Get involved
report issue

Search Help

Search

This app is built with exist-db, and uses Lucene as the standard search engine. This comes with several options available. A full list is here

Below very few examples.

sample result
* *custodir* add wildcards to unlimit your string search
? custodir? Will find any match for the position with the question mark.
~ ምሕረትከ~ Will make a fuzzy search. you can decide also how much fuzzy, by saying for example ምሕረትከ~0.9 which will match only 90% similar terms.
"" "ምሕረትከ፡ ይትኖለወኒ፡" Will find the exact string contained between quotes.
() (verbo OR notionem) AND ይትኖለወኒ Will find one of the two between brackets and the other string.

Input

If you want to transcribe some fidal into latin or update your transcription, you can have a go with our transcription tools.

If you are using the keyboard provided, please note that there are four layers, the normal one and those activated by Shift, Alt, Alt+Shift.

Normal and Shift contain mainly Fidal. Alt and Alt-Shift diacritics.

To enter letters in Fidal and the diacritics with this keyboard, which is independent of your local input selection, you can use two methods.

Orthographic variants of the Ethiopic language are searched as a standard if not otherwise specified. The following are the options considered by the search engine.

  • 's','s', 'ḍ'
  • 'e','ǝ','ə','ē'
  • 'w','ʷ'
  • 'ʾ', 'ʿ'
  • '`', 'ʾ', 'ʿ' (note that you can use the tick if you are not sure about the two, but none will be inferred for you)
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ', 'ሃ', 'ሓ', 'ኃ'
  • 'ሀ', 'ሐ', 'ኀ'
  • 'ሁ', 'ሑ', 'ኁ'
  • 'ሂ', 'ሒ', 'ኂ'
  • 'ሄ', 'ሔ', 'ኄ'
  • 'ህ', 'ሕ', 'ኅ'
  • 'ሆ', 'ሖ', 'ኆ'
  • 'ሠ','ሰ'
  • 'ሡ','ሱ'
  • 'ሢ','ሲ'
  • 'ሣ','ሳ'
  • 'ሥ','ስ'
  • 'ሦ','ሶ'
  • 'ሤ','ሴ'
  • 'ጸ', 'ፀ'
  • 'ጹ', 'ፁ'
  • 'ጺ', 'ፂ'
  • 'ጻ', 'ፃ'
  • 'ጼ', 'ፄ'
  • 'ጽ', 'ፅ'
  • 'ጾ', 'ፆ'
  • 'አ', 'ዐ', 'ኣ', 'ዓ'
  • 'ኡ', 'ዑ'
  • 'ኢ', 'ዒ'
  • 'ኤ', 'ዔ'
  • 'እ', 'ዕ'
  • 'ኦ', 'ዖ'

Some examples

  • If you search Taammera, you will not find Taʾammǝra or Taʿammera but only Taammera. Try Ta`ammera instead or use the keyboard provided to enter aleph and ayn.
  • If you are searching for Yāʿǝqob, you will not have a lot of luck searching Yaqob, unless some kind cataloguer has actually added it into the data as simplified spelling form. Try instead entering Yaqob~0.5 which is a fuzzy search, this will return also Yāʿǝqob. Also Ya`eqob is fine for example.

Keys Combinations

With this method you use keys combinations to trigger specific characters. Click here for a list of the available combos. This can be expanded, do not hesitate to ask (click here to post a new issue).

Hold and choose

If you hold a key optional values will appear in a list. You can click on the desiderd value or use arrows and enter to select it. The options are the same as those activated by combinations.

With this method you do not have to remember or lookup combos, but it does take many more clicks...

Substantivumsubst., m. et fem.
1)causa falsala, praetextusla, speciesla, simulatiola, tergiversatiola, ambagesla: ad Thessalonicenses epistola Pauli I.1 Thess. 2,5 ; Marci Evangelium.Marc. 12,40 romanae editionisrom.; Lucae evangelium.Luc. 20,47 ; Deuteronomium.Deut. 22,14 ; Deuteronomium.Deut. 22,17 ; ምክንያተ፡ ሐሰት፡ προφάσεις ψευδεῖς Hosea.Hos. 10,4 ; ምክንያተ፡ የኀሥሥ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 18,1 ; Danielis prophetia.Dan. 6,4 sequensseq.; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 140,4 ; Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 14,14 ; ኢነሀቦሙ፡ ምክንያተ፡ ለሕዝብ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 199 ; mendicanti ሀቦ፡ ዘመፍትው፡ ወኢታብዝኅ፡ ምክንያተ፡ Chrys. ho. 11.
2)excusatiola: inquisitus ኢረከበ፡ ምክንያተ፡ ሎቱ፡ Jsp. p. 321; Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 339.
3)occasiola, causalavel materia datala, locusla, ἀφορμή , ምክንያተ፡ ኮንክሙ፡ ለሕዝብ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 5,7 ; ሀብ፡ ለጠቢብ፡ ምክንያተ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 9,9 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 7,8 ; ad Timotheum epistola I.1 Tim. 5,14 ; ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 11,12 ; ከመ፡ ይርከቡ፡ ምክንያተ፡ ላዕሌሁ፡ Evangelium Joannis.Joh. 8,6 ; τόπος ኢተሀብ፡ ምክንያተ፡ ለዘይረግመከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 4,5 ; ወምክንያተ፡ ነገሩሰ፡ እስመ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 277 ; ዝኮነ፡ ምክንያተ፡ ተርኅዎታ፡ ለሀገር፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 365 ; F.M. 7,1.
4)causala, ratiola, (auctor)la, αἰτία Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 14,27 ; ከሠተ፡ ሎሙ፡ ምክንያተ፡ እንተ፡ በእንቲአሃ፡ ይመውቱ፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 18,18 ; n. 858 አክብር፡ አባከ፡ ወእመከ፡ እስመ፡ እሙንቱ፡ ምክንያተ፡ ልደትከ፡ F.N. 11; እንበለ፡ ምክንያት፡ F.M. 12,2; በእንተ፡ ዝንቱ፡ ምክንያት፡ F.M. 5,1; ሐተቶሙ፡ ምክንያተ፡ ደዌሃ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 272 ; በምክንያተ፡ ትዕግሥት፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 118 ; not able to find explanation in abbreviation listCatal. Cod. Mus. Brit. p. 11.
mǝknǝyāt , pluralisPl. ምክንያታት፡ mǝknǝyātāt
Grébaut
ምክንያት፡ mǝknǝyāt , pluralisPl. ምክንያታት፡ mǝknǝyātāt «causefr, motiffr» ― ምክንያት፡ Ms. BNFabb217, fol. 43r.
104
Leslau
ምክንያት mǝknǝyāt pretexten, (false) excuseen, causeen, reasonen, occasionen, opportunityen, meansen, wilesen, subterfugeen
ዘምክንያት za-mǝknǝyāt occasionalen 340a
I,1[ יָהַב ܝܗܰܒ وَهَبَ ] Imperf. ይሁብ፡ , SubjunctivusSubj. የሀብ፡ , Imperat. ሀብ፡ ( gramm.§ 93), darela, absoluteabs.: ውሂብ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 5,4 ; ቃል፡ ሠናይ፡ ይኄይስ፡ እምውሂብ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,16 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,17 ; Judicum liber.Jud. 8,25 ; Actus apostolorum.Act. 20,35 ; cumc.Acc.rei: Matthaei Evangelium.Matth. 16,26 ; Matthaei Evangelium.Matth. 19,7 ; Jacobi epistola.Jac. 5,18 ; ኢታጐንዲ፡ ውሂቦታ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 5,3 ; ይኄይስ፡ ውሂበ፡ ምጽዋት፡ እምነ፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 12,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 77,24 ; cumc. ለ፡ pers.: ሀብ፡ ለጻድቅ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 12,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,42 ; cumc.Acc.rei et ለ፡ pers.: Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 113,25 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 12,7 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 26,3 ; cumc.Acc.personapers.: ውሂቦኒ፡ ሀቦ፡ Deuteronomium.Deut. 15,10 ; cumc.duplexdupl.Acc.: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,29 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 3,12 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 24,35 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 29,28 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 30,6 ; Josuae liber.Jos. 15,19 ; Judicum liber.Jud. 1,15 ; Ruth liber biblicus.Ruth 2,18 ; Ruth liber biblicus.Ruth 3,17 ; Hezekielis prophetia.Hez. 36,26 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 20,3 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 131,4 ; አሀቦ፡ ዐስቦ፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 5,3 ; ኢተሀቦ፡ ምክንያተ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 4,5 ; ወሀብዋ፡ ደብተራሁ፡ Judith liber apocryphus.Judith 15,11 ; ሀቦ፡ ክፍሎ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 7,31 ; Matthaei Evangelium.Matth. 4,9 ; Matthaei Evangelium.Matth. 14,8 ; Matthaei Evangelium.Matth. 16,19 ; Evangelium Joannis.Joh. 4,14 sequensseq.; Evangelium Joannis.Joh. 6,37 ; Evangelium Joannis.Joh. 17,2 al. sexcenties; እሁበከ፡ ስእለተከ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 53 ; sequensseq.SubjunctivusSubj.: ለአዳም፡ ባሕቲቱ፡ ወሀቦ፡ ይክድን፡ ኀፍረቶ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 3 ; Ruth liber biblicus.Ruth 1,9 ; ad Timotheum epistola II.2 Tim. 2,7 romanae editionisrom.; Apocalypsis Joannis.Apoc. 3,21 ; Marci Evangelium.Marc. 10,37 ; cumc.Acc.praedicati: ምድር፡ እንተ፡ ይሁበከ፡ ርስተ፡ Deuteronomium.Deut. 4,21 , vel cumc. ለ፡ , ut: እሁበከ፡ አሕዛበ፡ ለርስትከ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 2,8 .
a)largirila, munificum essela: ዘይምሕር፡ ወይሁብ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 11,26 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,18 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,13 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,14 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,15 ; et sensu juridico donarelaF.N. 26 (ubi agitur በእንተ፡ ሀብት፡ ወወሃቢ፡ ወዘይሁብዎ፡ ሎቱ፡ ወንዋይ፡ ዘይሁቡ፡ ኪያሁ፡ ).
b)exhiberela, tribuerela, praestarela: ሀቡ፡ አኰቴተ፡ ለእግዚአብሔር፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 67,37 ; Deuteronomium.Deut. 32,3 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 4,9 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 19,7 .
g)dare ore aliquid i.e. precarilabenedictionem, salutem: ከመ፡ የሀቦሙ፡ በረከተ፡እግዚአብሔር፡ በከናፍሪሁ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 50,20 ; ወሀቦሙ፡ ቡራኬ፡ vel ወሀቦሙ፡ ሰላመ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 13 ; vel docerelaActus apostolorum.Act. 7,38 ; Evangelium Joannis.Joh. 17,8 .
h)concederela, permitterela, potestatem darela: ኢወሀቦ፡ ከመ፡ ይትመየጥ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 18,2 ; ኢፈቀደ፡ የሀቦ፡ ምኅላፈ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 20,21 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 63,1 ; የሀብዎ፡ ንስሓ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 160.
k)passim ex Hebraismo: ponerela, inderela, ut: ቀስቶ፡ ወሀበ፡ ውስተ፡ ደመና፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 6 ; ፍርሀተክሙ፡ እሁብ፡ ኀበ፡ ኵሉ፡ ዘውስተ፡ ምድር፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 6 ; ዘሕያው፡ የሀብ፡ ሠናየ፡ ውስተ፡ ልቡ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 7,3 ; ወሀብኩ፡ ልብየ፡ ውስተ፡ ኵሉ፡ ፍጥረት፡ (animum advertere) Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 8,9 .
l) መኑ፡ይሁበኒ፡ quis mihi dabit! utinam! utinam haberem!la መኑ፡ ይሁበኒ፡ አእምሮ፡ n. 882liber Jobi.Job 23,3 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 13,11 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 54,6 ; መኑ፡ ይሁበኒ፡ አዕይንትየ፡ ከመ፡ ይኩና፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 95,1 , vel መኑ፡ እምወሀበኒ፡ ከመ፡ ይትነበይ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 11,29 ; Deuteronomium.Deut. 5,26 ; መኑ፡ የሀበነ፡ ዕረፍተ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 63,5 .
m) ሀብ፡ , ሀቡ፡ , ሀባ፡ , (nonnumquam sequensseq.pronomen suffixumpron. suff.) agela, agite! quaesola, ሀቡ፡ ንበል፡ εἴπωμεν Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 3,5 ; ሀቡነ፡ንረድ፡ ( καὶ νῦν ἐπί ) Regum liber biblicum IV.4 Reg. 3,23 ; ሀቡኬ፡ንግባእ፡ Kebra Nagast; numerus significat sectiones.Kebr. Nag. 2 ; ሀብኬ፡ ንትኀሠሥ፡ በአይ፡ ፍኖት፡ ተወልደ፡ δὴ οὖν Cyr. c. not able to find explanation in abbreviation listPall. f. 67 ; Cyr. c. not able to find explanation in abbreviation listPall. f. 80 ; ባሕቱ፡ ሕቀ፡ ሀባ፡ ናመክሮን፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 64 ; ሀብ፡ ንፍትኖን፡ et ሀባ፡ ንፍትኖን፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 82.
participiumpart.: tranquillusla, quietusla, compositusla; in specie: animo sedatusla, modestusla, placidusla: በከመ፡ መንግሥትየ፡ ህዱእ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 3 apocr.; ህዱኣን፡ ወዕሩፋን፡ Judicum liber.Jud. 18,7 ; ( qui eucharistiae communicatla) ይኩን፡ ህዱአ፡ አዕይንት፡ ድንጉጸ፡ ልብ፡ F.M. 26,8; ዘኢኮነ፡ ህዱአ፡ በቃሉ፡ ወበምግባሩ፡ ለዘከመዝ፡ ንብረቱ፡ ከንቱ፡ ንስሓሁ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 239 ; ከመ፡ በህዱእ፡ ወዕምው፡ ይኩን፡ ንብረትነ፡ Deg.; በህዱእ፡ 1 ad Timotheum epistolae I, II.Tim. 2,2 Platt ( በዕሩፍ፡ rom.). hǝduʾ , ህድእት፡ hǝdʾǝt ; fem. pluralisPl. ህዱኣን፡ hǝduʾān , fem. ህዱኣት፡ hǝduʾāt
Grébaut
ህዱእ፡ hǝduʾ , pluralisPl. ህዱኣን፡ hǝduʾān «tranquillefr, tranquilliséfr » ― ጸጥተኛ፡ Ms. BNFabb217, fol. 11r. Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 2.
ህድእት፡ hǝdʾǝt fem. , pluralisPl. ህዱኣት፡ hǝduʾāt «tranquillefr» ― ጸጥተኛ፡ Ms. BNFabb217, fol. 11r.
በህዱእ፡ ወፅምው፡ bahǝduʾ waḍǝmǝw dans le calme et la tranquillitéfr (langue mystique). ሀብ፡ ምክረ፡ ለመኳንንተ፡ አሕዛብ፡ አግዋርነ፡ በአተነ፡ ወፀአተነ፡ በሰላም፡ ዕቀብ፡ ከመ፡ በህዱእ፡ ወፅምው፡ ሕይወተ፡ እንዘ፡ ነሐዩ፡ በኵሉ፡ አምልኮ፡ ሠናይ፡ በፈሪሀ፡ እግዚአብሔር፡ ወበኂሩት፡ ንትረከብ፡ በክርስቶስ፡ ዘቦቱ፡ ለከ፡ ምስሌሁ፡ ወምስለ፡ ቅዱስ፡ መንፈስ፡ ስብሐት፡ ወእኂዝ፡ ይእዜኒ፡ ወዘልፈኒ፡ ወለዓለመ፡ ዓለም። 12b, videasvid. ፅምው፡
13–14
Leslau
ህዱእ hǝduʾ calmen, quieten, tranquilen, placiden, peacefulen, relieveden, calmed downen 214b
I,1et { I,2} [sensu convenit cum שָׁלֵם et שִׁלַּם ; videas, annon שָׁלֵם et שָׁלַט ex eadem radice primaria propagatae primitus notionem integrum esselahabuerint, unde سَلِطَ سَلُطَ solidum, durum, vehementem, acutum essela, שָׁלַט ܫܠܰܛ ሠለጠ፡ potentem essela, dominarila] SubjunctivusSubj.I,1 ይስልጥ፡
A)I,1intransit.
1)integrumla, incolumemla, perfectum essela: ከመ፡ ትስልጡ፡ በዕለተ፡ ክርስቶስ፡ ἀπρόσκοποι ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 1,10 romanae editionisrom.; ከመ፡ ትስልጡ፡ በኵሉ፡ ፍጻሜ፡ πληρωθῆτε ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 3,19 ; አመ፡ ይቤ፡ ሰለጥኩ፡ አሜሃ፡ ይትመነደብ፡ πεπληρῶσθαι liber Jobi.Job 20,22 ; ወዳእኩ፡ ሰለጥኩ፡ ἤδη τετελείωμαι ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 3,12 .
2)ad fidem pervenissela; ዓመታተ፡ ገድሉ፡ ሰለጡ፡ Lud. ex Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TerrSx. Ter 20 Enc.; ወዳእኩ፡ ሰለጥኩ፡ ἤδη σπένδομαι ad Timotheum epistola II.2 Tim. 4,6 .
3)(expleri), satis haberela: ሰለጥኩ፡ በዘ፡ አብጽሐ፡ ሊተ፡ ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 4,18 .
B)I,1et { I,2} transit. integrum facerela, complerelaad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 11,9 .
1)integrum accepisselavel reportassela, exhausissela: ሰለጡ፡ ዐስቦሙ፡ ἀπέχουσι Matthaei Evangelium.Matth. 6,16 ; Lucae evangelium.Luc. 6,24 ; ሰለጡ፡ መክፈልቶሙ፡ ἔλαβον Numeri, liber Pentateuchi.Num. 34,15 ; ባቲ፡ ይሰልጥ፡ ትፍሥሕቶ፡ αὕτη ἡ μερὶς τοῦ μισθοῦ αὐτοῦ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 11,18 ; (impii Gehennae tradentur) እስመ፡ ሰለጡ፡ ፍግዓ፡ ወተድላ፡ በዲበ፡ ምድር፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. 115 f. |
2)persolverela, rependerela, debitum: ሀብ፡ ስልጥ፡ (vel ሰልጥ፡ ) ዘትፈዲ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 18,28 ; Matthaei Evangelium.Matth. 18,34 ; Lucae evangelium.Luc. 12,58 ; Lucae evangelium.Luc. 12,59 ; ሰልጢ፡ (v. ስልጢ፡ ) ሲሳየኪ፡ Regum liber biblicum IV.4 Reg. 4,7 ; እስከ፡ ሶበ፡ ትሰልጥ፡ ኵሎ፡ ዘተዐገልኩ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 269 ; ሰለጡኒ፡ (v. ሰለጠኒ፡ ) ኵሎ፡ ውስተ፡ ሕፅንየ፡ liber Jobi.Job 19,27 ; tollerelapeccata Lud. ex Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 2.
3)absolverela, n. 326consummarela, perficerela, ad finem perducerela, absoluteabsol.: እስመ፡ ሰለጥኩ፡ በዝ፡ በሓውርት፡ μηκέτι τόπον ἔχων ad Romanos epistola Pauli.Rom. 15,23 ; cumc.Acc.: ሰሊጦሙ፡ ግብሮሙ፡ Lucae evangelium.Luc. 2,43 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 12,8 ; festi celebrationem Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 49 ; ሰፈራ፡ እግዚአብሔር፡ ለመንግሥትከ፡ ወሰለጣ፡ ἐπλήρωσεν Danielis prophetia.Dan. 5,26 ; ይሴልጥ፡ συντελέσει Proverbiorum liber biblicus.Prov. 22,8 ; እሰልጥ፡ መዐትየ፡ ላዕሌሆሙ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 5,13 ; Hezekielis prophetia.Hez. 13,14 varia lectiovar.; ከመ፡ እስልጥ፡ (var. ኣስልጥ፡ ) መቅሠፍትየ፡ ዲብሆሙ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 20,8 ; እሰልጥ፡ ማኅለቅቶ፡ ለእከይኪ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 22,12 ; ሰለጦ፡ ለትእዛዝ፡ implevitlaseu excutus est praeceptumlaEncomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TerrSx. Ter 25 Enc. ; መዋዕሊሁ፡ በህድአት፡ ሰለጠ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 6 Enc. ; cumc.Infin. vel cumc. እንዘ፡ , ut: እምዘ፡ ሰለጠ፡ አዝዞቶሙ፡ vel እንዘ፡ ይኤዝዞሙ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 11,1 ; usurpatur significandae particulae ἤδη jamla: ሰለጠ፡ መዊተ፡ Evangelium Joannis.Joh. 19,33 .
salaṭa , ሠለጠ፡ śalaṭa ; sallaṭa
Grébaut
ሰለጠ፡ sallaṭa I,2 ይሴልጥ፡ , ይሰልጥ፡ absolvitla, perfecitla, finivitla, reportavitla, officio satisfecitla, s’acquitter d’une tâchefr, mener à bien un travailfr, terminerfr, acheverfr, remporter un succèsfr, remplir son devoirfrጨረሰ፡ Ms. Roma, Biblioteca Nazionale Centrale di Roma, Orientale 134, p. 43.
(Le forme verbale intensive ሰለጠ፡ I,2 n’est pas enregistrée dans le .) 162–163
Leslau
ሰለጠ፡ salaṭa I,1 (yǝslǝṭ), ሠለጠ፡ śalaṭa be wholeen, be perfecten, be finisheden, be consummateden
ሰለጠ፡ sallaṭa I,2 fulfill an obligationen, finishen, completeen, make perfecten, carry out successfullyen, make effectiveen, pay backen, receive in fullen, exhausten, eradicateen 501a
I,1[ יָהַב ܝܗܰܒ وَهَبَ ] Imperf. ይሁብ፡ , SubjunctivusSubj. የሀብ፡ , Imperat. ሀብ፡ ( gramm.§ 93), darela, absoluteabs.: ውሂብ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 5,4 ; ቃል፡ ሠናይ፡ ይኄይስ፡ እምውሂብ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,16 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,17 ; Judicum liber.Jud. 8,25 ; Actus apostolorum.Act. 20,35 ; cumc.Acc.rei: Matthaei Evangelium.Matth. 16,26 ; Matthaei Evangelium.Matth. 19,7 ; Jacobi epistola.Jac. 5,18 ; ኢታጐንዲ፡ ውሂቦታ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 5,3 ; ይኄይስ፡ ውሂበ፡ ምጽዋት፡ እምነ፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 12,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 77,24 ; cumc. ለ፡ pers.: ሀብ፡ ለጻድቅ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 12,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,42 ; cumc.Acc.rei et ለ፡ pers.: Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 113,25 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 12,7 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 26,3 ; cumc.Acc.personapers.: ውሂቦኒ፡ ሀቦ፡ Deuteronomium.Deut. 15,10 ; cumc.duplexdupl.Acc.: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,29 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 3,12 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 24,35 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 29,28 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 30,6 ; Josuae liber.Jos. 15,19 ; Judicum liber.Jud. 1,15 ; Ruth liber biblicus.Ruth 2,18 ; Ruth liber biblicus.Ruth 3,17 ; Hezekielis prophetia.Hez. 36,26 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 20,3 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 131,4 ; አሀቦ፡ ዐስቦ፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 5,3 ; ኢተሀቦ፡ ምክንያተ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 4,5 ; ወሀብዋ፡ ደብተራሁ፡ Judith liber apocryphus.Judith 15,11 ; ሀቦ፡ ክፍሎ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 7,31 ; Matthaei Evangelium.Matth. 4,9 ; Matthaei Evangelium.Matth. 14,8 ; Matthaei Evangelium.Matth. 16,19 ; Evangelium Joannis.Joh. 4,14 sequensseq.; Evangelium Joannis.Joh. 6,37 ; Evangelium Joannis.Joh. 17,2 al. sexcenties; እሁበከ፡ ስእለተከ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 53 ; sequensseq.SubjunctivusSubj.: ለአዳም፡ ባሕቲቱ፡ ወሀቦ፡ ይክድን፡ ኀፍረቶ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 3 ; Ruth liber biblicus.Ruth 1,9 ; ad Timotheum epistola II.2 Tim. 2,7 romanae editionisrom.; Apocalypsis Joannis.Apoc. 3,21 ; Marci Evangelium.Marc. 10,37 ; cumc.Acc.praedicati: ምድር፡ እንተ፡ ይሁበከ፡ ርስተ፡ Deuteronomium.Deut. 4,21 , vel cumc. ለ፡ , ut: እሁበከ፡ አሕዛበ፡ ለርስትከ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 2,8 .
a)largirila, munificum essela: ዘይምሕር፡ ወይሁብ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 11,26 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,18 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,13 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,14 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,15 ; et sensu juridico donarelaF.N. 26 (ubi agitur በእንተ፡ ሀብት፡ ወወሃቢ፡ ወዘይሁብዎ፡ ሎቱ፡ ወንዋይ፡ ዘይሁቡ፡ ኪያሁ፡ ).
b)exhiberela, tribuerela, praestarela: ሀቡ፡ አኰቴተ፡ ለእግዚአብሔር፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 67,37 ; Deuteronomium.Deut. 32,3 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 4,9 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 19,7 .
g)dare ore aliquid i.e. precarilabenedictionem, salutem: ከመ፡ የሀቦሙ፡ በረከተ፡እግዚአብሔር፡ በከናፍሪሁ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 50,20 ; ወሀቦሙ፡ ቡራኬ፡ vel ወሀቦሙ፡ ሰላመ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 13 ; vel docerelaActus apostolorum.Act. 7,38 ; Evangelium Joannis.Joh. 17,8 .
h)concederela, permitterela, potestatem darela: ኢወሀቦ፡ ከመ፡ ይትመየጥ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 18,2 ; ኢፈቀደ፡ የሀቦ፡ ምኅላፈ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 20,21 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 63,1 ; የሀብዎ፡ ንስሓ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 160.
k)passim ex Hebraismo: ponerela, inderela, ut: ቀስቶ፡ ወሀበ፡ ውስተ፡ ደመና፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 6 ; ፍርሀተክሙ፡ እሁብ፡ ኀበ፡ ኵሉ፡ ዘውስተ፡ ምድር፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 6 ; ዘሕያው፡ የሀብ፡ ሠናየ፡ ውስተ፡ ልቡ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 7,3 ; ወሀብኩ፡ ልብየ፡ ውስተ፡ ኵሉ፡ ፍጥረት፡ (animum advertere) Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 8,9 .
l) መኑ፡ይሁበኒ፡ quis mihi dabit! utinam! utinam haberem!la መኑ፡ ይሁበኒ፡ አእምሮ፡ n. 882liber Jobi.Job 23,3 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 13,11 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 54,6 ; መኑ፡ ይሁበኒ፡ አዕይንትየ፡ ከመ፡ ይኩና፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 95,1 , vel መኑ፡ እምወሀበኒ፡ ከመ፡ ይትነበይ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 11,29 ; Deuteronomium.Deut. 5,26 ; መኑ፡ የሀበነ፡ ዕረፍተ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 63,5 .
m) ሀብ፡ , ሀቡ፡ , ሀባ፡ , (nonnumquam sequensseq.pronomen suffixumpron. suff.) agela, agite! quaesola, ሀቡ፡ ንበል፡ εἴπωμεν Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 3,5 ; ሀቡነ፡ንረድ፡ ( καὶ νῦν ἐπί ) Regum liber biblicum IV.4 Reg. 3,23 ; ሀቡኬ፡ንግባእ፡ Kebra Nagast; numerus significat sectiones.Kebr. Nag. 2 ; ሀብኬ፡ ንትኀሠሥ፡ በአይ፡ ፍኖት፡ ተወልደ፡ δὴ οὖν Cyr. c. not able to find explanation in abbreviation listPall. f. 67 ; Cyr. c. not able to find explanation in abbreviation listPall. f. 80 ; ባሕቱ፡ ሕቀ፡ ሀባ፡ ናመክሮን፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 64 ; ሀብ፡ ንፍትኖን፡ et ሀባ፡ ንፍትኖን፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 82.
participiumpart.qui cecĭditla, lapsusla, jacensla, collapsusla: n. 932Deuteronomium.Deut. 21,1 ; Judicum liber.Jud. 3,25 ; Judicum liber.Jud. 19,27 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 5,3 ; ናሁ፡ ሆሎፌርኔስ፡ ውዱቅ፡ ውስተ፡ ምድር፡ በድኑ፡ Judith liber apocryphus.Judith 14,18 ; ረከብዎ፡ ውዱቀ፡ ወምዉተ፡ Rel. Bar.; አንሥአ፡ ለነ፡ አረፍተ፡ ውድቅተ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 49,13 .
a)cadensla, casurusla: አረፍት፡ ውድቅት፡ τεῖχος πίπτον Jesaiae prophetia.Jes. 30,13 .
b)lapsuslapeccato vel in peccatum: ሀቦሙ፡ ንስሓ፡ ለውዱቃን፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 108 ; episcopus ያንሥኦሙ፡ ለውዱቃን፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 6 ; Deus est መንሥኤ፡ ውዱቃን፡ Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 17.
c)qui excĭditlamunere, expulsusla, amotusla: ውዱቅ፡ እማዕርጊሃ፡ ለቅድስት፡ ቤተ፡ ክርስቲያን፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 143 ; not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 192.
(etiam አረቦ፡ , አራቦን፡ ) not foundn. peregr.scilicetsc. ἀῤῥαβών ( עֵרָבוֹן ) arrhabola, arrhala, pignuslaad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 1,22 ; ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 5,5 ; ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 1,14 ; ሀቦሙ፡ አረቦ፡ ክርስቶስ፡ ዘውእቱ፡ መንፈስ፡ ቅዱስ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 215 ; arrha, qua emtio firmatur F.N. 33; አረቦን፡ ዘፍኅረት፡ arrha sponsalitialaF.N. 24,3. Vocabularium Aethiopicum, -a -aVoc. Ae.: አረቦን፡ ዘ፡ ርጅት፡ (v. እርጅት፡ ); aliud: አረቦን፡ ብ፡ መያዥ፡
Substantivumsubst.sanctimoniala, sanctitasla
a)personarum: ኰነነ፡ ሴት፡ ሕዝቦ፡ በጽድቅ፡ ወበንጹሕ፡ ወበቅድስና፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 12 ; ሀቦ፡ (presbytero consecrando) መንፈሰ፡ ቅድስና፡ Maʃshafa Kidân Za-egziena IjasusKid. f. 15 ; Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 3.
b)de rebus: (Mariae) ገጸ፡ ቅድስና፡ ስቡሕ፡ l Sal. not able to find explanation in abbreviation listMar. 4 ; ሀብተ፡ ቅድስናሆሙ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 28,34 ( videasvid. ቅድሳት፡ not able to find explanation in abbreviation listNr. 1, b).
c)titulus, quo appellantur patriarchae (episcopi): ነኀሥሥ፡ እምነ፡ ቅድስናከ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TeqemtSx. Teq. 12.
I,1[radix in Geez tritissima, sed a caeteris linguis semiticis aliena (de Amh. videasvid.not able to find explanation in abbreviation listIsenb. p. 134 ); nam arab. خدج significatum specialem abortivitla(elabi sivit foetum) habet. Significatione quidem vicinum est חָדֵל sed alius originis ( videasvid.Ges. thes. p. 407). De etymo si conjecturam proponere licet, ኀደገ፡ mihi ad עָתַק dimoverila, arab. عَتَقَ manumittila(sicut عَزَبَ remotus fuitla, procul abfuitla, hebr. עָזַב dimitterela, relinquerela) referendum videtur.] SubjunctivusSubj. ይኅድግ፡ ;
A)transitive
1)relinquerela( verlassende, zurücklassende, hinterlassende)
5)omitterela, praetermitterela, intermitterela( lassende, ablassende, weglassende, unterlassende),
a)omittere, praetermittere: ኢትኅድግ፡ አሐተ፡ ቃለ፡ እምዘነበብከ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 6,10 ; ዐጸደ፡ ጸናፌ፡ ኅድግ፡ ወኢትመጥን፡ Apocalypsis Joannis.Apoc. 11,2 ; Matth.23,23; ad Hebraeos epistola.Hebr. 6,1 . Memorabilis est Imperativi usus, qui in eo conspicuus est, ut in argumentationibus a majori ad minus vel a minori ad majus Imperat. personapers.II sing.vel pluralisPl., addito adverbio ሰ፡ , ut: ኅድግሰ፡ vel ኅድጉሰ፡ omittelavel omittite autem!laadverbii instar in enunciationem insertus idem valeat, quod Latinorum nedumla, multo magislavel multo minusla. Neque necesse est, ut nomen, quod hoc Imperativo praemisso insignitur, in Accusativo ponatur, ut: ጥቀ፡ ሰማይኒ፡ ኢኮነ፡ ንጹሐ፡ በቅድሜሁ፡ ኅድግሰ፡ ሰብአ፡ ርኩሰ፡ liber Jobi.Job 15,16 ; sed eum quoque nominis casum, qui reliqua enuntiationis constructione postulatur, retinere licet, ut: ከዋክብት፡ ኢኮኑ፡ ንጹሓነ፡ በቅድሜሁ፡ ኅድግሰ፡ ሰብእ፡ መዋቲ፡ (v. ሰብአ፡ መዋቴ፡ ) liber Jobi.Job 25,6 . Alia exempla invenies ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 6,3 ; Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 3 ; Gadela Lalibela.Gad. Lal. ; Chrys. (saepius, ut ho. 34); እስመ፡ ለእንስሳሂ፡ ያሐዝኖሙ፡ ሞተ፡ እሞሙ፡ ኅድግሰ፡ ለሰብእ፡ ለባውያን፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 331. Praeterea Ludolfus in Organon Mariae, numerus significat lectionem.Org. 2 (ubi locus ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 6,3 allegatur) pro ኅድጉሰ፡ legit ኅድጎሰ፡ quod equidem nusquam reperi.
b)negligerela, curamlarei vel personapers.abjicerela, cumc.Acc.Deuteronomium.Deut. 31,6 ; አኀድጎ፡ ἀνήσω αὐτόν Jesaiae prophetia.Jes. 5,6 ; liber Jobi.Job 12,15 ; ad Titum epistola.Tit. 3,10 ; etiam cumc. እምነ፡ , ut: ኢትኅድግ፡ እምእለ፡ ይበክዩ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 7,34 .
c)intermissionem facerelaoperis: ኀደጉ፡ ተግባሮሙ፡ liber Jobi.Job 24,5 ; absoluteabsol.Lucae evangelium.Luc. 23,56 .
d)missum facerela, desisterelavel abstinerelaa re, cessare facerelaaliquid, finem facerelarei, desinerela
α)cumc.Acc.rei: ኀደገ፡ ጥበ፡ uberibus ablatus estlaKufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 17 ; deponere vestem Genesis liber Pentateuchi.Gen. 38,14 ; ኅድጎ፡ ለጋእዝ፡ ἀπόσχου ἀπὸ μάχης Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 28,8 ; ኅድጋ፡ ለኀጢአት፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 38,10 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 48,15 ; ኅድጎ፡ ለኅሊና፡ መዋቲ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 14,11 ; ኀደገ፡ ዓለመ፡ renuntiavit mundola(et monachus factus est) Phlx.; እከየ፡ malam consuetudinem missam facere, Chrys. (crebro); ἀφιέναι ኀደገ፡ ተፋቅሮተከ፡ ዘቀዲሙ፡ Apocalypsis Joannis.Apoc. 2,4 ; ኢየኀድጋ፡ ለየውሐት፡ liber Jobi.Job 27,5 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 26,28 ; κοπάζειν , ut: ኀደገ፡ ንጉሥ፡ መዐቶ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 7,10 ; ከመ፡ ይኅድገነ፡ ባሕር፡ Jonae prophetia.Jon. 1,11 ; Evangelium Joannis.Joh. 1,12 ; ἀπολείπειν , καταλείπειν : ይኅድግ፡ ኃጥእ፡ ፍኖቶ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 55,7 ; እግዚአብሔር፡ ኢኀደገ፡ ምሕረቶ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 47,22 ; ἐξαιρεῖν ኢትኅድግ፡ ምሕረተከ፡ እምነ፡ ቤትየ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 20,15 ; creberrime παύεσθαι : ኅድጉ፡ እከየክሙ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 1,16 ; Jeremiae prophetia.Jer. 33,13 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 84,3 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 28,6 ; ኀደገ፡ ነገረ፡ liber Jobi.Job 32,1 ; liber Jobi.Job 38,1 ; የኀድጉ፡ አፅባኢሆሙ፡ Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 13,38 ; ኢትኅድጉ፡ ተስፋክሙ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 104,4 .
γ)cumc. እምነ፡ , ut: ኢኀደጉ፡ እምትምህርቶሙ፡ n. 617non desierunt eos docerela, Synaxaria; sequuntur nomina mensium HedarSx. Hed. 4.
δ)absoluteabs., omisso objecto: ቅድም፡ እምነ፡ ኵሉ፡ ኀዲገ፡ ከመ፡ ጠቢብ፡ παῦσαι πρῶτος χάριν παιδείας Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 34,17 ; እሖርኑ፡ አው፡ እኅድግኑ፡ Regum liber biblicum III.3 Reg. 22,6 ; Regum liber biblicum IV.4 Reg. 13,18 ; ኅድግ፡ ምዕረ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 14,19 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 11,6 ; Jesaiae prophetia.Jes. 55,10 ; Jesaiae prophetia.Jes. 62,1 ; Jeremiae prophetia.Jer. 8,5 ; Jeremiae prophetia.Jer. 30,2 .
B)intransitive:
1)remitterela, cessarela( nachlassende, ablassende): ኀደገ፡ እሳት፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 11,2 ; ብድብድ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 17,13 ; መቅሠፍት፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 25,8 ; ሀቦ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 16,13 ; ነፋስ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 14,32 ; Marci Evangelium.Marc. 6,51 ; ለምጽ፡ Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 13,5 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 13,51 ; የኀድግ፡ እዴሁ፡ እምላዕሌክሙ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 6,3 .
2)deficerela: ትጸውም፡ ወትጼሊ፡ እስከ፡ ኀደገ፡ ሥጋሃ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 20.
3)cederelaalicui in re, eo inferiorem essela, cumc. እምነ፡ comparativo: ዘይባርክ፡ ዐርኮ፡ በጽባሕ፡ በዐቢይ፡ ቃል፡ እምዘይረግም፡ አልቦ፡ ዘኀደገ፡ ( οὐδὲν διαφέρει ) Proverbiorum liber biblicus.Prov. 27,14 .
(var. ሀቦ፡ ) Substantivumsubst.: ros copiosusla. not able to find explanation in abbreviation listLegitur Ex. 16,13 ubi Graecus δρόσος habet. Vocabularium Aethiopicum, -a -a.Voc. Ae.: አውል፡ ህቦ፡ ዘ፡ ጤዛ፡ ; aliudla ህቦ፡ ዘ፡ ጠል፡ ; ጤዛ፡ autem secundum not able to find explanation in abbreviation listIsenb. p. 184 pruinalaest. [Quare nescio an etiam حَبَبٌ bulla aquaela, حَبَابٌ bulla aquaelaet rosla, حَبَّ baccala( حَبُّ قَرٍّ grandola) et Aeth. ሕንባብ፡ comparanda sint]. et ማእኮት፡ Substantivumsubst.
1)donum gloriaelavel glorificationisla: ሀቦ፡ (sc. da mortuo) እግዚኦ፡ ማእኰተ፡ መንፈስ፡ ቅዱስ፡ በዕበየ፡ ሣህልከ፡ ወምሕረትከ፡ Maʃshafa Genzat.Genz. f. 26 (paulo infra: ክድና፡ ለነፍሱ፡ በልብሰ፡ ምሕረትከ፡ ከመ፡ ትትአኰት፡ ወትሰባሕ፡ በኀበ፡ ሰብእ፡ ወመላእክት፡ ).
2)potestas beneficii loco et gratiae oblatala( Vergünstigung ): ወብየ፡ ማእኰተ፡ እምኀበ፡ ዘፈጠረኒ፡ ከመ፡ እለ፡ አስሐትክዎሙ፡ ይትወደዩ፡ ምስሌየ፡ ውስተ፡ እሳት፡ ait Satanas, Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 22. Vocla. Aela. ad Macc.: ማእኰት፡ ዘ፡ ማኁታ፡ (de qua voce videasvid.Lud. lexiconlex.amh. c. 15).
3)praestantissimumla(id. fere quod מֶגֶד ): ነገሥት፡ ወመኳንንት፡ እለ፡ ይበልዑ፡ ማእኮተ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 160 ; Visio Baruchi ficticia.Vis. Bar. ; መኳንንቲሆሙ፡ በላዕያነ፡ ማእኰት፡ Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 9.
ḫadaga ኢይትኅደግ፡ እንበለ፡ + Subjunctive surely, certainlyen ኢይትኀድግ፡ እንበለ፡ ይፍታህ፡ ለነ፡ እግዚአብሔር፡ እምዝንቱ፡ ሞኰንን፡ ዓመፃ።“Il ne se peut que le Seigneur ne nous rende pas justice contre cet officier pervers!”fr 21 l. 34–35 (ed.), 25 l. 38–39 (tr.)
Comparative and etymological data
This same construction occurs in Amharic ስ- + NEG Imperfect አይቀርም literallylit. ‘it will not remain without Verb’. It needs to be researched whether Amharic inherited this construction or whether the Gǝʿǝz construction is a calque from Amharic. Note that in the above example the construction occurs in direct speech.
I,1[amh. idemid.; vicinusvic. ፈለጠ፡ ; videasvid.etiam Ges. thes. p. 1107] SubjunctivusSubj. ይፍልስ፡
1)de animatis: migrarela,
a)transirela: ፈለሰ፡ እምህየ፡ μετέβη Matthaei Evangelium.Matth. 11,1 romanae editionisrom.; ወፈሊሶ፡ እምህየ፡ ሖረ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 12,9 ; ፍልስ፡ እምዝየ፡ Evangelium Joannis.Joh. 7,3 ; ኢትፍልሱ፡ እምቤት፡ ለቤት፡ Lucae evangelium.Luc. 10,7 ; ሖር፡ ፍልስ፡ ብሔረ፡ ይሁዳ፡ ἐκχώρησον Amosi prophetia.Am. 7,12 .
α)huc illuc migrarela, vagarila, Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 108,9 .
β)transire ad parteslaalicujus: ፈለሱ፡ ኀበ፡ ዳዊት፡ 1 Paralipomenon libri I et II.Par. 12,8 ; Hyrcanus ፈለሰ፡ ኀበ፡ ሰዱቃዊያን፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. p. 300 ; ዘፈለሰ፡ እምአይሁድ፡ ኀበ፡ እስላም፡ Abushakeri opus chronographicum; numerus significat capita.Abush. 50.
b)secederela: ቅዱሳን፡ ፈለሱ፡ ገዳመ፡ ወመነኑ፡ ዓለመ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 153.
c)excederela, recederela: astra ኢይስሕቱ፡ ወኢይፈልሱ፡ እምነ፡ ዐቅሞሙ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 43,10 ; ከመ፡ ኢይፍልሱ፡ እምዝንቱ፡ ግብር፡ Esther, liber biblicus.Esth. 9,27 .
f)peregrinarila: ፍልስ፡ ውስተ፡ ይእቲ፡ ምድር፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 24 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 15,14 ; ፈላስያን፡ እለ፡ ፈለሱ፡ ውስተ፡ እስራኤል፡ Hezekielis prophetia.Hez. 14,7 ; ነገድ፡ ዘፈለሰ፡ ፈላሲ፡ ኀቤሁ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 47,23 ; ኀበ፡ ፈለሱ፡ ἡ παροικία αὐτῶν Judith liber apocryphus.Judith 5,9 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 11,9 .
2)de inanimatis et animatis,
a)transferrila: μετῆλθε Regum liber biblicum I.1 Reg. 5,8 ; μετατίθεσθαι Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 45,2 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 7,12 ; ፍልስ፡ μετάβηθι (de monte) Matthaei Evangelium.Matth. 17,20 ; Henoch ፈለሰ፡ οὐχ εὑρίσκετο Genesis liber Pentateuchi.Gen. 5,24 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 11,5 ; μετετέθη Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 4,10 .
b)mutarila: ከመ፡ የሀሉ፡ ዝክርከ፡ እንበለ፡ ፈሊስ፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium HedarSx. Hed. 12 Enc.
I,1[ יָהַב ܝܗܰܒ وَهَبَ ] Imperf. ይሁብ፡ , SubjunctivusSubj. የሀብ፡ , Imperat. ሀብ፡ ( gramm.§ 93), darela, absoluteabs.: ውሂብ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 5,4 ; ቃል፡ ሠናይ፡ ይኄይስ፡ እምውሂብ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,16 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,17 ; Judicum liber.Jud. 8,25 ; Actus apostolorum.Act. 20,35 ; cumc.Acc.rei: Matthaei Evangelium.Matth. 16,26 ; Matthaei Evangelium.Matth. 19,7 ; Jacobi epistola.Jac. 5,18 ; ኢታጐንዲ፡ ውሂቦታ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 5,3 ; ይኄይስ፡ ውሂበ፡ ምጽዋት፡ እምነ፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 12,8 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 77,24 ; cumc. ለ፡ pers.: ሀብ፡ ለጻድቅ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 12,4 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,42 ; cumc.Acc.rei et ለ፡ pers.: Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 113,25 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 12,7 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 26,3 ; cumc.Acc.personapers.: ውሂቦኒ፡ ሀቦ፡ Deuteronomium.Deut. 15,10 ; cumc.duplexdupl.Acc.: Genesis liber Pentateuchi.Gen. 1,29 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 3,12 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 24,35 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 29,28 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 30,6 ; Josuae liber.Jos. 15,19 ; Judicum liber.Jud. 1,15 ; Ruth liber biblicus.Ruth 2,18 ; Ruth liber biblicus.Ruth 3,17 ; Hezekielis prophetia.Hez. 36,26 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 20,3 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 131,4 ; አሀቦ፡ ዐስቦ፡ Tobit, liber apocryphus.Tob. 5,3 ; ኢተሀቦ፡ ምክንያተ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 4,5 ; ወሀብዋ፡ ደብተራሁ፡ Judith liber apocryphus.Judith 15,11 ; ሀቦ፡ ክፍሎ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 7,31 ; Matthaei Evangelium.Matth. 4,9 ; Matthaei Evangelium.Matth. 14,8 ; Matthaei Evangelium.Matth. 16,19 ; Evangelium Joannis.Joh. 4,14 sequensseq.; Evangelium Joannis.Joh. 6,37 ; Evangelium Joannis.Joh. 17,2 al. sexcenties; እሁበከ፡ ስእለተከ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 53 ; sequensseq.SubjunctivusSubj.: ለአዳም፡ ባሕቲቱ፡ ወሀቦ፡ ይክድን፡ ኀፍረቶ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 3 ; Ruth liber biblicus.Ruth 1,9 ; ad Timotheum epistola II.2 Tim. 2,7 romanae editionisrom.; Apocalypsis Joannis.Apoc. 3,21 ; Marci Evangelium.Marc. 10,37 ; cumc.Acc.praedicati: ምድር፡ እንተ፡ ይሁበከ፡ ርስተ፡ Deuteronomium.Deut. 4,21 , vel cumc. ለ፡ , ut: እሁበከ፡ አሕዛበ፡ ለርስትከ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 2,8 .
a)largirila, munificum essela: ዘይምሕር፡ ወይሁብ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 11,26 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 18,18 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,13 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,14 ; Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 20,15 ; et sensu juridico donarelaF.N. 26 (ubi agitur በእንተ፡ ሀብት፡ ወወሃቢ፡ ወዘይሁብዎ፡ ሎቱ፡ ወንዋይ፡ ዘይሁቡ፡ ኪያሁ፡ ).
b)exhiberela, tribuerela, praestarela: ሀቡ፡ አኰቴተ፡ ለእግዚአብሔር፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 67,37 ; Deuteronomium.Deut. 32,3 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 4,9 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 19,7 .
g)dare ore aliquid i.e. precarilabenedictionem, salutem: ከመ፡ የሀቦሙ፡ በረከተ፡እግዚአብሔር፡ በከናፍሪሁ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 50,20 ; ወሀቦሙ፡ ቡራኬ፡ vel ወሀቦሙ፡ ሰላመ፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: MaggabitSx. Mag. 13 ; vel docerelaActus apostolorum.Act. 7,38 ; Evangelium Joannis.Joh. 17,8 .
h)concederela, permitterela, potestatem darela: ኢወሀቦ፡ ከመ፡ ይትመየጥ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 18,2 ; ኢፈቀደ፡ የሀቦ፡ ምኅላፈ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 20,21 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 63,1 ; የሀብዎ፡ ንስሓ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 160.
k)passim ex Hebraismo: ponerela, inderela, ut: ቀስቶ፡ ወሀበ፡ ውስተ፡ ደመና፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 6 ; ፍርሀተክሙ፡ እሁብ፡ ኀበ፡ ኵሉ፡ ዘውስተ፡ ምድር፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 6 ; ዘሕያው፡ የሀብ፡ ሠናየ፡ ውስተ፡ ልቡ፡ Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 7,3 ; ወሀብኩ፡ ልብየ፡ ውስተ፡ ኵሉ፡ ፍጥረት፡ (animum advertere) Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 8,9 .
l) መኑ፡ይሁበኒ፡ quis mihi dabit! utinam! utinam haberem!la መኑ፡ ይሁበኒ፡ አእምሮ፡ n. 882liber Jobi.Job 23,3 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 13,11 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 54,6 ; መኑ፡ ይሁበኒ፡ አዕይንትየ፡ ከመ፡ ይኩና፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 95,1 , vel መኑ፡ እምወሀበኒ፡ ከመ፡ ይትነበይ፡ Numeri, liber Pentateuchi.Num. 11,29 ; Deuteronomium.Deut. 5,26 ; መኑ፡ የሀበነ፡ ዕረፍተ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 63,5 .
m) ሀብ፡ , ሀቡ፡ , ሀባ፡ , (nonnumquam sequensseq.pronomen suffixumpron. suff.) agela, agite! quaesola, ሀቡ፡ ንበል፡ εἴπωμεν Ezrae liber apocryphus (Graecus)1 Esr. 3,5 ; ሀቡነ፡ንረድ፡ ( καὶ νῦν ἐπί ) Regum liber biblicum IV.4 Reg. 3,23 ; ሀቡኬ፡ንግባእ፡ Kebra Nagast; numerus significat sectiones.Kebr. Nag. 2 ; ሀብኬ፡ ንትኀሠሥ፡ በአይ፡ ፍኖት፡ ተወልደ፡ δὴ οὖν Cyr. c. not able to find explanation in abbreviation listPall. f. 67 ; Cyr. c. not able to find explanation in abbreviation listPall. f. 80 ; ባሕቱ፡ ሕቀ፡ ሀባ፡ ናመክሮን፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 64 ; ሀብ፡ ንፍትኖን፡ et ሀባ፡ ንፍትኖን፡ Hermae pastor, Aethiopice, ed. d’Abbadie 1860. 8°.Herm. p. 82.
participiumpart.
1)
a)jussusla: እዙዝ፡ ውእቱ፡ ከመ፡ ያጥፍእ፡ jussus erat delerelaJudith liber apocryphus.Judith 3,8 ; ( አንተ፡ ) እዙዝ፡ ለከሢተ፡ ትምህርት፡ Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TahsasSx. Tachs. 18 Enc.
b)praeceptusla, mandatusla, statutusla: ሀቦ፡ ክፍሎ፡ ዘእዙዝ፡ ለከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 7,31 ; በከመ፡ እዙዝ፡ በኀበ፡ እግዚእነ፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 7 ; ወዓዲ፡ እዙዝ፡ ወስተ፡ ሕግ፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 10 ; በከመ፡ እዙዝ፡ በእንቲአሆሙ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 5 ; ዕለት፡ እዝዝት፡ ይእቲ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. p. 162.
α) ኢእዙዝ፡ vetitusla: ዘኢእዙዝ፡ ውስተ፡ ሕግ፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 15 ; Liber Maccabaeorum ficticius.Macc. f. 17 ; ( መብልዕ፡ ) ዘኢእዙዝ፡ በውስተ፡ ሕግ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 249.
β)testamento legatusla: ዘእዙዝ፡ ሎቱ፡ is cui testamento legatum estla(aliquid) F.N. 41,1; F.N. 41,5.
2)obediensla, obtemperansla: ሳኦል፡ ሶበ፡ ኮነ፡ እዙዘ፡ ለእግዚአብሔር፡ ኮነ፡ እግዚአብሔር፡ ያመውኦ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 361.
Substantivumsubst., m. et fem.
1)causa falsala, praetextusla, speciesla, simulatiola, tergiversatiola, ambagesla: ad Thessalonicenses epistola Pauli I.1 Thess. 2,5 ; Marci Evangelium.Marc. 12,40 romanae editionisrom.; Lucae evangelium.Luc. 20,47 ; Deuteronomium.Deut. 22,14 ; Deuteronomium.Deut. 22,17 ; ምክንያተ፡ ሐሰት፡ προφάσεις ψευδεῖς Hosea.Hos. 10,4 ; ምክንያተ፡ የኀሥሥ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 18,1 ; Danielis prophetia.Dan. 6,4 sequensseq.; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 140,4 ; Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 14,14 ; ኢነሀቦሙ፡ ምክንያተ፡ ለሕዝብ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 199 ; mendicanti ሀቦ፡ ዘመፍትው፡ ወኢታብዝኅ፡ ምክንያተ፡ Chrys. ho. 11.
2)excusatiola: inquisitus ኢረከበ፡ ምክንያተ፡ ሎቱ፡ Jsp. p. 321; Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 339.
3)occasiola, causalavel materia datala, locusla, ἀφορμή , ምክንያተ፡ ኮንክሙ፡ ለሕዝብ፡ Hezekielis prophetia.Hez. 5,7 ; ሀብ፡ ለጠቢብ፡ ምክንያተ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 9,9 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 7,8 ; ad Timotheum epistola I.1 Tim. 5,14 ; ad Corinthios epistola Pauli II.2 Cor. 11,12 ; ከመ፡ ይርከቡ፡ ምክንያተ፡ ላዕሌሁ፡ Evangelium Joannis.Joh. 8,6 ; τόπος ኢተሀብ፡ ምክንያተ፡ ለዘይረግመከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 4,5 ; ወምክንያተ፡ ነገሩሰ፡ እስመ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 277 ; ዝኮነ፡ ምክንያተ፡ ተርኅዎታ፡ ለሀገር፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 365 ; F.M. 7,1.
4)causala, ratiola, (auctor)la, αἰτία Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 14,27 ; ከሠተ፡ ሎሙ፡ ምክንያተ፡ እንተ፡ በእንቲአሃ፡ ይመውቱ፡ Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 18,18 ; n. 858 አክብር፡ አባከ፡ ወእመከ፡ እስመ፡ እሙንቱ፡ ምክንያተ፡ ልደትከ፡ F.N. 11; እንበለ፡ ምክንያት፡ F.M. 12,2; በእንተ፡ ዝንቱ፡ ምክንያት፡ F.M. 5,1; ሐተቶሙ፡ ምክንያተ፡ ደዌሃ፡ Josippon vel Pseudojosephus, Josephi Ben Gorion Historia Judaeorum.Jsp. p. 272 ; በምክንያተ፡ ትዕግሥት፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 118 ; not able to find explanation in abbreviation listCatal. Cod. Mus. Brit. p. 11.
mǝknǝyāt , pluralisPl. ምክንያታት፡ mǝknǝyātāt
Grébaut
ምክንያት፡ mǝknǝyāt , pluralisPl. ምክንያታት፡ mǝknǝyātāt «causefr, motiffr» ― ምክንያት፡ Ms. BNFabb217, fol. 43r.
104
Leslau
ምክንያት mǝknǝyāt pretexten, (false) excuseen, causeen, reasonen, occasionen, opportunityen, meansen, wilesen, subterfugeen
ዘምክንያት za-mǝknǝyāt occasionalen 340a
Substantivumsubst., m. et fem. , pluralisPl. ግበር፡ et ግብራት፡
1)actiola, efficaciala, ἐνέργεια Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 7,26 .
2)laborla, operatiola, operala, opusla( Arbeitde): ሀቦ፡ ግብሮ፡ በአምጣነ፡ ኀይሉ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 30,38 ; ኢትትማከር፡ ምስለ፡ ሀካይ፡ በእንተ፡ ግብር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 37,11 ; materfamilias ትሁቦን፡ ግብሮን፡ ለአእማቲሃ፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 190 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 1,11 ; ግብረ፡ ሐቅል፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 1,14 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 5,13 sequensseq.; Haggaei prophetia.Hagg. 1,14 ; ስድስተ፡ መዋዕለ፡ ግብር፡ Hezekielis prophetia.Hez. 46,1 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 50 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 20,9 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 10,16 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 11,1 ; ጳውሎስ፡ ይሴሰይ፡ እምግብረ፡ እደዊሁ፡ Faus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. 2,11 ; ይሴሰዩ፡ በግብረ፡ እደዊሆሙ፡ not able to find explanation in abbreviation listSx. Jac. 2 ; አብሕርት፡ ወአፍላግ፡ ይፌጽሙ፡ ግብሮሙ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 5,3 .
a)negotiumla: Danielis prophetia.Dan. 8,27 ; ኢኮነ፡ ግብረ፡ አሐቲ፡ ዕለት፡ ወኢኮነ፡ ግብረ፡ ሰኑይ፡ Ezrae et Nehemiae libri canonici.2 Esr. 10,13 ; ኵሉ፡ እለ፡ ይገብሩ፡ ግብረ፡ ንጉሥ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 40, ad Ephesios epistola Pauli.Eph. 4,12 ; ብየ፡ ግብር፡ በዘ፡ አሐውር፡ Lud. e Vit. Sam.
b)officiumla, munusla: አግብኦ፡ ውስተ፡ ግብሩ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 39 ; ኢይግበር፡ ሕዝባዊ፡ ግብረ፡ ክህነት፡ Didascalia Apostolorum; numerus significat capita.Did. 16 ; ግብረ፡ ዲያቆን፡ . p. 314.
c)opuslavel ministerium sacrumla: ንዋየ፡ ግበሪሆሙ፡ τὰ σκεύη τῆς λειτουργίας ad Hebraeos epistola.Hebr. 9,21 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 39,1 ; Actus apostolorum.Act. 13,2 ; ግበር፡ Hezekielis prophetia.Hez. 44,14 ; እለ፡ ይገብሩ፡ ግብረ፡ እግዚአብሔር፡ Judith liber apocryphus.Judith 4,14 .
3)opusla( Werkde) quod quis producit,
c)quae labore parta est merceslaPsalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 108,19 , vel qui a planta producitur fructusla: ሐሰት፡ ግብራ፡ ለዘይት፡ Habacuci prophetia.Hab. 3,17 .
4)actiola, factumla, facinusla, opusla, agendi ratiola, facinorala, operala: ዛቲ፡ ግብር፡ haec actiolaFaus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. 24,1 ; ኵሉ፡ ግብሩ፡ ድሩክ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 19 ; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 12,2 ; ቀዳሜ፡ ኵሉ፡ ግብር፡ ምክር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 37,16 ; τὸ πραχθέν Sapientia Salomonis, apocr.Sap. 14,10 ; ነኪር፡ ግብሩ፡ ለእግዚአብሔር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 11,4 ; Jesaiae prophetia.Jes. 5,12 ; Tobit, liber apocryphus.Tob. 12,7 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 43,2 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 63,10 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 76,12 ; ግብረ፡ ጽድቅ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 16,22 ; ግብረ፡ ዐመፃ፡ ምግባሮሙ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 59,6 ; ከመ፡ ይግበሩ፡ ግብረ፡ ሠናየ፡ ad Timotheum epistola I.1 Tim. 6,18 Platt; ዐቢየ፡ ግብረ፡ ፈጸምከ፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 7,25 ; ግብረ፡ እደዊሆሙ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 27,6 ; τὰ ἔργα Jacobi epistola.Jac. 1,4 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 2,2 ; Apocalypsis Joannis.Apoc. 14,13 ; Evangelium Joannis.Joh. 5,36 ; Evangelium Joannis.Joh. 10,25 ; Evangelium Joannis.Joh. 17,4 ; ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 2,30 ; ሠናየ፡ ግብረ፡ ገብረት፡ ላዕሌየ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 26,10 .
b)factumla, oppos. verbo et consilio: ከመ፡ ንግበራ፡ ለዛቲ፡ ምክር፡ ግብረ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 6,4 ; Ezrae Apocalypsis; citatur secundum capita et commata editionis Laurentianae.4 Esr. 4,47 ; በግብር፡ de factola, rela, reverala(aliâs በአማን፡ ) Chrys. crebro. n. 1164
c)res agendalavel gerendala, res gestala, actala: Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 15,5 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 8,6 ; Matthaei Evangelium.Matth. 18,19 ; Lucae evangelium.Luc. 1,1 ; ግብረ፡ ልኡካን፡ vel ሐዋርያት፡ inscriptus est liber πράξεις τῶν ἀποστόλων Acta Apostolorumla; nonnumquam ግብር፡ nudum, ut Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 162,2 .
5)resla: ለዝ፡ ግብር፡ εἰς αὐτὸ τοῦτο ad Romanos epistola Pauli.Rom. 13,6 ; ኵሉ፡ ግብራ፡ ለገነት፡ መንክር፡ ወመድምም፡ not able to find explanation in abbreviation listClem. f. 65 ; ሠለስቱ፡ ግብራት፡ τρία Regum liber biblicum II.2 Reg. 24,12 ; ነኪር፡ ግብር፡ ξένον τι not able to find explanation in abbreviation list1 Petr. 4,12 Platt; ግብራቲሁ፡ ለዝ፡ ዓለም፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 3 ; ግብራት፡ ዓለማውያት፡ Fetḥa Nagast; numeri significant capita capitumque partes.F.N. p. 10 ; Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 3.
a)causala: በእንተ፡ ሠላስ፡ ግብራት፡ Philexius; numerus significat quaestiones.Phlx. 11 ; Lud. e Mss. Colb.
b)ratiola, modusla: ምንት፡ ግብረ፡ ዓመት፡ በዝናማት፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 12 ; በአይ፡ ግብር፡ Lud.; docuit eum ኵሎ፡ ግብረ፡ ምንኵስና፡ Lud. e Vit. S.; ግብረ፡ አናቅጽ፡ . p. 305 n. 16.
6)necessitasla: እስመ፡ ግብሩ፡ ውእቱ፡ ከመ፡ ያብእ፡ መሥዋዕተ፡ ad Hebraeos epistola.Hebr. 8,3 ; de necessitate corporis, euphemistice: ወረደ፡ እምገመል፡ በእንተ፡ ግብረ፡ ሥጋ፡ Synaxaria; sequuntur nomina mensium HedarSx. Hed. 25. Adv.
a) በግብር፡
β)necessariola, omninola, utiquela( jedenfallsde): በግብር፡ ይከውን፡ ዘነበበ፡ ዮናስ፡ πάντως Tobit, liber apocryphus.Tob. 14,8 .
b) ግብር፡
α)necessariolavel ad significandum oportetla, necesse estla: ግብር፡ ይመጽእ፡ መንሱት፡ (necessario veniet i.e. necesse est veniat) Lucae evangelium.Luc. 17,1 ; Matthaei Evangelium.Matth. 18,7 ; Matthaei Evangelium.Matth. 24,6 ; ad Hebraeos epistola.Hebr. 9,16 ; Chrysostomi Tagsâʃs.Chrys. Ta. 4.
β)omninola, sanela, πάντως Lucae evangelium.Luc. 4,23 .
7)opus praestandum i.e.
a)tributumla, vectigalla τέλος Deuteronomium.Deut. 23,18 ; φόρος , ከመ፡ የሀቡ፡ ግብረ፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 8,8 ; ርኡሰ፡ ግብር፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 10,18 ; ይሁብዎ፡ ግብረ፡ በበዓመት፡ Paralipomenon liber II.2 Par. 27,5 .
β)reditusla: p. 303 n. 10.
b)opera servala, angariala: እለ፡ ይቀውሙ፡ ላዕለ፡ ግብር፡ ἐργοδιωκτοῦντες Paralipomenon liber II.2 Par. 8,10 .
gǝbr , pluralisPl. gǝbar , gǝbrāt
1) (Dillmann 7 a) ግብረ፡ እስላም፡ gǝbra ʾǝslām literallylit. ‘tax of Muslims’, meaning unknown (see Conti Rossini’s comment below) ነበረ፡ ፮ግብር፡ ፩ቅዴታ፡ ወ፩ጸማጅ፡ ወ፩ግብረ፡ እስላም፡il y avait 6 impôts: un était le qedētā; un était le ṣamāǧ; un le gebra eslāmfr 75 l. 27–28 (ed.), 91 l. 4–5 (tr.) (‘Mot à mot: impôt des Musulmans; je n’en sais pas le véritable caractère, ni s’il s’agit d’un impôt particulier sur les Islamites.’ 92 n. 10), videasvid. እስላም፡
Leslau
ግብረ፡ ሕማማት፡ gǝbra ḥǝmāmāt the Rite of Passion Weeken see Hammerschmidt in 117, 233a–b, videasvid. ሕማም፡
Cross-references:
a) for ቤተ፡ ግብር፡ videasvid. ቤት፡ (TraCES)
b) for ዓቃቤ፡ ንዋየ፡ ግበር፡ videasvid. ዐቃቢ፡ (TraCES)
i. e. הָעֻבִּים Hezekielis prophetia.Hez. 41,26 versio novavers. nov.(gloss. marg.: ግድመ፡ አረፍት፡ ).
radixrad.inusitatusinus., quae cum ሆከ፡ cognata perturbarila, agitarilasignificare videtur. Hincradixrad.inusitatusinus., quae cum ሆከ፡ cognata perturbarila, agitarilasignificare videtur. Hincprurirela, scalperelavid. sub ሐከከ፡ hakaka
Grébaut
ሀከከ፡ I,1 «exciter des tumultes, des disputesfr, questionnerfr, disputerfr» ― ተጣላ፡ BNFabb217, fol. 9v.
6
Leslau
ሀከከ hakaka (Lt., ) ሐከከ ḥakaka () quarrelen, cause insurrectionen, agitateen, perturben, troubleen 216b
hakaka
Grébaut
ሀከከ፡ I,1 «exciter des tumultes, des disputesfr, questionnerfr, disputerfr» ― ተጣላ፡ BNFabb217, fol. 9v.
6
Leslau
ሀከከ hakaka (Lt., ) ሐከከ ḥakaka () quarrelen, cause insurrectionen, agitateen, perturben, troubleen 216b
ʾahkaka
Grébaut
አህከከ፡ ʾahkaka II,1 «faire exciter des tumultesfr, émeuterfr, souleverfr» ― አጣላ፡ Ms. BNFabb217, fol. 9v.
6
Leslau
አህከከ ʾahkaka ( 6) causative of {videasvid. ሀከከ hakaka } 216b
radixrad.inusitatusinus., quae cum ሆከ፡ cognata perturbarila, agitarilasignificare videtur. HincI,1[ גָּבֵר valuitla, fortis fuitla; de prima radicis significatione videasvid.Ges. thes. p. 261] SubjunctivusSubj. ይግበር፡
2)transit., facerela,
c)conficerela, fabricarila, ut: arcam Genesis liber Pentateuchi.Gen. 6,14 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 8,6 ; ferramenta Genesis liber Pentateuchi.Gen. 4,22 ; vestes Genesis liber Pentateuchi.Gen. 3,7 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 3,21 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 37,3 ; vas Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 11 ; Jeremiae prophetia.Jer. 18,4 ; simulacrum Deuteronomium.Deut. 27,15 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 11 ; flagellum Evangelium Joannis.Joh. 2,15 ; varias n. 1160res Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 25 -30; Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 8,1 ; septum Genesis liber Pentateuchi.Gen. 33,17 ; hortos et piscinas Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 2,5 ; Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 2,6 ; foveam Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 7,16 ; መዛግብተ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 41,34 ; libros Koheleth (Ecclesiastes), liber biblicus.Koh. 12,12 ; al.; cumc. እምነ፡ materiae: Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 30,1 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 30,5 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,21 ; vel cumc.Genitivo: Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 27,3 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 6,14 ; Hezekielis prophetia.Hez. 27,6 ; vel cumc.duplexdupl.Acc.: Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 39,12 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 39,13 ; Jesaiae prophetia.Jes. 44,17 ; ትገብሮ፡ ( ለወርቅ፡ ) አክሊላተ፡ Zachariae prophetia.Zach. 6,11 .
g)exercerela, subigerela, Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 31,4 ; euphemistice: (aliquem) Genesis liber Pentateuchi.Gen. 19,5 ;
k)perficerela, peragerela, perpetrarela, ኢገበርከ፡ ሎቱ፡ መዐቶ፡ Regum liber biblicum I.1 Reg. 28,18 ; ዘፈቀደ፡ በልቡ፡ ይገብር፡ Liber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 8,15 ; ad Romanos epistola Pauli.Rom. 9,28 ; ገቢረ፡ ግበር፡ በከመ፡ አዘዝኩ፡ ( ἐπιτελέσεις ) Judith liber apocryphus.Judith 2,13 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 51,9 (omisso Objecto); Judicum liber.Jud. 11,39 ; መንክረ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 77,5 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 97,1 ; ዐበይተ፡ Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 70,21 ; Lucae evangelium.Luc. 1,49 ; ተኣምረ፡ Judicum liber.Jud. 6,17 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 48 ; Evangelium Joannis.Joh. 2,11 ; Evangelium Joannis.Joh. 2,23 ; ኀይላተ፡ Matthaei Evangelium.Matth. 7,22 ; ግብረ፡ Evangelium Joannis.Joh. 5,36 ; ad Timotheum epistola II.2 Tim. 4,5 ; ፈቃዶሙ፡ Marci Evangelium.Marc. 15,15 ; በቀለ፡ Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 12,12 ; Hezekielis prophetia.Hez. 25,11 ; ፍኖተ፡ Henochi liber, Aethiopice, ed. Dillmann 1851. 4°.Hen. 41,6 ; judicium Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 5,48 ; Evangelium Joannis.Joh. 5,27 ; ንፈቅድ፡ ትግበር፡ ለነ፡ ዘሰአልናከ፡ Marci Evangelium.Marc. 10,35 ; Evangelium Joannis.Joh. 14,13 ; Evangelium Joannis.Joh. 14,14 .
l)facerela, agerela: Matthaei Evangelium.Matth. 5,47 ; ምንተ፡ እግበር፡ Marci Evangelium.Marc. 10,17 ; Lucae evangelium.Luc. 3,10 ; ዘንተኑ፡ ገከርኪ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 3,13 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 3,14 ; ዘእገብር፡ አነ፡ Genesis liber Pentateuchi.Gen. 18,17 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 22,16 ; እምዝ፡ ፈጺሞ፡ እግዚአብሔር፡ ዘንተ፡ ኵሎ፡ ገቢረ፡ ያመጽእ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 10,12 ; ኢትግበር፡ ከመዝ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 10 ; ታአምር፡ ዘከመ፡ ገብሩ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 10 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 8,21 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 18,5 ; Matthaei Evangelium.Matth. 23,3 ; Lucae evangelium.Luc. 2,27 ; Evangelium Joannis.Joh. 14,31 ; ሠናየ፡ ገበርከ፡ bene egistilaLiber Siracidae (Ecclesiasticus).Sir. 37,9 ; 1 not able to find explanation in abbreviation listCor. 7,37 ; ad Philippenses epistola Pauli.Phil. 4,14 ; እንተ፡ ትኄይስ፡ ገብረ፡ ad Corinthios epistola Pauli I.1 Cor. 7,38 ; etiam sequensseq.SubjunctivusSubj., ut: ኢይገብር፡ የሀባ፡ ለካልእ፡ (non faciet ut eam det alii) Tobit, liber apocryphus.Tob. 6,13 ; in specie
m)facere aliquid alicuilavel contra aliquemlai.e. praestarela, exhiberela, afficerela, agere cumlaaliquo, tractarelaaliquem, committere inlaaliquem, construitur cumc.c. ለ፡ , ut: ገቢረ፡ ሠናይ፡ ለጽኑስ፡ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 3,27 ; ምንተ፡ እንከ፡ እግበር፡ ዓዲ፡ ለወይንየ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 5,4 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 24,44 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 14,31 ; Matthaei Evangelium.Matth. 5,44 ; Matthaei Evangelium.Matth. 20,32 ; Marci Evangelium.Marc. 5,19 ; Marci Evangelium.Marc. 5,20 ; Marci Evangelium.Marc. 7,12 ; Marci Evangelium.Marc. 10,51 ; Marci Evangelium.Marc. 15,8 ; Lucae evangelium.Luc. 6,27 ; Evangelium Joannis.Joh. 13,15 ; cumc. በ፡ , ut: በከመ፡ አቍሰሎ፡ ይገብሩ፡ ቦቱ፡ Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 24 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 22,12 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 6,1 ; Numeri, liber Pentateuchi.Num. 22,2 ; Deuteronomium.Deut. 3,6 ; Deuteronomium.Deut. 4,3 ; Lucae evangelium.Luc. 23,31 ; cumc. ላዕለ፡ ( ergalavel contrala): ገብረ፡ ምሕረተ፡ ላዕለ፡ Jesaiae prophetia.Jes. 64,4 ; Lucae evangelium.Luc. 10,37 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 18 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 48 ; Dan. apocr. 1,61; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 12,18 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 20,9 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 34,7 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 40,14 ; Exodus, liber Pentateuchi.Ex. 14,11 ; Judicum liber.Jud. 15,11 ; Regum liber biblicum I.1 Reg. 31,11 ; Evangelium Joannis.Joh. 15,21 ; cumc. ዲበ፡ Jeremiae prophetia.Jer. 9,24 ; Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 14,4 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 18 ; Actus apostolorum.Act. 9,13 ; cumc. ምስለ፡ pers.: Ruth liber biblicus.Ruth 2,11 ; Judicum liber.Jud. 15,3 ; Danielis prophetia.Dan. 1,13 ; Lucae evangelium.Luc. 1,72 ; cumc.Acc.personapers.vel rei: ሕዝበኒ፡ ግበር፡ ዘከመ፡ ፈቀድከ፡ Esther, liber biblicus.Esth. 3,11 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 19,8 ; Genesis liber Pentateuchi.Gen. 27,45 ; Leviticus, liber Pentateuchi.Lev. 16,15 ; Deuteronomium.Deut. 31,4 ; Josuae liber.Jos. 8,2 .
o)adhiberela: ይደሉ፡ ከመ፡ ይግበሩ፡ ሎቱ፡ (sc. ለደዌ፡ ) ፈውሳተ፡ ልምሉማተ፡ Faus Manfasâwi; numerus significat sectiones et capita.F.M. 3,3 ; ንሣእ፡ ኵሎ፡ ንዋየ፡ ዘውስቴቶን፡ ወግበር፡ ለሕንጸተ፡ አብያተ፡ ክርስቲያን፡ Lud.e not able to find explanation in abbreviation listVit. Theoph.
p)nonnumquam cumc.praepositiopraep.substituitur aliis verbis specialioribus, ut: ወይግበሩ፡ ውስተ፡ ማኅቶት፡ ቅብአ፡ (pro ይደዩ፡ ) Encomia Synaxarii, Actis singulorum dierum addita; citantur secundum menses et dies: TeqemtSx. Teq. 20 ; ግበር፡ እዴከ፡ ዲበ፡ ዛቲ፡ ጻሕል፡ Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 158,4 ; Liturgiae in N. T. romano impressae; numeri significant folia et columnas.Lit. 159,1 ; F.M. 14,10 ( videasvid. sub ምራቅ፡ col. 898).
tumultuslavideasvid. sub ሀከከ፡ radix cum ሀከከ፡ et ሀከወ፡ cognata. [Arabice respondent n. 12cum هَوَّاكٌ , مُتَهَوِّكٌ perturbatus, obstupefactusla, هَيَّك properavitla, tum أَهْوَاجُ praeproperus, vehementer currenslaet هَاجَ ( هَيْج ) incitatus fuit et concitavitla; Amharice አወከ፡ ]. radixrad.inusitatusinus., cognata cum ሀከከ፡ et ሆከ፡ Hincquadril. hakaka
Grébaut
ሀከከ፡ I,1 «exciter des tumultes, des disputesfr, questionnerfr, disputerfr» ― ተጣላ፡ BNFabb217, fol. 9v.
6
Leslau
ሀከከ hakaka (Lt., ) ሐከከ ḥakaka () quarrelen, cause insurrectionen, agitateen, perturben, troubleen 216b
Substantivumsubst.
1)strepitusla, tumultusla, perturbatiola, n. 10turbala: ሀከከ፡ ቀትል፡ θόρυβος πολέμων Jeremiae prophetia.Jer. 30,2 ; θόρυβος Proverbiorum liber biblicus.Prov. 1,27 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 23,29 ; πτόησις Proverbiorum liber biblicus.Prov. 3,25 ; ሀከክ፡ ዘይከውን፡ τάραχος liber Jobi.Job 24,17 ; ταραχή Jeremiae prophetia.Jer. 14,19 ; Hezekielis prophetia.Hez. 23,46 ; ዕለተ፡ ሀከክ፡ ἡμέρα ταραχῆς Jesaiae prophetia.Jes. 22,5 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 36 ; ማየ፡ ሀከክ፡ τὸ ὕδωρ τὸ ἀνυπόστατον Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 123,4 ; አኮ፡ በሀከክ፡ ወትዝልፍት፡ μηδὲν προπετὲς πράττειν ( temeritas praecepsla) Actus apostolorum.Act. 19,36 ;
2)tumultusla, turbaela, seditiola, rixaela, discordiaela, quibus civitates, respublica, ecclesia, quaelibet hominum societas perturbantur: ταραχαὶ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 6,14 ; ἀκαταστασίαι Proverbiorum liber biblicus.Prov. 26,28 ; እለ፡ ይገብሩ፡ ሀከከ፡ διχοστασίαν ποιοῦντες ad Romanos epistola Pauli.Rom. 16,17 ; θόρυβος Matthaei Evangelium.Matth. 26,5 ; Actus apostolorum.Act. 20,1 ; στάσις et συστροφή Marci Evangelium.Marc. 15,7 ; Actus apostolorum.Act. 19,40 ; σεισμοὶ Matthaei Evangelium.Matth. 24,7 ; በሀከክ፡ ኀደርክሙ፡ ወበሀከክ፡ ይወድቁ፡ ደቂቅከ፡ seditionelaKufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 10 et 23. Voc. Ae.la: ጋእዝ፡ ተስናን፡ ባእስ፡ ሀውክ፡ ሀከክ፡ ሒስ፡ ሰቈራር፡ ላኳ፡ ቅስት፡ ዘ፡ እሉ፡ ኵሎሙ፡ ጽልእ።
1) tumultoit, strepitoit
2) perturbazioneit, sedizioneit, discordiait, spaventoit, rovinait, baruffait, rissait, trambustoit
hakak , pluralisPl. hakakāt
Grébaut
ሀከክ፡ , pluralisPl. ሀከካት፡
1) «émeutefr, tumultefr, disputefr, troublefr» ― ሞገድ፡ , ክርክር፡ BNFabb217, fol. 9v.
2) (sens collectif) désordresfr, dissensionsfr, collisionsfr.
ሀከክ፡ ዘኮነ፡ በሀገረ፡ ቍስጥንጥንያ፡ በእንተ፡ ሥጋ፡ ንጹሕ፡ ዘእግዚእነ፡ ወመድኀኒነ፡ ኢየሱስ፡ ክርስቶስ። 143; በእንተ፡ ሀከክ፡ ዘገብሩ፡ ላዕለ፡ ፎቃ፡ በግብጽ። 144.
3) persécution religiousefr (les dix grandes persécutions ordonnées par les empereurs romains contre les premiers chrétiens).
አንሥአ፡ [ዱማድዮስ፡] ሀከከ፡ ላዕለ፡ ክርስቲያን፡ ወአውረደ፡ ላዕሌሆሙ፡ ኵነኔያት፡ ብዙኃተ፡ በእደ፡ ዳክዮስ፡ ወበእንተ፡ ምክረ፡ መኳንንቲሁ። 184; አዘዘ፡ [ፈርንስጣ፡] ከመ፡ ኢይግበሩ፡ ቦሙ፡ ሀከከ፡ ወኢያስተናሥኡ፡ ላዕሌሆሙ፡ ስደተ፡ ወኢይበርብሩ፡ ንዋዮሙ፡ ወኢያሕምምዎሙ፡ ምንተኒ። ወዓዲ፡ አዘዘ፡ ከመ፡ ኢይክልእዎሙ፡ ተቀንዮቶሙ፡ ውስተ፡ ቤተ፡ ክርስቲያን፡ ቅድስት፡ ከመ፡ ይጸልዩ፡ በእንቲአሁ፡ ወበእንተ፡ መንግሥቱ። 190.
6–7
Leslau
ሀከክ hakak tumulten, seditionen, rioten, revolten, troubleen, turmoilen, terroren, alarmen, uproaren, quarrelen, discorden, dissensionen, consternationen, commotionen, chaosen, disorderen, ( 6) religious persecutionen 216b
Substantivumsubst.
1)strepitusla, tumultusla, perturbatiola, n. 10turbala: ሀከከ፡ ቀትል፡ θόρυβος πολέμων Jeremiae prophetia.Jer. 30,2 ; θόρυβος Proverbiorum liber biblicus.Prov. 1,27 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 23,29 ; πτόησις Proverbiorum liber biblicus.Prov. 3,25 ; ሀከክ፡ ዘይከውን፡ τάραχος liber Jobi.Job 24,17 ; ταραχή Jeremiae prophetia.Jer. 14,19 ; Hezekielis prophetia.Hez. 23,46 ; ዕለተ፡ ሀከክ፡ ἡμέρα ταραχῆς Jesaiae prophetia.Jes. 22,5 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 36 ; ማየ፡ ሀከክ፡ τὸ ὕδωρ τὸ ἀνυπόστατον Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 123,4 ; አኮ፡ በሀከክ፡ ወትዝልፍት፡ μηδὲν προπετὲς πράττειν ( temeritas praecepsla) Actus apostolorum.Act. 19,36 ;
2)tumultusla, turbaela, seditiola, rixaela, discordiaela, quibus civitates, respublica, ecclesia, quaelibet hominum societas perturbantur: ταραχαὶ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 6,14 ; ἀκαταστασίαι Proverbiorum liber biblicus.Prov. 26,28 ; እለ፡ ይገብሩ፡ ሀከከ፡ διχοστασίαν ποιοῦντες ad Romanos epistola Pauli.Rom. 16,17 ; θόρυβος Matthaei Evangelium.Matth. 26,5 ; Actus apostolorum.Act. 20,1 ; στάσις et συστροφή Marci Evangelium.Marc. 15,7 ; Actus apostolorum.Act. 19,40 ; σεισμοὶ Matthaei Evangelium.Matth. 24,7 ; በሀከክ፡ ኀደርክሙ፡ ወበሀከክ፡ ይወድቁ፡ ደቂቅከ፡ seditionelaKufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 10 et 23. Voc. Ae.la: ጋእዝ፡ ተስናን፡ ባእስ፡ ሀውክ፡ ሀከክ፡ ሒስ፡ ሰቈራር፡ ላኳ፡ ቅስት፡ ዘ፡ እሉ፡ ኵሎሙ፡ ጽልእ።
1) tumultoit, strepitoit
2) perturbazioneit, sedizioneit, discordiait, spaventoit, rovinait, baruffait, rissait, trambustoit
hakak , pluralisPl. hakakāt
Grébaut
ሀከክ፡ , pluralisPl. ሀከካት፡
1) «émeutefr, tumultefr, disputefr, troublefr» ― ሞገድ፡ , ክርክር፡ BNFabb217, fol. 9v.
2) (sens collectif) désordresfr, dissensionsfr, collisionsfr.
ሀከክ፡ ዘኮነ፡ በሀገረ፡ ቍስጥንጥንያ፡ በእንተ፡ ሥጋ፡ ንጹሕ፡ ዘእግዚእነ፡ ወመድኀኒነ፡ ኢየሱስ፡ ክርስቶስ። 143; በእንተ፡ ሀከክ፡ ዘገብሩ፡ ላዕለ፡ ፎቃ፡ በግብጽ። 144.
3) persécution religiousefr (les dix grandes persécutions ordonnées par les empereurs romains contre les premiers chrétiens).
አንሥአ፡ [ዱማድዮስ፡] ሀከከ፡ ላዕለ፡ ክርስቲያን፡ ወአውረደ፡ ላዕሌሆሙ፡ ኵነኔያት፡ ብዙኃተ፡ በእደ፡ ዳክዮስ፡ ወበእንተ፡ ምክረ፡ መኳንንቲሁ። 184; አዘዘ፡ [ፈርንስጣ፡] ከመ፡ ኢይግበሩ፡ ቦሙ፡ ሀከከ፡ ወኢያስተናሥኡ፡ ላዕሌሆሙ፡ ስደተ፡ ወኢይበርብሩ፡ ንዋዮሙ፡ ወኢያሕምምዎሙ፡ ምንተኒ። ወዓዲ፡ አዘዘ፡ ከመ፡ ኢይክልእዎሙ፡ ተቀንዮቶሙ፡ ውስተ፡ ቤተ፡ ክርስቲያን፡ ቅድስት፡ ከመ፡ ይጸልዩ፡ በእንቲአሁ፡ ወበእንተ፡ መንግሥቱ። 190.
6–7
Leslau
ሀከክ hakak tumulten, seditionen, rioten, revolten, troubleen, turmoilen, terroren, alarmen, uproaren, quarrelen, discorden, dissensionen, consternationen, commotionen, chaosen, disorderen, ( 6) religious persecutionen 216b
Substantivumsubst.
1)strepitusla, tumultusla, perturbatiola, n. 10turbala: ሀከከ፡ ቀትል፡ θόρυβος πολέμων Jeremiae prophetia.Jer. 30,2 ; θόρυβος Proverbiorum liber biblicus.Prov. 1,27 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 23,29 ; πτόησις Proverbiorum liber biblicus.Prov. 3,25 ; ሀከክ፡ ዘይከውን፡ τάραχος liber Jobi.Job 24,17 ; ταραχή Jeremiae prophetia.Jer. 14,19 ; Hezekielis prophetia.Hez. 23,46 ; ዕለተ፡ ሀከክ፡ ἡμέρα ταραχῆς Jesaiae prophetia.Jes. 22,5 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 36 ; ማየ፡ ሀከክ፡ τὸ ὕδωρ τὸ ἀνυπόστατον Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 123,4 ; አኮ፡ በሀከክ፡ ወትዝልፍት፡ μηδὲν προπετὲς πράττειν ( temeritas praecepsla) Actus apostolorum.Act. 19,36 ;
2)tumultusla, turbaela, seditiola, rixaela, discordiaela, quibus civitates, respublica, ecclesia, quaelibet hominum societas perturbantur: ταραχαὶ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 6,14 ; ἀκαταστασίαι Proverbiorum liber biblicus.Prov. 26,28 ; እለ፡ ይገብሩ፡ ሀከከ፡ διχοστασίαν ποιοῦντες ad Romanos epistola Pauli.Rom. 16,17 ; θόρυβος Matthaei Evangelium.Matth. 26,5 ; Actus apostolorum.Act. 20,1 ; στάσις et συστροφή Marci Evangelium.Marc. 15,7 ; Actus apostolorum.Act. 19,40 ; σεισμοὶ Matthaei Evangelium.Matth. 24,7 ; በሀከክ፡ ኀደርክሙ፡ ወበሀከክ፡ ይወድቁ፡ ደቂቅከ፡ seditionelaKufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 10 et 23. Voc. Ae.la: ጋእዝ፡ ተስናን፡ ባእስ፡ ሀውክ፡ ሀከክ፡ ሒስ፡ ሰቈራር፡ ላኳ፡ ቅስት፡ ዘ፡ እሉ፡ ኵሎሙ፡ ጽልእ።
Substantivumsubst.
1)strepitusla, tumultusla, perturbatiola, n. 10turbala: ሀከከ፡ ቀትል፡ θόρυβος πολέμων Jeremiae prophetia.Jer. 30,2 ; θόρυβος Proverbiorum liber biblicus.Prov. 1,27 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 23,29 ; πτόησις Proverbiorum liber biblicus.Prov. 3,25 ; ሀከክ፡ ዘይከውን፡ τάραχος liber Jobi.Job 24,17 ; ταραχή Jeremiae prophetia.Jer. 14,19 ; Hezekielis prophetia.Hez. 23,46 ; ዕለተ፡ ሀከክ፡ ἡμέρα ταραχῆς Jesaiae prophetia.Jes. 22,5 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 36 ; ማየ፡ ሀከክ፡ τὸ ὕδωρ τὸ ἀνυπόστατον Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 123,4 ; አኮ፡ በሀከክ፡ ወትዝልፍት፡ μηδὲν προπετὲς πράττειν ( temeritas praecepsla) Actus apostolorum.Act. 19,36 ;
2)tumultusla, turbaela, seditiola, rixaela, discordiaela, quibus civitates, respublica, ecclesia, quaelibet hominum societas perturbantur: ταραχαὶ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 6,14 ; ἀκαταστασίαι Proverbiorum liber biblicus.Prov. 26,28 ; እለ፡ ይገብሩ፡ ሀከከ፡ διχοστασίαν ποιοῦντες ad Romanos epistola Pauli.Rom. 16,17 ; θόρυβος Matthaei Evangelium.Matth. 26,5 ; Actus apostolorum.Act. 20,1 ; στάσις et συστροφή Marci Evangelium.Marc. 15,7 ; Actus apostolorum.Act. 19,40 ; σεισμοὶ Matthaei Evangelium.Matth. 24,7 ; በሀከክ፡ ኀደርክሙ፡ ወበሀከክ፡ ይወድቁ፡ ደቂቅከ፡ seditionelaKufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 10 et 23. Voc. Ae.la: ጋእዝ፡ ተስናን፡ ባእስ፡ ሀውክ፡ ሀከክ፡ ሒስ፡ ሰቈራር፡ ላኳ፡ ቅስት፡ ዘ፡ እሉ፡ ኵሎሙ፡ ጽልእ።
1) tumultoit, strepitoit
2) perturbazioneit, sedizioneit, discordiait, spaventoit, rovinait, baruffait, rissait, trambustoit
hakak , pluralisPl. hakakāt
Grébaut
ሀከክ፡ , pluralisPl. ሀከካት፡
1) «émeutefr, tumultefr, disputefr, troublefr» ― ሞገድ፡ , ክርክር፡ BNFabb217, fol. 9v.
2) (sens collectif) désordresfr, dissensionsfr, collisionsfr.
ሀከክ፡ ዘኮነ፡ በሀገረ፡ ቍስጥንጥንያ፡ በእንተ፡ ሥጋ፡ ንጹሕ፡ ዘእግዚእነ፡ ወመድኀኒነ፡ ኢየሱስ፡ ክርስቶስ። 143; በእንተ፡ ሀከክ፡ ዘገብሩ፡ ላዕለ፡ ፎቃ፡ በግብጽ። 144.
3) persécution religiousefr (les dix grandes persécutions ordonnées par les empereurs romains contre les premiers chrétiens).
አንሥአ፡ [ዱማድዮስ፡] ሀከከ፡ ላዕለ፡ ክርስቲያን፡ ወአውረደ፡ ላዕሌሆሙ፡ ኵነኔያት፡ ብዙኃተ፡ በእደ፡ ዳክዮስ፡ ወበእንተ፡ ምክረ፡ መኳንንቲሁ። 184; አዘዘ፡ [ፈርንስጣ፡] ከመ፡ ኢይግበሩ፡ ቦሙ፡ ሀከከ፡ ወኢያስተናሥኡ፡ ላዕሌሆሙ፡ ስደተ፡ ወኢይበርብሩ፡ ንዋዮሙ፡ ወኢያሕምምዎሙ፡ ምንተኒ። ወዓዲ፡ አዘዘ፡ ከመ፡ ኢይክልእዎሙ፡ ተቀንዮቶሙ፡ ውስተ፡ ቤተ፡ ክርስቲያን፡ ቅድስት፡ ከመ፡ ይጸልዩ፡ በእንቲአሁ፡ ወበእንተ፡ መንግሥቱ። 190.
6–7
Leslau
ሀከክ hakak tumulten, seditionen, rioten, revolten, troubleen, turmoilen, terroren, alarmen, uproaren, quarrelen, discorden, dissensionen, consternationen, commotionen, chaosen, disorderen, ( 6) religious persecutionen 216b
1) tumultoit, strepitoit
2) perturbazioneit, sedizioneit, discordiait, spaventoit, rovinait, baruffait, rissait, trambustoit
hakak , pluralisPl. hakakāt
Grébaut
ሀከክ፡ , pluralisPl. ሀከካት፡
1) «émeutefr, tumultefr, disputefr, troublefr» ― ሞገድ፡ , ክርክር፡ BNFabb217, fol. 9v.
2) (sens collectif) désordresfr, dissensionsfr, collisionsfr.
ሀከክ፡ ዘኮነ፡ በሀገረ፡ ቍስጥንጥንያ፡ በእንተ፡ ሥጋ፡ ንጹሕ፡ ዘእግዚእነ፡ ወመድኀኒነ፡ ኢየሱስ፡ ክርስቶስ። 143; በእንተ፡ ሀከክ፡ ዘገብሩ፡ ላዕለ፡ ፎቃ፡ በግብጽ። 144.
3) persécution religiousefr (les dix grandes persécutions ordonnées par les empereurs romains contre les premiers chrétiens).
አንሥአ፡ [ዱማድዮስ፡] ሀከከ፡ ላዕለ፡ ክርስቲያን፡ ወአውረደ፡ ላዕሌሆሙ፡ ኵነኔያት፡ ብዙኃተ፡ በእደ፡ ዳክዮስ፡ ወበእንተ፡ ምክረ፡ መኳንንቲሁ። 184; አዘዘ፡ [ፈርንስጣ፡] ከመ፡ ኢይግበሩ፡ ቦሙ፡ ሀከከ፡ ወኢያስተናሥኡ፡ ላዕሌሆሙ፡ ስደተ፡ ወኢይበርብሩ፡ ንዋዮሙ፡ ወኢያሕምምዎሙ፡ ምንተኒ። ወዓዲ፡ አዘዘ፡ ከመ፡ ኢይክልእዎሙ፡ ተቀንዮቶሙ፡ ውስተ፡ ቤተ፡ ክርስቲያን፡ ቅድስት፡ ከመ፡ ይጸልዩ፡ በእንቲአሁ፡ ወበእንተ፡ መንግሥቱ። 190.
6–7
Leslau
ሀከክ hakak tumulten, seditionen, rioten, revolten, troubleen, turmoilen, terroren, alarmen, uproaren, quarrelen, discorden, dissensionen, consternationen, commotionen, chaosen, disorderen, ( 6) religious persecutionen 216b
hǝkak
Leslau
ህከክ hǝkak () same as videasvid. ሀከክ hakak 216b
Substantivumsubst.
1)strepitusla, tumultusla, perturbatiola, n. 10turbala: ሀከከ፡ ቀትል፡ θόρυβος πολέμων Jeremiae prophetia.Jer. 30,2 ; θόρυβος Proverbiorum liber biblicus.Prov. 1,27 ; Proverbiorum liber biblicus.Prov. 23,29 ; πτόησις Proverbiorum liber biblicus.Prov. 3,25 ; ሀከክ፡ ዘይከውን፡ τάραχος liber Jobi.Job 24,17 ; ταραχή Jeremiae prophetia.Jer. 14,19 ; Hezekielis prophetia.Hez. 23,46 ; ዕለተ፡ ሀከክ፡ ἡμέρα ταραχῆς Jesaiae prophetia.Jes. 22,5 ; Kufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 36 ; ማየ፡ ሀከክ፡ τὸ ὕδωρ τὸ ἀνυπόστατον Psalmi, ex editione Ludolfi.Ps. 123,4 ; አኮ፡ በሀከክ፡ ወትዝልፍት፡ μηδὲν προπετὲς πράττειν ( temeritas praecepsla) Actus apostolorum.Act. 19,36 ;
2)tumultusla, turbaela, seditiola, rixaela, discordiaela, quibus civitates, respublica, ecclesia, quaelibet hominum societas perturbantur: ταραχαὶ Proverbiorum liber biblicus.Prov. 6,14 ; ἀκαταστασίαι Proverbiorum liber biblicus.Prov. 26,28 ; እለ፡ ይገብሩ፡ ሀከከ፡ διχοστασίαν ποιοῦντες ad Romanos epistola Pauli.Rom. 16,17 ; θόρυβος Matthaei Evangelium.Matth. 26,5 ; Actus apostolorum.Act. 20,1 ; στάσις et συστροφή Marci Evangelium.Marc. 15,7 ; Actus apostolorum.Act. 19,40 ; σεισμοὶ Matthaei Evangelium.Matth. 24,7 ; በሀከክ፡ ኀደርክሙ፡ ወበሀከክ፡ ይወድቁ፡ ደቂቅከ፡ seditionelaKufâle sive Liber Jubilaeorum Aethiopice, ed. A. Dillmann 1859. 4°; citantur capita libri; nonnumquam, praemisso p., paginae.Kuf. 10 et 23. Voc. Ae.la: ጋእዝ፡ ተስናን፡ ባእስ፡ ሀውክ፡ ሀከክ፡ ሒስ፡ ሰቈራር፡ ላኳ፡ ቅስት፡ ዘ፡ እሉ፡ ኵሎሙ፡ ጽልእ።
1) tumultoit, strepitoit
2) perturbazioneit, sedizioneit, discordiait, spaventoit, rovinait, baruffait, rissait, trambustoit
hakak , pluralisPl. hakakāt
Grébaut
ሀከክ፡ , pluralisPl. ሀከካት፡
1) «émeutefr, tumultefr, disputefr, troublefr» ― ሞገድ፡ , ክርክር፡ BNFabb217, fol. 9v.
2) (sens collectif) désordresfr, dissensionsfr, collisionsfr.
ሀከክ፡ ዘኮነ፡ በሀገረ፡ ቍስጥንጥንያ፡ በእንተ፡ ሥጋ፡ ንጹሕ፡ ዘእግዚእነ፡ ወመድኀኒነ፡ ኢየሱስ፡ ክርስቶስ። 143; በእንተ፡ ሀከክ፡ ዘገብሩ፡ ላዕለ፡ ፎቃ፡ በግብጽ። 144.
3) persécution religiousefr (les dix grandes persécutions ordonnées par les empereurs romains contre les premiers chrétiens).
አንሥአ፡ [ዱማድዮስ፡] ሀከከ፡ ላዕለ፡ ክርስቲያን፡ ወአውረደ፡ ላዕሌሆሙ፡ ኵነኔያት፡ ብዙኃተ፡ በእደ፡ ዳክዮስ፡ ወበእንተ፡ ምክረ፡ መኳንንቲሁ። 184; አዘዘ፡ [ፈርንስጣ፡] ከመ፡ ኢይግበሩ፡ ቦሙ፡ ሀከከ፡ ወኢያስተናሥኡ፡ ላዕሌሆሙ፡ ስደተ፡ ወኢይበርብሩ፡ ንዋዮሙ፡ ወኢያሕምምዎሙ፡ ምንተኒ። ወዓዲ፡ አዘዘ፡ ከመ፡ ኢይክልእዎሙ፡ ተቀንዮቶሙ፡ ውስተ፡ ቤተ፡ ክርስቲያን፡ ቅድስት፡ ከመ፡ ይጸልዩ፡ በእንቲአሁ፡ ወበእንተ፡ መንግሥቱ። 190.
6–7
Leslau
ሀከክ hakak tumulten, seditionen, rioten, revolten, troubleen, turmoilen, terroren, alarmen, uproaren, quarrelen, discorden, dissensionen, consternationen, commotionen, chaosen, disorderen, ( 6) religious persecutionen 216b