^la, ex^la, e conspectu^la, ἀπὸ sive ἐκ προςώπου ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; .

b)a parte anteriore^laalicujus i.e.

α)ante^la ; ; .

β)adversus^la, contra^la, እስመ፡ እምቅድሜሆሙ፡ ውእቱ፡ ነፋስ፡ ἄνεμος ἐναντίος .

c)passim i.q. מׅפְּנֵי , de causa, a qua quid proficiscitur: ob^la, propter^la ; ; . n. 463

d)de tempore: ante^la, abhinc^la: ሞተት፡ አጋር፡ እምቅድመ፡ ሳራ፡ ; እለ፡ እምቅድሜከ፡ ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; እምቅድመ፡ ፲ወ፬ዓመቱ፡ ; ; እምቅድመ፡ ፫አውራኅ፡ ዘማእረር፡ ; እምቅድመ፡ ክልኤቱ፡ ዓመት፡ ዘድልቅልቅ፡ ; .

Cross-references: Conj. ቅድመ፡ et እምቅድመ፡ priusquam^la, antequam^la, , ut: ቅድመ፡ ይሱጥ፡ ርእሶ፡ Cyr. c. ; እምቅድመ፡ ይትፈጠር፡ ዓለም፡ ፈጠረኒ፡ ; ; እምቅድመ፡ ትሙት፡ ; ; ; .

ሞተ ሞተ

I,1[i.q. מוּת ܡܺܝܬ مَاتَ ; amh. ሞተ፡ ] ይሙት፡

2)dicitur

a)de plantis: እመ፡ ሞተ፡ አዕጹቂሁ፡ ; ; ;

b)de sole (eclipsi obscurato) .

c)de animi facultatibus et affectionibus: ; ሞተት፡ ኅሊና፡ እምኔሁ፡

d)de hominibus, qui vires vel consuetudines ex se enecant, እምነ፡ consuetudinis: ሞትነ፡ እምኀጢአት፡ Platt; ; ; ሙት፡ እምነ፡ ፍትወታቲሁ፡ ለዝ፡ ዓለም፡

I,1[i.q. מוּת ܡܺܝܬ مَاتَ ; amh. ሞተ፡ ] ይሙት፡

2)dicitur

a)de plantis: እመ፡ ሞተ፡ አዕጹቂሁ፡ ; ; ;

b)de sole (eclipsi obscurato) .

c)de animi facultatibus et affectionibus: ; ሞተት፡ ኅሊና፡ እምኔሁ፡

d)de hominibus, qui vires vel consuetudines ex se enecant, እምነ፡ consuetudinis: ሞትነ፡ እምኀጢአት፡ Platt; ; ; ሙት፡ እምነ፡ ፍትወታቲሁ፡ ለዝ፡ ዓለም፡

mota

Grébaut
ሞተ፡ mota I,1 ይመውት፡ , ይሙት፡ «mourir^fr» ― ሞተ፡ Ms. BNFabb217, fol. 43v.
104

Leslau
mwt ሞተ mota (yǝmut) die^en
ዘይመውት zayǝmawwǝt mortal^en
ዘኢይመውት zaʾiyyǝmawwǝt immortal^en 375b

mota

Grébaut
ሞተ፡ mota I,1 ይመውት፡ , ይሙት፡ «mourir^fr» ― ሞተ፡ Ms. BNFabb217, fol. 43v.
104

Leslau
mwt ሞተ mota (yǝmut) die^en
ዘይመውት zayǝmawwǝt mortal^en
ዘኢይመውት zaʾiyyǝmawwǝt immortal^en 375b

ጽዑር

1)cruciatus^la, excruciatus^la, tormentis vexatus^la, doloribus affectus^la, vehementer dolens^la: ጥቀ፡ ጽዑር፡ ; ἀδικούμενος ; ፊልጶስ፡ ጽዑረ፡ ሥጋ፡ በመቅሠፍት፡ ; ቴዎድሮስ፡ (martyr) ጽዑር፡ Enc.; በጽዑር፡ መንፈስ፡ διὰ στενοχωρίαν πνεύματος ; ሕሙም፡ ወጽዑር፡ ; ጽዑራን፡ ; ጽዑራን፡ ነፍስ፡ ; ይከውኑ፡ ጽዑራነ፡ ἐν ὀδύνῃ .

2)tormentosus^la, dolores efficiens^la: ሞተ፡ ሞተ፡ ጽዑረ፡ M.M. f. 43.

አድኀረ

II,1

1)retardare^la, remorari^la, differre^la, : አድኀርክዋ፡ እምተበኵሮ፡ . p. 49 ; አድኀሩ፡ ፍትሐ፡ ላዕሌሁ፡ ( das Gericht über ihn^de) ; እመ፡ አድኀርከኒ፡ (i.e. diem mihi prorogas)

2)post se^lavel retro relinquere^la: ሞተ፡ በሃይማኖት፡ ወአድኀረ፡ ሰብአ፡ ድኅሬሁ፡ ; አድኀረ፡ መብዝኅተ፡ ሰብኡ፡ ምስለ፡ እኁሁ፡

ቍር በ ሞተ

, plerumque m. ,

1)frigus^la, algor^la, gelu^la ; ; ; ; ; ; ; ሞተ፡ በቍር፡ ; ከመ፡ ቍረ፡ ዐዘቅተ፡ ማይ፡ ; ; ቍር፡ ወአስሐትያ፡ ; ቍር፡ ወበረድ፡ ; ይርዕዱ፡ በእንተ፡ ቍር፡ ; ቍረ፡ ሌሊት፡ παγετὸς τῆς νυκτός ; ; .

2)Bis positum occurrit pro τάρταρος ; ቍረ፡ ሲኦል፡ .

1)de loco,

α)nonnumquam in^lai.e. super^la: በአንሕስት፡ ; ቁም፡ በእገሪከ፡ ; ; ትሰክብ፡ በገቦከ፡ ዘጸጋም፡ .

β)vel per^la: የዐርጉ፡ ወይወርዱ፡ ቦቱ፡ ( ለሰዋስው፡ ) ; ዘይጸወር፡ በአንቀጽ፡ ; ; በስቍረተ፡ መርፍእ፡ ገመለ፡ አኅለፈ፡ Enc.

2)de tempore ita ut respondeant

b)per^lavel Accusativus: በኵሉ፡ መዋዕሊሁ፡ ዘሐይወ፡ l ; ; በዝ፡ ኵሉ፡ ኢሀሎኩ፡ በኢየሩሳሌም፡ ; ;

c)intra^la, post^la ; ; በብዙኅ፡ መዋዕል፡ .

d) በሳብዕት፡ septima vice^la ; በሣልስ፡ tertia vice^la ; በምዕር፡ ; .

3)Transfertur ad

α)de cantu et instrumentis musicis, ad^laquorum sonum cantant vel saltant: አኀዙ፡ ይዝፍኑ፡ በማሕሌተ፡ እግዚኦሙ፡ ; ; ; .

β)cum^laalqa re i.e. ea non obstante^la( licet^la): ; ; ; በኵሉ፡ ዝንቱ፡ ; ወበዝኒ፡ ኢፈራህክሙኒ፡ ; ; ; ; .

d)materiam, qua vel e qua quid fit: በእበን፡ ትነድቅ፡ ምሥዋዐ፡ ; ንሕንጽ፡ በእብን፡ ; ሰብአ፡ ፈጠርከ፡ በንስቲት፡ ነጠብጣብ፡

g)causam efficientem: ሞተ፡ በቍር፡ ; ; ይመጽእ፡ ሕልም፡ በብዙኅ፡ መከራ፡ ; ትውዕዩ፡ በእሳት፡ .

o)denique usurpatur ad objecta, in quibus versatur vel ad quae pertinet ( c) actio, variis verbis subjungenda:

α) ምሁር፡ በ፡ peritus rei^la ; ይጠብቡ፡ በግብሮሙ፡ ; በኪኖሙ፡ ; ሥሉጥ፡ በ፡ ἐξουσίαν ἔχων ἐν ; ተሠርሐ፡ በኵሉ፡ .

γ) አምነ፡ vel ተወከለ፡ በ፡ ; ; ; ; ሐሰወ፡ በ፡ ; ክሕደት፡ በእግዚአብሄር፡ ;

δ) ረኵሰ፡ በ፡ ; ; ተቀደሰ፡ በ፡ ; እሴባሕ፡ በ፡ ; ሠምረ፡ በ፡ ; ተዐቅፈ፡ በ፡ .

p)de በ፡ penes^lamox sub በ፡ ; . — Permultis aliis praepositionibus et conjunctioni ከመ፡ q.v., praeponi solet በ፡

I,1[i.q. מוּת ܡܺܝܬ مَاتَ ; amh. ሞተ፡ ] ይሙት፡

2)dicitur

a)de plantis: እመ፡ ሞተ፡ አዕጹቂሁ፡ ; ; ;

b)de sole (eclipsi obscurato) .

c)de animi facultatibus et affectionibus: ; ሞተት፡ ኅሊና፡ እምኔሁ፡

d)de hominibus, qui vires vel consuetudines ex se enecant, እምነ፡ consuetudinis: ሞትነ፡ እምኀጢአት፡ Platt; ; ; ሙት፡ እምነ፡ ፍትወታቲሁ፡ ለዝ፡ ዓለም፡

mota

Grébaut
ሞተ፡ mota I,1 ይመውት፡ , ይሙት፡ «mourir^fr» ― ሞተ፡ Ms. BNFabb217, fol. 43v.
104

Leslau
mwt ሞተ mota (yǝmut) die^en
ዘይመውት zayǝmawwǝt mortal^en
ዘኢይመውት zaʾiyyǝmawwǝt immortal^en 375b

በኀበ

quod accuratius, quam ኀበ፡ , propinquitatem vel viciniam loci significat; frequentissime usitatum

1)ad^la, apud^la, juxta^la, propter^la: πρὸς τῇ βαλάνῳ ; ἐπὶ τοῦ ὕδατος ; ; በኀበ፡ አንቀጸ፡ ሀገር፡ ἐπὶ ταῖς θύραις ; በኀበ፡ ፈለግ፡ ἐπὶ τὸν ποταμόν ; ; ሕዝብ፡ በኀበ፡ አንቀጽ፡ οἱ ἐν τῇ πύλῃ ; በኀበ፡ አረፍት፡ παρὰ τὰ τείχη .

a)apud i.e. in domo^laalicujus vel cum^lavel inter^la: ሞተ፡ በኀበ፡ ታራ፡ አቡሁ፡ ( ἐνώπιον ) ; ወፅአ፡ በኀቤሁ፡ ; ብዕል፡ ዘይትዐቀብ፡ በኀበ፡ ዘአጥረዮ፡ ; በኀቤከ፡ ጥበብ፡ ተዘግበት፡ ; በኀቤክሙ፡ ጠፍአት፡ ጥበብ፡ μεθ᾽ ὑμών ; Jesaias በኀበ፡ ነቢያት፡ ዘተንእደ፡ qui^lainter prophetas laudatur^la, Enc.

b)apud i.e. a^la, ab^la( παρά Gen.), conjunctum cum verbis accipiendi, emendi, reportandi, petendi, interrogandi, audiendi, comperiendi: ኢትነሥኡ፡ ቤዛ፡ በኀበ፡ ቀታሊ፡ ; ; ተመጠወ፡ መጽሐፈ፡ በኀበ፡ ሐዋርያት፡ ; ; ; እንተ፡ ተሣየጠ፡ በኀበ፡ ኤፌሮን፡ ; ዕሤትኪ፡ በኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ; ; ተኀሥሣ፡ ለጥበብ፡ በኀበ፡ እኩያን፡ ; እሙንቱ፡ በኀበ፡ አበዊሆሙ፡ ተመሀሩ፡ ; ; ሰአሉ፡ በኀቤሁ፡ ንጉሠ፡ ; ዘይሴአል፡ ነገረ፡ ዘከመዝ፡ በኀበ፡ ጠቢባን፡ ; Platt; ዘሰማዕኩ፡ በኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ; . Plura exempla invenies sub verbis modo laudatis aliisque hujus generis. Multis in locis በኀበ፡ et እምኀበ፡ promiscue usurpatur.

2)Adhibetur, ubi rem in animo vel potestate alicujus esse, ejus consilio et judicio convenire, ei acceptum vel reprobatum esse significatur:

a)penes^la, in animo^laalicujus: ዝንቱ፡ ኵሉ፡ በኀቤከ፡ ሀሎ፡ ταῦτα ἔχων ἐν σεαυτῷ ; ሣህል፡ ወጽድቅ፡ በኀቤሁ፡ παρ᾽ αὐτοῦ ; አኮኑ፡ በኀቤሁ፡ ግርማ፡ ; ኍልቈ፡ አውራኂሁ፡ በኀቤከ፡ .

b)coram^la, e sententia^la, consilio^la, judicio^laalicujus, nec non a^la, vel casus Dativi ( עִם , אֵת , عِنْدَ ) ἔναντι ; ἐν τοῖς ὀφθαλμοῖς αὐτοῦ በኀቤሁ፡ ; መብእስ፡ ይእቲ፡ በኀበ፡ አብዳን፡ τραχεῖα τοῖς ἀπαιδεύτοις ; ; πρὸς μέ ; እፎ፡ ይከውን፡ ጻድቀ፡ በኀበ፡ እግዚአብሔር፡ παρὰ Κυρίῳ ; ; ; ; ; አሐቲ፡ ዕለት፡ በኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ከመ፡ ፲፻ዓመት፡ ; መሥዋዕተ፡ ረሲዓን፡ ርኩስ፡ በኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ወጸሎተ፡ ኄራንሰ፡ ሥሙር፡ በኀቤሁ፡ ; ; ርጉም፡ በኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ; n. 594 ተፈቅረ፡ በኀበ፡ ብዙኃን፡ ; ሠናይ፡ አንተ፡ በኀቤየ፡ ; ; ፍቁር፡ በኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ὑπὸ τοῦ θεοῦ ; ይትዌደስ፡ በኀበ፡ ሰብእ፡ ; ; ተጸልአ፡ በኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ; ; ; ቀሊል፡ በኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ; በኀበ፡ ሰብእ፡ ኢይትክሀልዝ፡ .

3)Sicut ለኀበ፡ etiam በኀበ፡ inservit designandis rationibus, quae inter res vel personas intercedunt:

a)de ratione societatis vel communionis: cum^la, inter^la, coram^la, ( πρὸς ): ሑሩ፡ በልቡና፡ በኀበ፡ባዕዳን፡ Platt; ንርከብ፡ ሰላመ፡ በኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ; ቦሙ፡ ሞገሰ፡ በኀበ፡ ኵሉ፡ ሕዝብ፡ ; ; 1 ( ኀበ፡ ).

b)de ratione comparationis vel in^lamodum^la, quasi^la, instar^la, ut: ኩኖሙ፡ ለሕዝብ፡ በኀበ፡ እግዚአብሔር፡ τὰ πρὸς θεόν vel comparatus cum^la( ad^la, pro^la, prae^la): ; ምንተ፡ ይከውን፡ ሐሠር፡ በኀበ፡ ሥርናይ፡ ; በኀበ፡ ዕመቀ፡ ማይ፡ si compares cum profunditate aquarum^la, Org.

c)de ratione normae ad modum^la, secundum^la: በኀበ፡ ጽድቅ፡ ተናገርከ፡ . እምኀበ፡ vel እምነ፡ ኀበ፡ e vicinia^lavel a parte^laalicujus ( מֵאֵת , מֵעִם , مِنْ عِنْدِ , ܡܶܢ ܠܘܳܬ ,); dicitur de iis, qui vel quae recedunt vel procedunt ab eo, apud quem vel quod fuerant: a^la, ab^la( ex^la), παρὰ Gen. et ἀπὸ : ሶበ፡ ሖርከ፡ እምኀቤየ፡ ; ተንሥአ፡ እምኀበ፡ ዐዘቅተ፡ መሐላ፡ ; ; ተንሥአ፡ እምኀበ፡ ማእድ፡ ; ተገሐሡ፡ እምነ፡ ኀበ፡ ተዓይኒሆሙ፡ ; ወፅአ፡ ሰይጣን፡ እምኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ; ; ; ; ; ወረደ፡ እምኀበ፡ አኀዊሁ፡ ; ; ትፌንዎ፡ እምኀቤከ፡ ; al.

d)Saepissime conjungitur cum verbis accipiendi: Platt; ; ; ለእመ፡ ኢተውህበ፡ ሎቱ፡ እምኀበ፡ አብ፡ ; እምኀበ፡ ዘትሴፈዉ፡ ትትፈደዩ፡ ; poscendi ; ; interrogandi et audiendi ; Platt; ; mittendi ; ; al.

e)Deinde de eo, a quo tamquam auctore^lavel causa^laaliquis vel aliquid proficiscitur: ቃል፡ ዘኮነ፡ እምኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ኀበ፡ al.; ነድይኒ፡ ወብዒልኒ፡ እምኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ውእቱ፡ ; ; ; እምኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ኮነት፡ ዛቲ፡ መንክር፡ ; ; ; ; ረድኤትየ፡ እምኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ; ; ; እምኀቤሁ፡ አነ፡ ወውእቱ፡ ፈነወኒ፡ ; ; ኀነቆ፡ መንፈስ፡ እምኀበ፡ እግዚአብሔር፡ ; itaque conjunctum cum verbis passivis significat a^la, per^la( παρὰ , ὑπὸ , διά Gen.), ut ; ;

f)Denique nota: አነ፡ እፈዲ፡ እምኀቤየ፡ ἀπετίννυον παρ᾽ ἐμαυτοῦ , a^lame^lai.e. ex meis^la ; ብልዑ፡ ወስትዩ፡ ዘእምኀቤሆሙ፡ quod ab iis^la(sc. datum est) ; . — Ut ኀበ፡ ita etiam እምኀበ፡ pronomini relativo postponere licet, ut እለ፡ እምኀበ፡ pro እምኀበ፡ እለ፡ . እስከ፡ ኀበ፡ usque ad^la Platt; ; . እንተ፡ ኀበ፡ praeter^laet per^la(locum) post verba transeundi, praetereundi, ut: ዘኀለፈ፡ እንተ፡ ኀቤሃ፡ ὁ παραπορευόμενος ἐπ᾽ αὐτῆς ; ያመጽኦሙ፡ እንተ፡ ኀበ፡ አንቅዕተ፡ ማይ፡ διὰ πηγῶν ὑδάτων ἄξει αυτούς (plura exempla verbo ኀለፈ፡ ) Christus ait: አልቦ፡ ዘይክል፡ መጺአ፡ ኀበ፡ አብ፡ ዘእንበለ፡ እንተ፡ ኀቤየ፡ .

ጽምእ

sitis^la, ; ; ; ; ; ; እመውት፡ በጽምእ፡ ; ; ; ; ; ጽምአ፡ ማይ፡ ; ; ሞተ፡ በጽምአ፡ ማይ፡ ; ብሔረ፡ ጽምእ፡ terra siticulosa^la ; .

ሞተ

I,1[i.q. מוּת ܡܺܝܬ مَاتَ ; amh. ሞተ፡ ] ይሙት፡

2)dicitur

a)de plantis: እመ፡ ሞተ፡ አዕጹቂሁ፡ ; ; ;

b)de sole (eclipsi obscurato) .

c)de animi facultatibus et affectionibus: ; ሞተት፡ ኅሊና፡ እምኔሁ፡

d)de hominibus, qui vires vel consuetudines ex se enecant, እምነ፡ consuetudinis: ሞትነ፡ እምኀጢአት፡ Platt; ; ; ሙት፡ እምነ፡ ፍትወታቲሁ፡ ለዝ፡ ዓለም፡

mota

Grébaut
ሞተ፡ mota I,1 ይመውት፡ , ይሙት፡ «mourir^fr» ― ሞተ፡ Ms. BNFabb217, fol. 43v.
104

Leslau
mwt ሞተ mota (yǝmut) die^en
ዘይመውት zayǝmawwǝt mortal^en
ዘኢይመውት zaʾiyyǝmawwǝt immortal^en 375b

ሞተ

I,1[i.q. מוּת ܡܺܝܬ مَاتَ ; amh. ሞተ፡ ] ይሙት፡

2)dicitur

a)de plantis: እመ፡ ሞተ፡ አዕጹቂሁ፡ ; ; ;

b)de sole (eclipsi obscurato) .

c)de animi facultatibus et affectionibus: ; ሞተት፡ ኅሊና፡ እምኔሁ፡

d)de hominibus, qui vires vel consuetudines ex se enecant, እምነ፡ consuetudinis: ሞትነ፡ እምኀጢአት፡ Platt; ; ; ሙት፡ እምነ፡ ፍትወታቲሁ፡ ለዝ፡ ዓለም፡

mota

Grébaut
ሞተ፡ mota I,1 ይመውት፡ , ይሙት፡ «mourir^fr» ― ሞተ፡ Ms. BNFabb217, fol. 43v.
104

Leslau
mwt ሞተ mota (yǝmut) die^en
ዘይመውት zayǝmawwǝt mortal^en
ዘኢይመውት zaʾiyyǝmawwǝt immortal^en 375b

Search

Input

Keys Combinations

Hold and choose